Nghiên ứu ảnh hưởng ủa á thông số kết ấu ô tô và điều kiện đường đến quá trình phanh

Ngày nay tai nạn giao thông được xem như là một hiểm h a cọủa loài người.



NGHIÊN C U NG CA CÁC THÔNG S K  T CU Ô TÔ VÀ

  U KI  N QUÁ TRÌNH PHANH



Tôi xin g i l i c

h c có giá tr trong su t quá trình tôi th c hi n Lu

L 2

L I C   3

DANH M C CÁC KÝ HI U VÀ CH  VI TT T 8  

LU 10

NG QUAN V  NGHIÊN C U  12

1.1 T ng quan v    ng b  Vi t Nam 12

1.1.1 H  th ng b Vi t Nam 12   

 ng b 14 

1.1.3 Th c tr   ng b  n nay 16

1.2 An toàn giao thông và tai n n giao thông  17

1.2.1 An toàn chuy ng 17

1.2.2 Tai n n giao thông  18

1.3 Nâng cao hi u qu   ho ng c a h   th ng phanh - M  n pháp  an toàn chuy  ng và gi m thi u tai n n giao thông    21

 khoa h c và th c ti n c     tài: 24

1.5 M c tiêu nghiên c u   24

1.6  ng nghiên c u:  24

u: 24

1.8 N i dung c   tài, các v   c n gi i quyt: 24 

 NG L C H C QUÁ TRÌNH PHANH Ô TÔ 25  

NG L C H  C 25

2.1.1 ng l c h   c 25

2.1.2 Các thành ph n l c tác d   ng 28

2.1. u ki n bám 33 

NG L C H C QUÁ TRÌNH PHANH 40 

 ng l c h  c bánh xe ch u mômen phanh 40 

2.2.2 S   t c a bánh xe khi phanh 42

2.2.3 Kh  a bánh xe và h s bám khi phanh   44

  51

3.1   NG C         NG PHANH 51

3.1.1 Thông s k   thu  n trên xe 51

3.1.2 54

3.1.3 Các c u trên xe  54

3.1.4 Phân b t i tr ng trên xe    55

3.1.5 K t lu n ch n phân b t i tr     ng 57

3.1.6 S   i tr i ch t i tr ng 58    

3.1.7 H  s phân b t i tr    ng lên các c  i ch t i tr ng 59     3.1.8   ng c a phân b t i tr          n ch t  ng phanh 64

3.2  NG C  N CH  NG PHANH 72

 72

3.2.2 L c phanh c   i ph thu   c h s bám 72  

3.2.3  ng c a h s     n gia t c ch m d n    74

3.2.4  ng c a h s     n th i gian phanh 75 

3.2.5  ng c a h s     ng phanh 76

3.2.6 ABS và các h  th ng hi u qu phanh   78

K T LU N   80



   th bi u di n giá tr gia t c c  i c a xe       Trang 37

   th bi u di n giá tr gia t c c c ti u c a xe       Trang 39Hình 2.6 Các l c tác d ng lên bánh xe khi phanh Trang 40Hình 2.7 Quan h  gi  t và h   s l c phanh Trang 44

Hình 2.12 Phân b  t c kéo và lc phanh:

Xe con có các thông s : a = b = 1,25 m và h = 0,6m  Trang 51Hình 2.13 Phân b  t c kéo và lc phanh:

Xe có các thông s: a = 1,2 m ; b = 1,185 m và h = 0,7m Trang 51Hình 2.14 Phân b  t c kéo và lc phanh:

Xe con thông s : a = 1,41m ; b = 1,35 m và h = 0,75m  Trang 52Hình 2.15 Phân b  t c kéo và lc phanh:

Xe con có các thông s : a = 1,31 m ; b = 1,24 m và h = 0,65 m  Trang 52Hình 3.1 nh chi u dài toàn b i v i xe ô tô     Trang 53 Hình 3.2 Chi u cao l n nh t cho phép c a xe có kh    i lng toàn b không l n 

Hình 3.3 Hình minh hnh chitính toán (Lcs)

Hình 3.6 Quan h gi a ch t    i trng và phân b t i trng Trang 61 Hình 3.8 Quan h gi a ch t    i trng và phân b t i trng

n s   i t  tr ng tâm xe theo chi u d c ên xe THACO     tr Trang 71 Hình 3.17 ng ca h  s phân b t i trng lên cu sau

n s   i t  tr ng tâm xe theo chi u d c ên xe THACO     tr Trang 72Hình 3.18 ng ca h     i h  s t i tr n s s phân b t i trng lên

Hình 3.19 ng c a h      s t i tr n s i

h s phân b t   i trng lên c u sau trên xe THACO  Trang 73

Hình 3.21 Các l c tác d ng lên xe khi phanh   Trang 77 Hình 3.22 ng ca h   s ng phanh Trang 80

T

Ký

a Khong cách t tâm c n tr ng tâm xe  m

b Khong cách t tâm c n tr ng tâm xe  m

m1 H s phân b t i trong lên c    c

m2 H s phân b t   i trng lên c u sau 

tp Thi gian phanh s

 H s   t khi phanh

 H s phân b l c phanh    



 n v n chuy n ch y u c    i Cùng v i s  phát tri n c a các khoa h c k   thut, trong nhn công nghi phát tri n r t m nh m   c bi t các nhà s n xu t ô tô r   t

ng l c h c c a ô tô, kh     oàn chuyng,

nht là tính nh c a ô tô khi phanh 

i lái tác dp phanh thì  u phanh s phát sinh m t môment phanh Mp nh m hãm bánh xe l i, làm cho v n t c xe gi m xu     bánh xe s xu t hi n l c ti p tuy n F      p g i là l c phanh L  c chi u chuyng và b  gi i h n b i gi i h n bám L c phanh t      u phanh s  c truy n t i t t c các bánh xe Khi phanh v      c i thì t t c các bánh xe  

phng thc hãm c t l t trên  hai ct

gi i h n bám, do tr  ng c a xe phân b   u, l c phanh thì ph  thuc vào gi i h n bám nên l c phanh trên các c u không b ng nhau mà nó có t l       

v i nhau, t l    i trong quá trình phanh do khi phanh thì có s bi n  

d ng trong h  thng thi do ng c a tình tr ng m  ng

M t yêu c u c a h    thng phanh khi phanh là hi u qu phanh l n nh t, t c là     

phng phanh ng n nh t, th i gian phanh ng n nh t và gia t c phanh      

là l n nh t Tuy nhiên do xu t hi n s       mòn c a l p, làm  

hi u qu phanh s b gi m Khi có s        có l c phanh t 

c vì m t ph n l c phanh t     u phanh truy n xu  tiêu

  t, ph n còn l i m     sinh ra l c hãm l i chuy   ng c a xe, 

ng th i do xu t hi n c a s  t nên s làm m       nh khi phanh Tính

nh phanh cc hi u là khi phanh ô tô không b    t l t

ho c b l  m bu khi n lái và chuy ng an toàn cu này

c bi t quan tr ng khi ô tô ch   i t cao Ô tô m t tính n  

nh khi phanh r t nguy hi m vì không ki  ng chuyng c a ô 

tô Tính nh cc phân tích  ng h p: Tính  nh

ng và tính nh quay vòng c a ô tô khi phanh Tính  ng và tính n 

nh quay vòng c a ô tô khi phanh là kh    c qu o chuy  ng

u ci lái trong quá trình phanh, và hai y u t này l i ch u    

 i thi t k h th ng phanh có nh ng l a ch n các thông       

s h p lý khi thi  t k  th h ng phanh

Trong quá trình thc hi c s ch    b ot n tình ca th

   c a các th y trong b môn Ô tô và xe chuyên d ng M c    

 nhi u c g   còn h n ch nên b n lu n án    

v n còn nhi u h n ch     c các th y cô ch b     b n lu c hoàn ch



ng b có t ng chi u dài kho   ng cao tkhai thác s d ng 14 tuy n v i t ng chi u dài 816,671 km; qu c l có t ng chi u dài          23.862 km;

ng th y n a có t ng chi n lý 7.071,8 km; 220 cng thy n   n lý, 3.087 b n th y n   a có phép trên các tuy n do 

n lý;

ng s t: m   ng s t qu c gia Vi t Nam có t ng chi u dài 3.159,908     km/t ng s   ng st

Hàng h i: Có 32 c ng bi  ng bi n lo i I và IA, 18 c ng bi n lo i II)     ngoài ra còn có 13 c ng d ng bi n lo i III S  ng thông qua

ng 459,8 tri u t t 86% công su t) C   c có 48 tuy n lu ng hàng  

h i vào c ng qu c gia công c ng v i t ng chi u dài là 943,7km và 12 tuy n lu ng vào         

c ng chuyên dùng 

Hàng không: có 21 c ng hàng không v i t ng công su    t 77,75 tri1,01 tri u t ng khai thác lo i máy bay A320/A321; 

H  thng c ng c n: hi n có 05 c ng c    p trung ti min B c và mi n Nam; hi  ng công sut 40% công su t) Bên c   th ng h t ng do  

n lý

Trong phm vi lu  t p trungnói v h  th ng b 

H  thng b chính t i Vi t Nam bao g   ng Qu c l , n i li n các    vùng, các tn các c a kh u qu c t v i Trung Qu c, Lào, Campuchia      

T ng chi u   ng k   các tuyn

ng Qu c l c a Vi   c cho là có t ng chi u dài kho ng 17.300 km, v i g n     

a M t s tuy n qu c l l n c      c ta ph i k n: qu c l 1A n i      lin 31 t nh thành Vi t Nam, b    u t t nh Lng tây nam qua các t nh 

B c Giang, B n Th  i T Hà N ng nam qua t nh Hà Nam 

g p các t nh duyên h i phía B c t Ninh Bình d c theo duyên h i Trung b n Bình         Thun, tin ch y trong n a mi   t t ng Nai xu ng mi n Tây  

Nam b  i tr ra các t nh duyên h i Nam b      t thúc

t c t nh Cà Mau M t s   n Th a Thiên- Hu i

ng theo tiêu chu n cao t c K t c u h t     ng

b g     ng b , b           ng b , ngoài ra còn các tuy n quan tr 

Mng b bao g m qu c l   ng tng huy nth ng chuyên dùngc phân b   i h p lý theo, v i m  ng tính trên di n tích lãnh th là 0.89 km/km2, trên dân s là 2.65km/1000 dân T l      ng tri

m t c a Vi  ng chuyên dùng), m c th  p

so v c trong khu v c (trên th gi i con s này l     ng bê

ng bê tông nh a chi m kho ng 9.37% t ng s chi     ng

Nhng t n t  ng cao t t phá trong phát trin kinh tng có tiêu chu n k  thung cng c p II chi m t l    thp Tính riêng qu c l có 4 làn xe tr lên ch chi    ng có 2 làn xe chi m 36%, còn l  ng tiêu chu n th p Nhi u tuy         p, m t s  vùng có nhi u c u y u, c u t m H      thng c u -  ng b Trên tr c B -   c

n ch y u t p trung qu c l l v i m        l n Khu v c mi n B c m   i giao thông theo hình r qu t, tr ng tâm t Hà N i t     các t nh và vùng ph c   c l l , qu c l 2, qu c l 5 có m     tin tham gia giao thông l n, các xe có t i tr ng l   ng xuyên quá t i Khu v c mi n   Nam mng b phát tri n xung quanh Thành ph H Chí Minh và    các vùng ph  c n ngo

Các nhà qunh m  ng l n cho phát tri ng b 

  p t t c qu c l , xây d ng 20 tuy   ng cao t c v i chi u   dài 2400 km, hoàn chng tâm, tr chính Khng v n chuy ng b  ng ngày càng

     ng bình quân v kh  ng hàng hóa v n chuy n là  

 ng hành khách là 9.34% Qua kh o sát m t s tuy   ng khu 

v c mi n B c có m       p c bi t là các xe v n t i n ng    

ng xuyên ho c l 2, qu c l 5, qu c l 6 cho th    ng này chng mng xu ng c p r  ng xuyên ph i b ng, tu s a 

 ng có nhi u xe t i ho   ng lng t ng nhanh g p nhi u l   n khác D ng phá h y m   ng là các v t n t m i, gãy b    

m t

Nhìn chung, m    ng b t  c ta còn nhi u y u kém: ch  t

nh a th p, kh    ng hm b o các tiêu chu n k    thu ng bchính là m t trong nh ng nguyên nhân làm x y ra tình tr ng xu ng c p r t nhanh c       a

mng giao thông, x y ra nhi u v tai n n giao thông Bên c    ngu n l c, h thng h t ng giao thông hi n h   c duy tu, by

, k p th    n t i xu ng c p, gi     c ph c v    u này

c th hi n rõ nét các qu c gia kém phát tri    n

 ng cc, ngành Giao Thông V n T nh

mthng Giao Thông V n T i Vit Nam cng nhu

c u v n t i c a xã h    m b o ch c nâng cao, giá thành h p lý; 

ki m ch n t i gi m d n tai n n giao thông và h n ch ô nhi  ti        m

b o hoàn thành m c tiêu này, Chính ph và B Giao Thông V n T        ra nh ng nhi m v ng tâm trong phát tri n k t c u h t tr     n 2016 2020 và 

vng phát trin Tnh nhu c u v 

n 2016 - 2020 vào kho ng g n 1 tri u t     ng 60% c n 

   i t ngu n ngân sách (v     c và v n ODA) và 40% t  nguc



Cùng v i s phát tri n chung c a n n kinh t       Vit Nam, trong nhi ng

n tham gia giao thông   V i nhu c u v n chuy n    hàng c bi t trong b i c nh Vi   n hi

nh p sâu, r ng v i n n kinh t      th  gi i thì trong nh     n i s

u không th tránh kh i  

Ngành công nghi p s n xu t ôtô c a Vi t Nam nói riêng và c a th gi i nói chung        ngày càng có nhi u ti n b , ch    n không ngc nâng cao Vit Nam là th  ng h a h n cho s phát tri n c a ngành công nghi p ô tô hi n t       

 án T h p s n xu t ô tô V F t    in ast i khu kinh t   

 Cát H  c Vingroup kh i công, v i s tham d c a Th  ng Nguy n Xuân        

   s ki n này, ông Michel Tosto công ty ch ng khoán Viet Capital   cho r án rm h p tác v i các nhà s n xu t    

ô tô qu c t Phó Ch t ch Vingroup, bà Lê     Th Thu Th án

ph c t p, không d dàng Steve Man, chuyên gia phân tích ngành ô tô c a Bloomberg    Intelligence, cho rng V F sin ast ph i m t v i nh ng thách th c trong vi c thu hút     

 i các công ty s n xu t ô tô n  a c a Trung Qu c Trong  

c Huyên, ch t ch công ty s n xu t ô tô Vinaxuki, tin VF s thành     công Ngành ngh  u c a VinFast là s n xu  ng

Theo th ng kê c a B GTVT, h t tháng 3/2018, c      i trên 55 tri u xe mô 

tô, xe máy và g n 4 tri ng D báo s    n ng hàng

 10 -   t con s 4 tri u chi c   

S   ng b d n s v tai n  theo Theo s u c a T ng C c Th li      a bàn c  y ra 20.280 v tai n c x y ra 18.736 v tai n n giao thông,   làm chi, b  i

m thi u t tai n n giao thông tr thành m t nhi m v chính tr c bi t        quan trc ta n l c hoàn thành trong th i gian qua Hàng lo   t

nh ng gi i pháp t    c áp d ng trên ph m vi c    c v i mong mun h n ch th p nh t nh ng thi t h i do tai n n giao thông mang l        

thng tiêu chui vn giao thông, bao gm c ô tô 

H thng tiêu chu n, quy chu n k thu t ô tô c    a Vic hình thành, phát trin

g n li n v i ti n trình h i nh p kinh t và s          i c a ngành công nghi p ch t o ô tô   non tr c n nay, h thng tiêu chu n, quy chu n k   thut ô tô c a Vi t

   i phù h p v i h th ng tiêu chu n, quy chu n c a các       

c trong khu v c và t c hài hòa, h i nh p v i qu c t     

H  thng tiêu chu n, quy chu n k thu t ô    tô c a Vi   c chia thành ba nhóm:

- Nhóm các tiêu chu n, quy chu n áp d  n này

c xây d ng nh m m    m soát ch ng, an toàn k thu t và b o v môi    

 i v i các lo i ô tô trong quá trình khai thác, s d ng H th ng tiêu chu n này      

c tham kh o và t c hài hòa v i các tiêu chu m qu c t cho xe  

    n ngh c a hi p h     m qu c t CITA - The  International Motor Vehicle Inspection Committee)

- Nhóm các tiêu chu n, quy chu n áp d ng cho xe m i: Các tiêu chu     ng

c biên so tham kh o và chuy  i t các tiêu chu n qu c t    (UN-ECE

Regulations) ho c tiêu chu n qu c gia H    thng tiêu chu n này v   n là hài hòa và phù h p v nh và thông l qu c t   

- Nhóm các tiêu chu n, quy chu n v ph tùng, linh ki          nhóm tiêu chu n áp d ng cho xe m i, các tiêu chu   c biên so

s tham kh o và chuy  i t các tiêu chun quc t

Nam 

    l ng b   Vi

v n giao thông t p trung m t s       l n, thành

ph n tham gia giao thông h n h p, h     thng giao thông công c rin, h thng k t c u h t      n, ý th c c   u khi  n giao

i vi c qu u khi n giao thông còn th   c

kiu khim b o an toàn   Vi muôn thui dân   m i thm

T khi chuy n sang n n kinh t     th ng thì kinh t c a Vi t Nam có nhi    m sáng, m c s ng c  c c i thi n t  c Tuy mng kinh t 

c a Vi n v i nó là v   v tai n n giao thông và 

ùn t c giao thông, s xu ng c p r t nhanh c a các tuy      ng giao thông gây ra nhiu

 i c a nhân dân và trong khai thác s d n v n t i  Chính ph      u n, ch v  th   c m t th i gian ng n l y

Theo s u th ng kê m i nh t, có t i 50% s  li      i tham gia giao thông không dùng

nh, 70% không dùng phanh tay, 90% không s d u sáng xa, go hi m khi 

ng i trên mô tô trên nh ng tuy  ng b t bu c Ngoài ra, tình tr   , u ng

u bia say, ch quá t i, quá t   trong th i gian qua v n luôn m   ng và r t khó ki m soát 

Trên v thì r t l n x n, m    t v

b    c t y có r t nhi u tuy n ph      xe trên v a hè thm chí tràn xu ng c   ng Các ph c   i ta ng i la li t ra các v a hè,   nhi u quán cóc thì t n d ng t    tung hoành nh t là vào các gi   n gi ngh    chiu các

ng, gánh hàng rong len l i kh p trên các con ph d n     ng

v   h p l i càng nh h  tan tn biti   ng lo   ng thôi thì m nh ai n y ti n mi     c m t có kho ng tr i ta ti n, ti ng máy n , ti ng còi xe, ti ng nh     ng xi va qu t xe vào nhau t o thành m t th h   n

Nguyên nhân ch y u d n t i tình tr ng này thì có nhi u: Do s l n chi m hành lang         

an toàn giao thông, s  n giao thông cá nhân, ý thc

cu khi n và tham gia giao thông quá kém, nhi u xe ô tô ch quá s     ng hành khách và t i tr ng cho phép khi tham gia giao thong Bên c   i k

 ng giao thông c a chúng ta xu ng c p quá nhanh, quá nh h p, nhi      n

     d c duy tu, s a ch a, nhi    ng cua vòng nguy hi





Ô tô là mn giao thông ph bi n hi n nay trên toàn th gi    i

t n a cu i th k      i Vào thc phát minh, thành công c a ô tô v n là câu h i khá lâu không có câu tr l i Th m chí lúc sáng      ch  v c kh  g thành công c a ô tô Nh ng  

  h u tiên y có s  ng không l n và v n t c ô tô không cao      

p kh p th gi   ngõ h  c bi t v n t        t b c Ngày nay t  ng bình

ng, ô tô có th ch ng cao t c v n t c cho phép có th     n

150 km/h ho i v c bi t v n t  

200 km/h

i ta phân ra thành: an toàn ch ng và an toàn b ng    

An toàn tích c c là các bi m b o an toàn tích c n k t c u c  a khung v xe, là các bi n pháp k t c u làm gi m thi     y ra tai n n trong v n hành xe Các bim b o an toàn tích c c liên qu   n k t c u khung v bao   

g m: An toàn chuy c tính làm gi m khuy t t t chuy   ng c u xe khi v n  hành ph thuc các y u t : công su t, thu c tính phanh, s    u khi n, 

dng, y u t   ng An toàn tr ng thái là nh ng bi    m b o tính ti n nghi cn chuyn: khí h u trong xe, ti ng   ng, ch ng i An toàn quan sát là kh   c nhìn th n t m nhìn t  c, phía sau nhng t t kho ng quan sát th c c   i lái An

u khi n: Là s   u khi n an toàn và  c tính hong c a các thit b n: hình d ng thi t b  u khi n,     

 c trang b các h th ng an toàn ch      th ng ga hành trình ch  ng (Adaptive Cruise Control- ACC), H th ng h tr xe t ng (Active Park       Assist), H  th ng phanh t ng kh n c p (Automated Emergency Braking- AEB), H     

th     ng, H  th ng c  m mù (Blind-Spot Monitor), H ng  th

c nh báo m t t p trung (Driver-Attention Monitor), H     thng c nh báo va ch  c (Forward Collision Warning- FCW), H  thng ch ng bó c ng phanh ABS, H    thng phân b l  n t EBD

N u ô tô va ch m v i m   ng thì tùy theo tính ch t c a va ch m, m t ph    

ng trên s truy ng là m t v t th thì s     i cho

v t  th ng s b   c ch t

 i v i ô tô va ch m, vùng va ch m b    ng, ngoài ra v n t c ô tô s t ng t gi m      

xun m t v n t  c d ng l i), ô tô s   chu m t gia t c r t l n H u qu      

là ô tô b h   i và hàng hóa trên ô tô b     ng hàng hóa, gây

 i v c nghiên c u v ô tô, có khái ni m an toàn chuy   ng c a ô tô Khi 

 phân lo i v an toàn ch ng và an toàn th ng An toàn ch ng        

h n ch kh    y ra tai n n, trong khi an toàn th   m thi u t 

ti sau khi tai n n x y ra  

- Gây ra nh ng thi t hi nh nh v tính m ng, s  c khi, vt, tài sn

- Ch th tr c ti p th c hi n hành vi cu i cùng trong v tai n n giao thông c       th phi

  ào hong giao thông

- Xét v  l i, ch có th là l  i vô ý hoc là không có l i, không th  là li c ý

Có th tham kh o m 

- Tai n n giao thông là s vi c b t ng x y ra ngoài ý mu n ch quan c        u khin gng giao thông, do vi ph m các quy t c an toàn giao thông hay do g p nh ng tình hu ng, s c t xu t không k p phòng         tránh, gây nên thi t h i nh  nh v    i và tài s n 

- Tai nc hi u là m t bi n c ,      sai khác gi a quá trình 

xe ch y và th c ti n th c hi n quá trình y S        ng là s  t quá

m t gi i h n cho phép ho c không tuân th      lu t l giao thông Do v y k t qu    trc tip

c a tai n n s là m    thi t h i trong t và m ch

i tham gia giao thông

Ngày nay tai nạn giao thông được xem như là một hi ể m h a c ọ ủa loài ngườ i

Theo báo cáo c a T   chc Y t th  gi i (WHO) và Ngân hàng th  gii (WB) thì mi

 gi i có kho ng 1,2 tri  i ch t vì tai n ng b Th ng kê  còn cho th y, kho ng 50 tri  i khác b   này c nh báo, n u chính ph    c không có bin tình tr ng này thì 

n giao thông s ng th ba trong các nguyên nhân gây t vong     

i

2000, tai n n giao thông là nguyên nhân th 9 gây t vong, chi m 2,8% trong    

t ng s   ng hp t vong trên th gii     l i ch t vì tai n n giao thông ít   châu Phi và các qu c gia 

a Trung H i có t l    i/100.000 dân WHO cho bi t m    châu M     i thi t m ng vì tai n n giao thông,   chi   a c  th       gi u v  i, ti n là Brazil, Mexico và Venezuela Ti thi t m ng,  

  i b n giao thông, gây thi t h i kinh t     USD Theo

B Công an Trung Qu i ch t vì tai n n giao thông  

ng b 

 Vi t Nam theo s li u th ng kê c a y ban an toàn giao thông qu c gia di n bi n tai         

n n giao thông trong kho ng th i gian t     c th hi th hình 1.1 và có th  

T    v tai n n, s   i ch t và b   n tai nnh Th i k này s    i chn (t 2268 lên 

i) và s    i b ,2 l n (t   

là th i k  bùng n v s    i tham gia

           h t m b o an toàn giao 

t th p kém 

T     v tai ni b  m rõ r t: S tai n n   

gi m 47% (t 27993 v xu ng 14177 v ), s         i b m 61% (t  i

xui) Th i k  này chính ph i s tham gia ca

 t li t th c thi các chính sách, gi i pháp nh m gi m thi u tai n n giao       thông

T    v tai n n, s   i ch t gi m nh và có s     ng lên xung

Hình 1.1 Tình hình tai nn giao thông t Nam  ViTheo các s u trên bili  hình 1.1 thì s  i chn giao thông

 c ta hi n nay kho ng vào kho ng trung bình c a th   git con s  m vì  

giu

N u kinh t phát   tri  t giao

c c i thi n, ý th  c nâng lên thì tình hình tai nn giao thông  c ta s còn di n bi n ph c tp    

Trong s các tai n n k trên tai n n     ng b do ô tô (   Vit Nam là ô tô và xe máy) chi m ph n l n Tai n   ng sng th y chi m ph n ít   



Khi vng m i quan h  gii lái - ng - c th hi n trên  hình 1.2 Khi nghiên c u m i quan h    i ta th y r ng ph n l n các tai n n giao     

u có nguyên nhân ch quan t   i ta dùng c m t   i

 ch nguyên nhân t   i Vì th nâng cao ý th c c  i tham gia giao thông là nhi m v ng tâm c a vi c gi m thi u tai n n giao thông Chính  tr     

ph   ra r t nhi u gi i pháp cho v    này: tuyên truy n, giáo d c, nâng cao ch   o lái xe, ph t n ng các hành vi vi  

ph m lu t giao thông th m chí k    lu    t c x y ra nhi u tai n n

i không ph i m t s m m t chi    i

c, cho nên có th  c chi

Hình 1.2 Mi quan h  i lái - ng-   XeNgoài nguyên nhân ch quan t         trên, còn có nguyên nhân khách quan t  ng Tai n n do các nguyên nhân này có th gi  m

b ng các gi i pháp k   thut M t trong nh ng gi i pháp k    thuc quan tâm là nâng cao hiu qu ho  ng c   a h  th ng phanh

pháp nâng cao 

 trên trong các nguyên nhân tai n n giao thông xu t phát t các l   i

c a các h   thng trên ô tô Theo các th ng kê trong các nguyên nhân gây tai n n do máy  móc thì h  thng phanh chi m t l cao nh t M t khác h       thng phanh là h  thng làm

gi m v n t  c xe V c xe gin t m càng nhanh xe càng ít x y ra tai n n  

Hin nay có r t nhi u tiêu   chun v  c các nhà s n 

xut xe, phanh s   d ng phanh cho ô tô

Xét v công d ng, phanh có vai trò gi m t c, d ng xe và gi        trên d c(20% - QCVN  09/2011)

V yêu c u v  i h thng phanh:

+ Phân b momen phanh h   t n d ng t ng bám t i các bánh xe 

và không x y ra hi  t khi phanh;t l

+ Không có hing t xi  t;

u phanh thoát nhi

+ H s phanh cao và   u ki n s d ng;   

+ Lc phanh ti các bánh xe t l  thun vi lu khip;

+ Có kh    i ng trên d c trong th i gian dài

Chúng ta s xem xét quá trình phanh ô tô

Khi xe chuy n t v  1 n v 2 (v2< v1) xe th c hi n m t chuy   ng ch m d 

ph i t o cho xe m t gia t   c jpc chi u v i chi u chuy   ng Mà ta bi t r ng mu  n

t o cho m t v t th có kh    ng m m t gia t c jp thì ta ph i tác d ng vào v t th m    t ngo i l c F = mjp làm gi m v n t c c a xe ta ph i t o ra m t l c, c n l i s           chuyng c a xe L c g i là l c phanh  

Tuy nhiên trên ô tô ngoài kh ng chuy ng t nh ti n còn có các kh   ng chuyng quay bao g m bánh xe và các chi ti ng hn bánh xe Do

V y quá trình làm gi m v n t   c ca xe phi gi i quy t song song hai v  :

- T o ra l c cc chi u chuy ng c a ô tô; 

- a xe

Trong quá trình chuyng, xe ch p xúc v i không khí và m ti  

t o ra m t ngo  i lc tác d ng vào xe thì ch có th t o ra t      ng

 i v i ô tô l c c n do không khí t    phanh xe có hi u qu  

y l c c n l i s chuy    ng c a xe (t c l c phanh) ch     có th là l c ma sát gi a bánh xe và m do trên mng, l c ma sát gi a bánh xe và  

mng chính là l c c f

Ff = Gf

: G là trng xe; f là h s c  

L c c n này r t nh     ng t t h s c   ch  b ng khokhông th   u ta gi bánh xe l i không cho bánh xe quay thì  

ma sát gi a bánh xe và m ng chuyt và l c ma sát gi a bánh xe  

và mng lúc này là:

Fms = Gµ

  t o ra l c ma sát l n gi a bánh xe và m     phanh xe có hi u 

qu ph i t o ra mô men c n, c n l i chuy      ng quay c a bánh xe ma sát gi a bánh   

xe và mng chuy n t     c ch khi t phanh, h thng phanh ph i sinh ra m t mô men c n l i chuy    ng quay c a bánh xe 

c g i là mô men phanh, ta ký hi u là M  p L c ma sát gi a bánh xe và m  t

ng là l c c n l i s chuy    ng c a xe chính là l c phanh  

 các l c trên bánh xe khi phanh th hi n trên hình 1.3   

H s ma sát µ gi a bánh xe và m   ng lúc này chính là h s   

ng t hoa cho nên l c ma sát gi a bánh xe và m  ng có giá tr l   phanh xe

Hình 1.3 Lc phanh Fp

p p

b

M F

- Ph c t n l m ng tác d ng lên bánh xe hay tr ng xe phân b lên bánh xe 



- H s bám gi a bánh xe và m   

C hai thông s này không c    c phanh

c i trên t n               thng phanh truy n th ng l  c V t ra

là ph    c l c phanh trên t ng bánh xe trong quá trình phanh thì hi u qu   phanh m  c t u khi n l c phanh trên ô tô

c nâng cao hi u qu phanh  

1.5

Trong ph m vi lu n án t p trung nghiên c u m i quan h gi a các thông s         

hi u qu phanh, c   th là chng phanh v i các  ch c phanh riêng, gia t c ch m d n, th   ng phanh và nh chuyng trong quá trình phanh, và các nhân t     u ki ng, các thông s k t c u xe,   

nh m hoàn thi n k  t cu phanh, nâng cao hi u qu phanh  

K t qu nghiên c u lu n án giúp làm sáng t ph n nào các v       vic phanh, t             i s d an toàn cho t t c các  

n tham gia giao thông, gi m thi u t  n phát trin xã h i ngày càng t t là trong k nguyên công ngh   

1.8

- ng lc hc quá trình phanh,

- Xây d ng mô hình, thu  tìm m i quan h gi  a các thông s u

qu phanh và các nhân t   u king, các thông s k t cu xe,

-  xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu phanh.   

Gi thii x t ph  trc d c c a xe chuyng

Mng coi là phng nho sát xe b ng mô hình 

ph ng hay mô hình m t dãy Khi xe chuy   ng, 1 s b ph      chuy ng t nh ti n, còn bánh xe v a chuy    ng t nh ti n v     c va thc hi n chuy ng quay theo bán tr thu n ti n cho vi c kh o sát ta    

s  n và mô hình tách c u trúc xe: Tách bánh xe ra kh i thân  

xe và thay liên kt bng các lc liên kt

a n

Trên hình 2.1 th hi n mô hình ô tô chuy  ng th ng lên d c Ô tô chuyng có góc d  i v n t c v, gia tc v Xe có chiL; kho ng cách t  trc và sau lt là a, b; chi u cao trng tâm xe h

c

Xe chu các l c : 

- Trng mg tác d ng vào tr ng tâm xe  

- L  ng không khí tác d  dc Fxwng Fzw và mô men Mw

- L c t m   ng tác d ng vào bánh xe t  m ti p xúc bánh xe v i m  t

ng: các l c F z1, Fx1 tác dc và Fz2, Fx2 tác d ng vào bánh xe sau

- Khi xe chuyng, ph n l c t m   ng tác d ng lên bánh xe d ch chuy n   

- Ngoài các l c trên còn có l c và mô men quán tính, các l    i t ttrng tâm c a xe 

 trên, mô hình này khi kh o sát t ng th chuy   ng d c c a

xe s g p m t s     n thân bánh xe ngoài chuyng t nh ti n v i thân   

xe còn th c hi n chuy  ng quay xung quanh tr c xe Khi xe chuy ng có gia

t c x thì các bánh xe s có gia t c góc   , và phát sinh các mômen quán tính Do

v thu n ti n ta tách c u trúc xe, tách bánh xe ra kh i thân xe và thay liên k    t

b ng các l c liên k   t

b Mô hình tách c u trúc xe 

Hình 2.2.Mh bánh xe kh i thân xe 

c và sau có khng m1, m2 ch u l c tác d ng: Liên k t gi a     

c thay b ng các l x1z1 và mô men M1  c,

lx2z2 và mô men M2 bánh sau (các l c này liên k t v i thân thông qua h     

thng treo và momen ch  c truy n t    n t c góc và gia t c  

góc l1, 12, 2 B qua l c cn không khí tác d ng vào xe.

1 là mô men quán tính khng cc và các chi tit có

d qd

r

I I m

d

t t

i M F

I1 + I2 bao g m mô men quán tính kh  ng các bánh xe, mô men quán tính

khng c a các chi ti t c a h     thng truy n l c quy v bánh xe, mô men quán   

tính khng c    y u là c bánh xe

Ta có:

 Σ  2Σ 2

b là mô men quán tính c a m t bánh xe; I  n là mô men quán tính khi

ng c a chi ti t th n c a h th ng truy n l c; I        e là mô men quán tính khng

ct liên quan; it là t s truy n c a h     thng truy n l c;

inlà t  s truy n t chi ti  t th n ca h thng truy n l  n bánh xe 

Σ

i d

1,05 0,0015

c L c c 

Khi xe chuyng trên m  ng s có l c c    ng song song v i m t  

c chi u v i chi u chuy   ng t i vùng ti p xúc gi a bánh xe v i    

Thành ph nF xw là l c c n không khí theo chi u d c c a xe Ô tô chuy     ng

ng khí quy  b không khí c a b u khí quy n c n l i L c      

c i v i ô tô có 3 thành ph

- L c c n chính di n: là thành ph n l c tác d ng lên toàn b di       c

ca ô tô

- Lc cn do ma sát gia lp không khí sát v i m t bên c a ô tô   

- Lc cn do t o thành kho ng chân không phía sau ô tô  

n hành nghiên c nh các l c c 

c công thnh l c c n c a không khí F   xw tác dsau:

d ng ô tô càng có d ng h c thì C càng nh D  ng h c t t nh t là   

d ng m t gi  t  do trong không khí; A là di n tích chính di n c a ô tô; v   

là v n t i ca ô tô vi không khí

ng t i ch ng l c h c c a xe Ta s xem xét nh nh c a l c này khi        

  (2.45)

Fx2  i 51) (2.

Mà: x z k i h k

g

v a

L

mg F

v m h

g

v a

L

mg

i k

a g

a g

b g

  ng h p c  c ho c c u sau ch ng v i các phân b t i tr ng        khác nhau (hình 2.4)

Xe có cc ch ng:   L b 0,550,6 g v max 0,450,49

Nhìn vào k t qu ta th  c trng phân lên c

cc giy gia t c c i c a xe có c u sau ch    i vi

xe có cc ch ng Nh ng xe có tr   ng phân lên c c l

  c) vi c b trí c  c ch ng không ch thu n ti n     cho vi c b trí HTTL mà còn s d    c l i th v l c bám    

ng x i v i xe t i, tr ng phân b  ng sau

lcli cu ch ng l  c b trí phía sau 

Các giá tr v ma x c tính t các công th c 2.55 và 2.57 và bi u di n trên hình    2.4 là các giá tr gi i h  u ki n bám c ng Gia t c c a xe ph    thuc

l c kéo th c t c a xe L c kéo c     c tính t công th t giá tr 

l c kéo c t Memax và xe chy    t s truy n i tmax T s truy  n

itmaxnh t  u ki n kh c ph c l c c n l n nh t c       ng M t khác giá tr i là r nh t là khi i t l n (xem công th i c t giá tr gia t c c a xe nh     u so v i các giá tr gi i h n v a nêu trong m     c

p z x

m min     (2.64)

i

p h L

a g

b g

ng h p ch   u phanh c c ho c c u sau v i các phân b    

Nhìn vào k t qu ta th khi phanh tr  y ng xe phân lên c

v y gia t c c   i c a xe khi phanh các bánh xe c c l i phanh các bánh xe c u sau Nh ng xe có tr  ng phân lên c c l ng

c b  c có kh  men l n 

Hình 2.5

 

        ch u l         i

ng mb, mô men quán tính khng Ib

Mô men c n l i s quay c a bánh xe t c là mô men phanh     c chi u v i chi u   quay c a bánh xe (M p trên hình 3.1 Ngoài mô men phanh, bánh xe còn ch u các ) 

lc và các mô men sau:

Ph n l c thng Fz là t ng h p l c t m    ng tác d ng lên bánh xe trong vùng ti p xúc gi a bánh xe v i m    ng Các nghiên c  c c a các nhà khoa h c cho th y h p l c F    z n m l ch v    c (theo chi u chuy ng ca xe) so vng tht kho3.1 );

Hình 2.6

Ph n l c tip tuy n F xc chiu vi chiu chuyng (hình 3.1)

Ph  n l c t khung xe tác d ng vào bánh xe theo chi u ngang F  bvà chi u th ng  