ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGUYỄN VĂN QUANG SO SÁNH CHẾ ĐỊNH GIAO KẾT HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ THEO CÔNG ƢỚC VIÊN 1980 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Hà Nội - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT NGUYỄN VĂN QUANG SO SÁNH CHẾ ĐỊNH GIAO KẾT HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ THEO CÔNG ƢỚC VIÊN 1980 Chuyên ngành: LUẬT KINH TẾ Mã số: 60 38 01 07 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS TS BÙI NGUYÊN KHÁNH Hà Nội - 2014 MỤC LỤC MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT LỜI MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ THEO CÔNG ƢỚC VIÊN NĂM 1980 Error! Bookmark not defined 1.1 Khái niệm hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế Error! Bookmark not defined 1.2 Đặc điểm hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế Error! Bookmark not defined 1.3 Những nguyên tắc luật hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế Error! Bookmark not defined 1.3.1 Nguyên tắc tự ý chí Error! Bookmark not defined 1.3.2 Nguyên tắc áp dụng tập quán thói quen thương mại Error! Bookmark not defined 1.3.3 Nguyên tắc phù hợp với luật nước lựa chọn dẫn chiếu tới Error! Bookmark not defined 1.4 Vai trò ý nghĩa hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế Error! Bookmark not defined CHƢƠNG SO SÁNH CÁC NỘI DUNG CỤ THỂ CỦA CÔNG ƢỚC VIÊN 1980 VỚI PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ Error! Bookmark not defined 2.1 Hình thức hợp đồng Error! Bookmark not defined 2.2 Đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 2.2.1.Khái niệm đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 2.2.2 Điều kiện có hiệu lực đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 2.2.3 Thời hạn có hiệu lực đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 2.2.4 Đưa chào hàng Error! Bookmark not defined 2.2.5 Chào hàng so sánh với quy định Các nguyên tắc Unidroit hợp đồng thương mại quốc tế Error! Bookmark not defined 2.3 Chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 2.3.1.Khái niệm chấp nhận đề nghị theo Công ước Viên 1980 Error! Bookmark not defined 2.3.2.Hiệu lực chấp nhận chào hàng Error! Bookmark not defined 2.3.3 Chấp nhận chào hàng: So sánh với PICC Error! Bookmark not defined 2.3.4 Thay đổi nội dung chấp nhận đề nghị Error! Bookmark not defined 2.4 Thời điểm giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined CHƢƠNG : KIẾN NGHỊ ĐỐI HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ GIAO KẾT HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HOÁ QUỐC TẾ Error! Bookmark not defined 3.1 Về đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 3.1.1 Qui định chung đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 3.1.2 Về điều kiện giá đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 3.2 Về chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng Error! Bookmark not defined 3.3 Kiến nghị gia nhập Công ước Viên 1980 Error! Bookmark not defined 3.4 Kiến nghị thực hành Error! Bookmark not defined KẾT LUẬN Error! Bookmark not defined DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 11 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT - CISG : Contracts for the International Sale of Goods ( Công ước Viên 1980 ) - NĐ-CP : Nghị định - Chính phủ - PICC : Principles of International Commercial Contracts ( Những nguyên tắc hợp đồng thương mại quốc tế ) - UNCITRAL : United Nations Commission on International Trade Law ( Ủy ban liên hợp quốc luật thương mại quốc tế ) -UNIDROIT : The International Institute for the Unification of Private Law ( Viện quốc tề thể hóa pháp luật tư ) -VCCI : Phịng Thương mại Cơng nghiệp Việt Nam -WTO : World Trade Organization ( Tổ chức thương mại Thế giới ) LỜI MỞ ĐẦU Sự cần thiết nghiên cứu đề tài Giao lưu nước giới ngày mở rộng theo xu hướng khu vực hóa tồn cầu hóa kinh tế giới Đặc biệt hình thành phát triển tổ chức khu vực, liên khu vực công ty đa quốc gia thập kỷ vừa qua đánh dấu bước tiến quan trọng lịch sử phát triển kinh tế giới Tình hình khiến cho quốc gia khơng thể bó hẹp hoạt động kinh tế phạm vi quốc gia, mà phải tham gia vào hoạt động kinh tế toàn cầu khu vực nhằm tận dụng lợi so sánh Giao lưu quốc tế nước giới mở rộng phức tạp cần thiết có pháp luật quốc tế thích hợp để điều chỉnh mối quan hệ Đồng thời pháp luật quốc gia cần xem xét so sánh với pháp luật quốc tế để làm rõ điểm tương đồng khác biệt Trên sở nước chủ động trình hội nhập Hoạt động thương mại quốc tế khơng cịn bị giới hạn việc trao đổi hàng hóa mà mở rộng sang lĩnh vực khác thương mại dịch vụ, thương mại đầu tư, thương mại liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ Hàng hóa bán nhiều quốc gia với số lượng lớn chủng loại phong phú Nhưng khối lượng tính phức tạp mua bán hàng hóa quốc tế tăng lên khả dẫn đến tranh chấp hiểu lầm theo mà tăng lên hợp đồng mua bán hàng hóa khơng soạn thảo cách cụ thể Công cụ pháp lý sử dụng việc trao đổi hàng hóa hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế Có thể nói rằng, hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế đóng vai trị chủ đạo hoạt động ngoại thương Việt Nam Kim ngạch xuất nhập nước ta không ngừng tăng cao năm gần đây, đặc biệt tăng cao Việt Nam thành viên tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) Thực tiễn ký kết hợp đồng lĩnh vực kinh doanh, thương mại Việt Nam thời gian vừa qua cho thấy rằng, hợp đồng ký kết chủ yếu theo thói quen mà khơng theo kỹ pháp lý Cũng mà vấn đề liên quan đến giá trị pháp lý đề nghị giao kết hợp đồng (chào hàng) chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng khơng quan tâm Trong đó, để hợp đồng pháp lý bảo vệ quyền lợi cho khâu giao kết hợp đồng dường quan trọng Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam vấn đề giao kết hợp đồng nhiều điểm chưa sát hợp với thực tiễn áp dụng Công ước Viên năm 1980 hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế (CISG) soạn thảo Ủy ban Liên Hợp Quốc Luật Thương mại quốc tế (UNCITRAL) nỗ lực hướng tới việc thống nguồn luật áp dụng cho hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế Cơng ước trở thành công ước áp dụng rộng rãi số điều ước quốc tế đa phương mua bán hàng hoá quốc tế với 66 quốc gia thành viên Chính vậy, để góp phần vào việc hoàn thiện pháp luật Việt Nam vấn đề giao kết hợp đồng, chọn đề tài “So sánh chế định giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế theo pháp luật Việt Nam theo Công ƣớc Viên 1980” để qua góp phần hồn thiện pháp luật Việt Nam tiến trình hội nhập quốc tế theo chủ trương Đảng 2 Mục đích nghiên cứu Xuất phát từ lý trên, nghiên cứu đề tài “So sánh chế định giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế theo pháp luật Việt Nam theo Cơng ƣớc Viên 1980”, Luận văn có mục đích sau: - Thứ nhất: Nghiên cứu sở lý luận chung hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế Qua thấy tầm quan trọng vấn đề giao kết hợp đồng liên quan tới lĩnh vực này, đồng thời làm rõ yếu tố việc giao kết hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế - Thứ hai: Phân tích đánh giá quy định Công ước Viên 1980 – Công ước thống quy định vấn đề hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế tồn giới - giao kết hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế so sánh với quy định pháp luật Việt Nam - Thứ ba: Kiến nghị số phương hướng giải pháp nhằm xây dựng hồn thiện pháp luật hợp đồng nói chung giao kết hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế nói riêng pháp luật Việt Nam sau nghiên cứu Công ước Viên 1980 Phạm vi nghiên cứu Công ước Viên 1980 Công ước quốc tế hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế Uỷ ban Liên hợp quốc soạn thảo với nhiều quốc gia thành viên áp dụng rộng rãi toàn giới Việt Nam chưa phải thành viên Công ước doanh nghiệp Việt Nam có hội áp dụng quy định Công ước tham gia giao kết hợp đồng mua bán hàng hố có tính chất quốc tế Công ước quy định vấn đề liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế đối tượng, chủ thể hợp đồng, vấn đề giao kết hợp đồng, quyền nghiã vụ bên hợp đồng, vấn đề chế tài, trách nhiệm bên, vấn đề bồi thường thiệt hại….Tuy nhiên đề tài mà luận văn hướng đến vấn đề giao kết hợp đồng mua bán hàng hố theo Cơng ước Viên 1980 nên luận văn nghiên cứu vấn đề giao kết bao gồm: chào hàng, chấp nhận chào hàng ký kết hợp đồng số vấn đề pháp lý khác liên quan trực tiếp Phƣơng pháp nghiên cứu Là đề tài thuộc lĩnh vực khoa học xã hội, luận văn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khoa học khác Bên cạnh phương pháp nghiên cứu khoa học truyền thống cổ điển phương pháp vật biện chứng phương pháp vật lịch sử chủ nghĩa Mác – Lênin, luận dựa phương pháp mang tính đặc thù như: phương pháp phân tích, phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp - Phương pháp phân tích: Được thể luận văn thơng qua tập trung phân tích quy định cụ thể Công ước Viên 1980, Bộ luật Dân sự, Luật thương mại giao kết hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế - Phương pháp so sánh: áp dụng thông qua việc so sánh quy định Công ước Viên 1980 với quy định pháp luật Việt Nam vấn đề giao kết hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế - Phương pháp tổng hợp: Từ kết có thơng qua việc phân tích so sánh quy định Công ước số hệ thống pháp luật khác, tác giả rút kết luận mang tính chất khái quát, tổng hợp thực trạng pháp luật Việt Nam đưa phương hướng hoàn thiện hệ thống pháp luật quốc gia cho phù hợp với thông lệ quốc tế Đặc biệt Luận văn sử dụng phương pháp so sánh hai đối tượng so sánh với đối tượng thứ ba Đối tượng thứ ba khơng phải đối tượng hoạt động so sánh, song có vai trị làm cho thấy rõ đối tượng đối tượng so sánh gần gũi so với chuẩn mực hữu Bố cục Luận văn Luận văn gồm có chương, cụ thể Chƣơng 1: Khái quát chung giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế theo pháp luật Việt Nam theo Công ước Viên năm 1980 Chƣơng 2: So sánh nội dung cụ thể Công ước Viên năm 1980 với pháp luật Việt Nam giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế Chƣơng 3: Kiến nghị hoàn thiện pháp luật Việt Nam giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Các cơng trình nghiên cứu Tiếng Việt 1.Ngơ Huy Cương ( 2013 ), Giáo trình luật thương mại- Phần chung thương nhân, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội Ngô Huy Cương ( 2013 ), Giáo trình luật hợp đồng- Phần chung (dùng cho đào tạo sau đại học), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội Ngô Huy Cương ( 2012 ) , Luật kinh tế, Bài giảng điện tử Ngô Huy Cương ( 2012 ), Giải tranh chấp kinh doanh, thương mại, Bài giảng điện tử Ngô Huy Cương ( 2012 ), Luật nghĩa vụ cho cao học, Bài giảng điện tử Trường Đại học kinh tế quốc dân - Bộ môn luật kinh tế ( 1999 ), Giáo trình luật Thương mại quốc tế, Nxb Khoa học Kỹ thuật Tiếng Anh David E Allan & Mary E Hiscock ( 1992 ), Law of Contract in Australia, 2nd edition, Key Text, Australia P S Atiyah ( 1966 ), The Sale of Goods, Third edition, Sir Isaac Pitman and Sons LTD, London K.C T Sutton (1974 ), The law of sale of goods in Australia and New Zealand, Second Edition, The Law Book Company Limited, Sydney, Melbourne, Brisbane Các văn pháp luật 10 Bộ luật Dân 1995 11 Bộ luật Dân 2005 12 Bộ luật Dân Đức 1900 13 Bộ luật Dân Liên bang Nga 1994 14 Bộ luật Thương mại Nhất thể Hoa Kỳ 15 Bộ nguyên tắc Unidroit hợp đồng thương mại quốc tế 2004 16 Cơng ước Viên mua bán hàng hóa quốc tế 1980 17 Luật Thương mại 1997 18 Luật Thương mại 2005 19 Nghị định số 187/2013/NĐ- CP ngày 20/11/2013 qui định chi tiết thi hành Luật Thương mại hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế hoạt động đại lý mua, bán, gia công cảnh hàng hóa với nước ngồi 20 Nghị định 57/1998 ngày 31/7/1998 sửa đổi Nghị định 44/2001/NĐ-CP ngày 2/8/2001 21 Quyết định Tổng kiểm soát trưởng Pháp năm 1927 22 Quyết định Hetch năm 1972 23 Quyết định số 127 BNgT/XNK ngày 18/3/1986 Bộ Ngoại thương 24 Quy chế tạm thời Bộ Thương nghiệp số 4797/TN-XNK ngày 31/7/1991 hướng dẫn việc ký kết hợp đồng mua bán ngoại thương