TRƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN nguyễn thị huyền thơng PHT TRIN HOT NG THANH TỐN Lu KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP ận CƠNG THƯƠNG VIỆT NAM n vă ạc th Chuyªn ngành : kinh tế tài - ngân hàng s nh Ki tế Ngêi híng dÉn khoa häc: ts ngun thị hoài phơng H NI - 2013 MC LC Danh mục chữ viết tắt Danh mục sơ đồ, bảng biểu Lời mở đầu LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG :NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ HOẠT ĐỘNG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm lịch sử phát triển ngân hàng thương mại Lu 1.1.2 Chức ngân hàng thương mại ận 1.1.3 Vai trò ngân hàng thương mại 1.1.4 Hoạt động ngân hàng thương mại kinh tế thị trường vă 1.2 Hoạt động tốn khơng dùng tiền mặt .9 n th 1.2.1 Khái niệm, đặc điểm tốn khơng dùng tiền mặt qua NHTM ạc 1.2.2 Vai trị tốn khơng dùng tiền mặt 11 1.2.3 Ý nghĩa TTKDTM 13 sĩ 1.2.4 Những quy định mang tính ngun tắc hoạt động tốn khơng Ki nh dùng tiền mặt 14 1.2.5 Các hình thức tốn khơng dùng tiền mặt 15 tế 1.2.6 Các dịch vụ toán đạikhác 31 1.2.7 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển hoạt động tốn khơng dùng tiền mặt 36 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP CƠNG THƯƠNG VIỆT NAM 42 2.1 Khái quát ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam .42 2.1.1 Lịch sử hình thành phát triển ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam 42 Các hoạt động .43 2.1.2 Cơ cấu tổ chức 46 2.2 Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam giai đoạn 2010-2012 quý II/2013 .48 2.3 Thực trạng tốn khơng dùng tiền mặt ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam 64 2.3.1 Các loại hình dịch vụ tốn nước triển khai Vietinbank 64 2.3.2 Những kết đạt .87 2.3.3 Hạn chế 89 2.3.4 Nguyên nhân 90 CHƯƠNG : GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG THANH TỐN Lu KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG ận VIỆT NAM 95 3.1 Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh Vietinbank thời gian tới 95 vă 3.2 Định hướng phát triển hoạt động toán không dùng tiền mặt ngân hàng n TMCP Công Thương Việt Nam 99 th ạc 3.3 Một số giải pháp nhằm phát triển hoạt động TTKDTM ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam .100 sĩ 3.2.1 Hoàn thiện sở pháp lý .100 Ki nh 3.3.2 Đẩy nhanh tiến độ thực dự án đại hoá hệ thống ngân hàng cải tiến quy trình cơng nghệ .101 tế 3.3.3 Vietinbank cần phải trọng đến công tác đào tạo cán 103 3.3.4 Tăng cường công tác tuyên truyền quảng cáo, mở rộng môi trường phục vụ 104 3.3.5 Tiếp tục vận động nhân dân mở tài khoản cá nhân taị chi nhánh 105 3.4 Điều kiện để thực giải pháp 106 3.4.1 Hành lang pháp lý 106 3.4.2 Công nghệ ngân hàng 107 3.4.3 Con người 108 3.5 Một số kiến nghị nhằm phát triển hoạt động tốn khơng dùng tiền mặt 108 KẾT LUẬN CHƯƠNG :NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ HOẠT ĐỘNG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1Tổng quan ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm lịch sử phát triển ngân hàng thương mại 1.1.2 Chức ngân hàng thương mại 1.1.3 Vai trò ngân hàng thương mại 1.1.4 Hoạt động ngân hàng thương mại kinh tế thị trường .6 1.2 Hoạt động tốn khơng dùng tiền mặt .9 1.2.1 Khái niệm, đặc điểm tốn khơng dùng tiền mặt qua NHTM 1.2.2 Vai trị tốn khơng dùng tiền mặt 11 Lu 1.2.3 Ý nghĩa TTKDTM 13 ận 1.2.4 Những quy định mang tính ngun tắc hoạt động tốn không dùng vă tiền mặt .14 1.2.5Các hình thức tốn khơng dùng tiền mặt 15 n th ạc 1.2.6 Các dịch vụ toán đạikhác 32 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN sĩ HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM 42 Ki 2.1 Khái quát ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam 42 nh 2.1.1 Lịch sử hình thành phát triển ngân hàng thương mại cổ phần Công tế Thương Việt Nam 42 2.1.2 Cơ cấu tổ chức 46 2.2 Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam giai đoạn 2010-2012 quý II/2013 48 2.3 Thực trạng tốn khơng dùng tiền mặt ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam 65 2.3.1 Các loại hình dịch vụ tốn nước triển khai Vietinbank 65 Lợi ích: .83 Tiện ích: .85 Lợi ích: .85 Tiện ích: .86 Lợi ích dành cho doanh nghiệp: .86 Tiện ích: .87 Lợi ích: .88 2.3.3 Hạn chế 91 2.3.4 Nguyên nhân 92 CHƯƠNG : GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG THANH TỐN KHƠNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM 97 3.1 Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh Vietinbank thời gian tới .97 3.2 Định hướng phát triển hoạt động tốn khơng dùng tiền mặt ngân hàng Lu TMCP Công Thương Việt Nam 101 ận 3.3 Một số giải pháp nhằm phát triển hoạt động TTKDTM ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam 102 vă 3.2.1 Hoàn thiện sở pháp lý .102 n 3.3.2 Đẩy nhanh tiến độ thực dự án đại hoá hệ thống ngân hàng cải tiến th quy trình cơng nghệ 103 ạc 3.3.3 Vietinbank cần phải trọng đến công tác đào tạo cán 105 sĩ 3.3.4 Tăng cường công tác tuyên truyền quảng cáo, mở rộng môi trường phục vụ 106 Ki 3.3.5 Tiếp tục vận động nhân dân mở tài khoản cá nhân taị chi nhánh .107 nh 3.4 Điều kiện để thực giải pháp .109 tế 3.4.1 Hành lang pháp lý 109 3.4.2 Công nghệ ngân hàng 109 3.4.3 Con người 110 KẾT LUẬN 113 Chu trình luân chuyển hối phiếu đòi nợ chứng từ phương thức tốn tín dụng chứng từ 116 Hệ thống tổ chức ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam .116 ận Lu n vă ạc th sĩ nh Ki tế DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Automatic Teller Machine-Máy rút tiền tự động DNNN Doanh nghiệp Nhà nước DSTT Doanh số toán DVTT Dịch vụ toán KDNT Kinh doanh ngoại tệ NHNN Ngân hàng Nhà nước NHNN VN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam NHTW Ngân hàng trung ương Ngân hàng thương mại cổ phần vă NHTMCP Ngân hàng thương mại ận NHTM Lu ATM Thiết bị đầu cuối điểm bán TNHH Trách nhiệm hữu hạn TTKDTM Thanh tốn khơng dùng tiền mặt n POS ạc th sĩ TTQT&TTTM Thanh toán quốc tế tài trợ thương mại Ủy nhiệm chi/Lệnh chi UNT/LT Ủy nhiệm thu/Lệnh thu Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam nh Ki UNC/LC tế DANH MỤC SƠ ĐỒ SƠ ĐỒ TIÊU ĐỀ TRANG Sơ đồ 1.1: Quy trình tốn séc chuyển khoản 18 Sơ đồ 1.2: Quy trình toán séc bảo chi 18 Sơ đồ 1.3: Quy trình tốn ủy nhiệm chi 20 Sơ đồ 1.4: Quy trình tốn ủy nhiệm thu 22 Sơ đồ 1.5: Quy trình tốn thẻ ngân hàng 25 Sơ đồ 1.6: Quy trình tốn thư tín dụng 27 Sơ đồ 1.7 : Chu trình luân chuyển hối phiếu địi nợ có tham 29 Chu trình ln chuyển hối phiếu địi nợ khơng có ận Sơ đồ 1.8 : Lu gia ngân hàng với tư cách người bị ký phát 29 tham gia ngân hàng với tư cách người bị ký phát vă Sơ đồ 1.9 : Chu trình luân chuyển hối phiếu đòi nợ 30 n Hệ thống tổ chức ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam ạc Sơ đồ 2.1: th chứng từ phương thức tốn tín dụng chứng từ sĩ Cơ cấu tổ chức máy điều hành Trụ sở Sơ đồ 2.3: Cơ cấu tổ chức máy điều hành Sở giao dịch, Chi nhánh cấp 1, Chi nhánh cấp nh Ki Sơ đồ 2.2: 45 46 47 tế DANH MỤC BẢNG BẢNG TIÊU ĐỀ TRANG Bảng 2.1: Cơ cấu huy động vốn VietinBank 48 Bảng 2.2: Vay Ngân hàng Nhà nước VietinBank 49 Bảng 2.3: Phân loại nợ năm 2010 Quý II/2013 53 Bảng 2.4: Một số tiêu chủ yếu hoạt động cho thuê tài 59 Bảng 2.5: Kết hoạt động Công ty Quản lý nợ Khai thác tài 59 sản Kết hoạt động Công ty TNHH Bảo hiểm NHCT Việt Lu Bảng 2.6: 60 Kết hoạt động Công ty TNHH Vàng Bạc Đá Quý vă Bảng 2.7: ận Nam 61 Kết hoạt động C5ông ty TNHH Một thành viên th Bảng 2.8: n NHCT Việt Nam 62 Kết hoạt động Công ty TNHH thành viên Chuyển Số món, Doanh số tốn qua ngân hàng năm 2010, Bảng 2.11: tế 2011 2012 nh Bảng 2.10: Ki tiền Toàn Cầu sĩ Bảng 2.9: ạc Quản lý Quỹ NHCT Việt Nam Cơ cấu cung ứng DVTT nước theo hình thức 62 63 64 tốn Bảng 2.12: Thị phần tính theo tỷ trọng doanh thu từ DVTT nước năm 2010, 2011, 2012 66 LỜI MỞ ĐẦU Với quốc gia, tiền mặt có lịch sử lâu đời phương thức tốn khơng thể thiếu Tuy nhiên xã hội đại, người sống giới phẳng hoạt động giao dịch thương mại, dịch vụ diễn lúc nơi, vượt qua giới hạn không gian thời gian Khi hoạt động tốn tiền mặt dẫn đến nhiều bất lợi rủi ro : chi phí xã hội để tổ chức hoạt động toán (in, vận chuyển, bảo quản, kiểm đếm) tốn kém, dễ bị lợi dụng để gian lận trốn thuế…Vấn đề an ninh tiềm ẩn nhiều nguy hiểm Lu (tham nhũng, rửa tiền…) tạo điều kiện cho việc lưu hành tiền giả , đe dọa trực ận tiếp đến lợi ích tổ chức, cá nhân an ninh quốc gia Để giải hạn chế phương thức toán tiền mặt, có vă nhiều phương thức tốn nhanh chóng, tiện dụng đại phục vụ nhu n th cầu cá nhân tổ chức đời : toán trực tuyến, toán tốn khơng dùng tiền mặt ạc chuyển khoản, toán quẹt thẻ, ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu…và gọi chung sĩ Ở Việt Nam nay, phương thức tốn khơng dùng tiền mặt cịn Ki nh hạn chế, khu vực công, doanh nghiệp, đặc biệt cá nhân chưa quen sử dụng phương thức toán trực tuyến, toán qua điện thoại, tài tế khoản, ví điện tử… Chính tình hình đó, cần có cơng trình nghiên cứu làm rõ vai trò phương thức tốn khơng dùng tiền mặt hệ thống ngân hàng, tổ chức, cá nhân kinh tế, tìm hạn chế phương thức tốn không dùng tiền mặt Việt Nam đưa giải pháp nhằm mở rộng hoạt động tốn khơng dùng tiền mặt Xuất phát từ nhu cầu cấp thiết trên, em lựa chọn đề tài: “Phát triển hoạt động tốn khơng dùng tiền mặt ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam” làm đề tài chuyên đề tốt nghiệp 109 thiện văn có liên quan đến chứng từ điện tử ngồi cần phải đề quy chế bảo mật, bảo đảm an tồn q trình tốn, cải tiến quy trình kỹ thuật có liên quan q trình tốn điện tử để cơng tác tốn quy trình kỹ thuật có liên quan đến tốn điện tử ln an tồn, xác thực nhiệm vụ cách nhanh chóng hiệu Ngân hàng Nhà nước, Vietinbank cần phải có đề nghị đề xuất việc nghiên cứu, sửa đổi bổ sung quy định, quy chế khơng cịn phù hợp với hoạt động thực tiễn ngân hàng ban hành văn pháp lý cao cơng tác tốn khơng dùng tiền mặt luật toán qua ngân hàng hay Lu luật séc Có việc cải tiến thủ tục toán với thể thức ận tốn khơng dùng tiền mặt khắc phục nhược điểm quy định toán Hơn Ngân hàng Nhà nước cần phải ban hành quy chế vă đồng toàn diện việc dân cư mở tài khoản tiền gửi ngân hàng n toán qua ngân hàng, đồng thời xác định hình thức, thủ tục mở tài khoản th ạc toán dân cư với phương châm đơn giản, nhanh chóng an tồn chi phí thấp 3.3.2 Đẩy nhanh tiến độ thực dự án đại hoá hệ thống ngân hàng cải sĩ tiến quy trình cơng nghệ Ki nh Mặc dù năm gần Vietinbank nói riêng có bước nhảy vọt đổi công nghệ ngân hàng song chưa đủ để đáp ứng nhu cầu tế thực tế Vì để tốn cho khách hàng cách nhanh chóng, xác, an tồn Vietinbank cần đổi hệ thống cơng nghệ ngân hàng cách triệt để Ngân hàng cần phải trang bị máy rút tiền tự động AMT hệ thống máy tính có khả lưu giữ thơng tin khách hàng kể mẫu chữ ký để loại hình mở tài khoản số nơi tiền nhiều nơi ngaỳ phát triển rông rãi Chúng ta biết rằng, đại hố cơng nghệ ngân hàng định hướng có tính chất chiến lược tiến hành đổi toàn diện sâu sắc hệ thống ngân hàng Trong năm qua việc đổi công nghệ ngân hàng Vietinbank đặc biệt coi trọng mà trọng tâm hướng vào phát triển mạnh mẽ 110 nghiệp vụ ngân hàng, tạo lập hoạt động toàn diện ngân hàng đại, xây dựng sở kỹ thuật hồ nhập quốc tế trước hết kế tốn Công nghệ ngân hàng tiêu chuẩn để hội nhập đại hoá cách dựa vào thành tựu tin học Vietinbank cần tiến hành xây dựng chương trình ứng dụng tốn hồn tồn đảm nhận chức toán nước (thanh toán nội bộ, toán bù trừ, toán liên hàng) toán quốc tế, giúp cho thời gian toán rút ngắn, chất lượng toán đảm bảo an tồn xác Cần hồn chỉnh hệ thống toán nội ngân hàng Lu kết nối tất chi nhánh cuả ngân hàng phạm vi nước để tất ận khoản toán khách hàng hệ thống toán điện tử tức thời vă Nhanh chóng nối mạng tốn quốc tế, sử dụng phương tiện SWIFT để n chuyển khoản toán nhận khoản tốn đến từ ngân hàng th chi phí thấp ạc đại lý nước ngồi khoản toán qua SWIFT thực vài giây sĩ Củng cố hồn thiện hệ thống tốn liên hàng hệ thống xử lý Ki nh toán bù trừ tự động khoản toán điện tử phát sinh nước ngân hàng khác hệ thống với Việc toán bù trừ tự động điện tử tế trung tâm xử lý toán bù trừ tự động điện tử giúp cho q trình tốn đảm bảo an tồn, chắn, nhanh chóng, kịp thời Cần phải đầu tư vốn để trang bị máy móc đại cơng nghệ tiên tiến cho lĩnh vực toán để bước hệ thống hoá dây chuyền cơng nghệ tốn phát triển phần mềm ứng dụng tiến tiến để bảo đảm xác, nhanh chóng, an tồn số liệu dịch vụ toán Tranh thủ áp dụng kỹ thuật đại nước phát triển giới để phát triển cơng cụ tốn đại đường ngắn tiết kiệm Do hệ thống toán nối mạng nên gặp cố nhỏ ảnh hưởng chí làm ngưng trệ tồn hoạt động mạng, Vietinbank cần xem xét tính tốn kết quả, hiệu có kế hoạch 111 đầu tư thiết kế mạng cho đảm bảo an toàn khắc phục cố gặp phải Hơn thiết kế hệ thống toán cần quan tâm đến hệ thống đồng bộ, thống nhất, quan hệ qua lại ngân hàng nhiều giác độ kỹ thuật tiêu chuẩn hố để tránh khó khăn kết nối hệ thống kỹ thuật Các Ngân hàng nước có lợi ngân hàng nước ngồi kỹ thuật kinh nghiệm tốn Tuy nhiên, Vietinbank ngân hàng thương mại nên nối mạng trực tiếp với để toán trực tiếp rút ngắn thời gian toán so với việc toán qua ngân hàng Nhà nước Vietinbank cần nối mạng trực tiếp với Ngân hàng Nhà nước để chuyển vốn nhanh chóng đáp Lu ứng việc điều hồ vốn hệ thống thuận lợi ận 3.3.3 Vietinbank cần phải trọng đến công tác đào tạo cán Để nâng cao khả vạch chiến lược, phát triển nghiệp vụ vă cơng nghệ tốn theo hướng đại hố, nhằm thích ứng với mơi n trường cạnh tranh ngân hàng cơng tác đào tạo bồi dưỡng nâng cấp th ạc trình độ nghiệp vụ cán kế toán vấn đề cần phải làm thường xun vấn đề người ln đặt vào vị trí trọng tâm sĩ Cơng tác đào tạo cán kế toán cần phải quan tâm mức làm Ki nh thường xuyên diện rộng từ cán lãnh đạo đến kế toán viên, cụ thể cần phải đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung kiến thức cách kịp thời để nâng cao trình tế độ nhận thức khả sáng tạo đội ngũ kế toán để tiến hành triển khai nghiệp vụ theo chế đạt hiệu cao, đồng thời tạo sức mạnh tổng hợp cho toàn ngân hàng đủ khả cạnh tranh với ngân hàng khác Khi cách mạng khoa học kỹ thuật công nghệ ngày phát triển địi hỏi ngân hàng phải có đội ngũ cán làm cơng tác tin học thật thạo việc xử lý thông tin hay việc thực nghiệp vụ toán nước để đưa ngân hàng ngày phát triển Để thực điều cần thiết phải đào tạo lực lượng cán kế toán có trình độ lực cao, tiếp cận với cơng cụ, quy trình cơng nghệ toán thực 112 tốt nghiệp vụ tốn khơng dùng tiền mặt thời kỳ cơng nghiệp hoá, đại hoá đất nước Vietinbank phải quan tâm đến việc đa dạng hố hình thức đào tạo: tập trung, chức, đào tạo chuyên sâu nước, hay phải đổi cải thiện nội dung đào tạo cho phù hợp với yêu cầu đổi ngân hàng kiến thức nghiệp vụ, công nghệ ngân hàng, tin học ngoại ngữ để đào tạo đội ngũ cán kế tốn có diện mạo mới: thành thạo, đại văn minh, lịch giao tiếp phục vụ Ngoài ra, Vietinbank cần phải động viên, khuyến khích nhân viên Lu thông qua việc khen thưởng vật chất tạo điều kiện làm việc thuận lợi cho cán ận nhân viên ngân hàng hồn thành tốt cơng việc 3.3.4 Tăng cường công tác tuyên truyền quảng cáo, mở rộng môi trường phục vụ vă Sử dụng tiền mặt tốn thói quen lâu đời người n dân Việt Nam nói chung, trình độ dân trí cịn thấp, hiểu biết hoạt th ạc động tốn khơng dùng tiền mặt qua ngân hàng nên để thay đổi thói quen khơng phải việc dễ dàng đặc biệt điều kiện kinh tế sĩ Việt Nam chưa phát triển, thu nhập người dân không cao nên việc mở tài Ki nh khoản tiền gửi cá nhân Vì việc mở rộng tốn khơng dùng tiền mặt, để hoạt động thực dân cư hưởng ứng rộng rãi Vietinbank tế phải tăng cường cơng tác tuyên truyền quảng cáo ưu điểm cơng cụ tốn khơng dung tiền mặt tun truyền hướng dẫn cụ thể quy trình thủ tục thể thức tốn phương tiện thơng tin đại chúng, nơi công cộng Để người dân thấy lợi tốn khơng dùng tiền mặt an tồn, nhanh chóng, tiện lợi hiểu rõ lựa chọn hình thức tốn phù hợp thuận tiện với họ Từ giúp người dân từ bỏ thói quen sử dụng tiền mặt toán giúp cho khách hàng toán cách nhanh nhất, an toàn tiết kiệm Đồng thời Vietinbank cần phải đề chiến lược khách hàng phù hợp, thành lập phận Marketing ngân hàng nhằm tiếp cận thị trường Qua thu thập 113 phân tích đầy đủ tin thị trường nhằm phân loại đối tượng khách hàng, tìm hiểu nắm nhu cầu khách hàng để tạo thêm dịch vụ đáp ứng nhu cầu toán cho khách hàng Bên cạnh đó, chi nhánh phải có chế độ khen thưởng, khuyến khích khách hàng, hàng năm ngân hàng nên có quà lưu niệm khách hàng thường xuyên giao dịch có số dư bình quân tài khoản tiền gửi ổn định mức định Có thể số tiền thưởng khơng nhiều thể thiện chí ngân hàng khách hàng mình, có mối quan hệ ngân hàng khách hàng giao dịch nhiều Lu 3.3.5 Tiếp tục vận động nhân dân mở tài khoản cá nhân taị chi nhánh ận Nhằm khuyến khích việc mở sử dụng tài khoản cá nhân dân cư, thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành QĐ 160/QĐ - NH2 ban hành thể lệ mở vă sử dụng tài khoản tiền gửi doanh nghiệp tư nhân cá nhân với thủ tục mở n đơn giản Tuy tài khoản cá nhân mở chi nhánh nhiều doanh th ạc số số dư cịn tài khoản cá nhân chưa có nghiệp vụ tốn chuyển khoản Để thu hút tầng lớp dân cư mở tài khoản toán sĩ ngân hàng, đẩy mạnh việc mở sử dụng tài khoản cá nhân ngân hàng cần phải Ki nh đổi sâu rộng cách làm cải tiến đồng thể lệ toán séc, uỷ nhiệm thu chế độ thể lệ nghiệp vụ có liên quan khác thơng thống cho tế bên tham gia chấp nhận quy chế ngân hàng Đồng thời cần phải hạ thấp lệ phí điều chỉnh mức lãi suất cho hợp lý cho chủ tài khoản để hấp dẫn khách hàng trì hoạt động thường xuyên tài khoản cá nhân Có biện pháp đẩy mạnh việc mở sử dụng tài khoản cá nhân chủ trương đắn cần thiết, trì hoạt động thường xuyên liên tục tài khoản cá nhân yếu tố quan trọng Có ngân hàng thương mại nói chung Vietinbank nói riêng khơi tăng nguồn vốn toán để phục vụ tốt cho nhu cầu vốn kinh tế 114 Vietinbank khuyến khích đơn vị sản xuất kinh doanh, quan hành nghiệp tiến hành trả lương cho cán nhân viên qua tài khoản tiền gửi họ mở ngân hàng Cách làm có lợi cho hai bên, đơn vị khơng phải quản lý công tác chi trả lương, hưởng số quyền ưu tiên ngân hàng thu khoản phí dịch vụ từ cơng việc Ngồi ra, Vietinbank cần phải trọng đến yêu cầu kinh tế xã hội tốn khơng dùng tiền mặt dân cư phụ thuộc nhiều vào yếu tố như: trình độ dân trí, thu nhập bình qn đầu người, thói quen sử dụng tiền mặt tốn Do cần phải có cách giải mối quan hệ để tạo Lu điều kiện thuận lợi cho tốn khơng dùng tiền mặt phát triển cách ận hướng Bên cạnh cần có phối hợp với ban ngành hữu quan tăng cường công tác tuyên truyền rộng rãi vận động nhân dân thực Cần thiết đưa quy vă định đảm bảo an toàn tiền gửi cho khách hàng cách tham gia bảo hiểm tiền n gửi, cung cấp dịch vụ khác ưu đãi cho khách hàng tham gia toán thường th ạc xuyên để khuyến khích việc gửi tiền vào tài khoản cá nhân ngân hàng, thu hút nguồn vốn lớn cho ngân hàng sĩ Lợi ích mà cơng tác tốn khơng dùng tiền mặt qua ngân hàng đem lại Ki nh cho kinh tế, cho doanh nghiệp, cá nhân thừa nhận to lớn, ngồi việc tiết kiệm chi phí in ấn tiền, đảm bảo an toàn cho doanh nghiệp, cá nhân cần tế chuyển tiền tốn, góp phần gia tăng nguồn vốn cho ngân hàng, tốn khơng dùng tiền mặt cịn tham gia vào việc kiểm sốt lượng tiền cung ứng ngân hàng thương mại, góp phần vào việc kiểm sốt lạm phát Nhận thức rõ vai trị quan trọng tốn khơng dùng tiền mặt kinh tế thị trường nên Vietinbank cần phải đưa giải pháp cần thiết để mở rộng hình thức tốn khơng dùng tiền mặt qua ngân hàng, để khai thác đáp ứng cách tối đa nhu cầu vốn phương tiện toán cho nghiệp đổi phát triển kinh tế, góp phần thực chủ trương cơng nghiệp hoá, đại hoá đất nước 3.4 Điều kiện để thực giải pháp 3.4.1 Hành lang pháp lý 115 Thanh tốn khơng dùng tiền mặt hình thức toán ngân hàng cung cấp cho khách hàng có quan hệ có yêu cầu tốn ngân hàng Việc tốn việc ngân hàng toán hộ cho khách hàng, ngân hàng ln phải đảm bảo hồn vốn kịp thời xác cho khách hàng Chính mà cơng tác tốn khơng dùng tiền mặt ln phải nghiêm ngặt quy định, chế độ, thể lệ đặt tốn quan có thẩm quyền ban hành Theo quy định từ việc lập, mở tài khoản giao dịch, phát hành séc, UNT,UNC, thẻ hai bên khách hàng ngân hàng phải đảm bảo thực nguyên tắc, chế độ Nếu thực công tác tốt hạn chế Lu sai lầm, không gây thất thoát vốn cho khách hàng Mặt khác, việc ban hành ận chế độ, thể lệ hay thông tư hướng dẫn thi hành không sát thực, linh hoạt gây nhiều trở ngại cho khách hàng nsgân hàng, tốn khách hàng vă ưu thích sử dụng thể thức tốn khơng dùng tiền mặt nhờ tính ưu việt n nó: thuận lợi nhanh chóng, xác, lệ phí phải thủ tục rườm rà phức th ạc tạp thời gian toán lâu cán toán gây phiền hà chắn khách hàng khơng lựa chọn Do Ngân hàng Nhà nước Vietinbank cần phải sĩ tạo hành lang pháp lý phù hợp cho cơng tác tốn khơng dùng tiền Ki 3.4.2 Cơng nghệ ngân hàng nh mặt nhằm có môi trường thuận lợi cho ngân hàng tế Ngày với tiến tin học ứng dung cơng tác tốn khơng dùng tiền mặt thể thức tốn khơng dùng tiền mặt có nhiều cải tiến thời gian tốn, doanh số tốn độ xác Trong thời gian đầu tốn khơng dùng tiền mặt chủ yếu dùng chứng từ tốn phải ln chuyển chứng từ qua bưu điện toán khác địa phương, toán có doanh số lớn lượng chứng từ luân chuyển lớn việc luân chuyển gặp nhiều khó khăn, thời gian tốn lâu, đơi cịn sai lầm tốn Hiện với tiến khoa học kỹ thuật công nghệ tin học áp dụng vào qúa trình tốn làm cho lượng chứng từ giảm nhiều, việc luân 116 chuyển chứng từ nhanh độ xác độ an tồn cao Chính việc trạng bị máy móc đại cơng nghệ ngân hàng tiên tiến cho lĩnh vực toán để bước hệ thống hố dây chuyền cơng nghệ tốn yêu cầu tất yếu không với riêng Vietinbank mà cịn tồn hệ thống ngân hàng nói chung 3.4.3 Con người Con người ngân hàng sử dụng cán ngân hàng: người hoạch định sách, lãnh đao đạo, người thực nghiệp vụ toán không dùng tiền mặt Lực lượng cán địi hỏi phải có trình Lu độ, lực chun môn nghiệp vụ sâu, am hiểu pháp luật hành, có phẩm chất ận đạo đức tốt, thái độ phục vụ nhanh nhẹn nhiệt tình Có cơng tác tốn khơng dùng tiền mặt phát triển mở rộng vă Bên cạnh khơng thể khơng nói tới khách hàng, ngân hàng cần n phải tăng cường việc tuyên truyền quảng cáo tiện ích tốn khơng th ạc dùng tiền mặt cho người dân để từ xóa bỏ tâm lý ưa chuộng tốn tiền mặt thúc đẩy phát triển cơng tác tốn khơng dùng sĩ tiền mặt dân cư Ki nh 3.5 Một số kiến nghị nhằm phát triển hoạt động tốn khơng dùng tiền mặt tế  Kiến nghị Chính phủ: Hành lang pháp lý lĩnh vực tốn chưa hồn thiện, thời gian vừa qua hành lang pháp lý lĩnh vực toán cải thiện nhiều, song đánh giá chưa đầy đủ đồng bộ, đặc biệt vấn đề liên quan đến toán điện tử thương mại điện tử Ví dụ giao dịch điện tử, chưa đủ sở để ngân hàng tổ chức triển khai kênh giao dịch điện tử chưa tạo chế tổng hợp điều chỉnh hoạt động thương mại điện tử ngành ngân hàng, chưa có chấp nhận đồng giao dịch điện tử, chứng từ điện tử quan quản lý Nhà nước có liên quan ( Tổng cục thuế, Tổng cục hải quan) Vì phủ cần tạo sở pháp lý đồng bộ, hoàn chỉnh để tạo điều kiện 117 thuận lợi cho việc phát triển TTKDTM kinh tế Chính phủ cần phát triển hồn thiện mơi trường pháp lý cho phù hợp với thông lệ quốc tế làm sở thúc đẩycông nghệ ngân hàng Nhà nước cần phải chỉnh sửa, cải tiến, bổ xung nội dung, quy chế TTKDTM, phải có hình thức thích hợp để áp dụng luật quốc tế tốn vào nước ta Hồn thiện khuôn khổ pháp lý bao gồm : phân định rõ quyền hạn, trách nhiệm bên tham gia hoạt động TTKDTM, sở kiểm sốt rủi ro pháp lý thích hợp, đảm bảo phù hợp với chuẩn mực thông lệ quốc tế định chế tài chính, tiền tệ quốc tế khuyến nghị áp dụng chung nhiều Lu quốc gia khác, tạo lập môi trường cạnh tranh công bằng, bảo đảm khả tiếp ận cận thị trường tiếp cận dịch vụ chủ thể có chức tương tự , hình thành chế bảo vệ khách hàng hữu hiệu bảo đảm quy trình giải vă tranh chấp hiệu khách quan, hạn chế toán tiền mặt n đối tượng có sử dụng quỹ ngân sách nhà nước nhằm tăng khả kiểm soát ạc th việc sử dụng nguồn ngân sách Rà soát, bổ sung, chỉnh sửa chế sách, văn liên quan đến sĩ hoạt động toán tổ chức cung ứng dịch vụ toán phù hợp với lộ Ki nh trình thực cam kết quốc tế lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng hiệp định thương mại Việt Mỹ (BTA), hiệp định AFTA, hiệp định khung thương mại, dịch tế vụ ASEAN (AFAS) cam kết với tổ chức thương mại giới (WTO)  Kiến nghị ngân hàng nhà nước : NHNN NHTM cần nhanh chóng thiếp lập hệ thống toán tự động, liên kết mạng toán quốc gia ngân hàng với phạm vi nước Cần phải hoàn thiện việc tham gia toán liên ngân hàng quốc tế (SWIFT) để phát triển toán quốc tế, xu tất yếu kinh tế mở Việt Nam NHNN cần ban hành thống chế độ tốn khơng chứng từ qua mạng lưới vi tính, tạo phần mềm cho việc xử lý kỹ thuật truyền file chứng từ 118 ngân hàng thông qua mạng lưới vi tính, mở rộng tốn bù trừ xuống quận, huyện thơng qua mạng vi tính Cần đưa sách TTKDTM thành sách nhà nước phạm vi cấp ngành Chẳng hạn việc toán đơn vị bắt buộc TTKDTM, đồng thời đưa chế tài xử lý đơn vị không thực hiện, thực vi phạm : không sử dụng TTKDTM khơng khấu trừ thuế GTGT NHNN cần tạo điều kiện thuận lợi để NHTM áp dụng khoa học cơng nghệ đại , có sách đào tạo cán cơng nhân viên có lực triển Lu vọng, cử cán nghiệp vụ tham quan , học hỏi kinh nghiệm ngân hàng ận bạn nước n vă ạc th sĩ nh Ki tế ận Lu n vă ạc th sĩ nh Ki tế KẾT LUẬN Đi kèm với phát triển kinh tế phát triển giao dịch mang tính chất thương mại, mà kết dẫn tới gia tăng lĩnh vực tốn Sự phát triển kinh tế khơng ngừng nên nhu cầu toán mà tăng Điều địi hỏi cơng tác tốn khơng dùng tiền mặt ngân hàng phải đổi liên tục để nhanh chóng hồn thiện hình thức tốn làm cho chế toán trở nên sống động hơn, đáp ứng yêu cầu đa dạng phức tạp kinh tế Đây không nhiệm vụ riêng ngành ngân hàng mà Lu Chính phủ, tổ chức kinh tế người dân toàn xã hội ận Trong thời gian qua, công tác tốn khơng dùng tiền mặt Vietinbank khẳng định rõ tầm quan trọng tốn vă đơn vị kinh tế nói riêng tồn q trình lưu thơng tiền tệ kinh tế n nói chung Các hình thức tốn khơng dùng tiền mặt Vietinbank trở nên th quen thuộc với người, góp phần không nhỏ vào thành công ạc kinh doanh doanh nghiệp Cùng với đặc điểm tiện lợi, an tồn nhanh sĩ chóng hình thức làm tăng nhanh trình, chu chuyển vốn, giảm thời gian ứ Ki đọng vốn doanh nghiệp, đồng thời giúp chi nhánh tăng khả kiểm soát nh q trình lưu thơng tiền tệ tế Tuy nhiên hình thức tốn khơng dùng tiền mặt thực tế Vietinbank bộc lộ yếu điểm làm hạn chế tốc độ phát triển hình thức Do đó, việc cần có cải tiến nhanh chóng kịp thời nhu càu cấp bách khơng Vietinbank mà cịn ngân hàng khác Nhận thức rõ vấn đề Vietinbank có cố gắng để phục vụ cách tốt khách hàng họ có nhu cầu tốn, góp phần làm cho hình thức tốn khơng dùng tiền mặt ngày người sử dụng rộng rãi Qua đem lại tiện lợi cho khách hàng, lại vừa có điều kiện nâng cao uy tín khách hàng tăng thêm doanh thu hàng năm cho chi nhánh Trong thời gian tìm hiểu vừa qua với khối lượng kiến thức, lý luận trang bị thời gian học tập trường em tìm hiểu, nghiên cứu tình hình thực tế cơng tác tổ chức tốn khơng dùng tiền mặt Vietinbank Bài viết hồn thành với mục đích củng cố, bổ sung kiến thức lý luận, bước đầu làm quen với thực tế phần mong muốn đóng góp ý kiến để hồn thiện cơng tác tổ chức tốn khơng dùng tiền mặt ngân hàng Qua hy vọng cơng tác tổ chức tốn khơng dùng tiền mặt hồn chỉnh hơn, có hiệu ận Lu n vă ạc th sĩ nh Ki tế DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATM Automatic Teller Machine-Máy rút tiền tự động DNNN Doanh nghiệp Nhà nước DSTT Doanh số toán DVTT Dịch vụ toán KDNT Kinh doanh ngoại tệ NHNN Ngân hàng Nhà nước NHNN VN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam NHTW Ngân hàng trung ương NHTM Ngân hàng thương mại NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần POS Thiết bị đầu cuối điểm bán TNHH Trách nhiệm hữu hạn TTKDTM Thanh tốn khơng dùng tiền mặt TTQT&TTTM Thanh toán quốc tế tài trợ thương mại UNC/LC Ủy nhiệm chi/Lệnh chi Ủy nhiệm thu/Lệnh thu Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam ận Lu UNT/LT Vietinbank n vă ạc th sĩ Ki DANH MỤC SƠ ĐỒ nh TIÊU ĐỀ Quy trình tốn séc chuyển khoản Sơ đồ 1.2: Quy trình tốn séc bảo chi Sơ đồ 1.3: Quy trình toán ủy nhiệm chi tế SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Sơ đồ 1.4: Quy trình tốn ủy nhiệm thu Sơ đồ 1.5: Quy trình tốn thẻ ngân hàng Sơ đồ 1.6: Quy trình tốn thư tín dụng Sơ đồ 1.7 : Chu trình luân chuyển hối phiếu địi nợ có tham gia ngân hàng với tư cách người bị ký phát Sơ đồ 1.8 : Chu trình ln chuyển hối phiếu địi nợ khơng có tham gia ngân hàng với tư Sơ đồ 1.9 : Chu trình luân chuyển hối phiếu đòi nợ chứng từ phương thức cách người bị ký phát tốn tín dụng chứng từ Sơ đồ 2.1: Hệ thống tổ chức ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức máy điều hành Trụ sở Sơ đồ 2.3: Cơ cấu tổ chức máy điều hành Sở giao dịch, Chi nhánh cấp 1, Chi nhánh cấp TRANG DANH MỤC BẢNG BẢNG TIÊU ĐỀ TRANG Bảng 2.1: Cơ cấu huy động vốn VietinBank Bảng 2.2: Vay Ngân hàng Nhà nước VietinBank Bảng 2.3: Phân loại nợ năm 2010 Quý II/2013 Bảng 2.5: Bảng 2.7: Một số tiêu chủ yếu hoạt động cho thuê tài Kết hoạt động Công ty Quản lý nợ Khai thác tài sản ận Bảng 2.6: Lu Bảng 2.4: Kết hoạt động Công ty TNHH Bảo hiểm NHCT Việt Nam Kết hoạt động Công ty TNHH Vàng Bạc Đá Quý NHCT Việt Nam vă Kết hoạt động C5ông ty TNHH Một thành viên Quản lý Quỹ NHCT Việt Nam Bảng 2.9: Kết hoạt động Công ty TNHH thành viên Chuyển tiền Toàn Cầu Bảng 2.10: Số món, Doanh số tốn qua ngân hàng năm 2010, 2011 2012 n Bảng 2.8: th Cơ cấu cung ứng DVTT nước theo hình thức tốn Bảng 2.12: Thị phần tính theo tỷ trọng doanh thu từ DVTT nước năm 2010, 2011, 2012 ạc Bảng 2.11: sĩ nh Ki tế