BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG ĐỖ HỮU QUYẾT NÂNG CAO VAI TRÒ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Hà Nội - 2011 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG ĐỖ HỮU QUYẾT NÂNG CAO VAI TRÒ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY Chuyên ngành Mã số : Kinh tế Tài Ngân hàng : 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Người hướng dẫn Khoa học: TS VÕ VĂN QUANG Hà Nội - 2011 lời cam đoan Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng Các số liệu đà nêu luận văn có nguồn gốc rõ ràng, kết luận văn trung thực ch-a đ-ợc công bố công trình khác Đỗ Hữu Quyết MụC LụC Phần mở đầu 1 TÝnh cÊp thiÕt cđa ®Ị tµi .1 Mục đích nghiên cứu Đối t-ợng phạm vi nghiên cứu .2 Ph-ơng pháp nghiên cứu Nh÷ng đóng góp luận văn Kết cấu luận văn Ch-ơng 1: Những vấn đề chung thị tr-ờng chứng khoán quản lý nhà n-ớc thị tr-êng chøng kho¸n 1.1 Những vấn đề thị tr-ờng chứng khoán 1.1.1 Lịch sử hình thành phát triển TTCK 1.1.2 CÊu tróc cđa TTCK 1.1.3 C¸c chđ thể tham gia thị tr-ờng .7 1.1.4 Vai trò tác dụng thị tr-ờng chứng khoán .10 1.2 Quản lý nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán .12 1.2.1 Kh¸i niƯm 12 1.2.2 Mục tiêu quản lý Nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán 13 1.2.3 Chức năng, nhiệm vụ quản lý Nhà n-ớc TTCK .14 1.2.4 Các nguyên tắc quản lý TTCK 15 1.2.5 Các nhân tố ảnh h-ởng đến hoạt động quản lý Nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán 16 1.3 C¸c biƯn pháp nâng cao quản lý Nhà n-ớc TTCK 18 1.3.1 Biện pháp nâng cao chất l-ợng văn luật pháp 18 1.3.2 Biện pháp nâng cao lực tổ chức quản lý điều hành 19 1.3.3 Biện pháp tra gi¸m s¸t, c-ìng chÕ thùc thi 19 1.3.4 Biện pháp tuyên truyền, giáo dục 20 1.4 Kinh nghiÖm mét số n-ớc giới học ViƯt Nam 20 1.4.1 Kinh nghiƯm mét sè n-íc trªn thÕ giíi 20 1.4.2 Bài học quản lý thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam 26 ch-ơng 2: thực trạng hoạt động thị tr-ờng chứng khoán việt nam vai trò quản lý nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán 29 2.1 Thực trạng hoạt động thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam năm gần 29 2.1.1 Lịch sử phát triển TTCK Việt Nam 29 2.1.2 Thực trạng hoạt động TTCK ViÖt Nam thêi gian qua 31 2.1.3 Hoạt động Trung tâm l-u ký chứng khoán .39 2.1.4 Hoạt động tỉ chøc niªm t .41 2.1.5 Hoạt động tổ chức kinh doanh dịch vụ chứng khoán 42 2.2 Thực trạng hoạt động Quản lý Nhà n-ớc TTCK 45 2.2.1 Mô hình quản lý Nhà n-ớc đối víi TTCK ë ViƯt Nam 45 2.2.2 Thực trạng công tác quản lý Nhà n-ớc TTCK thêi gian qua 50 2.2.3 Đánh giá hoạt động quản lý Nhà n-ớc đối víi TTCK ViƯt Nam 60 2.2.4 Sù cÇn thiÕt phải nâng cao vai trò quản lý nhà n-ớc TTCK 64 ch-ơng 3: giải pháp Nâng cao vai trò quản lý nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán việt nam 69 3.1 Định h-ớng phát triển TTCK Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020 69 3.1.1 Định h-ớng phát triển thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020 .69 3.1.2 NhiƯm vơ thĨ ph¸t triĨn TTCK ViƯt Nam năm 2011 70 3.1.3 Cơ hội thách thức năm tới 71 3.2 Giải pháp nhằm nâng cao vai trò quản lý Nhà n-ớc TTCK Việt Nam 73 3.2.1 Các giải pháp vĩ mô 73 3.2.2 Các giải pháp vi mô 79 3.2.3 C¸c giải pháp khác 83 kÕt luËn 85 danh mục tài liệu tham khảo DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CTCK Cơng ty Chứng khốn CTNY Cơng ty Niêm yết NĐTNN Nhà đầu tư nước NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTMCP Ngân hàng Thương mại Cổ phần SGDCK Sở Giao dịch Chứng khoán QLNN Quản lý Nhà nước TTCK Thị trường chứng khoán UBCK Ủy ban Chứng khoán DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU TT Danh mục sơ đồ, biểu đồ Trang Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức UBCKNN Việt Nam 48 Biểu đồ 2.1: Hoạt động huy động vốn qua năm 33 Biểu đồ 2.2: Số l-ợng công ty niêm yết giai ®o¹n 2007- 2010 34 BiĨu ®å 2.3: Tỉng khèi l-ợng giá trị giao dịch cổ phiếu 35 Biểu đồ 2.4: Tổng khối l-ợng giá trị giao dịch cổ phiếu HNX 36 Biểu đồ 2.5: Các tr-ờng hợp vi phạm đà đ-ợc xử phạt qua năm 57 Biểu đồ 2.6: Quy mô thị tr-ờng chứng khoán qua giai đoạn 65 Danh mc cỏc bng Bảng 2.1: Số l-ợng tài khoản qua năm 43 Phần mở đầu Tính cấp thiết đề tài - Thị tr-ờng chứng khoán phận quan trọng Thị tr-ờng vốn, hoạt động nhằm huy động nguồn vốn tiÕt kiƯm nhá x· héi tËp trung thµnh ngn vốn lớn tài trợ cho doanh nghiệp, tổ chức kinh tế Chính phủ để phát triển sản xuất, tăng tr-ởng kinh tế hay cho dự án đầu t- - Trong trình phát triển, TTCK chịu nhiều tác động từ nhân tố kinh tế, TTCK phản ánh cách nhạy bén biÕn ®ỉi “søc kháe” cđa nỊn kinh tÕ, tõ ®ã cho thấy sách quản lý vĩ mô thị tr-ờng có tầm ảnh h-ởng lớn tới bình ổn phát triển thị tr-ờng - Quản lý Nhà n-ớc giúp thị tr-ờng chứng khoán phát triển ổn định tạo uy tín cho thị tr-ờng, thúc đẩy thị tr-ờng xu h-ớng xu hội nhËp qc tÕ, tõng b-íc thùc sù trë thµnh mét kênh huy động vốn hiệu cho kinh tế n-ớc nhà - Thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam sau 10 năm hình thành phát triển đà đóng góp nhiều công cổ phần hóa DNNN huy động vốn cho kinh tế, nhiên trình phát triển thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam bộc lộ nhiều hạn chế thị tr-ờng non trẻ so với khu vực giới Đứng tr-ớc ng-ỡng cửa hội nhập, thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam phải không ngừng đ-ợc củng cố hoàn thiện quy mô, cấu chế vận hành, Do đó, để giải b-ớc vấn đề việc nâng cao quản lý Nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán công việc cần thiết Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu vấn đề chứng khoán, TTCK quản lý Nhà n-ớc TTCK - Phân tích phát triển TTCK năm gần từ ảnh h-ởng cđa TTCK ®èi víi nỊn kinh tÕ - Đánh giá thực trạng hoạt động quản lý Nhà n-ớc ®èi víi TTCK ViƯt Nam thêi gian qua, tõ đ-a kết đạt đ-ợc mặt hạn chế - Nêu lên vấn đề tồn có ảnh h-ởng lớn tới phát triển ổn định TTCK, từ nêu lên lý cần phải nâng cao vai trò quản lý Nhà n-ớc TTCK - Nghiên cứu kinh nghiệm quản lý TTCK số n-ớc giới đ-a số giải pháp để nâng cao vai trò quản lý Nhà n-ớc TTCK Việt Nam Đối t-ợng phạm vi nghiên cứu - Đối t-ợng nghiên cứu: Vai trò Nhà n-ớc quản lý hoạt động TTCK Việt Nam giai đoạn Vai trò đ-ợc biểu cụ thể qua hoạt động quản lý Nhà n-ớc tr-ớc phát triển không ngừng TTCK năm gần - Phạm vi nghiên cứu: Quản lý Nhà n-ớc TTCK giai đoạn Ph-ơng pháp nghiên cứu Trên sở ph-ơng pháp luận chủ nghĩa vật biện chứng vật lịch sử, ph-ơng pháp chủ yếu đ-ợc sử dụng trình nghiên cứu: - Ph-ơng pháp thống kê - Ph-ơng pháp phân tích số liệu - Ph-ơng pháp tổng hợp nắm bắt thông tin từ ph-ơng tiện thông tin đại chúng Những đóng góp luận văn - Hệ thống hóa đ-ợc vấn đề lý luận chứng khoán, TTCK quản lý Nhà n-ớc TTCK - Trên sở đánh giá kết đạt đ-ợc mặt hạn chế thực trạng quản lý Nhà n-ớc TTCK nay, từ đề xuất số giải pháp nâng cao vai trò quản lý Nhà n-ớc mặt hạn chế - Tìm hiểu cách quản lý Nhà n-ớc TTCK số n-ớc giới từ rút kinh nghiệm ®-a mét sè bµi häc ®èi víi ViƯt Nam Kết cấu luận văn Tên đề tài: Nâng cao vai trò quản lý Nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam giai đoạn Ngoài phần mở đầu kết luận, nội dung luận văn đ-ợc trình bày ch-ơng: Ch-ơng 1: Những vấn đề chung thị tr-ờng chứng khoán quản lý nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán Ch-ơng 2: Thực trạng hoạt động thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam vai trò quản lý Nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán Ch-ơng 3: Giải pháp nâng cao vai trò quản lý Nhà n-ớc thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam 74 công chúng để đẩy mạnh việc triển khai thi hành Luật chứng khoán vào đời sống cần ban hành văn h-ớng dẫn cụ thể Cũng nh- phải th-ờng xuyên sửa đổi, bổ sung văn cho phù hợp với phát triển thị tr-ờng Cụ thể nh- : - Cần phải có văn pháp lý quy định bao quát thị tr-ờng cụ thể việc xử lý vi phạm pháp luật nhằm bảo vệ lợi ích nhà đầu t-; đ-a quy định khuyến khích điều tiết thị tr-ờng, tránh can thiệp hành cấp quản lý vào hoạt động thị tr-ờng - Sớm đ-a văn quy định hoạt động niêm yết mang tính quốc tế: cho phép công ty n-ớc niêm yết thị tr-ờng khu vực, giới ng-ợc lại - UBCKNN cần phối hợp với Bộ Tài việc ban hành quy định giao dịch kỳ hạn (Repo), cho vay cầm cố chứng khoán, vay đầu t- chứng khoán NHTM - Bộ Tài sớm trình Chính phủ ban hành nghị định tổ chức hoạt động tổ chức định mức tín nhiệm (CRA) nhằm hỗ trợ thị tr-ờng trái phiếu phát triển Tiếp tục sửa đổi, thay hoàn thiện văn pháp luật : Hiện nay, hầu hết văn pháp lý tham gia điều chỉnh lÃnh vực chứng khoán TTCK, nh-: Luật dân , Luật hình sự, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp đ-ợc ban hành tr-ớc TTCK đ-ợc thành lập hoạt ®éng cho nªn nhiỊu lÜnh vùc liªn quan ®Õn CK & TTCK bị bỏ ngỏ hay có đề cập ch-a rõ ràng hay có mâu thuẫn với quy định pháp luật chuyên ngành Vì vậy, cần rà soát lại văn pháp luật có liên quan, điều chỉnh sai khác, thiếu sót luật Cụ thể nh-: - Đối với pháp luật thuế: hoàn thiện sách thuế liên quan đến lĩnh vực CK & TTCK - Đối với hoạt động kế toán, kiểm toán: Nhà n-ớc tiếp tục bổ xung hoàn chỉnh chế độ kế toán, kiểm toán đối t-ợng tham gia TTCK để tạo điều 75 kiện cho đối t-ợng thực tốt công tác yêu cầu kế toán kiểm toán Tăng c-ờng trách nhiệm thực kiểm toán công khai tài doanh nghiệp ch-a niêm yết Tóm lại, xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp lý cho TTCK Việt Nam nhiệm vụ quan trọng có tính liên tục quan QLNN nhà hoạch định sách Một hệ thống pháp lý hoàn chỉnh tạo môi tr-ờng pháp lý ổn định, vững thuận lợi cho quan quản lý nhcho tổ chức, cá nhân tham gia kinh doanh, đầu t- vào TTCK từ thu hút đ-ợc tổ chức n-ớc tham gia Một hệ thống pháp lý hoàn thiện yếu tố quan trọng góp phần đ-a Việt Nam hội nhập với TTCK n-ớc khu vực giới 3.2.1.2 Hoàn thiện máy QLNN TTCK Để TTCK hoạt động hiệu quả, lành mạnh cần có quản lý nhà n-ớc Tuy nhiên, máy quản lý nhà n-ớc TTCK, thiếu số l-ợng, chất l-ợng ch-a thật đảm bảo Vì việc hoàn thiện máy quản lý nhà n-ớc TTCK vấn đề cấp bách: - Hiện nay, cần phải nâng cao lực tổ chức hoạt động quản lý giám sát quan quản lý Nhà n-ớc TTCK - Cần xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn vị pháp lý UBCKNN, Bộ Tài UBCKNN cần nâng cao thẩm quyền, đảm bảo vị t-ơng đối độc lËp cđa UBCKNN bé m¸y QLNN - Thùc hiƯn triệt để cải cách máy tổ chức, thđ tơc hµnh chÝnh lÜnh vùc QLNN, toµn quy trình triển khai chức QLNN Bộ Tài chính, UBCKNN đơn vị chức thuộc UBCKNN Giảm bớt r-ờm rà không cần thiết qúa trình xây dựng ban hành văn pháp quy - Nâng cao công tác bồi d-ỡng, nâng cao lực, trình độ chuyên môn cho đội ngũ lÃnh đạo nhân viên quan QLNN chuyên ngành 76 CK&TTCK Cần có kế hoạch đào tạo bồi d-ỡng phù hợp với yêu cầu công tác quản lý, mở rộng hợp tác đào tạo trao đổi chuyên gia với n-ớc để học hỏi thêm kinh nghiệm trình độ quản lý - Nâng cấp sở vật chất kỹ thuật, công nghệ thông tin hóa quản lý giám sát nhằm đáp ứng với phát triển không ngừng TTCK - Tăng c-ờng phối hợp UBCKNN hiệp hội ngành nghề liên quan nh- Hiệp héi kinh doanh chøng kho¸n ViƯt Nam (VASB), HiƯp héi nhà đầu t- tài Việt Nam (VAFI) Mặc dù tổ chức quan QLNN, song họ hỗ trợ đắc lực cho UBCKNN việc quản lý phát triển TTCK Ngoài việc quản lý bảo vệ quyền lợi hội viên, tổ chức có nhiệm vụ góp ý xây dựng hoàn thiện khung pháp lý CK&TTCK, tổ chức đào tạo nghề nghiệp, xây dựng nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp đề xuất giải pháp phát triển TTCK - Các quan Nhà n-ớc, mà trực tiếp UBCKNN NHNN cần phải phối hợp với hoạt động quản lý giám sát lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán - Tăng c-ờng lực quản lý, giám sát quan quản lý Nhà n-ớc cụ thể nh-: Nâng cao lực hoạt động tổ chức máy giám sát, tra c-ỡng chế thực thi Bồi d-ỡng nâng cao lực máy quản lý, vận hành thị tr-ờng đáp ứng đ-ợc yêu cầu thực tiễn thị tr-ờng Tăng c-ờng công tác giám sát, tra hoạt động thị tr-ờng, xử lý nghiêm tr-ờng hợp vi phạm Phối kết hợp Bộ Tài NHNN việc trao đổi thông tin nắm bắt luồng tiền thông qua quản lý ngoại hối, giám sát hoạt động tổ chức tín dụng liên quan đến TTCK nh-: nghiệp vụ cầm cố, repo, hoán đổi; tr-ớc hết đảm bảo chế độ báo cáo công bố thông tin hoạt động Tóm lại, hoàn thiện máy quản lý nhà n-ớc TTCK kiện toàn tổ chức máy theo h-ớng hợp pháp hợp lý, cần trọng vào việc 77 đảm bảo đủ số l-ợng chất l-ợng đội ngũ lÃnh đạo nhân viên quan quản lý nhà n-ớc chuyên ngành chứng khoán TTCK 3.2.1.3 Tuyên truyền phổ biến kiến thức chứng khoán TTCK Trong thời gian qua, hoạt động đào tạo, thông tin tuyên truyền CK&TTCK đà đ-ợc UBCKNN trọng thực đà đạt đ-ợc kết khả quan Tuy nhiên, so với yêu cầu kinh tế nói chung TTCK năm tới số l-ợng ng-ời đ-ợc đào tạo tiếp cận kiến thức CK&TTCK số nhỏ Nh- việc mở rộng nâng cao chất l-ợng đào tạo, phổ biến, tuyên truyền CK&TTCK nhiệm vụ quan trọng đặt với UBCKNN nhằm mục tiêu xà hội hoá chứng khoán Một số giải pháp cụ thể nh-: - Nâng cấp hệ thống đào tạo hành nghề, đào tạo công chúng Hoàn thiện hệ thống đào tạo cấp phép hành nghề chứng khoán để đáp ứng với yêu cầu thị tr-ờng, cải tiến hình thức thi tuyển, sát hạch cấp phép hành nghề theo vị trí chuyên môn làm việc Tăng c-ờng đào tạo, phổ cập kiến thức TTCK công chúng, mở lớp miễn phí, lớp đào tạo qua truyền hình, tập huấn cho Bộ, Ngành, địa ph-ơng, doanh nghiệp - Tiếp tục thực công tác nghiên cứu khoa học để hỗ trợ cho hoạt động quản lý phát triển TTCK Song song với việc đổi cần cập nhật ch-ơng trình, giáo trình nhất, quy định tiêu chuẩn ng-ời dạy chứng khoán, tránh tình trạng dạy chay - Bên cạnh đó, Bộ Tài chính, UBCKNN cần phối hợp với quan thông báo chí, phát thanh, truyền hình để xây dựng ch-ơng trình phổ cập kiến thức chứng khoán cách th-ờng xuyên, chuyên nghiệp, tăng tần suất, chủng loại, chất l-ợng thông tin đ-ợc đ-a - Tổ chức th-ờng xuyên họp báo để định h-ớng thông tin d- luận trả lời thắc mắc báo giới; tổ chức diễn đàn để thu thập ý kiến phản ánh bất cập sách tiếp thu góp ý công chúng 78 3.2.1.4 Tăng c-ờng hợp tác quốc tế lĩnh vực chứng khoán TTCK UBCKNN cần tiếp tục phát triển hoạt động hợp tác quốc tế chất l-ợng chiều sâu, ®-a TTCK ViƯt Nam héi nhËp víi TTCK thÕ giíi Có thể thấy,các hoạt động hợp tác quốc tế ban đầu đà góp phần giúp Việt Nam có đ-ợc b-ớc ban đầu thuận lợi t-ơng đối vững trình phát triển TTCK Chúng ta đà học hỏi đ-ợc kinh nghiệm quản lý, tận dụng đ-ợc trợ giúp vốn, kĩ thuật, rút ngắn đ-ợc khoảng cách trình độ phát triển lĩnh vực chứng khoán so với khu vực khác giới Bởi vậy, cần tiếp tục trì mối quan hệ hợp tác sẵn có, không ngừng mở rộng mối quan hệ d-ới hình thức nh- trao đổi thông tin, tổ chức hội thảo quốc tế TTCK, trao đổi chuyên giavà tiếp tục tìm kiếm trợ giúp tài chính, kĩ thuậtđể hỗ trợ, phát triển TTCK Với t- cách thành viên IOSCO, Việt Nam phải chủ động tham gia tổ chức hoạt động tổ chức này; xem xét có kế hoạch thực đề xuất quy tắc quản lý mà tổ chức khuyến nghị thành viên sở phù hợp với thực tiễn hoàn cảnh đất n-ớc 3.2.1.5 Thúc đẩy việc đầu t-, áp dụng công nghệ thông tin ngành chứng khoán Công việc tr-ớc mắt triển khai việc thực Dự án đại hoá công nghệ thông tin ngành chứng khoán, tiến tới tự động hoá toàn giao dịch, toán, CBTT, giám sát thị tr-ờng theo chuẩn quốc tế Cụ thể cần nâng cao sở hạ tầng công nghệ thông tin nh-: Hoàn thiện nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin Sở giao dịch, tiến tới tự động hóa toàn hoạt động giao dịch, toán, công bố thông tin, giám sát thị tr-ờng theo chuẩn mực quốc tế Các hoạt động nâng cấp công nghệ thông tin Sở giao dịch chứng khoán, TTLKCK phải gắn kết với nâng cấp công nghệ thông tin công ty chứng khoán, thành viên l-u ký toán 79 3.2.2 Các giải pháp vi mô Trên sở giải pháp vĩ mô nêu trên, cần triển khai số giải pháp vi mô để hoàn thiện quản lý nhà n-ớc TTCK nh- sau : 3.2.2.1 Giải pháp quản lý hoạt động phát hành, niêm yết Đối t-ợng giao dịch TTCK trái phiếu (chủ yếu trái phiếu Chính phủ) cổ phiếu doanh nghiệp, công ty Để việc phát hành cổ phiếu, trái phiếu công chúng thành công đạt đ-ợc hiệu kinh tế Cần phải tập trung vào vấn đề: Đối với hoạt động phát hành TPCP Để tạo tính linh hoạt công tác điều hành lÃi suất tăng tính hấp dẫn TPCP, Bộ Tài cần quy định lÃi suất trần đấu thầu TPCP linh hoạt hơn, không vào mục tiêu, nhu cầu huy động vốn Chính phủ mà phải dựa vào diễn biến cung cầu tiền tệ tình hình kinh tế để định mức lÃi suất trần cho phù hợp, nhằm đảm bảo thành công đợt phát hành TPCP Đối với hoạt động PHCK công chúng doanh nghiệp - Hiện hoạt động PHCK công chúng chịu điều chỉnh nhiều văn khác nhau, cần phải quy định cách thống vấn đề sở pháp lý cho hoạt động PHCK công chúng đối t-ợng khác Đối với hoạt động niêm yết GDCK Hiện nay, TTCK niêm yết thiếu công ty lớn có uy tín Thực giao dịch thị tr-ờng phi tập trung không đảm bảo độ an toàn Vì vậy, giải pháp cho hoạt động niêm yết giao dịch chứng khoán cần đ-ợc trọng vào vấn đề sau để bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp chủ thể tham gia TTCK: - Đẩy mạnh trình cổ phần hóa Tổng công ty lớn Nhà n-ớc sở hữu - Ban hành thêm sở pháp lý cho hoạt động nảy sinh nh- giao dịch chứng khoán phái sinh Do hoạt động phải đ-ợc quy định, quản lý, giám sát chặt chẽ để bảo vệ quyền lợi ích hơp pháp chủ thể có 80 liên quan, trì tính ổn định thị tr-ờng đồng thời tạo điều kiện cho quan QLNN có đ-ợc pháp lý cần thiết để triển khai có hiệu chức quản lý giám sát hoạt động thị tr-ờng - Gỡ bỏ dần áp đặt biên độ giao động giá thị tr-ờng để thị tr-ờng hoạt động theo chế cung- cầu, từ hoạt động giao dịch trở lên sôi động giống nh- n-ớc giới - Đầu t-, đại hoá hệ thống giao dịch SGDCK, tăng c-ờng giám sát toàn quy trình giao dịch 3.2.2.2 Đối với hoạt động CBTT Vấn đề công bố thông tin nhiều bất cập, nhiều thông tin không đ-ợc đầy đủ thiếu xác, từ gây khó khăn cho nhà đầu t- nhà quản lý Vì công bố thông tin cần trọng vào giải pháp cụ thể sau: - Thực nghiêm Quy chế quản trị công ty áp dụng với công ty niêm yết, công ty chứng khoán công ty quản lý quỹ đầu t- áp dụng chuẩn mực quốc tế hệ thống kế toán kiểm toán - Cải cách thủ tục hành xét duyệt hồ sơ phát hành, cấp phép niêm yết, cấp phép thành lập hoạt động công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, quỹ đầu t- chứng khoán; minh bạch hoạt động quản lý, giám sát thị tr-ờng quan quản lý - Quy định trách nhiệm CBTT đối t-ợng tham gia TTCK cao hơn, đặc biệt với CtyCK, CtyNY - Thông tin công bố phải đảm bảo minh bạch dễ dàng tiếp cận, giúp chủ thể tham gia thị tr-ờng nhận đ-ợc thông tin xác kịp thời - UBCKNN SGDCK, TTGDCK cần đa dạng hoá thông tin trang web, đảm bảo tính cập nhật thị tr-ờng thông tin liên quan đến hoạt động TTCK, văn pháp quy, mục tiêu, định h-ớng phát triển thị tr-ờng - Tăng c-ờng giám sát hoạt động CBTT chủ thể tham gia liên quan đến TTCK 81 - Bên cạnh đẩy mạnh phối hợp với quan quản lý doanh nghiệp khác nh- Cơ quan Thuế, Cơ quan bảo vệ môi tr-ờng, để nhanh chóng phát kịp thởi phát hiện, ngăn ngừa và xử lý sai phạm, tạo niềm tin cho công chúng - Có quy định cụ thể để bảo hộ nhà đầu t- tr-ớc hành vi vi phạm đối t-ợng phải công bố thông tin nh- đề quy định đền bù tổn thất vốn cho nhà đầu t-, xác định rõ để tính mức độ tổn thất, hình thức đền bù, thời hạn đền bù, đối t-ợng đ-ợc đền bù biện pháp c-ỡng chế thực thi định xử lý đền bù 3.2.2.3 Giải pháp hoạt động đăng kí, l-u ký, bù trừ toán chứng khoán - Nhà n-ớc cần trọng đầu t- sở vật chất, trang thiết bị, lực l-ợng nhân quản lý vận hành TTLKCK để đáp ứng yêu cầu l-u ký tập trung thực hoạt động hỗ trợ cần thiết cho hoạt động SGDCK - Thời gian toán giao dịch cần rút ngắn để để tăng tính hấp dẫn TTCK Cần phải cải cách thủ tục hành theo h-ớng đơn giản - Yêu cầu CtyCK thành viên đại hóa phần mềm, hoàn thiện kết nối với TTLKCK việc quản lý tới tài khoản nhà đầu t- Vì nay, quản lý tài khoản khách hàng thực theo cấp: Công ty chứng khoán TTLKCK quản lý - Nghiên cứu chuyển đổi TTLKCK sang mô hình khác nh- CtyCP theo quy định Luật Chứng khoán nhằm tăng tính linh hoạt tự chủ hoạt động, đồng thời tạo điều kiện cho thành viên tham gia sâu vào hoạt động TTLKCK để phù hợp với thông lệ quốc tế 3.2.2.4 Giải pháp hoạt động kinh doanh đầu t- chứng khoán Đầu t- kinh doanh chứng khoán nhằm mục đích cuối lợi nhuận tối đa lợi nhuận mà nhà đầu t- có hành động vi phạm pháp luật, gây tổn thất cho xâm phạm đến lợi ích chủ thể khác 82 Do đó, cần có giải pháp cụ thể cho hoạt động kinh doanh hoạt động đầu t- chứng khoán nhằm đảm bảo tính hợp pháp hiệu Đối với hoạt động kinh doanh chứng khoán: - Khuyến khích thêm nhiều loại hình tài đ-ợc thực hoạt động kinh doanh chứng khoán ĐTCK chuyên nghiệp - Nâng cao lực cạnh tranh trung gian tài thông qua việc yêu cầu, khuyến khích tổ chức phải đảm bảo đ-ợc yêu cầu sở vật chất, ứng dụng khoa học công nghệ giao dịch trực tuyến, đảm bảo kết nối đồng bộ, t-ơng thích với SGDCK TTLKCK - áp dụng chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp nhân viên hành nghề theo thông lệ quốc tế Việc nâng cao chất l-ợng phục vụ nhà đầu t- vừa để cung cấp đ-ợc dịch vụ chứng khoán mang tính cạnh tranh cã sù tham gia cđa c¸c u tè n-ớc ngoài, đồng thời để thực mục tiêu kích cầu cho TTCK Đối với hoạt động ĐTCK: - Khuyến khích phát triển nhà đầu t- n-ớc làm nòng cốt, đảm bảo tính ổn định cho TTCK Để làm đ-ợc nh- cần phải trọng hoạt động đào tạo, trang bị kiến thức cho nhà đầu t- n-ớc kĩ đầu t-, rủi ro biện pháp phòng ngừa, nh- khả phân tích dự báo tình hình biến động TTCK - Có sách ®Ĩ thóc ®Èy sù ®êi cđa c¸c tỉ chøc đầu t- chuyên nghiệp nh- quỹ đầu t- cá nhân tập thể, quỹ h-u trí, tham gia công ty bảo hiểm nhằm tăng c-ờng yếu tố đầu t- dài hạn, khắc phục xu h-ớng đầu t- ngắn hạn nhằm mục đích đầu - Xây dựng công bố lộ trình mở cửa cụ thể để nhà ĐTNN chủ động tham gia TTCK theo h-ớng đảm bảo phù hợp với luật pháp Việt Nam cam kết WTO Khi xây dựng lộ tr×nh më cưa TTCK, chóng ta cã thĨ thùc hiƯn theo h-ớng quy định tỷ lệ giới hạn sở hữu nhà ĐTNN theo nhóm ngành nghề khác theo mức độ khác 83 3.2.2.5 Giải pháp tăng c-ờng tra, giám sát c-ỡng chế thực thi Quản lý nhà n-ớc TTCK nhằm tạo nên thị tr-ờng hoạt động hiệu quả, lành mạnh, minh bạch Tuy nhiên, b-ớc đ-ờng phát triển TTCK Việt Nam xuất nhân tố thị tr-ờng làm méo mó mục tiêu Do đó, QLNN mà cụ thể UBCK đặt nhiệm vụ tăng c-ờng tra, giám sát nhiệm vụ trọng tâm Việc tăng c-ờng tra, giám sát c-ỡng chế thực thi cần trọng tới vấn đề sau: - Hoàn thiện quy định pháp luật giám sát, tra đối t-ợng hoạt động lĩnh vực ngành chứng khoán - Hoàn thiện hệ thống tổ chức giám sát, tra TTCK - Xây dựng hoàn chỉnh quy trình giám sát tra thị tr-ờng - Đào tạo nguồn nhân lực đảm bảo số l-ợng chất l-ợng - Nâng cấp sở vật chất kỹ thuật đại 3.2.3 Các giải pháp khác 3.2.3.1 Chính sách Thuế thu phí Để quản lý có hiệu TTCK, Nhà n-ớc ta đà xây dựng hệ thống sách thuế lệ phí làm sở pháp lý thực quản lý Nhà n-ớc ®èi víi TTCK LÞch sư thÞ tr-êng ®· chøng minh việc điều chỉnh sách Thuế lệ phí tác động trực tiếp tới quyền lợi đối t-ợng tham gia từ ảnh h-ởng tới tăng tr-ởng thị tr-ờng Do đó, TTCK Việt Nam đà hoàn thiện việc điều hành sách thuế, lệ phí cần phải tạo điều kiện cho thị tr-ờng phát triển bền vững tránh việc lạm dụng gây cản trở tốc độ mở rộng thị tr-ờng 3.2.3.2 Ngân sách Nhà n-ớc cho hoạt động TTCK Ngân sách Nhà n-ớc cần dành nhiều nguồn kinh phí đ-ợc phân bổ hợp lý mang tính trọng tâm cho phát triển TTCK Từ làm tảng cho công quản lý thị tr-ờng, cụ thể trọng đầu t- vào mảng sau: - Tạo lập quỹ điều tiết vĩ mô cho hoạt ®éng, giao dÞch vỊ TTCK theo quy lt thÞ tr-êng 84 - Đầu t- sở vật chất cho hoạt động thị tr-ờng nh-: ph-ơng tiện thông tin, truyền thông, hoàn thiện thị tr-ờng giao dịch chứng khoán - Tăng c-ờng nguồn vốn ngân sách cho hoạt động đào tạo, bồi d-ỡng cán bộ, nhân viên hoạt động lĩnh vực chứng khoán - Ngân sách Nhà n-ớc cần đầu t- cho công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chứng khoán TTCK 3.2.3.3 Chính sách tiền tệ - Nhà n-ớc sử dụng công cụ quan trọng sách tiền tệ nghiệp vụ thị tr-ờng mở, nghiệp vụ mua bán chứng khoán Ngân hàng Nhà n-ớc, thông qua Nhà n-ớc kiểm soát đ-ợc khối l-ợng chứng khoán phát hành l-ợng tiền cung ứng thị tr-ờng Điều ảnh h-ởng trực tiếp tới tăng tr-ởng hàng hóa TTCK Nhà n-ớc cần thực sách tiền tệ tích cực nh-: điều tiết thị tr-ờng hối đoái, điều tiết nghiệp vụ thị tr-ờng mở, từ kiểm soát nguồn toán, điều tiết tính khoản nhằm ổn định thị tr-ờng Kết luận Ch-ơng Trên sở lý luận thực trạng quản lý Nhà n-ớc TTCK đ-ợc nêu lên Ch-ơng Ch-ơng Ch-ơng này, luận văn đ-a định h-ớng phát triển TTCK Việt Nam năm giai đoạn 2010- 2020, đ-a nhiệm vụ năm 2010 nêu lên hội thách thức giai đoạn Cuối luận văn nêu lên số giải pháp nhằm nâng cao vai trò quản lý Nhà n-íc ®èi víi TTCK ViƯt Nam 85 kÕt ln Quản lý Nhà n-ớc TTCK đ-ợc hình thành phát triển nh- thị tr-ờng Việt Nam quan trọng Quản lý Nhà n-ớc không tạo yếu tố hình thành lên TTCK nh-: môi tr-ờng pháp lý, sở hạ tầng, hệ thống tổ chức vận hành, mà điều chỉnh định h-ớng thị tr-ờng tăng tr-ởng ổn định, tránh lối mòn mà TTCK giới vấp phải theo xu phát triển thời đại Từ đó, giúp TTCK thực dần trở thành kênh điều tiết vốn quan trọng cho thị tr-ờng tài nói riêng kinh tế nói chung Quản lý Nhà n-ớc TTCK n-ớc có khác nhiều nguyên nhân nh-: môi tr-ờng văn hóa, tập quán, điều kiện tự nhiên- xà hội, trình độ phát triển, Thông qua việc tìm hiểu quản lý Nhà n-ớc TTCK Việt Nam luận văn Nâng cao vai trò Quản lý Nhà n-ớc TTCK Việt Nam giai đoạn đà thực nhiềm vụ đề ra, là: Một là, hệ thống đ-ợc nội dung TTCK quản lý Nhà n-ớc TTCK Thông qua nghiên cứu lịch sử phát triển chất thị tr-ờng, luận văn tìm hiểu tổ chức quản lý TTCK n-ớc khu vực giới từ rút học kinh nghiệm Việt Nam việc quản lý TTCK Hai là, Luận văn nghiên cứu sâu phân tích thực trạng cách tổ chức quản lý Nhà n-ớc TTCK nay, nêu lên kết đạt đ-ợc hạn chế tồn tại, từ thấy đ-ợc ý nghĩa cần thiết phải nâng cao vai trò quản lý Nhà n-ớc TTCK Ba là, đ-a định h-ớng phát triển TTCK Việt Nam giai đoạn tới, nêu lên nhiệm vụ cụ thể năm 2010, hội thách thức mà TTCK Việt Nam gặp phải Từ đó, tác giả mạnh dạn nêu lên số 86 giải pháp vĩ mô, vi mô giải pháp khác nhằm nâng cao vai trò quản lý Nhà n-ớc TTCK ViƯt Nam Do kiÕn thøc vµ kinh nghiƯm thùc tế có hạn chế định, nên luận văn tránh khỏi khiếm khuyết Rất mong đ-ợc quan tâm, góp ý quý thầy cô giáo, nhà nghiên cứu bạn đọc để luận văn hoàn thiện Tác giả xin gửi lời cảm ơn Học Viện Ngân hàng, Khoa sau đại họcHọc Viện Ngân hàng đà tạo điều kiện trình học tập, nghiên cứu qua tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Tiến sĩ Võ Văn Quang đà tận tình h-ớng dẫn trình viết hoàn thành luận văn danh mục tài liệu tham khảo Lý thuyết tiền tệ ngân hàng_ TS Tô Kim Ngọc, NXB Thống kê năm 2005 Giáo trình thị tr-ờng chứng khoán _PGS TS Lê Hoàng Nga, NXB Thống kê năm 2007 Kiến thức chuyên sâu chứng khoán thị tr-ờng chứng khoán, tài liệu dịch Đại học Ngân hàng Tp HCM Giáo trình Những vấn đề chứng khoán thị tr-ờng chứng khoán_ủy ban chứng khoán Nhà n-ớc Thị tr-ờng chứng khoán điều kiện kinh tế xà hội hình thành phát triển thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam_ Ts Trần Thị Minh Châu, nhà xuất Chính trị quốc gia năm 2003 Một số vấn đề cần biết hệ thống thị tr-ờng chứng khoán Việt Nam_ GS.TS Nguyễn Duy Gia, NXB Chính trị quốc gia năm 2003 Giáo trình quản lý nhà n-ớc tài Học viện Hành quốc gia_PGS TS Trần Đình Ty Chuyên đề Tổng quan thị tr-ờng chứng khoán ph¸p lt kinh doanh chøng kho¸n ë ViƯt Nam_MBA Nguyễn Đức Hiển Luật chứng khoán năm 2006 10 Luật số 62/2010/QH12 ngày 24/11/2010_Luật sửa đổi, bổ sung số điều Luật chứng khoán 11 Nghị định số 14/2007/NĐ-CP ngày 19/01/2007_ Nghị định Chính Phủ quy định chi tiết thi hành số điều Luật Chứng khoán 12 Nghị định số 84/2010/NĐ-CP ngày 02/08/2010_ Nghị định sửa đổi, bổ sung số điều Nghị định số 14/2007/NĐ-CP 13 Nghị định số 85/2010/NĐ-CP ngày 02/08/2010_ Nghị định xử phạt vi phạm hành lĩnh vực chứng khoán thị tr-ờng chứng khoán 14 Quyết định số 112/2009/QĐ-TTg ngày 11/9/2009_ Quy định chức nhiệm vụ, quyền hạn cấu tổ chức UBCK Nhà n-ớc trực thuộc Bộ Tài 15 Tạp chí Chứng khoán Việt Nam năm 2007, 2008, 2009, 2010 16 Bản tin Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội Sở giao dịch chứng khoán TPHCM 2007, 2008, 2009, 2010 17 Bản tin báo cáo ủy ban chứng khoán Nhà n-ớc năm 2007, 2008, 2009, 2010 18 C¸c trang Website: http://www.ssc.gov.vn http://www.vse.vn http://www.vsd.vn http://www.hastc.org.vn http://www.hnx.vn http://www.tailieu.vn http://www.baomoi.vn