H H aSN H aW aW N G M i LV.001664 ị K k Vlí í N4M BỘ GIÁO DỤC VA Đ4 TẠO ■Ị|0< ’ \ ĨÈN NGÂN HÀNG LV.001664 ■—Sollies? ặ I I PHẠM THỊ PHƯƠNG HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THUẾ XUẤT h i ’ TẠI TỔNG CỤC HẢI QUAN VIỆT *T LUẬN VẢN THẠC si HÀ NỘI - 2014 NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM • B ộ• GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO • • HỌC VIỆN NGÂN HÀNG H Ọ C VIỆN NGẦN HAN khoa SAOỈMlư PHẠM THỊ PHƯƠNG ANH HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI TỎNG CỤC HẢI QUAN VIỆT NAM Chuyên ngành : Tài - Ngân hàng Mã số - UQ ^ m ™ H Ọ C V IỆN N G Â N H À N G TRUNG TÂM THƠNG TIN - THƯ VIỆN Sơ : .ỉ r N L ' ị Ịp & A LUẬN VĂN THẠC s ĩ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: TS Phan Hữu Nghị Hà Nôi- năm 2014 LỜI CAM ĐO AN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ ‘Hoàn thiện quản lý thuế xuất nhập Tổng Cục Hải quan Việt Nam ” cơng trình nghiên cứu độc lập riêng Các số liệu, kết quả, ý kiến nêu luận văn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng chưa cơng bố cơng trình nghiên cứu khoa học trước Hà Nội, ngàc ' thảngị£năm 2014 Tác giả Phạm Thị Phương Anh M ỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIÉT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU ĐỒ, s o ĐỒ MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐÈ c BẢN VÈ QUẢN LÝ THUÉ XUẤT KHẨU - NHẬP KHẨU 1.1 Khái quát thuế xuất - nhập 1.1.1 Khái niệm 1.1.2 Đặc điểm, vai trò thuế xuất - nhập 1.1.3 Nội dung thuế xuất - nhập 1.2 Quản lý thuế xuất - nhập .11 1.2.1 Khái niệm .11 1.2.2 Đặc điểm quản lý thuế xuất - nhập .12 1.2.3 Nội dung quản lý thuế xuất - nhập 15 1.2.4 Chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý thuế xuất - nhập 18 1.2.5 Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thuế xuất - nhập 21 1.3 Kinh nghiệm công tác quản lý thuế hải quan số quốc gia học kinh nghiệm Việt Nam 23 1.3.1 Kinh nghiệm quản lý thuế xuất - nhập quốc e ia .23 1.3.2 Bài học kinh nghiệm cho Hải quan Việt Nam 29 CHƯƠNG 2: THựC TRẠNG QUẢN LÝ THUÉ XUẤT KHẨU - NHẬP KHẨU TẠI TỎNG c ụ c HẢI QUAN 32 2.1 Khái quát Tổng cục Hải quan 32 2.1.1 Lịch sử hình thành phát triển Tổng cục Hải quan .32 2.1.2 Chức nhiệm vụ Tổng cục Hải quan lĩnh vực quản lý thuế xuất - nhập 33 2.2 Thực trạng quản lý thuế xuất - nhập Tổng cục Hải quan33 2.2.1 Cơ sở pháp lý thuế xuất - nhập Tổng cục Hải quan 33 2.2.2 Tổ chức máy quản lý thuế hàng hóa xuất - nhập 34 2.2.3 Quy trình, quy chế quản lý thuế xuất - nhập .36 2.2.4 Quản lý thông tin đối tượng nộp thuế 40 2.2.5 Công tác miễn thuế, khơng thu thuế, hồn thuế 41 2.2.6 Thực dự toán, kế toán thống kê thuế 42 2.2.7 Quản lý theo dõi nợ cưỡng chế thu thuế 48 2.2.8 Kiểm tra, tra thuế xử lý vi phạm 51 2.2.9 Công tác tuyên truyền nâng cao tính tuân thủ đối tượng nộp thuế 54 2.3 Đánh giá thực trạng quản lý thuế xuất - nhập Tong cục Hải quan 56 2.3.1 Ket đạt 56 2.3.3 Nguyên nhân hạn chế 59 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ XUẨT KHẨU - NHẬP KHẨU TẠI TỔNG c ụ c HẢI QUAN 63 3.1 Định hướng mục tiêu hoàn thiện quản lý thuế xuất nhập 63 3.1.1 Định hướng chung nghành Hải quan 63 3.1.2 Xu hướng hồn thiện, đổi cơng tác quản lý thuế nói chung thuế xuất - nhập nói riêne 63 3.1.3 Mục tiêu đổi mới, hoàn thiện quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập 68 3.2 Giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý thuế xuất - nhập Tổng cục Hải quan 69 3.2.1 Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn triển khai thực sách thuế quản lý thuế 69 3.2.2 Hoàn thiện máy quản lý thuế 70 3.2.3 Tăng cường giáo dục ý thức trách nhiệm, phẩm chất đạo đức nâng cao trình độ nghiệp vụ cán hải quan 73 3.2.4 Đổi mới, đẩy mạnh tuyên truyền hồ trợ đổi tượng nộp thuế 74 3.2.5 Ban hành quy trình chung thủ tục hải quan, quản lý thuế 76 3.2.6 Nâng câp hạ tâng công nghệ thông tin, ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác quản lý thuế 77 3.2.7 Đẩy mạnh công tác kiểm tra sau thông quan tra quản lý thuế xuất - nhập 80 3.2.8 Hồn thiện chế độ dự tốn, kế tốn thuế, tổ chức cơng tác kế tốn thuế biện pháp hỗ trợ quản lý nợ đọng thuế .83 3.3 Một số kiến nghị 84 3.3.1 Với Quốc hội Chính phủ 84 3.3.2 Với Bộ Tài 88 KÉT LUẬN 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 92 D A N H M Ụ C C Á C T Ừ V IÉ T T Ắ T AFTA Khu vực Thương mại tự ASEAN AHTN Danh mục biểu thuế quan hài hòa ASEAN APEC Diễn đàn họp tác kinh tế Châu Á- Thái Bình Dương ASEAN Hiệp hội nước Đơng Nam Á GATT Hiệp định trị giá CNTT Công nghệ thông tin HĐGC Hợp đồng gia công HQ Hải quan HS Hệ thống hài hịa mơ tả mã hóa hàng hóa KTSTQ Kiểm tra sau thông quan NK, XK Nhập khẩu, Xuất SXXK Sản xuất xuất TCHQ Tổng cục Hải quan TKSXXK Tờ khai sản xuất xuất NSNN Ngân sách nhà nước TCT Tông cục Thuê WB Nsân hàng Thế giới wco Tổ chức Hải quan giới WTO Tổ chức Thương mại giới D A N H M Ụ C B Ả N G B IỂ U , s o Đ Ò Bảng 2.1: cấu trúc máy Hải quan Việt N am 34 Bảng 2.2: Bảng dự toán thuế dự toán thu thuế XK - NK 43 Bảng 2.3: Bảng tổng họp dự toán thuế kết thực thu thuế cụm Hải quan giai đoạn 2010 - 2012 45 Bảng 2.4: Bảng thống kê số liệu nợ thuế 49 Bảng 2.5: Bảng thống kê hình thức tuyên truyền, phổ biến Luật Quản lý thuế năm 2012 55 Biểu đồ 2.1: Số doanh nghiệp đăng ký kê khai thuế xuất - nhập giai đoạn 2011-2013 40 Biểu đồ 2.2: Biểu thống kê số thuế truy thu từ hoạt động KTSTQ .52 Biểu đồ 2.3: Biểu thống kê số KTSTQ 54 Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức Tổng cục Hải quan 35 Hình 2.2: Khái quát quy trình miễn thuế, giảm thuế, hồn thuế, 42 khơng thu thuế xuất nhập 42 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong giai đoạn nước ta, thu thuế xuất khẩu, thuế nhập nguồn thu quan trọng, tập trung ngân sách nhà nước, phương tiện vật chất đế nhà nước hoạt động thực chức quản lý Thực tế trình thực cải cách hành nói chung quản lý thuế xuất - nhập nói riêng cho thấy Nhà nước ta đạt kết định để bảo đảm thực thi thống luật thuế, quy trình quản lý thuế giảm thời gian thông quan, rút ngắn bước thực khâu nộp thuế góp phần giảm chi phí sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp Tuy nhiên bên cạnh thành tích cịn vấn đề bất cập phát sinh bộc lộ khơng hạn chế từ hoạt động quản lý thuế xuất khẩu, nhập (thuế xuất nhập khẩu) tình trạng trốn thuế, nợ đọng thuế gây thất thu ngân sách, quy trình quản lý thuế cịn chưa thực gắn kết với quy trình thủ tục hải quan, thông tin phục vụ quản lý thuế cịn nghèo nàn, đơi tượng nộp thuế đơi cịn chưa rõ ràng chưa hiểu rõ việc cần làm, phải làm, xử lý pháp luật thuế nhẹ, thiếu tính răn đe Như vậy, để giải vấn đề bất cập đặt vấn đề quản lý hoạt động xuất nhập có nhiều điều cần phải làm rõ Từ bối cảnh đó, tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện quản lý thuế xuất nhập Tổng Cục Hải quan Việt Nam” để nghiên cứu Mục đích nghiên cứu - Hệ thống hóa làm rõ vấn đề lý luận quản lý thuế xuất nhập đổi với hàng hóa xuất khẩu, nhập - Phân tích làm rõ thực trạng quản lý thuế thực quy trình, thủ tục quản lý thuế xuất khẩu, nhập Hải quan Việt Nam, từ nêu hạn chê nguyên nhân chủ quan khách quan vấn đề - Đề xuất số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện, đổi tổ chức quản lý thuế xuất khẩu, nhập Tổng cục Hải quan Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng: Có nhiều loại thuế liên quan đến xuất nhập như: thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt Tuy nhiên, luận văn tập trung nghiên cứu việc thực tổ chức, quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập quan Hải quan - Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động quản lý thuế xuất khẩu, nhập thực thuộc chức quản lý Tổng cục Hải quan - Thời gian nghiên cứu từ năm 2010 đến Phưong pháp nghiên cứu Cơ sở phương pháp luận luận văn nghiên cứu sử dụng đồng phương pháp gồm phương pháp luận vật biện chứng, vật lịch sử, nghiên cứu vật, tượng quản lý thuế xuất nhập với việc dựa vào quan điếm, đường lối sách Đảng Nhà nước hoạt động xuất nhập khấu Đồng thời để giải nội dung ' ■"n cứu, luận văn dựa kiến thức kinh tế thị trường đặc biệt km CƯ chế sách thương mại bao gồm chế sách thuế có thay đổi theo thông lệ quốc tế phù họp với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế khu vực nước ta Kết cấu luận văn: Chương 1: Những vấn đề quản lý thuế xuất - nhập ngành Hải quan Chương 2: Thực trạng quản lý thuế xuất - nhập Tổng cục Hải quan Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý thuế xuất - nhập Tổng cục Hải quan 79 Hệ thống sở liệu chương trình ứng dụng cơng nghệ thông tin tổ chức, cá nhân nộp thuế phục vụ cho công tác nghiệp vụ quản lý thuế Tổng cục Hải quan là: + Chương trình phục vụ theo dõi việc kê khai thuế, nộp thuế; + Chươns trình kế tốn thuế, miễn, giảm, hồn thuế; + Chương trình quản lý thu nợ, cưỡng chế thuế; + Chươns trình kiểm tra, tra đối tượng nộp thuế; + Chương trình phục vụ cơng tác phân tích, dự báo thu ngân sách nhà nước + Ket xuất báo cáo phục vụ đạo điều hành, xây dựng chiến lược, kế hoạch hoạt động ngành Hải quan; + Kết xuất báo cáo cho Bộ Tài quan quản lý nhà nước có liên quan Bên cạnh việc hồn thiện sở liệu thơng tin đối tượng nộp thuế, Tổng cục Hải quan cần phải hoàn thiện sở liệu giá tính thuế cho phù họp vói ngun tắc Hiệp định chung thuế quan thương mại (GATT) để ngành Hải quan thực giá tính thuế, hạn chế tình trạng trốn lậu thuế, đảm bảo công khai, minh bạch công bàng cho doanh nghiệp Trước đưa thông tin giá vào hệ thống liệu giá cơng chức Hải quan phải biết thông tin giá chất siao dịch theo hình thức gì, nhữns nội duns tốn, bảo hành, chiết khấu giao dịch mua bán xuất nhập từ giá doanh nghiệp khai báo xác hay khơng sau chấp nhận khai báo đưa thõns tin lên hệ thốns Song song với hệ thống liệu giá tính thuế, hệ thống danh mục phân tích bên vấn đề khác đặt cần ngành Hải quan trọng thực nhanh chóng chuyên sâu gây thất thoát thuế nhà nước phát sinh tranh chấp quan Hải quan doanh nghiệp hồn thiện nâng cao trình độ cán làm cơng tác phân tích, phân loại, áp mã hàng hóa xuất nhập tránh dẫn đến tình trạng hàng thơng quan có sai sót khâu áp mã dẫn đến sai lệch sổ thuế phải nộp doanh nghiệp 80 phát sinh tình trạng nợ đọng phải điều chỉnh số thuế doanh nghiệp không sẵn sàng nộp thuế coi lỗi quan Hải quan - Đ ầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin: Với việc triển khai hệ thống công nghệ thơng tin hải quan tích họp đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ thực thủ tục hải quan điện tử theo hướng xử lý liệu tập trung mơ hình kiến trúc theo hướng dịch vụ, đóng vai trị cốt lõi hệ thống cơng nghệ thông tin thuộc chế cửa quốc gia thời gian tới, việc tăng cường đại hóa sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật có ý nghĩa Đó việc quan tâm, đẩy nhanh công tác mua sắm, đầu tư trang thiết bị kỹ thuật đại phục vụ công tác quản lý ngành cụ thể sau: + Đẩy nhanh công tác mua sắm đầu tư trang thiết bị kỹ thuật phục vụ công tác Tổng cục: sở nhu cầu Bộ tài phê duyệt, thực đầu tưđồng đảm bảo 100% cửa cảng biển đường quốc tế trang bị hệ thống soi chiếu hàng hóa hành lý, hệ thống giám sát camera thiết bị hỗ trợ khác Xây dựng địa điểm kiểm tra hàng hóa với đầy đủ trang thiết bị phục vụ kiểm tra giám sát hàng hóa 3.2.7 Đẩy mạnh cơng tác kiểm tra sau thông quan tra quản lỷ thuế xuất nhập - Đ ây m ạnh công tác kiêm tra sau thông quan Luật Quản lý thuế đời bước tiến quan trọng công tác quản lý thu nộp ngân sách Nó tạo hành lang pháp lý rõ nét để điều chỉnh thống vê thủ tục quản lý thuế Thông qua quy định đơn giản, minh bạch nâng cao tính trách nhiệm bảo đảm quyền lợi người nộp thuế Song song với chế tự khai tự nộp đối tượng nộp thuế quan Hải quan có chế kiểm sốt chặt chẽ quan Hải quan hồn tồn có quyền kiểm tra, tra, xử lý vi phạm hành chính, chí truy cứu trách nhiệm hình Lúc trách nhiệm quan Hải quan phải xác định phạm vi kiểm tra tra thuế đế vừa đảm bảo vai trị vị cơng tác kiểm tra, tra mà lại vừa nâng cao tinh thần tự giác đối tượng nộp thuế Như vậy, doanh nghiệp 81 chấp hành tốt pháp luật thuế tránh việc kiểm tra, tra thuế đột xuất làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh Để thực thi đồng giải pháp hoàn thiện hoạt động kiểm tra, tra thuế nhằm quản lý thuế xuất nhập khấu cách hiệu quan Tổng cục Hải quan phải thực sổ công việc sau: + Đối với công tác kiểm tra sau thông quan: Phải tập họp xây dựng sở liệu mở kiểm tra sau thơng quan người cập nhật thêm dừ liệu hệ thống mạng Tổng cục Cơ sở liệu tổng hợp hướng dẫn mang tính bố trợ kiến thức kiểm tra sau thơng quan gồm nội dung đối tượng dễ vi phạm, cách thức phát hiện, kỹ năng, kỹ xảo kiểm tra Cơ sở liệu cập nhật dạng bảng câu hỏi trắc nghiệm tình vấn đề thực tế gặp, xử lý, vấn đề cần trao đổi, tranh luận Hệ thống liệu mặt để phục vụ đội ngũ cán kiểm tra, tra thuế thường xuyên trau dồi kỹ nghiệp vụ vừa đảm bảo thống phương thức xử lý áp dụng pháp luật Hệ thống chủ yếu tập trung vào tình kiểm tra số sách, chứng từ kể toán doanh nghiệp + Tăng cường số lượng chất lượng kiểm tra trụ sở doanh nghiệp: Việc tăng cường kiểm tra trụ sở doanh nghiệp nhàm trì ý thức chấp hành tốt pháp luật Hải quan, pháp luật thuế Do đó, phải xây dựng lực lượng có chun mơn nghiệp vụ sâu, chuyên nghiệp tất lĩnh vực đặc biệt lĩnh vực kê toán doanh nghiệp Thường xuyên bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ kiểm tra phát gian lận thương mại qua giá, xuất xứ, chứng từ toán + Thưc phân loại doanh nghiệp theo mức độ nghi ngờ: Cơ quan Hải quan vào kết đánh giá ý thức tuân thủ pháp luật người khai Hải quan đe có kế hoạch kiểm tra thường xuyên hay định kỳ Dựa thủ tục thơng quan hàng hóa phân làm giai đoạn trước, sau thông quan giai đoạn phát sinh nghiệp vụ thuế Do việc lập kể hoạch, tiêu chí kiểm tra, mức độ kiểm tra dựa giai đoạn này, mức độ mức độ tuân thủ đối tượng chấp hành tốt thủ tục Hải quan pháp luật thuế; 82 mức độ đối tượng thực tốt pháp luật thuế chưa đủ sở đê coi doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật hải quan, cần phải có kiểm chứng, đối tượng quan Hải quan kiểm tra xác xuất vài số đối tượng loại Việc chọn mẫu địi hỏi có khách quan Kết kiểm tra sở pháp lý để xử lý vi phạm yêu cầu đối tượng liên quan phải thực Những nội dung liên quan đến hành vi vi phạm cần cập nhật kịp thời vào hệ thống đế theo dõi mức độ tuân thủ đối tượng vi phạm thời gian sau đó, đồng thời để đơn vị Hải quan toàn ngành cập nhật thêm thông tin vi phạm để có phân loại, kiểm tra xác suất địa bàn quản lý mình; mức độ chưa tuân thủ: Những trường hợp cần phải tập trung để kiểm tra thực tế, chi tiết đánh giá mức độ vi phạm có biện pháp xử lý thích đáng, để mặt doanh nghiệp phải bồi hoàn lại số thuế gian lận vào ngân sách, mặt có biện pháp xử lý vi phạm mang tính răn đe đối tượng khác - H ồn thiện cơng tác tra quản lý thuế xu ấ t nhập Hoạt động tra, kiểm tra ngành hải quan ngành tham gia hoạt động quản lý Nhà nước có đặc trưng xem xét tồn diện, làm rõ sai với vật, tượng cách xử người có quan hệ trưc tiếp với việc, tượng Điều Quy chế tổ chức hoạt động tra Hải quan xác định Trong phạm vi quyền hạn Cục trưởng Hải quan cấp tỉnh, thành phổ tương đương có trách nhiệm tổ chức hoạt động tra Thủ trường đơn vị thuộc tổng cục Hải quan có trách nhiệm thường xuyên tự kiểm tra phạm vi quản lý mình” Trong quy chế quản lý công chức hải quan làm công tác kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu, Tổng cục trưởng tổng cục Hải quan quy định rõ trách nhiệm Cục trưởng cục Hải quan tỉnh, thành phố phải “ tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ, có biện pháp chấn chỉnh, củng cố kiện tồn với đội ngũ cơng chức làm cơng tác kiểm hóa, có biện pháp phịng ngừa xử lí nghiêm minh vi phạm ” Chỉ có tra, kiểm tra xác định vật thân cách đích thực Qua tra, kiểm tra, người thủ trưởng đơn vị tìm kiếm lượng, kênh thông tin khác để sàng lọc 83 tìm thực khách quan, tránh rập khn máy móc Đó giải pháp quan trọng phịng chống quan liêu có hiệu Chính cơng tác tra quản lý thuế xuất nhập cần tăng cường Phải tạo nhiều hình thức hoạt động kiểm tra khác như: tự kiểm tra, kiểm tra cấp cấp dưới, kiểm tra thủ trưởng quan quản lý, kiểm tra tra Nhà nước để nâng cao hiệu cơng tác quản lý thuế xuất nhập 3.2.8 Hồn thiện chế độ dự toán, kế toán thuế, tổ chức cơng tác kế tốn thuế biện pháp hỗ trợ quản lý nợ đọng thuế Đe quản lý thuế gồm thu thuế, theo dõi nợ đọng, thu hồi nợ thuế, cưỡng chế phải thông qua công tác kể tốn thuế Do đó, để cơng tác đảm bảo xác, kịp thời, cơng doanh nghiệp hoạt động xuất nhập cần phải hồn thiện chế độ kế toán thuế đổi tổ chức kế toán thuế Cụ thể: - Đe nâng cao chất lượng dự tốn cần: + Nâng cao trình độ cán dự toán biến động cung cầu, giá mặt hàng nhạy cảm, có ảnh hưởng đến kinh tế; + Nâng cao trình độ phân tích, đánh giá dự tốn dựa phân tích khoa học có tính đến tiêu kinh te khác Để hỗ trợ cho nâng cao chất lượng dự tốn khâu thống kê kim naạch xuất nhập phải xác, chi tiết kết xuất theo nhóm theo thời gian, theo mã số phân loại hàng hóa xuất nhập Biểu thuế, theo Cục, Chi cục, kết hợp tiêu - Đe nâng cao chất lượng cơng tác kế tốn: + Nâng cấp phần mềm kế tốn KT559 để đảm bảo phản ánh xác sổ thuế phải thu thể nội dung đối tượng nộp thuế gồm tên doanh nghiệp nộp thuế, địa chỉ, mã số thuế, tên giám đốc, số chứng minh nhân dân thông tin số tiền thuế hàng hóa xuất nhập + Hồn thiện hệ thống chứng từ, biểu mẫu báo cáo, tiêu báo cáo cho phù hợp với Luật Quản lý thuế 84 - Xiết chặt công tác quản lý nợ: + Giải triệt để số nợ tồn trước có Luật quản lý thuế thơng qua việc rà sốt, đánh giá xử lý khoản thuộc thẩm quyền đề xuất Thủ tướng phủ vượt thẩm quyền; + Gắn trách nhiệm Lãnh đạo Cục, Lãnh đạo Chi cục đổi với số nợ đọng Cục, Chi cục việc bổ nhiệm, luân chuyển; + Ban hành quy trình thu nợ, cưỡng chế thuế áp dụns trons tồn ngành: + Đăng tải tên doanh nghiệp nợ thuế lên phương tiện thơng tin đại chúng; + Có chế khen thưởng, kỷ luật rõ ràng đơn vị có thành tích xử lý nợ đọng thuế đơn vị để phát sinh nợ đọng khó địi Việc hồn thiện đổi nhàm đảm bảo hạch tốn đầy đủ, xác nghiệp vụ thuế, chế độ kế toán tổ chức thực thống từ quan Tổng cục Cục Hải quan tỉnh, thành phố 3 M ộ t số k iế n n g h ị 3.3.1 Với Quốc hội Chính phủ Nhằm hoàn thiện hiệu thu thuế xuất nhập đảm bảo thu đúng, thu đủ, kịp thời vào Ngân sách Nhà nước; cải thiện môi trườn2 đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu; thực đầy đủ cam kết quốc tế góp phần nâng cao lực cạnh tranh kinh tế Tác giả xin đưa sổ kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ thời gian tới, là: Thứ n h ấ t : Ban hành bổ sun2 đồng thời sửa đổi sổ quy trình thủ tục, quy chế quản lý thuế Luật Quản lý thuế hành thống toàn thủ tục quản lý thuế khoản thu NSNN, trình thực phát sinh số nội dung chưa cụ thể, chưa phù hợ, chưa theo kịp với thực tế phát sinh Vì vậy, để tăng cường hiệu lực, tính khả thi cần phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung để đảm bảo thống nhất, đồng quy định Luật Quản lý thuế Để thu thuế xuất nhập có hiệu quả, giám sát việc thực thi pháp luật thuế, hệ thống quy trình 85 quản lý thuế phải đuợc ban hành đồng bộ, đầy đủ dựa chế tự khai, tự tính, tự nộp thuế nguời nộp thuế Từ thực trạng hành hệ thống quy trình thu thuế hàng hóa xuất nhập khẩu, theo tác giả, lâu dài nên xây dựng thống quy trình thủ tục hải quan, quản lý thuế đổi với hàng hóa xuất nhập khấu Quy trình nên dựa sở họp số quy trình hành nhu quy trình thủ tục hải quan hàng hóa xuất nhập thuơng mại, quy trình miễn, giảm, hồn thuế, quy trình quản lý hàng gia cơne, quy trình quản lý hàng nhập khấu sản xuất xuất Nội dung quy trình liệt kê loại cơng việc phải làm làm thủ tục hải quan cho lô hàng theo từnu loại hình khác bước cơng việc bắt buộc phải làm cho loại công việc (từ tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra hồ sơ, xác định số tiền thuế phải nộp, kiểm tra thực tế hàng hóa, xác nhận thực xuất, thơng quan hàng hóa, phúc tập hồ sơ, lưu hồ sơ) Trước mắt, chưa xây dựng quy trình thủ tục chung, phải sửa đổi, bổ sung sổ quy trình hành đồng thời xây dựng số quy trình, như: - Xây dựng quy trình gia hạn nộp thuế, xóa nợ tiền thuế; - Xây dựng quy trình tra thuế; - Sửa đối, bố sung quy trình miễn, giảm, hồn thuế; - Sửa đổi, bổ sung quy trình kiểm tra sau thơng quan Đôi với quy chế, theo tác Ĩả cần sửa đôi bổ sun2 ban hành số quy chế như: + Sửa đôi, bô sung quy chế hỗ trợ tuvên truyền cung cấp thôn2 tin cho người khai hải quan, người nộp thuế + Xây dựng quy chế quản lý theo dõi nợ thuế, cưỡng chế thuế Yêu cầu cần có quy trình, quy chế: + Nội dung quy trình phải quy định rõ bước công việc phải làm từ tiếp nhận hồ sơ đến lưu hành văn bản, phù họp với Luật Quản lý thuế, Luật Hải quan pháp luật có liên quan + Khơng chồng chéo, mâu thuẫn với quy trình thủ tục hải quan để áp dụng cho thủ tục hải quan thông thường thủ tục hải quan điện tử 86 Thứ hai: Sửa đổi quy định đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng thời hạn nộp thuế: Đổi công tác quản lý thuế điều kiện hải quan đại thơng thống, đơn giản hóa thủ tục phải đảm bảo tính hiệu quả, giảm nợ thuế hạn, chống trốn, tránh thuế gian lận thuế Để yêu cầu trở thành thực, bên cạnh ý thức tuân thủ tốt pháp luật thuế người nộp thuế, nồ lực quan hải quan việc thực hiện, kiểm tra áp dụng biện pháp theo dõi nợ thuê, đôn đôc thu nộp thuế kịp thời, cần phải nghiên cứu để sửa đổi quy định chưa phù họp đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng, thời hạn nộp thuế Nội dung cụ thể sau: - đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng: để đảm bảo thống thủ tục quản lý thuế nhập với thuế giá trị gia tăng, khắc phục tình trạng trơn, tránh th điều kiện nay, theo tác giả nên chuyển hàng hóa nhập để sản xuất xuất khẩu, hàng tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập từ đổi tượng không chịu thuế giá trị gia tăng sang đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng chịu quản lý thời hạn nộp thuế, thời hạn khoản, Cơ quan thu thuế v.v thuê nhập khâu Giải quyêt theo hướng đơn giản hóa cho q trình quản lý thuế (cùng thao tác, quản lý hai sắc thuế lô hàng nhập khâu; theo quy định hành phải có nhiều thao tác khác quản lý được) - Vẽ thời hạn nộp thuê: việc áp dụng thời hạn nộp thuế trona thời eian qua có tác dụng tích cực định đến hoạt động sản xuất kinh doanh DN Tuy nhiên, với nhiêu thời hạn nộp thuế tùy theo mục đích nhập hàng hóa (tiêu dùng hay sản xuất, sản xuất XK) tính chất hàng hóa (kinh doanh tạm nhập tái xuât hay tạm nhập tái xuất để thi cơng cơng trình, dự án sử dụng vốn ODA), cho thấy sách phức tạp, khó khăn cho thực hiện, nảy sinh vi phạm bao gôm hành vi không cố ý Đồng thời với số nợ thuế khoảng 4.000 tỷ đơng, có nhiêu khoản nợ khó có khả thu hồi cho thấy sách thực khơng hiệu 87 Vì vậy, nội dung đổi nhằm đạt mục tiêu hiệu điều kiện phát triển kinh tế thị trường nhiều thành phần phải quy định nộp thuế trước nhận hàng; trường họp có bảo lãnh áp dụne thời hạn nộp thuế thời hạn bảo lãnh không qúa 30 ngày kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan, không nên quy định nhiều thời hạn nộp thuế Thứ ba: Sửa đổi mức thuế suất đồng thời chuẩn hóa giải pháp lý; sửa đơi lại văn phân loại hàng hóa, đảm bảo công khai, minh bạch, đơn giản, dễ thực Nội dune sửa đổi bao gồm: - Sửa đổi lại mức thuế suất Biểu thuế theo hướng giảm số lượng mức thuế suất, sửa theo kế hoạch định kỳ theo năm quý Trước sửa đổi phải thông báo công khai đến cộng đồng xã hội đế tránh biến động giá, giảm đầu cơ, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, tránh xáo trộn hoạt động sản xuất kinh doanh DN Cụ thể: + v ề thuế nhập khẩu: Đe khắc phục tình trạng mặt hàng phân loại vào nhiều phân nhóm, có nhiều mức thuế suất khác thời gian qua, bên cạnh việc phân loại hàng hóa, việc nghiên cứu để sửa đổi mức thuế suất Biểu thuế theo hướng giảm bớt số lượng mức thuế suất họp lý Khi giảm sổ lượng mức thuế suất, độ vênh mức thuế phân nhóm hàng khơng nhiều giảm vướng mẳc so với -T- v ề thuế giá trị eia tăng: nên quy định mức thuế suất thuế giá trị gia tăng tất hàng NK (mức 10%) Trường hợp quy định mức thuế suất trở lên đổi với hàng NK (5% 10%), ghi rõ tên mặt hàng chịu thuế theo tên hàng Biểu thuế NK phân nhóm hàng cấp độ 10 chữ số quy định mức thuế suất thuế giá trị gia tăng, không nên quy định theo mục đích sử dụng theo phân loại ngành Việt Nam hành - Tổng hợp hướng dẫn việc phân loại hàng hóa, áp dụng mức thuế suất thuế XK, NK, tiêu thụ đặc biệt, giá trị gia tăng thông tư Xây dựng 88 chế giải tranh chấp phân loại hàng hóa (bao gồm tranh chấp nước, nước) Thứ tư: Ban hành Luật Thuế quan thay cho Luật Hải quan, Luật Thuế XK, thuế NK, Luật quản lý thuế hành Để đáp ứng yêu cầu công tác quản lý thuế điều kiện hải quan đại, thực mục tiêu sách thuế quản lý thuế phải đồng bộ, thống với pháp luật có liên quan đặc biệt Luật Hải quan, quy trình quản lý thuế giám sát việc thu nộp thuế cách xác, thống gắn kết hài hịa với quy trình thủ tục hải quan Từ thực tế đó, việc ban hành Luật Thuế quan thay cho Luật Hải quan, Luật Thuế XK, thuế NK, Luật Quản lý thuế hành Luật bao gồm quy phạm quy định nội dung sau: - Chính sách thuế XK, thuế NK: đối tượng chịu thuế, đối tượng nộp thuế, đối tượng không chịu thuế, đối tượng miễn thuế, đối tượng giảm thuế, đối tượng hoàn thuế - Thủ tục hải quan, có quản lý thuế: hồ sơ hải quan, kiểm tra hồ sơ hải quan, ấn định thuế, nộp thuế, thủ tục hồ sơ miễn, giảm, hoàn thuế v.v Trong chưa ban hành Luật này, ban hành thông tư hướng dẫn chung thủ tục hải quan, quản lý thuế 3.3.2 Với Bộ Tài - Bộ Tài cần có đạo để tăng cường phối họp thông tin qua lại đơn vị Bộ gồm Tổng cục Hải quan - Kho Bạc - Thuế để phát huy quy định việc thu nộp thuế theo trình tự nâng cao hiệu biện pháp cưỡng chế thuế - Nhanh chóng nghiên cứu cho ý kiến đạo đề xuất Tổng cục Hải quan chế, tổ chức máy, tài để Tổng cục Hải quan có hành lang pháp lý hoàn thiện nội dung đạo sở vật chất để nâng cao hiệu quản lý thuế Cục Hải quan địa phương - Chỉ đạo lổng cục Hải quan chủ động nghiên cứu tình hình thực tế, chủ động thực hiện, đề xuất biện pháp tuyên truyền pháp luật thuế, thu thập 89 thông tin doanh nghiệp, kiểm tra doanh nghiệp có dấu hiệu nghi vấn, hỗ trợ doanh nghiệp cung cấp thông tin thuế xuất nhập - Coi nhiệm vụ quản lý tốt thuế xuất nhập nhiệm vụ hàng đầu, nhiệt tình hỗ trợ đối tượng nộp thuế việc kê khai, nộp thuế Chủ động nghiên cứu cập nhật văn để hướng dẫn doanh nghiệp kê khai tuyên truyền pháp luật thuế cho doanh nghiệp Thường xuyên theo dõi cập nhật thơng tin theo dõi tình trạng chấp hành tốt pháp luật thuế doanh nghiệp 90 Kết luận chương Từ giải pháp đưa trên, thấy ràng để hồn thiện quản lý thuế xuất nhập Tổng cục Hải quan cần phải thực đồng nhóm giải pháp sách thuế, giải pháp đảm bảo nguồn thu cho ngân sách, tạo thuận lợi thương mại, phù họp với thông lệ quy ước quốc tế trìcơng tác quản lý hiệu Hồn thiện quản lý thuế cần phải đổi từ sách thuế, hoàn thiện máy quản lý thuế, tăng cường hỗ trợ thông tin pháp luật thuế cho đối tượng nộp thuế, đổi quy trình thủ tục quản lý thu thuế khơng cịn phù họp, nghiên cứu hồn thiện quy trình Bên cạnh giải pháp đế hồn thiện cơng tác dự toán thu, giao kế hoạch thu cho Cục Hải quan địa phương đế đảm bảo sát với thực tế, tăng cường tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, cưỡng chế thuế, cưỡng chế làm thủ tục hải quan cách đồng bộ, nhịp nhàng từ chế đến thực để nâng cao ý thức đối tượng nộp thuế Với mục tiêu quản lý hải quan đại kỹ thuật quản lý rủi ro mà Tổng cục Hải quan theo đuổi giải pháp xây dựng hệ thống sở liệu giải pháp quan trọng, chủ chốt, định để đảm bảo công tác quản lý thuế hiệu giai đoạn từ sau Tuy nhiên, để thực có hiệu việc đổi hoàn thiện cần phải đặt kế hoạch tổng thể ngành hải quan, ngành tài cần có chế phối hợp quan liên quan Kho bạc Nhà nước, Bộ Công thương để phát huy tốt hiệu giải pháp, việc trao đổi thôns tin bên để phục vụ công tác quản lý 91 KẾT LUẬN Cơng tác quản lý thuế nói chung thuế xuất nhập nói riêng ln hoạt động chủ chơt ngành tài nói chung quan Tổng cục Hải quan Quản lý thuế hoạt động khơng ln địi hỏi đổi mới, hồn thiện để cơng tác ngày hiệu hơn, mặt để thu đúng, thu đủ cho ngân sách Nhà nước, mặt khác tạo thuận lợi đa cho đôi tượng nộp thuế Với đời thức có hiệu lực Luật Quản lý thuê có thuế xuất nhập đặt có quan Tổng cục Hải quan việc cần làm để có hành động phù họp đáp ứng yêu cầu Luật Quản lý thuế phải phù họp với Luật Hải quan thông lệ quốc tế khác Hiện nay, ngành Hải quan gấp rút triển khai công việc để tiến tới phương thức quản lý hải quan đại Trong có tái thiết kế quy trình thủ tục hải quan, song song với hệ thống quy trình thủ tục địi hỏi phải có thông nhất, đồng với thực chức quản lý thuế Quản lý Hải quan đại đòng nghĩa với việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp quyền tự chủ tự chịu trách nhiệm Đề tài “Hoàn thiện quản lý thuế xuất nhập Tổng cục Hải quan Việt Nam” đưa để góp phần hỗ trợ hoạt động thơng qua số vấn đề hệ thổna sở lý luận nội dung, khái niệm mục tiêu yêu cầu công tác quản lý thuế, tiếp đến phân tích thực trạng quản lý thuế xuất nhập quan Tổng cục Hải quan, đánh giá kêt đạt đê đưa vấn đề tồn ưu diêm cân phát huy Từ đưa giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý th xt nhập khâu quan Tông cục Hải quan nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý hải quan đại Tác giả hy vọng rằng, kiến nghị mà kết nghiên cứu luận văn đạt có tác dụng tích cực việc tham vấn cho quan Tổng cục Hải quan tiếp tục cải cách cơng tác quản lý th, góp phân đưa chương trình cải cách đại hóa ngành Hải quan vào thực tế./ 92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tài (2010), Thơng tư 194/2010/TT-BTC ngày 6/12/2010 hướng dẫn thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan, thuế xuất khẩu, thuế nhập quản lý thuế hàng hóa xuất khẩu, nhập Bộ Tài (2013), Thơng tư 128/2013/TT-BTC ngày 10/9/2010 hướng dẫn thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan, thuế xuất khẩu, thuế nhập quản lý thuế hàng hóa xuất khẩu, nhập Bộ Tài (2011), Thơng tư số 117/2011/TT-BTC ngày 15/8/2011 hướng dẫn thủ tục hải quan hàng hóa gia cơng với thương nhân nước ngồi Chính phủ (2004), Nghị định 154/2004/NĐ-CP ngày 15/12/2004 quy định chi tiết số điều Luật Hải quan thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan Chính phủ (2013), Nghị định số 83/2013/NĐ-CP ngày 22/7/2013 quy định chi tiết thi hành số điều Luật quản lý thuế luật sửa đổi bổ sung số điều Luật quản lý thuế Chính phủ (2013), Nghị định số 127/2013/NĐ-CP Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành cưỡng chết thi hành định hành lĩnh vực hải quan Cục Thuế Xuất nhập khẩu, Báo cáo tổng kết công tác năm 2011 Cục Thuế Xuất nhập khẩu, Báo cáo tổng kết công tác năm 2012 Cục Thuế Xuất nhập khẩu, Báo cáo tổng kết công tác năm 2013 10 Luật Hải quan sửa đổi, bổ sung năm 2005, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 11 Luật Hải quan số nước (2003), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 12 Nhà xuất Tài Hà nội (1996), Thủ tục hải quan nước ASEAN 13 Quốc hội 11 (2006), Luật Quản lý thuế số 78/2006/QH11 ngày 29/11/2006 14 Quốc hội khóa 13 (2013), Luật số 21/2012/QH12, quản lý sửa đổi, bổ sung số điều luật quản lý Thuế 15 Tổng cục Hải quan (2003), Công ước KYOTO sửa đổi, Hà Nội 93 16 Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (2008), Quyết định số 2424/QĐ-TCHQ ngày 27/11/2008 Tổng cục Hải quan v/v ban hành quy trình miễn thuế, xét miễn thuế, giảm thuế, hồn thuế không thu thuế xuất khẩu, thuế nhập 17 Tổng cục Hải quan (2010), Dự thảo Kế hoạch cải cách, phát triển đại hoá ngành Hải quan đến 2015, tầm nhìn 2020, Hà Nội 18 Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (2007), Giáo trình khoa học quản lý 19 WCO (1999), Công ước quốc tế đon giản hài hịa hóa thủ tục hải quan