NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG  - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG VÀNG: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM Họ tên sinh viên : CAO HOÀNG HẠNH Lớp : NHTMG – K13 Khóa : 13 Khoa : NGÂN HÀNG Hà Nội, tháng năm 2014 NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG  - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG VÀNG: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM Họ tên sinh viên : CAO HOÀNG HẠNH Lớp : NHTMG – K13 Khóa : 13 Khoa : NGÂN HÀNG GVHD : Th.S ĐINH THỊ THANH LONG Hà Nội, tháng năm 2014 LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng em Các thông tin, số liệu sử dụng khóa luận trung thực xác Hà Nội, tháng năm 2014 Sinh viên Cao Hoàng Hạnh LỜI CẢM ƠN Em xin trân trọng cảm ơn Thầy Cô giảng viên trường Học viện Ngân hàng truyền đạt kiến thức quý báu cho em suốt trình học tập trường Đồng thời, em xin gửi lời cảm ơn Cô Đinh Thị Thanh Long – Giáo viên hướng dẫn giúp đỡ em thực khóa luận DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Nguyên văn Chữ viết tắt CBRT Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ CSTT Chính sách tiền tệ DN Doanh nghiệp DTNHNN Dự trữ ngoại hối Nhà nước IMF Quỹ tiền tệ quốc tế MCX Sở giao dịch hàng hóa Ấn Độ NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NHTW Ngân hàng trung ương PBOC Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa RBI Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ SGD Sàn/Sở giao dịch SGE Sàn giao dịch vàng Thượng Hải TCTD Tổ chức tín dụng TTV Thị trường vàng DANH MỤC BIỂU ĐỒ STT Tên biểu đồ Số trang 2.1 Nhu cầu vàng nước quý 2/2013 30 2.2 Top 10 quốc gia dự trữ vàng lớn giới năm 2011 39 3.1 Biến động giá vàng nước giới năm 2009 47 3.2 Diễn biến giá vàng nước giới năm 2010 48 3.3 Chênh lệch giá vàng nước giá vàng giới quy đổi 50 3.4 Tốc độ tăng giá vàng qua năm 56 3.5 Mức biến động giá vàng nước giới giai đoạn 2011 2/2013 57 3.6 Cơ cấu ngoại tệ vàng dự trữ ngoại hối Việt Nam 68 MỤC LỤC Tên mục STT LỜI NÓI ĐẦU CHƯƠNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG Số trang VÀNG 1.1 KHÁI QUÁT VỀ THỊ TRƯỜNG VÀNG 1.1.1 Khái niệm thị trường vàng 1.1.2 Các hình thức kinh doanh vàng 1.1.3 Giá vàng nhân tố ảnh hưởng 1.2 QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG VÀNG 14 1.2.1 Tính cấp thiết phải quản lý thị trường vàng 14 1.2.2 Cơ sở sách quản lý thị trường vàng 15 1.2.3 Mục tiêu quản lý thị trường vàng 16 1.2.4 Nội dung quản lý thị trường vàng 17 KẾT LUẬN CHƯƠNG 20 CHƯƠNG KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ QUẢN LÝ THỊ 21 TRƯỜNG VÀNG VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM 2.1 KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ QUẢN LÝ THỊ 21 TRƯỜNG VÀNG 2.1.1 Kinh nghiệm Trung Quốc 21 2.1.2 Kinh nghiệm Ấn Độ 27 2.1.3 Kinh nghiệm Thái Lan 34 2.1.4 Kinh nghiệm Thổ Nhĩ Kỳ 36 2.1.5 Quy mô dự trữ vàng phạm vi quốc tế cấu dự 39 trữ vàng quốc gia 2.2 BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM 40 KẾT LUẬN CHƯƠNG 45 Tên mục STT CHƯƠNG KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ THỊ Số trang 46 TRƯỜNG VÀNG VIỆT NAM THỜI GIAN TỚI 3.1 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG VÀNG 46 VIỆT NAM THỜI GIAN QUA 3.1.1 Diễn biến hoạt động thị trường vàng Việt Nam 46 3.1.2 Đối sách Chính phủ quản lý thị trường vàng 58 3.2 NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG QUẢN LÝ THỊ 71 TRƯỜNG VÀNG VIỆT NAM THỜI GIAN TỚI 3.2.1 Liệu chênh lệch giá vàng nước quốc tế 71 mức hợp lý 3.2.2 Mức độ cần thiết việc huy động vàng dân 72 3.2.3 Vấn đề mở lại Sàn giao dịch vàng 73 3.3 KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH 74 3.3.1 Quan điểm quản lý thị trường vàng thời gian tới 74 3.3.2 Khuyến nghị sách quản lý thị trường vàng thời 76 gian tới KẾT LUẬN CHƯƠNG 82 KẾT LUẬN 83 LỜI NÓI ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Khoảng năm trở lại đây, khủng hoảng kinh tế giới khiến vàng trở thành công cụ trú ẩn lý tưởng giới Tại Việt Nam, tỷ lệ lạm phát cao, kinh tế vĩ mô chưa thật ổn định, đồng nội tệ liên tục giá, câu chuyện vàng hóa thành toán đau đầu nhà lập sách Thời gian qua, giá vàng nước biến động với biên độ lớn thất thường gây tâm lý bất ổn cho người dân, ảnh hưởng đến ổn định kinh tế, nhiều người dân thiệt hại chạy theo giá vàng Do đó, vấn đề bảo đảm thị trường vàng Việt Nam quản lý cách hiệu quả, góp phần quan trọng vào việc thu hút nguồn vốn xã hội phục vụ cho nhu cầu đầu tư, loại bỏ yếu tố đầu cơ, gây ổn định kinh tế xã hội Việt Nam “bài toán” cho quan chức mà cụ thể Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNNVN) năm qua Thực tế từ năm 2011 đến nay, Chính phủ, NHNNVN thực nhiều biện pháp đồng để ổn định thị trường vàng ghi nhận thành cơng bước đầu sách việc hạn chế tình trạng vàng hóa kinh tế, loại bỏ yếu tố mang tính đầu cơ, đưa thị trường vàng nước dần vào ổn định Tuy nhiên, cịn tồn thị trường vàng ảnh hưởng không nhỏ đến ổn định kinh tế vĩ mô mà chưa giải triệt để, địi hỏi giải pháp mang tính dài hạn để quản lý thị trường vàng hiệu Như vậy, yêu cầu cấp thiết nhà tạo lập sách phải tập trung nghiên cứu kinh nghiệm nước giới vận dụng linh hoạt vào thực tế Việt Nam để bổ sung, hoàn thiện khung pháp lý quản lý thị trường vàng thời gian tới Nhằm đóng góp vào cơng xây dựng sách, em định chọn đề tài “Quản lý thị trường vàng: Kinh nghiệm quốc tế học cho Việt Nam” Mục đích nghiên cứu Trước tiên, luận văn phân tích sở lý luận chung thị trường vàng quản lý thị trường vàng Từ tảng đó, khóa luận nghiên cứu kinh nghiệm quản lý thị trường vàng số nước giới rút học kinh nghiệm cho Việt Nam Khóa luận phân tích thị trường vàng Việt Nam khoảng thời gian 2008 - 2013 sách quản lý thị trường vàng Việt Nam giai đoạn 2010 - 2013 Cuối cùng, khóa luận đề xuất khuyến nghị sách quản lý thị trường vàng Việt Nam thời gian tới Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu khóa luận là: nội dung thị trường vàng quản lý thị trường vàng - Phạm vi nghiên cứu khóa luận là: sách quản lý thị trường vàng Trung Quốc (1949 – 2013), Ấn Độ (1962 – 2013), Thái Lan (1970 – 2013), Thổ Nhĩ Kỳ (2011 – 2013), quy mô dự trữ vàng phạm vi quốc tế cấu dự trữ vàng quốc gia (2000 – 2013), thị trường vàng Việt Nam (2008 – 2013) sách quản lý thị trường vàng Việt Nam giai đoạn 2010 – 2013 Phương pháp nghiên cứu Trong trình nghiên cứu, em vận dụng lý luận Học thuyết Mác - Lênin, quan điểm, chủ trương, sách Đảng Nhà nước Đề tài sử dụng phương pháp vật biện chứng, vật lịch sử, phương pháp phân tích, thống kê, so sánh, tổng hợp, dự báo, gắn thực tiễn phong phú với lý luận tinh thần khoa học khách quan Với kiến thức, tài liệu tích lũy q trình học tập khả tổng hợp, liên kết logic, đánh giá vấn đề sở lý luận biện chứng, em đưa quan điểm, ý kiến cá nhân Kết cấu đề tài Đề tài gồm chương: Chương 1: Lý luận chung quản lý thị trường vàng Chương 2: Kinh nghiệm quốc tế quản lý thị trường vàng học cho Việt Nam Chương 3: Khuyến nghị sách quản lý thị trường vàng Việt Nam thời gian tới 74 Từ đó, quan điểm em, thị trường tài phát triển tiến tới tự hóa, Nhà nước cần cho phép mở lại sàn giao dịch vàng cho phép nhà đầu tư tham gia hoạt động kinh doanh vàng tài khoản khuôn khổ pháp lý phù hợp Điều giúp cho NHNN tập trung vào nhiệm vụ quản lý, giám sát có chế điều tiết thị trường cần 3.3 KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH 3.3.1 Quan điểm quản lý thị trường vàng thời gian tới Khuôn khổ pháp lý quản lý thị trường vàng năm 2012 ban hành với mục tiêu là: Thứ nhất, đảm bảo bảo vệ quyền sở hữu vàng hợp pháp người dân Thứ hai, tổ chức, xếp lại cách thị trường vàng, đặc biệt thị trường vàng miếng Thứ ba, ngăn chặn ảnh hưởng biến động giá vàng đến tỷ giá, lạm phát ổn định kinh tế vĩ mơ; ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng ”vàng hóa” kinh tế; nghiêm cấm việc sử dụng vàng làm phương tiện tốn; có giải pháp để bước huy động nguồn lực vàng dân phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội đất nước Thứ tư, nâng cao vai trò quản lý điều tiết thị trường vàng Nhà nước Sau năm thi hành, khuôn khổ pháp lý mà nòng cốt Nghị định 24 phát huy hiệu rõ rệt, khắc phục triệt để bất cập thị trường vàng giai đoạn trước đạt mục tiêu đặt Nhờ việc triển khai liệt khung pháp lý mới, thị trường vàng dần ổn định, quyền sở hữu, tích trữ, mua, bán vàng miếng hợp pháp người dân bảo vệ Thị trường vàng miếng xếp lại cách bản, cân đối cung cầu vàng miếng nước thu hẹp đáng kể, từ ngăn chặn ảnh hưởng biến động giá vàng đến tỷ giá, lạm phát ổn định kinh tế vĩ mô Mặc dù vậy, thực tế điều hành, số bất cập tồn mà khuôn khổ pháp lý chưa thể giải hết Vì vậy, sách quản lý thị trường vàng thời gian tới cần bổ sung hoàn thiện nhằm thực mục tiêu cụ thể sau: - Xây dựng thị trường vàng minh bạch, công bằng, ổn định hồn thiện - Duy trì ổn định bền vững thị trường vàng để góp phần ổn định kinh 75 tế vĩ mô - Phát triển thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ hướng tới xuất - Huy động sử dụng hiệu nguồn lực vàng dân để phát triển kinh tế - xã hội Để thực mục tiêu nói trên, sách được đưa cần mang tính dài hạn, ổn định nên dựa quan điểm quản lý sau đây: (1) Tôn trọng tập quán, quyền lợi người dân sử dụng vàng làm phương tiện cất trữ giá trị, tuyệt đối không khuyến khích người dân đầu tư vàng, đặc biệt cần chống doanh nghiệp dân cư đầu vàng nguồn vốn huy động xã hội (2) Về kỹ thuật, cần có tiêu chí rõ ràng cụ thể phân biệt vàng đồ trang sức, mỹ nghệ với vàng có tính chất tiền tệ, theo có chế quản lý riêng biệt, chặt chẽ, thu hẹp phạm vi, đối tượng tham gia quy mô kinh doanh vàng có tính chất tiền tệ, ví dụ vàng miếng (3) Tôn trọng quy luật thị trường điều tiết hoạt động kinh doanh vàng, đồng thời cần có quản lý, định hướng nhà nước (4) Có chế linh hoạt để thu hẹp chênh lệch giá vàng nước giới để hạn chế hoạt động bn lậu (5) Có chế phù hợp để nguồn vốn tiết kiệm nước không bị điều chuyển vào hoạt động kinh doanh vàng (6) Loại bỏ vàng khỏi chức thước đo giá trị, phương tiện tốn kinh tế, khơng 4để thị trường vàng tác động lớn, ảnh hưởng tiêu cực đến ổn định kinh tế vĩ mô (7) Gia tăng lượng vàng số tuyệt đối tổng DTNHNN mức hợp lý, phù hợp với quy mô dự trữ ngoại hối, trì tối thiểu đạt mức - 5% tổng quy mơ DTNHNN để có đủ can thiệp thị trường vàng nước cần thiết đảm bảo cho giá trị VND khả toán khoản nợ nước ngồi (8) Đa dạng hóa hình thức đầu tư vàng, không nên cất trữ đơn kho NHNN nay, bước tiến hành đầu tư vàng thị trường quốc tế dạng gửi vàng, cho thuê vàng vật chất mua bán vàng tài khoản 76 3.3.2 Khuyến nghị sách quản lý thị trường vàng thời gian tới 3.3.2.1 Quản lý thị trường vàng vật chất Hiện nay, theo quy định, NHNN phối hợp quan chức thực quản lý mặt thị trường vàng vật chất, bao gồm hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng miếng; hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng trang sức hoạt động xuất nhập vàng Tuy nhiên, tồn số vấn đề thị trường mà sách quản lý chưa có quy định điều chỉnh Vì vậy, thời gian tới, Nhà nước cần thực đồng giải pháp sau để quản lý thị trường hiệu Cụ thể: Thứ nhất, hoạt động kinh doanh vàng miếng: Mặc dù văn pháp lý quy định tương đối hoàn chỉnh để thị trường hoạt động lành mạnh hơn, NHNN cần rà sốt sách, bổ sung số quy định chặt chẽ tổ chức phi tài phép mua bán vàng miếng để đảm bảo công với điều kiện TCTD tham gia mua bán vàng miếng, đồng thời giảm tượng đầu cơ, găm giữ vàng miếng để làm giá, tránh việc sản xuất lậu vàng miếng từ nguồn vàng nhập lậu/không rõ nguồn gốc Cụ thể: (1) Quy định trạng thái kinh doanh vàng miếng doanh nghiệp phi tài để trấn áp khả đầu khối doanh nghiệp, (2) Quy định minh bạch thông tin giao dịch mua bán đích danh người mua bán, số chứng minh thư cá nhân mã số thuế doanh nghiệp tổ chức, khối lượng giá trị giao dịch Ngoài ra, để bảo vệ quyền lợi cho người mua vàng, cần quy định tổ chức phép kinh doanh vàng miếng có nghĩa vụ mua lại sản phẩm tổ chức bán trước theo giá niêm yết (nếu có hóa đơn giao dịch chứng minh), khơng từ chối với lí khơng đáng bao bì vàng miếng cũ, bị sờn Thứ hai, hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng trang sức, mỹ nghệ: Khi thị trường vàng miếng vào ổn định, Nhà nước nên quan tâm nhiều đến vấn đề sản xuất kinh doanh vàng trang sức, mỹ nghệ Làm để ngành phát triển mức, khơng bị mai một, ngành kim hồn, tránh gây lãng phí Bởi khơng ngành truyền thống mà cịn ngành cơng nghiệp quan trọng kinh tế nước châu Á khác họ tập trung phát triển mạnh Muốn vậy, Nhà nước cần có hỗ trợ mặt sách giải khó khăn nguồn vàng nguyên liệu vốn cho DN sản xuất, chế tác xếp lại thị trường 77 Về vấn đề vốn, NHNN cần bãi bỏ quy định xin cấp phép Thống đốc NHNN DN muốn vay vốn mua vàng nguyên liệu để sản xuất, gia công vàng trang sức mỹ nghệ Thay vào đó, NHNN cần hướng dẫn có quy định cụ thể để TCTD xem xét cho vay vốn DN sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ để phục vụ nhu cầu vốn DN, đồng thời đảm bảo quản lý chặt chẽ hiệu sử dụng vốn, mục đích để sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ Ngoài ra, Nhà nước cần hỗ trợ vốn ngân sách cho công tác nghiên cứu phát triển, xúc tiến thương mại, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ phục vụ cho quy hoạch, xây dựng ngành công nghiệp trang sức Việt Nam Về vấn đề nguồn nguyên liệu, NHNN cần cho phép cho doanh nghiệp nhập vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ trở lại với điều kiện nới lỏng nguồn nguyên liệu ổn định kích thích sản xuất nước, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ vàng người dân hướng tới xuất để tái tạo ngoại tệ cho đất nước, đồng thời làm giảm đáng kể tình trạng nhập lậu vàng Bên cạnh đó, để quản lý mục đích nhập vàng nguyên liệu, NHNN cần thiết kế chế kiểm soát để đảm bảo đơn vị nhập sử dụng mục đích Về vấn đề lại thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ, Chính phủ cần sớm có sách hợp lý (như hỗ trợ đầu tư, sách thuế, …) để khuyến khích doanh nghiệp tư nhân xếp tổ chức lại mạng lưới sản xuất, gia công vàng trang sức, tạo điều kiện để xưởng sản xuất nhỏ, thủ công, thiết bị máy móc lạc hậu, quy mơ vốn nhỏ, liên doanh, liên kết thành sở sản xuất có quy mô hoạt động lớn, thu hút nguồn vốn để đầu tư mở rộng sản xuất Các doanh nghiệp không làm ăn hiệu khơng có chỗ đứng thị trường phải tự giải Có tập hợp, khai thác mạnh đội ngũ nghệ nhân, thợ kim hoàn, phát triển sản xuất hàng trang sức với quy mơ lớn, có đủ điều kiện tiếp nhận cơng nghệ, máy móc thiết bị đại, tạo sản phẩm có sức cạnh tranh đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng nước xuất Thứ ba, tiêu chuẩn vàng miếng thương hiệu quốc gia: NHNN cần chuẩn hóa vàng quốc gia theo tiêu chuẩn quốc tế để tăng tính khoản cho vàng quốc gia thị trường quốc tế dễ dàng mua vàng nước bổ sung DTNHNN giúp NHNN có nguồn dự trữ vàng quốc gia ổn định Trên thị trường quốc tế vàng miếng Thụy Sỹ sản xuất tiếng giao dịch nhiều có uy tín chất lượng tốt Thậm chí vàng dự trữ Việt Nam phần lớn mua từ Thụy Sỹ Vì vàng thương hiệu quốc gia nên sản xuất theo tiêu chuẩn vàng Thụy 78 Sỹ Với Quyết định 1623/QĐ-NHNN vàng SJC xem vàng miếng quốc gia Ngân hàng Nhà nước cần đầu tư thêm chi phí cho SJC nhập cơng nghệ sản xuất vàng miếng Thụy Sỹ Vàng miếng quốc tế thường giao dịch theo trọng lượng kilogram Hiện nay, SJC có sản xuất loại vàng miếng trọng lượng kilogram theo công nghệ đổ thỏi chuẩn quốc tế có đặc điểm là: (1) Trọng lượng: kilogram tương đương với 26,666 lượng vàng 99,99, (2) Kích thước: 51mm x 115mm x 9,5mm, (3) Bề mặt thỏi vàng có dập chữ “VIETNAM”, có hình logo SJC, hàm lượng vàng, trọng lượng mã số sản phẩm, (3) Hàm lượng: vàng 99,99 Như vậy, NHNN nên có kế hoạch yêu cầu SJC mở rộng thêm việc sản xuất vàng miếng theo công nghệ đổ thỏi chuẩn quốc tế giống với trọng lượng nhỏ mà nước ta thường giao dịch lượng hay Như vậy, tương lai Việt Nam có vàng thương hiệu quốc gia theo tiêu chuẩn quốc tế với nhiều trọng lượng khác Với trọng lượng kilogram vàng SJC Việt Nam có tính khoản tốt thị trường nước ngồi, với trọng lượng nhỏ lượng hay dùng để đáp ứng nhu cầu nước, cần NHNN dễ dàng huy động để tăng DTNHNN Thứ tư, hoạt động xuất, nhập vàng: NHNN cần có sách xuất nhập vàng phù hợp với diễn biến giá vàng giới để trì ổn định vàng thuộc DTNHNN đồng thời tiết kiệm ngoại tệ để nhập vàng nâng cao khả sinh lời quỹ DTNHNN Khi giá vàng giới giảm, NHNN dùng ngoại tệ để nhập vàng, làm tăng dự trữ vàng quốc gia Sau giá vàng giới tăng, NHNN xuất vàng dự trữ trước để tăng thu ngoại tệ, góp phần làm thặng dư cán cân tốn nước ta Thêm vào đó, để hạn chế tình trạng bn lậu vàng, Nhà nước cần có chế tài xử phạt nghiêm khắc hành vi nhập lậu vàng, vi phạm quyền độc quyền sản xuất vàng miếng NHNN, lợi dụng chênh lệch giá để kinh doanh vàng miếng trái phép, vào thời điểm mà giá vàng miếng nước chênh lệch lớn so với giá vàng giới 3.3.2.2 Quản lý hoạt động kinh doanh vàng tài khoản Sàn vàng nước ta trước gây nhiều rủi ro lỗi mơ hình, mà thời điểm đó, quan quản lý chưa thiết lập môi trường pháp lý chế tài đủ mạnh cho mơ hình hoạt động an toàn Hơn nữa, cho mở lại sàn vàng 79 cho phép hoạt động kinh doanh vàng tài khoản khôi phục mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho kinh tế thỏa mãn nhu cầu đầu tư vàng ngày lớn người dân, nhà đầu tư, doanh nghiệp ngân hàng Do vậy, việc cho phép mở Sàn giao dịch vàng quốc gia (Sàn giao dịch vàng có quản lý Nhà nước) hoạt động kinh doanh vàng tài khoản cần thiết phù hợp với xu tự hóa thị trường tài Tuy nhiên, Việt Nam chưa đủ điều kiện để tự hóa thị trường tài nên chưa thể cho phép hoạt động diễn Vì vậy, nhiệm vụ đặt trước mắt nhà lập sách bao gồm nội dung quan trọng sau: Thứ nhất, Nhà nước cần chuẩn bị điều kiện cần thiết để tự hóa thị trường tài chính, bao gồm điều kiện sau: (1) Môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, (2) Xây dựng hành lang pháp lý đồng bộ, đầy đủ ngày hoàn thiện, (3) Hoạt động hệ thống tài (trong bao gồm hệ thống ngân hàng) phải ổn định hiệu quả, (4) Thị trường tài hình thành ổn định, trở thành kênh dẫn vốn hiệu cho kinh tế Làm vậy, Nhà nước bước tự hóa thị trường vàng có sở để thành lập Sàn giao dịch vàng cấp phép cho hoạt động kinh doanh vàng tài khoản Thứ hai, mở lại Sàn giao dịch vàng, Nhà nước cần tạo lập hành lang pháp lý cho thị trường phát triển bền vững, kiểm soát rủi ro Nhà nước giám sát, can thiệp kịp thời diễn biến thị trường Bước đầu thành lập sàn vàng, nên khống chế tỷ lệ ký quỹ mức 100% nhằm hạn chế việc mua bán khống giảm rủi ro cho nhà đầu tư Sau số nội dung chủ yếu cần lưu ý Đề án thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia: (1) Sàn giao dịch vàng thành viên độc lập, trung gian khớp lệnh mua/bán vàng toán bù trừ tiền VND/vàng thành viên tham gia thị trường, không phép trực tiếp giao dịch kinh doanh vàng (2) Sàn giao dịch vàng nên cơng ty cổ phần Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối Công ty TNHH thành viên mà chủ sở hữu Nhà nước Sàn giao dịch vàng chịu giám sát chặt chẽ NHNN, phải thực kiểm toán độc lập hàng năm cơng ty kiểm tốn có uy tín (nằm danh sách cơng ty kiểm tốn độc lập Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng chấp thuận) Như vậy, NHNN đóng vai trị người thiết lập luật chơi giống vai trò Ủy ban Chứng khốn Nhà nước khơng mục đích lợi nhuận, có khả giám sát chi phối hoạt động Sàn 80 (3) Thành viên tham gia SGD vàng NHTM doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn, có uy tín kinh nghiệm tổ chức kinh doanh giao dịch hàng hóa tương lai, đóng vai trị tương tự cơng ty chứng khốn, hoạt động thơng qua nghiệp vụ kinh doanh sàn cho ký quỹ với tỷ lệ cao để tránh rủi ro Nhà đầu tư có nhu cầu giao dịch đặt lệnh mua, bán thông qua thành viên Trong số thành viên tham gia SGD, NHNN cho phép số TCTD phép kinh doanh doanh vàng tài khoản nước ngồi để tạo liên thơng thị trường vàng nước thị trường vàng giới (4) Tài khoản tiền VND, vàng thành viên tham gia giao dịch Sàn giao dịch vàng phải tách biệt, gửi NHTM phép giao dịch ngoại hối (5) Hàng hóa giao dịch Sàn giao dịch vàng (tạm gọi chứng vàng) tiêu chuẩn hóa phải gắn với vàng vật chất Thời gian cho phép toán vàng vật chất cho người mua T+ người mua có nhu cầu tốn/nhận lại vàng vật chất; (6) Ban đầu, hình thức giao dịch đơn giản giao kỳ hạn, gắn với vàng vật chất để kiểm soát việc mua, bán khống Chưa cho phép loại hình kinh doanh phái sinh quyền chọn tương lai để hạn chế mua khống, bán khống thành viên (7) Đối với cá nhân tham gia mua/bán vàng Sàn giao dịch vàng, điều kiện nay, phải ký quỹ 100% giá trị giao dịch; không mua khống/bán khống (8) NHNN cần quy định riêng biệt trạng thái giao dịch vàng nước, trạng thái giao dịch vàng tài khoản nước quy định trạng thái mức thấp (ví dụ ± 3%/vốn điều lệ) tổ chức tham gia Sàn giao dịch vàng Việc quy định nhằm mục tiêu hạn chế quy mô giao dịch chống đầu kinh doanh vàng Tạo chế liên thông thị trường vàng nước thị trường vàng giới NHNN phải kiểm soát chủ động điều tiết biên độ cách biệt (cao thấp hơn) giá vàng nước so với giá vàng quốc tế, đồng thời kết hợp với chế thuế xuất/nhập vàng “có tính chất tiền tệ” để điều tiết khối lượng vàng xuất/nhập (9) Xây dựng quy trình tiện lợi, chặt chẽ, đảm bảo an tồn cho việc lưu ký vàng, tốn vàng vật chất 81 (10) Quy định trần mức phí lưu ký vàng; giao dịch mua/bán vàng quy định mức thuế doanh nghiệp mức thuế thu nhập cá nhân lợi nhuận từ chênh lệch giá bán, giá mua vàng 3.3.2.3 Quản lý vàng thuộc Dự trữ ngoại hối Nhà nước Để nâng cao hiệu quản lý vàng thuộc DTNHNN, NHNN cần phải: (1) Gia tăng lượng vàng số tuyệt đối tổng dự trữ ngoại hối nhà nước mức hợp lý (2) Đa dạng hóa hình thức đầu tư vàng thuộc DTNHNN a Gia tăng lượng vàng số tuyệt đối tổng DTNHNN mức hợp lý NHNN cần cân nhắc nâng tổng số vàng DTNHNN lên mức - 5% tổng quy mô DTNHNN, mức khoảng 15 – 20 vì: Thứ nhất, tình hình trị giới bắt đầu trở nên phức tạp năm gần Việt Nam diễn tranh chấp với Trung Quốc biển Đông Do vậy, cần tăng lượng vàng nắm giữ để đảm bảo an ninh tiền tệ cho đất nước khả toán khoản nợ nước ngồi biến động lớn trị xảy Thứ hai, quy mô vàng dự trữ tăng giúp NHNN chủ động can thiệp thị trường vàng cần thiết tránh ảnh hưởng tiêu cực từ thị trường vàng giới tác động thời đến tỷ giá hối đoái phải nhập lượng vàng lớn để điều tiết thị trường Thứ ba, xu hướng tăng vàng DTNHNN nhiều nước, có Mỹ, Nga đặc biệt số nước Châu Á Trung Quốc thời gian gần tương lai gần tình hình kinh tế giới ẩn chứa nhiều rủi ro, rủi ro nợ công nhiều nước mức cao, vượt ngưỡng 60% GDP Thứ tư, đồng SDR tránh biến động tỷ giá lại khoản đồng tiền ghi sổ Thứ năm, ngoại tệ khác EUR, GBP, JPY mức tăng cao DTNHNN kinh tế nước chưa thể phục hồi mạnh Việc gia tăng quy mô vàng thuộc DTNHNN thực theo phương án: Phương án 1: Mua vàng vật chất trực tiếp thị trường quốc tế đồng thời gửi vàng cho thuê vàng thị trường quốc tế Phương án 2: Mua vàng vật chất từ thị trường nước trữ lượng vàng 82 dân lớn kết hợp với sách chấm dứt huy động, cho vay vàng TCTD lượng vàng với trữ lượng lớn dân có nhu cầu bán cho công ty vàng nước Việc NHNN mua số vàng giúp số tiền nhàn rỗi dân dạng tích trữ vàng sử dụng hiệu góp phần giúp NHNN tính tốn lượng tiền cung ứng xác tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều hành sách tiền tệ hiệu b Đa dạng hóa hình thức đầu tư vàng Việc cất trữ vàng vật chất kho có rủi ro sau: (1) Khơng có lãi so với hình thức đầu tư khác, (2) Rủi ro cắp, (3) Không sử dụng để bình ổn giá vàng nước Theo thơng lệ quốc tế, có nhiều hình thức đầu tư vàng đem lại thu nhập gửi vàng, cho thuê vàng vật chất, mua bán vàng tài khoản NHNN cần nghiên cứu để triển khai hình thức để giúp quỹ DTNHN tăng khả sinh lời mà bảo toàn giá trị rủi ro xảy KẾT LUẬN CHƯƠNG Qua phân tích thực trạng thị trường Việt Nam giai đoạn trước sau Chính phủ triển khai khn khổ pháp lý quản lý thị trường vàng cho thấy thay đổi lớn thị trường vàng nước ta Những đối sách Chính phủ quản lý thị trường vàng thể tầm nhìn dài hạn định hướng quản lý thị trường vàng thu thành công đáng kể, góp phần vào ổn định tỷ giá, ổn định kinh tế vĩ mơ Bên cạnh đó, bất cập thị trường vàng vấn đề đặt công tác quản lý thị trường vàng mà khuôn khổ pháp lý chưa giải triệt để Do vậy, cần thiết phải tiếp tục đổi chế quản lý thị trường vàng để hướng thị trường tới ổn định bền vững phát triển Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết sở vận dụng linh hoạt kinh nghiệm quốc tế vào thực tiễn Việt Nam, khóa luận đưa quan điểm quản lý thị trường vàng thời gian tới đề xuất số khuyến nghị sách mang tính khả thi để giúp Nhà nước quản lý thị trường vàng hiệu 83 KẾT LUẬN Trong thời gian dài, thị trường vàng Việt Nam xuất nhiều biến động bất thường, gây bất ổn lớn kinh tế vĩ mơ Trước tình hình đó, Nhà nước phải đổi chế quản lý thị trường vàng thông qua việc ban hành Nghị định 24/2012/NĐ - CP Tuy khuôn khổ quản lý đạt kết quan trọng số bất cập vấn đề tồn chưa giải triệt để Điều địi hỏi Nhà nước cần có giải pháp Việc nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế cần thiết để giúp quan quản lý có đáp án cho cơng tác quản lý thị trường vàng Việt Nam thời gian tới Khóa luận đề cập tới vấn đề: Thứ nhất, khóa luận tập trung phân tích cụ thể kinh nghiệm quản lý thị trường vàng số quốc gia giới có nét tương đồng với Việt Nam quy mô, cấu dự trữ vàng phạm vi quốc tế Công tác quản lý thị trường vàng quốc gia nghiên cứu khía cạnh cụ thể thị trường vàng, bao gồm: (1) Thị trường vàng miếng, (2) Thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ; (3) Hoạt động kinh vàng tài khoản, (4) Hoạt động xuất nhập vàng (5) Quản lý vàng thuộc DTNHNN Khóa luận phân tích quy mơ dự trữ vàng phạm vi quốc tế xu hướng dự trữ vàng quốc gia để có nhìn tổng thể sách quản lý vàng dự trữ Từ thành công thất bại công tác quản lý thị trường vàng giới, khóa luận rút học cho Việt Nam Thứ hai, khóa luận khái quát thực trạng thị trường vàng Việt Nam qua giai đoạn, gồm: (1) Giai đoạn 2008 – tháng 4/2012 giai đoạn mà thị trường vàng Việt Nam biến động bất thường, sách điều tiết mang tính đối phó, tình thế; (2) Giai đoạn từ tháng 4/2012 giai đoạn Chính phủ triển khai khuôn khổ pháp lý quản lý thị trường vàng Đồng thời, khóa luận vào nghiên cứu công tác quản lý thị trường vàng Việt Nam giai đoạn Qua đó, thấy thành cơng mà sách quản lý thị trường vàng đạt bất cập, vấn đề tồn mà khuôn khổ pháp lý chưa giải Thứ ba, việc vận dụng kinh nghiệm quốc gia trước, khóa luận đề xuất số khuyến nghị sách quản lý thị trường vàng lĩnh vực: thị trường vàng vật chất, hoạt động kinh doanh vàng tài khoản quản lý vàng thuộc Dự trữ ngoại hối Nhà nước Mặc dù cố gắng mức độ phức tạp vấn đề lực, kinh nghiệm thân cịn nhiều mặt hạn chế, khóa luận khơng thể tránh khỏi thiếu 84 sót Em mong quan tâm nhận ý kiến đóng góp thầy giáo để khóa luận hồn thiện TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt Giáo trình GS NGƯT Đinh Xuân Trình, “Giáo trình toán quốc tế”, NXB Lao Động, năm 2006 GS TS Nguyễn Văn Tiến, “Giáo trình tài quốc tế”, NXB Thống Kê, năm 2012 TS Tô Ánh Dương, Bài học quản lý thị trường vàng Trung Quốc Ấn Độ, Kỷ yếu diễn đàn kinh tế mùa thu 2013, năm 2013 Báo cáo công tác quản lý Nhà nước thị trường vàng, Ngân hàng Nhà nước, năm 2013 TS Hồng Cơng Gia Khánh, Quản lý vàng miếng nhìn từ giới, báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2013 TS Nguyễn Minh Phong, Vàng quản lý thị trường vàng Việt Nam năm 2013, Kỷ yếu diễn đàn kinh tế mùa thu 2013, năm 2013 TS Nguyễn Minh Phong, Bình ổn thị trường vàng miếng Việt Nam nhìn từ Nghị định 24/2012/NĐ-CP, Tạp chí Ngân hàng, năm 2013 PGS.TS Ngơ Trí Long, Chính sách điều hành thị trường vàng năm 2013 khuyến nghị, Kỷ yếu diễn đàn kinh tế mùa thu 2013, năm 2013 TS Nguyễn Đức Trung, Nghị định 24/2012/NĐ-CP: Tầm nhìn dài hạn quản lý hoạt động kinh doanh vàng, website sbv.gov.vn, năm 2013 10 TS Nguyễn Đức Trung, Quản lý thị trường vàng Việt Nam từ phản ứng thị trường thay đổi sách giai đoạn 2011-2013, Viện nghiên cứu khoa học ngân hàng, Học viện ngân hàng, năm 2013 11 PGS.TS Lê Thị Tuấn Nghĩa TS Phạm Thị Hồng Anh, Quy mơ cấu dự trữ ngoại hối Việt Nam thời kỳ hậu WTO, website sbv.gov.vn, năm 2013 12 Nghi Thu, Nhìn lại thành tapchitaichinh.vn, năm 2013 cơng thị trường vàng năm 2013, website 13 ThS Nguyễn Thu Trang ThS Chu Thị Việt Anh, Quản lý hoạt động kinh doanh vàng Việt Nam – Một số vấn đề cần lưu ý, website sb.gov.vn, năm 2012 14 ThS Nguyễn Ngọc Hân, Giải pháp thu hẹp khoảng cách giá vàng nước giá vàng giới, website sb.gov.vn, năm 2012 15 PGS.TS Lê Hoàng Nga Hoàng Phương Linh, Quản lý thị trường vàng Việt Nam, website vnba.org.vn, năm 2011 16 Th.S Nguyễn Vân Anh, Giải pháp nâng cao hiệu quản lý kinh doanh vàng theo chức Ngân hàng trung ương, Kỷ yếu cơng trình nghiên cứu khoa học ngành ngân hàng năm 2010 (quyển 3), năm 2010 17 TS Nguyễn Thị Thanh Hương, Giải pháp nâng cao hiệu lực hiệu quản lý nhà nước hoạt động kinh doanh vàng, Tạp chí ngân hàng, năm 2011 18 TS Nguyễn Thị Thanh Hương, Quản lý hoạt động kinh doanh vàng giải pháp đồng bộ, website www.sbv.gov.vn, năm 2010 19 Phạm Công Mạnh, Tác động thị trường vàng tới sách tiền tệ NHTM, tạp chí website southernbank.com.vn, năm 2010 20 PGS.TS Ngơ Hướng, Vai trị vàng ngoại tệ kinh tế nước ta nay, Kỷ yếu hội thảo khoa học, năm 2006 21 Vai trò vàng ngoại tệ điều hành sách tiền tệ Việt Nam, Kỷ yếu hội thảo khoa học Ngân hàng Nhà nước, Nhà xuất văn hóa thơng tin Hà Nội, năm 2006 22 Đinh Nho Bảng, Đổi chế quản lý hoạt động kinh doanh vàng Việt Nam, Viện NCKH Ngân hàng, năm 2001 23 Các văn pháp luật: - Thơng tư số 164/2013/TT-BTC Bộ Tài ban hành Biểu thuế xuất khẩu, thuế nhập ưu đãi theo danh mục mặt hàng chịu thuế ngày 15/11/2013 - Thông tư 22/2013/TT-BKHCN quy định quản lý đo lường kinh doanh vàng quản lý chất lượng vàng trang sức, mỹ nghệ ngày 26/9/2013 - Nghị định số 24/2012/NĐ-CP Thủ tướng Chính phủ ngày 3/4/2012 quản lý hoạt động kinh doanh vàng - Thông tư số 16/2012/TT-NHNN ngày 25/5/2012 hướng dẫn số điều Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 Chính phủ quản lý hoạt động kinh doanh vàng - Nghị định 87/2010/NĐ-CP Thủ tướng Chính phủ ngày 13/8/2010 Quy định chi tiết thi hành số điều Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập - Thông tư số 01/2010/TT-NHNN ngày 6/1/2010 bãi bỏ Quyết định số 03/2006/QĐ-NHNN ngày 18/1/2006 việc kinh doanh vàng tài khoản nước Quyết định số 11/2007/QĐ-NHNN ngày 15/3/2007 việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 03/2006/QĐ-NHNN - Quyết định số 03/2006/QĐ-NHNN ngày 18/1/2006 việc kinh doanh vàng tài khoản nước Quyết định số 11/2007/QĐ-NHNN ngày 15/3/2007 việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 03/2006/QĐ-NHNN 24 Tổng hợp thông tin đăng tạp chí, báo điện tử: Tạp chí ngân hàng Tạp chí khoa học đào tạo ngân hàng Website Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: www.sbv.gov.vn Website Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam: www.vnba.org.vn www.wikipedia.org www.baomoi.com www.tapchitaichinh.vn www.vnexpress.vn www.vneconomy.vn www.sggp.org.vn www.gold.org PHỤ LỤC Phụ lục Quy mô vàng thuộc Dữ trữ quốc tế nước từ 2000 – 2013 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Nghìn 33 32 32 31 31 30 30 29 29 30 31 31 31 31 ,06 ,78 ,41 ,86 ,34 ,74 ,38 ,87 ,73 ,19 ,70 ,59 ,49 ,91 Tỷ USD 291 291 361 426 438 507 617 800 831 1005 1394 1536 1689 1234 ,7 ,4 ,8 ,4 ,9 ,0 ,3 ,8 ,3 Tỷ lệ 11,5 10,8 11,4 10,8 9.2 vàng tổng Dự 9,3 9,4 9,5 9,1 ,4 ,2 ,86 ,46 ,88 10,1 11,4 11,4 11,7 8,4 trữ ngoại hối (%) Nguồn: Hội đồng vàng giới