(LUẬN văn THẠC sĩ) ly hôn ở nông thôn thực trạng, nguyên nhân và hậu quả (nghiên cứu trường hợp huyện bình xuyên tỉnh vĩnh phúc)

tính cấp thiết của đề tài

Theo báo cáo tổng kết năm 2006 của Tòa án Nhân dân tối cao, tình trạng ly hôn ở Việt Nam đang gia tăng qua các năm, đặc biệt sau thời kỳ đổi mới Cụ thể, số vụ ly hôn đã tăng từ 32.000 vụ vào năm 1992 lên 69.523 vụ vào năm 2006, cho thấy sự gia tăng rõ rệt trong các năm qua.

Theo thống kê năm 2005, tỷ lệ ly hôn trên toàn thế giới đang ở mức cao, với Belarus dẫn đầu ở mức 68%, tiếp theo là Nga 65%, Thụy Điển 64%, Latvia 63%, Vương quốc Anh 52% và Hoa Kỳ 46%.

Hôn nhân và gia đình có mối liên hệ chặt chẽ, với hôn nhân là nền tảng xây dựng gia đình Khi quan hệ hôn nhân được thiết lập tự nguyện, gia đình sẽ trở nên bền vững Ngược lại, hôn nhân bị ép buộc và lạc hậu sẽ cản trở việc xây dựng một gia đình hạnh phúc.

Trên toàn cầu, quan hệ hôn nhân và gia đình đang trải qua những thay đổi mạnh mẽ, trong đó có cả ở nước ta Sự biến đổi của xã hội đã dẫn đến những thay đổi lớn trong đời sống gia đình.

Ly hôn là một hiện tượng xã hội phức tạp, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cá nhân và xã hội Nhiều ban ngành, trong đó có xã hội học, đã quan tâm và nghiên cứu vấn đề này để hiểu rõ hơn về tác động của ly hôn.

Hôn nhân được coi là một hiện tượng bình thường trong xã hội, trong khi ly hôn lại là một hiện tượng bất bình thường, phản ánh mặt trái của hôn nhân Tuy nhiên, ly hôn cũng là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hôn nhân, thể hiện sự phức tạp và đa dạng của mối quan hệ giữa các cặp đôi.

Ly hôn thường xảy ra khi hôn nhân đã mất đi ý nghĩa ban đầu và tình yêu không còn tồn tại, chỉ còn lại sự giả dối bên ngoài Mặc dù ly hôn có thể mang lại sự giải phóng cho cá nhân, nhưng nó cũng để lại nhiều hậu quả nặng nề cho cả cá nhân và xã hội, như sự phân chia tài sản, con cái và sự chấm dứt mối quan hệ thân nhân Hệ lụy từ ly hôn còn bao gồm tình trạng gia tăng trẻ em phạm tội trong các gia đình ly hôn Trước thực trạng ly hôn ngày càng gia tăng và những hậu quả nghiêm trọng đi kèm, việc nghiên cứu nguyên nhân dẫn đến ly hôn là vô cùng cần thiết để tìm ra giải pháp giảm thiểu tình trạng này.

Hiện tượng ly hôn ngày càng gia tăng ở cả đô thị và nông thôn, đặc biệt là tại huyện Bình Xuyên, nơi đang trong quá trình đô thị hóa Mặc dù có sự phát triển kinh tế và hạ tầng, huyện này cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề như ô nhiễm môi trường, thất nghiệp và ly hôn Tuy nhiên, vẫn còn thiếu các nghiên cứu khoa học về ly hôn ở vùng nông thôn Chúng tôi mong muốn tìm hiểu về xu hướng ly hôn tại huyện Bình Xuyên, nguyên nhân dẫn đến ly hôn và những hậu quả mà nó gây ra.

Xuất phát từ những lý do đã nêu, tôi quyết định chọn vấn đề ly hôn để làm Luận văn Thạc sỹ, với đề tài: “Ly hôn ở nông thôn: thực trạng và giải pháp”.

Lê Thi (1997) trong bài viết "Vấn đề ly hôn, nguyên nhân và xu hướng vận động" đăng trên Tạp chí Xã hội học đã nghiên cứu về tình trạng ly hôn, nguyên nhân và hậu quả tại huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc Nghiên cứu này không chỉ chỉ ra các yếu tố dẫn đến ly hôn mà còn phân tích xu hướng gia tăng của hiện tượng này trong xã hội hiện đại.

ý nghĩa khoa học

Thông qua nội dung trong luận văn này, tôi hy vọng có thể đóng góp một phần nhỏ vào việc nâng cao nhận thức về khái niệm hôn nhân, gia đình và ly hôn.

ý nghĩa thực tiễn

Dựa trên nghiên cứu và phân tích thực trạng, nguyên nhân cũng như hậu quả của ly hôn, luận văn đề xuất một số kiến nghị nhằm giảm thiểu tình trạng gia tăng số vụ ly hôn trong khu vực nghiên cứu.

Mục đích nghiên cứu

Ly hôn tại Bình Xuyên - Vĩnh Phúc đang trở thành vấn đề đáng lo ngại, với nhiều nguyên nhân chủ yếu như áp lực tài chính, sự khác biệt trong lối sống và thiếu giao tiếp giữa các cặp vợ chồng Hậu quả của ly hôn không chỉ ảnh hưởng sâu sắc đến cá nhân, gây ra nỗi đau tinh thần và khủng hoảng tâm lý, mà còn tác động tiêu cực đến xã hội, làm gia tăng tỷ lệ trẻ em thiếu cha mẹ và tạo ra những bất ổn trong cộng đồng.

Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận văn đã đưa ra các kết luận về thực trạng, nguyên nhân và hậu quả của ly hôn Qua đó, bài viết đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao nhận thức của mọi người về những tác động tiêu cực của ly hôn.

Đối t-ợng, phạm vi, khách thể, mẫu nghiên cứu

Đối t-ợng nghiên cứu

Thực trạng, nguyên nhân và hậu quả của ly hôn ở nông thôn

Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu các tr-ờng hợp ly hôn tại huyện Bình Xuyên - tỉnh Vĩnh Phóc.

Khách thể nghiên cứu

Các hồ sơ ly hôn tại huyện Bình Xuyên tỉnh Vĩnh Phúc trong năm

2004, 2005 và 2006 và cán bộ Toà án huyện Bình xuyên tỉnh Vĩnh Phúc.

Mẫu nghiên cứu

Cơ cấu mẫu nghiên cứu: Tổng số 193 hồ sơ về các tr-ờng hợp ly hôn của huyện Bình Xuyên, từ năm 2004 - 2006.

Ph-ơng pháp nghiên cứu

Ph-ơng pháp luận chung

Trong luận văn này, chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử được xác định và áp dụng như là phương pháp luận để nhận thức các hiện tượng được nghiên cứu.

Khi nghiên cứu hiện tượng ly hôn, cần xem xét nó trong mối quan hệ với các hiện tượng xã hội khác như tình trạng quan hệ tình dục trước hôn nhân, quan hệ tình dục ngoài hôn nhân và tảo hôn Việc giải thích các hiện tượng xã hội một cách khách quan là quan trọng, vì chúng ta không nên áp đặt ý kiến chủ quan để kết luận vội vã, mà cần tìm hiểu và nghiên cứu bản chất bên trong của hiện tượng ly hôn.

6.1.1 Đoàn kết xã hội của E.Durkheim- Cách tiếp cận vấn đề nghiên cứu trong luận văn Đoàn kết xã hội để chỉ sự hội nhập về mức độ hay kiểu loại hội nhập, đ-ợc biểu lộ ra bởi xã hội hay nhóm xã hội khác nhau (sơ khai - hiện đại) Ông đã chia khái niệm Đoàn kết xã hội thành hai loại đoàn kết, đó là đoàn kết cơ học và đoàn kết hữu cơ Đoàn kết cơ học là kiểu đoàn kết xã hội dựa trên sự thuần nhất đơn điệu của các giá trị và niềm tin Các cá nhân có sự gắn bó với nhau và có sự kiềm chế mạnh mẽ từ phía xã hội và vì lòng trung thành của cá nhân đối với truyền thống và tập tục, quan hệ gia đình Sức mạnh của ý thức tập thể có khả năng chi phối và điều chỉnh suy nghĩ, tình cảm và hành động của cá nhân Hay đoàn kết cơ học là một thứ đoàn kết bằng giống nhau, cái bằng giống nhau ở đây đ-ợc thể hiện ở góc độ cùng một tình cảm, cùng chấp nhận một thứ thiêng liêng, các cá nhân xã hội ch-a phân hoá 1 Đoàn kết hữu cơ là kiểu đoàn kết xã hội dựa trên sự phong phú đa dạng của các mối liên hệ, t-ơng tác giữa các cá nhân và các bộ phận cấu thành nên xã hội Hay đoàn kết hữu cơ là hình thức trong đó nhất trí là thống nhất gắn bó các tập thể, là kết quả hay tự biểu hiện bằng phân hoá các cơ thể bây giờ không còn giống nhau mà lại khác nhau và theo một cách nào đó chính do họ khác nhau mà nhất trí tự thể hiện 2

Trong xã hội cơ học, quyền tự do và tinh thần tự chủ của cá nhân bị hạn chế, dẫn đến sự không quan trọng của sự khác biệt và tính độc đáo Những xã hội này thường có quy mô nhỏ, nhưng lại có ý thức cộng đồng mạnh mẽ, với các chuẩn mực và luật pháp mang tính c-ỡng chế.

Trong xã hội kiểu hữu cơ, sự chuyên môn hóa chức năng gia tăng dẫn đến sự phụ thuộc và gắn bó chặt chẽ giữa các bộ phận Xã hội này có quy mô lớn và khuyến khích tính tự chủ cá nhân.

1 GS Phạm Tất Dong-TS Lê Ngọc Hùng(đồng chủ biên)- Phạm Văn Quyết- Nguyễn Quý thanh- Hoàng Bá Thịnh NXB DHQG hà nội-1997(80)

2 GS Phạm Tất Dong-TS Lê Ngọc Hùng(đồng chủ biên)- Phạm Văn Quyết- Nguyễn Quý thanh- Hoàng Bá Thịnh NXB DHQG hà nội-1997(80)

Cuốn sách "3 GS Phạm Tất Dong" do TS Lê Ngọc Hùng và các tác giả Phạm Văn Quyết, Nguyễn Quý Thanh, Hoàng Bá Thịnh đồng biên soạn, xuất bản bởi NXB ĐHQG Hà Nội năm 1997, nhấn mạnh tầm quan trọng của các quan hệ xã hội trong việc trao đổi và sự cần thiết phải có pháp luật cùng khế ước để kiểm soát và bảo vệ những mối quan hệ này.

Trong bài viết này, chúng tôi áp dụng lý thuyết đoàn kết xã hội của E Durkheim để phân tích hiện tượng gia tăng tỷ lệ ly hôn tại huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc.

Xã hội truyền thống Việt Nam chịu ảnh hưởng sâu sắc của tư tưởng Nho giáo, với chuẩn mực xã hội khắt khe Trong bối cảnh này, quyền lực của đàn ông trong gia đình và ngoài xã hội rất lớn, trong khi phụ nữ thường bị hạn chế quyền lợi Họ chỉ được phép kết hôn với một người chồng, trong khi đàn ông có thể lấy nhiều vợ Điều này dẫn đến việc phụ nữ, dù phải chịu đựng khó khăn, vẫn phải trung thành với chồng con và không được phép ly hôn Xã hội sẽ lên án và áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với những hành vi vi phạm như ngoại tình hay có con ngoài giá thú Do sự khác biệt trong quy định giữa nam và nữ, tỷ lệ ly hôn trong xã hội truyền thống Việt Nam rất thấp.

Trong xã hội hiện đại Việt Nam, pháp luật công nhận quyền bình đẳng giữa nam và nữ trong mọi lĩnh vực Quyền kết hôn và ly hôn của cả hai giới được quy định như nhau, cho phép phụ nữ ly hôn khi hôn nhân không còn ý nghĩa hoặc khi họ bị bạo hành.

1 1 GS Phạm Tất Dong-TS Lê Ngọc Hùng (đồng chủ biên)- Phạm Văn Quyết- Nguyễn Quý Thanh- Hoàng Bá Thịnh.- NXB ĐHQG Hà Nội-1997(81)

6.1.2 Lý thuyết xung đột- cách tiếp cận vấn đề nghiên cứu trong luận v¨n

Theo quan điểm của Marx, ông áp dụng một cái nhìn tổng quát để giải thích các nhóm xã hội, cho rằng quá trình phân công lao động xã hội và mối quan hệ về mặt tư liệu sản xuất là yếu tố quyết định hình thành các tầng lớp, giai cấp khác nhau Sự khác biệt trong quyền sở hữu tư liệu sản xuất dẫn đến phân hóa trong quá trình sản xuất và tạo ra bất bình đẳng trong phân công sản phẩm xã hội, từ đó nảy sinh mâu thuẫn Do đó, Marx khẳng định rằng mọi nguyên nhân đều bắt nguồn từ các yếu tố kinh tế.

Sự khác biệt về quyền lợi kinh tế dẫn đến sự phân chia vị thế xã hội và tạo ra các quan hệ bất bình đẳng giữa các giai cấp, nhóm xã hội và cá nhân, từ đó nảy sinh mâu thuẫn Mâu thuẫn kinh tế có thể chuyển thành xung đột chính trị và quyền lực, phản ánh sự bất bình đẳng trong xã hội Những mâu thuẫn này không chỉ là động lực thúc đẩy quan hệ xã hội mà còn liên quan chặt chẽ đến các tổ chức xã hội, được hiểu là các hình thái kinh tế - xã hội Xung đột không phải là yếu tố tách rời mà là kết quả của quá trình vận hành của xã hội như một hệ thống có cấu trúc xác định.

Theo quan điểm của Dahrendorf

Dahrendorf cho rằng xung đột là một phần không thể tránh khỏi trong mọi mô hình tổ chức xã hội Để giải quyết xung đột, cần xây dựng mô hình xung đột, trong đó có ba loại cơ bản: xung đột quyền lực, liên quan đến lợi ích chính trị của tầng lớp thống trị; xung đột lợi ích kinh tế, gắn liền với quyền lợi và khả năng sử dụng tài nguyên vật chất của toàn xã hội; và xung đột đạo đức, liên quan đến giá trị tinh thần, thẩm mỹ và tôn giáo trong quan hệ giữa con người Ông đề xuất rằng xung đột kinh tế cần được giải quyết bằng lợi ích kinh tế, trong khi xung đột tinh thần và tôn giáo nên được xử lý bằng chính các yếu tố đó Đặc biệt, việc công khai hóa xung đột sẽ giúp tăng tốc độ giải quyết, với mức độ công khai hóa càng lớn thì khả năng giải quyết xung đột càng cao.

Trong bài viết này, chúng tôi áp dụng lý thuyết xung đột xã hội để phân tích các nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng ly hôn tại huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc.

Theo Dahrendorf, mọi mô hình xã hội đều tiềm ẩn xung đột, đặc biệt trong gia đình, nơi có nhiều mối quan hệ xã hội Nếu các thành viên không đạt được sự hài hòa về lợi ích kinh tế và giá trị tinh thần, các mối quan hệ này có thể bị đổ vỡ Do đó, khi xảy ra xung đột, các thành viên cần trao đổi và công khai hóa mâu thuẫn, đồng thời sử dụng chính các giá trị mâu thuẫn để giải quyết vấn đề, từ đó có thể khôi phục sự ổn định trong gia đình.

Ph-ơng pháp nghiên cứu

6.2.1 Ph-ơng pháp phân tích tài liệu

Hồ sơ ly hôn tại toà án huyện Bình Xuyên - Vĩnh Phúc cung cấp nguồn thông tin quan trọng Số liệu thống kê từ toà án qua các năm giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về nguyên nhân và hậu quả của ly hôn trong khu vực nghiên cứu.

Phân tích 193 hồ sơ ly hôn cho thấy mối quan hệ giữa các chỉ báo xã hội học như tuổi, giới tính và nghề nghiệp với nguyên nhân ly hôn Ở đây, tuổi, giới tính và nghề nghiệp được coi là các biến số độc lập, trong khi các nguyên nhân dẫn đến ly hôn là biến số phụ thuộc.

6.2.2 Ph-ơng pháp phỏng vấn sâu

Chúng tôi đã tiến hành phân tích các lý do khai tại toà án và tham khảo ý kiến từ những người có quan hệ gần gũi với đối tượng ly hôn để làm rõ nguyên nhân ly hôn Bên cạnh đó, chúng tôi cũng thực hiện các cuộc phỏng vấn sâu với 10 đối tượng ly hôn, bao gồm 6 nữ và 4 nam, nhằm thu thập thêm thông tin về nguyên nhân dẫn đến ly hôn phục vụ cho khoá luận này.

Giả thuyết nghiên cứu và khung lý thuyÕt

Giả thuyết nghiên cứu

1 Phụ nữ ở Bình Xuyên- Vĩnh Phúc chủ động hơn nam giới trong việc đứng đơn ly hôn vì ngày nay phụ nữ đã độc lập kinh tế với chồng và có nhận thức cao hơn về quyền lợi của mình

2 Hiện t-ợng ly hôn ở huyện Bình Xuyên tập trung nhiều nhất ở độ tuổi 30-40

3 Sự xung đột về giá trị đạo đức, kinh tế và quyền lực trong những gia đình ly hôn ở huyện Bình Xuyên tỉnh Vĩnh Phúc bắt nguồn từ những nguyên nhân chính là ngoại tình và bạo lực.

Khung lý thuyÕt

Độ bền vững của gia đình chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố, bao gồm cả yếu tố chủ quan và khách quan Các yếu tố khách quan liên quan đến điều kiện kinh tế xã hội như môi trường sống, mức sống, chính sách, luật pháp, phong tục và dư luận xã hội Trong khi đó, các yếu tố chủ quan bao gồm nghề nghiệp, tuổi tác, giới tính và trình độ học vấn của các cặp vợ chồng Những yếu tố này được coi là những biến số độc lập ảnh hưởng đến sự ổn định và bền vững của gia đình.

Nguyên nhân ly hôn xuất phát từ các yếu tố chủ quan và khách quan, và những yếu tố này có tính phụ thuộc lẫn nhau Hậu quả pháp lý và xã hội của ly hôn không chỉ là hệ quả trực tiếp mà còn tác động trở lại môi trường kinh tế xã hội, ảnh hưởng đến đời sống của từng cá nhân trong gia đình.

Hậu quả pháp lý của ly hôn

Hậu quả cá nhân và xã hội của ly hôn

Phần thứ hai – nội dung chính

Ch-ơng I: Tổng quan vấn đề nghiên cứu và các khái niệm

Tổng quan vấn đề nghiên cứu

Các nghiên cứu về ly hôn ở Việt Nam

Tại Việt Nam, tỷ lệ ly hôn đang gia tăng đáng kể, đặc biệt từ khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới và chuyển đổi cơ cấu kinh tế Sự thay đổi này phản ánh những biến động trong xã hội và lối sống của người dân.

Tình hình ly hôn của Việt Nam từ năm

Biểu đồ 1: Tình hình ly hôn ở Việt Năm từ năm 1992 đến 2006

Nguồn: Tòa án nhân dân tối cao

Hiện tượng ly hôn đang gia tăng đáng kể ở Việt Nam, đặc biệt trong những năm gần đây, điều này đã thu hút sự chú ý và quan tâm từ các nhà nghiên cứu.

Nghiên cứu của Giáo sư Lê Thi (1996) về "Gia đình phụ nữ thiếu vắng chồng" đã phân tích sâu sắc đời sống của phụ nữ ly hôn, ly thân ở nông thôn và miền núi phía Bắc Việt Nam Tác giả đã xem xét cả khía cạnh kinh tế và tình cảm của các hộ gia đình sau khi trải qua ly hôn, ly thân, đồng thời so sánh với các gia đình có đầy đủ cả vợ và chồng Nghiên cứu chỉ ra những nguyên nhân thực tế dẫn đến xung đột gia đình và ly hôn, không chỉ dựa vào lý do hình thức tại toà, với các nguyên nhân chính như khó khăn kinh tế, ngoại tình, tính cách không hợp, và mâu thuẫn mẹ chồng nàng dâu.

Nghiên cứu năm 1994 do Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam thực hiện đã tập trung vào quyền của phụ nữ theo Luật hôn nhân và gia đình năm 1996, cũng như việc thực hiện các quyền này trong thực tế.

Nghiên cứu này đánh giá mức độ hiểu biết của phụ nữ về quyền lợi pháp lý của họ và phân tích nguyên nhân ly hôn thông qua 517 hồ sơ tại Quảng Nam, Đà Nẵng và Vĩnh Phúc trong giai đoạn 1993 - 1994 Kết quả cho thấy nguyên nhân "tính tình không hợp nhau" chiếm tỷ lệ cao nhất với 20,5%, tiếp theo là "vợ chồng xa nhau" và "ngoại tình" Nghiên cứu thứ ba, "Ly hôn: Nghiên cứu trường hợp Hà Nội" của tác giả Nguyễn Thanh Tâm, được xuất bản bởi Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Năm 2002, tác giả đã tiến hành nghiên cứu về nguyên nhân ly hôn và chỉ ra rằng "bất đồng quan điểm vợ chồng" là nguyên nhân phổ biến nhất Bên cạnh đó, tác giả cũng đã phân tích các luận điểm xã hội liên quan đến vấn đề này.

Mặc dù nghiên cứu về ly hôn ở Việt Nam còn hạn chế, nhưng các phương tiện truyền thông như báo Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh, Phụ nữ Việt Nam, Phụ nữ Thủ đô, và các trang điện tử như vnexpress.net, dantri.com.vn đã cung cấp nhiều thông tin phong phú về tình hình ly hôn, đặc biệt trong các gia đình đô thị.

Trong các nghiên cứu trước đây, chưa có phân tích sâu về các đặc điểm của ly hôn như tuổi ly hôn, thời gian sống chung và sự khác biệt nghề nghiệp giữa vợ và chồng Những yếu tố này có ảnh hưởng đáng kể đến độ dài của hôn nhân Do đó, luận văn này sẽ tập trung vào việc phân tích các đặc điểm khác biệt giữa vợ và chồng, từ đó làm rõ nguyên nhân dẫn đến ly hôn.

Các nghiên cứu về ly hôn trên thế giới

Theo số liệu từ Viện Thống kê quốc gia Pháp, từ năm 1970 đến 1980, số vụ ly hôn đã tăng gấp ba lần Đến đầu những năm 1990, tỷ lệ ly hôn ở Pháp đạt 30% trong số 100 cặp đôi kết hôn Tình hình này cũng phản ánh xu hướng tương tự ở Thuỵ Điển.

1989 cả n-ớc có 110.000 đám c-ới, thì cùng trong năm có tới 18.000 vụ ly hôn Tức là cứ 16 đám c-ới thì có 1 vụ ly hôn ở Na Uy: Vào năm

Theo thống kê năm 1993, trong số 100 người phụ nữ đã kết hôn, có 13 người đã ly dị Hiện tượng ly hôn ngày càng trở nên phổ biến và đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu phương Tây Trong bối cảnh công nghiệp hóa hiện đại hóa, mâu thuẫn gia đình cũng gia tăng Nghiên cứu chỉ ra rằng các nguyên nhân chính dẫn đến ly hôn bao gồm khó khăn tài chính và sự chưa chín chắn trong tình cảm, cũng như việc kết hôn quá sớm, đều góp phần làm tăng tỷ lệ ly hôn, đặc biệt ở thanh niên.

Năm 1977, Robert Chester đã phân tích dữ liệu ly hôn từ 11 quốc gia Châu Âu và chỉ ra rằng nguyên nhân ly hôn có sự khác biệt giữa các quốc gia, mặc dù vẫn có những yếu tố chung Những lý do dễ nhận biết như mang thai trước hôn nhân và kết hôn quá sớm góp phần vào tỷ lệ ly hôn gia tăng Bên cạnh đó, các yếu tố khó đo đếm như khác tôn giáo, nguồn gốc gia đình và thiếu sự tìm hiểu trước hôn nhân cũng ảnh hưởng đến sự bền vững của mối quan hệ Vilmox, bác sĩ tâm lý học tình dục người Hungary, đề cập đến "Thuyết trao đổi" trong hôn nhân, cho rằng sự trao đổi giá trị giữa các cặp đôi là yếu tố quan trọng Khi một bên không còn thấy giá trị từ người bạn đời như trước, hôn nhân có thể rơi vào khủng hoảng, và quan hệ tình dục trước hôn nhân cũng được xem là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.

Các khái niệm

Gia đình

Gia đình là một thiết chế xã hội đặc thù, bao gồm các thành viên liên kết qua hôn nhân, huyết thống hoặc nhận con nuôi Các thành viên trong gia đình có trách nhiệm và đạo đức với nhau, tạo nên sự cộng đồng trong sinh hoạt nhằm đáp ứng nhu cầu riêng của từng người.

Lê Thi (1997) trong bài viết "Vấn đề ly hôn, nguyên nhân và xu hướng vận động" đã phân tích những yếu tố xã hội tác động đến hiện tượng ly hôn Bài viết nhấn mạnh rằng ly hôn không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn phản ánh sự thay đổi trong cấu trúc xã hội và nhu cầu tái sản xuất con người Các nguyên nhân dẫn đến ly hôn được xem xét từ nhiều khía cạnh, cho thấy sự phức tạp và đa dạng của vấn đề này trong bối cảnh xã hội hiện đại.

Con người thường sống trong gia đình, nơi họ học về luật lệ, sự bất bình đẳng, quyền lực, giá trị, chuẩn mực, ngôn ngữ và nhận dạng Gia đình là mối liên hệ giữa vợ chồng và con cái, và mọi thay đổi lớn trong xã hội đều ảnh hưởng đến cấu trúc và văn hóa của từng gia đình Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc xác định vị trí của con người trong hệ thống xã hội.

Hôn nhân

Hôn nhân là sự kết nối tự nguyện và bình đẳng giữa nam và nữ, được thực hiện theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình Mục tiêu của hôn nhân là xây dựng một cuộc sống chung hạnh phúc, hòa thuận và dân chủ trong xã hội.

Hôn nhân được xem như một thiết chế xã hội thiết yếu, là yêu cầu cần thiết cho mỗi cá nhân Nó không chỉ là một nếp sống mà còn là một ý thức sâu sắc, tồn tại trong tâm trí mỗi người thông qua quá trình xã hội hóa trong gia đình và cộng đồng.

Hôn nhân được coi là một thiết chế xã hội quan trọng, và giống như nhiều thiết chế khác, nó đã trải qua những biến đổi qua các thời kỳ lịch sử Trong quá trình phát triển của nhân loại, nhiều kiểu hôn nhân đã xuất hiện, phản ánh sự đa dạng văn hóa của các nền văn minh khác nhau.

1 Phạm Tất Dong-Lê Ngọc Hùng (đồng chủ biện)- Phạm Văn Quyết-Nguyễn Quý Thanh-Hoàng Bá Thịnh,

Xã hội học, NXB Đại học quốc gia Hà Nội năm 1997(306)

2 Tr-ờng đại học Luật Hà nội, 2002 Giáo trình luật hôn nhân và gia đình Việt Nam Hà Nội: NXB công an nh©n d©n

Hôn nhân yêu cầu những điều kiện nhất định như độ tuổi kết hôn và lựa chọn người phối ngẫu trong hoặc ngoài dòng họ, cùng với các thủ tục pháp lý và tôn giáo Nó cũng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố kinh tế - xã hội, đặc biệt là quan hệ sở hữu, cũng như các yếu tố truyền thống, phong tục tập quán và văn hóa Trước Cách mạng tháng Tám, hôn nhân chủ yếu diễn ra dưới hình thức gả bán giữa hai gia đình, trong đó nhiều cô gái bị ép buộc kết hôn mà không có tình yêu, thậm chí không biết mặt chồng tương lai.

Trong thời đại hiện nay, hôn nhân dựa trên tình yêu ngày càng trở nên phổ biến, mặc dù vẫn còn ảnh hưởng mạnh mẽ từ các yếu tố bên ngoài như tiền bạc, tuổi tác và danh vọng Tuy nhiên, những cuộc hôn nhân không cân bằng không thể tạo ra nền tảng vững chắc cho xã hội Sự chuyển đổi từ hôn nhân c-ưỡng ép sang hôn nhân tự nguyện dựa trên tình yêu thể hiện sự khẳng định bản thân và là một bước tiến quan trọng trong sự phát triển xã hội.

Ly hôn

Kết hôn là sự kiện bình thường, đánh dấu sự bắt đầu của hôn nhân và việc tạo lập gia đình Ngược lại, ly hôn là hiện tượng bất bình thường, phản ánh sự tan vỡ trong quan hệ hôn nhân và gia đình Cụ thể, ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng khi một bên yêu cầu hoặc khi cả hai bên đồng thuận, và được công nhận bởi tòa án nhân dân.

Ly hôn, theo Tạp chí Hạnh phúc gia đình tháng 8 năm 2000, là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo pháp luật, có thể thực hiện qua bản án hoặc quyết định thuận tình ly hôn Trong xã hội truyền thống Việt Nam, ly hôn thường bị coi là điều xấu, chủ yếu do chồng và gia đình chồng quyết định Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, quyền tự do kết hôn và ly hôn được pháp luật bảo vệ, phản ánh sự thay đổi trong nhận thức về vấn đề này.

Xung đột vợ chồng

Theo Simmel, nhà triết học và tâm lý học người Đức, xung đột giữa các cá nhân là điều phổ biến, vì họ sử dụng xung đột như một phương tiện để đạt được mục tiêu Trong mối quan hệ vợ chồng, xung đột có thể xảy ra khi cả hai có quan điểm trái ngược nhưng vẫn thừa nhận cùng một mục tiêu chung.

Xung đột vợ chồng thường xuất phát từ sự tranh giành quyền lực, khi một trong hai người cố gắng áp đặt lợi ích cá nhân lên người còn lại.

Xung đột lợi ích giữa vợ và chồng thường liên quan đến quyền lợi và khả năng sử dụng tài sản vật chất Những mâu thuẫn này có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ và sự hài hòa trong gia đình.

Xung đột giữa vợ chồng thường nảy sinh khi các giá trị khác nhau dẫn đến cách xử lý không đồng nhất, ảnh hưởng đến lợi ích vật chất và tinh thần của nhau.

1 Tr-ờng đại học Luật Hà nội, 2002 Giáo trình luật hôn nhân và gia đình Việt Nam Hà Nội: NXB công an nh©n d©n

2 Lê Ngọc Hùng, Lịch sử và lý thuyết xã hội học, NXB Đại học quốc gia Hà Nội năm 2002

Ch-ơng II : Thực trạng, nguyên nhân và hậu quả ly hôn

I Một vài đặc điểm về địa bàn nghiên cứu

Huyện Bình Xuyên, thuộc tỉnh Vĩnh Phúc, được thành lập vào ngày 1 tháng 7 năm 1998, có diện tích 145,59 km² và dân số đạt 104.555 người, trong đó có 54.791 nữ và 49.764 nam Huyện có tổng cộng 23.515 hộ gia đình.

Huyện Bình Xuyên có cơ cấu hành chính bao gồm 11 xã và 2 thị trấn Sau gần mười năm thành lập, nền kinh tế huyện đang phát triển mạnh mẽ với sản xuất công nghiệp ổn định và giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp tăng cao Hiện tại, huyện có 109 doanh nghiệp trong và ngoài nước đăng ký hoạt động, trong đó 62 doanh nghiệp đã đi vào hoạt động với tổng vốn điều lệ đạt 430 tỷ đồng Hai xã làng nghề nổi bật là Thanh Lãng chuyên sản xuất đồ mộc và Hương Canh nổi tiếng với nghề gốm Nông nghiệp huyện phát triển toàn diện cả về trồng trọt và chăn nuôi, đồng thời các ngành nghề mới cũng được chú trọng, tạo ra nhiều việc làm và thu nhập cao cho người lao động.

Cùng với sự biến đổi của xã hội, các gia đình ở Bình Xuyên đang chuyển mình với sự gia tăng của gia đình hiện đại (gia đình hạt nhân) thay thế cho gia đình truyền thống (gia đình mở rộng) Hiện nay, tỷ lệ gia đình hạt nhân tại Bình Xuyên chiếm khoảng 60 - 70%, cho thấy những ưu điểm của nó phù hợp với nhịp sống hiện đại Sự chuyển đổi này phản ánh sự thay đổi trong cấu trúc gia đình và nhu cầu của người dân trong thời đại ngày nay.

1 Niên giám thống kê tỉnh Vĩnh Phúc năm 2006 đình hạt nhân tăng có nghĩa là quy mô gia đình giảm, quy mô gia đình trung bình khoảng 4 -6 nhân khẩu

Mức sinh trung bình của phụ nữ huyện Bình Xuyên đã giảm đáng kể, với 37/42 tổ phụ nữ không sinh con thứ ba trong giai đoạn 2000-2004, cho thấy tỷ lệ phát triển dân số chỉ đạt 1,2% Ngoài ra, tuổi kết hôn trung bình cũng tăng so với trước năm 2000, hiện nay là 23,2 tuổi đối với nam giới và 21,1 tuổi đối với nữ giới.

Sự biến đổi nền kinh tế, đô thị hóa nông thôn tại huyện Bình Xuyên trong hơn m-ời năm qua đã kéo theo nhiều thay đổi trong gia đình

Trong bối cảnh hiện nay, chức năng gia đình đang trải qua nhiều thay đổi, đặc biệt là trong việc chăm sóc và giáo dục con cái, khi mà nhiều gia đình chú trọng vào kinh tế hơn Chức năng giáo dục của gia đình dần được chuyển giao cho xã hội Vai trò giới trong gia đình cũng có sự chuyển biến, khi quan niệm về nam giới là trụ cột kinh tế không còn chiếm ưu thế như trước Nền kinh tế thị trường đã mở ra nhiều cơ hội cho phụ nữ tham gia vào các hoạt động xã hội, giúp họ giảm bớt sự phụ thuộc vào chồng Tuy nhiên, sự phân công lao động vẫn mang tính truyền thống, với phụ nữ phải đảm nhiệm cả công việc gia đình và công việc bên ngoài, nhưng không phải ở đâu họ cũng có tiếng nói quyết định, do ảnh hưởng của quan niệm phụ quyền và gia trưởng vẫn còn tồn tại.

1 Báo cáo tổng kết năm 2006 của ủy ban dân số gia đình và trẻ em huyện Bình Xuyên tỉnh Vĩnh Phúc

Đặc điểm của tình trạng ly hôn qua phân tích hồ sơ ly hôn

Nguyên đơn ly hôn

Biểu đồ 3: Nguyên đơn ly hôn

Trong 193 trường hợp ly hôn tại huyện Bình Xuyên, tỷ lệ phụ nữ đứng đơn chiếm ưu thế so với nam giới, với 102 trường hợp nữ (52,8%) và 91 trường hợp nam (47,2%).

Phân tích tài liệu cho thấy tình trạng nữ đứng đơn cao hơn nam giới không chỉ diễn ra tại tỉnh Vĩnh Phúc mà còn xuất hiện ở một số tỉnh khác trên toàn quốc.

Theo báo cáo tổng kết 8 năm thực hiện luật hôn nhân và gia đình

Từ năm 1986 đến 1994, tỷ lệ phụ nữ đứng đơn trong các vụ ly hôn đã tăng nhanh chóng, với nhiều địa phương ghi nhận tỷ lệ này vượt quá 50% Cụ thể, tại Thái Bình và Lạng Sơn, tỷ lệ phụ nữ đứng đơn đạt 50%, trong khi ở Quảng Nam - Đà Nẵng, Hòa Bình và Cần Thơ, con số này lên tới 65% - 66% Đặc biệt, tỉnh Thanh Hóa có đến 73% người đứng đơn là phụ nữ Tại Thanh Trì, trong 903 trường hợp ly hôn từ 1988 đến 1994, 67% là do vợ đứng đơn.

Trong xã hội truyền thống Việt Nam, tư tưởng Nho giáo đã ảnh hưởng sâu sắc đến các giá trị và chuẩn mực xã hội, dẫn đến việc mất quyền bình đẳng giữa nam và nữ Trong chế độ phong kiến, tư tưởng trọng nam khinh nữ và vai trò gia trưởng rất phổ biến, khiến cho phụ nữ không có thực quyền trong xã hội.

Vị trí và vai trò của phụ nữ trong xã hội thường bị xem nhẹ và thiếu sự thừa nhận Nam giới nắm quyền quyết định cả trong gia đình lẫn xã hội, khiến phụ nữ luôn phụ thuộc vào họ Câu nói "Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử" thể hiện rõ ràng điều này Theo Phan Kế Bính trong cuốn "Việt Nam phong tục", phụ nữ phải dựa vào chồng và con cái, điều này khiến họ phải lo lắng cho gia đình để bảo vệ chính bản thân mình Trong xã hội phong kiến, vai trò của nam giới càng được củng cố, tạo ra một hệ thống bất bình đẳng giữa hai giới.

Báo cáo tổng kết 8 năm thực hiện Luật Hôn nhân và Gia đình (1986 - 1994) của Bộ Tư pháp nhấn mạnh quyền đa thê, trong khi phụ nữ chỉ được phép có một chồng Câu nói nổi tiếng "Trai khôn năm thê bảy thiếp, gái chính chuyên chỉ có một chồng" phản ánh sự bất bình đẳng trong quan hệ hôn nhân và gia đình trong xã hội.

Quy định xã hội đối với nữ giới thường bất bình đẳng, khiến cho phụ nữ không có quyền ly hôn dù bị chồng hành hạ Việc rời bỏ chồng sẽ bị xã hội lên án, tạo ra áp lực lớn cho họ.

Trong xã hội phong kiến Việt Nam, phụ nữ có quyền ly hôn chồng khi chồng vi phạm những điều cấm như bán, cầm cố hoặc cho thuê vợ Tuy nhiên, quyền ly hôn của phụ nữ còn hạn chế so với nam giới, khi nam giới có thể bỏ vợ vì nhiều lý do như không có con, dâm đãng, hoặc ghen tuông Điều này cho thấy sự bất bình đẳng trong quy định ly hôn giữa hai giới trong hệ thống pháp luật thời kỳ đó.

Cách mạng Tháng Tám đã đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam, đồng thời cũng tạo ra những thay đổi quan trọng trong quan hệ hôn nhân và gia đình Hiến pháp năm 1946 đã khẳng định nguyên tắc bình đẳng giới: “Nam nữ bình đẳng nhau trên mọi phương diện”, điều này áp dụng không chỉ trong hôn nhân mà còn trong ly hôn Luật Hôn nhân và Gia đình được ban hành tại kỳ họp thứ II Quốc hội khoá I vào ngày 29/12/1959, đã chính thức công nhận và bảo vệ quyền lợi của cả nam và nữ trong mối quan hệ hôn nhân.

Luật Hôn nhân và Gia đình được thiết lập dựa trên các quyền cơ bản như hôn nhân tự do và tiến bộ, nguyên tắc một vợ một chồng, cùng với sự bình đẳng giữa nam và nữ trong việc bảo vệ hạnh phúc gia đình và quyền nuôi dạy con cái.

Qua nghiên cứu các tr-ờng hợp ly hôn ở huyện Bình Xuyên, chúng tôi nhận thấy nữ giới đứng đơn cao hơn nam giới vì ba lý do sau:

Ngày nay, phụ nữ đã nhận thức rõ ràng về quyền lợi của mình, không còn bị xem là người phụ thuộc vào nam giới trong xã hội.

Tống Văn Chung trong tác phẩm "Xã hội học Nông thôn" (NXB Đại học Quốc gia, 2001) nhấn mạnh rằng con người có quyền đấu tranh để giành lấy hạnh phúc của mình, đặc biệt khi cuộc hôn nhân đang gặp khó khăn và bất hạnh.

Hiện nay, trong bối cảnh nền kinh tế thị trường tại Việt Nam, nhiều phụ nữ đã đạt được sự độc lập về mặt kinh tế so với nam giới.

Thứ ba, trong xã hội hiện đại, d- luận xã hội không đánh giá, lên án ly hôn nh- là một hiện t-ơng tiêu cực

Tại Bình Xuyên, nhiều phụ nữ phải đứng đơn ly hôn không phải vì tự nguyện, mà do bị chồng ép buộc Những người chồng này thực sự muốn ly hôn, nhưng lại sử dụng nhiều hình thức khác nhau để buộc vợ phải viết đơn Họ lo ngại bị xã hội lên án vì là người chồng ruồng bỏ vợ con.

Nhận thức của phụ nữ về quyền lợi của mình

Phụ nữ hiện đại ngày càng nhận thức rõ về quyền bình đẳng với nam giới, không còn chấp nhận lối sống độc đoán và sự áp bức từ chồng Họ kiên quyết phản đối các hành vi bạo hành, đòi hỏi sự tôn trọng và công bằng trong mối quan hệ gia đình.

Phụ nữ đã độc lập về mặt kinh tế trong gia đình

Sự độc lập của phụ nữ về mặt kinh tế

Nếu nh- trong giai đoạn tr-ớc của n-ớc ta, phụ nữ chủ yếu làm nông nghiệp, thì ngày nay phụ nữ đã có mặt ở nhiều ngành nghề khác

“Anh T kết hôn với chị P năm 1998, họ có hai con trai Chị H nói rằng, anh T luôn bắt chị phải ở nhà, không cho chị đi làm Ng-ợc lại, anh

Tuổi ly hôn của phụ nữ và nam giới

Bảng 1: Tuổi ly hôn của vợ và chồng

Theo thống kê về tình hình ly hôn tại Bình Xuyên, nhóm tuổi ly hôn phổ biến nhất là từ 30-35, với 42 trường hợp ở vợ (chiếm 21,7%) và 41 trường hợp ở chồng (chiếm 21,2%) Tuổi ly hôn trung bình của vợ là 36 và của chồng là 38 Tuổi ly hôn thấp nhất ghi nhận ở vợ là 19 và ở chồng là 22, trong khi tuổi ly hôn cao nhất cho cả hai giới đều là 67.

Phân tích hồ sơ ly hôn cho thấy, tỷ lệ ly hôn chủ yếu tập trung ở hai nhóm tuổi 30-35 và 35-40 Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu do độ dài hôn nhân và các yếu tố kinh tế ảnh hưởng đến cuộc sống hôn nhân.

Trong nghiên cứu về độ dài hôn nhân, chúng tôi nhận thấy rằng, trên trục thời gian, cả nam giới và nữ giới trong nhóm tuổi này thường đã kết hôn từ 5 đến 10 năm Đây là khoảng thời gian quan trọng, khi cả vợ và chồng thường trải qua nhiều thay đổi và phát triển trong mối quan hệ của họ.

TÇn suÊt PhÇn tr¨m TÇn suÊt PhÇn tr¨m

Tổng 193 100 193 100 chồng đều bộc lộ ra những khuyết điểm mà tr-ớc hôn nhân họ không biết về nhau hoặc không có

Chị Y và anh A kết hôn vào năm 2000 và có hai con trai Trong hai năm đầu, họ sống hạnh phúc, nhưng sau đó anh A bộc lộ nhiều nhược điểm, đặc biệt là niềm đam mê đánh bạc Anh thường xuyên bỏ nhà đi chơi bạc, không cung cấp tiền cho gia đình và không chăm sóc con cái Tình hình càng tồi tệ khi anh ta bán hết đồ đạc trong nhà Chị Y nhận thấy sự thay đổi lớn của anh A so với trước khi kết hôn Cuối cùng, vào năm 2006, tòa án đã cho họ ly hôn.

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 33 tuổi, công nhân)

Nhiều yếu tố khách quan có thể ảnh hưởng đến gia đình, dẫn đến xung đột liên quan đến con cái và công việc Những lý do này thường khiến không ít gia đình phải đối mặt với quyết định ly hôn.

Ở độ tuổi 30-40, nhiều phụ nữ thường cảm thấy mặc cảm về bản thân, dẫn đến sự tự ti và cảm giác già hơn, xấu hơn Sự thiếu tự tin này có thể khiến họ trở nên cáu bẳn với chồng hoặc ghen tuông vô cớ, tạo ra không khí nặng nề trong gia đình Những nguyên nhân này thường liên kết chặt chẽ với nhau, và kết quả của một nguyên nhân có thể trở thành yếu tố dẫn đến những nguyên nhân khác.

Tôi dành cả ngày chỉ để chăm sóc chồng con, hy sinh bản thân vì gia đình Dù tôi đã già và xấu đi, nhưng đó là do tôi tiết kiệm cho chồng, mong anh có cuộc sống tốt hơn bạn bè Thế nhưng, anh không những không biết ơn mà còn chê bai ngoại hình của tôi Anh thường xuyên không cho tôi đi cùng, và khi ở nhà, chúng tôi cũng không trò chuyện với nhau Mỗi khi tôi hỏi về sự chê bai của anh, anh lại tức giận và bỏ đi Có những đêm anh đi khuya, có khi đến sáng hôm sau mới về, khiến tôi cảm thấy rất buồn và cô đơn.

(PV sâu, nữ 37 tuổi, nông nghiệp)

Yếu tố kinh tế là nguyên nhân quan trọng thứ hai dẫn đến tỷ lệ ly hôn cao ở các cặp vợ chồng độ tuổi 30-40 Ở độ tuổi này, nam giới thường có công việc ổn định và thu nhập cao, tạo điều kiện cho họ tiếp xúc với nhiều người khác Sự kết hợp giữa áp lực từ các mâu thuẫn gia đình sau thời gian dài chung sống và khả năng ngoại tình tăng cao ở nam giới là một thực tế đáng lo ngại Ngược lại, phụ nữ thường cảm thấy mặc cảm về tuổi tác và dành phần lớn thời gian cho việc chăm sóc gia đình, dẫn đến những cảm xúc tiêu cực trong mối quan hệ.

Chị D và anh Q kết hôn năm 1996, sống hạnh phúc trong những năm đầu mà không có mâu thuẫn lớn Tuy nhiên, khi anh Q trở thành cán bộ có chức quyền ở huyện, nhiều mâu thuẫn bắt đầu xuất hiện do anh thường xuyên vắng nhà và thiếu quan tâm đến gia đình.

Và chi D đã hai lần phát hiện anh H có quan hệ bất chính với cô M Tháng 2 năm 2000, họ làm đơn ly hôn, nh-ng tòa đã hòa giải Năm

2006, chính thức họ đ-ợc ly hôn.”

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 36 tuổi, nông nghiệp)

Tại huyện Bình Xuyên, tỷ lệ ly hôn ở độ tuổi từ 25-30 đang gia tăng, với 17,5% trường hợp do vợ đứng đơn và 15,6% do chồng đứng đơn, cho thấy xu hướng đáng chú ý trong các vụ ly hôn tại khu vực này.

Tuổi 25-30 là giai đoạn mà nhiều người bắt đầu thích ứng với cuộc sống hôn nhân Kết hôn đồng nghĩa với việc hai người phải chung sống và hòa hợp giữa các nền văn hóa, quan niệm sống và giá trị khác nhau Sự hòa hợp này không phải lúc nào cũng dễ dàng, vì nó có thể dẫn đến xung đột trong cuộc sống hàng ngày Do đó, cả hai cần phải biết thích ứng với cuộc sống gia đình mới, chia sẻ lợi ích kinh tế và giá trị một cách cân bằng, cũng như công khai những xung đột để cùng nhau tìm ra giải pháp.

Nhóm tuổi 20-25 thường là giai đoạn mà nhiều cặp đôi bắt đầu xây dựng gia đình và chào đón con đầu lòng Đây cũng là thời điểm dễ xảy ra xung đột vợ chồng do những khó khăn trong cuộc sống hàng ngày Khi có con, cặp đôi phải đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc chăm sóc con đầu lòng, dẫn đến những mâu thuẫn gia đình Trước khi có con, họ chưa lường hết được những vất vả và chi phí đáng kể cần thiết để nuôi dưỡng trẻ Việc dành phần lớn thời gian và công sức cho con cái có thể tạo ra áp lực và xung đột trong mối quan hệ vợ chồng.

Chị Th kết hôn gần 2 năm thì sinh con đầu lòng, nhưng cảm thấy rất khổ sở vì không có ai hỗ trợ Chị phải tự mình đảm đương mọi công việc gia đình như giặt giũ, nấu nướng, và thậm chí còn bị chồng đánh Cuối cùng, vào năm 2005, chị và anh S đã quyết định ly hôn.

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 25 tuổi, nông nghiệp)

Tại huyện Bình Xuyên, tỷ lệ ly hôn ở độ tuổi trên 50 khá thấp, với 21 trường hợp nam và 16 trường hợp nữ Điều này cho thấy ly hôn trong nhóm tuổi này hiếm khi xảy ra so với các nhóm tuổi khác Nguyên nhân chủ yếu là do các cá nhân ở độ tuổi này thường đã có con cháu, và nhiều khi họ chọn cách bỏ qua mâu thuẫn gia đình để duy trì sự hòa thuận Họ lo ngại về sự đánh giá của con cháu và mong muốn giữ gìn không khí gia đình êm ấm, cũng như hỗ trợ lẫn nhau trong những năm tháng tuổi già.

Các vụ ly hôn ngoài 50 tuổi ở Bình Xuyên tập trung chủ yếu vào những tr-ờng hợp do chồng nghiện ngập cờ bạc- r-ợu chè

Bà V và ông B kết hôn năm 1968, nhưng cuộc sống chung của họ luôn bị ảnh hưởng bởi thói quen cờ bạc của ông B, dẫn đến tình trạng kinh tế khó khăn Khi các con trưởng thành và ra ở riêng, chỉ còn lại hai vợ chồng sống với nhau Ông B thường xuyên mắng chửi và có hành vi bạo lực với bà V, đặc biệt khi ông thua bạc hoặc say rượu Bà V nhiều lần phải tìm đến các con trai để tránh bạo lực, nhưng khi trở về, bà lại phải chịu đựng sự chửi mắng và đuổi ra khỏi nhà Cuối cùng, vào năm 2006, tòa án đã cho phép họ ly hôn.

Có tr-ờng hợp ly hôn vì tranh chấp đất đai do các mối quan hệ phức tạp trong gia đình

Nghề nghiệp của ng-ời ly hôn

Số hồ sơ xem xÐt

Số hồ sơ xem xÐt

Bảng 2: Nghề nghiệp của ng-ời ly hôn tại Bình Xuyên

Qua phân tích, hầu hết các cặp vợ chồng ly hôn ở Bình Xuyên đều làm nông nghiệp, chiếm hơn 90% so với các ngành nghề khác Các gia đình có cán bộ sống tại nông thôn thường chịu áp lực từ dư luận xã hội, ảnh hưởng đến uy tín và cơ hội thăng tiến của họ Nhiều cặp vợ chồng không hạnh phúc chọn sống ly thân thay vì ly hôn để bảo vệ con cái, giữ thể diện và duy trì vị trí xã hội Tóm lại, nghề nghiệp của các cặp vợ chồng ly hôn ở Bình Xuyên chủ yếu là nông nghiệp, phản ánh cuộc sống của người dân nơi đây.

Độ dài của hôn nhân

Ly hôn đang chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ sự biến đổi trong đời sống xã hội hiện nay Trong bối cảnh này, giá trị truyền thống và hiện đại đồng tồn tại, đôi khi gây ra sự xung đột trong lối sống gia đình Người đàn ông vẫn muốn giữ quyền quyết định, trong khi phụ nữ ngày càng nhận thức rõ vị thế và vai trò của mình, được pháp luật thừa nhận quyền bình đẳng và bảo vệ Khi không nhận được sự bình đẳng trong các mối quan hệ gia đình, phụ nữ sẽ đứng lên bảo vệ quyền lợi của mình, dẫn đến bất đồng quan điểm và xung đột dễ xảy ra.

Phân tích các trường hợp ly hôn tại huyện Bình Xuyên cho thấy thời gian chung sống của các cặp vợ chồng thường khá ngắn, với tỷ lệ cao nhất là 5 năm, chiếm 6,7% tổng số trường hợp Một trường hợp ly hôn có thời gian chung sống dưới một năm, chiếm 0,5% Thời gian chung sống trung bình là 12 năm, trong khi trường hợp lâu nhất kéo dài đến 47 năm.

Bảng 3: Độ dài của hôn nhân Độ dài của hôn nhân Số tr-ờng hợp Phần trăm

Theo bảng số liệu, số năm sống chung trước khi ly hôn ở huyện Bình Xuyên cao nhất là từ 5 đến 10 năm Thời gian hôn nhân này phù hợp với nhóm tuổi ly hôn chủ yếu từ 30 đến 40 Chúng tôi đã phân tích các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến quyết định ly hôn của nhóm tuổi này.

Dựa trên phân tích dữ liệu về các trường hợp ly hôn ở Bình Xuyên, chúng tôi đã xác định bốn yếu tố chính ảnh hưởng đến số năm sống chung của các cặp vợ chồng trước khi ly hôn, bao gồm khoảng cách tuổi tác giữa vợ và chồng, sự khác biệt về nghề nghiệp, và trình độ học vấn của cả hai bên.

Khoảng cách tuổi của vợ và chồng

Biểu đồ 4: Khoảng cách tuổi giữa vợ và chồng trong các tr-ờng hợp ly hôn

Trong văn hóa hôn nhân truyền thống của người Việt Nam, việc hợp tuổi giữa vợ và chồng là một yếu tố quan trọng, không chỉ mang lại hạnh phúc cho gia đình mà còn giúp tránh những điều không may Khoảng cách tuổi tác có ảnh hưởng đến sự bền vững của mối quan hệ, vì mỗi nhóm tuổi có những đặc điểm tâm sinh lý riêng, có thể dẫn đến xung đột trong gia đình.

Tại huyện Bình Xuyên, trong các trường hợp ly hôn, tỷ lệ chồng lớn tuổi hơn vợ chiếm ưu thế với 66,8% (129 trường hợp) Ngược lại, trường hợp chồng kém tuổi vợ chỉ chiếm 13,5%, trong khi 19,7% là những cặp đôi có độ tuổi bằng nhau.

Hiện tượng ly hôn chủ yếu xảy ra ở những cặp vợ chồng có độ tuổi chênh lệch dưới 5 tuổi, chiếm 70,6% với 136 trường hợp Trong khi đó, cặp vợ chồng có độ tuổi chênh lệch trên 10 tuổi chỉ chiếm 3,6% với 7 trường hợp Cặp vợ chồng có độ tuổi chênh lệch từ 5 đến 10 tuổi đứng ở vị trí thứ hai về tỷ lệ ly hôn, trong khi đó, những cặp vợ chồng bằng tuổi nhau chiếm 19,7%.

Có thể nhận định rằng, lý do khiến các cặp vợ chồng cách nhau d-ới

Nghiên cứu cho thấy, tình trạng ly hôn ở những cặp đôi có chênh lệch tuổi từ 5 tuổi trở lên, thường là chồng lớn hơn vợ, đang gia tăng Một phần lý do là vì hầu hết các cặp vợ chồng kết hôn khi chênh lệch tuổi dưới 5 năm rất phổ biến Về mặt sinh học, sự chênh lệch tuổi nhỏ thường dẫn đến việc người vợ trở nên chín chắn hơn và ít nể phục chồng Khi khoảng cách tuổi không quá lớn, tâm lý và sinh lý của cả hai vợ chồng thường tương đồng, điều này có thể gây ra sự thiếu nhường nhịn khi mâu thuẫn xảy ra.

Tuy chiếm tỷ lệ ít nhất, nh-ng hiện t-ợng ly hôn chồng kém tuổi vợ vẫn xảy ra (chiếm 13,5%)

Trường hợp ly hôn của gia đình chị Y và anh T diễn ra như sau: Chị Y hơn anh T năm tuổi và trong những năm đầu hôn nhân, họ sống hạnh phúc Tuy nhiên, sau hơn 7 năm chung sống, mâu thuẫn bắt đầu xuất hiện khi anh T thường xuyên đi đêm, không chăm sóc gia đình và có hành vi bạo lực đối với chị Y Mâu thuẫn trở nên gay gắt khi chị Y phát hiện anh T có con riêng, dẫn đến việc họ sống ly thân Cuối cùng, vào năm 2006, tòa án đã cho phép chị Y và anh T ly hôn.

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 38 tuổi, nông nghiệp)

Khác biệt nghề nghiệp giữa vợ và chồng

Bên cạnh yếu tố tuổi, yếu tố khác biệt nghề nghiệp giữa vợ và chồng cũng ảnh h-ởng tới hạnh phúc của gia đình

Nghề nghiệp khác nhau có ảnh h-ởng tới độ ổn định của hôn nhân

Sự khác biệt trong nghề nghiệp của hai vợ chồng dẫn đến thiếu sự cảm thông, từ đó gây ra nhiều xung đột Điều này đặc biệt rõ nét ở những nghề đặc thù như công an và bác sĩ.

Bà Q, 38 tuổi, là y sĩ tại trung tâm y tế huyện, trong khi ông B, 42 tuổi, làm công nhân Họ kết hôn năm 1986 và có ba con Ông B cho biết ông không thể chịu đựng việc bà Q phải trực ca tại bệnh viện hàng ngày, dẫn đến việc bà không có thời gian cho gia đình và giáo dục con cái Cuối cùng, tòa án đã quyết định cho họ ly hôn vào năm 2005.

(Hồ sơ ly hôn, nam, 42 tuổi, công nhân)

Học vấn của ng-ời ly hôn

Tỷ lệ ly hôn có mối liên hệ chặt chẽ với trình độ học vấn của người ly hôn, với tỷ lệ ly hôn ở những người có học vấn cao rất thấp (vợ: 5% cấp ba, 4% trung cấp, 5% cao đẳng, 1% đại học; chồng: 6% cấp ba, 3% trung cấp, 5% cao đẳng, 2% đại học) Ngược lại, ly hôn chủ yếu xảy ra ở nhóm có trình độ cấp 2 (72,5% tổng số ly hôn) và cấp 1 (13% ở vợ, 12% ở chồng) Điều này cho thấy ly hôn có xu hướng giảm dần theo trình độ học vấn, ngoại trừ những trường hợp ở cấp 1 Nguyên nhân có thể do chính sách phổ cập giáo dục bậc tiểu học, độ tuổi của người có trình độ cấp 1 thường lớn, và tỷ lệ ly hôn ở người có trình độ học vấn cao chủ yếu là cán bộ - công chức, phù hợp với đặc điểm nghề nghiệp đã nêu.

Biểu đồ 5: Trình độ học vấn của ng-ời ly hôn

Độ dài của hôn nhân phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó việc duy trì sự thỏa mãn và cân bằng về giá trị tinh thần lẫn kinh tế là rất quan trọng để ngăn chặn ly hôn Mọi thành viên trong gia đình cần có cách ứng xử hợp lý và khả năng thích ứng cao để giải quyết xung đột, từ đó xây dựng mối quan hệ bền vững.

phân tích các nguyên nhân ly hôn

Ngoại tình

Ngoại tình, tức quan hệ tình dục với người ngoài hôn nhân, là nguyên nhân chính dẫn đến ly hôn tại huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, với 49 trường hợp, chiếm 26% Trong số đó, chồng ngoại tình chiếm 82% (40 trường hợp) và vợ ngoại tình 18% (9 trường hợp) Theo Điều 18 Luật Hôn nhân và Gia đình 2000, tình nghĩa vợ chồng bao gồm sự chung thủy, yêu thương, quý trọng, và hỗ trợ lẫn nhau để xây dựng một gia đình ấm no, bình đẳng và hạnh phúc bền vững Sự chung thủy là nguyên tắc đầu tiên và là nền tảng của một gia đình hạnh phúc, trong khi hôn nhân tiến bộ cần dựa trên tình yêu.

Theo thống kê của Tòa án Nhân dân Tối cao từ 1992 đến 2005, ngoại tình là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến ly hôn tại Việt Nam Cụ thể, trong tổng số 32.111 vụ ly hôn năm 1992, lý do ngoại tình chiếm tỷ lệ đáng kể.

Bạo lực Tính tình không Hợp

Mâu Thuẫn Gia đình nhà chồng

Trong các năm qua, tỷ lệ ly hôn do ngoại tình đã có sự biến động đáng kể Năm 1993, trong tổng số 36.117 vụ ly hôn, có 2.712 vụ (8,5%) liên quan đến ngoại tình Đến năm 1996, con số này là 2.900 vụ, chiếm 6,6% trong tổng số 43.662 vụ ly hôn Năm 1998, tỷ lệ ly hôn do ngoại tình giảm xuống còn 6% với 3.333 vụ trong tổng số 55.413 vụ Năm 2001, có 2.983 vụ ly hôn vì lý do này, chiếm 5,4% trong tổng số 54.579 vụ Đến năm 2005, con số vụ ly hôn do ngoại tình đã tăng lên 4.188 vụ, chiếm 6,4% trong tổng số 65.929 vụ ly hôn.

Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân dẫn đến ngoại tình trong hôn nhân rất phức tạp và có thể là hệ quả của nhiều xung đột gia đình Các yếu tố như mâu thuẫn giữa vợ chồng, sự không hòa hợp tính cách, vấn đề sinh con, khoảng cách địa lý hay tính ghen tuông thái quá có thể góp phần vào việc này Tuy nhiên, cũng có những trường hợp mà một trong hai người chủ động ngoại tình dù cuộc sống gia đình vẫn hạnh phúc.

Trong các trường hợp ly hôn ở huyện Bình Xuyên, có ba yếu tố chính dẫn đến ngoại tình: việc sinh con một bề, cụ thể là chỉ có con gái; tình trạng vợ chồng sống xa nhau do khoảng cách địa lý; và sự dư thừa kinh tế trong gia đình.

Sinh con một bề (chỉ con gái)

T- t-ởng trọng nam khinh nữ còn khá nặng nề trong suy nghĩ của ng-ời nông thôn Ng-ời đàn ông phải có con trai để nối dõi tông đ-ờng Cặp vợ chồng nào không sinh đ-ợc con trai chịu nhiều áp lực của d- luận làng xóm, gia đình, bạn bè Ng-ời đàn ông không có con trai th-ờng bị bạn bè coi th-ờng và phân biệt đối xử Chính vì những áp lực d- luận đó khiến ng-ời đàn ông có xu h-ớng tìm ng-ời phụ nữ khác để thỏa mãn nhu cầu có đ-ợc con trai

1 Sổ thống kê tình hình ly hôn của Tòa án nhân dân tối cao các năm 1992 - 2005

Tôi kết hôn với anh N.T.P năm 1995 và có 4 cháu gái Sau khi sinh cháu thứ hai, anh P bị ảnh hưởng bởi bạn bè và thúc ép tôi sinh con trai, nhưng hai cháu tiếp theo vẫn là gái Anh P công khai quan hệ với cô N ở xã H.C, và năm ngoái cô N sinh một cháu trai Từ đó, anh P có ý định đưa hai mẹ con cô N về sống cùng gia đình tôi Chúng tôi thường xuyên cãi nhau, và anh P đã nhiều lần đuổi mẹ con tôi ra khỏi nhà Tôi đã xin tòa xem xét cho chúng tôi được ly hôn.

(PVS, Nữ, 32 tuổi, nông nghiệp)

Sau khi kết hôn, các gia đình thường mong muốn vợ chồng sống bên nhau và cùng vượt qua khó khăn trong cuộc sống Tuy nhiên, qua nghiên cứu về các trường hợp ly hôn tại huyện Bình Xuyên, chúng tôi nhận thấy rằng việc công việc khiến vợ chồng phải sống xa nhau là một yếu tố quan trọng, dẫn đến nguy cơ có quan hệ ngoài hôn nhân.

Năm 1992, tôi và chị T kết hôn và có ba con Do yêu cầu công việc, tôi thường xuyên đi làm xa, chỉ về nhà 2-3 lần mỗi năm trong dịp giỗ Tết Năm 2002, khi trở về, tôi nghe hàng xóm nói về việc chị T có quan hệ với người đàn ông khác Sau khi hỏi, chị T thừa nhận và xin tôi tha thứ, nhưng tôi không thể chấp nhận một người vợ đã ngoại tình Kể từ đó, tôi không về nhà nữa và chúng tôi quyết định ly hôn.

(PVS, Nam, 39 tuổi, nghề mộc)

Kinh tế gia đình đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hôn nhân, không chỉ là yếu tố duy trì mà còn có thể dẫn đến ngoại tình, đặc biệt ở nam giới Sau khi kết hôn, nhiều đàn ông tập trung vào sự nghiệp và kinh tế, dẫn đến việc hình thành các mối quan hệ ngoài luồng Khi kinh tế gia đình ổn định, họ thường có xu hướng tìm kiếm niềm vui từ những mối quan hệ với phụ nữ khác Ngoại tình, mặc dù bị xã hội lên án và coi là hành vi vi phạm chuẩn mực gia đình, lại thể hiện sự khác biệt giới tính trong cách tiếp cận tình dục Phụ nữ thường bị ràng buộc bởi các chuẩn mực xã hội và không được thể hiện ham muốn một cách tự do như nam giới, người thường tìm kiếm khoái lạc một cách chủ động và khó kiểm soát hơn.

Sự d- thừa về kinh tế có mối liên hệ chặt chẽ với độ tuổi ly hôn, đặc biệt là trong khoảng từ 30 đến 40 tuổi Ở độ tuổi này, nam giới thường đạt được sự ổn định về mặt kinh tế, điều này ảnh hưởng đến quyết định ly hôn của họ.

1 Tony Bilton, Kenvin Bonnett, Pholip Jones, Ken Sheard, Michelle Stanworth và Andrew Webster, Phạm Thủy Ba dịch 1995 Nhập môn xã hội học, Hà Nội: NXB Khoa học xã hội

Chị T và anh H kết hôn năm 1995 và có hai con Anh H cùng bạn bè mở cửa hàng nội thất tại thị xã, nhưng thường xuyên đi sớm về khuya Năm 2005, chị T phát hiện anh H có quan hệ với cô G Dù gia đình hai bên đã khuyên nhủ, đến năm 2006, anh H và cô G đã có một con và sống chung trong một ngôi nhà tại thị xã Anh H không chu cấp tiền cho mẹ con chị T Cuối cùng, năm 2006, vợ chồng chị T được tòa án cho ly hôn.

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 31 tuổi, nội trợ)

Ngoại tình được xem là hành vi lệch chuẩn trong gia đình và thường bị xã hội lên án, gây ra sự đổ vỡ trong hôn nhân Có sự khác biệt rõ rệt về cơ hội ngoại tình giữa nam và nữ, trong đó nam giới thường chủ động hơn, trong khi nữ giới thường thụ động Xã hội có cái nhìn khắt khe hơn đối với phụ nữ ngoại tình so với nam giới, và các dịch vụ mà phụ nữ có thể tiếp cận để thực hiện hành vi này cũng hạn chế hơn so với nam giới.

Bạo lực gia đình

Nghiên cứu về ly hôn tại huyện Bình Xuyên cho thấy bạo lực gia đình là một vấn đề phổ biến, xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau Bạo lực có thể là nguyên nhân hoặc hậu quả của các xung đột gia đình, và chưa thể xác định rõ ràng đâu là nguyên nhân gốc rễ Trong thời gian trước khi ly hôn, các va chạm và xung đột thường xuyên xảy ra, thậm chí bạo lực thân thể cũng không phải hiếm Bạo lực thường là hành động cuối cùng trong một chuỗi bất đồng trong hôn nhân Đáng chú ý, phần lớn nạn nhân của bạo lực gia đình là phụ nữ và trẻ em, không phân biệt trình độ học vấn.

Theo thống kê về ly hôn của Toà án Nhân dân tối cao từ 1992 tới

Từ năm 2001, bạo lực đã trở thành nguyên nhân chính dẫn đến ly hôn trên toàn quốc Cụ thể, năm 1992 có 18.383 trường hợp ly hôn do bạo lực, chiếm 57% tổng số 32.111 trường hợp Đến năm 1998, con số này tăng lên 28.686 trong tổng số 55.413 trường hợp, chiếm 52% Năm 2001, có 29.267 trường hợp ly hôn, chiếm 54% trong tổng số 54.479 trường hợp Tại huyện Bình Xuyên, trong ba năm 2004, 2005 và 2006, có 39 trường hợp ly hôn do bạo lực, chiếm 20% trong tổng số 193 trường hợp ly hôn.

Bạo lực gia đình diễn ra dưới hai hình thức chính: hành hạ thể xác và tra tấn tinh thần, bao gồm đe dọa và cưỡng bức, dẫn đến nhiều trường hợp mắc bệnh tâm lý như hoang tưởng và rối loạn thần kinh Nạn nhân của bạo lực tinh thần không chỉ là phụ nữ mà còn phổ biến ở nam giới Đáng chú ý, bạo lực thường là hệ quả của các xung đột khác trong gia đình và có thể trở thành nguyên nhân gây ra các xung đột mới Một số nguyên nhân chính dẫn đến xung đột gia đình bao gồm ngoại tình, tính ích kỷ, thiếu hiểu biết về văn hóa ứng xử, nghiện rượu, cờ bạc và ghen tuông.

Bạo lực gia đình thường xuất phát từ những người chồng hoặc vợ có tính cách nóng nảy và thiếu tôn trọng lẫn nhau Đặc biệt, tính nóng nảy của người đàn ông thường dẫn đến việc sử dụng vũ lực khi có bất đồng quan điểm trong gia đình Hiện tượng này đang diễn ra phổ biến tại Việt Nam, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự hòa thuận và hạnh phúc của các gia đình.

Nghiên cứu của Nguyễn Thanh Tâm về ly hôn tại Hà Nội (NXB Khoa học xã hội, 2002) cho thấy quyền lực của người đàn ông trong gia đình vẫn còn rất phổ biến ở các vùng nông thôn.

Chị P và Anh T kết hôn năm 1990 và có bốn con, nhưng cuộc sống hôn nhân của họ đầy đau khổ Chị P cho rằng anh T rất độc ác và tàn bạo, thường xuyên đánh đập chị mỗi khi có điều gì sai Đặc biệt, vào tháng 2/1998, anh T đã đánh chị P vào đầu khiến chị bị thương nặng và phải nhập viện Từ đó, hai vợ chồng sống ly thân.

2004 vợ chồng chị đ-ợc ly hôn.”

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 32 tuổi, nông nghiệp)

Bạo lực xảy ra trong gia đình mà vợ chồng cờ bạc, r-ợu chè

Theo thống kê sơ thẩm toàn quốc các vụ án hôn nhân gia đình năm

2005 của Tòa án nhân dân tối cao, nguyên nhân cơ bạc r-ợu chè dẫn tới ly hôn chiếm tỷ lệ 6,4 %

Trong 193 tr-ờng hợp ly hôn hôn ở Bình Xuyên năm 2004, 2005,

Năm 2006, có 19 trường hợp ly hôn do cờ bạc và rượu chè, chiếm 10% tổng số vụ ly hôn Hậu quả của cờ bạc rất nghiêm trọng, nhiều gia đình phải bán đất, bán nhà vì thua lỗ, dẫn đến tình cảm vợ chồng bị rạn nứt.

Anh K thường xuyên đổ lỗi cho mẹ con chị S mỗi khi thua bạc hoặc không trúng đề, thể hiện sự hằn học và thù hằn Anh ta luôn tìm cách gây rối và quấy rối mẹ con chị S, thậm chí có lần đã lôi họ dậy giữa đêm để chửi bới Khi chị S phản ứng lại, anh K không ngần ngại đánh chị, cho thấy hành vi bạo lực và sự thiếu tôn trọng của anh đối với họ.

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 37 tuổi, nông nghiệp)

Khi một trong hai vợ chồng tham gia vào cờ bạc, họ thường dành nhiều thời gian cho hoạt động này, dẫn đến việc gia đình bị sao nhãng Điều này có thể gây ra những bất đồng quan điểm trong mối quan hệ, đặc biệt khi người chơi thua cược, khiến vợ trở thành người gánh chịu hậu quả đầu tiên.

Bạo lực gia đình thường xảy ra trong các gia đình có chồng hoặc vợ mắc bệnh thần kinh Phân tích hồ sơ ly hôn tại tòa án huyện Bình cho thấy mối liên hệ giữa tình trạng sức khỏe tâm thần và bạo lực trong gia đình.

Tại Bình Xuyên, chúng tôi ghi nhận một số trường hợp ly hôn liên quan đến chồng hoặc vợ mắc bệnh thần kinh, dẫn đến sự tan vỡ trong hôn nhân Sự xác minh tình trạng bệnh tật từ bệnh viện huyện Bình Xuyên đã làm rõ nguyên nhân này.

Sau tai nạn xe máy, sức khỏe anh P suy yếu và ảnh hưởng đến thần kinh, dẫn đến việc anh nhiều lần đánh chị H, gây thương tích nặng Để bảo vệ an toàn cho chị H và các con, năm 2004, tòa án đã quyết định cho chị H ly hôn với anh P.

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 45 tuổi, nông nghiệp)

Bạo lực tinh thần là một hình thức bạo lực nghiêm trọng, khiến nạn nhân phải chịu đựng áp lực tâm lý lớn Qua nghiên cứu các vụ ly hôn tại huyện Bình Xuyên, chúng tôi nhận thấy rằng có những cặp vợ chồng, dù một bên có lỗi, nhưng không có hành vi chửi mắng hay bạo lực Điều này dẫn đến việc bên có lỗi cảm thấy hối hận và không thể tha thứ cho bản thân, từ đó tự dằn vặt và cuối cùng quyết định ly hôn.

Anh S đã phản bội vợ con để tìm kiếm niềm vui bên một người phụ nữ khác, nhưng vợ anh, chị N, đã tha thứ mà không nói gì Dù vậy, anh S cảm thấy mình không xứng đáng, dẫn đến mâu thuẫn trong hôn nhân Cuối cùng, anh quyết định ly hôn và tuyên bố trước tòa rằng không thể sống chung với chị N nữa Sau nhiều lần hòa giải, vợ chồng anh chính thức được phép ly hôn vào năm 2004.

(Hồ sơ ly hôn, nam, 35 tuổi, công nhân)

Bạo lực tinh thần không chỉ thể hiện qua sự im lặng của kẻ gây bạo lực đối với nạn nhân, tạo áp lực tâm lý, mà còn bộc lộ qua những hành vi mắng nhiếc, chửi bới.

Tính tình không hợp

Một trong những lý do phổ biến mà nhiều cặp vợ chồng đưa ra khi xin ly hôn trước các cơ quan pháp luật là “tính tình không hợp”, vì lý do này không quy kết ai là người có lỗi Trong bài viết này, chúng tôi sẽ tập trung vào những trường hợp ly hôn thực sự do sự không hòa hợp giữa vợ và chồng Tại huyện Bình Xuyên, trong tổng số 193 trường hợp ly hôn, có 34 trường hợp được ghi nhận với lý do tính tình không hợp, chiếm tỷ lệ 18%.

Ly hôn thường xảy ra trong những gia đình có sự đối lập về tính cách giữa vợ và chồng Cụ thể, vợ thường có tính cách c-ơng quyết, quyết đoán, trong khi chồng lại nhu nh-ợc và ba phải Sự khác biệt này có thể dẫn đến mâu thuẫn và xung đột trong mối quan hệ, từ đó thúc đẩy quyết định ly hôn.

Sự không hòa hợp về tính cách giữa vợ chồng thường xuất phát từ việc họ không chia sẻ cùng một quan điểm sống Khi một trong hai người quá thực dụng hoặc độc đoán, mối quan hệ có thể trở nên căng thẳng và khó khăn hơn.

Chị A và anh T kết hôn năm 1995 và có hai con Kể từ khi kết hôn, anh T luôn yêu cầu chị A ở nhà và không được đi làm Trong các quyết định quan trọng của gia đình, anh T không bao giờ tham khảo ý kiến của chị, khiến chị cảm thấy mình không có quyền trong gia đình.

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 34 tuổi, nội trợ)

Sự bất đồng về tính cách thường xuất hiện ở các cặp vợ chồng có tính hiếu thắng, khi cả hai bên đều không chịu nhường nhịn Tính cách này khiến cho những xung đột nhỏ trở nên nghiêm trọng, vì mỗi người đều muốn giành phần thắng cho riêng mình.

Tôi không thể chấp nhận một người đàn ông yếu đuối, không biết phân biệt đúng sai, và chỉ biết nghe theo người khác Ngay cả khi bị người khác ăn hiếp vợ con, anh ta cũng không dám lên tiếng Tất cả mọi quyết định trong gia đình đều do tôi đảm nhận, kể cả những vấn đề như đất đai hay sự lấn chiếm từ hàng xóm cũng không dám phản kháng.

(PVS, nữ, 34 tuổi, buôn bán.)

Trong gia đình, chị H thường không lắng nghe ý kiến của anh K, cho rằng mình luôn đúng Dù anh K đã khuyên chị không nên mở quán, chị vẫn quyết định làm theo ý mình, dẫn đến thua lỗ và nợ nần Đây không phải là lần đầu tiên, mà còn nhiều lần khác chị H tự quyết mà không bàn bạc với chồng con.

(Hồ sơ ly hôn, nam, 28 tuổi, lái xe.)

Sự không hòa hợp về tính cách giữa vợ và chồng có thể dẫn đến những mâu thuẫn trong gia đình, đặc biệt khi một trong hai người thiếu hiểu biết trong quan hệ ứng xử và văn hóa gia đình.

Nghiên cứu về các cặp vợ chồng ly hôn cho thấy sự không hòa hợp tính cách chủ yếu xuất phát từ khả năng kém thích ứng lẫn nhau, hoặc do một trong hai người không đủ khả năng điều chỉnh kịp thời.

Tình trạng vô sinh

T- t-ởng Nho giáo ảnh h-ởng sâu đậm đến đời sống cộng đồng Việt Nam từ nhiều thế kỷ nay Quan niệm về đạo hiếu của Nho giáo quy định, không con là tội bất hiếu Do vậy, đối với các gia đình càng đông con cháu càng có phúc và phải có con trai để nối dõi tông đ-ờng Ng-ời Việt Nam truyền thống coi con cái là của cải – thứ của cải quý giá nhất Khi gặp nhau, câu th-ờng đ-ợc dùng để hỏi thăm là ng-ời đối thoại có mấy con

Ngày nay, pháp luật đã bảo vệ quyền lợi và bình đẳng cho phụ nữ, tuy nhiên, tư tưởng Nho giáo vẫn ảnh hưởng sâu sắc đến tập quán sinh đẻ ở Việt Nam, đặc biệt là tại khu vực nông thôn Một trong những nguyên nhân dẫn đến ly hôn trong nghiên cứu là do không có con, chiếm 6% trong tổng số 12 trường hợp.

Chị N đã quyết định ly hôn chồng sau 8 năm kết hôn với anh S vì không thể có con Mặc dù hai người đã cố gắng, nhưng mâu thuẫn ngày càng gia tăng do chị không có khả năng sinh con Cuối cùng, anh S đã tìm kiếm một người vợ mới với hy vọng có được đứa con mà họ không thể có cùng nhau.

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 28 tuổi, nông nghiệp)

Tái sản xuất xã hội đóng vai trò quan trọng trong chức năng của gia đình, với việc có con sau hôn nhân không chỉ là mong muốn của các cặp vợ chồng mà còn là kỳ vọng từ gia đình và bạn bè Vấn đề hiếm muộn con cái không chỉ là chuyện riêng của gia đình mà còn thu hút sự chú ý từ dư luận và những người xung quanh Những cặp vợ chồng có mâu thuẫn, dù nhỏ, có thể gặp phải xung đột gia đình nghiêm trọng do áp lực từ việc không có con, dẫn đến quyết định ly hôn.

Trong gia đình, con cái không chỉ là phương tiện để tiếp nối dòng tộc và gia tăng tài sản, mà còn là cầu nối tình cảm giữa vợ và chồng, đồng thời gắn kết trách nhiệm của họ với gia đình.

Xã hội luôn thay đổi, nhưng vai trò của con cái trong gia đình vẫn rất quan trọng Sự xuất hiện của trẻ em mang lại vị thế xã hội mới cho vợ chồng và các thành viên trong gia đình, điều mà mọi người đều mong muốn Tuy nhiên, các cặp vợ chồng không thể có con dễ dàng có thể gặp phải mâu thuẫn và xung đột Nếu những mâu thuẫn này không được giải quyết hợp lý, nó có thể dẫn đến ly hôn.

Mâu thuẫn con dâu (rể) với gia đình nhà chồng (vợ)

Mâu thuẫn giữa con dâu và gia đình nhà chồng, hoặc giữa con rể và gia đình nhà vợ, là một trong những nguyên nhân chính gây ra ly hôn Những xung đột này có thể xuất phát từ sự khác biệt trong quan niệm, giá trị sống, hoặc cách nuôi dạy con cái, dẫn đến căng thẳng trong mối quan hệ gia đình Việc hiểu và giải quyết những mâu thuẫn này là rất quan trọng để duy trì hạnh phúc gia đình và ngăn chặn tình trạng ly hôn.

Qua phân tích các trường hợp ly hôn ở huyện Bình Xuyên, chúng tôi nhận thấy rằng mâu thuẫn chủ yếu diễn ra giữa con dâu và gia đình nhà chồng, trong khi mâu thuẫn giữa con rể và gia đình nhà vợ rất hiếm Trong tổng số 193 trường hợp ly hôn, có 20 trường hợp, chiếm tỷ lệ 10%, xảy ra do mâu thuẫn giữa con dâu với gia đình nhà chồng và con rể với gia đình nhà vợ.

Mâu thuẫn vợ với gia đình nhà chồng

Trong gia đình mở rộng, mối quan hệ giữa con dâu và gia đình chồng thường gặp nhiều thách thức do trách nhiệm và kỳ vọng từ hai bên Nếu con dâu không đáp ứng được mong đợi của gia đình chồng, mâu thuẫn dễ dàng phát sinh Mối quan hệ "mẹ chồng nàng dâu" từ lâu đã tồn tại với nhiều định kiến xã hội, trở thành nguyên nhân chính gây ra xung đột gia đình Những xung đột này thường xảy ra khi con dâu và mẹ chồng có lối sống khác biệt, hoặc khi mẹ chồng quá nghiêm khắc và lạc hậu, trong khi con dâu lại có cách sống ích kỷ và không tôn trọng gia đình chồng.

Khi một cô gái về làm dâu, việc thiết lập mối quan hệ tốt với gia đình chồng là rất quan trọng Nếu thành công trong việc này, cô dâu sẽ có mối quan hệ bền vững và nhận được sự ủng hộ từ gia đình chồng Ngược lại, nếu không thiết lập được mối quan hệ tốt, gia đình sẽ trở nên lỏng lẻo và nguy cơ rạn nứt rất cao.

Trong nghiên cứu hồ sơ, chúng tôi nhận thấy rằng nhiều trường hợp ly hôn xuất phát từ sự thiếu khéo léo trong cách xử lý tình huống hàng ngày của nàng dâu, dẫn đến sự bất đồng và mâu thuẫn giữa bố mẹ và con cái.

Chúng tôi kết hôn vào năm 1996 và sống chung với gia đình chồng ngay sau đó Ban đầu, cuộc sống hôn nhân của chúng tôi khá hạnh phúc, nhưng sau một thời gian, tôi và bố mẹ chồng bắt đầu có những bất đồng Họ thường xuyên trách móc tôi, dù tôi đã cố gắng làm hết mọi công việc trong những ngày lễ, Tết Từ những mâu thuẫn này, tình cảm giữa tôi và chồng cũng dần rạn nứt Có lần, chồng tôi đã đánh tôi chỉ vì hiểu lầm rằng tôi cãi lại bố mẹ anh Kể từ đó, mối quan hệ của chúng tôi trở nên căng thẳng, và vào năm 2005, tôi đã quyết định trở về sống với mẹ đẻ, dẫn đến việc ly thân giữa hai vợ chồng.

(PVS, nữ, 30 tuổi, nông nghiệp)

Anh N cho biết, mỗi lần trở về sau thời gian làm việc xa, anh thường nghe mẹ mình phàn nàn về hành vi của vợ anh, chị V, khi cho rằng chị sống thiếu tôn trọng và khinh miệt người lớn tuổi Dù anh đã nhiều lần khuyên nhủ chị V thay đổi cách cư xử, nhưng chị vẫn không lắng nghe Điều đáng chú ý là, khi anh N có mặt ở nhà, gia đình anh không xảy ra xung đột, mà chỉ khi anh đi làm thì những mâu thuẫn này mới bùng phát.

(Hồ sơ ly hôn, nam, 30 tuổi, thợ mộc)

Mâu thuẫn vợ chồng trong gia đình là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt khi sống chung với gia đình nhà chồng, khiến tình hình trở nên phức tạp hơn Sự xung đột giữa vai trò làm con và vai trò làm chồng, cùng với việc người chồng đứng về phía gia đình, làm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ.

Mâu thuẫn giữa chàng rể với gia đình nhà vợ

Mâu thuẫn giữa mẹ chồng và nàng dâu thường ít xảy ra hơn so với các loại xung đột khác trong gia đình Tuy nhiên, sự thiếu hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau có thể dẫn đến những xung đột không đáng có trong mối quan hệ này.

Kết luận, ly hôn, dù xuất phát từ lý do nào, cũng để lại nỗi buồn cho những người trong cuộc Trước khi kết hôn, họ thường kỳ vọng vào một gia đình hạnh phúc.

Chị L cho biết giữa chị và anh Q không có xung đột lớn, nhưng anh Q đã không tôn trọng gia đình chị Anh Q đã vay một số tiền lớn từ anh trai chị L mà không trả, dẫn đến việc hai người đã có lần xô xát Sự căm ghét từ phía bố mẹ chị L đối với anh Q ngày càng gia tăng.

Chị L thường xuyên bị chồng là anh Q chửi bới và đánh đập, buộc chị phải vay tiền ngân hàng Tình trạng này đã dẫn đến nhiều mâu thuẫn trong cuộc sống vợ chồng của họ.

2006 học đ-ợc tòa án cho ly hôn”

(Hồ sơ ly hôn, nữ, 38 tuổi, nông nghiệp)

Một số Hậu quả của ly hôn

Hậu quả về pháp lý

Khi bản án ly hôn được tuyên, nó chính thức xác nhận sự tan vỡ của gia đình, mặc dù nhiều gia đình đã không còn hạnh phúc từ trước Quyền lợi và nghĩa vụ của các bên sẽ được giải quyết theo quyết định của tòa án Trong nhiều trường hợp, vợ chồng có thể tự thỏa thuận về việc phân chia tài sản và nuôi dưỡng con cái Hậu quả pháp lý của ly hôn là một nội dung quan trọng trong định chế ly hôn, giúp tòa án giải quyết các vấn đề pháp lý một cách hợp pháp, ổn định các mối quan hệ xã hội sau ly hôn và giảm thiểu những hệ lụy mà các bên và xã hội phải chịu.

Khi tòa án tuyên án ly hôn hoặc quyết định thuận tình ly hôn, đây là thời điểm khởi phát việc giải quyết các hậu quả pháp lý liên quan Điều này bao gồm việc xác định các mối quan hệ sau ly hôn như quan hệ vợ chồng, cha mẹ và con cái, cũng như phân chia tài sản.

4.1.1 Chấm dứt quan hệ thân nhân giữa vợ và chồng

Quan hệ vợ-chồng trong gia đình là một mối quan hệ thiêng liêng và không vụ lợi, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một gia đình hạnh phúc Để đảm bảo hôn nhân bền vững, việc giữ gìn và nuôi dưỡng mối quan hệ này trong quá trình chung sống là điều kiện tiên quyết Nhiều cuộc hôn nhân tan vỡ và dẫn đến ly hôn thường xuất phát từ việc mối quan hệ này bị vợ hoặc chồng phá vỡ.

Trong quá trình dẫn đến ly hôn và xét xử, việc chấm dứt quan hệ vợ chồng là điều mà cả hai bên đều nhận thức rõ và không có tranh chấp xảy ra Sau khi ly hôn, các bên sẽ chấm dứt hoàn toàn mối quan hệ vợ chồng, không còn trách nhiệm và nghĩa vụ với nhau, trừ những trường hợp đặc biệt mà tòa án yêu cầu.

Phân tích hồ sơ ly hôn tại huyện Bình Xuyên cho thấy một số cặp đôi sau khi được tòa án xử ly hôn vẫn quay lại sống chung Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, vì nhiều lý do khác nhau, họ lại tiếp tục đưa nhau ra tòa.

Vợ chồng anh C, 35 tuổi và chị T, 31 tuổi, đã ly hôn vào năm 1998 nhưng sau một năm, anh C hối hận và xin chị T sống chung trở lại Họ đã có thêm một con trai nhưng lại xảy ra mâu thuẫn Anh C đã gửi đơn kiện lên tòa án Bình Xuyên yêu cầu phân chia tài sản chung, bao gồm ti vi và xe máy mà họ đã mua trong thời gian sống chung Tuy nhiên, tòa án đã bác đơn kiện do không có cơ sở pháp lý, vì họ không tái đăng ký kết hôn.

(Hồ sơ ly hôn, nam, 35 tuổi, nông nghiệp)

4.1.2 Quan hệ cấp d-ỡng vợ- chồng sau ly hôn

Quyền và nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng là những quyền lợi và trách nhiệm tài sản liên quan đến nhân thân, phát sinh từ quan hệ hôn nhân khi xảy ra ly hôn Theo Điều 43 của Luật Hôn nhân và Gia đình, các quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi của các bên trong quá trình phân chia tài sản và trách nhiệm nuôi dưỡng con cái sau khi ly hôn.

Theo quy định năm 1986, khi ly hôn, bên túng thiếu có quyền yêu cầu cấp dưỡng, và bên còn lại phải cấp dưỡng tùy theo khả năng Hai bên có thể thỏa thuận về mức độ và thời gian cấp dưỡng dựa trên sự đóng góp của mỗi bên Nếu không đạt được thỏa thuận, tòa án sẽ can thiệp để giải quyết.

Phân tích hồ sơ ly hôn tại huyện Bình Xuyên cho thấy, tỷ lệ yêu cầu cấp dưỡng sau ly hôn rất thấp, chỉ chiếm 2/193 trường hợp Cả hai trường hợp này đều liên quan đến người vợ có sức khỏe yếu và mất khả năng lao động.

Anh T và chị M kết hôn vào năm 1990, nhưng cuộc sống của họ gặp khó khăn khi chị M bị tai nạn xe máy vào năm 1995, dẫn đến sức khỏe yếu và không thể sinh con Sau nhiều năm, vào năm 2004, tòa án đã chấp thuận đơn ly hôn của họ, với anh T có trách nhiệm hỗ trợ chị M số tiền 15 triệu đồng một lần.

(Hồ sơ ly hôn, nam, 40 tuổi, cán bộ)

Các cặp vợ chồng ly hôn thường không nhận sự cấp dưỡng từ nhau vì hai lý do chính Đầu tiên, họ không muốn duy trì mối quan hệ với người còn lại Thứ hai, nhiều gia đình ly hôn ở Bình Xuyên có nền tảng kinh tế yếu kém do làm nông nghiệp, dẫn đến việc họ không có khả năng cung cấp cấp dưỡng cho nhau sau khi chia tay.

4.1.3 Quan hệ cha mẹ-con cái

Phân tích hồ sơ ly hôn tại Tòa án nhân dân huyện Bình Xuyên cho thấy, phụ nữ thường không mong muốn gia đình tan vỡ và rất lo lắng cho tương lai của con cái Tuy nhiên, nhiều người vẫn phải chọn ly hôn do không thể chịu đựng cuộc sống hiện tại.

Trong các mối quan hệ sau ly hôn, quan hệ giữa cha mẹ và con cái là mối quan hệ lâu dài và cần được giải quyết thận trọng Đây là mối quan hệ duy nhất còn ràng buộc các bên sau ly hôn và có vai trò quan trọng, ảnh hưởng lớn đến tương lai của đứa trẻ Việc tòa án quyết định cho đứa trẻ ở với người mẹ hay người cha cần được cân nhắc kỹ lưỡng, vì nếu họ không đủ năng lực và điều kiện nuôi dưỡng, đứa trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần.

“Anh C và M đ-ợc tòa án Bình Xuyên thuận tình cho ly hôn năm

Năm 2004, sau khi ly hôn, tòa án đã quyết định giao quyền nuôi dưỡng một cháu gái 4 tuổi cho anh C Tuy nhiên, đến năm 2005, anh C bị bắt giam Chị M đã làm đơn lên tòa án huyện yêu cầu được nuôi cháu bé, và tòa án đã chấp thuận yêu cầu của chị, cho phép chị M chăm sóc và nuôi dưỡng cháu.

( Hồ sơ ly hôn, nam, 37 tuổi, nông nghiệp)

Sau khi ly hôn, những tranh chấp pháp lý giữa cha mẹ và con cái thường liên quan đến việc thay đổi quyền nuôi con và cấp dưỡng nuôi con.

Trong số các tr-ờng hợp ly hôn ở huyện Bình Xuyên trong 3 năm

Hậu quả đối với tâm lý cá nhân và xã hội

4.2.1 Hậu quả đối với tâm lý cá nhân

Ly hôn không chỉ đơn thuần là sự chấm dứt mối quan hệ giữa hai vợ chồng mà còn là một thất bại trong lối sống đã được xây dựng trên nền tảng tình cảm này Đây là một cú sốc lớn trong cuộc đời mỗi người, gây ra những tổn thương khó có thể hàn gắn Trước khi quyết định ly hôn, các cặp đôi thường trải qua nhiều mâu thuẫn, dẫn đến quãng thời gian khó khăn cho cả hai bên Hạnh phúc gia đình phụ thuộc vào nỗ lực và sự chấp nhận lẫn nhau của cả vợ và chồng Khi hai người từ những hoàn cảnh và lối sống khác nhau không thể hòa hợp, ly hôn trở thành điều khó tránh khỏi Mặc dù mỗi cuộc ly hôn mang đến những sắc thái khác nhau, nhưng chung quy lại, đó là một khủng hoảng về tâm lý và niềm tin.

Sau ly hôn, nhiều người vẫn phải đối mặt với những tổn hại và khủng hoảng tâm lý kéo dài Thực tế cho thấy, có những cá nhân không thể quên được những trải nghiệm đau thương trong nhiều năm sau khi chia tay.

Ly hôn có thể làm lộ ra những đặc điểm chưa từng bộc lộ trước đây, như khuynh hướng buông thả hoặc sự sợ hãi khi nghĩ đến việc xây dựng gia đình mới Sự hụt hẫng về mặt tâm lý trở thành rào cản lớn cho việc tái hôn, đặc biệt là đối với phụ nữ.

Về ph-ơng diện sức khoẻ, sự bất an về tinh thần dẫn tới tình trạng suy nh-ợc cơ thể, tâm lý buồn chán

Sau khi ly hôn, chị cảm thấy cuộc sống trở nên đơn điệu và buồn bã Mới chỉ 24 tuổi nhưng đã trải qua một lần đổ vỡ hôn nhân, chị thường xuyên nghe những lời dị nghị từ bà con, khiến chị cảm thấy tủi thân và cô đơn.

(PVS, nữ, 25 tuổi, nông nghiệp)

Sau ly hôn, quan hệ tình cảm giữa các cá nhân bị tổn th-ơng Tr-ớc hết, chúng tôi muốn đề cập tới quan hệ vợ chồng

Sau ly hôn, không phải cặp vợ chồng nào cũng duy trì mối quan hệ bình thường, thường thì họ chỉ giữ liên lạc qua con cái Mặc dù có một số gia đình tái hợp vì lợi ích của con, nhưng xung đột và mâu thuẫn vẫn thường tái diễn Đặc biệt, mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái thường bị tổn thương nặng nề Theo khảo sát tại huyện Bình Xuyên, trẻ em chứng kiến cảnh cha đánh mẹ thường hình thành ấn tượng tiêu cực về người cha, điều này ảnh hưởng sâu sắc đến tình cảm cha con.

Một mất mát tình cảm nữa là mối quan hệ giữa vợ hoặc chồng với quan hệ gia đình bố mẹ chồng hay bố mẹ vợ

Ly hôn không phải lúc nào cũng do lỗi từ một trong hai bên, nhưng sau khi kết thúc hôn nhân, mối quan hệ giữa vợ chồng và hai gia đình thường trở nên căng thẳng và không còn tốt đẹp.

Cuộc ly hôn để lại nhiều hậu quả cho mỗi cá nhân, dù có những người cảm thấy nhẹ nhõm khi thoát khỏi gánh nặng Tuy nhiên, cảm giác này thường chỉ là tạm thời; trong sâu thẳm, họ vẫn cảm thấy nuối tiếc về việc ly hôn và phải đối mặt với nỗi mất mát lớn.

“Tôi rất ngại không dám gặp bố mẹ vợ nữa, dù tr-ớc đây tôi rất yêu quý và tôn trọng bố mẹ vợ ”

PVS, 28 tuổi, làm trong lĩnh vực nông nghiệp, đã trải qua một cuộc hôn nhân không hạnh phúc và quyết định ly hôn để tìm kiếm cuộc sống mới Quyết định này không chỉ là một sự bắt buộc mà còn là giải pháp cần thiết để tránh những bất lợi kéo dài cho cả hai bên Ly hôn trở thành một cách giải thoát cho những nỗi đau mà cá nhân phải chịu đựng trong mối quan hệ không còn hạnh phúc.

4.2.2 Hậu quả đối với xã hội

Hậu quả xã hội của ly hôn có nhiều xu hướng khác nhau Qua phân tích các trường hợp ly hôn tại huyện Bình Xuyên, chúng tôi nhận thấy những ảnh hưởng đáng kể đến đời sống cộng đồng và tâm lý của các bên liên quan.

Ly hôn ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng lực sáng tạo và hiệu quả công việc của mỗi người Sự chia tay này gây chấn động tâm lý, làm suy giảm khả năng lao động sáng tạo trong lĩnh vực kinh tế và nghề nghiệp Thời gian kéo dài của giai đoạn này sẽ dẫn đến thiệt hại về nhân lực cho các hoạt động xã hội.

Anh C, công nhân tại nhà máy Honda, sau khi ly hôn năm 2005, đã thể hiện sự không muốn lao động và không tham gia các hoạt động xã hội do công ty tổ chức Hệ quả là anh không hòa nhập được với đồng nghiệp và gặp nhiều khó khăn trong công việc, dẫn đến tâm trạng chán nản và thậm chí không muốn đi làm.

(Hồ sơ ly hôn, nam, 28 tuổi, công nhân)

Ly hôn dẫn đến việc phân chia tài sản, khiến vợ hoặc chồng phải gánh vác trách nhiệm kinh tế lớn hơn khi chưa hoàn tất thủ tục ly hôn Đặc biệt tại khu vực nông thôn, tình trạng đất canh tác giảm sút và năng suất sản xuất thấp càng làm gia tăng khó khăn Nghiên cứu về kinh tế xã hội trong những năm gần đây cho thấy, đa phần các hộ gia đình nghèo đói đều là hộ gia đình góa bụa hoặc ly hôn, không chỉ ở thành phố mà còn ở nông thôn.

Một trong những hậu quả xã hội bất lợi cho phụ nữ sau khi ly hôn là khả năng tái hôn của họ thường gặp khó khăn hơn so với nam giới Dù không bị ngăn cấm, phụ nữ thường cảm thấy nỗi đau từ cuộc hôn nhân trước vẫn còn hiện hữu, khiến họ lo lắng về việc bắt đầu một mối quan hệ mới Họ băn khoăn liệu người bạn đời mới có giống như chồng cũ hay không và sợ rằng sẽ phải trải qua đau khổ thêm một lần nữa.

Tỷ lệ ly hôn tại thành phố và nông thôn đang gia tăng, dẫn đến sự gia tăng số lượng gia đình thiếu vắng chồng hoặc vợ Điều này gây ra những vấn đề xã hội phức tạp, ảnh hưởng không chỉ trước mắt mà còn lâu dài, đặc biệt là tác động tiêu cực đến trẻ em.

Ly hôn để lại hậu quả xã hội nặng nề nhất cho trẻ em, khiến chúng chịu đựng cú sốc tâm lý lớn và mất đi cảm giác bình yên Quan hệ giữa trẻ và cha mẹ có thể bị rối loạn, ảnh hưởng xấu đến nhân cách của trẻ Thái độ thù nghịch giữa cha mẹ, khi mỗi bên muốn kéo đứa trẻ về phía mình, là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng Cuộc sống của trẻ em trong gia đình ly hôn trở nên phức tạp với cấu trúc gia đình mới.

KÕt luËn

Qua khảo sát các tr-ờng hợp ly hôn ở Bình Xuyên trong 3 năm từ

2004 tới 2006 Tổng số có 193 tr-ờng hợp ly hôn, chúng tôi rút ra một số kÕt luËn nh- sau

Qua kết quả nghiên cứu của luận văn chứng minh đ-ợc rằng, những giả thuyết mà chúng tôi đ-a ra là hoàn toàn đúng

Số vụ ly hôn có xu h-ớng tăng Năm 2004 có 53 tr-ờng hợp, năm

2005 có 64 tr-ờng hợp, năm 2006 có 76 tr-ờng hợp

Tỷ lệ phụ nữ đứng đơn (nguyên đơn) cao hơn nam giới Có 102/193 tr-ờng hợp ly hôn là phụ nữ đứng đơn, chiếm tỷ lệ 52.8%

Nhóm tuổi ly hôn phổ biến nhất ở Việt Nam thường rơi vào hai độ tuổi 30-35 và 35-40 Đặc biệt, những người làm trong ngành nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao trong các trường hợp ly hôn.

Ly hôn thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân phức tạp và thường không chỉ do một lý do đơn lẻ Tại huyện Bình Xuyên, chúng tôi đã phân tích năm nguyên nhân chính dẫn đến ly hôn, bao gồm ngoại tình, bạo lực, tính tình không phù hợp, tình trạng vô sinh, và mâu thuẫn giữa con dâu (rể) với gia đình nhà chồng (vợ) Trong số đó, ngoại tình và bạo lực là hai nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao nhất.

Ly hôn không chỉ chấm dứt mối quan hệ vợ chồng mà còn để lại hậu quả sâu sắc cho cả cá nhân và xã hội Dù có thể là giải pháp cho những cuộc hôn nhân không hạnh phúc, ly hôn thường gây ra tâm lý nặng nề cho các bên liên quan, với nhiều người mang nỗi sợ hãi suốt đời Đặc biệt, trẻ em là những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, cả về mặt tinh thần lẫn vật chất, khi phải đối mặt với sự tan vỡ của gia đình.

Giải pháp và Khuyến nghị

Ly hôn là quyền tự do được pháp luật thừa nhận và bảo vệ, mặc dù mỗi giai đoạn lịch sử có cách nhìn nhận khác nhau về hiện tượng này Mặc dù ly hôn thường bị coi là tiêu cực, nhưng nó thực sự có thể là một giải pháp tích cực và hữu hiệu khi mối quan hệ hôn nhân không còn ý nghĩa như ban đầu.

Chúng ta không nên ủng hộ hiện tượng ly hôn đang gia tăng, mà cần có biện pháp tích cực để ngăn chặn Thay vì cấm ly hôn, cần khuyến khích mọi người hiểu rằng ly hôn không phải là giải pháp tốt Giải quyết gốc rễ vấn đề này là khuyến cáo các cá nhân cần chín chắn trước khi kết hôn, vì ly hôn sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng cho bản thân và xã hội.

Trong hôn nhân và gia đình, cả vợ và chồng cần nhận thức rõ về hành động và suy nghĩ của mình, yêu thương và sống vì nhau, đồng thời chia sẻ niềm vui nỗi buồn Cuộc sống đầy rẫy khó khăn, nếu không biết cách giải quyết, xung đột gia đình dễ xảy ra, có thể dẫn đến tan vỡ Do đó, khi xung đột nảy sinh, việc bàn bạc và trao đổi thẳng thắn giữa vợ chồng là rất cần thiết để cùng nhau tìm ra giải pháp Lấy hạnh phúc gia đình làm nền tảng, chỉ khi đó xung đột mới có thể được giải quyết và nguy cơ ly hôn sẽ giảm thiểu.

Xây dựng một gia đình hạnh phúc và bền vững là một quá trình dài và khó khăn, bắt đầu từ tình yêu, hôn nhân đến cuộc sống chung Để đạt được điều này, mỗi cá nhân cần được trang bị kiến thức cơ bản về hạnh phúc gia đình, tương đương với việc học văn hóa và nghề nghiệp Việc giáo dục giới trẻ về giới tính và quan hệ tình dục lành mạnh cũng rất quan trọng, giúp họ nhận thức rõ về quyền tự do yêu đương Ngoài ra, tuyên truyền pháp luật nhằm hạn chế tình trạng kết hôn sớm là cần thiết, vì điều này ảnh hưởng lớn đến hạnh phúc gia đình Trong trường hợp xảy ra xung đột, những cá nhân trẻ tuổi thường thiếu kinh nghiệm và dễ dẫn đến ly hôn Để giảm thiểu tình trạng này, trước khi kết hôn, việc tìm hiểu và lắng nghe ý kiến từ gia đình, bạn bè và cộng đồng là rất quan trọng, giúp có cái nhìn đúng đắn về người bạn đời và tránh những hậu quả đáng tiếc trong tương lai.

Trong bối cảnh kinh tế xã hội hiện nay, Nhà nước cần khuyến khích thành lập các trung tâm tư vấn tâm lý và hạnh phúc gia đình, cùng với các tổ hòa giải và câu lạc bộ tâm lý Mâu thuẫn gia đình thường kéo dài trước khi ly hôn, do đó, chức năng hòa giải của các tổ này là rất quan trọng Ngành tòa án cũng cần nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ xét xử để đảm bảo sự công bằng cho các bên sau mỗi vụ ly hôn, nhất là trong việc phân chia tài sản và nuôi dạy con cái Bên cạnh đó, vấn đề việc làm và thu nhập ảnh hưởng lớn đến sự bền vững của hôn nhân, vì vậy Nhà nước nên có chính sách phát triển kinh tế nông thôn, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân.

Nghiên cứu của chúng tôi đã đưa ra một số kết luận và khuyến nghị quan trọng nhằm giảm thiểu tình trạng ly hôn đang gia tăng ở Việt Nam Mặc dù chưa hoàn thiện, chúng tôi hy vọng những đề xuất này sẽ góp phần tích cực vào việc cải thiện tình hình hôn nhân trong xã hội hiện nay.

Danh mục những tài liệu tham khảo

1 Phạm Tất Dong, Lê Ngọc Hùng (đồng chủ biên), Phạm Văn Quyết, Nguyễn Quý Thanh, Hoàng Bá Thịnh, Xã hội học, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 1997

2 Nguyễn Thu Hà, Vấn đề ly hôn, Tạp chí Khoa học và Phụ nữ, năm

3 Lê Ngọc Hùng, Lịch sử và Lý thuyết Xã hội học, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2002

4 T-ơng Lai, Những nghiên cứu xã hội học về gia đình, NXB Khoa học xã hội, năm 1996

5 Vũ Mạnh Lợi, Nguyễn Hữu Minh, Vũ Tuấn Huy, Bạo lực trên cơ sở giới: Tr-ờng hợp ở Việt Nam Tài liệu của ngân hàng thế giới do các nhà nghiên cứu của Viên Xã hội học thực hiện tháng 11/1999

6 Lê Thanh L-ơng, Ly hôn và những thiệt thòi của ng-ời phụ nữ, Pháp luật, tháng 3/2000

7 Nguyễn Hữu Mạnh, Tuổi kết hôn lần đầu ở Việt Nam, Tạp chí Xã hội học số 4, năm 1995

8 Cao Huyền Nga, Bất bình đẳng giới- Nguồn gốc của sự xung đột tâm lý trong quan hệ vợ chồng, Tạp chí Khoa học phụ nữ số 1, năm 2000

9 Trần Thị Nghĩa, Ly hôn và những vấn đề đặt ra Tạp chí Khoa học và Phô n÷, sè 1, n¨m 1996

10 Nguyễn Thanh Tâm, Ly hôn nghiên cứu tr-ờng hợp Hà Nội, NXB

Khoa học Xã hội, năm 2002

11 Lê Thi, Vấn đề ly hôn, nguyên nhân và xu h-ớng vận động, Tạp chí Xã hội học, số 1 (57), năm 1997.