NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG - - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM ĐÃ NIÊM YẾT TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Họ tên sinh viên: VŨ THỊ THẢO Lớp: NHM – K16 Khóa: 2013 - 2017 Khoa: NGÂN HÀNG Hà Nội – Năm 2017 NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG - - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM ĐÃ NIÊM YẾT TRONG HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Họ tên sinh viên: VŨ THỊ THẢO Lớp: NHM – K16 Khóa: 2013 - 2017 Khoa: NGÂN HÀNG Giảng viên hƣớng dẫn: TS PHAN THỊ HOÀNG YẾN Hà Nội – Năm 2017 LỜI CẢM ƠN Trong q trình hồn thành khóa luận này, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Phan Thị Hồng Yến tận tình hƣớng dẫn, chỉnh sửa cho em lời góp ý tốt để em hồn thành khóa luận Em xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo Khoa Ngân hàng tồn thể thầy trƣờng Học viện Ngân hàng truyền đạt cho chúng em kiến thức quý báu nhiệt huyết nghề nghiệp suốt năm đại học vừa qua, làm hành trang cho chúng em vững bƣớc vào tƣơng lai Mặc dù cố gắng nhƣng hạn chế thời gian, tài liệu tham khảo nhƣ lực thân nên khóa luận em khơng thể tránh khỏi sai sót Em kính mong nhận đƣợc góp ý thầy để khóa luận em đƣợc hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 22 tháng 05 năm 2017 Sinh viên thực Vũ Thị Thảo LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan cơng trình nghiên cứu độc lập riêng thân em Các số liệu, tƣ liệu đƣợc sử dụng khóa luận có nguồn gốc rõ ràng, nội dung khóa luận chƣa đƣợc cơng bố cơng trình nghiên cứu tƣơng tự khác Hà Nội, ngày 22 tháng 05 năm 2017 Ngƣời viết Vũ Thị Thảo BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT ACB Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Á Châu AEC Cộng đồng kinh tế ASEAN ANZ Việt Nam Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn thành viên Australia New Zealand ASEAN Hiệp hội quốc gia Đông Nam Á Bangkok Bank Ngân hàng Bangkok Thái Lan BCTC Báo cáo tài BĐH Ban điều hành BIDV Ngân hàng thƣơng mại cổ phần đầu tƣ phát triển Việt Nam CIMB Việt Nam Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn thành viên CIMB Việt Nam Citibank Việt Nam Ngân hàng Citi Việt Nam CNTB Chủ nghĩa tƣ CNTT Công nghệ thông tin Eximbank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Xuất nhập Việt Nam GDP Tổng sản phẩm quốc nội GTCG Giấy tờ có giá HĐQT Hội đồng quản trị Hong Leong Việt Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn thành viên Hong Leong Nam Berhad Việt Nam HSBC Tập đồn ngân hàng Hồng Kơng- Thƣợng Hải MB Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quân đội Mitsubishi UFJ Ngân hàng Mitsubishi UFJ Nhật Bản NCB Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quốc dân NHNN Ngân hàng nhà nƣớc NHTM Ngân hàng thƣơng mại NHTMCP Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Overseas Bank Ngân hàng United Overseas Bank Singapore Public Bank Việt Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn thành viên Public Việt Nam Nam Sacombank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gịn Thƣơng Tín SHB Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội Shinhan Việt Nam Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn thành viên Shinhan Việt Nam Standard Chartered Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn thành viên Standard Việt Nam Chartered Việt Nam TCTD Tổ chức tín dụng VCSH Vốn chủ sở hữu Vietcombank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần ngoại thƣơng Việt Nam Vietinbank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần công thƣơng Việt Nam Woori Bank Vietnam Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn thành viên Woori Việt Limited Nam DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ ĐỒ THỊ DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1: Vốn điều lệ NHTMCP Việt Nam niêm yết số chi nhánh ngân hàng nƣớc Việt Nam 24 Bảng 2: Tỷ lệ an toàn vốn NHTMCP Việt Nam niêm yết bình quân số quốc gia 26 Bảng 3: Tổng tài sản NHTMCP Việt Nam niêm yết số ngân hàng khu vực, chi nhánh ngân hàng nƣớc ngồi Việt Nam tính đến hết năm 2016 28 Bảng 4: Số dƣ tiền gửi Khách hàng NHTMCP niêm yết từ năm 2014 đến năm 2016 30 Bảng 5: Tỷ lệ dự trữ khoản NHTMCP Việt Nam niêm yết năm 2016 32 Bảng 6: Tỷ lệ dƣ nợ cho vay so với tổng tiền gửi NHTMCP Việt Nam niêm yết giai đoạn 2014 – 2016 33 Bảng 7: Phân loại nợ NHTMCP niêm yết từ năm 2014 đến hết năm 2016 38 Bảng 8: Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng/Tổng dƣ nợ NHTMCP niêm yết qua năm 2014 – 2016 41 Bảng 9: Thu từ việc thực giao dịch phái sinh NHTMCP niêm yết 44 Bảng 10: Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn số NHTMCP năm 2016 47 Bảng 11: Số lƣợng điểm giao dịch NHTMCP niêm yết đến hết năm 2016 50 Bảng 12: Số lƣợng ngân hàng đại lý đƣợc thiết lập nƣớc ngồi NHTM Việt Nam tính đến hết năm 2016 52 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1: Tỷ lệ tổng tài sản nhóm TCTD hệ thống tín dụng Việt Nam năm 2016 29 Biểu đồ 2: Tỷ lệ dƣ nợ cho vay so với tổng tiền gửi tỷ lệ cho vay so với tổng tài sản ngân hàng Việt Nam số ngân hàng khác khu vực năm 2016 34 Biểu đồ 3: Tỷ suất lợi nhuận tổng tài sản NHTMCP niêm yết qua năm 2014 – 2016 36 Biểu đồ 4: Tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu NHTMCP niêm yết 37 Biểu đồ 5: Tỷ lệ nợ xấu ngân hàng Việt Nam so với khu vực năm 2016 39 Biểu đồ 6: Nợ xấu toàn hệ thống ngân hàng Việt Nam năm 2010 – 2016 40 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU 1 Lý chọn đề tài: Tổng quan nghiên cứu: Đối tƣợng nghiên cứu: 4 Mục đích nghiên cứu: Phƣơng pháp nghiên cứu: Ý nghĩa thực tiễn đề tài: Bố cục khóa luận: CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CẠNH TRANH VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 KHÁI NIỆM: 1.1.1 Khái niệm cạnh tranh lực cạnh tranh: 1.1.2 Năng lực cạnh tranh ngân hàng thƣơng mại: 1.2 CÁC TIÊU CHÍ PHẢN ÁNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NHTM 12 1.2.1 Năng lực tài 12 1.2.2 Chất lƣợng tín dụng 16 1.2.3 Sản phẩm dịch vụ 16 1.2.4 Nguồn nhân lực 17 1.2.5 Năng lực công nghệ 18 1.2.6 Mạng lƣới chi nhánh, uy tín quan hệ với ngân hàng đại lý 18 1.3 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NHTM 19 1.3.1 Các yếu tố bên 19 1.3.2 Các yếu tố nội ngân hàng 22 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG TMCP VIỆT NAM ĐÃ NIÊM YẾT 24 2.1 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỐ PHẦN VIỆT NAM ĐÃ NIÊM YẾT 24 2.1.1 Năng lực tài 24 2.1.2 Chất lƣợng hoạt động 38 2.1.3 Sản phẩm dịch vụ 42 2.1.4 Nguồn nhân lực 45 2.1.5 Năng lực công nghệ 48 2.1.6 Mạng lƣới chi nhánh, uy tín quan hệ với ngân hàng đại lý 50 2.2 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 53 2.2.1 Những thành tựu đạt đƣợc 53 2.2.2 Những hạn chế tồn 56 2.2.3 Nguyên nhân 58 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC NHTMCP VIỆT NAM ĐÃ NIÊM YẾT 61 3.1 CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC NHTMCP ĐÃ NIÊM YẾT 61 3.1.1 Nâng cao lực tài 61 3.1.2 Đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ ngân hàng; cải tiến phƣơng thức giao dịch 64 3.1.3 Phát triển nguồn nhân lực 65 3.1.4 Nâng cao lực công nghệ 68 3.1.5 Nâng cao uy tín, thƣơng hiệu ngân hàng 70 3.1.6 Phát triển mạng lƣới hoạt động bền vững, tăng cƣờng liên kết ngân hàng với đối tác chiến lƣợc 71 3.2 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 71 3.2.1 Kiến nghị với Nhà nƣớc Chính phủ 71 3.2.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc 74 KẾT LUẬN 77  Cải tiến hoàn thiện hệ thống dịch vụ truyền thống thông qua việc cải tiến chất lƣợng dịch vụ, thủ tục giao dịch, phong cách phục vụ sách tìm hiểu thị trƣờng: Các dịch vụ truyền thống lĩnh vực kinh doanh ngân hàng, qua ngân hàng cần phải đầu tƣ hoàn thiện dịch vụ nhằm ngày phát triển dịch vụ đạt đƣợc tiện ích nhất, phù hợp với thị trƣờng khách hàng mục tiêu qua tạo thuận tiện cho khách hàng  Tập trung vào khu vực thị trƣờng mục tiêu: Mỗi ngân hàng lại có thị trƣờng mục tiêu riêng ngân hàng cần xem xét đặc điểm, đặc tính, kỹ thuật… thị trƣờng mục tiêu để thiết kế sản phẩm phù hợp với đối tƣợng khách hàng, từ tạo doanh số lớn  Cải tiến phƣơng thức giao dịch: Các ngân hàng cần cải tiến phƣơng thức giao dịch cho phù hợp với kinh tế thị trƣờng Với đối tƣợng khách hàng, nhu cầu giao dịch mà có yêu cầu riêng, tránh thủ tục rƣờm rà, cứng nhắc khiến khách hàng khó chịu, chán nản khơng muốn quay lại với ngân hàng 3.1.3 Phát triển nguồn nhân lực Nền kinh tế Việt Nam trình hội nhập sâu rộng với kinh tế giới, phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng cao yếu tố quan trọng định đến phát triển đất nƣớc nói chung ngành ngân hàng nói riêng Phát triển nguồn nhân lực phải đảm bảo phát triển đầy đủ, toàn diện kể số lƣợng chất lƣợng nguồn nhân lực Một số biện pháp nhằm phát triển nguồn nhân lực nhƣ: 3.1.3.1 Xây dựng chiến lƣợc kinh doanh ngân hàng phù hợp với chiến lƣợc nguồn nhân lực ngân hàng Sự phù hợp chiến lƣợc kinh doanh chiến lƣợc nguồn nhân lực NHTM đƣợc thể ba khía cạnh quan trọng là:  Sự phù hợp mục tiêu tầm nhìn chiến lƣợc kinh doanh với tầm nhìn mục tiêu chiến lƣợc phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng cao  Sự liên hệ tƣơng tác đánh giá thực trạng hoạt động ngân hàng theo mơ hình SWOT với đánh giá thực trạng nguồn nhân lực chất lƣợng cao ngân hàng 65  Sự phù hợp kế hoạch kinh doanh nhằm triển khai chiến lƣợc (kế hoạch nguồn vốn, kế hoạch R&D, kế hoạch tín dụng, kế hoạch quản trị rủi ro…) với kế hoạch quản trị nguồn nhân lực chất lƣợng cao (tuyển dụng, lựa chọn, đào tạo, phân công công việc, đánh giá kết quả…) 3.1.3.2 Thực hiệu công tác dự báo nhu cầu nguồn nhân lực ngân hàng Việc dự báo nguồn nhân lực ngân hàng sử dụng phƣơng pháp định tính định lƣợng phối hợp hai phƣơng pháp Kỹ thuật định tính gồm thảo luận nhóm, kỹ thuật lập kế hoạch thay thế… Kỹ thuật định lƣợng gồm: Mơ hình hồi quy, mơ hình chuỗi thời gian, mơ hình kinh tế… Việc lựa chọn phƣơng pháp dự báo nguồn nhân lực ngân hàng cần lƣu ý yếu tố: Môi trƣờng tổ chức, quy mô tổ chức, biến cố không chắn đƣợc dự kiến thị trƣờng lao động kinh tế, yếu tố cạnh tranh 3.1.3.3 Xây dựng hiệu hệ thống quản trị nguồn nhân lực chất lƣợng cao  Đối với tuyển dụng lựa chọn: Việc tuyển dụng lựa chọn phải theo chiến lƣợc phát triển nguồn nhân lực phù hợp quy mô nhƣ cấu Phƣơng pháp tuyển dụng lựa chọn đƣợc lập kế hoạch rõ ràng, đặc biệt với nguồn nhân lực chất lƣợng cao chuyên gia cao cấp đội ngũ lãnh đạo Hơn nữa, việc tuyển dụng yêu cầu kết hợp chặt chẽ với sở đào tạo nhằm giảm tối đa chi phí thời gian tuyển chọn sở có tham chiếu dự báo nguồn nhân lực Có sách thu hút chun gia, nhân viên giỏi giữ chân đƣợc đối tƣợng thông qua chế độ đãi ngộ tốt nhƣ lƣơng, thƣởng hấp dẫn, hội thăng tiến  Đối với phân công công việc đánh giá kết quả: Các mô tả công việc tiêu chuẩn chức danh cần đƣợc xây dựng cụ thể, tối đa với yếu tố định lƣợng Việc xây dựng nên thực tƣơng tự nhƣ mơ hình chấm điểm tín dụng mà ngân hàng sử dụng để thẩm định khoản tín dụng Từ đó, việc đánh giá nhân lực dựa vào điểm số đánh giá định tính ngƣời lãnh đạo trực tiếp Việc đánh giá nhân lực cần đảm bảo ngun tắc: cơng khai, xác, dân chủ toàn diện 66  Đối với đào tạo phát triển: tuyển dụng NHTM phải xác định rõ lực cán để hƣớng dẫn cán vào vị trí cụ thể nhƣ quan hệ khách hàng, thẩm định, giao dịch viên… Từ đó, ngân hàng thiết kế chƣơng trình đào tạo phù hợp cho vị trí đặc biệt đào tạo quản lý Điều tránh đƣợc tình trạng phát triển theo lối mịn Việt Nam "những cán giỏi nghiệp vụ lãnh đạo giỏi" Việc đào tạo phát triển đóng vai trò then chốt việc nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực NHTM Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng đào tạo: + Đào tạo bồi dƣỡng, cập nhật kiến thức kinh doanh cho cán có nhằm đáp ứng yêu cầu ngày phức tạp chịu áp lực cạnh tranh ngày cao môi trƣờng kinh doanh + Chú trọng việc đào tạo kỹ mềm, kỹ quản lý cho cán quản lý cấp trung cấp cao nhằm tạo đột phá tƣ kỹ quản lý, tạo tiền đề cho việc triển khai kế hoạch cải cách chấp nhận thay đổi cấp điều hành cấp thực Đa dạng hóa việc đào tạo kỹ chuyên nghiệp cho đội ngũ giao dịch viên chuyên viên quan hệ khách hàng chi nhánh, phòng giao dịch nhằm tạo dựng phong cách kinh doanh ngân hàng đại, đáp ứng yêu cầu phẩm chất cần có mạng lƣới bán lẻ Phải coi trọng việc đào tạo kỹ mềm cho cán tác nghiệp nhằm biến tiềm kiến thức thành hiệu cơng việc Đồng thời cần quan tâm thích đáng tới việc đào tạo ngoại ngữ (đặc biệt tiếng Anh) phịng giao dịch đóng thành phố lớn để đón trƣớc thời mở rộng giao dịch với khách hàng nƣớc + Trong khoảng thời gian nữa, chất lƣợng tân cử nhân ngành tài ngân hàng Việt Nam chƣa thể có cải thiện đáng kể Vì vậy, việc đào tạo cho cán tuyển dụng trọng điểm kèm theo khoản chi phí lớn sử dụng lực lƣợng vào công việc cụ thể Trong tƣơng lai xa hơn, cần đào tạo đội ngũ để đào tạo ngƣời khác, gắn việc đào tạo lý thuyết với thực tiễn nhằm nâng cao hiệu công tác đào tạo Phải coi việc đào tạo tự đào tạo cán tân tuyển dụng quy chế bắt buộc, nội dung văn hóa tổ chức Bên cạnh đó, cần đa dạng phƣơng thức đào tạo, quan tâm thích đáng đến 67 hình thức đào tạo trực tuyến, đào tạo từ xa nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng ngƣời học kiến thức, không gian, thời gian + Cần có kế hoạch, chiến lƣợc đẩy mạnh đào tạo nâng hạng chất lƣợng nguồn nhân lực ngành tài ngân hàng, nâng cao tính chuyên nghiệp hoạt động kinh doanh Theo đó, sở đào tạo nguồn nhân lực cho ngành cần bƣớc tổ chức đa dạng chƣơng trình đào tạo cấp độ nhƣ nâng cao, chuẩn hóa đội ngũ giảng viên… + Mở rộng nâng cao hiệu hợp tác quốc tế đào tạo nhân lực, qua tranh thủ tối đa hỗ trợ tài chính, chƣơng trình, nội dung đào tạo, giảng viên phƣơng pháp giảng dạy  Đối với chế khen thƣởng khuyến khích: Các ngân hàng nên chuyển đổi toàn sang chế trả lƣơng theo lực Theo đó, kết chấm điểm cơng việc với đánh giá định tính lãnh đạo trực tiếp sở xác để xác định mức thu nhập cán Bên cạnh đó, nên để thang lƣơng chuyên gia cao cấp tƣơng đƣơng với thu nhập cấp quản lý nhằm tạo công đánh giá công việc qua lƣơng thƣởng 3.1.4 Nâng cao lực công nghệ Công nghệ ngân hàng nƣớc ta dù đƣợc trọng thời gian qua nhƣng bị đánh giá yếu Công nghệ ngân hàng đƣợc coi chìa khóa cho phát triển tảng quan trọng cho việc nâng cao lực cạnh tranh Muốn gia tăng tiện ích sản phẩm, đa dạng hóa sản phẩm, quản lý thơng tin, rủi ro hoạt động… phải đầu tƣ nâng cao lực công nghệ Cụ thể là:  Ứng dụng công nghệ hoạt động NHTM, phân chia phát triển cơng nghệ theo nhóm mục đích: Nhóm tảng nhằm đem lại tảng cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho khách hàng hỗ trợ quản trị ngân hàng (Hệ thống ngân hàng lõi Corebanking), nhóm hƣớng đến khách hàng nhằm cung cấp trực tiếp sản phẩm dịch vụ đại, tiên tiến tiện ích, nhóm quản trị điều hành nhằm tăng cƣờng khả quản trị, điều hành kiểm soát rủi ro hoạt động nhóm cơng nghệ nhằm tăng 68 cƣờng khả công nghệ, sẵn sàng cho việc mở rộng nhanh chóng sản phẩm, dịch vụ, mạng lƣới chuẩn mực thống  Chuẩn hóa hệ thống thông tin: Đây tiền đề để tiếp tục triển khai loạt ứng dụng tiên tiến nhƣ ngân hàng điện tử, mở rộng hệ thống rút tiền tự động ATM, tăng cƣờng hệ thống quản lý, ứng dụng chuẩn mực hệ thống kế toán quốc tế Nâng cao khả hệ thống thông tin tình hình hoạt động khách hàng, đặc biệt tài chính, quản trị thơng tin tình hình hoạt động khách hàng, đặc biệt tín dụng đầu tƣ Chuẩn hóa hệ thống mẫu biểu mạng cho tăng cƣờng tính thích hợp tập trung để thông tin từ sở dễ dàng đƣợc truyền tới trung ƣơng để tổng hợp phân tích phục vụ điều hành quản lý kinh doanh Áp dụng chƣơng trình phần mềm tin học nghiệp vụ toán liên ngân hàng, chuyển tiền quốc tế, tín dụng chứng từ, quản lý đầu tƣ, nghiệp vụ tín dụng Các nghiệp vụ phức tạp lại có tính chất khác nhau, hệ thống chƣơng trình đƣa vào hoạt động phải thống nhất, tƣơng thích với sở liệu chung ngân hàng  Áp dụng công nghệ đảm bảo an ninh thông tin hoạt động: Đƣa giải pháp, hệ thống công nghệ bảo mật uy tín giới để triển khai, áp dụng cách đồng bộ, tạo dựng hệ thống đảm bảo an ninh thơng tin tổng thể, có chiều sâu Các ngân hàng phải trọng đẩy mạnh cơng tác hậu kiểm, giám sát, kiểm sốt chéo an ninh thông tin nhằm đảm bảo phát sớm rủi ro công nghệ thông tin kịp thời xử lý Thƣờng xuyên tuyên truyền, nâng cao nhận thức an ninh thông tin khách hàng thực giao dịch, kịp thời cảnh báo cho khách hàng, đồng thời ln chủ động củng cố, rà sốt, tăng cƣờng biện pháp đảm bảo an ninh thông tin chặt chẽ hệ thống không để xảy rủi ro  Liên tục ứng dụng công nghệ cải tiến đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ ngân hàng điện tử để phục vụ khách hàng: ngân hàng phải không ngừng bổ sung, cải tiến cung cấp cho khách hàng dịch vụ đa dạng, tiện lợi, nhanh chóng, an tồn, lúc nơi qua kênh Internet Mobile Các ngân hàng cần quan tâm truyền thơng, đồng thời thực nhiều chƣơng trình khuyến nhằm nâng cao nhận thức khách hàng 69 lợi ích vƣợt trội dịch vụ, định hƣớng, khuyến khích khách hàng sử dụng Internet banking ngày nhiều  Áp dụng công nghệ đại đảm bảo an tồn cho khách hàng q trình sử dụng thẻ: Cùng với việc đầu tƣ hệ thống công nghệ cao tạo sở để quản lý hoạt động an toàn, đảm bảo chuẩn quốc tế, ngân hàng cần tƣ vấn, hƣớng dẫn cho khách hàng cách dùng thẻ biện pháp bảo vệ từ đăng ký suốt trình sử dụng thẻ Các NHTM nên áp dụng đƣa vào dịch vụ nhƣ: tổng đài tƣ vấn 24/7, hệ thống thông tin hƣớng dẫn website, qua mail… lắp camera ATM để hỗ trợ đảm bảo an tồn giao dịch, áp dụng cơng nghệ thẻ chip để đảm mật tối đa thông tin khách hàng tốn online 3.1.5 Nâng cao uy tín, thƣơng hiệu ngân hàng NHTM thực phát triển phận chăm sóc khách hàng, tạo cho khách hàng cảm giác đƣợc tôn trọng đến ngân hàng Bộ phận có chức hƣớng dẫn khách hàng lần đầu đến giao dịch với ngân hàng, trả lời thắc mắc khách hàng, tƣ vấn, giới thiệu sản phẩm ngân hàng cho khách hàng, xây dựng văn hóa giao dịch NHTM Phải tạo đƣợc lòng tin cao độ khách hàng: Lòng tin đƣợc tạo dựng hình ảnh ngân hàng thƣơng mại, là: số lƣợng, chất lƣợng sản phẩm cung ứng, trình độ khả giao tiếp đội ngũ nhân viên, trang bị kỹ thuật công nghệ, khả tài chính, hiệu an tồn tiền gửi, địa điểm giao dịch, trụ sở… Do ngân hàng cần phải xây dựng đƣợc hình ảnh đẹp, tạo ấn tƣợng tốt lịng khách hàng tạo dựng đƣợc lòng tin khách hàng Tăng cƣờng hoạt động quảng bá nhằm giới thiệu rộng rãi hình ảnh ngân hàng tới đông đảo phận khách hàng Đổi phƣơng pháp tiếp cận khách hàng từ bị động sang chủ động nhằm kích thích định hƣớng nhu cầu khách hàng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng Chủ động tìm kiếm khách hàng thị trƣờng để xác định quy mô cấu 70 xu hƣớng phát triển nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng khách hàng Từ mang hình ảnh ngân hàng quảng bá rộng rãi tới đông đảo khách hàng 3.1.6 Phát triển mạng lƣới hoạt động bền vững, tăng cƣờng liên kết ngân hàng với đối tác chiến lƣợc Phát triển mạng lƣới hoạt động phát triển kênh phân phối sản phẩm dịch vụ NHTMCP Vì phát triển mạng lƣới đƣợc xem nhƣ yêu cầu phát triển tất yếu chiến lƣợc phát triển NH, đặc biệt với việc đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ Việc mở rộng mạng lƣới góp phần phát triển thƣơng hiệu cho NHTMCP, nhằm tiếp cận ngày nhanh chóng đối tƣợng khách hàng mục tiêu đáp ứng tốt nhu cầu đa dạng khách hàng Phát triển mạng lƣới phải dựa sở tăng vốn điều lệ, mở rộng thị phần không khu vực thành phố mà khắp tỉnh thành, đặc biệt tỉnh, thành phố tiềm năng, có nhiều triển vọng phát triển Đồng thời NHTMCP cần mở rộng ngân hàng đại lý nƣớc, đẩy mạnh thực giao dịch chuyển tiền, toán quốc tế bên cạnh việc mở rộng mạng lƣới chi nhánh, phòng giao dịch nƣớc Muốn tồn phát triển môi trƣờng cạnh tranh hội nhập quốc tế, TCTD Việt Nam phải tăng cƣờng liên kết với thông qua tổ chức nghề nghiệp Hiệp hội NHVN để tạo thành sức mạnh cộng đồng Hợp tác với đối tác chiến lƣợc để thơng qua khai thác mạnh bên, cung ứng dịch vụ ngân hàng cho công ty lĩnh vực thƣơng mại, đầu tƣ tài Đó hƣớng đƣợc nhiều NHTMCP đặt chiến lƣợc kinh doanh Các ngân hàng nội địa cần phải phối hợp với có mâu thuẫn lợi ích có đủ lực để cạnh tranh với ngân hàng nƣớc 3.2 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 3.2.1 Kiến nghị với Nhà nƣớc Chính phủ 71 3.2.1.1 Khơng ngừng hồn thiện mơi trƣờng pháp lý Tất chủ thể kinh tế hoạt động dƣới chi phối luật pháp Nhà nƣớc Mơi trƣờng có tính pháp lý cao đồng tạo ổn định cho chủ thể kinh tế, hạn chế tiêu cực xảy Đặc biệt, kinh tế Việt Nam hội nhập sâu rộng vào kinh tế giới, việc hồn thiện mơi trƣờng pháp lý cho phù hợp yêu cầu bắt buộc Việt Nam Các sách pháp luật Việt Nam đƣợc ban hành phải phù hợp với thông lệ quốc tế sở đảm bảo hoạt động ổn định hiệu chủ thể kinh tế Một số kiến nghị nhằm hồn thiện mơi trƣờng pháp lý nhƣ:  Xây dựng khung pháp lý thành lập ngân hàng theo hƣớng tốt nhất, sửa đổi, bổ sung luật quy định cho phù hợp với lộ trình hội nhập, nhanh chóng áp dụng chuẩn mực phân loại nợ trích lập dự phịng rủi ro theo thơng lệ quốc tế, rà sốt vốn thực có NHTMCP để giám sát tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu… Những văn phải đƣợc điều chỉnh phù hợp với lộ trình cam kết quốc tế lĩnh vực ngân hàng phải tƣơng đối ổn định để NHTMCP chủ động tiên liệu đƣợc rủi ro nảy sinh thay đổi sách  Thơng qua chức vai trị Nhà nƣớc để điều tiết khắc phục khuyết tật thị trƣờng theo hƣớng tạo môi trƣờng lành mạnh cho ngân hàng hoạt động theo luật, không nên tạo rủi ro cho ngân hàng chế sách hay mệnh lệnh hành chính; sử dụng chế giám sát, chế tài để đảm bảo cho ngân hàng tham gia thị trƣờng tuân thủ "luật chơi" quy định Đây sở quan trọng đảm bảo cho kinh tế hệ thống ngân hàng Việt Nam phát triển bền vững hội nhập hiệu 3.2.1.2 Minh bạch hóa sách chế tài xử phạt nghiêm minh Minh bạch hóa thay đổi pháp luật sách Nhà nƣớc yêu cầu thiết yếu đảm bảo phát triển chủ thể, giảm rủi ro hoạt động tín dụng ngân hàng, đảm bảo nguyên tắc cạnh tranh công kinh doanh Mọi chủ thể kinh tế hoạt động khuôn khổ pháp luật Nhà nƣớc đề luật, nghị định, 72 thơng tƣ hƣớng dẫn, sách để chủ thể kinh tế hoạt động theo Vì mà thay đổi liên quan đến luật pháp sách Nhà nƣớc có ảnh hƣởng lớn đến hoạt động chủ thể kinh tế Nhà nƣớc cần xem xét thơng báo sách nội cách rõ ràng đến đối tƣợng kinh tế, đảm bảo thay đổi cần thực cách có lộ trình, tránh tƣợng chủ thể kinh tế bị động việc thực sách Minh bạch, cơng khai thơng tin doanh nghiệp có chế tài xử phạt nghiêm minh việc không thực hiện, thực không quy định Nhà nƣớc Yêu cầu cung cấp thông tin thành phần kinh tế đặc biệt doanh nghiệp, đảm bảo tính kịp thời, xác giúp ngân hàng đảm bảo hiệu cho quy trình thẩm định, nhận diện rủi ro hoạt động tín dụng 3.2.1.3 Thiết lập vấn đề hỗ trợ thu thập thơng tin Chính phủ nên xây dựng sở pháp lý cho việc trao đổi thông tin ngân hàng quan Nhà nƣớc Hoạt động NHTMCP có hiệu hay không phụ thuộc nhiều vào chất lƣợng số lƣợng thông tin khách hàng Tuy nhiên, việc trao đổi thông tin ngân hàng quan nhà nƣớc nhƣ quan thuế, quan thống kê, quan chủ quản doanh nghiệp…còn tồn nhiều hạn chế khó khăn chƣa có sở pháp lý cho việc trao đổi thơng tin Khi đó, việc kiểm tra xác định tính xác thông tin khách hàng không thực đƣợc, ngân hàng bị động khó khăn việc xác nhận thơng tin, thiếu sở liệu phân tích đánh giá Do vậy, thời gian tới cần xây dựng sở pháp lý việc trao đổi thông tin với chủ thể nêu trên, làm tiền đề cho ngân hàng thực phân tích khách hàng hoạt động đƣa biện pháp dự phòng rủi ro hợp lý Xây dựng, phát triển quan chun cung cấp thơng tin Chính phủ Bộ, ngành, quan chức năng… nên xem xét, nghiên cứu thành lập nên tổ chức chuyên thu thập, cung cấp thông tin, tạo điều kiện cho công ty xếp hạng tín nhiệm độc lập phát triển Khi đó, ngân hàng có thêm nguồn thơng tin để đánh giá, so sánh, 73 kiểm chứng thông tin với nguồn thu thập khác đảm bảo tính tồn diện xác thơng tin 3.2.1.4 Nhà nƣớc cần xây dựng đƣợc hệ thống tiêu trung bình ngành Các tiêu tài trung bình ngành tiêu chuẩn quan trọng đánh giá xếp hạng tín dụng khách hàng ngân hàng Ngân hàng so sánh tiêu tài doanh nghiệp mà ngân hàng thu thập đƣợc với tiêu trung bình ngành để đánh giá tình hình tài doanh nghiệp có tốt hay khơng Tuy nhiên, chƣa có nghiên cứu thống kê đầy đủ độ tin cậy cao tiêu trung bình ngành để ngân hàng coi làm chuẩn cơng tác phân tích, đánh giá tình hình khách hàng Bên cạnh đó, xây dựng tiêu trung bình ngành ngành tài ngân hàng sở để đánh giá vị NHTM thị trƣờng, tạo động lực phát triển, nâng cao lực cạnh tranh ngân hàng Do đó, đòi hỏi thời gian tới Tổng cục thống kê cần nghiên cứu, phối hợp với ngành liên quan đƣa hệ thống số trung bình chuẩn ngành với độ tin cậy cao đồng thời liên tục cập nhật tiêu thể tình hình kinh tế Điều khơng tạo thuận lợi cho ngân hàng việc đánh giá khách hàng để cung cấp sản phẩm, dịch vụ phù hợp mà cịn sở để doanh nghiệp có so sánh đặt mục tiêu phát triển, cải thiện hiệu hoạt động kinh doanh 3.2.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc Ngân hàng Nhà nƣớc quan chủ quản, trực tiếp hƣớng dẫn nhƣ kiểm tra, giám sát hoạt động thành viên hệ thống ngân hàng Việt Nam Do vậy, sách NHNN ảnh hƣởng lớn đến hoạt động NHTM Để ngân hàng hoạt động hiệu quả, nâng cao lực cạnh tranh số kiến nghị đƣợc đƣa là: Thứ nhất, NHNN cần tổ chức lại hệ thống ngân hàng theo hướng đại Tổ chức mơ hình NHNN theo mơ hình phù hợp chức NHTW với nghiệp vụ bản: thực sách tiền tệ, giám sát hoạt động ngân hàng, quản lý hệ 74 thống toán, phát hành kho quỹ Trên sở tổ chức hệ thống NHNN từ trung ƣơng tới chi nhánh theo hƣớng tập trung, gọn nhẹ, đảm bảo hiệu để giám sát, hỗ trợ NHTM phát triển Thứ hai, NHNN nâng cao chất lư ng, vai trị cung cấp thơng tin Trung tâm thơng tin tín dụng Trung tâm thơng tin tín dụng NHNN có chức thu thập thơng tin doanh nghiệp, cá nhân thông qua việc nhận thơng tin từ tổ chức tín dụng nƣớc hoạt động Việt Nam Trong năm qua, thông tin mà CIC cung cấp cho ngân hàng nguồn thông tin quan trọng việc thẩm định khách hàng vay vốn, phân loại nợ cho khách hàng Tuy nhiên, hoạt động CIC thời gian qua cịn nhiều hạn chế, thơng tin doanh nghiệp mà CIC cung cấp cịn chƣa xác, chƣa có phân tích đánh giá tình hình doanh nghiệp chƣa có cảnh báo kịp thời, thời gian cung cấp thơng tin cịn chậm trễ Chính vậy, thời gian tới CIC nên xem xét có giải pháp nâng cao vai trò hiệu hoạt động để tạo nguồn thông tin quan trọng, kịp thời cho NHTM Một số biện pháp nhƣ:  Từng bƣớc hồn thiện mơi trƣờng tổ chức hoạt động, cải tiến chế làm việc Một mặt xếp trung tâm thành trung tâm độc lập, chuyên cung cấp thông tin liên quan đến tài ngân hàng, mặt khác trung tâm cần phối hợp với quan, ngành Chính phủ để thu thập đa dạng, phong phú thông tin lĩnh vực khác kinh tế  Xây dựng hành lang pháp lý cho trung tâm, văn hƣớng dẫn tổ chức hoạt động nghiệp vụ, quy định cụ thể nội dung nhƣ nguồn cung cấp thông tin, tiêu thu nhập, ngƣời sử dụng thông tin tiêu phân tích, đánh giá thơng tin…  Thƣờng xuyên cập nhật đƣợc phân loại khách hàng theo khoản nợ, đánh giá theo nhóm khách hàng, chuẩn hóa quy trình tự động xử lý liệu, tiếp 75 xúc nâng cao tính đầy đủ xác số liệu cung cấp, tăng cƣờng hợp tác với hãng chuyên thu thập cung cấp thông tin giới  CIC phải khách quan độ chuẩn xác giá trị pháp lý thông tin, khoản nợ khách hàng vay nhiều tổ chức tín dụng Thơng tin CIC phải đƣợc cập nhật liên tục hàng ngày để phục vụ nhu cầu tra cứu ngƣời sử dụng, đảm bảo nguồn thông tin  Thực tuyển dụng đào tạo nhằm nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực cho CIC, cải tiến công nghệ trang thiết bị, áp dụng công nghệ thông tin mở rộng nâng cao chất lƣợng công tác thu thập thơng tin Thứ ba, NHNN nên rà sốt lại quy định an toàn hệ thống N M để thực đổi mới, tra kiểm soát cho phù h p với chuẩn mực quốc tế NHNN cần phối hợp với Bộ, Ban ngành có liên quan thực hƣớng dẫn cụ thể cho NHTM thực hoạt động theo kịp nƣớc giới nhƣ: triển khai sản phẩm dịch vụ linh hoạt, thực ứng dụng công nghệ đại hoạt động, hạch toán kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế… Ban hành quy chế tổ chức hoạt động kiểm soát, kiểm tra, kiểm toán nội ngân hàng quy chế đánh giá, xếp hạng NHTM theo tiêu chuẩn CAMELs Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm để phát NHTM gặp khó khăn thơng qua giám sát từ xa xếp hạng NHTM Thứ tư, N NN cần xây dựng hồn thiện hệ thống tốn đảm bảo tốn nhanh chóng, xác, tiện l i cho hoạt động toán hệ thống NHTM NHNN cần nhanh chóng mở rộng hình thức tốn không dùng tiền mặt, phát triển công cụ giao dịch thị trƣờng mở nhằm phát triển thị trƣờng tiền tệ sâu rộng, có tính khoản cao Xây dựng hệ thống tốn sâu rộng ngồi nƣớc để tạo hội cho NHTM Việt Nam phát triển hoạt động dịch vụ nâng cao sức cạnh tranh với đối thủ nhằm chiếm lĩnh thị phần, gia tăng lợi nhuận 76 KẾT LUẬN Nhƣ thấy NHTM Việt Nam nói chung hay NHTMCP Việt Nam niêm yết nói riêng thực sống “trong lòng” hội nhập kinh tế quốc tế Và khơng cịn cách khác NHTMCP phải chủ động cách phát huy lợi mà có đƣợc, tận dụng hội mà trình hội nhập mang lại nhƣ nỗ lực khắc phục khó khăn đón đầu thử thách Trên sở lý luận hội nhập kinh tế ngành ngân hàng, phân tích thực trạng lực cạnh tranh NHTMCP Việt Nam niêm yết, “Nâng cao lực cạnh tranh NHTMCP Việt Nam niêm yết hội nhập kinh tế quốc tế” đề xuất giải pháp phát triển cho NHTMCP Việt Nam niêm yết Bên cạnh đó, đề tài xin đề xuất số kiến nghị nhằm tạo điều kiện đảm bảo cho NHVN nói chung NHTMCP Việt Nam niêm yết nói riêng hoạt động phát triển cách an toàn bền vững điều kiện cạnh tranh khốc liệt diễn Hội nhập kinh tế quốc tế vấn đề cạnh tranh điều kiện hội nhập vấn đề đƣơng đại Do kinh nghiệm kiến thức thực tiễn lĩnh vực ngân hàng nhƣ điều kiện nghiên cứu hạn chế, khóa luận khơng thể tránh điểm chƣa hồn thiện Khóa luận xin đƣa giải pháp chung, mang tính gợi mở tham khảo Mỗi ngân hàng với đặc trƣng riêng có cần phải tìm hƣớng hợp lý để có lực cạnh tranh tốt 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO GS.TS Nguyễn Văn Tiến (2015), Giáo trình Quản trị Ngân hàng thương mại, Nhà xuất Thống Kê Ngân hàng nhà nƣớc, Thông tƣ 36/2014/TT-NHNN ngày 20/11/2014 NHNN Việt Nam Quy định giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an tồn hoạt động tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước Quốc hội, Luật Tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16/06/2010 Quốc hội, Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số 46/2010/QH12 ngày 16/06/2010 Ths Nguyễn Thị Thu Hiền (2012), Nâng cao lực cạnh tranh ngân hàng thương mại nhà nước Việt Nam, Luận án tiến sĩ, Học viện Ngân hàng NCS Nguyễn Thị Hoài Thu (2014), Mơ hình phân t ch lực cạnh tranh Ngân hàng thương mại Việt Nam, Luận án tiến sĩ, Học viện Ngân hàng, Đỗ Thị Tố Quyên (2012), Đầu tư nâng cao lực cạnh tranh ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam, Luận án tiến sĩ, Đại học Kinh tế quốc dân Trần Thị Út Hiền (2008), Năng lực cạnh tranh ngân hàng thương mại cổ phần TP.HCM thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học kinh tế TP.HCM Ths Đƣờng Thị Thanh Hải (2015), Nâng cao lực cạnh tranh ngân hàng thương mại Việt Nam, Tạp chí tài chính, số 2/2015 10 Tùng Lâm (2016), ác ngân hàng nước làm ăn Việt Nam, Trí thức trẻ, số ngày 2/11/2016 11 Dƣ Hoài (2016), Điểm mặt ông lớn ngân hàng 100% vốn nước cạnh tranh liệt với nhà băng nội, Trí thức trẻ, số ngày 11/08/2016 12 Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam, Đề án phát triển ngành ngân hàng đến 2010 định hướng đến 2020, báo có liên quan http://www.sbv.gov.vn 13 Báo cáo thƣờng niên năm 2014, 2015, 2016 NHTM 14 Báo cáo tài năm 2014, 2015, 2016 NHTM 15 Các trang web NHTM gồm: http://www.vietinbank.vn; https://www.sacombank.com.vn http://www.vietcombank.com.vn; http://www.shb.com.vn http://bidv.com.vn; http://www.ncb-bank.vn https://mbbank.com.vn; http://eximbank.com.vn http://www.acb.com.vn; 16 Các báo Thời báo ngân hàng năm 2014, 2015, 2016 Trang web: http://thoibaonganhang.vn/ 17 Các báo chuyên mục Tài – Ngân hàng trang web: http://cafef.vn/