HỌC VIỆN NGÂN HÀNG CHƯƠNG TRÌNH CHẤT LƯỢNG CAO  KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC NỢ PHẢI TRẢ NGƯỜI BÁN TRONG QUY TRÌNH KIỂM TỐN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM TOÁN AN VIỆT Sinh viên : Phạm Anh Thư Khoa : Kế toán – Kiểm toán Lớp : K17CLCKT Mã sinh viên : 17A4020568 GVHD : Th.s Nguyễn Thị Quỳnh Hoa Hà Nội, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu khóa luận tốt nghiệp trung thực, xuất phát từ tình hình thực tế đơn vị thực tập Tác giả khóa luận (Ký ghi rõ họ tên) Phạm Anh Thư LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Khoa Kế tốn – Kiểm toán Học viện Ngân hàng Ths Nguyễn Thị Quỳnh Hoa hướng dẫn dạy tận tình giúp em hoàn thành Khóa luâ ̣n tố t nghiê ̣p này Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Giám đốc Công ty TNHH Kiể m toán An Việt anh chị phịng Kiểm tốn tạo môi trường làm viê ̣c thân thiê ̣n và chuyên nghiê ̣p, giúp em có hô ̣i đươ ̣c ho ̣c hỏi và áp du ̣ng những kiế n thức đã ho ̣c vào thực tế công viê ̣c Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên Phạm Anh Thư MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ MỞ ĐẦU CHƯƠNG NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUY TRÌNH KIỂM TỐN KHOẢN MỤC NỢ PHẢI TRẢ NGƯỜI BÁN TRONG KIỂM TOÁN BCTC 1.1 Đặc điểm khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm toán BCTC 1.1.1 Khái niệm khoản mục Nợ phải trả người bán 1.1.2 Vai trò ý nghĩa khoản mục Nợ phải trả người bán BCTC doanh nghiệp …………………………………………………………………………………… 1.1.3 Nguyên tắc phương pháp kế toán khoản mục Nợ phải trả người bán 1.1.4 Các thông tin khoản Nợ phải trả người bán BCTC doanh nghiệp 1.1.5 Kiểm soát nội khoản mục Nợ phải trả người bán 1.2 Kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm toán BCTC 1.2.1 Ý nghĩa kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm toán BCTC 1.2.2 Mục tiêu kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán 1.2.3 Căn kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán: 11 1.2.4 Sai phạm thường xảy với kiểm toán khoản mục Phải trả người bán 11 1.3 Quy trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm toán BCTC 12 1.3.1 Lập kế hoạch kiểm toán 12 1.3.2 Thực kiểm toán 24 1.3.3 Kết thúc kiểm toán 26 CHƯƠNG 28 THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TỐN KHOẢN MỤC NỢ PHẢI TRẢ NGƯỜI BÁN TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM TỐN AN VIỆT 28 2.1 Khái qt cơng ty TNHH Kiểm tốn An Việt 28 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển ANVIETCPA 28 2.1.2 Lĩnh vực hoạt động ANVIETCPA 29 2.1.3 Khách hàng ANVIETCPA 30 2.1.4 Kết hoạt động ANVIETCPA năm gần 31 2.1.5 Đặc điểm tổ chức máy quản lí ANVIETCPA 31 2.1.6 Quy trình kiểm tốn BCTC Cơng ty TNHH An Việt thực 33 2.2 Thực trạng quy trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán công ty cổ phần ABC Cơng ty TNHH Kiểm tốn An Việt thực 34 2.2.1 Lập kế hoạch kiểm toán 34 2.2.2 Thực kiểm toán 43 2.2.3 Kết thúc kiểm toán 58 2.3 Nhận xét, đánh giá thực trạng quy trình kiểm tốn khoản Phải trả người bán Cơng ty ABC Cơng ty TNHH Kiểm tốn An Việt thực 59 2.3.1 Ưu điểm………………………………………………………………………… 61 2.3.2 Những vấn đề tồn 64 2.3.3 Nguyên nhân thực trạng 65 CHƯƠNG 67 NHẬN XÉT VÀ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN QUY TRÌNH KIỂM TỐN KHOẢN MỤC NỢ PHẢI TRẢ NGƯỜI BÁN TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CHI NHÁNH CƠNG TY TNHH KIỂM TỐN AN VIỆT 67 3.1 Sự cần thiết, yêu cầu nguyên tắc hồn thiện qui trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán 67 3.1.1 Sự cần thiết phải hồn thiện qui trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán.67 3.1.2 Định hướng ngun tắc hồn thiện qui trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm toán BCTC 69 3.2 Một số giải pháp hồn thiện quy trình kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm tốn BCTC Chi nhánh Cơng ty TNHH Kiểm toán An Việt 69 3.2.1 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán 70 3.2.2 Giai đoạn thực kiểm toán 71 3.2.3 Một số giải pháp khác 73 3.3 Điều kiện thực giải pháp 73 3.3.1 Về phía nhà nước quan chức 73 3.3.2 Về phía hiệp hội nghề nghiệp 75 3.3.3 Về phía Cơng ty TNHH Kiểm tốn An Việt 76 3.3.4 Về phía khách hàng 77 KẾT LUẬN 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tên đầy đủ BCĐKT Bảng cân đối kế toán BCKT Báo cáo kiểm tốn BCTC Báo cáo tài BCKQKD Báo cáo kết kinh doanh BGĐ Ban giám đốc HĐQT Hội đồng quản trị KSNB Kiểm soát nội KTV Kiểm toán viên TNHH Trách nhiệm hữu hạn NPTNB Nợ phải trả người bán DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 1.1: Thủ tục kiểm tra chi tiết khoản nợ phải trả người bán 25 Bảng 2.1: Kết hoạt động kinh doanh ANVIETCPA (2015 - 2017) 31 Bảng 2.2: Một số thông tin thay đổi so với năm trước 35 Bảng 2.3: Mô tả chu trình “mua hàng , phải trả, trả tiền” 39 Bảng 2.4: Xác định mức trọng yếu công ty ABC .42 Bảng 2.5: Thông tin chi tiết liên quan đến nghiệp vụ kiểm tra .44 Bảng 2.6: Kiểm tra việc thực chu trình "Mua hàng - Phải trả - Trả tiền" 44 Bảng 2.7: Bảng tổng hợp TK Phải trả người bán .46 Bảng 2.8: Theo dõi nợ gửi thư xác nhận 51 Bảng 2.9: Kiểm tra tốn sau ngày khóa sổ .56 Bảng 2.10: Kiểm tra chứng từ trả trước CONINCO 57 Bảng 2.11: Tổng hợp kết kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán .59 Biểu 2.1: Tìm hiểu khách hàng môi trường hoạt động 37 Biểu 2.2: Đánh giá KSNB khoản mục NPTNB 41 Biểu 2.3: Kiểm tra chi tiết TK Phải trả người bán 48 Biểu 2.5: Tổng hợp xác nhận công nợ 49 Sơ đồ 2.1: Bộ máy tổ chức quản lý ANVIETCPA - chi nhánh Hà Nội 31 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Kiểm tốn q trình KTV độc lập có lực tiến hành thu thập chứng kiểm toán nhằm đưa ý kiến xác nhận mức độ trung thực, hợp lý thơng tin kiểm tốn so với chuẩn mực thiết lập Ngành kiểm toán giới thức đời từ sau khủng hoảng kinh tế tài 1929 – 1933 Các quan hệ tài phát triển tới mức vượt khỏi tầm kiểm soát kế toán, phá sản hàng loạt tổ chức tài dấu hiệu chứng tỏ cơng tác kiểm tra kế tốn lúc khơng phù hợp so với yêu cầu quản lý mới, ngành kiểm tốn thức đời để khắc phục điểm yếu Tại Việt Nam, kiểm toán độc lập xuất từ năm 1991 nhằm đáp ứng nhu cầu minh bạch hóa tài quốc gia Doanh nghiệp muốn phát triển, phát hành cổ phiếu, thu hút vốn đầu tư khơng thể khơng cơng bố BCTC kiểm toán Hoạt động kiểm toán BCTC cơng ty kiểm tốn góp phần xác minh đưa ý kiến mức độ trung thực, hợp lý thông tin BCTC giúp cho người đọc BCTC đưa định đắn xác Trong kiểm tốn BCTC Nợ phải trả người bán khoản mục quan trọng có ảnh hưởng lớn đến kết hoạt động kinh doanh đơn vị Hơn nữa, Nợ phải trả người bán khoản mục có mật độ phát sinh nghiệp vụ nhiều với số lượng giá trị lớn, rủi ro phát sinh sai phạm khoản mục cao từ phản ánh sai lệch thơng tin tài doanh nghiệp, theo ảnh hưởng đến định người sử dụng BCTC Nhận thức vấn đề dựa trình thực tập, em lựa chọn đề tài khóa luận là: “ Kiểm toán khoản mục phải trả người bán quy trình kiểm tốn BCTC” Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng Mục đích nghiên cứu đề tài Đề tài nghiên cứu với mục đích tìm hiểu quy trình kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán dựa kiến thức học trường dựa việc nghiên cứu thực trạng kiểm toán khoản mục Cơng ty TNHH Kiểm tốn An Việt thực Đồng thời, việc nghiên cứu giúp em hiểu biết sâu sắc lý luận thực tiễn quy trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán nói riêng kiểm tốn BCTC nói chung Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng Trong khóa luận này, em tập trung nghiên cứu quy trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm toán BCTC Tuy nhiên, trình nghiên cứu em có đề cập thêm số phương pháp, kỹ thuật kiểm toán để làm rõ quy trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm toán BCTC Đề tài nghiên cứu quy trình kiểm tốn KTV độc lập thực 3.2 Phạm vi Phạm vi nghiên cứu đề tài nghiên cứu thực trạng quy trình phương pháp kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm tốn BCTC Cơng ty ABC Phương pháp nghiên cứu đề tài Đề tài nghiên cứu nhiều phương pháp khác nhau: - Phương pháp chung: + Phương pháp vật biện chứng + Phương pháp vật lịch sử - Phương pháp cụ thể: + Phương pháp tổng hợp, so sánh + Phương pháp khảo sát thực tiễn + Phương pháp diễn giải, quy nạp, phân tích, trình bày Nội dung kết cấu đề tài Khóa luận nghiên cứu quy trình kiểm tốn khoản mục NPTNB với kiến thức thân trình tham gia kiểm tốn thực tế để đưa nhận xét đề Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 69 Học viện Ngân Hàng mục Từ đó, tìm sai phạm trọng yếu, xác minh đắn tính trung thực, hợp lý BCTC đơn vị khách hàng Như phân tích trên, cơng việc kiểm tốn khoản mục Phải trả người bán ANVIETCPA thực tồn số hạn chế định ảnh hưởng trọng yếu tới kết kiểm tốn, từ có ảnh hưởng đến định người sử dụng thông tin tài doanh nghiệp Do việc hồn thiện kiểm toán khoản mục Phải trả người bán góp phần nâng cao chất lượng cho tồn kiểm tốn Tóm lại, xuất phát từ lí nêu trên, việc đưa giải pháp để khắc phục yếu quy trình kiểm tốn cơng ty nói chung quy trình kiểm tốn khoản mục Phải trả người bán nói riêng điều tất yếu 3.1.2 Định hướng nguyên tắc hoàn thiện qui trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm tốn BCTC Để hồn thiện quy trình kiểm toán khoản mục Phải trả người bán kiểm tốn BCTC biện pháp đưa phải: - Đầu tiên phải đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước Cụ thể, phải tuân theo chế độ, sách, chuẩn mực kiểm tốn hành, phù hợp với quy định pháp luật hoạt động kiểm toán, phù hợp với điều kiện, loại hình kinh doanh quy mơ khách hàng - Các giải pháp cần phải đảm bảo cho việc thực quy trình kiểm tốn khoản mục NPTNB hướng tới mục đích chung kiểm tốn BCTC mục đích đặc thù kiểm tốn khoản mục - Đảm bảo tính tiết kiệm, hiệu tính thực 3.2 Một số giải pháp hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục Nợ phải trả người bán kiểm toán BCTC Chi nhánh Cơng ty TNHH Kiểm tốn Tư vấn An Việt Qua nghiên cứu tìm hiểu quy trình phương pháp kiểm toán khoản mục NPTNB ANVIETCPA, khoản mục công ty trọng thực Tuy nhiên cịn có hạn chế, em xin đưa số kiến nghị phương hướng giải pháp hoàn thiện kiểm toán khoản mục NPTNB sau: Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 70 Học viện Ngân Hàng 3.2.1 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán Về việc xây dựng chương trình kiểm tốn Vì khách hàng An Việt đa dạng phong phú quy mơ loại hình kinh doanh nên chương trình kiểm tốn cần điểm khác biệt Đối với khách hàng KTV nên xây dựng chương trình kiểm tốn chung khoản mục NPTNB phù hợp với đặc điểm khách hàng để tiết kiệm chi phí thời gian kiểm tốn Ngồi KTV nên có kế hoạch khảo sát đơn vị khách hàng cách cụ thể để đánh giá bớt rủi ro sau tiến hành thu thập chứng kiểm toán hợp lý cho khoản mục Nợ phải trả người bán Về công tác đánh giá kiểm soát nội khoản nợ phải trả Khi KTV đánh giá KSNB đơn vị tốt, hoạt động hiệu khả giảm thiểu chi phí kiểm tốn tiết kiệm thời gian thực kiểm toán cao Với khách hàng truyền thống ANVIETCPA việc thực thực nghiệm kiểm soát thường bỏ qua trừ KTV phát thấy năm có kiện phát sinh liên quan đến KSNB Điều dẫn đến rủi ro kiểm toán Để khắc phục điều này, cơng ty việc khách hàng thỏa thuận việc thực kiểm tốn sơ vào khoảng thời gian khơng phải mùa kiểm tốn Từ đó, KTV có thời gian đánh giá KSNB khách hàng cách cẩn trọng hơn, giảm thời gian tiến hành thực kiểm tốn Ngồi công ty nên thay đổi cách thức xây dựng bảng câu hỏi đánh giá KSNB khoản Phải trả người bán Thay việc sử dụng câu hỏi dạng đóng Có/ Khơng nên thiết kế thêm câu hỏi dạng mở để thu nhập thêm thông tin, đưa đánh giá tốt tình hình thực tế đơn vị KTV đặt thêm nhiều câu hỏi khác, sau ghi nhận câu trả lời chi tiết khách hàng Điều góp phần vào việc đánh giá hiệu KSNB đơn vị Thêm vào đó, để phù hợp việc đánh giá kiểm sốt nội loại hình doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng kiểm tốn, cơng ty nên thiết kế câu hỏi riêng loại hình doanh nghiệp ngân hàng, bảo hiểm, tín dụng, KTV sử dụng kết hợp bảng câu hỏi tường thuật lưu đồ Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 71 Học viện Ngân Hàng Mỗi phương pháp có ưu điểm khác nên việc kết hợp chúng đem lại hiệu cao Bản tường thuật phù hợp với đơn vị có thiết kế kiểm sốt nội đơn giản, dễ mô tả Nếu KTV kết hợp bảng hỏi bảng tường thuật có nhìn tổng qt KSNB có thơng tin chi tiết phận hệ thống Phương pháp sử dụng lưu đồ trình bày KSNB thông qua sơ đồ ký hiệu Ưu điểm giúp KTV có nhìn khái qt, logic KSNB khách hàng, từ dễ dàng phát thiếu sót thiết kế vận hành Tuy nhiên, nhược điểm phương pháp phức tạp tốn thời gian, cần có thống ký hiệu, quy trình xử lý liệu, phân chia thành nhiều cấp sơ đồ Do phương pháp phù hợp hiệu áp dụng kiểm toán doanh nghiệp quy mô vừa phải 3.2.2 Giai đoạn thực kiểm toán Thực thủ tục phân tích Thủ tục phân tích kỹ thuật thu thập chứng kiểm toán quan trọng Mặc dù khơng cung cấp chứng kiểm tốn trực tiếp việc phân tích có ý nghĩa lớn việc nhận biến động quan hệ tiêu BCTC từ giúp KTV dễ dàng phát điểm bất thường số dư tài khoản Vì vậy, KTV cần thực cách cẩn thận thủ tục phân tích việc phân tích kỹ tỉ suất để đưa mối quan hệ tổng quan mối quan hệ với ngành nghề kinh doanh khách hàng Thủ tục phân tích khoản mục Nợ phải trả người bán công ty áp dụng giai đoạn thực kiểm toán KTV nên áp dụng thủ tục phân tích triệt để để việc kiểm tốn khoản mục nói riêng kiểm tốn BCTC nói chung đạt hiệu cao Ngồi cơng ty nên sử dụng tài liệu thống kê bên doanh nghiệp có quy mơ ngành, tồn ngành liên quan đến khoản mục Phải trả người bán để kết hợp so sánh, đối chiếu với số liệu khách hàng Từ KTV có nhìn cụ thể khoản Nợ phải trả người bán khách hàng đồng thời KTV dựa vào kết phân tích để giảm số lượng mẫu chọn kiểm tra chi tiết giúp giảm chi phí mà đảm bảo hạn chế rủi ro kiểm toán Tuy nhiên việc Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 72 Học viện Ngân Hàng thực số liệu thống kê doanh doanh nghiệp khác tồn ngành cơng khai minh bạch Về quy trình chọn mẫu ANVIETCPA chủ yếu chọn mẫu dựa vào khả xét đoán KTV (phần lớn lấy mẫu có số dư lớn số phát sinh lớn) Nếu xét đoán KTV mẫu khơng xác đưa kết luận chứa nhiều rủi ro, ảnh hưởng đến chất lượng kiểm tốn Vì vậy, để giảm rủi ro tăng tính cách khách quan cho mẫu chọn, đồng thời giảm thiểu tối đa thời gian chi phí kiểm tốn nâng cao hiệu kiểm toán, KTV nên kết hợp kỹ thuật chọn mẫu dựa bảng số ngẫu nhiên xét đoán nghề nghiệp đề mẫu chọn đại diện cho tổng thể Mặt khác trình chọn mẫu nên thể giấy tờ làm việc để phục vụ cho công tác kiểm tra giám sát dễ dàng Về thủ tục gửi thư xác nhận Mặc dù thủ tục gửi thư xác nhận kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán không bắt buộc khoản Nợ phải thu thủ tục nhằm cung cấp chứng trực tiếp cho mục tiêu kiểm toán hữu, đầy đủ nghĩa vụ Qua việc gửi thư xác nhận KTV phát khoản phải trả nhà cung cấp không ghi chép Đối với khách hàng KTV phải gửi thư xác nhận để đảm bảo tính khách quan, trung thực hợp lý cho dù kiểm soát nội khách hàng đánh giá mạnh hay yếu Để việc gửi thư xác nhận đạt hiệu KTV cần yêu cầu đơn vị kiểm tốn cung cấp đầy đủ thơng tin nhà cung cấp khách hàng KTV nên chủ động lên lịch trình gửi thư xác nhận sớm để tránh việc nhận phản hồi cách chậm trễ từ bên thứ ba Việc gửi thư xác nhận sớm giúp KTV kịp thời gửi thư xác nhận lần có thời gian tiến hành thủ tục thay không nhận thư phản hồi đảm bảo cho việc thu thập chứng kiểm toán cách đầy đủ khoản mục Nợ phải trả người bán Ngoài việc xác định giá trị nợ phải trả xác nhận theo thư phản hồi so với tổng số công nợ gửi thư xác nhận KTV cần quan tâm đến số dư nợ phải trả nhà cung cấp thư xác nhận phản hồi lớn hay nhỏ mục tiêu quan trọng Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 73 Học viện Ngân Hàng kiểm toán khoản mục tính đầy đủ Vì tổng giá trị nợ phản hồi đảm bảo số dư nợ phải trả hầu hết số dư lớn khả khơng đảm bảo u cầu tính đầy đủ cao Thêm vào đó, KTV cần xem xét đến số dư bên thứ ba không nhận thư xác nhận liệu lớn hay nhỏ so với sai sót bỏ qua Nếu lớn sai sót bỏ qua mà KTV khơng thực thủ tục kiểm tốn thay xảy sai sót Vì KTV định phải thực thủ tục kiểm toán thay để đảm bảo mục tiêu kiểm toán quan trọng 3.2.3 Một số giải pháp khác Hiện nay, nhu cầu kiểm toán ngày cao với cạnh tranh ngày nhiều cơng ty kiểm tốn Để trở thành cơng ty kiểm tốn lớn có uy tín, ANVIETCPA cần có biện pháp để nâng cao chất lượng số lượng KTV lực lượng KTV nhân tố vô quan trọng định thành cơng cơng ty kiểm tốn Vào mùa kiểm toán, KTV thường phải làm việc với cường độ cao số lượng KTV Điều ảnh hưởng đến sức khỏe KTV chất lượng kiểm tốn Vì thế, cơng ty nên có sách đãi ngộ tốt để thu hút nhân tài tiến hành chương trình đào tạo để nâng cao trình độ cho trợ lý KTV trẻ công ty 3.3 Điều kiện thực giải pháp 3.3.1 Về phía nhà nước quan chức Nhận thức tầm quan trọng nhu cầu thiết yếu kiểm toán độc lập, từ năm 1991 Chính phủ ban hành văn pháp quy làm pháp lý cho hình thành phát triển hoạt động kiểm toán độc lập như: - Nghị định 07/CP ngày 29/1/1991 Chính phủ ban hành quy chế kiểm toán độc lập kinh tế quốc dân - Thông tư số 22TC/CĐKT ngày 19/3/1994 Bộ Tài hướng dẫn thực thi quy chế kiểm toán độc lập kinh tế quốc dân - Quyết định 237TC/CĐKT ngày 19/3/1994 Bộ Tài ban hành quy chế thi tuyển cấp chứng KTV Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp - 74 Học viện Ngân Hàng Quyết định số 38/2000/QĐ-BTC ngày 14/3/2000 Bộ Tài việc ban hành công bố áp dụng hệ thống chuẩn mực kế toán, kiểm toán Việt Nam - Quyết định số 489/QĐ-BTC Trưởng ban đạo, nghiên cứu chuẩn mực kế toán, kiểm toán Việt Nam ban hành quy trình xây dựng cơng bố chuẩn mực kế tốn, kiểm tốn Việt Nam - Thơng tư số 107/2000/TT-BTC ngày 25/10/2000 Bộ Tài hướng dẫn đăng ký hành nghề KTV (thay cho Thông tư số 04TC/CĐKT ngày 12/1/1999) Theo thơng lệ quốc tế, hoạt động kiểm tốn phát triển khn khổ pháp lý đầy đủ gồm: quy định mang tính pháp lý quản lý hoạt động kiểm toán quy định mang tính chuẩn mực nghề nghiệp Trong năm qua, vừa xây dựng vừa triển khai hoạt động kiểm toán độc lập cho thấy sở pháp lý có chưa đầy đủ: khn khổ pháp lý quản lý hoạt động kiểm toán bao gồm Nghị định Chính phủ văn Bộ Tài Hệ thống văn pháp quy chưa tương xứng với thị trường kiểm toán chưa đồng so với hệ thống pháp luật khác như: Luật đầu tư nước ngoài, Luật doanh nghiệp Nhà nước, Luật thuế, Pháp lệnh, Pháp lệnh Ngân hàng tổ chức Tài chính, Chứng khoán… Đến nay, Việt Nam chưa ban hành đầy đủ Chuẩn mực kế toán kiểm toán làm sở đào tạo, thực kiểm toán đánh giá chất lượng hoạt động kiểm toán chưa triển khai dịch vụ bảo hiểm nghề nghiệp, chưa thực trách nhiệm vật chất Từ đó, kết kiểm tốn chưa quan tâm đánh giá mức, chưa sử dụng hiệu quản lý thực tế chất lượng hoạt động kiểm toán chưa cao, chí cịn thấp chưa đạt u cầu Do đó, cần thiết phải có sửa đổi, bổ sung cho phù hợp: - Chính phủ Bộ Tài xây dựng, ban hành văn pháp lý có hiệu lực điều chỉnh tồn hoạt động kiểm tốn kế toán, bao gồm: Luật kế toán Nghị định hướng dẫn thi hành; xây dựng ban hành lại Nghị định quy chế kiểm toán độc lập (hoặc ban hành Pháp lệnh kiểm toán độc lập) Thông tư hướng dẫn, văn quản lý Bộ, Ngành có liên quan; xây dựng ban hành đầy đủ chuẩn mực kế tốn (hiện có 10 chuẩn mực kế tốn Việt Nam), chuẩn mực kiểm toán Việt Nam; mở rộng chương trình đào tạo CPA quốc tế vào Việt Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 75 Học viện Ngân Hàng Nam Ngoài ra, phải sửa đổi bổ sung, hoàn thiện văn quy phạm pháp luật có liên quan đến hoạt động kiểm tốn giá phí kiểm tốn điều kiện quản lý vốn đầu tư xây dựng bản; quy định bảo hiểm bắt buộc Luật kinh doanh bảo hiểm; quy định lại điều kiện thành lập doanh nghiệp công ty kiểm tốn Luật doanh nghiệp Luật doanh nghiệp quy định có người có chứng KTV thành lập cơng ty kiểm tốn, Nghị định số 07/CP quy định công ty phải có KTV đảm bảo cơng việc kiểm tốn Việc quy định cơng ty kiểm tốn cần người có chứng KTV khơng đáp ứng yêu cầu pháp lý báo cáo kiểm tốn phải có chữ ký (1 KTV đại diện lãnh đạo cơng ty kiểm tốn phải có chứng KTV) - Hiện nay, quan thống kê chưa có nhiều liệu thống kê để so sánh Khi có liệu ngành, KTV so sánh liệu công ty với liệu chung ngành để từ xác định xem liệu tình hình tài cơng ty tốt hay xấu Điều giúp cho KTV giai đoạn lập kế hoạch để xác định rủi ro kiểm tốn xác đầy đủ mà cịn giúp cho cơng tác kế hoạch đơn vị sản xuất Do đó, Tổng cục thống kê kết hợp với Bộ Tài nên nhanh chóng xây dựng công bố liệu thống kê ngành cách đầy đủ thường xuyên 3.3.2 Về phía hiệp hội nghề nghiệp Hiện nay, Hội Kế toán Kiểm toán Việt Nam (VAA) thành lập có trách nhiệm tư vấn hoạt động kiểm toán doanh nghiệp Hội tiến hành tổ chức đào tạo thi tuyển KTV nhằm cung cấp cho thị trường kiểm toán số lượng nhân lực KTV có chất lượng cao Bên cạnh vai trị đào tạo thi tuyển KTV, VAA ln cập nhật thơng tin hiệp hội kế tốn, kiểm toán khu vực giới nhằm cập nhật thơng tin kịp thời cho thị trường kế tốn, kiểm toán nước Hội Kế toán Kiểm toán Việt Nam Hội nghề nghiệp kế toán kiểm tốn Việt Nam Mặc dù có thời gian 10 năm hoạt động, thành viên tổ chức Liên đoàn Quốc tế (IFAC) Hiệp hội Kế tốn Đơng Nam Á Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 76 Học viện Ngân Hàng chưa có vị trí vai trò việc quản lý, kiểm tra, đánh giá chất lượng hoạt động cung cấp dịch vụ kế toán – kiểm toán Việc phối hợp tổ chức kỳ thi lấy chứng KTV hành nghề hội thảo, tập huấn cho cán kiểm toán cần thực chặt chẽ hiệu Hiệp hội cần tăng cường hoạt động giám sát quản lý Công ty kiểm toán Do nhu cầu thị trường mà số lượng Cơng ty kiểm tốn ngày nhiều mà chất lượng chưa thực đảm bảo Hiệp hội khơng ngừng mở rộng, nâng cao thi cấp chứng KTV quốc gia thường xuyên mở lớp huấn luyện đào tạo, nâng cao tay nghề cho đội ngũ KTV, thực thể vai trò tổ chức nghề nghiệp Hiệp hội nên phát huy vai trị việc tham gia xây dựng sách, quy định kiểm tốn Xuất phát tử thực tế đây, giai đoạn năm tới, điều kiện phát triển kinh tế nước ta theo hướng cơng nghiệp hóa – đại hóa, hoạt động theo kinh tế thị trường, mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế, tiến tới hòa nhập với kinh tế giới khu vực, cơng tác quản lý kinh tế nói chung quản lý doanh nghiệp đòi hỏi ngày nâng cao tính trung thực, khách quan số liệu, thơng tin kinh tế - tài Cần phải thiết lập chế toàn diện quản lý hoạt động kiểm toán, kiểm tra soát xét chất lượng kiểm toán Cơ chế quản lý, kiểm tra soát xét chất lượng kiểm toán phải thực nội doanh nghiệp kiểm toán bên ngồi doanh nghiệp 3.3.3 Về phía Cơng ty TNHH Kiểm tốn An Việt Đối với cơng ty kiểm tốn nói chung Cơng ty TNHH Kiểm tốn An Việt nói riêng cần nâng cao trình độ KTV, tổ chức tập huấn nhằm phổ biến kỹ thuật Việt Nam giới Các cơng ty kiểm tốn nên cập nhật thường xuyên luật, thông tư, nghị định Chính phủ liên quan đến kiểm tốn, kế tốn, thuế…để đảm bảo kiểm tốn ln tn thủ theo luật định giai đoạn kiểm tốn Mặt khác cơng ty cần có biện pháp nhằm nâng cao chất lượng số lượng KTV, đáp ứng nhu cầu kiểm tốn, tránh tình trạng q tải vào mùa kiểm toán Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 77 Học viện Ngân Hàng Đồng thời nhóm làm việc cần xen kẽ kiểm toán lớn nhỏ để giảm bớt căng thẳng cho KTV Công ty cần đánh giá lựa chọn kỹ lưỡng khách hàng trước ký hợp đồng kiểm toán để giúp cân số lượng hợp đồng với nguồn nhân lực có cơng ty, tránh q tải làm việc nhân viên để đáp ứng số lượng lớn hợp đồng 3.3.4 Về phía khách hàng - BCTC báo cáo tổng hợp tình hình tài sản, cơng nợ tình hình tài kết kinh doanh doanh nghiệp, thể luồng tiền vào doanh nghiệp BCTC quy định cho doanh nghiệp gồm: Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết kinh doanh, Bảng lưu chuyển tiền tệ Thuyết minh BCTC Mặc dù theo Quyết định số 167/2000 QĐ-BTC ngày 25/10/2000 Bộ Tài chính, Bảng lưu chuyển tiền tệ tạm thời chưa quy định báo cáo bắt buộc khuyến khích doanh nghiệp lập sử dụng báo cáo lưu chuyển tiền tệ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ BCTC tổng hợp phản ánh việc hình thành sử dụng lượng tiền phát sinh kỳ báo cáo doanh nghiệp Dựa vào báo cáo lưu chuyển tiền tệ, người sử dụng đánh giá khả tạo tiền, biến động tài sản doanh nghiệp, khả toán doanh nghiệp dự đoán luồng tiền kỳ Chính lợi ích nêu trên, khách hàng nên lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ - Bên cạnh đó, khách hàng cần cung cấp cho KTV tài liệu cần thiết kiểm toán cách đầy đủ, kịp thời trung thực Đó yếu tố quan trọng để KTV thực kiểm toán cách có hiệu - Các cơng ty khách hàng nên thiết lập hệ thống kiểm soát nội tốt để tăng độ tin cậy thông tin cung cấp giúp cho kết phân tích KTV đáng tin cậy Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT Khóa luận tốt nghiệp 78 Học viện Ngân Hàng KẾT LUẬN Trong xu tồn cầu hóa, tiến trình mở cửa kinh tế Việt Nam không dừng lại giao dịch thương mại hàng hóa mà mở rộng sang phân ngành dịch vụ khác có dịch vụ kiểm tốn Điều tạo nên hội to lớn đặt khơng thách thức cho cơng ty kiểm toán Việt Nam Để đứng vững phát triển cơng ty kiểm tốn phải tự nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp, KTV phải không ngừng trau dồi nâng cao kiến thức phẩm chất đạo đức Nhận thức vấn đề trên, thời gian thực tập Cơng ty Kiểm tốn An Việt, em cố gắng nắm bắt thực trạng hoạt động kiểm tốn BCTC nói chung hoạt động kiểm tốn khoản mục nợ phải trả nói riêng Kết hợp với lí luận tiếp thu nhà trường, em hồn thành khóa luận tốt nghiệp với đề tài: “Kiểm toán khoản mục Nợ phải trả người bán quy trình kiểm tốn BCTC Cơng ty Kiểm tốn An Việt thực hiện” Cùng với vấn đề lí luận thực tiễn kiểm tốn khoản mục nợ phải trả ANVIETCPA thực hiện, em xin đưa số ý kiến đề xuất nhằm góp phần hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục Do trình độ hiểu biết kinh nghiệm thực tế thân cịn hạn chế nên khóa luận em khơng tránh khỏi thiếu sót Em mong nhận đóng góp thầy anh chị KTV cơng ty để khóa luận em hoàn thiện Một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn hướng dẫn cô Th.s Nguyễn Thị Quỳnh Hoa anh chị KTV Cơng ty TNHH Kiểm tốn An Việt giúp em hồn thành khóa luận tốt nghiệp Sinh viên thực Phạm Anh Thư Phạm Anh Thư Lớp: K17CLCKT DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Alcin A.Arens – James K.Loebbecke: Kiểm toán (Auditing), NXB Thống kê TS Nguyễn Viết Lợi, Ths Đậu Ngọc Châu (chủ biên), “Lý thuyết kiểm tốn”, NXB Tài Chính 2009 PGS.TS Thịnh Văn Vinh, PGS.TS Giang Thị Xuyến (đồng chủ biên), “Giáo trình Tổ chức q trình Kiểm tốn BCTC”, NXB Tài Chính 2012 Các chun đề, luận văn khóa trước Các tài liệu Công ty TNHH Tài Kiểm tốn Việt Nam cung cấp (BCTC năm 2008,2009,2010; Hồ sơ giới thiệu lực, Thư chào hàng Công ty ) Hồ sơ kiểm tốn Cơng ty cổ phần ABC, hồ sơ Cơng ty TNHH Kiểm toán An Việt (Chi nhánh Hà Nội) thực Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Quốc tế Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam- NXB Tài Chính 10 Tài liệu nội Cơng ty TNHH Kiểm toán An Việt 11 Trang web www.kiemtoan.com 12 Trang web www.vacpa.com.vn PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: DANH MỤC TÀI LIỆU CẦN CUNG CẤP A – TỔNG QUÁT Biên họp Đại hội đồng cổ đông, HĐQT/HĐTV BGĐ năm/kỳ thời điểm kiểm toán Điều lệ hoạt động Công ty Quyết định thành lập Cơng ty (nếu có) Giấy phép đầu tư/GCNĐT/GCNĐKKD/GCNĐKDOANH NGHIỆP, kể điều chỉnh (nếu có) Bản cáo bạch, Báo cáo thường niên, Báo cáo quản trị (nếu có) Sơ đồ tổ chức Cơng ty, định bổ nhiệm, miễn nhiệm HĐQT, BGĐ, Ban Kiểm sốt, Kế tốn trưởng Cơng văn chấp thuận Bộ Tài chế độ kế tốn sử dụng (nếu có) Hệ thống tài khoản kế toán sử dụng Sơ đồ tổ chức máy kế toán 10 Giấy chứng nhận đăng ký thuế 11 Các văn bản, sách thuế có liên quan đến hoạt động Cơng ty (nếu có) 12 Thỏa ước lao động tập thể (nếu có) 13 Biên kiểm tra lao động năm/kỳ (nếu có) 14 Các sách có liên quan đến nhân thu nhập nhân viên 15 Các hợp đồng thuê đất, hợp đồng bảo lãnh, hợp đồng thuê cho thuê (bao gồm thuê tài chính) dài hạn 16 Các hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng liên doanh (nếu có) 17 Bảng cân đối số phát sinh cho năm tài kết thúc ngày 31/12/2017 18 BCTC cho năm tài kết thúc ngày 31/12/2017 19 Sổ Cái sổ chi tiết tài khoản cho năm tài kết thúc ngày 31/12/2017 20 Sổ Cái số sổ chi tiết tài khoản từ ngày 31/12/2017 đến thời điểm kiểm toán (theo yêu cầu cụ thể KTV) 21 Quy trình quản lý nội văn có (ví dụ: quy trình quản lý tiền mặt, hàng tồn kho, doanh thu, ) 22 Các cam kết, nghĩa vụ tiềm tang 23 Các giấy tờ liên quan đến tranh chấp, kiện tụng công ty B – CỤ THỂ Phải trả cho người bán • Danh mục khoản phải trả cho người bán ngày 31/12/2017, giải thích chi tiết số dư phải trả có chênh lệch lớn so với năm trước • Các khoản phải trả hạn xem xét để xóa sổ • Các Biên đối chiếu nợ phải trả cho người bán ngày 31/12/2017 • Danh mục khoản toán sau ngày 31/12/2017 (nếu có) gồm: ngày tốn, chứng từ tham chiếu, số tiền tốn • Sổ kế tốn, hóa đơn chứng từ chưa hạch tốn từ sau ngày 31/12/2017 đến ngày kiểm tốn PHỤ LỤC 2: TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH 31/12/2017 CHỈ TIÊU Biến động 31/12/2016 Trước kiểm toán Sau kiểm toán Tiền khoản tương đương tiền 15,109,572,719 15,656,572,948 Các khoản phải thu khách hàng 12,636,017,991 77,600,000 12,558,417,991 16183.5% Các khoản phải thu ngắn hạn khác 143,958,159,825 141,487,941,408 2,470,218,417 1.7% Hàng tồn kho 956,050,091,208 1,017,880,258,374 (61,830,167,166) -6.1% 9,971,042,327 10,748,775,834 (777,733,507) -7.2% 1,137,724,884,070 1,185,851,148,564 (48,126,264,494) -4.1% Tài sản ngắn hạn khác TÀI SẢN NGẮN HẠN VND % (547,000,229) -3.5% Tài sản dài hạn khác - 67,991,260 (67,991,260) -100.0% TÀI SẢN DÀI HẠN - 67,991,260 (67,991,260) -100.0% 99,581,110,558 67,637,786,484 31,943,324,074 47.2% Nợ ngắn hạn khác 312,812,142,180 261,080,226,957 51,731,915,223 19.8% Vay nợ thuê tài ngắn hạn 110,461,380,292 19,962,116,250 90,499,264,042 453.4% NỢ NGẮN HẠN 522,854,633,030 348,680,129,691 174,174,503,339 50.0% 1,680,000,000 100.0% Phải trả người bán ngắn hạn Nợ dài hạn khác 1,680,000,000 - Vay nợ thuê tài dài hạn 285,992,872,864 510,000,000,000 (224,007,127,136) -43.9% NỢ DÀI HẠN 287,672,872,864 510,000,000,000 (222,327,127,136) -43.6% Vốn góp chủ sở hữu 328,478,661,966 328,478,661,966 Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối (1,281,283,790) (1,239,651,833) (41,631,957) 0.0% 3.4% VỐN CHỦ SỞ HỮU 327,239,010,133 (41,631,957) 31/12/2016 Biến động 614,870,251,040 837,171,018,873 (222,300,767,833) 1,137,724,884,070 1,185,919,139,824 (48,194,255,754) Tổng nợ 810,527,505,894 858,680,129,691 (48,152,623,797) Vốn CSH 327,197,378,176 327,239,010,133 (41,631,957) CHỈ TIÊU Tài sản ngắn hạn - Nợ ngắn hạn Tổng tài sản 327,197,378,176 31/12/2017 0.0%