NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG - LƢU QUANG KIÊN GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƢNG YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2018 NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG - LƢU QUANG KIÊN GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƢNG YÊN Chuyên ngành: Tài - Ngân hàng Mã số: 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS TRẦN HỮU Ý HÀ NỘI - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Giải pháp nâng cao hiệu tín dụng hộ nghèo Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hưng n” cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu luận văn sử dụng trung thực Kết nghiên cứu trình bày luận văn chưa công bố cơng trình khác TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lƣu Quang Kiên MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI 1.1 TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI 1.1.1 Q trình hình thành Ngân hàng Chính sách xã hội 1.1.2 Chức năng, nhiệm vụ vai trị Ngân hàng Chính sách xã hội 1.2 TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI 16 1.2.1 Quan niệm đói nghèo 16 1.2.2 Sự cần thiết tín dụng ưu đãi hộ nghèo 18 1.2.3 Quy định nghiệp vụ tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội hộ nghèo 21 1.3 CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO 26 1.3.1 Các tiêu chí đánh giá hiệu tín dụng hộ nghèo 26 1.3.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu tín dụng hộ nghèo 33 1.4 KINH NGHIỆM VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO CỦA MỘT SỐ NƯỚC VÀ BÀI HỌC RÚT RA CHO VIỆT NAM 37 1.4.1 Kinh nghiệm số nước 37 1.4.2 Bài học rút Việt Nam 38 KẾT LUẬN CHƢƠNG 41 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƢNG YÊN 42 2.1 KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƯNG YÊN 42 2.1.1 Lịch sử hình thành phát triển 42 2.1.2 Cơ cấu tổ chức mạng lưới Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 44 2.1.3 Chương trình tín dụng sách hộ nghèo NHCSXH 46 2.1.4 Các chương trình tín dụng triển khai địa bàn tỉnh Hưng Yên 46 2.2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƯNG YÊN 51 2.2.1 Về nguồn vốn 51 2.2.2 Về sử dụng vốn 54 2.3 THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƯNG YÊN 58 2.3.1 Các tiêu phản ánh hiệu tín dụng hộ nghèo Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 58 2.3.2 Đánh giá hiệu tín dụng hộ nghèo Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 63 KẾT LUẬN CHƢƠNG 71 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƢNG YÊN 72 3.1 MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƯỚNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƯNG YÊN 72 3.1.1 Mục tiêu chung cho vay hộ nghèo Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 72 3.1.2 Định hướng hoạt động tín dụng hộ nghèo Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 72 3.2 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI - CHI NHÁNH TỈNH HƯNG YÊN 74 3.2.1 Hoàn thiện cấu tổ chức mạng lưới hoạt động 74 3.2.2 Đẩy mạnh ủy thác cho vay qua tổ chức trị - xã hội 75 3.2.3 Gắn công tác cho vay vốn với hoạt động khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư 77 3.2.4 Thực công khai hóa, xã hội hóa hoạt động Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 78 3.2.5 Điều chỉnh mức cho vay phù hợp với thực tế 79 3.2.6 Đa dạng hóa ngành nghề đầu tư 79 3.2.7 Tăng cường hệ thống kiểm tra, giám sát 80 3.2.8 Đẩy mạnh cơng tác huy động vốn Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 83 3.2.9 Giải pháp quản lý đối tượng vay vốn vay 84 3.2.10 Nâng cao trình độ cán Ngân hàng 86 3.3 KIẾN NGHỊ 87 3.3.1 Đối với Đảng, Chính phủ 87 3.3.2 Đối với cấp ủy Đảng, quyền, đồn thể cấp tỉnh Hưng Yên 88 3.3.3 Đối với Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam 89 KẾT LUẬN CHƢƠNG 89 KẾT LUẬN 90 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Nguyên nghĩa GB Grameen bank HĐQT Hội đồng quản trị HSSV Học sinh sinh viên NHCSXH Ngân hàng Chính sách xã hội NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NS&VSMTNT Nước vệ sinh môi trường nông thôn NSNN Ngân sách Nhà nước SXKD Sản xuất kinh doanh TCTD Tổ chức tín dụng TK&VV Tiết kiệm vay vốn UBND Uỷ ban nhân dân XĐGN Xóa đói giảm nghèo DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 2.1 Cơ cấu nguồn vốn NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2014 - 2017 52 Bảng 2.2 Cơ cấu dư nợ NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2014 - 2017 56 Bảng 2.3 Dư nợ cho vay hộ nghèo NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2013 - 2017 59 Bảng 2.4 Tỷ lệ nợ hạn chương trình cho vay hộ nghèo NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2014 - 2017 60 Bảng 2.5 Hiệu xã hội chương trình cho vay hộ nghèo NHCSXH Chi nhánh tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2014 - 2017 61 Bảng 2.6 Hiệu tín dụng thân hộ nghèo tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2014 - 2017 62 Sơ đồ 1.1 Quy trình cho vay NHCSXH 24 Sơ đồ 2.1 Mơ hình tổ chức NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 45 Biểu đồ 2.1 Tỷ trọng dư nợ Hội đoàn thể 57 MỞ ĐẦU Tổng quan cơng trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài l chọn đề t i Hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho hộ nghèo; hỗ trợ hiệu cho người nghèo tiếp cận dịch vụ xã hội bản; phát triển hạ tầng vùng khó khăn, vùng có tỷ lệ hộ nghèo cao, nhóm sách Thủ tướng Chính phủ đạo Chỉ thị số 01/CT-TTg ngày 06/01/2017 tăng cường đạo thực Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2020 Chính sách tín dụng ưu đãi cho hộ nghèo phát triển sản xuất cấu phần quan trọng chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững Việt Nam Chính sách tạo điều kiện cho người nghèo đối tượng sách khác tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi Nhà nước để cải thiện bước nâng cao điều kiện sống, tạo chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện vùng nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số Trải qua gần 15 năm hoạt động, đến ngày 31/12/2017, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) có mạng lưới trải rộng từ Trung ương đến sở tổ chức giao dịch trực tiếp 10.962 điểm giao dịch xã Toàn hệ thống NHCSXH huy động 178.675 tỷ đồng vay với tổng dư nợ đạt 171.790 tỷ đồng, gấp 20 lần so với thời điểm thành lập Các chương trình tín dụng NHCSXH, chương trình cho vay hộ nghèo góp phần tích cực việc thực Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mà Đảng, Nhà nước nhân dân ta thực Trong trình nghiên cứu, tìm hiểu tra cứu phương tiện thông tin thư viện, website, báo, tạp chí số nguồn thơng tin khác cho thấy thời gian gần đây, tín dụng sách hộ nghèo nhiều người nghiên cứu, phạm vi nước địa phương Trong số cơng trình cơng bố, liên quan trực tiếp đến nội dung đề tài có cơng trình tiêu biểu sau: - “Tín dụng cho người nghèo Quỹ xóa đói giảm nghèo nước ta nay” (2002), TS Nguyễn Trung Tăng, Luận án Tiến sĩ kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội Luận án nghiên cứu vấn đề tín dụng người nghèo Quỹ xóa đói giảm nghèo nước ta thời kỳ hoạt động Ngân hàng Phục vụ người nghèo - “Giải pháp tín dụng góp phần thực xóa đói giảm nghèo Ngân hàng Phục vụ người nghèo Việt Nam” (2003), TS Đào Tấn Nguyên, Luận án tiến sĩ kinh tế, Học viện Ngân hàng, Hà Nội Luận án nghiên cứu đề xuất giải pháp cho vay hộ nghèo Ngân hàng Phục vụ người nghèo Việt Nam nhằm góp phần thực Chương trình xóa đói giảm nghèo nước ta - "Mơ hình Ngân hàng Chính sách giải pháp nâng cao hiệu hoạt động Ngân hàng sách” (2002), TS Đỗ Tất Ngọc chủ nhiệm đề tài khoa học ngành Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hà Nội Đề tài khoa học nghiên cứu mơ hình Ngân hàng Chính sách giải pháp nâng cao hiệu hoạt động Ngân hàng Chính sách nói chung Các cơng trình đề cập đến khía cạnh khác vấn đề tín dụng hộ nghèo; tập trung làm rõ vai trò, cần thiết, hay tác động tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội xóa đói giảm nghèo; phân tích hiệu hoạt động tín dụng hộ nghèo Ngân hàng Chính sách xã hội, kể cấp Trung ương địa phương Tuy nhiên, chưa có đề tài nghiên cứu giải pháp nâng cao hiệu tín hộ nghèo Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên thời gian gần Vì vậy, làm để hộ nghèo nhận sử dụng có 79 Yên (xã hội hoá hoạt động Ngân hàng) - Cơ chế cho vay hộ nghèo đối tượng sách khác thời điểm (hồ sơ thủ tục vay vốn, trả nợ, dư nợ hộ vay), lãi suất cho vay, chế xử lý rủi ro hộ nghèo gặp rủi ro bất khả kháng, hoa hồng, phí ủy thác, danh sách hộ nghèo vay vốn Những nội dung công khai điểm giao dịch, trụ sở NHCSXH cấp tỉnh huyện, phương tiện thông tin đại chúng - Công khai loại hồ sơ vay vốn, danh sách dư nợ điểm giao dịch để hộ nghèo biết thực đúng, tránh việc hộ nghèo phải lại nhiều lần nộp khoản phí, lệ phí sai quy định; giải ngân kịp thời đến tận hộ vay đảm bảo quy trình thủ tục, đảm bảo an toàn vốn 3.2.5 Điều chỉnh mức cho vay phù hợp với thực tế Tại NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên năm qua việc cho vay hộ nghèo tăng trưởng nhanh Về quy mô dư nợ, số tổ vay vốn, mức dư nợ bình quân/hộ (dư nợ tăng lần, dư nợ bình quân/hộ tăng lần so với năm 2003) Mức đầu tư cho vay hộ nghèo phải phù hợp với tình hình sản xuất, phù hợp với khả lực sản xuất Trong năm đầu thành lập NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên, hộ nghèo sản xuất, chăn ni nhỏ; đồng thời giá vật tư, hàng hóa tương đối phù hợp với mức vay vài ba triệu đồng đến thời gian gần số hộ vay mức tối đa chương trình 50 triệu đồng Nhưng thời điểm tương lai gần, mức cần phải tăng lên để giúp hộ kinh doanh giỏi mở rộng sản xuất đầu tư theo chiều sâu, họ thật khỏi cảnh nghèo 3.2.6 Đa dạng hóa ng nh nghề đầu tƣ Tại NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên năm qua, đối tượng sử dụng vốn đơn điệu; chăn ni trâu, bị chính, 80 ngành nghề dịch vụ chưa nhiều nên hiệu kinh tế vốn vay Ngân hàng hạn chế Đối với hộ nghèo, việc đầu tư vào ngành nghề khó khăn, điều kiện tiếp cận thị trường hạn chế, tâm lý sợ rủi ro Để đồng vốn sử dụng có hiệu cao phải đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác nhau, ngành nghề như: dự án chăn nuôi lợn siêu nạc, dự án trồng rau sạch, dự án ni cá, Muốn đa dạng hố ngành nghề đầu tư mặt hộ nghèo phải chủ động tìm đối tượng đầu tư phù hợp; mặt khác, địi hỏi phải có giúp đỡ định hướng cấp, ngành Trung ương địa phương; mở nhiều nhà máy tiêu thụ sản phẩm, nhiều lớp tập huấn chuyển giao tiến kỹ thuật cho người dân 3.2.7 Tăng cƣờng hệ thống kiểm tra, giám sát 3.2.7.1 Đối với tổ chức nhận ủy thác cấp Tăng cường công tác kiểm tra của Ngân hàng hoạt động cho vay ủy thác tổ chức Hội, Hội cấp cấp dưới; kiểm tra hoạt động Tổ TK&VV Tổ chức Hội cấp tỉnh tổ chức kiểm tra hộ vay sử dụng vốn định kỳ lần/năm Tổ chức Hội cấp huyện, thành phố kiểm tra 100% Hội cấp xã, phường, thị trấn 30 - 35% Tổ TK&VV hàng năm Các tổ chức Hội cần phối hợp với NHCSXH, đơn vị liên quan triển khai biện pháp thu hồi nợ hạn, nợ lãi tồn đọng, nợ chiếm dụng Thực đối chiếu dư nợ theo quy định để kịp thời ngăn chặn, không để phát sinh nợ Các nội dung kiểm tra chủ yếu tập trung vào công tác phối hợp tổ chức Hội cấp huyện sở, Tổ TK&VV việc quản lý, giám sát nguồn vốn ủy thác NHCSXH gồm: - Kiểm tra việc phổ biến chủ trương, sách tín dụng đến hộ nghèo địa phương - Kiểm tra tình hình hoạt động Tổ TK&VV, công tác đối chiếu số 81 dư tiền vay, tiền gửi tiết kiệm hộ vay, công tác đôn đốc thu hồi nợ hạn, nợ đến hạn, việc lưu trữ ghi chép hồ sơ quản lý vốn vay tổ - Kiểm tra tình hình trả nợ, trả lãi, gửi tiền tiết kiệm thành viên tổ Bên cạnh đó, để nâng cao hiệu công tác kiểm tra, giám sát hoạt động ủy thác cho vay việc phối hợp với quyền cấp việc kiểm tra giám sát quan trọng cần thiết Do đó, thời gian tới Ngân hàng cần đẩy mạnh công tác phối hợp với cấp quyền địa phương kiểm tra, giám sát hoạt động cho vay ủy thác địa bàn tỉnh; thường xuyên giữ mối liên hệ với UBND cấp, đặc biệt UBND cấp xã, đưa việc thực sách tín dụng ưu đãi Nhà nước vào chương trình nghị liên quan địa phương, Nghị gắn với thực kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội địa phương thời kỳ Đồng thời, thông qua kênh đường dây nóng, hịm thư góp ý đặt điểm giao dịch NHCSXH địa bàn xã, phường, thị trấn để lắng nghe ý kiến đóng góp, nguyện vọng đối tượng sách Đảm bảo phát huy quyền dân chủ, tính cơng khai minh bạch thực sách tín dụng ưu đãi theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” Phối hợp chặt chẽ với UBND cấp, Ban đạo thu hồi nợ tồn đọng cấp tích cực đạo xử lý khoản nợ hạn, nợ bị xâm tiêu chiếm dụng Đối với địa bàn có tỷ lệ nợ hạn cao cần thường xuyên kiểm tra, giám sát tình hình sử dụng vốn vay, đối tượng vay Tổ chức điều tra quản lý chặt chẽ danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo đối tượng sách khác Chủ động, điều chỉnh bổ sung kịp thời danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo đối tượng sách khác để có xét duyệt đối tượng vay vốn Ngân hàng, liên đới trách nhiệm việc cho vay đối tượng sách 82 địa bàn, bảo đảm vốn vay đến đối tượng, phát huy hiệu trả nợ Ngân hàng Nâng cao trách nhiệm quyền sở việc triển khai thực tín dụng sách xã hội địa bàn, tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động Tổ TK&VV, kiên xử lý Tổ TK&VV hoạt động quản lý hiệu quả, sử dụng vốn khơng mục đích 3.2.7.2 Đối với Ngân hàng Chính sách xã hội cấp tỉnh Hưng Yên a Ngân hàng Chính sách xã hội cấp tỉnh - Ngay từ đầu năm, NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên đề kế hoạch kiểm tra; đó, chia theo quý Đồng thời, có văn đạo Ngân hàng cấp huyện lập kế hoạch kiểm tra - Hàng tháng, phịng Kiểm tra - Kiểm tốn nội tham mưu cho Giám đốc NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên thành lập đoàn kiểm tra Về nội dung: kiểm tra đạo điều hành ban lãnh đạo NHCSXH cấp huyện, thực kế hoạch tín dụng, kế tốn; kiểm tra đối chiếu tổ hộ vay vốn Hàng tháng, quý vào báo cáo tài Ngân hàng cấp huyện gửi lên Ngân hàng tỉnh (bảng cân đối, báo cáo thu nhập chi phí, báo cáo kiểm tra, ) Ngân hàng tỉnh kiểm tra giám sát từ xa hoạt động Ngân hàng huyện - Định kỳ quý đột xuất, lãnh đạo NHCSXH tỉnh mời thành viên Ban đại diện HĐQT tỉnh kiểm tra theo kế hoạch phân công từ đầu năm b Ngân hàng Chính sách xã hội cấp huyện: - Thực kiểm tra đối chiếu danh sách đề nghị vay vốn NHCSXH (mẫu số 03/TD) với danh sách thành viên Tổ TK&VV (mẫu số 10/TD) Kiểm tra tính pháp lý hồ sơ xin vay theo quy định - Định kỳ đột xuất, lãnh đạo NHCSXH cấp huyện mời thành viên Ban đại diện HĐQT NHCSXH cấp huyện thực chương trình kiểm tra, giám sát hoạt động Tổ TK&VV, người vay tổ chức hội cấp xã việc chấp hành sách tín dụng hiệu sử dụng vốn vay người vay 83 - Chủ động tổ chức giao ban định kỳ điểm giao dịch xã, để trao đổi kết uỷ thác, tồn tại, vướng mắc; bàn giải pháp kiến nghị xử lý nợ đến hạn, nợ hạn, nợ bị rủi ro, nợ bị xâm tiêu (nếu có) 3.2.7.3 Đối với người dân kiểm tra hoạt động Ngân hàng Về hoạt động NHCSXH – Chi nhánh tỉnh Hưng n có nghiệp vụ: tín dụng, kế tốn ngân quỹ, kiểm tra, hành tổ chức Trong luận văn đề cập đến người dân kiểm tra hoạt động tín dụng Ngân hàng Người dân có người vay vốn Ngân hàng người không vay vốn Để công tác kiểm tra, giám sát người dân tốt, NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên cần làm tốt số việc sau: - Ngân hàng phối hợp với cấp ủy, quyền địa phương cấp, thường xun cung cấp thơng tin sách tín dụng; đặc biệt sách Các thông tin cung cấp từ phương tiện thông tin đại chúng, tờ rơi, hội nghị tập huấn - Tại điểm giao dịch: Ngân hàng cần công khai tồn nội dung sách tín dụng Cụ thể: biển điểm giao dịch rõ ràng, đặt nơi dễ nhìn, giao dịch thuận lợi, cần có biển dẫn vào điểm giao dịch; thơng báo sách tín dụng; nội quy giao dịch; hịm thư góp ý; danh sách dư nợ người dân biết thực kiểm tra 3.2.8 Đẩy mạnh công tác huy động vốn Ngân h ng Chính sách xã hội - Chi nhánh tỉnh Hƣng Yên Tăng trưởng nguồn vốn nhằm đáp ứng đủ vốn cho hộ nghèo có hồn cảnh khó khăn đủ điều kiện vay vốn Giải pháp tăng trưởng nguồn vốn cách ổn định, hỗ trợ mục tiêu phát triển bền vững, NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên cần xây dựng chiến lược huy động vốn theo định hướng sau: trọng công tác huy động vốn Tổ TK&VV; biết phát huy mạnh 84 công tác huy động thông qua Tổ TK&VV, điểm giao dịch xã để huy động nguồn vốn nhàn rỗi khu vực nông thôn - nơi mà chưa có cạnh tranh nhiều NHTM Tuy nhiên, để làm điều phải có sách lãi suất tiền gửi hợp lý; có hỗ trợ công nghệ thông tin việc hạch tốn quản lý; có đào tạo quản lý chặt chẽ, cho Tổ TK&VV tổ chức trị - xã hội làm nhiệm vụ ủy thác Tiếp tục hoàn thiện loại hình tiền gửi có, đặc biệt lưu ý hoàn thiện dịch vụ tiền gửi khách hàng ưa chuộng như: tiền gửi lãi suất bậc thang, tiết kiệm gửi góp, tiền gửi có tham gia dự thưởng, … Mở rộng loại hình dịch vụ Ngân hàng theo hướng phát triển phù hợp với xu chung Ngân hàng Việc mở rộng loại hình dịch vụ Ngân hàng nhằm mục đích tăng nguồn thu đa dạng hóa rủi ro, thu hút khách hàng, tận dụng sở vật chất kỹ thuật, máy người có để có thêm nguồn thu, tăng thêm tính tiện ích cho khách hàng nhằm thu hút khách hàng gửi tiền thực dịch vụ toán qua NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 3.2.9 Giải pháp quản l đối tƣợng vay v vốn vay a Vốn vay từ Ngân hàng phải thực đối tượng thụ hưởng Đây nguồn vốn hỗ trợ Nhà nước tài nhằm đào tạo nguồn nhân lực hộ nghèo, hộ có khó khăn tài Vì cho vay đối tượng mục tiêu chương trình Để đảm bảo việc cho vay đối tượng cần phải cơng khai, minh bạch sách danh sách người vay Tuyên truyền, phổ biến rộng rãi tới cộng đồng dân cư sách tín dụng ưu đãi, có tín dụng hộ nghèo Tăng cường công tác đạo Ban đại diện Hội đồng quản trị cấp tỉnh, UBND cấp tỉnh, huyện, xã quan chức việc bình xét, xác nhận hộ đối tượng vay vốn Bên cạnh đó, phải có kiểm tra giám sát tổ chức 85 trị - xã hội nhằm hạn chế tối đa thất thoát vốn cho vay sai đối tượng b Quản lý vốn vay thơng qua tổ chức trị - xã hội Việc áp dụng phương thức cho vay ủy thác qua tổ chức trị xã hội thông qua việc thiết lập Tổ TK&VV, quản lý hộ vay vốn Hộ vay vốn nhận tiền vay có trách nhiệm trả nợ gốc lãi với Ngân hàng Phương thức bước đầu phát huy tốt hiệu quả, nhiên sau thời gian bộc lộ số bất cập Vì vậy, cần có giải pháp sau: - Củng cố hoạt động Tổ TK&VV: Tăng cường tập huấn, đào tạo cho ban quản lý tổ nhiều hình thức tập huấn công tác huy động tiết kiệm, quản lý vốn vay, thu lãi, … Phối hợp với quan chuyên ngành (cơ quan khuyến nông, …) đoàn thể nhận ủy thác đào tạo, chia sẻ kiến thức chuyên môn trồng, giống tới hội viên vay vốn nhằm giúp cho thành viên nâng cao hiểu biết, áp dụng khoa học cơng nghệ vào sản xuất chăn ni Từ nâng cao thu nhập hội viên Tổ TK&VV - Củng cố hoạt động tổ chức trị - xã hội thực dịch vụ ủy thác: NHCSXH cần phối hợp với tổ chức thực thường xuyên mở lớp tập huấn cho cán Hội đồn thể, đề nghị phía Hội bố trí cán chuyên trách cấp Hội theo dõi dịch vụ ủy thác với Ngân hàng Tăng cường cơng tác kiểm tra, xây dựng quy trình kiểm tra, kiểm sốt vốn vay tăng cường cơng tác kiểm tra trước, sau cho vay Triển khai kiểm tra chéo nhằm phát sai sót cố hữu thực Nâng cao hiệu hoạt động cơng tác kiểm tra, kiểm sốt nội gắn với trách nhiệm cụ thể; phải coi công cụ hữu hiệu hoạt động quản lý cho vay hộ nghèo Chi nhánh Phối hợp, đôn đốc tổ chức Hội cần tích cực tham gia kiểm tra vốn vay, nhắc nhở người vay trả nợ, lãi hạn, đầy đủ; phát thông báo cho ngân hàng trường hợp sử dụng vốn sai 86 mục đích, bị rủi ro Đồng thời rà sốt lại khoản nợ vay, phân loại đánh giá tình trạng khoản vay, khả thu hồi nợ, từ đưa biện pháp xử lý phù hợp Nâng cao vai trò trách nhiệm tổ chức Hội việc kiểm tra vốn vay, đảm bảo việc kiểm tra phải kịp thời sách Gắn trách nhiệm nghĩa vụ tổ chức trị - xã hội nhận uỷ thác tổ trưởng Tổ TK&VV Ngân hàng cần nghiên cứu cung cấp phần mềm công nghệ thông tin cho cấp Hội, tạo điều kiện cho hội đoàn thể quản lý theo dõi vốn vay kịp thời 3.2.10 Nâng cao trình độ cán Ngân hàng Xét lâu dài, người yếu tố ảnh hưởng lớn đến thành công hoạt động nghiệp vụ quản lý cho vay Ngân hàng Xã hội ngày phát triển đòi hỏi chất lượng nhân ngày cao để đáp ứng kịp thời Đối với nhân Chi nhánh, việc tuyển chọn nhân có đạo đức nghề nghiệp tốt giỏi chuyên mơn giúp Ngân hàng ngăn ngừa sai phạm xảy thực nghiệp vụ Ngân hàng Việc đào tạo phát triển nguồn nhân lực cần tiến hành theo hướng biết nhiều việc chuyên sâu theo chức trách Mở rộng quy hoạch cán dài hạn, tập trung nâng cao chất lượng cán thông qua kế hoạch đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, kỹ quản lý cho vay Trong năm tới, tiếp tục coi trọng giải pháp đào tạo đào tạo lại cán bộ, coi nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng; Trung ương địa phương có trách nhiệm thực Về phát triển lực cho cán nói chung, nên mở hướng cho cán có khả tài khả tiếp tục theo đuổi đường học tập Các quy định học tập chế độ học tập, chế độ đãi ngộ khác 87 cho người lao động phải công cho tất người, không phân biệt cán quản lý hay cán làm công tác chuyên môn Hơn nữa, để nâng cao lực cho cán Ngân hàng, cán tín dụng phụ trách xã; cần luân phiên cán huyện để vừa học hỏi, vừa tìm lỗi sai thường mắc phải Phòng giao dịch tỉnh Cùng với để lần đánh giá cách xử lý tình thích ứng với môi trường khác, tránh trường hợp đảm trách vài xã lâu dài, hay làm tín dụng huyện khơng phát huy tính sáng tạo tính vươn lên người 3.3 KIẾN NGHỊ Chương trình cho vay hộ nghèo chương trình Chính phủ triển khai phạm vi tồn quốc Do đó, đơn vị tỉnh Hưng Yên muốn làm tốt buộc phải đặt tổng thể, điều kiện cụ thể Đó ảnh hưởng từ sách cho vay chung, sách quản lý chung mà đơn vị buộc phải chấp hành Tuy nhiên, địa phương không tránh khỏi phát sinh đặc thù phát sinh trình thực nảy sinh, địi hỏi phải có bổ sung kịp thời tăng tính thích ứng sách, nên kiến nghị hướng giải quyết, cách thức làm hay khơng giúp Phịng giao dịch mà thúc đẩy cho chương trình tồn quốc hiệu 3.3.1 Đối với Đảng, Chính phủ XĐGN mục tiêu cao cả, chương trình lớn Đảng Nhà nước ta Muốn thực thành công mục tiêu đề nghị cần đạo cấp, ngành có liên quan cấp kịp thời đầy đủ vốn điều lệ cho NHCSXH nhằm khắc phục phần thiếu vốn cho vay hộ nghèo đối tượng sách xã hội Ngồi ra, Chính phủ cần ban hành đồng sách kinh tế - xã hội khác tác động đến phát triển kinh tế khu cơng nghiệp - nơng 88 thơn nói chung hộ dân nghèo nói riêng - Chính phủ cần có sách tạo lập nguồn vốn cho vay hộ nghèo, cần làm cho người, ngành nhận thức tạo nguồn vốn vay hộ nghèo nghĩa vụ, lương tâm trách nhiệm toàn xã hội nhằm tạo điều kiện cho NHCSXH hoạt động chủ động hơn, giúp cho hộ nghèo ổn định đời sống, có thu nhập bước vươn lên - Chính phủ cần đạo Bộ, cấp, ngành tập trung nguồn vốn ưu đãi vào NHCSXH để thực cho vay ưu đãi hộ nghèo nhằm thực mục tiêu quốc gia XĐGN - Chính phủ cần quy định nguồn vốn nhàn rỗi NSNN Kho bạc Nhà nước quản lý phải gửi vào NHCSXH tạo nguồn vốn có lãi suất rẻ vay hộ nghèo đối tượng sách - Nhà nước nên có sách động viên NHTM, đơn vị kinh tế có khả tài tốt góp phần vốn vào NHCSXH với mức lãi suất thấp khơng có lãi để NHCSXH cho vay hộ nghèo 3.3.2 Đối với cấp ủy Đảng, quyền, đồn thể cấp tỉnh Hưng Yên - Đề nghị cấp ủy Đảng, quyền địa phương cấp tiếp tục quan tâm tạo điều kiện để NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên hoạt động có hiệu Đề nghị UBND tỉnh Hưng Yên đạo Sở Tài Chính trích đủ nguồn vốn từ ngân sách địa phương hàng năm Hàng năm, UBND huyện tiếp tục trích ngân sách địa phương để làm nguồn vốn cho vay hộ nghèo, trang bị thêm máy móc, phương tiện làm việc cho NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên - Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động cho vay NHCSXH, để đồng vốn Ngân hàng đầu tư đối tượng, hộ vay sử dụng mục đích có hiệu cao Ngăn chặn, xử lý kịp thời tình trạng thu phí, lệ phí hộ nghèo vay vốn UBND, tổ chức trị - xã hội cấp xã 89 3.3.3 Đối với Ngân h ng Chính sách xã hội Việt Nam Vấn đề xuất phát từ nội NHCSXH phải NHCSXH tự thay đổi thay đổi cách tồn diện như: nhân sự, cơng nghệ, quản trị điều hành, nghiệp vụ, đặc biệt công tác tham mưu Ban đại diện HĐQT cấp đạo sát không với Ngân hàng mà với hệ thống nhận ủy thác cho vay Đơn giản hóa thủ tục vay vốn giảm mẫu biểu giấy tờ liên quan, quy trình vay vốn thực Các giấy tờ mẫu biểu thực có mẫu liên quan đến thống thỏa thuận hai bên, bên NHCSXH, bên hộ gia đình số đối tượng khác vay, cịn tồn loại giấy tờ loại khác Giảm thiểu loại báo cáo giấy máy, tập trung nhân lực (rất hạn chế mơ hình hoạt động riêng có NHCSXH) để thực cho vay quản lý cho vay nhằm giúp cho nhiều hộ vay tiếp cận với nguồn vốn hơn, nhiều hộ vay vốn vươn lên thoát nghèo hơn, mức độ phục vụ chu đáo KẾT LUẬN CHƢƠNG Trên sở định hướng hoạt động cho vay hộ nghèo NHCSXH Chi nhánh tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2015 - 2020 giúp cho NHCSXH Chi nhánh tỉnh Hưng Yên có đạo hoạt động sát hơn, trọng tâm Từ tồn bất cập quản lý cho vay hộ nghèo chương 2, chương đề giải pháp kiến nghị Chính phủ Bộ; Ngành liên quan, với NHCSXH cấp trên, với quyền tỉnh Hưng Yên nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu tín dụng hộ nghèo NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên 90 KẾT LUẬN Sau gần 15 năm vào hoạt động, đến NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên đạt kết ấn tượng, toàn diện, khẳng định chủ trương, sách thành lập NHCSXH để thực kênh tín dụng sách cho vay hộ nghèo đòi hỏi khách quan, phù hợp với thực tế Chương trình cho vay hộ nghèo chủ trương đắn Đảng, Chính phủ Việc triển khai cho vay hộ nghèo tập trung vào đầu mối NHCSXH phù hợp với tiến trình đổi mới, tồn thể cán Ngân hàng Chính sách xã hội thực chế độ, sách có phương pháp phù hợp đem lại hiệu lớn mặt kinh tế, trị - xã hội Với nỗ lực Chi nhánh, với ủng hộ cấp quyền, tổ chức nhận ủy thác, Tổ TK&VV, NHCSXH giúp cho nhiều hộ nghèo nghèo, tạo cơng ăn việc làm, ổn định sống, góp phần quan trọng vào cơng XĐGN đất nước ta Tuy nhiên, để thực tốt chương trình cho vay hộ nghèo nhằm đạt mục tiêu đề ra, hoạt động quản lý cho vay cần coi trọng tâm, việc làm cần thiết Luận văn khái quát vấn đề lý luận hoạt động quản lý cho vay hộ nghèo theo mơ hình hoạt động NHCSXH Luận văn nêu đặc điểm nhân tố ảnh hưởng tới quản lý cho vay hộ nghèo Từ đó, vận dụng vào thực tiễn hoạt động NHCSXH - Chi nhánh tỉnh Hưng Yên để đánh giá công tác quản lý cho vay hộ nghèo nội dung thực trạng cho vay thu nợ, dư nợ; cấu máy quản lý; hệ thống đơn vị nhận ủy thác; quản lý đối tượng hồ sơ vay vốn; phương thức cho vay; quy trình cho vay; cơng tác quản lý rủi ro Chi nhánh Qua đánh giá hoạt động quản lý cho vay, đề xuất số giải pháp chủ yếu, kiến nghị nhằm hoàn thiện cơng tác quản lý cho vay Tín dụng hộ nghèo 91 mang tính đặc thù, khơng đơn giản lý thuyết thực tiễn, vừa mang tính thời lại vừa mang tính lâu dài Tơi mong muốn nhận ý kiến đóng góp thầy cô giáo, người quan tâm đến vấn đề để đề tài tiếp tục hoàn thiện Tôi xin chân thành cảm ơn giúp đỡ hướng dẫn tận tình TS Trần Hữu Ý, thầy cô giáo bạn bè, đồng nghiệp giúp tơi hồn thành luận văn Xin trân trọng cảm ơn! DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Nguyễn Trung Tăng (2002), Tín dụng cho người nghèo Quỹ xóa đói giảm nghèo nước ta Luận án Tiến sĩ kinh tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội Đào Tấn Ngun (2003), Giải pháp tín dụng góp phần thực xóa đói giảm nghèo Ngân hàng Phục vụ người nghèo Việt Nam, luận án tiến sĩ kinh tế, Học viện Ngân hàng, Hà Nội Đỗ Tất Ngọc (2002), Mơ hình Ngân hàng Chính sách giải pháp nâng cao hiệu hoạt động Ngân hàng sách, đề tài khoa học ngành Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hà Nội Chính phủ (1995), Quyết định số 525-TTg Thủ tướng Chính phủ thành lập ngân hàng Phục vụ người nghèo, Hà Nội Chính phủ (2002), Nghị định số 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 Chính phủ tín dụng hộ nghèo đối tượng sách khác, Hà Nội Chính phủ (2002), Quyết định số 131/2002/QĐ-TTg ngày 04/10/2002 Thủ tướng Chính phủ việc thành lập Ngân hàng Chính sách xã hội, Hà Nội Chính phủ (2002), Điều lệ tổ chức hoạt động Ngân hàng Chính sách xã hội, Hà Nội Ngân hàng Chính sách xã hội (2003), Văn số 316/NHCS-TD ngày 02/5/2003 Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội hướng dẫn nghiệp vụ cho vay hộ nghèo; Văn số 676/NHCS-TD ngày 22/4/2007 việc sửa đổi số điểm văn 316/NHCS-TD ngày 02/5/2003, Hà Nội Chương trình quốc gia xóa đói giảm nghèo (2006), Thực trạng đói nghèo Việt Nam, Hà Nội 10 Ngân hàng Chính sách Xã hội (2014), Báo cáo thường niên năm 2013, Hà Nội 11 Ngân hàng Chính sách Xã hội (2015), Báo cáo thường niên năm 2014, Hà Nội 12 Ngân hàng Chính sách Xã hội (2017), Báo cáo kết hoạt động năm 2016 kế hoạch thực nhiệm vụ 2017, Hà Nội 13 Ngân hàng Chính sách Xã hội (2018), Báo cáo kết hoạt động năm 2017 kế hoạch thực nhiệm vụ 2017, Hà Nội 14 Ngân hàng Việt nam (1995), Tài liệu tham khảo từ mơ hình Grameen Bank Bangladesh, Hà Nội 15 Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên (2015), Báo cáo kết hoạt động tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên năm 2014, Hưng Yên 16 Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên (2016), Báo cáo kết hoạt động tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên năm 2015, Hưng Yên 17 Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên (2016), Báo cáo kết hoạt động tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên năm 2015, Hưng Yên 18 Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên (2017), Báo cáo kết hoạt động tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên năm 2016, Hưng Yên 19 Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên (2018), Báo cáo kết hoạt động tín dụng Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên năm 2017, Hưng Yên 20 Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên (2017), Báo cáo tổng kết 15 năm (2002 - 2017) triển khai thực Nghị định 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 Chính phủ tín dụng người nghèo đối tượng sách khác - Định hướng hoạt động đến năm 2020 Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh tỉnh Hưng Yên, Hưng Yên