TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN KHOA HỌC QUẢN LÝ - QUẢN LÝ CÔNG BÀI TẬP LỚN MÔN HỌC: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ĐỀ BÀI: ANH, CHỊ HÃY TÌM HIỂU VÀ PHÂN TÍCH QUAN ĐIỂM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ CƠ CẤU NỀN KINH TẾ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH? ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM ĐÃ VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM NÊU TRÊN NHƯ THẾ NÀO TRONG XÂY DỰNG NỀN KINH TẾ NƯỚC TA HIỆN NAY? Họ tên sinh viên: Cao Thị Quỳnh Chi MSV: 11218066 Lớp tín chỉ: LLTT1101(322)_03 Giảng viên: TS Nguyễn Chí Thiện HÀ NỘI – 2023 MỤC LỤC MỞ ĐẦU ………………………………………………………………………………… NỘI DUNG ……………………………………………………………………………… CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN ……………………………………………………… Quan niệm chủ nghĩa Mác – Lênin đặc điểm kinh tế thời kỳ độ lên xã hội chủ nghĩa …………………………………………………… Quan điểm Hồ Chí Minh cấu kinh tế thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam 2.1 Quan điểm Hồ Chí Minh thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam 2.2 Quan điểm Hồ Chí Minh cấu kinh tế thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam 2.2.1 Cơ cấu thành phần kinh tế………………………………………………………… a Xác định cấu thành phần kinh tế ……………………………………………… b Tính chất thành phần kinh tế ………………………………………………… c Nguyên tắc, mục tiêu cần hướng tới kinh tế nhiều thành phần ………… … 10 2.2.2 Cơ cấu ngành kinh tế …………………………………………………………… 11 2.2.3 Cơ cấu vùng kinh tế ……………………………………………………………… 13 CHƯƠNG II: VẬN DỤNG …………………………………………………………… 14 Bối cảnh …………………………………………………………………………… 14 1.1 Bối cảnh quốc tế ………………………………………………………………… 14 1.2 Bối cảnh nước …………………………………………………………….… 14 Thực trạng vận dụng quan điểm nêu Đảng Cộng sản Việt Nam việc phát triển cấu kinh tế nước ta ………………………………………… 15 2.1 Xây dựng kinh tế nhiều thành phần thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam ……………………………………………………………………………… 15 2.2 Chuyển dịch cấu ngành kinh tế phù hợp ……………………………………… 17 2.3 Phát triển vùng kinh tế trọng điểm ………………………………………… 18 Hạn chế 18 Giải pháp đề xuất 18 KẾT LUẬN 20 TÀI LIỆU THAM KHẢO 21 MỞ ĐẦU Sau giành lại độc lập, toàn sức mạnh ý chí nhân dân ta từ mục tiêu đấu tranh cho độc lập, tự chuyển sang đấu tranh cho mục tiêu ấm no, hạnh phúc, Hồ Chí Minh nói: "Chúng ta tranh tự do, độc lập mà dân chết đói, chết rét tự do, độc lập khơng làm Dân biết rõ giá trị tự do, độc lập mà dân ăn no, mặc đủ" Chính vậy, sinh thời Bác ln quan niệm phát triển kinh tế nhiệm vụ quan trọng Bác rõ “…nhiệm vụ quan trọng phải xây dựng tảng vật chất kỹ thuật chủ nghĩa xã hội,… có cơng nghiệp nơng nghiệp đại, có văn hố khoa học tiên tiến Trong trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, phải cải tạo kinh tế cũ xây dựng kinh tế mới, mà xây dựng nhiệm vụ chủ chốt lâu dài” Kế thừa, tiếp thu tư tưởng Hồ Chí Minh kinh tế, thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội, Đảng Nhà nước ta trọng xây dựng cấu kinh tế hợp lý Trong cần phải xác vai trò, tỷ trọng mối quan hệ hợp thành ngành kinh tế quốc dân, vùng, lãnh thổ thành phần kinh tế Các yếu tố hợp thành cấu kinh tế phải thể mặt số lượng mặt chất lượng xác định giai đoạn định, phù hợp với đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội cụ thể quốc gia qua thời kỳ Nhận thấy thực tiễn vận động, biến đổi không ngừng, cấu kinh tế nước ta đòi hỏi lý luận thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội (CNXH) cần phải nghiên cứu, nhận thức sâu sắc để khẳng định giá trị nó, đồng thời bổ sung, phát triển cho phù hợp Vì vậy, tiểu luận hướng tới tìm hiểu phân tích đề tài “Quan điểm Hồ Chí Minh cấu kinh tế thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam? Sự vận dụng quan điểm nêu Đảng Cộng sản Việt Nam việc phát triển kinh tế nước ta nay.” Trong q trình tìm hiểu khơng thể tránh khỏi sai sót nội dung, mong thầy phụ trách mơn xây dựng, góp ý để tiểu luận đến đích cuối xác lập tư tưởng hợp lý, đắn áp dụng lý luận vào thực tiễn xã hội Việt Nam Em xin chân thành cảm ơn ! NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN Quan niệm chủ nghĩa Mác – Lênin đặc điểm kinh tế thời kỳ độ lên xã hội chủ nghĩa Sự đời học thuyết hình thái kinh tế - xã hội C.Mác Ph.Ăngghen đánh dấu bước nhận thức mới, thực khoa học lịch sử nhân loại Với quan điểm sản xuất vật chất sở đời sống xã hội, phương thức sản xuất định mặt đời sống xã hội, đồng thời sở định hình thành, phát triển thay lẫn hình thái kinh tế - xã hội; ông cho rằng, xã hội loài người trải qua hình thái kinh tế - xã hội từ thấp đến cao, hình thái kinh tế - xã hội Cộng sản chủ nghĩa hình thái cuối cùng, tiến lịch sử loài người Sự chuyển tiếp hình thái kinh tế - xã hội thời kỳ độ Để thực thành công thời kỳ độ (TKQĐ) tiến lên chủ nghĩa xã hội (CNXH) phải giải nhiệm vụ kinh tế, trị… Trong trọng tâm nhiệm vụ kinh tế, nhiệm vụ Lênin phân tích rõ sách kinh tế Tính quy luật chung kinh tế quốc gia dân tộc thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội, phát triển kinh tế nhiều thành phần, quan điểm Lênin đưa Chính sách kinh tế mới, để thay cho Chính sách cộng sản thời chiến lạc hậu kìm hãm phát triển kinh tế Đồng thời, Lênin đưa thành phần kinh tế chủ yếu thời kỳ độ lên CNXH là: - Kinh tế nông dân kiểu gia trưởng, nghĩa phần lớn có tính chất tự nhiên Sản xuất hàng hóa nhỏ (trong bao gồm đại đa số nơng dân bán lúa mì) Chủ nghĩa tư tư nhân Chủ nghĩa tư nhà nước Chủ nghĩa xã hội Những thành phần kinh tế phản ánh thực tế diễn kinh tế nước Nga Xô Viết thời Lênin xếp theo trình tự từ thấp đến cao phù hợp với trình lịch sử tự nhiên phát triển lực lượng sản xuất Theo Thành phần kinh tế nơng dân kiểu gia trưởng mang nặng tính chất tự cung, tự cấp chủ yếu hướng vào giá trị sử dụng, có sản phẩm thừa mang trao đổi Nhưng lưu thơng hàng hóa thúc đẩy phân cơng lao động xã hội, tác động vào sản xuất làm cho sản xuất bước hướng vào trao đổi tiêu dùng trực tiếp, khiến cho thành phần kinh tế tan rã, chuyển thành sản xuất hàng hóa nhỏ Thành phần sản xuất hàng hóa nhỏ lại vận động theo cơng thức H-T-H, mục đích cuối giá trị sử dụng Thành phần bao gồm nông dân, thợ thủ công người làm dịch vụ cá thể, nước tiểu nơng nông dân chiếm đại đa số Thành phần kinh tế tư tư nhân (chủ nghĩa tư tư nhân), vận động theo cơng thức T-H-T', nhằm mục đích thu lợi nhuận Toàn yếu tố đầu vào đầu sản xuất phải thông qua thị trường Thành phần kinh tế dựa quan hệ sở hữu tư nhân tư chủ nghĩa tư liệu sản xuất sử dụng sức lao động làm thuê Nhà tư bản, với tư cách chủ sở hữu tư bản, chiếm đoạt giá trị thông dư, cịn cơng nhân làm th, với tư cách chủ sở hữu sức lao động, nhận tiền công Thành phần kinh tế tư nhà nước hay Chủ nghĩa tư nhà nước theo nghĩa rộng dung hợp nhà nước với doanh nghiệp tư Thành phần kinh tế xã hội chủ nghĩa hay Chủ nghĩa xã hội bước liền sau chủ nghĩa tư nhà nước, kế thừa kỹ thuật đại, suất lao động cao hệ thống tổ chức có kế hoạch kinh tế quốc dân chủ nghĩa tư nhà nước tạo lập Theo V.I Lenin, giai đoạn đầu thời kỳ độ, thành phần kinh tế xã hội chủ nghĩa mầm mống, mầm mống nhú lên Điều quan trọng phải vun bón chu đáo mầm mống để lớn dần lên tiến tới giữ địa vị thống trị kinh tế quốc dân Theo phép biện chứng vật, vật phát triển đến trình độ cao lại tạo điều kiện để phủ định chuyển lên hình thái cao Kinh tế nông dân kiểu gia trưởng bị phá vỡ chuyển lên sản xuất hàng hóa nhỏ; sản xuất hàng hóa nhỏ phát triển phân hóa hai cực chuyển lên chủ nghĩa tư tư nhân; chủ nghĩa tư tư nhân phát triển cao chuyển thành chủ nghĩa tư độc quyền dung hợp với nhà nước hình thành chủ nghĩa tư độc quyền nhà nước; chủ nghĩa tư độc quyền nhà nước chuẩn bị vật chất đầy đủ cho chủ nghĩa xã hội; chủ nghĩa xã hội bước tiến liền sau chế độ tư độc quyền nhà nước Sự vận động theo trình lịch sử tự nhiên nói chứng tỏ tiến trình phát triển thành phần kinh tế hướng dần lên chủ nghĩa xã hội, mà gọi theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đem chủ nghĩa xã hội từ bên lồng ghép vào kinh tế thị trường Quan điểm Hồ Chí Minh cấu kinh tế thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam 2.1 Quan điểm Hồ Chí Minh thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam Kế thừa quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin cách mạng không ngừng thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội, xuất phát từ đặc điểm tình hình thực tế Việt Nam Hồ Chí Minh khẳng định thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam quan niệm hình thái độ gián tiếp cụ thể - độ từ xã hội thuộc địa nửa phong kiến, nông nghiệp lạc hậu sau giành độc lập dân tộc lên chủ nghĩa xã hội Chính nội dung cụ thể Hồ Chí Minh cụ thể làm phong phú thêm lý luận Mác - Lênin thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Theo Hồ Chí Minh, bước vào thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội nước ta có đặc điểm lớn từ nước nông nghiệp lạc hậu tiến lên chủ nghĩa xã hội kinh qua giai đoạn phát triển tư chủ nghĩa Đặc điểm chi phối đặc điểm khác, thể tất lĩnh vực đời sống xã hội làm sở nảy sinh nhiều mâu thuẫn Trong Hồ Chí Minh đặc biệt lưu ý đến mâu thuẫn thời kỳ độ, mâu thuẫn nhu cầu phát triển cao đất nước theo xu hướng tiến thực trạng kinh tế - xã hội thấp nước ta Document continues below Discover more Tư tưởng Hồ Chí from: Minh LLTT1101 Đại học Kinh tế… 999+ documents Go to course Bài tập lớn - Cơ cấu 16 kinh tế thời kỳ quá… Tư tưởng Hồ Chí… 100% (28) Phân tích luận điểm 15 Hồ Chí Minh: “Nước… Tư tưởng Hồ Chí… 100% (25) Bộ câu hỏi trắc 40 18 nghiệm Tư tưởng… Tư tưởng Hồ Chí… 100% (19) Tóm tắt mơn học Tư tưởng Hồ Chí Minh Tư tưởng Hồ Chí… 100% (15) BT lớn Tư tưởng Hồ 14 Chí Minh_20212022 Tư tưởng Hồ Chí… 100% (14) Với tình hình xã hội Việt Nam lúc giờ, Hồ Chí Minh vạch nhiệm vụ thời Trắc tưchất kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội với hai nội dung lớn: Thứ nhất, xây dựngnghiệm tảng vật kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, xây dựng tiền đề kinh tế,tưởng trị,Hồ vănChí hóa,Minh… tư tưởng cho chủ nghĩa xã hội Bên cạnh đó, cải tạo xã hội cũ,15 xây dựng xã hội mới, kết hợp cải tạo xây dựng, lấy xây dựng làm trọng tâm, nội dung yếu nhất, chủ chốt, Tư cốt tưởng 95% (44) lâu dài Thực chất trình cải tạo phát triển kinh tế quốc dân đấu Hồ Chí… tranh giai cấp gay go phức tạp điều kiện mới, mà nhân dân ta hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ so sánh lực lượng nước quốc tế có biến đổi Điều địi hỏi phải áp dụng tồn diện hình thức đấu tranh trị, kinh tế, văn hóa, xã hội nhằm chống lại lực ngược lại đường xã hội chủ nghĩa Có thấy, nội dung tư tưởng thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Hồ Chí Minh không tiếp thu, kế thừa giá trị lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin thời kỳ độ mà bổ sung, vận dụng có sáng tạo điều kiện lịch sử Từ đó, tiếp tục khẳng định làm sáng tỏ chất khoa học, cách mạng chủ nghĩa Mác – Lênin 2.2 Quan điểm Hồ Chí Minh cấu kinh tế thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam Tư tưởng Hồ Chí Minh cấu kinh tế hình thành phát triển với trình hình thành tư tưởng Người đường giải phóng dân tộc xây dựng đất nước theo chủ nghĩa xã hội Việt Nam Tư tưởng Hồ Chí Minh cấu kinh tế thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội nước ta thể quan điểm sau: 2.2.1 Cơ cấu thành phần kinh tế a Xác định cấu thành phần kinh tế Tư tưởng Hồ Chí Minh cấu kinh tế nhiều thành phần nói chung, thành phần kinh tế nói riêng thể rõ “Hồ Chí Minh toàn tập”, rõ hai tác phẩm “Thường thức trị” (năm 1953) “Báo cáo Dự thảo Hiến pháp năm 1959” Theo đó, cấu thành phần kinh tế thời kỳ độ lên CNXH Việt Nam, Hồ Chủ tịch cho rằng, “có nước lên CNXH (cộng sản) Liên Xơ, có nước phải kinh qua chế độ dân chủ tiến lên CHXH” nước Đông Âu, Trung Quốc, Việt Nam “Chế độ dân chủ mới” theo quan niệm Hồ Chí Minh hiểu giai đoạn lịch sử tương ứng với khái niệm “thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội” nước ta Người lý giải, nước ta phải trải qua giai đoạn dân chủ "đặc điểm to lớn thời kỳ độ nước nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên CNXH kinh qua giai đoạn phát triển tư chủ nghĩa" Từ đó, Người xác định, cấu thành phần kinh tế thời kỳ độ nước ta loại hình kinh tế, hình thức sở hữu khác biệt, cố kết lại thành chỉnh thể kinh tế - xã hội độ trình vận động Đặc biệt, tồn thành phần kinh tế khác tất yếu khách quan có vai trị định phát triển kinh tế, cần phải tiếp tục sử dụng, phát triển chúng theo định hướng XHCN Người đề cập tác phẩm “Thường thức trị” chế độ dân chủ có loại kinh tế khác là: - Kinh tế quốc doanh - Các hợp tác xã - Kinh tế cá nhân, nông dân thủ công nghệ - Tư tư nhân - Tư nhà nước Năm thành phần kinh tế nêu tồn khách quan suốt thời kỳ độ Do đó, cần phải sử dụng chúng cách triệt để nhằm phát triển sản xuất xã hội, mà không sợ khuynh hướng phát triển tự phát theo chủ nghĩa tư thành phần kinh tế phi XHCN b Tính chất thành phần kinh tế Với loại hình kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa có tính chất đặc điểm riêng cần Nhà nước quan tâm đến phát triển thành phần mức độ phù hợp Kinh tế quốc doanh (hay kinh tế nhà nước) thành phần kinh tế có tính chất xã hội chủ nghĩa, thể chế độ sở hữu tồn dân: tài sản xí nghiệp chung nhân dân, Nhà nước, riêng Trong quan hệ tổ chức quản lý sản xuất, “xưởng trưởng, cơng trình sư cơng nhân có quyền tham gia quản lý, chủ nhân Việc sản xuất lãnh đạo thống Chính phủ nhân dân” Kinh tế quốc doanh có vai trò lãnh đạo kinh tế quốc dân, đó, Nhà nước phải đảm bảo cho phát triển ưu tiên nhằm xây dựng tảng vật chất cho chủ nghĩa xã hội Kinh tế hợp tác xã (bao gồm hợp tác xã tiêu thụ hợp tác xã cung cấp, hội đổi công nông thôn) thành phần kinh tế có tính chất nửa xã hội chủ nghĩa, hình thành từ hình thức sở hữu tập thể nhân dân lao động Bởi vì, thành phần kinh tế này, “nhân dân góp để mua thứ cần dùng, để bán thứ sản xuất khơng phải kinh qua người bn, khơng bị họ bóc lột” Chủ tịch Hồ Chí Minh coi hợp tác hóa nơng nghiệp khâu thúc đẩy cơng cải tạo xã hội chủ nghĩa miền Bắc thơng qua hình thức tổ đổi công hợp tác xã sản xuất nông nghiệp Đó thống với quan điểm V.I.Lênin tổ chức hợp tác xã: đảm bảo tính dân chủ, tự nguyện, bình đẳng, trọng lợi ích hội viên phù hợp với điều kiện địa phương Kinh tế cá nhân, nông dân thủ cơng nghệ, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, “kinh tế lạc hậu” mang tính tự cung tự cấp, tự túc, trao đổi mua bán Đối với thành phần kinh tế này: “Nhà nước bảo hộ quyền sở hữu tư liệu sản xuất họ, sức hướng dẫn giúp đỡ họ cải tiến cách làm ăn, khuyến khích họ tổ chức hợp tác xã sản xuất theo nguyên tắc tự nguyện” Kinh tế tư tư nhân thành phần kinh tế mang tính bóc lột Họ bóc lột cơng nhân, đồng thời họ góp phần quan trọng vào xây dựng kinh tế Do đó, Nhà nước thừa nhận quyền sở hữu tư liệu sản xuất cải khác họ phải hướng dẫn họ hoạt động nhằm làm lợi cho quốc kế dân sinh, phù hợp với kế hoạch kinh tế Nhà nước Người nhấn mạnh: “Nếu thuyết phục khéo, lãnh đạo khéo, họ hướng theo chủ nghĩa xã hội” Đồng thời, hoạt động đầu tư, phát triển kinh tế đáng có lợi cho Việt Nam kiều bào Nhà nước giúp đỡ bảo hộ Kinh tế tư quốc gia (hay kinh tế tư Nhà nước) thành phần kinh tế hỗn hợp Nhà nước tư nhân hùn vốn để kinh doanh, tư tư nhân chủ nghĩa tư bản, tư Nhà nước chủ nghĩa xã hội Nhà nước thực việc lãnh đạo hoạt động thành phần kinh tế theo kế hoạch thống Để đảm bảo định hướng xã hội chủ nghĩa phát triển kinh tế, Nhà nước khuyến khích giúp đỡ nhà tư sản công thương cải tạo theo chủ nghĩa xã hội hình thức cơng tư hợp doanh hình thức cải tạo khác c Nguyên tắc, mục tiêu cần hướng tới kinh tế nhiều thành phần Một là, công tư lợi: "công" kinh tế quốc doanh, thành phần kinh tế lãnh đạo kinh tế dân chủ Đảng, Nhà nước phải sức phát triển kinh tế quốc doanh, Nhân dân phải ủng hộ kinh tế quốc doanh; đồng thời phải trừng trị người có hành động phá hoại kinh tế quốc doanh trộm cắp công, khai gian lậu thuế "Tư" bao gồm nhà tư dân tộc, kinh tế cá nhân nông dân thủ công nghệ Hai là, chủ thợ lợi: thừa nhận bóc lột nhà tư tất yếu, Chính phủ cần phải “ngăn cấm họ bóc lột cơng nhân q tay” Đối với cơng nhân, Đảng Chính phủ phải bảo vệ quyền lợi đáng họ Để đảm bảo lợi ích lâu dài, Người dặn: “Anh chị em thợ chủ số lợi hợp lý, không yêu cầu mức Chủ thợ tự giác tự động, tăng gia sản xuất lợi đôi bên” Sự hợp tác sản xuất, việc chấp nhận quyền lợi chừng mực định chủ thợ động lực để thúc đẩy phát triển kinh tế Ba là, công nông giúp nhau: lĩnh vực công thương đẩy mạnh phát triển thương nghiệp chế biến, tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa nơng nghiệp để làm sợi dây đồn kết “Liên minh công nông” Bốn là, lưu thông - ngồi, tức phải thực sách mở cửa phát triển hợp tác kinh tế theo hướng bên có lợi Nói theo ngơn ngữ hội nhập kinh tế quốc tế, hội nhập quốc tế, tham gia vào chuỗi cung ứng, chuỗi sản phẩm, chuỗi giá trị Những nguyên tắc nêu chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng kinh tế nhiều thành phần để đảm bảo đoàn kết, phát huy sức mạnh thành phần kinh tế chiến lược phát triển quốc gia Những sở lý luận Người tảng việc hoạch định chiến lược phát triển kinh tế Việt Nam thời kỳ đổi 2.2.2 Cơ cấu ngành kinh tế Hồ Chí Minh khẳng định: “nền kinh tế xã hội chủ nghĩa có hai chân cơng nghiệp nông nghiệp… hai chân không nhau, bước mạnh được” Ngay từ bước đầu phát triển kinh tế, Hồ Chí Minh coi trọng ngành nơng nghiệp nước ta Theo Người, nông nghiệp phải gốc, trụ cột nơng nghiệp bảo đảm lương thực, thực phẩm nguồn sống người, sở cho ngành kinh tế khác Hơn nữa, nước ta với tiền đề địa lý nước nhiệt đới cận xích đạo lấy nơng nghiệp ngành kinh tế chủ yếu với bề dày lịch sử nông nghiệp lúa nước trải dài suốt q trình kiến quốc, nơng dân chiếm đại đa số dân cư, việc quan tâm phát triển nông nghiệp vấn đề quan trọng chiến lược phát triển kinh tế nước nhà Ngoài việc đáp ứng yêu cầu sống ăn, mặc, ở, cải thiện đời sống tinh thần cho nhân dân, Hồ Chí Minh cịn khẳng định vai trị nơng nghiệp ngành kinh tế khác cấu kinh tế quốc dân Quan điểm Hồ Chí Minh nhiều lần khẳng định Chẳng hạn, nông nghiệp “cung cấp nguyên liệu, vật liệu để khôi phục tiểu công nghiệp, thủ công nghiệp, công nghiệp cung cấp lâm thổ sản…”[11]; “Muốn phát triển cơng nghiệp, phát triển kinh tế nói chung phải lấy việc phát triển nơng nghiệp làm gốc, làm Nếu khơng phát triển nơng nghiệp khơng có sở để phát triển cơng nghiệp nơng nghiệp cung cấp nguyên liệu, lương thực cho công nghiệp tiêu thụ hàng hố cơng nghiệp làm ra”, v.v Tất nhiên, Hồ Chí Minh khơng nhấn mạnh chiều vai trị quan trọng nông nghiệp Nhưng rõ ràng, với đặc điểm trình độ phát triển kinh tế Việt Nam, quan điểm Hồ Chí Minh coi nông nghiệp “gốc” lĩnh vực kinh tế kinh tế quốc dân hoàn toàn xác đáng có sở khách quan Bên cạnh đó, với cơng nghiệp, Hồ Chí Minh có tầm nhìn vượt trước tính cách mạng, khoa học Người vấn đề vừa có tính lý luận, vừa có tính thực tiễn lại vừa có tính quy luật thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội nước ta - cơng nghiệp hóa Nội dung chủ yếu cơng nghiệp hóa Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh nhiều lần đến vai trị cần thiết phát triển cơng nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ, công nghiệp địa phương tiểu thủ công nghiệp, xây dựng cấu kinh tế hợp lý đẩy mạnh cơng nghiệp hóa nơng nghiệp, nơng thơn Thứ nhất, phát triển công nghiệp nặng Công nghiệp nặng ngành công nghiệp cung cấp tư liệu sản xuất sở kỹ thuật vật chất cho ngành kinh tế quốc dân; đó, phát triển cơng nghiệp nặng có vai trị quan trọng kinh tế quốc dân Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Để xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội, phải tâm phát triển tốt cơng nghiệp nặng”, “Cơng nghiệp nặng làm sở cho kinh tế độc lập” Thứ hai, phát triển công nghiệp nhẹ tiểu thủ công nghiệp Công nghiệp nhẹ ngành công nghiệp cung cấp sản phẩm tiêu dùng sinh hoạt; phần lớn sản phẩm công nghiệp nhẹ sản xuất hàng tiêu dùng, 10 phần nguyên liệu bán thành phẩm cho sản xuất sợi hóa học, vải dùng cơng nghiệp, giấy, muối… Ngành tiểu công nghiệp, thủ công nghiệp lĩnh vực sản xuất bao gồm nghề thủ công sở công nghiệp nhỏ; thường sở cơng nghiệp nhỏ có nguồn gốc từ nghề thủ công phát triển thành Như vậy, với cơng nghiệp nặng cơng nghiệp nhẹ quan trọng Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm q trình cơng nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa Vì vậy, Người nêu rõ: “Mọi sách Đảng Chính phủ ta nhằm xây dựng chủ nghĩa xã hội không ngừng nâng cao đời sống nhân dân Ngành cơng nghiệp nhẹ quan hệ khăng khít với đời sống thường ngày nhân dân Vì vậy, nhiệm vụ công nghiệp nhẹ quan trọng” Trong thư gửi Ban chấp hành Đảng tỉnh Nghệ An 21/7/1969, Người dặn: “Công nghiệp thủ công nghiệp phải sản xuất nhiều công cụ làm đất, tưới tát, vận chuyển…, phải cung cấp nhiều hàng tiêu dùng tốt rẻ cho nhân dân” Thứ ba, công nghiệp hóa nơng nghiệp, nơng thơn Chủ tịch Hồ Chí Minh ý đến cơng nghiệp hóa nơng nghiệp, nơng thơn, vấn đề sử dụng máy móc nơng nghiệp Vì thế, Người dẫn: “Ta phải gánh Nếu dùng xe cút kít thay cho gánh đơn giản thơi, đóng xe cút kít chở người gánh Hoặc làm máy cày máy bừa, máy tuốt lúa khơng phải học năm đóng được, nơng dân khơng phải học tháng dùng Công nhân phải giúp nông dân, giúp hợp tác xã cải tiến công cụ từ thô sơ trở Một số nhà máy tổ chức giúp đỡ nông dân” Những dẫn Chủ tịch Hồ Chí Minh cơng nghiệp hóa hàm chứa nội dung thật đặc sắc sắc, có giá trị định hướng đạo thực tiễn cơng nghiệp hóa Việt Nam khơng giai đoạn lịch sử trước mà cịn có giá trị nhiều mặt trình đẩy mạnh nghiệp cơng nghiệp hóa, đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam Hơn nữa, vận dụng sáng tạo quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin phát triển kinh tế, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đạo xây dựng ngành thương nghiệp nước ta thực trở thành đòn bẩy kinh tế, làm tốt vai trò lưu thơng hàng hóa, gắn kết cơng nghiệp với nơng nghiệp, sản xuất với tiêu dùng, địa phương với Trung ương, nước với ngồi nước Hồ Chí Minh khẳng định vai trò to lớn thương nghiệp kinh tế quốc dân: “Trong kinh tế quốc dân có ba mặt quan trọng: Nơng nghiệp, cơng nghiệp, thương nghiệp Ba mặt công tác quan hệ mật thiết với Thương nghiệp khâu nông nghiệp công nghiệp Thương nghiệp đưa hàng đến nông thôn phục vụ nông dân, thương nghiệp lại đưa nông sản, nguyên liệu cho thành thị tiêu dùng Nếu khâu thương nghiệp bị đứt khơng liên kết nơng nghiệp với công nghiệp, không củng cố công nông liên minh Cơng tác thương nghiệp khơng chạy hoạt động nông nghiệp, công nghiệp bị rời rạc” Người yêu cầu xây dựng ngành thương nghiệp lành mạnh, phù hợp với quy luật cung - cầu Trong hoạt động thương nghiệp, Hồ Chí Minh yêu cầu đội ngũ cán bộ, nhân viên ngành phải có biện pháp để ổn định vật giá Thương nghiệp có chức điều tiết lưu thơng, phân phối hàng hóa, vừa phục vụ tiêu dùng nhân dân, vừa phục vụ tốt cho sản xuất Nếu ngành thương nghiệp không quản lý phân phối hàng hóa tốt tạo cấn đối cung cầu Trong công tác lưu thơng phân phối, Hồ Chí Minh dặn: “Có vật tư, hàng hóa khơng thiếu, mà phân phối khơng đúng, gây căng thẳng khơng cần thiết Trong cơng tác lưu thơng phân phối, có hai điều quan trọng phải luôn nhớ: 11 “Không sợ thiếu, sợ khơng cơng Khơng sợ nghèo, sợ lịng dân không yên” 2.2.3 Cơ cấu vùng kinh tế Với mong muốn rút ngắn khoảng cách thu nhập, văn minh nhận thức vùng thành thị, nông thôn hải đảo chủ tịch Hồ Chí Minh đưa phương hướng phát triển kinh tế vùng Trên hành trình tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh dành nhiều công sức nghiên cứu lý luận thực tiễn nông thôn nhiều quốc gia, đặc biệt số quốc gia châu Á, nhằm tham chiếu, giải vấn đề cách mạng Việt Nam Đương nhiên, Người đặc biệt am hiểu nông thôn Việt Nam, Người hiểu nông thôn nước ta gắn liền với thành phần nông nghiệp giai cấp nông dân đặc biệt quan trọng Vì vậy, Người lãnh đạo Đảng, Nhà nước nhân dân ta hoạch định thực nhiều đường lối, sách phát triển nơng nghiệp, nơng dân nông thôn Cho đến tận cuối đời, Di chúc thiêng liêng, Người dành quan tâm người nông dân, lĩnh vực nông nghiệp địa bàn nơng thơn: Người “có ý đề nghị miễn thuế nông nghiệp năm cho hợp tác xã nông nghiệp đồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm niềm phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất” Bên cạnh đó, với nguyên tắc quán bảo vệ chủ quyền biển đảo, xuyên suốt quan điểm phát triển kinh tế vùng hải đảo Hồ Chí Minh cho rằng: Biển ta “biển bạc”, biển nước ta dài rộng, chứa nhiều tài nguyên phong phú quý hiếm, nguồn lực to lớn góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững Đồng thời, tư tưởng Người nhấn mạnh ý nghĩa việc mở rộng quan hệ quốc tế quốc gia phát triển chung toàn nhân loại Theo Hồ Chí Minh, sức mạnh quốc gia, dân tộc không phụ thuộc vào người, tài nguyên, vị trí, truyền thống nước ấy, mà phần quan trọng tuỳ thuộc vào mối liên kết quốc tế Chúng ta độc lập toàn diện, độc lập mặt khơng có nghĩa đóng cửa khép kín mà có giao thương với nước khác Tư tưởng kinh tế Chủ tịch Hồ Chí Minh chứa đựng quan điểm bản, vơ súc tích tinh tế đường lối chiến lược phát triển kinh tế thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam phương pháp luận mẫu mực tư kinh tế Cách trình bày Người giản dị thiết thực, dễ vào lòng người xuất phát từ nhu cầu nguyện vọng thiết người dân, phù hợp với điều kiện nước từ nông nghiệp lạc hậu độ lên chủ nghĩa xã hội Đó vận dụng nhuần nhuyễn, sinh động sáng tạo kiến thức nhân loại vào hoàn cảnh cụ thể Việt Nam, vậy, vừa có ý nghĩa lý luận, vừa có ý nghĩa thực tiễn Những quan niệm Người kim nam soi đường cho Đảng Nhà nước ta ngày hôm hoàn thiện kinh tế nước nhà, đưa Việt Nam tiến lên chủ nghĩa xã hội 12 CHƯƠNG II: VẬN DỤNG Bối cảnh 1.1 Bối cảnh quốc tế Trong năm tháng chủ nghĩa xã hội lâm vào khủng hoảng nặng nề, đầu óc tư đế quốc phản động giới biết hình dung viễn cảnh toàn quốc gia xã hội chủ nghĩa sụp đổ quân đôminô Một lần nữa, lịch sử lại phải dạy cho họ học cần thiết: Thông qua cải cách, đổi mới, chủ nghĩa xã hội vượt qua khủng hoảng phát triển đặc sắc bối cảnh thời đại Cải cách chủ nghĩa xã hội Trung Quốc (từ năm 1978) trình tương tự nước xã hội chủ nghĩa khác triển khai với nguyên tắc đắn; vừa tồn diện, đồng vừa có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình, giải pháp phù hợp; vừa kiên định sáng tạo, kế thừa phát triển, gắn lý luận với thực tiễn, gắn quốc gia với giới Nhờ vậy, Trung Quốc trở thành kinh tế thứ hai giới cường quốc lớn trỗi dậy; Cuba hiên ngang trước bao vây cấm vận, kiên định xây dựng quốc gia xã hội chủ nghĩa độc lập, có chủ quyền, dân chủ, thịnh vượng bền vững; nước xã hội chủ nghĩa khác có nhiều thành công xây dựng bảo vệ chế độ xã hội Đây thật trình cải cách, đổi thành công tư lý luận, nhận thức, tầm nhìn thực tiễn, chủ trương, sách, khẳng định xung lực chủ nghĩa xã hội trước sóng cồn, gió thời Ngồi ra, thành cơng cách mạng khoa học kĩ thuật giới đưa ranhững giải pháp quan trọng, thể phát triển vượt bậc để đưa giải phápquan trọng, thể phát triển vượt bậc để đưa nước vốn xuất phát từ nước nông nghiệp lạc hậu trở nên phát triển Cụ thể phát huy sức mạnh nội lực, mở cửa thị trường, đẩy mạnh xuất thu hút vốn đầu tưu nước ngoài.Xu hướng hợp tác cạnh tranh giới bước thay xu hướng xung đột đối đầu buộc quốc gia phải thay đổi góc nhìn, mở rộng quan hệ hợp tác phát triển 1.2 Bối cảnh nước Thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam năm 1954 miền Bắc từ năm 1975, sau đất nước hoàn toàn độc lập nước thống nhất, cách mạng dân tộc - dân chủ nhân dân hoàn toàn thắng lợi phạm vi nước nước tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, độ lên chủ nghĩa xã hội Nhưng giai đoạn bắt đầu, nhận thức sai lầm, ý chí chủ quan, nóng vội, đốt cháy giai đoạn, chủ trương sớm xoá bỏ kinh tế nhiều thành phần sóng quốc doanh hố, tập thể hố việc thực mơ hình chế độ sở hữu tồn dân chế kế hoạch hóa tập trung mang lại kết to lớn phủ nhận Chúng ta vội vàng xoá bỏ số thành phần kinh tế: kinh tế tư tư nhân, cá thể, tiểu chủ dẫn đến hậu tiêu cực cho kinh tế thời đổi thay: làm động lực kinh tế, tiềm đất nước không khai thác hiệu quả, lực lượng sản xuất xã hội bị lãng phí cách 13 nghiêm trọng, kìm hãm phát triển kinh tế hàng hoá, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn Bởi vậy, Việt Nam trải qua thời kỳ độ tương đối dài Để sửa chữa khắc phục sai lầm khứ, Đảng Nhà nước phải nhận thức lại hành động việc đổi chế, sách, pháp luật biện pháp nhằm tạo điều kiện, mơi trường, khuyến khích thành phần kinh tế phát triển, không phân biệt đối xử với thành phần kinh tế Thực trạng vận dụng quan điểm nêu Đảng Cộng sản Việt Nam việc phát triển cấu kinh tế nước ta Tiếp thu quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin vận dụng sáng tạo, phù hợp chủ tịch Hồ Chí Minh rút kinh nghiệm từ sai lầm khứ, Đảng Nhà nước ta sau thực tiễn 30 năm đổi không thừa nhận tồn khách quan nhiều thành phần kinh tế mà thực quán, lâu dài sách cấu kinh tế ngành, vùng đem lại nhiều hiệu tích cực cho kinh tế đất nước 2.1 Xây dựng kinh tế nhiều thành phần thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam Tại Đại hội VI, đề đường lối đổi đất nước, Đảng ta chủ trương đa dạng hố loại hình sở hữu, phát triển kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa Đây bước tiến quan trọng tư lý luận nhận thức thực tiễn Đảng không thừa nhận tồn tất yếu kinh tế nhiều thành phần suốt thời kỳ độ, mà nhận thấy cần thiết phải có sách đắn nhằm sử dụng phát triển thành phần kinh tế, có kinh tế tư nhân nhằm thực mục tiêu chủ nghĩa xã hội Cùng với vận động thực tiễn phát triển nhận thức, lý luận phát triển kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa tiếp tục Đảng Cộng sản Việt Nam bổ sung, hoàn thiện qua kỳ Đại hội VII, VIII, IX X Tại Đại hội X (năm 2006), Đảng ta xác định cấu kinh tế nước ta gồm năm thành phần kinh tế: kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân, kinh tế tư nhà nước, kinh tế có vốn đầu tư nước Điểm gộp kinh tế cá thể, tiểu chủ tư tư nhân thành thành phần kinh tế tư nhân, đồng thời khẳng định đảng viên phép làm kinh tế tư nhân Văn kiện Đại hội X khẳng định thành phần kinh tế phận cấu thành kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nước ta, thành phần kinh tế bình đẳng với Điều có tác dụng tích cực tạo yên tâm phát triển sản xuất kinh doanh tất doanh nghiệp thành phần kinh tế phi nhà nước Sự phát triển khơng đồng lực lượng sản xuất, tính kế thừa phát triển, đặc điểm cụ thể đất nước thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội, v.v quy định tồn đa dạng, đan xen hình thức sở hữu tương ứng với tồn kinh tế nhiều thành phần nước ta Trong cấu kinh tế đó, kinh tế nhà nước Đảng xác định thành phần đóng vai trò chủ đạo, thành phần kinh tế khác góp phần quan trọng việc huy động tiềm năng, nguồn lực vào sản xuất, kinh doanh, phát triển lực lượng sản xuất 14 Về kinh tế nhà nước, thành phần kinh tế lấy sở hữu công cộng tư liệu sản xuất sở kinh tế Kinh tế nhà nước không bao gồm doanh nghiệp nhà nước, mà bao gồm tài sản, công cụ kinh tế quan trọng thuộc sở hữu nhà nước, v.v Văn kiện Đại hội X Đảng xác định rõ: “Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, v.v Kinh tế nhà nước kinh tế tập thể ngày trở thành tảng vững kinh tế quốc dân” Kinh tế tư nhân bao gồm cá thể, tiểu chủ tư tư nhân Nhìn chung, sau 20 năm đổi mới, kinh tế tư nhân có bước phát triển mạnh mẽ đóng vai trị ngày quan trọng kinh tế nước ta Trong năm gần đây, kinh tế dân doanh phát triển nhanh, hoạt động có hiệu nhiều lĩnh vực, chiếm 45,7% GDP (trong kinh tế hợp tác đóng góp 6,8%GDP) Như vậy, kinh tế tư nhân đạt 38,9% GDP, tương đương với tỷ trọng GDP kinh tế nhà nước Trong kinh tế tư nhân, kinh tế cá thể, tiểu chủ dựa hình thức tư hữu nhỏ tư liệu sản xuất, có vai trị quan trọng nhiều ngành nghề thành thị nơng thơn, có khả huy động vốn lao động Đóng góp kinh tế cá thể, tiểu chủ lĩnh vực nông nghiệp lớn, tỷ trọng GDP cao lại giảm liên tục Sự giảm sút không đáng lo ngại, chí dấu hiệu tích cực, phản ánh di chuyển mạnh mẽ vào phận, thành phần kinh tế có trình độ cao hơn; thực chất, thu hẹp cách thức sản xuất nhỏ lẻ để tiến lên hình thức sản xuất tiến Đây xu tất yếu, phát triển kinh tế thị trường q trình cơng nghiệp hố, đại hoá diễn cách mạnh mẽ buộc thành viên kinh tế cá thể, tiểu chủ phải thay đổi, di chuyển vào phận, thành phần kinh tế khác để bảo đảm lợi ích, làm tăng sức cạnh tranh hội để phát triển khoa học công nghệ, nâng cao lực sản xuất Từ Luật Doanh nghiệp tư nhân Luật Công ty đời (21/12/1990), doanh nghiệp tư nhân thực vào hoạt động với đầy đủ tư cách pháp nhân, kinh tế tư tư nhân có phát triển đáng kể, phát huy có hiệu khả huy động vốn tạo việc làm cho người lao động; đóng góp ngày tăng Kinh tế tư nhà nước có khả phát triển mạnh mẽ, nay, gia nhập Tổ chức Thương mại giới (WTO), Đảng Nhà nước ta tìm biện pháp tích cực hiệu để cải thiện môi trường đầu tư Hơn nữa, nay, số thành phần kinh tế khác phát triển mạnh mẽ, nên tương lai không xa, nhu cầu liên doanh, liên kết tăng cao, từ làm cho kinh tế tư nhà nước phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển sang sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa 15 Kinh tế có vốn đầu tư nước ngồi thành phần kinh tế nảy sinh trình xây dựng chủ nghĩa xã hội nước ta Năm 1987, Luật Đầu tư trực tiếp nước ban hành kinh tế có vốn đầu tư nước ngồi thực có bước phát triển nhanh chóng Hiện nay, có hàng ngàn cơng ty nước ngồi có dự án đầu tư Việt Nam Tính từ năm 1988 đến năm 2003, nước ta thu hút 40 tỷ USD đầu tư trực tiếp nước thực 20 tỷ USD Năm 2005, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi đóng góp khoảng 15,9% GDP, năm 2007 khoảng 17% Từ gia nhập WTO, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước (FDI) đổ vào Việt Nam tăng đột biến, năm 2007 20 tỷ USD (tăng khoảng 70% so với năm 2006), sáu tháng đầu năm năm 2008 31,6 tỷ USD Như vậy, chặng đường phát triển kinh tế khác nhận thức thành phần kinh tế có thay đổi, q trình khách quan phù hợp với quy luật nhận thức Cho nên, trình đổi tư thành phần kinh tế nước ta qua kỳ Đại hội Đảng hoàn toàn phù hợp với nguyên lý chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phù hợp với thực tiễn Việt Nam trình hội nhập quốc tế ngày sâu, rộng 2.2 Chuyển dịch cấu ngành kinh tế phù hợp Qua 35 năm đổi mới, kinh tế Việt Nam đạt kết tăng trưởng ấn tượng bước hội nhập sâu rộng vào kinh tế khu vực toàn cầu Đặc biệt, giai đoạn 2015-2020, kinh tế Việt Nam có chuyển dịch cấu ngành kinh tế theo hướng đại, giảm dần nguồn lực khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp thủy sản (gọi khu vực 1, KV1), nguồn lực phân bổ cho khu vực cơng nghiệp, khai khống, xây dựng (khu vực 2, KV2) khu vực dịch vụ (khu vực 3, KV3) tăng dần Nhờ đó, kinh tế thu hút ngày nhiều nguồn lực quan trọng Cùng với tốc độ tăng cao liên tục ổn định GDP, cấu ngành kinh tế có thay đổi đáng kể theo hướng tích cực Đó tỷ trọng GDP ngành nông nghiệp giảm nhanh từ 38,1% năm 1990 xuống 27,2% năm 1995; 24,5% năm 2000; 20,9% năm 2005, đến năm 2008 ước 20,6% Tỷ trọng công nghiệp GDP tăng nhanh, năm 1990 22,7%; năm 1995 tăng lên 28,8%; năm 2000: 36,7%; năm 2005: 41% đến năm 2008 ước tính tăng đến 41,6% Tỷ trọng dịch vụ GDP chưa biến động nhiều, năm 1990 38,6%; năm 1995: 44,0%; năm 2000: 38,7%; năm 2005: 38,1%; năm 2008 khoảng 38,7% Chuyển dịch cấu kinh tế làm thay đổi cấu lao động nước ta theo xu hướng cơng nghiệp hố, đại hố Số lao động ngành công nghiệp dịch vụ ngày tăng lên, số lao động ngành nông nghiệp ngày giảm Trong nội cấu kinh tế nơng nghiệp, nơng thơn có chuyển dịch ngày tích cực theo hướng cơng nghiệp hoá, đại hoá Tỷ trọng giá trị sản xuất công nghiệp khu vực nông thôn tăng từ 17,3% năm 2001 lên 19,3% năm 2007 Trên sở đó, tác động tích cực đến chuyển dịch cấu lao động xã hội nông thôn mà biểu rõ 16 thúc đẩy nhanh chuyển dịch cấu hộ nông thôn theo hướng ngày tăng thêm hộ làm công nghiệp, thương mại dịch vụ; số hộ làm nông nghiệp tuý giảm dần Tỷ lệ hộ nông nghiệp (bao gồm lâm nghiệp, ngư nghiệp) giảm 9,87%; tỷ lệ hộ công nghiệp tăng lên 8,78% Năm 2007, số hộ công nghiệp dịch vụ địa bàn nơng thơn có 3,6 triệu hộ, tăng 62% so với năm 2000 2.3 Phát triển vùng kinh tế trọng điểm Trong năm vừa qua đạt nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp vào q trình phát triển kinh tế Trên bình diện quốc gia, hình thành vùng kinh tế: vùng trung du miền núi phía Bắc, vùng đồng sông Hồng, vùng Bắc Trung Duyên hải miền Trung, vùng Tây Nguyên, vùng Đông Nam vùng đồng sơng Cửu Long Trong đó, có vùng kinh tế trọng điểm vùng động lực cho tăng trưởng kinh tế nước Các địa phương đẩy mạnh việc phát triển sản xuất sở xây dựng khu cơng nghiệp tập trung, hình thành vùng chuyên canh cho sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, chế biến, ni trồng thuỷ sản, hình thành vùng sản xuất hàng hoá sở điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội vùng Điều tạo thuận lợi cho phát triển công nghiệp chế biến, góp phần tạo nên xu hướng chuyển dịch cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng sản xuất hàng hoá, hướng xuất Hạn chế Bên cạnh thành tựu đạt trình vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh cấu kinh tế, thực trạng phát triển kinh tế Việt Nam nhiều hạn chế, tồn thể như: - Kinh tế Nhà nước xác định thành phần giữ vai trò chủ đạo năm qua, tỷ trọng GDP kinh tế nhà nước có xu hướng giảm xuống - Những năm qua, xác định với kinh tế nhà nước ngày trở thành tảng vững kinh tế quốc dân, song phát triển kinh tế tập thể nhiều hạn chế: hoạt động chưa có hiệu quả, sở vật chất – kỹ thuật lạc hậu, tỷ trọng GDP liên tục giảm - Sự vận động thực thành phần kinh tế tư nhà nước vấn đề cần phải bàn Các chế, sách, điều kiện Việt Nam chưa tạo thuận lợi cho thành phần kinh tế phát triển Tỷ trọng GDP thành phần kinh tế liên tục giảm, phát triển - Sự phát triển nhanh chóng thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước nảy sinh vấn đề - lệ thuộc vào nguồn vốn đầu tư nước ngồi - Tốc độ chuyển dịch CCKT cịn chậm chất lượng chưa cao Trình độ kỹ thuật cơng nghệ ngành cơng nghiệp mức trung bình Những ngành dịch vụ có hàm lượng chất 17 xám giá trị gia tăng cao dịch vụ tài - tín dụng, dịch vụ tư vấn chậm phát triển Tình trạng độc quyền, dẫn tới giá dịch vụ cao, chất lượng dịch vụ thấp tồn nhiều ngành điện lực, viễn thông, đường sắt Một số ngành có tính chất động lực giáo dục - đào tạo, khoa học - cơng nghệ, tính chất xã hội hố cịn thấp, chủ yếu dựa vào nguồn vốn Nhà nước - Liên kết vùng trọng điểm miền Trung thiếu hiệu quả, tang trưởng chưa bền vững Đề xuất giải pháp Một là, kiên định, vận dụng phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh dân chủ xã hội chủ nghĩa xây dựng dân chủ xã hội chủ nghĩa phù hợp với điều kiện đất nước tình hình giới Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa gắn liền với xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa văn hóa xã hội chủ nghĩa tiên tiến đậm đà sắc Việt Nam Hai là, tiếp tục hồn thiện thể chế sách, khuyến khích, hỗ trợ phát triển kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhà nước Hoàn thiện khung pháp lý thành phần kinh tế với nhiều hình thức tổ chức kinh tế hợp tác đa dạng, phát triển từ thấp đến tổ chức đại diện để nâng cao khả huy động vốn, tăng tích lũy vốn tài sản chung; nâng cao tính minh bạch quản lý, điều hành Rà sốt, sửa đổi, bổ sung sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển thành phần kinh tế Bố trí nguồn kinh phí tương xứng từ ngân sách nhà nước để bảo đảm triển khai có hiệu sách hỗ trợ, phát triển thành phần kinh tế Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu hoạt động tổ chức kinh tế Có sách phù hợp để tập trung giải dứt điểm vấn đề tồn đọng số cấu kinh tế Ba là, nâng cao hiệu lực, hiệu quản lý nhà nước cấu kinh tế Xây dựng máy quản lý nhà nước tập trung, thống nhất, xuyên suốt đạo điều hành từ Trung ương đến địa phương; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm nhiệm vụ quản lý nhà nước hỗ trợ, phát triển kinh tế có chun mơn, nghiệp vụ, đào tạo chun sâu kinh tế Coi trọng công tác tra, kiểm tra nhằm nắm bắt, phản ánh, đánh giá đắn việc chấp hành pháp luật, phát sớm sai phạm, qua kịp thời chấn chỉnh áp dụng biện pháp phù hợp giúp doanh nghiệp khắc phục tồn tại, hạn chế để nâng cao hiệu hoạt động sản xuất kinh doanh Bốn là, tiếp tục tập trung đầu tư nghiên cứu bổ sung, phát triển, làm sáng tỏ nhận thức lý luận, hoàn thiện mặt thể chế liệt, đồng tổ chức thực thi để mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi trường: phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Bên 18 cạnh đó, cần bảo đảm điều kiện tốt nghiên cứu lý luận, đổi tư kinh tế; bảo đảm dân chủ xây dựng thực thi sách, thể chế kinh tế vừa mục tiêu, nhiệm vụ vừa phương thức, động lực giải pháp chiến lược cho vấn đề tạo lập sở kinh tế để thực dân chủ xã hội chủ nghĩa lĩnh vực kinh tế nước ta Năm là, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao kết hợp đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ Tiến hành cải cách giáo dục cách triệt để, vấn đề triết lý mục tiêu giáo dục Việt Nam Cần có sách khuyến khích sáng tạo, cấu trình độ đào tạo phù hợp với yêu cầu phát triển trình độ kinh tế-xã hội, hiệu hoạt động khoa học - công nghệ, mối liên hệ nhà trường doanh nghiệp Xây dựng phát huy đội ngũ trí thức cơng nhân trí thức, lực lượng tiên phong chủ lực để phát triển kinh tế thị trường Mở rộng quan hệ hợp tác giáo dục - đào tạo khoa học - cơng nghệ với nước ngồi; tuyển chọn đưa đào tạo nước tiên tiến cán khoa học - kỹ thuật thuộc lĩnh vực ưu tiên chiến lược Thiết lập hệ thống học tập suốt đời, nhanh chóng hình thành xã hội học tập Ứng dụng rộng rãi công nghệ thông tin mũi nhọn đột phá vào KTTT Công nghệ thông tin truyền thông hạ tầng sở để thực hầu hết hoạt động KTTT, phương tiện hữu hiệu hỗ trợ cho giáo dục đào tạo, môi trường kinh tế thể chế xã hội thuận lợi cho việc sáng tạo sử dụng tri thức Phát triển hạ tầng công nghệ thông tin truyền thông Việt Nam phát triển khu công nghệ cao Ngồi khu có Cơng viên phần mềm Sài Gịn, Quang Trung, Khu cơng nghệ cao Láng - Hịa Lạc, trung tâm phần mềm Hải Phịng, cơng viên phần mềm Đà nẵng, Trung tâm phần mềm Huế, cần phát triển thêm khu công nghệ cao khu vực phía Bắc, Hà Nội Hải Phịng Đổi cơng nghệ, sản phẩm, phương pháp tổ chức sản xuất kinh doanh tất ngành Trong ngành cần có mũi nhọn đột phá thẳng vào công nghệ cao Chú trọng sử dụng công nghệ cao để phát triển nhanh ngành khí chế tạo, đặc biệt khí xác, tự động hóa 19 KẾT LUẬN Tóm lại, sở chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thành tựu văn minh nhân loại thực tiễn trình đổi nước ta, Đảng Cộng sản Việt Nam nhận thức, vận dụng sáng tạo phát triển cấu kinh tế cho nước ta giai đoạn Những thành tựu đổi Việt Nam chứng minh rằng, phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa khơng có hiệu tích cực kinh tế mà cịn giải vấn đề xã hội tốt nhiều so với nước tư chủ nghĩa có mức phát triển kinh tế Những kết quả, thành tích đạt Việt Nam thời gian vừa qua đặc biệt bối cảnh đại dịch Covid-19 suy thoái kinh tế toàn cầu đầu năm 2020 nhân dân bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao, thể tính đắn áp dụng phù hợp tảng tư tưởng vào thực tiễn kinh tế đất nước Thực tế chứng minh khẳng định đắn, khoa học, hiệu việc sử dụng lý luận Hồ Chí Minh cho kinh tế đất nước thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Những thành tựu tạo tiền đề, điều kiện, tảng quan trọng để nước ta tiếp tục công đổi phát triển thời gian tới Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư xu giao lưu, hội nhập toàn cầu, kinh tế chịu tác động hai phương diện tích cực tiêu cực Nghiên cứu quan điểm sâu sắc toàn diện Hồ Chí Minh cấu kinh tế góp phần định hướng q trình phát triển đất nước ta thời đại ngày Nhờ giá trị vững bền thực tế chứng minh khứ tại, tư tưởng Hồ Chí Minh kim nam đồng hành dẫn dắt đất nước Việt Nam, người Việt Nam hệ 20 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ giáo dục đào tạo, Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh (2016), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhìn lại phân định thành phần kinh tế thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội Việt Nam Báo Đầu tư, Tư tưởng Hồ Chí Minh cấu kinh tế nhiều thành phần, tác giả Trần Văn (2017) Tạp chí Tổ chức Nhà nước, Quan điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng kinh tế nhiều thành phần vận dụng Đảng ta thời kỳ đổi mới, tác giả ThS Nguyễn Thị Liên, Trường Đại học Luật Hà Nội (2022) Diễn đàn Công thương, Những dẫn đặc sắc Chủ tịch Hồ Chí Minh cơng nghiệp hóa Việt Nam, tác giả Sơn Thái – Đức Long (2022) Tạp chí điện tử Lý luận trị, Quan điểm Hồ Chí Minh phát triển thương nghiệp, PGS.TS Nguyễn Thị Kim Dung, Viện Hồ Chí Minh lãnh tụ Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2022) Trường Đại học Lâm nghiệp, Về vấn đề phát triển kinh tế nhiều thành phần nước ta nay, TS Nguyễn Đức Luận (2009) Tạp chí Cộng sản, Chuyển dịch cấu kinh tế - thực trạng vấn đề đặt ra, Trần Anh Phương (2009) 21