BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG  PHẠM MẠNH TIẾN THỰC TRẠNG TRANG THIẾT BỊ CHẨN ĐOÁN TẠI H P KHOA CHẨN ĐỐN HÌNH ẢNH VÀ XÉT NGHIỆM HĨA SINH BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG NĂM 2017 U H LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.07.01 HÀ NỘI, 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG  PHẠM MẠNH TIẾN THỰC TRẠNG TRANG THIẾT BỊ CHẨN ĐOÁN TẠI H P KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH VÀ XÉT NGHIỆM HĨA SINH BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG NĂM 2017 U LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN H MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.07.01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS BS NGUYỄN THANH HÙNG HÀ NỘI, 2017 i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu quý Thầy, Cô Trường Đại học Y tế công cộng truyền đạt cho kiến thức thật bổ ích đồng thời tạo điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành chương trình học tập thực đề tài nghiên cứu Đặc biệt, xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ts.Bs Nguyễn Thanh Hùng, Ths Nguyễn Nguyên Ngọc tận tình hướng dẫn góp ý cho tơi hồn thành luận văn Tơi xin gởi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban giám đốc, Đơn vị Nghiên H P cứu khoa học tập thể cán bộ, nhân viên khoa X.Quang, Siêu âm khoa Xét nghiệm Hóa Sinh Bệnh viện Nhi đồng - Tp.HCM, nơi tiến hành nghiên cứu tạo điều kiện tốt giúp đỡ cho tơi hồn thành đề tài nghiên cứu Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành đến gia đình bạn bè, anh chị học viên lớp Cao học Quản lý bệnh viện khóa 08 - TPHCM, người U quan tâm, động viên,chia giúp đỡ suốt năm học tập thời gian thực luận văn Một lần xin chân thành cảm ơn! H Phạm Mạnh Tiến ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ASEAN BN BV BVNĐ1 BYT CB-CNV CBYT CT ĐTNC FDA ISO KCB MRI NCV NVYT PVS TCN TCVN TP.HCM TTB TTBCĐ TTBYT VNĐ VT-TBYT WHO Association of Southeast Asian Nations Hiệp hội quốc gia Đông Nam Á Bệnh nhân Bệnh viện Bệnh viện Nhi Đồng Bộ Y tế Cán công nhân viên Cán y tế Computed Tomography Chụp cắt lớp vi tính Đối tượng nghiên cứu Food and Drug Administration Cục quản lý Thực phẩm Dược phẩm Hoa Kỳ International Organization for Standardization Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế Khám chữa bệnh Magnetic resonance imaging Chụp cộng hưởng từ Nghiên cứu viên Nhân viên y tế Phỏng vấn sâu Tiêu chuẩn ngành Tiêu chuẩn Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh Trang thiết bị Trang thiết bị chẩn đoán Trang thiết bị y tế Việt Nam đồng Vật tư thiết bị y tế World Health Organization Tổ chức Y tế Thế giới H P H U iii MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .3 CHƯƠNG TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Khái niệm bệnh viện, chức nhiệm vụ bệnh viện 1.1.1 Khái niệm bệnh viện 1.1.2 Chức nhiệm vụ bệnh viện 1.2 Khái niệm vai trò trang thiết bị y tế 1.2.1 Khái niệm trang thiết bị y tế H P 1.2.2 Phân loại trang thiết bị y tế .6 1.2.3 Vai trò TTBYT .8 1.3 Quản lý trang thiết bị y tế 1.3.1 Khái niệm quản lý TTBYT 1.3.2 Chu trình quản lý trang thiết bị y tế 1.3.3 Quan điểm việc tổ chức quản lý TTBYT, TTBCĐ bệnh viện 10 U 1.4 Thực trạng quản lý TTBYT giới 10 1.5 Thực trạng quản lý sử dụng TTBYT Việt Nam 12 1.5.1 Những kết bước đầu 12 H 1.5.2 Những thách thức việc quản lý sử dụng TTBYT Việt Nam .14 1.6 Nghiên cứu quản lý TTBYT, TTBCĐ nước giới Việt Nam .16 1.6.1 Nghiên cứu giới 16 1.6.2 Nghiên cứu Việt Nam 16 1.7 Giới thiệu Bệnh viện Nhi đồng 18 1.7.1 Tóm tắt lịch sử phát triển Bệnh viện Nhi đồng 18 1.7.2 Thực trạng trang thiết bị y tế Bệnh viện Nhi đồng 19 KHUNG LÝ THUYẾT 20 CHƯƠNG ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 22 2.1 Đối tượng nghiên cứu 22 2.1.1 Nghiên cứu định lượng 22 iv 2.1.2 Nghiên cứu định tính .23 2.2 Địa điểm thời gian nghiên cứu 23 2.2.1 Địa điểm nghiên cứu 23 2.2.2 Thời gian nghiên cứu .23 2.3 Thiết kế nghiên cứu 24 2.4 Cỡ mẫu Phương pháp chọn mẫu 24 2.4.1 Đối với nghiên cứu định lượng 24 2.4.2 Đối với nghiên cứu định tính 24 2.5 Phương pháp thu thập số liệu: 24 2.5.1 Thủ tục hành bệnh viện 24 H P 2.5.2 Thu thập số liệu định lượng .24 2.5.3 Thu thập số liệu định tính 26 2.6 Các biến số nghiên cứu 27 2.6.1 Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu 27 2.6.2 Mức độ đánh giá ĐTNC thực trạng quản lý, sử dụng TTBCĐ 27 2.6.3 Bảng kiểm kiểm tra tình hình chung quản lý, sử dụng TTBCĐ khoa 29 U 2.6.4 Các biến số định tính thơng qua vấn sâu .30 2.7 Tiêu chuẩn đánh giá .32 2.7.1 Cơ sở lý thuyết xây dựng công cụ 32 H 2.7.2 Xây dựng công cụ nghiên cứu 32 2.8 Xử lý phân tích số liệu .33 2.9 Đạo đức nghiên cứu 33 2.10 Sai số biện pháp khắc phục sai số 33 CHƯƠNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 35 3.1 Đặc điểm chung đối tượng tham gia nghiên cứu 35 3.2 Thực trạng công tác quản lý sử dụng trang thiết bị chẩn đoán .36 3.2.1 Thực trạng số lượng tình trạng hoạt động TTBCĐ khoa nghiên cứu 36 3.2.2 Thực trạng quản lý trang thiết bị khoa 38 3.3 Một số thuận lợi, khó khăn cơng tác quản lý sử dụng TTBCĐ khoa nghiên cứu 44 v 3.3.1 Thuận lợi công tác quản lý, sử dụng TTBCĐ 44 3.3.2 Khó khăn cơng tác quản lý sử dụng TTBCĐ 48 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 50 4.1 Đặc điểm chung đối tượng tham gia nghiên cứu 50 4.2 Thực trạng công tác quản lý sử dụng trang thiết bị chẩn đốn 51 4.2.1 Số lượng tình trạng hoạt động TTBCĐ khoa nghiên cứu 51 4.2.2 Đánh giá CBYT quản lý sử dụng TTBCĐ 52 4.2.3 Thực trạng sử dụng trang thiết bị chẩn đoán 54 4.3 Những thuận lợi khó khăn công tác quản lý sử dụng TTBCĐ 56 4.3.1 Những thuận lợi khó khăn cơng tác quản lý sử dụng TTBCĐ H P thông qua vấn sâu nhân viên trực tiếp sử dụng TTBCĐ 56 4.3.2 Những thuận lợi khó khăn công tác quản lý sử dụng TTBCĐ thông qua vấn sâu lãnh đạo Khoa 59 4.4 Điểm mạnh hạn chế đề tài 63 4.4.1 Điểm mạnh 63 4.4.2 Hạn chế nghiên cứu 63 U KẾT LUẬN 65 KIẾN NGHỊ .66 TÀI LIỆU THAM KHẢO 67 H PHỤ LỤC 71 PHỤ LỤC 75 PHỤ LỤC 78 PHỤ LỤC 80 PHỤ LỤC 82 PHỤ LỤC 83 PHỤ LỤC 84 BIÊN BẢN HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN 87 BIÊN BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA CÁC KẾT LUẬN CỦA HỘI ĐỒNG SAU BẢO VỆ LUẬN VĂN 91 viii DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 1.2.1 Bảng phân loại TTBYT BV Bảng 1.2.2 Bảng phân loại TTBYT theo nội dung chuyên môn Bảng 1.5 So sánh đầu tư TTBYT Việt Nam với nước khu vực 14 Sơ đồ 1.1 Khung lý thuyết nghiên cứu 20 Bảng 3.1 Đặc điểm chung đối tượng tham gia nghiên cứu 35 Bảng 3.2.1: Bảng thống kê TTBCĐ Khoa chẩn đốn hình ảnh 37 Bảng 3.2.2: Bảng thống kê TTBCĐ Khoa Xét nghiệm hóa sinh 37 Bảng 3.2.3 Bảng thống kê số lượng tình trạng hoạt động TTBCĐ H P bệnh viện 38 Bảng 3.2.4: Đánh giá CBYT việc quản lý sử dụng TTBCĐ 39 Biểu đồ 3.1 phân bố mức độ đánh giá CBYT quản lý sử dụng TTBCĐ .41 Bảng 3.2.5: Thực trạng trình sử dụng TTBCĐ khoa 41 Biểu đồ 3.2 Phân bố tỉ lệ thực trạng quản lý sử dụng TTBCĐ 43 H U ix TÓM TẮT Ngày nay, với phát triển vượt bật y học vai trị chẩn đốn hình ảnh xét nghiệm ngày quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu chẩn đốn sớm, nhanh xác việc khám, chữa bệnh cho người dân Bệnh viện Nhi đồng bệnh viện chuyên khoa hạng 1, trực thuộc Sở y tế Thành phố Hồ Chí Minh Trong nhiều năm qua bệnh viện quan tâm đầu tư nhiều TTBCĐ đại góp phần vào việc chẩn đoán điều trị hiệu cho người bệnh Nghiên cứu thực với khoa Khoa Chẩn đốn hình ảnh Khoa Xét nghiệm hóa sinh với tổng cộng có 58 TTBCĐ, phần lớn nằm Khoa H P Chẩn đốn hình ảnh với 41 TTB so với 17 TTB Khoa Xét nghiệm hóa sinh Trong tổng số 41 TTB Khoa Chẩn đoán hình ảnh có 11 TTB khơng sử dụng, chiếm 26,83% Khoa Xét nghiệm hóa sinh có TTB khơng sử dụng chiếm 5,9% Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang, kết hợp định lượng định tính thực từ tháng 01/2017 đến tháng 6/2017 Đối tượng tham gia vấn khảo sát lãnh đạo nhân viên trực tiếp sử dụng TTB U khoa có thời gian công tác năm Dữ liệu định lượng thu thập cách phát phiếu khảo sát sử dụng bảng kiểm nhằm đánh giá trạng TTBCĐ H Dữ liệu định tính thu thập thơng qua vấn sâu với lãnh đạo nhân viên trực tiếp sử dụng TTB để xác định số thuận lợi khó khăn Theo kết nghiên cứu, có 62,32% ĐTNC đánh giá tốt trạng TTBCĐ có 75,86% sử dụng quy định Kết nghiên cứu cho thấy thực trạng sử dụng TTBCĐ bệnh viện có nhiều thuận lợi: (i) quan tâm lãnh đạo, (ii) bệnh viện cố gắng đáp ứng nhu cầu phát triển chuyên môn khoa, (iii) đội ngũ cán vận hành trực tiếp TTB thường xuyên tập huấn chuyên môn Tuy nhiên, cịn nhiều khó khăn gặp phải chung phần lớn khơng có nhân viên phụ trách việc quản lý TTBCĐ mà chủ yếu kiêm nhiệm; bên cạnh đó, Khoa Chẩn đốn hình ảnh số TTB xuống cấp thời gian sử dụng thiết bị lâu chưa có phối hợp chặt chẽ khoa liên quan TTB dùng chung, Khoa Xét nghiệm hố sinh nhiều người sử dụng TTB nên công tác theo dõi quản lý TTB số bất cập ĐẶT VẤN ĐỀ Trang thiết bị y tế (TTBYT) bao gồm trang thiết bị chẩn đoán (TTBCĐ) ba lĩnh vực cấu thành ngành Y tế nhân viên y tế (NVYT) thuốc, thiếu ba yếu tố ngành Y tế hoạt động Sự phát triển nhảy vọt khoa học công nghệ giới tạo TTBYT đại, đa chủng loại, liên tục cải tiến, hỗ trợ thiết thực cho công tác KCB [43] Cùng với phát triển kinh tế xã hội đất nước, năm gần ngành Y tế có bước phát triển mặt công nghệ, sở khám chữa bệnh từ trung ương tới địa phương trang bị thiết bị đại cập nhật với Y tế khu vực nói chung nước nói H P riêng [26] Với số lượng chủng loại phong phú TTBYT, việc quản lý sử dụng TTB vơ quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ KCB Thực tế bệnh viện nay, công tác quản lý, sử dụng đào tạo TTBYT số hạn chế, dẫn đến bất cập việc phát huy tính U hiệu đầu tư TTBYT [19], [26], [27] Theo kết nghiên cứu Nguyễn Thị Kim Chúc cộng thực trạng đầu tư TTBCĐ bệnh viện H năm 2004, cho thấy tỷ lệ máy cũ 10 năm cao: khoa Vi sinh (33,33%), khoa Giải phẫu bệnh (15,75%); tỷ lệ TTBCĐ hỏng cần sửa chữa cao: khoa Chẩn đốn hình ảnh (18,88%), khoa Hóa sinh (21,16%) [14] Nghiên cứu Nguyễn Hoàng Long năm 2006 cho thấy TTB số bệnh viện sử dụng cịn hạn chế trình độ chun mơn, cịn tỷ lệ định TTB chất lượng kém, thiếu kinh phí cho bảo dưỡng, sửa chữa, mua TTB phụ trợ vật tư tiêu hao [38] Nghiên cứu Võ Thị Ngọc Hương năm 2013 thực trạng số yếu tố liên quan đến quản lý TTBCĐ Bệnh viện đa khoa tỉnh Long An số yếu tố quan trọng xác định có liên quan đến quản lý TTBCĐ đội ngũ kỹ thuật TBYT bệnh viện thiếu số lượng yếu trình độ chun mơn nên chưa đáp ứng nhu cầu KCB bệnh viện [20]