BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO – BỘ Y TẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG NGUYỄN THỊ GIANG H P THỰC TRẠNG CUNG CẤP VÀ SỬ DỤNG DỊCH VỤ CHĂM SÓC SỨC KHỎE SINH SẢN – KẾ HOẠCH HĨA GIA ĐÌNH TẠI CÁC PHỊNG KHÁM TƢ NHÂN Ở THÀNH PHỐ HẢI DƢƠNG, TỈNH HẢI DƢƠNG NĂM 2014 U H LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.03.01 HÀ NỘI, 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO – BỘ Y TẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG NGUYỄN THỊ GIANG H P THỰC TRẠNG CUNG CẤP VÀ SỬ DỤNG DỊCH VỤ CHĂM SÓC SỨC KHỎE SINH SẢN–KẾ HOẠCH HĨA GIA ĐÌNH TẠI CÁC PHÒNG KHÁM TƢ NHÂN Ở THÀNH PHỐ HẢI DƢƠNG, TỈNH HẢI DƢƠNG NĂM 2014 U LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.03.01 H TS Nguyễn Xuân Trƣờng HÀ NỘI, 2014 ThS Lê Minh Thi i LỜI CẢM ƠN Trong q trình hồn thành đề cƣơng luận văn thuộc chƣơng trình đào tạo Thạc sỹ Y tế Công cộng, nhận đƣợc giúp đỡ tận tình Nhà trƣờng, giảng viên, đồng nghiệp, gia đình ngƣời thân Để đạt đƣợc kết hơm nay, tơi xin bày tỏ lịng kính trọng biết ơn tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau Đại Học, thầy cô giáo Trƣờng Đại Học Y Tế Cơng cộng tận tình giảng dạy, giúp đỡ tơi khóa học Đặc biệt, xin cho tơi gửi lời tri ân sâu sắc tới hai giáo viên hƣớng dẫn tơi, TS.Nguyễn Xn Trƣờng – Chánh Văn Phịng Bộ Y tế ThS.Lê Minh Thi – Giảng viên trƣờng ĐH Y tế Công cộng Các thầy, cô tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ H P tạo điều kiện để tơi hồn thành luận văn Kiến thức học thuật, tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn thầy, giúp tơi có đƣợc kiến thức, kinh nghiệm quí báu, tầm nhìn mới, tự tin nghiên cứu khoa học Tơi xin dành tình cảm đặc biệt biết ơn sâu sắc tới Ban Lãnh đạo Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Vụ Quy mơ Dân số Kế hoạch hóa gia đình, U chuyên gia đồng nghiệp Tổng cục dành cho tơi tình cảm, hỗ trợ tồn diện, q báu giúp tơi triển khai thành cơng nghiên cứu Tơi xin trân trọng cảm ơn Phịng Y tế thành phố Hải Dƣơng số H đơn vị y tế liên quan tạo điều kiện giúp đỡ tơi q trình thu thập tài liệu liên quan tới luận văn Sau cùng, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới ngƣời thân gia đình bạn bè, ngƣời chia sẻ giúp đỡ tơi suốt q trình học tập Mặc dù cố gắng nhiên chắn luận văn không tránh khỏi mặt hạn chế, mong nhận đƣợc góp ý chuyên gia để tơi rút kinh nghiệm q trình nghiên cứu sau Xin trân trọng cảm ơn! ii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT v DANH MỤC CÁC HÌNH vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU vi TÓM TẮT NGHIÊN CỨU viii ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .4 1.1 Một số thông tin chung y tế tƣ nhân H P 1.2 Tổng quan y tế tƣ nhân nƣớc phát triển 1.3 Tổng quan y tế tƣ nhân Việt Nam 1.4 Hoạt động y tế tƣ nhân thành phố Hải Dƣơng, tỉnh Hải Dƣơng 16 CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 21 2.1 Đối tƣợng nghiên cứu: 21 U 2.2 Thời gian địa điểm nghiên cứu: 21 2.3 Thiết kế nghiên cứu: .21 2.4 Cỡ mẫu phƣơng pháp chọn mẫu: .21 H 2.5 Phƣơng pháp thu thập thông tin 22 2.6 Biến số nghiên cứu 24 2.7 Phƣơng pháp phân tích số liệu: .24 2.8 Đạo đức nghiên cứu: .24 2.9 Hạn chế nghiên cứu, sai số biện pháp khắc phục: 25 CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 27 3.1 Mô tả thực trạng sở vật chất, nguồn nhân lực khả cung cấp dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ phòng khám tƣ nhân địa bàn thành phố Hải Dƣơng, tỉnh Hải Dƣơng năm 2014 27 3.2 Mô tả thực trạng sử dụng dịch vụ chăm sóc SKSS - KHHGĐ đối tƣợng phụ nữ từ 15-49 tuổi phòng khám tƣ nhân thành phố Hải Dƣơng, tỉnh Hải Dƣơng năm 2014 42 iii 3.3 Một số yếu tố liên quan tới tham gia cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS KHHGĐ phịng khám tƣ nhân địa bàn thành phố Hải Dƣơng, tỉnh Hải Dƣơng năm 2014 52 CHƢƠNG BÀN LUẬN 59 4.1 Thực trạng thực trạng sở vật chất, nguồn nhân lực khả cung cấp dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ PKTN địa bàn thành phố Hải Dƣơng, tỉnh Hải Dƣơng năm 2014 .59 4.2 Thực trạng sử dụng dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ đối tƣợng phụ nữ từ 1549 PKTN thành phố Hải Dƣơng, tỉnh Hải Dƣơng năm 2014 .63 4.3 Một số yếu tố liên quan tới tham gia cung cấp dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ H P PKTN địa bàn thành phố Hải Dƣơng, tỉnh Hải Dƣơng năm 2014 66 4.4 Bàn luận ƣu nhƣợc điểm nghiên cứu 68 KẾT LUẬN .71 KHUYẾN NGHỊ .73 TÀI LIỆU THAM KHẢO 74 U PHỤ LỤC 79 Phụ lục 1: PHIẾU KHẢO SÁT THỰC TRẠNG HÀNH NGHỀ .79 Phụ lục 2: BẢNG KIỂM QUAN SÁT CƠ SỞ HÀNH NGHỀ Y TƢ NHÂN 83 H Phụ lục 3: PHIẾU KHẢO SÁT KHÁCH HÀNG SỬ DỤNG DỊCH VỤ 85 Phụ lục 4: HƢỚNG DẪN PHỎNG VẤN SÂU/THẢO LUẬN NHÓM CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁM SÁT .91 Phụ lục 5: HƢỚNG DẪN PHỎNG VẤN SÂU CHỦ CƠ SỞ HNYTN 92 PHỤ LỤC 6: BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU 94 PHỤ LỤC 7: BẢNG GIÁ DỊCH VỤ TẠI MỘT SỐ PHÒNG KHÁM SẢN PHỤ KHOA TƢ NHÂN TẠI THÀNH PHỐ HẢI DƢƠNG 100 PHỤ LỤC 8: TRÍCH BẢNG GIÁ DỊCH VỤ KHÁM BỆNH, CHỮA BỆNH TẠI CÁC CƠ SỞ Y TẾ CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HẢI DƢƠNG 101 TÊN KỸ THUẬT 102 iv PHỤ LỤC 9: BẢNG GIÁ DỊCH VỤ CHĂM SÓC SKSS/KHHGĐ TẠI CÁC BỆNH VIỆN VÀ MỘT SỐ PHÒNG KHÁM SẢN PHỤ KHOA TƢ NHÂN Ở HÀ NỘI 104 Phụ lục 10: DỰ TRÙ KINH PHÍ NGHIÊN CỨU 107 Phụ lục 11: KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU .108 Phụ lục 12: BIÊN BẢN GIẢI TRÌNH SAU BẢO VỆ LUẬN VĂN…………….110 H P H U v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BSCK: Bác sỹ chuyên khoa CSSKSS: Chăm sóc sức khỏe sinh sản HNYTN: Hành nghề y tƣ nhân KCB: Khám chữa bệnh KTV: Kỹ thuật viên KHHGĐ: Kế hoạch hóa gia đình PKTN: Phịng khám tƣ nhân PKĐK Phòng khám đa khoa RHM: Răng hàm mặt TMH: Tai mũi họng TLN Thảo luận nhóm TYT: Trạm y tế TS – ThS: UBND: YDCT: H P U H Tiến sĩ – Thạc sĩ Ủy ban nhân dân Y dƣợc cổ truyền YDTN: Y dƣợc tƣ nhân YTTN: Y tế tƣ nhân MSI: Marie Stopes Internatinonal DKT: Tổ chức phi phủ DKT PVS: Phỏng vấn sâu vi DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1 Số lƣợng sở y dƣợc tƣ nhân theo loại hình hành nghề Hình Sự phát triển bệnh viện tƣ nhân qua năm 10 Hình 1.3 Bản đồ địa lý thành phố Hải Dƣơng, tỉnh Hải Dƣơng .17 DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng Phân loại phòng khám tƣ nhân cung cấp dịch vụ CSSKSS – KHHGĐ theo mơ hình tổ chức 27 Bảng Thời gian thành lập PKTN cung cấp dịch vụ CSSKSS- KHHGĐ H P .27 Bảng 3 Các loại hình dịch vụ đƣợc cấp phép .28 Bảng Các loại hình dịch vụ cung cấp .28 Bảng Thời gian cung cấp dịch vụ .29 Bảng Tổng số lƣợt khách hàng tới sử dụng DV CSSKSS/KHHGĐ 29 U Bảng Tổng số lƣợt khách hàng tới sử dụng DV CSSKSS/KHHGĐ 30 Bảng 3.8 Tổng số lƣợt khách hàng tới sử dụng DV năm 30 Bảng Tổng số lƣợt khách hàng tới sử dụng DV tháng 3/2014 32 H Bảng 10 Bảng giá trung bình loại hình dịch vụ PKTN cung cấp dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ 33 Bảng 3.11 Đánh giá khách hàng giá dịch vụ y tế công lập 34 Bảng 3.12 Đánh giá khách hàng giá loại dịch vụ PKTN 35 Bảng 13 Đặc điểm trình độ chun mơn y tế ngƣời làm công việc chuyên môn phòng khám cung cấp dịch vụ CSSKSS – KHHGĐ .35 Bảng 14 Thời gian làm việc ngƣời làm công việc chuyên môn phòng khám cung cấp dịch vụ CSSKSS – KHHGĐ 36 Bảng 15 Đánh giá khách hàng nhân lực y tế 37 Bảng 16 Tình hình trang thiết bị theo quy định 39 Bảng 17 Đánh giá khách hàng trang thiết bị sở y tế .40 Bảng 18 Thông tin đối tƣợng nghiên cứu .42 vii Bảng 19 Tần suất sử dụng BPTT/SKSS năm khách hàng 44 Bảng 20 Tần suất sử dụng BPTT/SKSS năm khách hàng PKTN (từ ngày 1/3/2013 đến 31/03/2014) .45 Bảng 21 Tần suất sử dụng BPTT/SKSS thời điểm khảo sát 46 Bảng 22 Tần suất sử dụng BPTT/SKSS thời điểm khảo sát 47 Bảng 23 Các sở cung cấp dịch vụ CSSKSS – KHHGĐ sử dụng 47 Bảng 24 Lý sử dụng dịch vụ KHHGĐ/SKSS PKTN 48 Bảng 25 Lý không sử dụng dịch vụ sở y tế ngồi cơng lập trƣớc 49 Bảng 26 Mong muốn sử dụng dịch vụ CSSKSS – KHHGĐ PKTN 50 Bảng 27 Mức độ hài lòng sử dụng dịch vụ CSSKSS – KHHGĐ 50 H P Bảng 28 Đánh giá khả tiếp tục sử dụng dịch vụ .51 Bảng 29 Lý không tiếp tục sử dụng dịch vụ sở tƣ nhân 51 H U viii TĨM TẮT NGHIÊN CỨU Thực cơng tác xã hội hóa cung cấp dịch vụ y tế nói chung sức khỏe sinh sản – kế hoạch hóa gia đình (SKSS – KHHGĐ) nói riêng, thời gian qua, địa bàn thành phố Hải Dƣơng phát triển nhiều phòng khám tƣ nhân (PKTN) cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS – KHHGĐ, chiếm số lƣợng đơng tồn tỉnh Tuy nhiên, gia tăng nhanh chóng đồng thời tạo áp lực cho ngành Y tế thành phố việc quản lý điều tiết hoạt động sở y tế tƣ nhân (YTTN), tránh tình trạng phát triển ạt, khơng đảm bảo chất lƣợng, không đáp ứng nhu cầu nhân dân Nhận thấy vấn đề trên, tác giả tiến hành nghiên cứu khảo sát “Thực trạng cung cấp sử dụng dịch vụ chăm sóc SKSS - KHHGĐ phịng khám tư nhân thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương năm 2014” Nghiên cứu tiến hành từ 02/2014 đến 05/2014, sử dụng phƣơng pháp mô tả cắt ngang, kết hợp định lƣợng định tính Tồn 43 chủ sở PKTN cung cấp H P dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ 430 khách hàng sử dụng dịch vụ đƣợc khảo sát phiếu hỏi định lƣợng Kết từ vấn sâu chủ sở, vấn sâu đại diện Phòng Y tế Thành phố thảo luận nhóm cán quản lý cấp Tỉnh đƣợc sử dụng để trả lời mục tiêu cụ thể nghiên cứu: 1_Mô tả thực trạng sở vật chất, nguồn nhân lực khả cung cấp dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ U PKTN; 2_Mô tả thực trạng sử dụng dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ đối tƣợng phụ nữ 15-49 tuổi PKTN; 3_Tìm hiểu số yếu tố liên quan tới tham gia cung cấp dịch vụ CSSKSS - KHHGĐ PKTN địa bàn nghiên cứu H Kết nghiên cứu 43 PKTN cung cấp dịch vụ CSSKSS – KHHGĐ địa bàn đƣợc cấp phép hoạt động thời gian dài, đáp ứng nhu cầu CSSKSS – KHHGĐ khách hàng nữ 15-49 tuổi nhƣ khám chữa bệnh phụ khoa, khám thai cung cấp biện pháp tránh thai Khách hàng đến PKTN đƣợc đáp ứng đầy đủ nhu cầu chờ đợi lâu nhƣ sở công lập Nghiên cứu số vấn đề tồn nhƣ giá dịch vụ PKTN cao, nhiều PKTN chƣa thực đầy đủ quy định hành nghề, công tác quản lý, giám sát chƣa thƣờng xuyên, Để phát huy tham gia sở YTTN cung cấp dịch vụ CSSKSS – KHHGĐ chăm sóc sức khỏe ngƣời dân nói chung, cần có thay đổi đồng ngành chức năng, chủ sở ngƣời dân có nhu cầu sử dụng dịch vụ nhƣ cải thiện hệ thống văn hành chính, chấn chỉnh cơng tác kiểm tra, cung cấp cho ngƣời dân đầy đủ thông tin sở khám chữa bệnh để họ có lựa chọn an tồn hợp lý