BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG BÙI VĂN ĐỐ H P THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN SINH CON TẠI NHÀ CỦA BÀ MẸ DÂN TỘC XƠ ĐĂNG TẠI XÃ THUỘC HUYỆN TU MƠ RÔNG TỈNH KON TUM NĂM 2016 U H LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.03.01 HÀ NỘI - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG BÙI VĂN ĐỐ THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN SINH CON H P TẠI NHÀ CỦA BÀ MẸ DÂN TỘC XƠ ĐĂNG TẠI XÃ THUỘC HUYỆN TU MƠ RÔNG TỈNH KON TUM NĂM 2016 U LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.03.01 H NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS LÊ TRÍ KHẢI HÀ NỘI - 2017 i LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, thầy giáo, phịng Đào tạo Sau đại học phòng ban trường Đại học Y tế công cộng giúp đỡ, tạo điều kiện cho em học tập hoàn thiện luận văn Em xin bày tỏ lịng kính trọng biết ơn sâu sắc tới thầy TS Lê Trí Khải, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Kon Tum, cô Ths Lê Minh Thi, trường Đại học Y tế công cộng tận tâm hướng dẫn, hỗ trợ cung cấp kiến thức quý báu cho em suốt trình thực luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tu Mơ Rông, H P trạm y tế xã địa bàn huyện Tu Mơ Rông tạo điều kiện giúp đỡ nghiên cứu hoàn thành luận văn Cảm ơn anh chị, bạn bè lớp, đồng nghiệp đơn vị hỗ trợ tơi q trình học tập hoàn thành luận văn Xin cảm ơn người thân yêu gia đình tạo điều kiện thuận lợi cho U thân suốt trình học tập Mặc dù có nhiều cố gắng để thực đề tài cách hoàn chỉnh nhất, song hạn chế kiến thức, kinh nghiệm nên không tránh khỏi thiếu sót định, H em mong cảm thơng, đóng góp q Thầy, Cô giáo bạn đồng nghiệp để luận văn hồn chỉnh Kính chúc q Thầy, Cơ dồi sức khỏe thành công nghiệp cao quý! Chúc bạn đồng nghiệp sức khỏe thành công! Hà Nội, tháng năm 2017 Tác giả Bùi Văn Đố ii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN………………………………………… …… ………………… …………… i MỤC LỤC…………………………………………….………….……….…….……………… ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT……………………….……… …………………… v DANH MỤC BẢNG…………………… …………………….……… …………………… vi DANH MỤC HÌNH…………………………………………….……… …………………… viii TĨM TẮT NGHIÊN CỨU………………………………………….……………………… ix ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………… …….………….…………….………… MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU………………………….… …….…………………………… Chương TỔNG QUAN TÀI LIỆU H P 1.1 Các khái niệm, thông tin, số liệu CSSKSS sinh nhà 1.1.1 Các khái niệm………………………………………………………………… 1.1.2 Thực trạng sinh nhà giới Việt Nam 1.2 Các nghiên cứu có liên quan đến sinh nhà……………….… …………… 11 1.2.1 Trên giới 11 U 1.2.2 Tại Việt Nam ………….………………… ……….… ……………………… 13 1.3 Khung lý thuyết nghiên cứu 17 1.4 Địa bàn nghiên cứu 18 H Chương ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 20 2.1 Đối tượng nghiên cứu 20 2.1.1 Nghiên cứu định lượng 20 2.1.2 Nghiên cứu định tính 20 2.2 Thời gian địa điểm nghiên cứu 21 2.2.1 Thời gian nghiên cứu 21 2.2.2 Địa điểm nghiên cứu: 21 2.3 Thiết kế nghiên cứu 21 2.4 Cỡ mẫu 21 2.4.1 Nghiên cứu định lượng 21 2.4.2 Nghiên cứu định tính 21 iii 2.5 Phương pháp chọn mẫu 22 2.5.1 Nghiên cứu định lượng 22 2.5.2 Nghiên cứu định tính 22 2.6 Phương pháp thu thập số liệu 22 2.6.1 Nghiên cứu định lượng 22 2.6.2 Nghiên cứu định tính 23 2.7 Biến số nghiên cứu 24 2.7.1 Biến số nghiên cứu định lượng 24 2.7.2 Biến số nghiên cứu định tính 25 2.8 Phương pháp phân tích số liệu 25 H P 2.8.1 Phương pháp làm quản lý số liệu 25 2.8.2 Xử lý phân tích số liệu định lượng, thơng tin định tính 25 2.9 Đạo đức nghiên cứu 27 Chương KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 28 3.1 Thông tin chung đối tượng nghiên cứu 28 U 3.2 Thực trạng sinh nhà bà mẹ dân tộc Xơ Đăng 28 3.2.1 Các thông tin chung bà mẹ 28 3.2.2.Thông tin gia đình bà mẹ 30 H 3.2.3 Thực trạng sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản 32 3.2.4 Về phía cộng đồng 36 3.2.5 Thực trạng sinh nhà 36 3.3 Một số yếu tố liên quan đến sinh nhà bà mẹ 44 3.3.1 Phân tích đơn biến 44 3.3.2 Phân tích đa biến 47 Chương BÀN LUẬN 49 4.1 Thực trạng sinh nhà bà mẹ dân tộc Xơ Đăng 49 4.1.1 Tỷ lệ sinh nhà số đặc điểm cá nhân bà mẹ 49 4.1.2 Một số đặc điểm gia đình bà mẹ 52 4.1.3 Thực trạng sử dụng dịch chăm sóc sức khỏe sinh sản 53 iv 4.1.4 Về phía cộng đồng 58 4.1.5 Thực trạng sinh nhà 59 4.2 Một số yếu tố liên quan đến sinh nhà 64 4.3 Một số kết can thiệp chương trình dự án triển khai 65 4.4 Một số hạn chế nghiên cứu 66 KẾT LUẬN 68 5.1 Thực trạng sinh nhà 68 5.2 Một số yếu tố liên quan đến sinh nhà 68 KHUYẾN NGHỊ 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO 70 H P Phụ lục Bảng biến số nghiên cứu 74 Phụ lục Phiếu vấn 79 Phụ lục Hướng dẫn thảo luận nhóm bà mẹ sinh nhà 85 Phụ lục Hướng dẫn vấn sâu Trưởng trạm Y tế xã 87 Phụ lục Hướng dẫn vấn sâu cô đỡ thôn 89 U Phụ lục Hướng dẫn vấn sâu phụ nữ thôn 91 Phụ lục Hướng dẫn vấn sâu Trưởng thôn 93 Phụ lục Hướng dẫn vấn sâu chuyên trách huyện 95 H Phụ lục Hướng dẫn vấn sâu bà mẹ sinh nhà 97 Phụ lục 10 Hướng dẫn vấn sâu bà mẹ sinh CSYT 99 v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BPTT Biện pháp tránh thai CBYT Cán y tế CĐTB Cơ đỡ thơn CSSKSS Chăm sóc sức khỏe sinh sản CSYT Cơ sở y tế CTV Cộng tác viên ĐTNC Đối tượng nghiên cứu ĐTV Điều tra viên GSV Giám sát viên KHHGĐ Kế hoạch hóa gia đình LMAT Làm mẹ an tồn MMR Tỷ suất tử vong mẹ: Maternal Mortality Rate NHS Nữ hộ sinh PVS Phỏng vấn sâu SKSS Sức khoẻ sinh sản TĐCM Trình độ chun mơn TĐHV Trình độ học vấn THCS Trung học sở THPT Trung học phổ thông TLN Thảo luận nhóm TTB Trang thiết bị TYT Trạm Y tế TTYT Trung tâm Y tế UNICEF Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc: The United Nations Children's H P U H Fund UNFPA Qũy dân số Liên Hiệp Quốc: United Nations Population Fund WHO Tổ chức Y tế giới: World Health Organization YSSN Y sỹ sản nhi vi DANH MỤC BẢNG Bảng Tên bảng Trang 1.1 Tình hình sinh nhà xã địa bàn huyện 11 3.1 Địa điểm sinh bà mẹ chọn vào nghiên cứu 28 3.2 Tuổi tôn giáo bà mẹ 28 3.3 Trình độ học vấn nghề nghiệp bà mẹ 29 3.4 Tình trạng nhân số bà mẹ 30 3.5 Trình độ học vấn nghề nghiệp chồng bà mẹ… 30 3.6 Những người chung sống với bà mẹ… 31 3.7 Kinh tế gia đình bà mẹ 31 3.8 Khám thai bà mẹ mang thai 32 3.9 Số lần khám thai nơi khám thai bà mẹ 32 3.10 H P CBYT tư vấn đến CSYT sinh bà mẹ tiêm phòng uốn ván……………………………………………… U 34 3.11 Tin tưởng trình độ chuyên môn CBYT ……………… 35 3.12 Sự bất đồng ngôn ngữ bà mẹ với CBYT ………… 35 3.13 Khoảng cách từ nhà bà mẹ tới CSYT 35 3.14 H Phong tục sinh nhà vận động già làng, quyền địa phương…………………………………………… 36 3.15 Lý sinh nhà …………………………………… 37 3.16 Người định chọn nơi sinh cho bà mẹ 38 3.17 Chuẩn bị trước sinh … 38 3.18 Người đỡ đẻ cho bà mẹ sinh nhà 39 3.19 Dụng cụ cắt rốn, tiệt khuẩn dụng cụ cắt rốn vật liệu buộc rốn cho trẻ 40 3.20 Chất sát khuẩn rốn vật liệu băng rốn cho trẻ 41 3.21 Thời gian bà mẹ cho trẻ bú sữa mẹ sau sinh 42 3.22 Dấu hiệu bất thường bà mẹ gặp phải sau sinh …… 43 vii Bảng 3.23 3.24 Tên bảng Trang Mối liên quan thông tin chung bà mẹ với sinh nhà 44 Mối liên quan kinh tế gia đình, mơi trường chung sống bà mẹ với sinh nhà ………………………….…… 45 3.25 Mối liên quan dịch vụ y tế với sinh nhà 45 3.26 Liên quan khoảng cách từ nhà tới CSYT với sinh nhà 46 3.27 3.28 Mối liên quan phong tục vận động già làng, quyền địa phương với sinh nhà 46 Mơ hình hồi quy logistic đa biến phân tích mối liên quan H P việc sinh nhà với yếu tố liên quan H U 47 viii DANH MỤC HÌNH Hình Tên hình Trang 1.1 Khung lý thuyết nghiên cứu 17 3.1 Tỷ lệ sinh nhà ……………………………………………… 36 H P H U