BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG ĐẶNG HÙNG MẠNH H P THỰC TRẠNG NGUỒN NHÂN LỰC Y TẾ, SỰ HÀI LỊNG ĐỐI VỚI U CƠNG VIỆC TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA SƠN TÂY NĂM 2016 H LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.07.01 HÀ NỘI, 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG ĐẶNG HÙNG MẠNH THỰC TRẠNG NGUỒN NHÂN LỰC Y TẾ, SỰ HÀI LỊNG ĐỐI VỚI H P CƠNG VIỆC TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA SƠN TÂY NĂM 2016 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH:60.72.07.01 U H TS Nguyễn Khắc Hiền HÀ NỘI, 2016 LỜI CẢM ƠN Trước hết tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, Phòng đào tạo sau đại học, thầy cô giáo Trường Đại học Y tế cơng cộng tận tình giảng dạy, giúp đỡ tơi khóa học Từ đáy lịng mình, với kính trọng với tất tình cảm sâu sắc nhất, tơi bày tỏ lịng biết ơn đến TS Nguyễn Khắc Hiền, ThS Nguyễn Nguyên Ngọc ln nhiệt tình giúp đỡ tạo điều kiện để tơi hồn thành luận văn Kiến thức học thuật, tận tình giảng dạy, hướng dẫn thầy giúp tơi có kiến thức, kinh nghiệm quý báu nghiên cứu khoa học H P Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám đốc Trung Tâm Y tế huyện Phúc Thọ, Ban giám đốc Bệnh viện đa khoa Sơn Tây, đặc biệt cán cơng tác phịng Tổ chức cán bộ, Kế hoạch tổng hợp, khoa Lâm sàng, Cận lâm sàng trưởng, phó khoa phịng bệnh viện đa khoa Sơn Tây nhiệt tình giúp đỡ tạo điều kiện tốt cho suốt trình triển khai nghiên cứu bệnh U viện Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bè bạn, đồng nghiệp 32 thành viên lớp cao học Quản lý bệnh viện khóa – Trường Đại học Y tế cơng cộng H giành tình cảm, động viên, giúp đỡ sống trình học tập vừa qua Mặc dù cố gắng song đề tài không tránh khỏi mặt hạn chế, mong nhận góp ý chun gia để tơi rút kinh nghiệm trình nghiên cứu sau Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 30 tháng 10 năm 2015 Học viên Đặng Hùng Mạnh i MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT IV DANH MỤC B ẢNG BIỂU V DANH MỤC BIỂU ĐỒ VI TÓM TẮT NGHIÊN CỨU VII ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Mơhình tổ chức bệnh viện đa khoa quy định nhân lực y tế bệnh viện Việt Nam 1.1.1 Khái niệm bệnh viện đa khoa H P 1.1.2 Mơ hình tổ chức, chức năng, nhiệm vụ định mức biên chế BVĐK 1.2 Nguồn nhân lực quản lý nguồn nhân lực y tế 1.2.1 Khái niệm nhân lực y tế .7 1.2.2 Thực trạng nhân lực y tế giới .7 1.2.3 Thực trạng nguồn nhân lực y tế Việt Nam 11 U 1.4 Sự hài công việc nhân viên y tế yếu tố liên quan đến hài lịng cơng việc .14 H 1.4.1 Một số quan niệm nghề y 14 1.4.2 Một số học thuyết mối quan hệ hài lịng cơng việc nguồn nhân lực y tế 14 1.4.4 Phát triển cơng cụ nghiên cứu hài lịng yếu tố định hài lòng công việc nhân viên y tế 18 1.5 Những nghiên cứu Thế giới Việt Nam 19 1.5.1 Những nghiên cứu giới 19 1.5.2 Những nghiên cứu Việt Nam 23 1.6 Khái quát tình hình nguồn nhân lực y tế địa bàn nghiên cứu 25 1.7 Khung lý thuyết 26 CHƯƠNG : PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .29 2.1 Đối tượng nghiên cứu 29 2.1.1 Tiêu chuẩn lựa chọn 29 ii 2.1.2 Tiêu chuẩn loại trừ loại trừ 29 2.2 Thời gian địa điểm nghiên cứu 29 2.3 Thiết kế nghiên cứu 29 2.4 Cỡ mẫu .29 2.4.1 Cỡ mẫu cho nghiên cứu định lượng 29 2.4.2 Cỡ mẫu cho nghiên cứu định tính 29 2.5 Phương pháp chọn mẫu 30 2.5.1 Phương pháp chọn mẫu định lượng 30 2.5.2 Phương pháp chọn mẫu định tính 30 2.6 Phương pháp thu thập số liệu .31 2.6.1 Phương pháp thu thập số liệu định lượng 31 H P 2.6.2 Phương pháp thu thập số liệu định tính 32 2.7 Công cụ biến số nghiên cứu 32 2.7.1 Công cụ nghiên cứu 32 2.7.2 Biến số nghiên cứu 34 2.8 Phân tích số liệu 38 U 2.9 Đạo đức nghiên cứu 40 2.10 Hạn chế cách khắc phục 40 H 2.10.1 Hạn chế 40 2.10.2 Cách khắc phục 40 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 42 3.1 Thực trạng nguồn nhân lực y tế Bệnh viện Đa khoa Sơn Tây .42 3.1.1 Các thông tin theo thông tư 08/2007/TTLT-BYT-BNV nhân lực y tế [3] 42 3.1.2 Tình hình nguồn nhân lực Bệnh viện Đa khoa Sơn Tây 43 3.2 Phân tích yếu tố độ tin cậy biến số đo lường hài lòng nhân viên y tế công việc 46 3.3 Sự hài lòng công việc nhân viên y tế .47 3.3.1 Thông tin chung đối tượng nghiên cứu 47 3.3.2 Sự hài lịng cơng việc nhân viên y tế 49 iii 3.4 Các yếu tố liên quan đến hài lịng cơng việc nhân viên y tế BVĐK Sơn Tây 61 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN .67 4.1 Thực trạng nguồn nhân lực tuyến y tế bệnh viện đa khoa Sơn Tây 67 4.2 Sự hài lòng nhân viên y tế công việc .68 4.2.1 Thông tin chung đối tượng nghiên cứu 68 4.2.2 Sự hài lòng NVYT hỗ trợ lãnh đạo, người quản lý trực tiếp 68 4.2.3 Sự hài lòng NVYT mối quan hệ với đồng nghiệp 69 4.2.4 Sự hài lịng NVYT mơi trường làm việc kết công việc 70 4.2.5 Sự hài lòng NVYT điều kiện làm việc 71 H P 4.2.6 Sự hài lòng NVYT thu nhập 72 4.2.7 Sự hài lòng NVYT học tập, đào tạo phát triển 74 4.3 Một số yếu tố liên quan đến hài lịng chung cơng việc nhân viên y tế BVĐK Sơn Tây 75 KẾT LUẬN .77 U KHUYẾN NGHỊ 78 TÀI LIỆU THAM KHẢO .79 H PHỤ LỤC 1: PHIẾU ĐIỀU TRA VỀ SỰ HÀI LỊNG ĐỐI VỚI CƠNG VIỆC CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ .85 PHỤ LỤC 2: PHỎNG VẤN SÂU LÃNH ĐẠO BỆNH VIỆN .93 PHỤ LỤC 3: PHỎNG VẤN SÂU TRƯỞNG PHỊNG TỔ CHỨC – HÀNH CHÍNH .95 PHỤ LỤC 4: PHỎNG VẤN SÂU TRƯỞNG PHÒNG KẾ HOẠCH – TỔNG HỢP 97 PHỤ LỤC 5: PHỎNG VẤN SÂU NHÂN VIÊN Y TẾ 98 PHỤ LỤC 6: THẢO LUẬN NHÓM NHÂN VIÊN Y TẾ 100 PHỤ LỤC 7: KẾ HOẠC NGHIÊN CỨU 102 PHỤ LỤC 8: DỰ TRÙ KINH PHÍ NGHIÊN CỨU 103 iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BYT Bộ Y tế BVĐK Bệnh viện đa khoa CLS Cận lâm sàng CSSK Chăm sóc sức khỏe KCB Khám chữa bệnh KH – TH Kế hoạch tổng hợp NVYT Nhân viên y tế PGĐ Phó giám đốc TC – HC Tổ chức hành TTB Trang thiết bị TTLT Thông tư liên tịch UBND Ủy ban nhân dân WHO Tổ chức y tế giới H P H U v DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1 Nguồn nhân lực y tế Thế giới Bảng 1.2 Số lượng bác sỹ, y tá, nữ hộ sinh thiếu hụt uớc tính theo vùng WHO (2006) Bảng 1.3 Số lượng nhân viên y tế vạn dân giai đoạn 2008 - 2012 12 Bảng 1.4 Biến động nhận lực y tế theo tuyến số tỉnh, thành phố toàn quốc 13 Bảng 1.5 Phân bố nhân lực NVYT Bệnh viện Đa khoa Sơn Tây (2014) 26 Bảng 3.1 Nguồn nhân lực y tế bệnh viện đa khoa Sơn Tây 42 Bảng 3.2 Phân bố nhân lực NVYT khoa/phòng 45 Bảng 3.3 Hệ số cronbach’s alpha yếu tố đánh giá hài lòng nhân viên y tế công việc 46 H P Bảng 3.4 Thông tin nhân đối tượng nghiên cứu (n=281) 47 Bảng 3.5 Thông tin chung đối tượng nghiên cứu 48 Bảng 3.7 Sự hài lịng NVYT yếu tố mơi trường làm việc mối quan hệ với đồng nghiệp (n =281) 51 Bảng 3.8 Sự hài lòng nhân viên y tế yếu tố môi trường làm việc công việc kết công việc (n = 281) 52 U Bảng 3.9 Sự hài lòng nhân viên y tế yếu tố điều kiện làm việc (n = 281) 54 Bảng 3.10 Sự hài lòng nhân viên y tế yếu tố thu nhập (n = 281) 55 Bảng 3.11 Sự hài lòng nhân viên y tế yếu tố học tập, đào tạo phát triển (n = H 281) 57 Bảng 3.12 Tỷ lệ yếu tố hài lòng công việc NVYT (n = 281) 59 Bảng 3.13 Mối liên quan yếu tố xã hội nhân với hài lịng chung cơng việc nhân viên y tế BVĐK Sơn Tây 61 Bảng 3.14 Phân tích hồi quy logistics đa biến yếu tố xã hội nhân với hài lịng chung cơng việc nhân viên y tế BVĐK Sơn Tây 62 Bảng 3.15 Mối liên quan yếu tố nghề nghiệp hài lịng chung cơng việc nhân viên y tế BVĐK Sơn Tây 63 Bảng 3.16 Phân tích hồi quy logistics đa biến yếu tố nghề nghiệp hài lòng chung công việc nhân viên y tế BVĐK Sơn Tây 65 vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ Hình 1.1 Mật độ nhân viên y tế (bác sỹ, điều dưỡng nữ hộ sinh) dân số 192 quốc gia thành viên WHO năm 2006 Hình 1.2 Phân bổ nguồn lực, chi tiêu y tế gánh nặng bệnh tật theo vùng WHO (2006) 10 Hình 1.3 Phân bố nhân viên y tế nơng thôn – thành thị (WHO-2006) 11 Biểu đồ 3.1 Cơ cấu NVYT theo trình độ học vấn (n=409) 43 Biểu đồ 3.2 Cơ cấu NVYT theo trình độ chun mơn (n=409) 44 Biểu đồ 3.3 Phân loại độ tuổi NVYT (n=409) 44 Biểu đồ 3.4: Sự hài lịng chung NVYT với cơng việc (n=281) 59 H P H U vii TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Nguồn nhân lực y tế giới Việt Nam có thiếu hụt nghiêm trọng chất lượng số lượng Sự thiếu hụt thể rõ ràng vùng địa lý, y tế công tư nhân Tại bệnh viện đa khoa Sơn Tây từ năm 2010 đến đối mặt với thực trạng thiếu hụt nhân lực có chất lượng, số NVYT cịn chưa hài lịng với cơng việc, thiếu động lực làm việc dẫn đến chất lượng công việc hiệu gây ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động Bệnh viện Để tìm hiểu vấn đề chúng tơi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thực trạng nguồn nhân lực y tế, hài lịng cơng việc Bệnh viện Đa khoa Sơn Tây năm 2016” H P Nghiên cứu tiến hành toàn 281 NVYT bệnh viện đa khoa Sơn Tây từ tháng đến tháng năm 2016 Nghiên cứu mô tả cắt ngang có phân tích sử dụng nghiên cứu định lượng kết hợp với nghiên cứu định tính, kết nghiên cứu định tính bổ sung giải thích cho kết nghiên cứu định lượng Kết nghiên cứu cho thấy:Hầu hết tiêu chí số cán y tế biên chế theo thông tư 08/2007/TTLT-BYT-BNV nhân lực y tế chưa đáp ứng; tỷ lệ hài lòng chung U công việc tổng số 29,5%; Có mối liên quan có ý nghĩa thống kê yếu tố tình trạng nhân, chức vụ thời gian cơng tác với hài lịng H công việc NVYT Để tăng hài lịng cơng việc nhân viên y tế bệnh viện đa khoa Sơn Tây đưa số khuyến nghị sau: NVYT cần có tinh thần học tập nâng cao chuyên môn nghiệp vụ nhằm đáp ứng tốt với công tác khám chữa bệnh theo hướng đại hóa; lãnh đạo bệnh viện cần Xây dựng chế tự chủ đơn vị nghiệp cơng lập phù hợp với tình hình bệnh viện nhằm đảm bảo mức thu nhập cho NVYT bệnh viện, Từng bước đại hóa điều kiện làm việc sở hạ tầng, sở vật chất trang thiết bị y tế nhằm nâng cao điều kiện làm việc NVYT, Rà soát lại chế hành thi đua khen thưởng bệnh viện theo hướng tinh giảm công bằng, Xây dựng kế hoạch đào tạo, hàng năm cử NVYT học tập cao trình độ,cập nhật kiến thức để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh