BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG NGUYỄN THỊ THÁI THANH SUY DINH DƯỠNG CỦA TRẺ TỪ ĐẾN 24 THÁNG TUỔI NGƯỜI DÂN TỘC CHĂM TẠI THỊ XÃ TÂN CHÂU TỈNH AN GIANG NĂM 2018 VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.03.01 Hà Nội 2018 i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG NGUYỄN THỊ THÁI THANH SUY DINH DƯỠNG CỦA TRẺ TỪ ĐẾN 24 THÁNG TUỔI NGƯỜI DÂN TỘC CHĂM TẠI THỊ XÃ TÂN CHÂU TỈNH AN GIANG NĂM 2018 VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN LUẬN VĂN THẠC SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG MÃ SỐ CHUYÊN NGÀNH: 60.72.03.01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS TRẦN QUANG HIỀN Hà Nội 2018 i LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, thầy giáo, mơn phịng ban Trường Đại học y tế công cộng tạo điều kiện thuận lợi cho suốt q trình học tập hồn thành luận văn Tơi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sỹ Trần Quang Hiền, Ths Dương Kim Tuấn tận tình giúp đỡ hướng dẫn tơi suốt trình học tập, thực đề tài hồn thành luận văn tốt nghiệp Tơi xin chân thành cảm ơn Sở Y tế, Ban Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch Y tế Quốc tế tỉnh An Giang tạo điều kiện thuận lợi cho suốt q trình thực hồn thành đề tài Tôi xin chân thành cảm ơn Trung tâm y tế dự phòng thị xã Tân Châu, cảm ơn đối tượng tham gia nghiên cứu nhiệt tình, tạo điều kiện cho suốt thời gian điều tra thu thập số liệu thực địa Nhân dịp tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới người thân gia đình bạn bè đồng nghiệp thân thiết Trung tâm Kiểm dịch Y tế Quốc tế tỉnh An Giang hết lòng ủng hộ, động viên giúp đỡ giúp vượt qua khó khăn để hồn thành đề tài Hà Nội, tháng 01 năm 2019 Nguyễn Thị Thái Thanh ii MỤC LỤC Contents LỜI CẢM ƠN i MỤC LỤC ii DANH MỤC VIẾT TẮT ……………………………………………………………… vi DANH MỤC BIỂU ĐỒ viii DANH MỤC BẢNG ix TÓM TẮT ĐỀ TÀI xi ĐẶT VẤN ĐỀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Chương TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Khái niệm tình trạng dinh dưỡng trẻ em 1.1.1 Một số khái niệm: 1.1.2 Phân loại tình trạng dinh dưỡng trẻ tuổi 1.1.3 Phương pháp đánh giá TTDD trẻ tuổi: 1.1.4 Các yếu tố nguy gây suy dinh dưỡng trẻ 1.1.5 Hậu suy dinh dưỡng 10 1.2 Thực trạng dinh dưỡng trẻ em 11 1.2.1 Thực trạng suy dinh dưỡng trẻ em giới 11 1.2.2 Thực trạng suy dinh dưỡng trẻ em Việt Nam 12 1.3 Một số nghiên cứu trước tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em 13 1.4 Thông tin địa bàn nghiên cứu 16 1.5 Khung lý thuyết 18 Chương 19 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 19 2.1 Đối tượng nghiên cứu: 19 2.2 Thời gian địa điểm nghiên cứu: 19 2.3 Thiết kế nghiên cứu 19 iii 2.4 Cỡ mẫu phương pháp chọn mẫu 19 2.5 Công cụ phương pháp thu thập số liệu: 20 2.5.1 Công cụ thu thập số liệu 20 2.5.2 Tổ chức thu thập thông tin 20 2.6 Các biến số, thước đo, tiêu chí đánh giá tình trạng dinh dưỡng 22 2.6.1 Các biến số số nghiên cứu định lượng (phụ lục 3) 22 2.6.2 Các khái niệm, tiêu chí đánh giá 22 2.7 Xử lý phân tích số liệu 23 2.8 Vấn đề đạo đức nghiên cứu 23 2.9 Sai số biện pháp khắc phục 24 2.9.1 Sai số 24 2.9.2 Biện pháp khắc phục 24 Chương 25 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 25 3.1 Mô tả đặc điểm chung trẻ, đặc điểm chung mẹ, hộ gia đình 25 3.2 Tình trạng dinh dưỡng trẻ 26 3 Thực hành chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ người dân tộc Chăm bà mẹ có từ 6-24 tháng tuổi 28 3.4 Một số yếu tố liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng trẻ 31 3.4.1 Yếu tố cá nhân trẻ 31 3.4.2 Yếu tố bà mẹ 33 3.4.3 Yếu tố gia đình 38 3.4.4 Yếu tố dịch vụ y tế 40 Chương 41 BÀN LUẬN 41 4.1 Tình trạng dinh dưỡng trẻ 6-24 tháng tuổi người dân tộc Chăm 41 4.1.1 Tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân 41 4.1.2 Tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi 41 iv 4.1.3 Tỷ lệ suy dinh dưỡng thể gầy còm 42 4.1.4 Tỷ lệ suy dinh dưỡng theo nhóm tuổi trẻ 43 4.1.5 Tỷ lệ suy dinh dưỡng theo giới tính trẻ 43 4.2 Thực hành chăm sóc dinh dưỡng bà mẹ 43 4.2.1 Thực hành chăm sóc dinh dưỡng mang thai 43 4.2.2 Thực hành nuôi sữa mẹ 44 4.2.3 Thực hành cho trẻ ăn bổ sung 44 4.2.4 Thực hành chăm sóc trẻ bị bệnh 45 4.2.5 Thực hành chăm sóc vệ sinh 46 4.3 Một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng trẻ người dân tộc Chăm từ đến 24 tháng tuổi 46 4.3.1 Mối liên quan yếu tố cá nhân trẻ với tình trạng SDD 46 4.3.2 Mối liên quan yếu tố bà mẹ với tình trạng SDD 47 4.3.3 Mối liên quan yếu tố gia đình với tình trạng SDD 50 4.3.4 Mối liên quan yếu tố dịch vụ y tế với tình trạng SDD 51 4.4 Một số hạn chế nghiên cứu 51 KẾT LUẬN 53 Tình trạng suy dinh dưỡng trẻ 6-24 tháng dân tộc Chăm thị xã Tân Châu tỉnh An Giang năm 2018 53 Thực hành chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ từ 6-24 tháng tuổi người dân tộc Chăm bà mẹ thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang 53 Các yếu tố liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng trẻ tử 6-24 tháng tuổi người dân tộc Chăm địa bàn nghiên cứu 53 KHUYẾN NGHỊ 55 TÀI LIỆU THAM KHẢO 56 Tiếng Việt 56 Tiếng Anh 59 Phụ lục 1: Phiếu cân đo nhân trắc dành cho trẻ từ đến 24 tháng tuổi 61 Phụ lục 2: Phiếu vấn bà mẹ có từ đến 24 tháng tuổi 62 Phụ lục 3: Bảng biến số nghiên cứu 71 Phụ lục 4: Một số tiêu chí đánh giá thực hành bà mẹ 76 v Phụ lục 5: PHIẾU ĐỒNG Ý THAM GIA NGHIÊN CỨU 79 Phụ lục 6: NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 80 Phụ lục 7: BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA 89 vi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ABS Ăn bổ sung CC/T Chiều cao/tuổi CN/T Cân nặng/tuổi CN/CC Cân nặng/chiều cao CNVC Công nhân viên chức CSYT Cơ sở y tế CTV Cộng tác viên CST Chăm sóc trẻ NCBSM Ni sữa mẹ NCHS Quần thể tham khảo (National Center Statistics) NCV Nghiên cứu viên SDD Suy dinh dưỡng TC-BP Thừa cân béo phì THCN Trung học chuyên nghiệp THCS Trung học sở THPT Trung học phổ thơng TTDD Tình trạng dinh dưỡng TTSDD Tình trạng suy dinh dưỡng TTYT Trung tâm Y tế TYT Trạm Y tế UNICEF VNĐ for Health Quỹ nhi đồng liên hiệp quốc (United Nations Children’s Fund) Việt Nam đồng vii WHO Tổ chức Y tế giới (World Health Oganization) viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1 Tình trạng SDD trẻ từ 6-24 tháng tuổi 27 Biểu đồ 3.2 Tình trạng SDD trẻ tù 6-24 tháng tuổi theo giới tính trẻ 28