HiPtt éw.ị Lvog.fi m Bộ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO - Bộ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG ĐẶNG TIÊN KHANG MÔ TẢ THỤC TRẠNG NHÂN Lực VÀ MỘT SỐ YÉU TỐ •••• LIÊN QUAN ĐẾN THƯ HỦT VÀ DUY TRÌ NGUỒN NHÂN Lực TẠI BỆNH VIỆN BƯU ĐIỆN NĂM 2013 LUẬN VÀN THẠC SỸ QUẢN LÝ BỆNH VIỆN Mã số chuyên ngành: 60720701 Ngưòi hướng dẫn khoa học Giáo viên hỗ trự PGS.TS vủ XUÂN PHÚ ThS NGUYỀN THỊ HOÀI THU Hà Nội, 2013 LỜI CẢM ƠN Sau năm học tập nghiên cứu Trường Đại học Y tế công cộng, đến giai đoạn hoàn thành luận văn tốt nghiệp kết thúc khóa học Trước tiên tơi xin chân thành cảm om đến PGS.TS.BS Vũ Xuân Phú - người tận tình hướng dẫn, góp ý động viên tơi suốt q trình thực luận văn; đồng thời tơi xin chân thành cảm om tới lãnh đạo tập thể cán Bệnh viện Bưu điện tạo điều kiện thuận lợi để tiến hành nghiên cứu hoàn thành luận văn Xin chân thành cảm om đến ThS Nguyễn Thị Hoài Thu quý Thầy Cô Trường Đại học Y tế công cộng hết lòng dạy dỗ truyền đạt kiến thức Xin gửi lời cảm om chân thành đến tập thể học viên lớp Cao học Quản lý bệnh viện khóa 4, bạn bè gần xa nhiệt tình giúp đỡ, chia sè kinh nghiệm động viên frong suốt trinh học tập Những lời cảm ơn sau xin dành cho Bố Mẹ tôi, Bố Mẹ vợ tôi, Vợ tôi, anh chị em người thân cùa tơi gia đình hết lòng quan tâm, động viên tạo điều kiện tốt để tơi hồn thành khóa học Đặng Tiến Khang DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẢT BYT BYT-TCCB CBCNV CBYT Bộ Y tế Bộ Y tế - Tổ chức cán Cán công nhân viên Cán y tế CKI CKII Chuyên khoa I Chuyên khoa II CLS Cận lâm sàng KCB KHTH Khám chữa bệnh Kế hoạch tổng họp KTTC Kế tốn tài KTV LS NC Kỳ thuật viên Lâm sàng Nghiên cứu NĐ-CP Nghị định - Chính phủ NLYT Nhân lực y tế NNL NQ-TW Nguồn nhân lực Nghị - Trung ương NVBV Nhân viên Bệnh viện NVYT Nhân viên y tế PVS Phỏng vấn sâu QĐ-BLĐTBXH QĐ-BYT QĐTTg TCCB Quyết định - Bộ Lao động Thương binh Xã hội Quyết định - Bộ Y tế Quyết định - Thủ tướng phủ Tổ chức cán TS TT-BYT TTLT-BYT-BNV TTLT-BYT-BNV-BTC WHO Tiến sĩ Thông tư - Bộ Y tế Thông tư Liên tịch - Bộ Y tế - Bộ Nội vụ Thông tư Liên tịch - Bộ Y tế - Bộ Nội vụ -Bộ Tài Tổ chức Y tế giới MỤC LỤC Trang TÓM TẤT NGHIÊN cứu vi ĐẬT VÁN ĐÊ MỤC TIÊU NGHIÊN cứu Mô tá thực trạng nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013 .3 Phán tích số yếu tỏ liên quan đến thu hút trì nguồn nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013 Chương TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1 Khái niệm nguồn nhàn lực quản lý nguồn nhân lực 1.1.1 1.1.2 1.1.3 Khái niệm nguồn nhân lực Quản lý nguồn nhân lực .5 Các chức quản lý nhân lực 1.1.3.1 Chức thu hút nguồn nhân lực 1.1.3.2 Chức đào tạo phát triển .8 1.1.3.3 Chức trì nguồn nhân lực: 10 1.2 1.2.1 1.2.2 Quản lý nguồn nhân lực bệnh viện 13 Khái niệm quản lý nguồn nhân lực bệnh viện 13 Cách xếp bố trí nguồn nhân lực bệnh viện 15 1.3 Thực trạng nguồn nhân lực y tế giới Việt Nam 17 1.3.1 1.3.2 Thực Ưạng nguồn nhân lực y tế giới 17 Thực hạng nguồn nhân lực y tế Việt Nam 19 1.3.3 ỉ Hệ thống bệnh viện Việt Nam 20 1.3.2.2 Nhu cầu nhân lực y tế đến năm 2015 - 2020 .23 1.4 Giới thiệu Bệnh viện Bưu điện 24 Chương PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu .26 2.1 ■ Đối tượng nghiên cứu: 26 2.2 2.3 2.4 2.5 Ẵ Thời gian địa điêm nghiên cứu: 26 Thiết kế nghiên cứu: 26 Mẩu phương pháp chọn mẫu: 26 Phương pháp thu thập số liệu: 28 2.5.1 Thu thập số liệu thứ cấp: 28 2.5.2 Thu thập số liệu định tính: .28 2.5.2.1 Mục đích cua nghiên cứu địnhtính: 28 2.5.2.2 Cách tiến hành thu thập thôngtin cho nghiên cứu định tỉnh: 28 2.6 Xử lý phân tích số liệu: 29 2.7 Các biến số nghiên cứu: 30 2.8 Vấn đề đạo đức nghiên cứu 34 2.9 Hạn chế nghiên cứu WWWK- 34 Chương KÉT QUẢ NHIÊN cứu v 35 Chương BÀN LUẬN 58 KÉT LUẬN 70 KHUYẾN NGHỊ 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO 74 Phụ lục 1: KHUNG HƯỚNG DÃN PHỎNG VÁN SÂU .78 DANH MỤC BẢNG • Bảng 1.1: Định mức biên chế sờ KCB đạt tiêu chuẩn bệnh viện hạng đặc biệt (theo Thông tư 08/2007/TTLT-BYT-BNV ngày 05 thảng 06 năm 2007) 15 Bảng 1.2: Tỉ lệ cấu phận chuyên môn bệnh viện (theo Thông tư 08/2007/TTLT-BYTBNVngày 05 tháng 06 năm 2007) .16 Bảng 1.3: số lượng cán KCB bệnh viện (2010) 22 Bảng 3.1: Nhân lực y tế Bệnh viện Bưu điện 35 Bàng 3.2: sổ lượng nhân lực BV theo tuổi giới .36 Bảng 3.3: số lượng nhân lực Bệnh viện theo lĩnh vực chuyên môn 37 Bảng 3.4 So sánh cấu nhân lực BV với tỷ lệ quy định TTLT số 08 37 Bảng 3.5 Tỷ lệ trinh độ chuyên môn bác sĩ dược sĩ đại học 40 Bảng 3.6: số lượt khám bệnh Bệnh viện, năm 2009-2012 .42 DANH MỤC BIỂU ĐỎ • Biểu đồ 3.1: Nhân lực Bệnh viện theo cấu phận, năm 2009-2013 38 Biểu đồ 3.2: Biến đọng nhân lực .40 Biểu đồ 3.3: Xu hướng nhân lực qua năm 2009-2013 .41 Biểu đồ 3.4: Số lượt khám bệnh Bệnh viện Bưu điện, năm 2009-2012 .43 DANH MỤC ĐÒ THỊ Đồ thị 3.1: So sánh tỷ lệ phát triển nhân lực công suất sử dụng giường bệnh năm 20092012 41 vi TÓM TẮT NGHIÊN cứu Bệnh viện Bưu điện bệnh viện đa khoa hạng I bệnh viện đầu ngành hệ thống y tế Tập đồn Bưu Viễn thơng Việt Nam Ngoài nhiệm vụ khám chừa bệnh Ngành, Bệnh viện phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh cho nhân dân Trong năm qua Bệnh viện có bước phát triền đáng kể, sở hạ tầng cải thiện, trang thiết bị đầu tư đồng Đe đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh có chất lượng ngày cao, thuận lợi kể trên, đòi hỏi đội ngũ nhân viên y tế có trình độ chun mơn sâu Chính vậy, vấn đề phát triển nguồn nhân lực mối quan tâm hàng đầu bong chiến lược phát triển Bệnh viện Từ nhận định tiến hành nghiên cứu: “Mô tả thực trạng nhân lực số yếu tố liên quan đến thu hút trì nguồn nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013” Với mục tiêu nghiên cứu: (1) Mô tả thực trạng nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013 (2) Phân tích số yếu tố liên quan đến thu hút trì nguồn nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013 Nghiên cứu áp dụng phương pháp mô tả cắt ngang có phân tích, sử dụng so liệu thứ cấp kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính Thực Bệnh viện Bưu điện từ tháng năm 2013 đến tháng năm 2013 Đối tượng nghiên cứu nhân viên y tế Bệnh viện, số liệu thứ cấp lấy từ báo cáo nhân lực, sổ sách, bảng kiểm fra Bệnh viện Thông tin định tính thu thập cách vấn sâu nhóm (nhóm lãnh đạo, nhóm cán quản lý, nhóm nhân viên bệnh viện) Tồn số liệu định lượng thu thập, tổng hợp phân tích theo bảng biểu đồ Thơng tin định tính tổng hợp, trích dẫn phân tích theo mục tiêu nghiên cứu Kết nghiên cứu cho biết có thiếu hụt nhàn lực Bệnh viện theo quy định Thơng tư 08 tình trạng q tải bệnh nhân Nghiên cứu phân tích để tìm số yếu tố liên quan đến hoạt động thu hút trì nguồn nhân lực: (1) Tuyền dụng theo quy trình ISO, thu hút nguồn nhân lực có chất lượng (2) Mơi trường làm việc tốt, khen thưởng kịp thời, đánh giá lực nhân viên, bổ nhiệm cho nhàn viên có lực thực (3) Đào tạo theo quy trình ISO với nhiều hình thức: đào tạo lại, ngắn hạn, dài hạn nhằm nâng cao chất lượng chuyên môn (4) Hầu hết nhân viên hài lòng với thu nhập (5) Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị đại ĐẶT VÁN ĐÈ • Nhân lực y tế yếu tố quan trọng định thành công phát triến sở y tế Phát triển nguồn nhân lực yêu cầu bắt buộc thường xuyên đơn vị, tồ chức nhằm đảm bảo có đù nguồn nhân lực hoạt động Sự phát triển kinh tế xã hội mạnh mẽ ưong năm gần đày tạo điều kiện cho người lao động nói chung, nhân lực y te nói riêng có hội tìm kiếm cơng việc tốt, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh mồi người Đồng thời với nguyên nhân khách quan khác làm cân nhân lực sở y tế khác [37], Tình trạng nhân lực trình độ cao chỗ thừa chồ thiếu, có nơi khó xin việc, có nơi thi khơng tuyển cán Do vậy, đề xuất giải pháp nhàm phát triển nguồn nhân lực vấn đề then chốt công tác quản lý nguồn nhân lực giải pháp bản, quan riọng để phát triển bệnh viện sở y tế Hiện nay, bệnh viện Việt Nam thực Nghị định 43/2006/NĐ-CP Chính phủ Quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm thực nhiệm vụ, tổ chức máy, biên chế tài đơn vị nghiệp công lập nên bệnh viện muốn giảm bớt nhân lực tăng hiệu lao động cá nhân thu nhập cá nhân tăng thêm từ quỹ thu nhập lương Một số nghiên cứu quản lý nguồn nhân lực bệnh viện Li Băng Thái Lan cho thấy sách tự chủ mang lại hiệu lớn cho hoạt động cùa bệnh viện[31], Nghiên cứu cùa Lê Ngọc Trọng năm 2008 Việt Nam nêu lên vấn đề thiếu nhân lực ưong tất bệnh viện, đặc biệt bệnh viện tuyến huyện rằng: Chính sách tự chủ tạo điều kiện cho bệnh viện điều chỉnh, xếp nhân lực hiệu quả, hợp lý [29], Bệnh viện Bưu điện bệnh viện đa khoa hạng I bệnh viện đầu ngành hệ thống y tế Tập đồn Bưu Viễn thơng Việt Nam Trong năm gần đây, ngồi việc sở hạ tầng trang thiết bị đầu tư đồng bộ, nguồn nhân lực có chất lượng đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh cán ■ ngồi Ngành Vì thế, nhiều người bệnh thành phố tỉnh thành phía Bắc lựa chọn dịch vụ chăm sóc sức khỏe đày, điều góp phần nâng cao vị Bệnh viện Để đảm bảo uy tín chất lượng chăm sóc người bệnh, frong chiến lược phát triển Bệnh viện xác định nhân lực yếu tố quan trọng Không địi hỏi nguồn nhân lực có trình độ chun mơn sâu mà cịn có tinh thần thái độ phục vụ tận tình chu đáo, đảm bảo người bệnh chăm sóc tồn diện [1], Xuất phát từ nhu cầu thực tế đó, chúng tơi tiến hành nghiên cứu: “Mơ tả thực trạng nhân lực số yếu tố liên quan đến thu hút trì nguồn nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013” nhằm frả lời câu hỏi: Thực trạng nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013 nào? Yeu tố liên quan đến thu hút trì nguồn nhân lực gì? MỤC TIÊU NGHIÊN cứu Mơ tả thực trạng nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013 Phân tích số yếu tố liên quan đến thu hút trì nguồn nhân lực Bệnh viện Bưu điện năm 2013