TÌM HIỂU VỀ VĂN HOÁ
Khái niệm văn hoá
Văn hóa được định nghĩa trong từ điển là "hành vi của những năng lực đạo đức và tư duy phát triển, đặc biệt thông qua giáo dục" Ngoài ra, văn hóa còn được hiểu là những nguyên tắc đạo đức, xã hội và hành vi ứng xử của một tổ chức, dựa trên tín ngưỡng, tư tưởng và ưu tiên của các thành viên Có nhiều cách hiểu khác nhau về văn hóa, nhưng có thể phân biệt thành hai khái niệm chính: văn hóa theo nghĩa hẹp và văn hóa theo nghĩa rộng.
Văn hoá theo nghĩa hẹp thường được hiểu là văn hoá tinh hoa, một loại hình văn hoá mang đến những giá trị cao quý đáp ứng nhu cầu tinh thần của con người Trong bối cảnh này, văn hoá thường gắn liền với các hình thức nghệ thuật và văn chương.
Văn hóa, trong nghĩa hẹp, thường được đồng nhất với văn hóa ứng xử, tức là cách sống, cách nghĩ và cách đối xử với những người xung quanh.
Trong nghiên cứu văn hóa, khái niệm văn hóa được hiểu theo nghĩa rộng, với nhiều định nghĩa khác nhau Ví dụ, định nghĩa đầu tiên của văn hóa có thể bao gồm các yếu tố như truyền thống, phong tục tập quán và giá trị xã hội.
E.B.Tylor năm 1871 xem văn hóa là “một phức hợp bao gồm tri thức, tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, tập quán, cùng mọi khả năng và thói quen khác mà con người như một thành viên của xã hội đã đạt được” TS Federico Mayor, Tổng giám đốc
Theo UNESCO, văn hóa được định nghĩa là tất cả những yếu tố tạo nên sự khác biệt giữa các dân tộc, bao gồm từ những sản phẩm hiện đại tinh vi cho đến tín ngưỡng, phong tục tập quán, lối sống và cách thức lao động.
Văn hoá có thể được định nghĩa là một hệ thống giá trị do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, đồng thời phản ánh mối quan hệ giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội.
Văn hoá là một hệ thống ý nghĩa bao gồm biểu tượng, niềm tin và giá trị nền tảng, giúp các thành viên trong cộng đồng nhận thức, diễn tả và đánh giá các hoạt động, sự kiện, cũng như phân biệt đúng sai, tốt xấu, đạo đức và vô luân Hệ thống này cũng giúp phân định cái đẹp và cái xấu, cái hay và cái dở, tạo ra sự kết nối giữa các thành viên trong cộng đồng Tính tập thể trở thành đặc điểm nổi bật của văn hoá, là những gì được truyền đạt qua giáo dục và lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Các yếu tố cấu thành của văn hóa
Công trình kiến trúc như đền, chùa, cầu và nhà ở Việt Nam chịu ảnh hưởng rõ nét từ kiến trúc Trung Hoa và Pháp, đồng thời cũng phản ánh đặc trưng từng vùng miền dựa trên điều kiện khí hậu và thời tiết Những công trình này không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn tượng trưng cho bản sắc dân tộc, tạo cảm giác gần gũi và thân thuộc cho con người Trong môi trường doanh nghiệp, nếu không gian làm việc tạm bợ và bừa bộn, nhân viên sẽ cảm thấy chán nản và chỉ làm việc để kiếm sống Ngược lại, khi doanh nghiệp tạo ra một môi trường làm việc thân thiện và yêu thương, nhân viên sẽ coi nơi đó như ngôi nhà thứ hai, từ đó họ sẽ nỗ lực làm cho không gian làm việc trở nên đẹp hơn.
Việt Nam, với nền văn minh lúa nước, tự hào sở hữu nhiều sản phẩm giá trị như gạo và trái cây Những sản vật này không chỉ thể hiện bản sắc văn hóa mà còn là niềm kiêu hãnh của người dân Việt.
Việt Nam nào Tuy nhiên, hiện nay nhắc đến Việt Nam là người nước ngoài lại nói đến
Phở và Áo Dài là những biểu tượng văn hóa đặc trưng của Việt Nam, nhưng ít ai nhắc đến gạo Việt Nam, mặc dù chúng ta luôn nằm trong top các nước xuất khẩu gạo Khi đề cập đến sản phẩm của một quốc gia, yếu tố đặc trưng và sự khác biệt đóng vai trò quan trọng Đây cũng chính là chiến lược xây dựng thương hiệu của doanh nghiệp, cho thấy rằng sự khác biệt là yếu tố sống còn.
+ Lịch sử truyền thống, phong tục tập quán: Đất nước ta tự hào với truyền thống
Trung Quốc có bề dày lịch sử lên đến 4000 năm, nhưng Việt Nam cũng tự hào với những chiến thắng lẫy lừng trước quân Nguyên, một trong những đế quốc hùng mạnh nhất thời bấy giờ Chúng ta đã đánh bại hai đế quốc lớn trong thời gian gần đây, điều này là niềm tự hào của mỗi người dân Việt Nam Lịch sử không thể quay trở lại, và những cựu chiến binh vẫn luôn là biểu tượng của lòng dũng cảm và sự kiên cường trong quá khứ.
Mỹ và con cái của họ, hai thế hệ, vẫn mang trong mình những vết thương sâu sắc từ chiến tranh Doanh nghiệp ở nước ta vẫn còn trong giai đoạn phát triển ban đầu, và những "vết thương" này có thể tác động mạnh mẽ đến cả một thế hệ doanh nhân, làm giảm đi niềm tự hào và khát vọng phát triển.
Những thành công và hành động tích cực trong quá khứ không chỉ được ghi nhớ mà còn trở thành nguồn động lực và niềm tin vững chắc, thúc đẩy lý tưởng cho mỗi nhân viên trong hiện tại và tương lai.
+ Giá trị về văn hóa nghệ thuật:
Các tác phẩm văn xuôi, thơ ca, lịch sử và hội họa phản ánh chân thực công sức của dân tộc qua các thời kỳ Chúng không chỉ là hình ảnh sống động về văn hóa dân tộc mà còn là giá trị nghệ thuật quý báu Đối với doanh nghiệp, những giá trị văn hóa nghệ thuật này chính là hệ thống văn bản nội bộ, bao gồm cả các tác phẩm văn xuôi và thơ ca, góp phần tạo nên bản sắc và sự phát triển bền vững.
Khi mới thành lập, FPT đã khởi xướng phong trào viết truyện cười trong toàn thể nhân viên, tạo ảnh hưởng tích cực đến nhiều doanh nghiệp khác Tuy nhiên, sau một thời gian, lãnh đạo FPT nhận thấy những yếu tố tiêu cực từ hoạt động này và quyết định dừng lại Mặc dù những hoạt động này đã góp phần tạo ra bầu không khí thoải mái trong công việc, nhưng cũng không thể lường trước hết những tác động tiêu cực mà nó mang lại.
Tín ngưỡng phản ánh quan niệm của con người về cuộc sống và cách ứng xử của họ trong gia đình cũng như xã hội Nó không chỉ tạo ra niềm tin cho con người, giúp họ phân định đúng sai, mà còn thể hiện đạo đức của một cộng đồng nhất định.
Mức độ phát triển cao của niềm tin phản ánh lý tưởng cá nhân, và mỗi người đều có lý tưởng cùng niềm tin riêng, từ đó hình thành những hành vi và thái độ khác nhau Chẳng hạn, một người có lý tưởng trở thành chuyên gia tài chính sẽ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố trong quá trình phát triển và hành động của họ.
- Họ có được làm việc, thực hiện các công việc tương đối đầy đủ đến tài chính không?
- Họ có được cơ hội để doanh nghiệp cử đi học các khoá về nâng cao tri thức không?
- Xếp trực tiếp của họ có giỏi không để họ học đuợc những kinh nghiệm không…
Cũng là một nhân viên kế toán, nhưng nếu anh ta mong muốn kiếm thật nhiều tiền, hành vi của anh ta sẽ khác
Các yếu tố văn hóa bao gồm trình độ, tri thức, loại hình chính trị, tính cách con người, giá trị đạo đức, trình độ sản xuất và công nghệ Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nền văn hóa của một xã hội.
Các tính chất của văn hoá
Văn hóa thường được định nghĩa như sự tổng hợp của các tri thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau Định nghĩa của E.B Taylor vào năm 1871 cũng phản ánh quan điểm này, khi ông mô tả văn hóa như một "phức hợp bao gồm tri thức, tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp và phong tục".
Tính hệ thống của văn hóa là yếu tố quan trọng, cần xem xét các giá trị văn hóa trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau Sự hoàn chỉnh này giúp phân biệt một nền văn hóa đồng bộ với một tập hợp các giá trị văn hóa rời rạc Các yếu tố văn hóa có sự liên kết mật thiết không chỉ trong các thời điểm lịch sử mà còn xuyên suốt thời gian Do đó, việc nghiên cứu văn hóa theo cách hệ thống mang lại cái nhìn toàn diện về văn hóa nói chung và văn hóa doanh nghiệp nói riêng.
Không phải tất cả các hệ thống đều được coi là văn hóa, mà chỉ những hệ thống giá trị mới tạo thành văn hóa Văn hóa bao gồm những yếu tố hữu ích, tốt đẹp và đẹp đẽ Nó chính là thước đo mức độ nhân bản của con người.
Cuộc sống là hành trình khám phá và tìm kiếm giá trị nhằm đáp ứng các nhu cầu của con người Giá trị được hình thành từ sự đánh giá của cá nhân đối với các đối tượng, dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau.
“đúng-sai”, “tốt-xấu”, “đẹp-xấu” )
Mọi sự vật đều mang tính hai mặt, chứa đựng cả giá trị và phi giá trị Những hiện tượng tiêu cực như ma túy, mại dâm, chiến tranh hay cãi vã cũng có những khía cạnh tích cực nhất định Ngược lại, những thành tựu tưởng chừng tốt đẹp như y học hay thủy điện cũng không tránh khỏi những mặt phi giá trị.
Giá trị là khái niệm tương đối, phụ thuộc vào chủ thể, không gian và thời gian Để xác định giá trị của một sự vật hay khái niệm, cần xem xét trong bối cảnh cụ thể của "không gian - thời gian - chủ thể", đồng thời phân tích mối tương quan giữa mức độ "giá trị" và "phi giá trị".
Tính giá trị là yếu tố cốt lõi giúp hiểu rõ bản chất văn hóa, phân biệt văn hóa với phi văn hóa và vô văn hóa, cũng như phân loại văn hóa thấp và văn hóa cao Nhờ vào tính giá trị, chúng ta có cái nhìn biện chứng và khách quan trong việc đánh giá các sự vật, hiện tượng, từ đó tránh được những quan điểm cực đoan, như phủ nhận hoàn toàn hoặc tán dương mù quáng.
Văn hóa là sản phẩm do con người sáng tạo ra, và hai khái niệm này không thể tách rời Con người không chỉ là chủ thể tạo ra văn hóa mà cũng chính là sản phẩm của nó.
Tính nhân sinh mang lại những khả năng mới cho sự vật và hiện tượng, được con người gán cho nhằm thỏa mãn nhu cầu của mình, tạo ra giá trị biểu trưng Điều này cũng dẫn đến sự hình thành tính biểu trưng trong văn hóa.
Tính nhân sinh phân biệt rõ ràng giữa văn hóa và tự nhiên, trong đó văn hóa là sản phẩm trực tiếp của con người và gián tiếp từ tự nhiên Văn hóa được hình thành từ sự biến đổi của tự nhiên bởi con người, tạo nên một "tự nhiên thứ hai" Đồng thời, văn hóa cũng mang tính lịch sử, phản ánh sự phát triển và thay đổi qua thời gian.
Văn hóa được hình thành từ sự sáng tạo và hoạt động xã hội của con người, giúp tích lũy các giá trị qua thời gian Những hoạt động này không chỉ là phương tiện mà còn là chính các giá trị văn hóa Tính lịch sử, một đặc điểm quan trọng của văn hóa, mang lại sự ổn định và giúp phân biệt văn hóa lâu đời với văn minh, chỉ phản ánh trình độ phát triển tại một thời điểm cụ thể.
Nhận diện văn hoá
Để xác định một đối tượng có phải là văn hóa hay không, cần dựa vào định nghĩa văn hóa với bốn đặc trưng chính Đầu tiên, việc phân loại các yếu tố cấu thành văn hóa giúp phân tích và so sánh giữa các nền văn hóa Thứ hai, thuật ngữ này có thể áp dụng tương tự cho các phương pháp nhận diện thương hiệu của doanh nghiệp Cuối cùng, việc xem xét sự khác biệt giữa các nền văn hóa cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình nhận diện.
Văn hóa được phân biệt với tự nhiên và văn minh nhờ vào các yếu tố nhân sinh và lịch sử Tính nhân sinh là yếu tố giúp văn hóa khác biệt với tự nhiên; nếu thiếu đi yếu tố này, tự nhiên không thể được coi là văn hóa Tương tự, văn hóa cũng khác với văn minh nhờ vào tính lịch sử; nếu không có yếu tố lịch sử, văn minh cũng không thể được xem là văn hóa.
Như vậy, đây là sự khác biệt có hay không có chất văn hoá, có hay không có yếu tố văn hoá
Mặc dù có những yếu tố văn hóa, nhưng không phải lúc nào cũng đủ để phân loại một sự vật hay hiện tượng vào văn hóa Ví dụ, Vịnh Hạ Long và hòn Vọng Phu đều mang dấu ấn của con người và có tính biểu trưng Để phân biệt và quyết định sự phân loại giữa tự nhiên và văn hóa, cần phải so sánh tỷ lệ giữa "chất con người" và "chất tự nhiên" trong từng đối tượng.
Văn hóa là sự giao thoa giữa tự nhiên và văn minh Khi tính nhân sinh còn thiếu hoặc rất ít, nó thuộc về tự nhiên Ngược lại, khi tính nhân sinh trở nên quá phong phú, nó thuộc về văn minh Tuy nhiên, khi tính nhân sinh được điều chỉnh một cách hợp lý, nó sẽ trở thành văn hóa.
Văn hoá còn phân biệt với văn minh ở tính giá trị, tính dân tộc, đặc trưng khu vực và tổ chức xã hội c) Trên khía cạnh giá trị
Trên bình diện giá trị, văn hóa được phân biệt với Tập hợp giá trị và Phản văn hoá
Văn hóa được xác định bởi một tập hợp giá trị có tính hệ thống Nếu một tập hợp giá trị thiếu tính hệ thống, nó vẫn có thể thuộc về văn hóa, nhưng do sự rời rạc và thiếu liên kết, nó chưa thể trở thành một nền văn hóa riêng biệt.
Văn hóa và phản văn hóa khác nhau chủ yếu ở tính giá trị Phản văn hóa không thiếu chất văn hóa hay tính giá trị, mà giá trị của nó có thể được thể hiện trong một tọa độ văn hóa khác Một sự vật hay hiện tượng có thể mang giá trị trong một hệ tọa độ, nhưng lại có thể được coi là phản văn hóa trong một hệ tọa độ khác.
Việc xác định một tập hợp giá trị hay phản văn hóa có được coi là một nền văn hóa hay không phụ thuộc vào các mối quan hệ giữa chúng.
Đặc điểm của văn hoá và con người Việt nam
Việt Nam, với hàng nghìn năm văn hiến, đã xây dựng một hệ quan điểm giá trị và nguyên tắc hành vi đặc sắc qua các thời kỳ lịch sử Sự giao thoa văn hóa từ Trung Hoa, Ấn Độ và phương Tây đã tạo nên sự đa dạng cho văn hóa Việt Nam Đặc biệt, 54 dân tộc trên đất nước ta mang đến 54 nền văn hóa riêng biệt, làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc Những đặc điểm nổi bật như tư tưởng nhân bản, sự hài hoà, tinh thần cầu thực và ý chí tự lực tự cường chính là những ưu thế quan trọng trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp mang bản sắc Việt Nam trong thời hiện đại.
Văn hóa Việt Nam mặc dù phong phú nhưng cũng tồn tại nhiều hạn chế, như sự phấn đấu chủ yếu để "vinh thân phì gia", tâm lý yêu thích sự trung dung và dễ dàng thỏa mãn với lợi ích trước mắt, cùng với sự ngại ngần trong cạnh tranh Tư tưởng "trọng nông khinh thương" đã cản trở sự mở rộng của nền kinh tế thị trường, trong khi tập quán sinh hoạt của nền kinh tế tiểu nông không phù hợp với lối sống hiện đại Thói quen bảo thủ và tôn sùng kinh nghiệm gây khó khăn cho sự đổi mới và phát triển của các doanh nghiệp hiện đại Hơn nữa, môi trường làm việc hiện tại còn nhiều bất cập, dẫn đến cái nhìn ngắn hạn và thiếu tính chuyên nghiệp, cùng với quan niệm chưa đúng đắn về cạnh tranh và hợp tác, vẫn chịu ảnh hưởng bởi các khuynh hướng cực đoan của nền kinh tế bao cấp.
Trong xã hội tri thức hiện nay, trình độ giáo dục ngày càng cao giúp khắc phục các hạn chế và thay đổi quan điểm về giá trị Sự chuyển mình nhanh chóng của nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt khi Việt Nam gia nhập WTO, đòi hỏi việc quản lý doanh nghiệp cần được tổ chức lại Cần giải quyết hài hòa các mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, giữa con người với nhau, giữa cá nhân và cộng đồng, cũng như giữa dân tộc và nhân loại.
So sánh phong cách ứng xử phương đông và phương tây
Edward Hall đã giới thiệu hai loại hình văn hóa: văn hóa giao tiếp có bối cảnh cao và văn hóa giao tiếp có bối cảnh thấp Văn hóa giao tiếp có bối cảnh cao thường phổ biến trong các nền văn hóa cộng đồng, tập trung vào cảm xúc, trực giác và truyền thống Ngược lại, văn hóa giao tiếp có bối cảnh thấp đặc trưng cho các nền văn hóa cá nhân, chú trọng vào logic, lý trí và phân tích.
Văn hóa Việt Nam có đặc trưng nổi bật là tính cộng đồng, thể hiện sự gắn bó chặt chẽ giữa các nhóm như gia đình, làng xã, tổ chức xã hội và tôn giáo trong cộng đồng dân tộc lớn Khái niệm này trong nhân học văn hóa nhấn mạnh sự tin tưởng vào những nhóm này, mang lại sự che chở và hỗ trợ cho các thành viên trong cộng đồng.
Tiêu chí Phương đông Phương tây
Nhận thức cảm tính của người phương Đông thường mang tính mơ hồ và khó định lượng, thể hiện qua cách suy đoán về những điều tốt xấu, may rủi Điều này cho thấy sự thiên về các giá trị đạo đức trong cách nhìn nhận và đánh giá cuộc sống.
Lý tính, rõ rang Thiên về pháp trị, mang tính đúng sai, phải – trái
Tính cách Trầm tĩnh, phòng thủ, giấu bài, khó chia sẽ
Năng động, sôi nổi, khám phá, tấn công
Quan điểm về cái tôi Đề cao sự tồn tại, hướng nội Đề cao sự phát triển, đấu tranh, hướng ngoại
Sự đấu tranh Đề cao sự bảo tồn, mang tính trung dung Đề cao kết quả, tìm giải pháp đi đến sự hợp lý
Mối quan hệ Đề cao cộng đồng Đề cao yếu tố cá nhân
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Khái niệm Văn hoá doanh nghiệp
Mỗi tổ chức đều sở hữu văn hóa và giá trị độc đáo riêng Tuy nhiên, nhiều tổ chức chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc xây dựng một nền văn hóa đặc trưng cho mình.
Văn hóa tổ chức thường hình thành một cách tự nhiên, chịu ảnh hưởng từ các tiêu chuẩn và giá trị của những người lãnh đạo hoặc những người sáng lập.
E.Heriôt từng nói: "Cái gì còn lại khi tất cả những cái khác bị quên đi - cái đó là văn hoá" Ðiều đó khẳng định rằng, văn hoá doanh nghiệp (VHDN) là một giá trị tinh thần và hơn thế nữa, là một tài sản vô hình của DN Nó là toàn bộ các giá trị văn hoá được gây dựng nên trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của một DN (hay một tổ chức), trở thành các giá trị, các quan niệm và tập quán, thể hiện trong các hoạt động của
DN ấy và chi phối tình cảm, nếp suy nghĩ và hành vi ứng xử của mọi thành viên của DN
Theo TS Đỗ Minh Cương từ Trường Đại học Thương mại Hà Nội, văn hóa doanh nghiệp là một phần quan trọng của văn hóa tổ chức, bao gồm các giá trị và yếu tố văn hóa mà doanh nghiệp xây dựng trong quá trình hoạt động, từ đó tạo nên bản sắc riêng và ảnh hưởng đến cảm xúc, lý trí cũng như hành vi của tất cả thành viên Ông Hoàng Hải Đường, Tổng giám đốc Công ty cổ phần phát triển bóng đá VN, cũng nhấn mạnh rằng văn hóa doanh nghiệp giống như hệ điều hành của một chiếc máy tính, đóng vai trò thiết yếu trong sự vận hành của doanh nghiệp.
Văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hành vi ứng xử của nhân viên Tại hệ thống của chúng tôi, mỗi nhân viên đều được đào tạo ít nhất hai giờ về văn hóa doanh nghiệp, giúp họ hiểu rõ các chuẩn mực và giá trị cốt lõi mà tổ chức đề cao.
Có thể thấy rõ: văn hoá doanh nghiệp bao gồm các yếu tố pháp luật và đạo đức
Văn hóa doanh nghiệp không tự phát mà cần được xây dựng thông qua các hoạt động của doanh nghiệp, doanh nhân, nhà nước và tổ chức xã hội.
Trước hết, cần phải thống nhất nột khái niệm chung về văn hoá doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp là tập hợp các quy tắc ứng xử, tư duy và chuẩn mực kinh doanh, ảnh hưởng đến hành vi, thái độ, niềm tin và mối quan hệ giữa các thành viên Hơn nữa, văn hóa này còn định hình hình ảnh của doanh nghiệp trên thị trường.
Văn hóa doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là văn hóa tổ chức, mà còn bao gồm mối quan hệ giữa "văn hóa trong kinh doanh" và "kinh doanh có văn hóa".
Văn hoá doanh nghiệp là một tiểu văn hoá (subculture)
Văn hóa doanh nghiệp là hệ thống giá trị mà doanh nghiệp phát triển và tích lũy trong suốt quá trình hoạt động kinh doanh, đồng thời phản ánh mối quan hệ của doanh nghiệp với môi trường xã hội và tự nhiên.
9 VHDN là tổng thể các truyền thống, các cấu trúc và bí quyết kinh doanh xác lập qui tắc ứng xử của một doanh nghiệp;
9 VHDN là toàn bộ phương thức kinh doanh, quản lý điều hành kinh doanh, phong cáchứng xử trong quan hệ với đối tác và trong nội bộ doanh nghiệp;
9 VHDN là những quy tắc ứng xử không chính thức, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các quy định pháp luật Những quy tắc này được các chủ thể tham gia thị trường hiểu và chấp nhận, tạo nên một hệ thống quy tắc ứng xử có ảnh hưởng sâu rộng.
Đặc điểm văn hoá doanh nghiệp
2.2.1 V ă n hoá doanh nghi ệ p t ồ n t ạ i khách quan:
Văn hóa tồn tại độc lập với nhận thức của chúng ta và là yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống của con người, gia đình và xã hội Nó không chỉ đơn thuần là cái đẹp mà còn bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau Dù nhận thức hay không, văn hóa vẫn tồn tại và có thể phát triển mạnh mẽ nếu được xây dựng và nuôi dưỡng đúng cách Văn hóa có thể đi lên hoặc đi xuống, mạnh hay yếu, nhưng không bao giờ có thể thiếu vắng Nhiều người thường nhầm lẫn văn hóa doanh nhân, văn hóa kinh doanh với văn hóa giao tiếp, nhưng thực tế, chúng không hoàn toàn giống nhau.
Bill Hawlett, người sáng lập HP, nhấn mạnh rằng văn hóa doanh nghiệp hình thành khi một nhóm người làm việc cùng nhau trong một thời gian dài Điều này cho thấy văn hóa tồn tại trong mọi tổ chức, chính phủ hay cơ quan Các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng văn hóa doanh nghiệp vẫn phát triển dù không có sự can thiệp Do đó, các chủ doanh nghiệp và nhà quản lý cần nhận thức rằng việc tác động vào văn hóa doanh nghiệp có thể mang lại hiệu quả tích cực cho hoạt động của tổ chức.
2.2.2 V ă n hoá doanh nghi ệ p hình thành trongm ộ t th ờ i gian khá dài: T ứ c là VHDN mang tính l ị ch s ử (th ờ i gian v ă n hoá): Quá trình ho ạ t độ ng kinh doanh
2.2.3 V ă n hoá DN mang tính b ề n v ữ ng
Giá trị văn hóa là yếu tố phân biệt giữa doanh nghiệp có văn hóa và doanh nghiệp phi văn hóa Những giá trị này bao gồm giá trị nội bộ, giá trị vùng, giá trị quốc gia và giá trị quốc tế Doanh nghiệp càng tôn trọng và theo đuổi những giá trị chung của cộng đồng lớn hơn, thì vai trò và ảnh hưởng của nó trong xã hội càng trở nên quan trọng.
Văn hóa doanh nghiệp có cấu trúc mạnh mẽ:
Nếu coi văn hóa như là một tòa nhà (của doanh nghiệp), khi thiết kế một tòa nhà cần phải tuân thủ 3 nguyên tắc sau:
Tiện lợi khi sử dụng;
Một doanh nghiệp xuất sắc cần xây dựng văn hóa doanh nghiệp dựa trên ba nền tảng cơ bản, không chỉ dựa vào ý tưởng kinh doanh vĩ đại hay nhà lãnh đạo tài giỏi Sự bền vững của doanh nghiệp đến từ một tổ chức được thiết kế tốt, có khả năng thích ứng với sự thay đổi mà không phụ thuộc vào cá nhân lãnh đạo Các lãnh đạo trong tổ chức cần tập trung vào việc thiết kế tổ chức phù hợp và linh hoạt Hơn nữa, doanh nghiệp cần hiện thực hóa tầm nhìn và sứ mệnh của mình, chuyển biến những mong ước thành hành động cụ thể, đồng thời xây dựng cơ cấu và đội ngũ đồng bộ hướng tới các mục tiêu chiến lược.
Văn hóa doanh nghiệp cần sự hài hòa trong tư duy và hành động để xây dựng tổ chức xuất sắc và bền vững Tính thẩm mỹ trong cấu trúc văn hóa doanh nghiệp là yếu tố quan trọng, thể hiện sự cân bằng giữa việc bảo tồn tư tưởng cốt lõi và việc liên tục thử nghiệm, tìm kiếm cơ hội cải tiến Sự tiến bộ này không chỉ giúp doanh nghiệp thích ứng mà còn phát triển mạnh mẽ trong môi trường cạnh tranh.
Văn hóa doanh nghiệp tạo nên chuẩn mực hành động:
Các hành động trong sản xuất kinh doanh tạo ra sức mạnh khác biệt của doanh nghiệp bao gồm việc xác định và phát triển các hoạt động nổi trội, đặc thù Để duy trì tầm nhìn tham vọng và thúc đẩy sự tiến bộ không ngừng, doanh nghiệp cần tập trung vào đổi mới sáng tạo, tối ưu hóa quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm Sự kết hợp giữa chiến lược rõ ràng và văn hóa tổ chức mạnh mẽ sẽ giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu dài hạn và tạo ra giá trị bền vững.
Trong văn hóa doanh nghiệp, việc thực hiện các nhiệm vụ bất khả thi là một cơ chế mạnh mẽ để thúc đẩy sự tiến bộ Các doanh nghiệp cần đặt ra những mục tiêu lớn lao, có vẻ mạo hiểm nhưng phải phù hợp với giá trị cốt lõi của mình Từ đó, các lãnh đạo xây dựng mục tiêu cho đơn vị, tạo sự liên kết trong toàn tổ chức Những nhiệm vụ này không ngừng được nâng cao, khi hoàn thành sẽ dẫn đến những mục tiêu mới, thúc đẩy sự phát triển liên tục và mạnh mẽ, giúp doanh nghiệp trở thành xuất sắc trong tương lai Để hiện thực hóa những nhiệm vụ này, doanh nghiệp cần tìm kiếm và đào tạo những nhân sự phù hợp, chia sẻ các giá trị cốt lõi.
Doanh nghiệp cần loại bỏ những nhân sự không phù hợp và đồng thời kiểm soát tư tưởng của nhân viên, nhưng cũng phải khuyến khích sự tự chủ và sáng tạo Trong các doanh nghiệp xuất sắc, sự phát triển vượt bậc thường đến từ những thử nghiệm ngẫu nhiên hơn là từ các kế hoạch chiến lược Văn hóa mạnh mẽ với nguyên tắc hành động thích hợp là yếu tố quan trọng, cho phép thử nghiệm và chấp nhận sai lầm nhỏ miễn là không vi phạm tư tưởng cốt lõi Như W Johnson, người sáng lập Johnson & Johnson, đã nói: “Sai lầm là sản phẩm quan trọng nhất của chúng ta.”
2.2.4 V ă n hoá doanh nghi ệ p mang tính h ệ th ố ng, th ố ng nh ấ t t ươ ng t ự nh ư đặ c tính c ủ a v ă n hóa nói chung
Văn hóa doanh nghiệp là một tổng thể thống nhất ở chỗ:
Văn hóa doanh nghiệp là một tổng thể thống nhất và mạnh mẽ, bao gồm các thành tố như mục tiêu, chiến lược, chính sách, và quy trình nội bộ Nó cũng liên quan đến hoạt động kinh doanh hàng ngày, công tác quản lý, cùng với các hệ thống lương, kế toán, thiết kế công việc và bố trí văn phòng Hơn nữa, các giá trị con người, sinh hoạt và giao tiếp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành văn hóa doanh nghiệp.
Văn hóa doanh nghiệp được thể hiện như một khối thống nhất, bao gồm hai mối quan hệ nội bộ và ngoại bộ có sự tác động qua lại, tương tự như vòng tròn Âm Dương.
Trong cứng là việc duy trì kỷ luật và thống nhất quan điểm, tư tưởng, hành động trong tổ chức Điều này bao gồm việc chuẩn hóa mọi hoạt động quản lý, sản xuất và kinh doanh, từ đó xây dựng giáo lý của tổ chức và kiên trì thực hiện để đạt được một định hướng rõ ràng.
Ngoài mềm đề cập đến các mối quan hệ với khách hàng và đối tác, cùng với hệ thống dịch vụ và chăm sóc khách hàng hoàn hảo Điều này đòi hỏi sự uyển chuyển và linh hoạt trong cách ứng xử để tạo dựng niềm tin và sự hài lòng từ phía khách hàng.
Chủ thể của văn hoá doanh nghiệp
Doanh nhân trong tài liệu này được định nghĩa là những chủ sở hữu chính của doanh nghiệp Nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa văn hóa doanh nhân và văn hóa doanh nghiệp, trong khi thực tế, văn hóa doanh nhân chỉ là một phần của văn hóa doanh nghiệp Văn hóa doanh nhân có những điểm khác biệt và không hoàn toàn thuộc về văn hóa doanh nghiệp Chẳng hạn, một doanh nhân tham gia chơi tennis không nhất thiết phải đại diện cho văn hóa doanh nghiệp.
Doanh nhân đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và ra quyết định cho sự phát triển của doanh nghiệp Văn hóa doanh nhân không chỉ ảnh hưởng đến sự tồn tại mà còn quyết định sự phát triển bền vững của văn hóa doanh nghiệp.
Nhà quản trị là tài sản quý giá của doanh nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo và phát triển tổ chức Khi điều hành doanh nghiệp, việc đặt ra và trả lời các câu hỏi chiến lược là điều cần thiết để đảm bảo sự thành công và bền vững.
- Làm thế nào tạo được bộ khung cho công ty
- Làm thế nào thu hút được những nhà quản trị giỏi cho doanh nghiệp
- Làm thế nào giữ được nhà quản trị giỏi
- Giải quyết xung đột giữa những nhà quản trị
- Phân quyền và trách nhiệm cho nhà quản trị ở mức nào?
- Làm thế nào để hướng nhà quản trị phục vụ lâu dài cho DN
- Làm thế nào để đánh giá nhà quản trị?
Trong tài liệu này chúng tôi không tập trung giải quyết các câu hỏi trên, mà tập trung giải quyết dưới góc độ VHDN
Một trong những yêu cầu quan trọng của nhà lãnh đạo là tìm kiếm những nhà quản trị phù hợp với phong cách quản lý và quan điểm kinh doanh của họ Điều này giải thích tại sao các công ty lớn ở Mỹ thường mời ứng viên cho vị trí lãnh đạo cao cấp tham gia các hoạt động như chơi golf, đi nghỉ dưỡng ở khu biệt lập hoặc thăm gia đình họ Mục đích là để ngầm đánh giá set of values của ứng viên, nhằm xác định xem những giá trị này có phù hợp với văn hóa doanh nghiệp hay không.
Nhiều chủ doanh nghiệp tin rằng việc trả lương cao cho các nhà quản lý sẽ khiến họ cống hiến hết mình cho công ty Tuy nhiên, thực tế là các nhà quản lý cũng là nhân viên và xứng đáng được hưởng các quyền lợi như mọi người khác Họ không chỉ cần các quyền lợi mà còn cần cảm nhận được sự quan tâm và niềm vui từ công ty như những nhân viên khác.
Chủ doanh nghiệp có hai chức năng quan trọng: một là chăm sóc toàn thể nhân viên trong công ty, và hai là quan tâm đến "lính" của mình Tuy nhiên, chức năng thứ hai thường bị bỏ quên bởi nhiều chủ doanh nghiệp.
Chủ doanh nghiệp cần nhận thức rằng các nhà quản lý, bất kể cấp bậc, đều là những nhân tài quý giá của doanh nghiệp Họ chính là bộ khung vững chắc, giúp doanh nghiệp đứng vững trước mọi thử thách Dù bão tố có lớn đến đâu, nếu bộ khung này vẫn vững vàng, doanh nghiệp vẫn có khả năng tồn tại và phát triển.
2.3.3 Nhân viên và ng ườ i lao độ ng:
Khi bắt đầu công việc, nhân viên trẻ thường có ba cách ứng xử với chuẩn mực văn hóa của công ty: thứ nhất, họ hòa nhập dễ dàng và đánh giá cao các chuẩn mực; thứ hai, họ không thể chấp nhận và quyết định rời bỏ; và thứ ba, họ chấp nhận những chuẩn mực dù không thích, chỉ vì lý do lương bổng và sợ mất việc Tại Việt Nam, FPT có lẽ là doanh nghiệp nổi bật với hệ thống văn hóa rõ ràng nhất.
Sinh viên mới ra trường thường rất háo hức gia nhập FPT vì họ tin tưởng vào môi trường làm việc chuyên nghiệp và năng động tại đây Sự hấp dẫn từ FPT không chỉ đến từ uy tín của doanh nghiệp mà còn từ cơ hội phát triển nghề nghiệp và môi trường sáng tạo mà công ty mang lại.
Công ty tạo ra một môi trường làm việc thân thiện như gia đình, với ông chủ thường xuyên có mặt tại văn phòng Tuy nhiên, mối quan hệ tình cảm giữa ông chủ và một nhân viên diễn ra công khai, khiến mọi người xung quanh đều biết Công ty đã đặt ra quy định cho tất cả nhân viên, nhưng tình huống này vẫn gây ra nhiều tranh cãi.
30) nhân viên đều phải nói tiếng Anh nhưng nhiều lần đang nói chuyện mấy ông Tây lại quay sang nói với nhau bằng tiếng Đan Mạch Điều này khiến những nhân viên khác khó chịu, có vẻ như họ đang bị “nói xấu” Thu Hương kể thêm: có lần ông chủ gọi cô lên phát lương Theo thói quen, Hương chạy lên lầu và ông chủ đứng đợi trên kia vỗ tay cười : “You are running!” (Cô đang chạy kìa!), làm cô cảm thấy bị xúc phạm Ngay sau đó Hương nghỉ việc
Công ty tiếp theo hoàn toàn trái ngược với công ty trước, mặc dù có mức lương cao nhưng không khí làm việc rất lạnh lẽo, không ai chào hỏi nhau và mọi người chỉ về khi hết giờ Tại đây, không có sự gắn kết giữa các nhân viên, không tổ chức các hoạt động như du lịch hay họp mặt "Công ty không tạo điều kiện cho nhân viên học tập, nâng cao chuyên môn, không tăng lương hay khen thưởng," Hương chia sẻ với sự bức xúc Sự nhàm chán hàng ngày đã khiến Hương quyết định nghỉ việc, chọn con đường học cao học và dạy thêm tại các trung tâm Anh ngữ.
Trái ngược với Hương, Lài, một nhân viên thiết kế tại một hãng mỹ phẩm lớn ở TP.HCM, đã nhanh chóng rời bỏ công việc khi chưa kịp thích nghi Dù sở hữu khả năng tiếng Anh xuất sắc, tính cách năng động và ngoại hình thu hút, Lài lại là người yêu thích tự do Mặc dù cô thừa nhận rằng văn hóa công ty rất hoàn hảo với giao tiếp nhân viên và quy tắc giờ giấc chặt chẽ, nhưng những kỷ luật này lại là điều mà cô không thể chịu đựng được.
“Tôi thấy tù túng” – Lài nghĩ vậy và xin vào làm việc ở một công ty xuất nhập khẩu của
Nhà nước, lương ít hơn nhưng thoải mái hơn Đọc cái phần trên chắc chắn chúng ta đặt ra các câu hỏi?
9 Tại sao họ làm việc cho đơn vị khác hay tại sao họ chọn chúng ta mà không chọn đơn vị khác?
9 Tại sao họ không hòa nhập được với chúng ta?
Nhiều Giám đốc công ty tại Việt Nam đang gặp khó khăn với tình trạng nhân viên thường xuyên nghỉ việc, dù đã áp dụng nhiều biện pháp về lương thưởng Tuy nhiên, vẫn còn một số yếu tố quan trọng mà các doanh nghiệp chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa triệt để, ảnh hưởng đến sự giữ chân nhân tài.
Thứ nhất là doanh nghiệp chưa có hoặc chưa thự hiện đầy đủ về định hướng nghề nghiệp cho nhân viên
Nhiều doanh nghiệp hiện nay chưa đủ khả năng để định hướng nghề nghiệp cho nhân viên một cách hiệu quả Hoạt động định hướng chủ yếu chỉ dừng lại ở việc cử nhân viên tham gia các khóa đào tạo hoặc xác định các kỹ năng cần thiết cho từng vị trí công tác, cùng với việc thực hiện chương trình huấn luyện Tuy nhiên, điều này chỉ đáp ứng được phần nào nhu cầu, vì mỗi nhân viên đều có những định hướng nghề nghiệp riêng, mặc dù có thể những định hướng đó chưa hoàn toàn chính xác.
Sự cần thiết xây dựng văn hóa doanh nghiệp,và vai trò của văn hóa doanh nghiệp
2.4.1 S ự c ạ nh tranh ngày càng kh ố c li ệ t trên th ị tr ườ ng
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, quốc tế hóa và khu vực hóa diễn ra mạnh mẽ, môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt Các doanh nghiệp phải nỗ lực không ngừng để phát triển, hội nhập và xác định vị trí riêng trên thị trường.
Việc gia nhập các tổ chức quốc tế đã giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản và mở ra nhiều cơ hội hợp tác Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng phải đối mặt với nhiều thách thức và cạnh tranh ngày càng gay gắt Để thành công, họ cần tạo ra môi trường làm việc lý tưởng nhằm thu hút nhân tài, phát triển năng lực, và ngăn chặn tình trạng thất thoát nhân lực cùng chảy máu chất xám.
Bộ máy quản lý nhân lực tại nhiều tổ chức đã xác định rõ mục tiêu hoạt động, điều chỉnh phương pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và mở rộng thị trường ra nước ngoài.
2.4.2 V ă n hóa v ă n nghi ệ p t ạ o nên kh ả n ă ng thích ứ ng v ớ i th ờ i cu ộ c m ớ i
Một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ là yếu tố then chốt giúp tổ chức có khả năng thích ứng linh hoạt với những biến động liên tục từ môi trường bên ngoài.
Trong bối cảnh xã hội và công nghệ đang thay đổi nhanh chóng, các doanh nghiệp cần phải định hướng cho sự thích ứng ngay từ bây giờ để duy trì thành công trong tương lai Nếu không tiến hành cách mạng hóa và đổi mới văn hóa doanh nghiệp, họ sẽ bị tụt hậu và không thể cạnh tranh hiệu quả.
2.4.3 T ạ o nên giá tr ị tinh th ầ n, b ả n s ắ c cho doanh nghi ệ p Được sống trong một môi trường văn hoá lành mạnh với sự quan tâm thoả đáng của các cấp lãnh đạo, một môi trường khuyến khích mọi người học hỏi và quan tâm lẫn nhau sẽ làm cho mọi người cảm thấy lạc quan, gắn bó và cống hiến hết mình cho mục tiêu của doanh nghiệp Khi bước vào một doanh nghiệp mà tất cả nhân viên đều làm việc với thái độ cởi mở, thoải mái, vui vẻ sẽ tạo cho khách hàng sự thoải mái và yên tâm
Trong một tập thể tốt, mọi người có cơ hội học hỏi lẫn nhau và tạo ra giá trị tinh thần, vì không ai hoàn hảo trong mọi lĩnh vực Những giá trị này không chỉ định hình bản sắc doanh nghiệp mà còn khuyến khích các thành viên cống hiến hết mình cho mục tiêu chung Con người không chỉ lao động để tồn tại mà còn tìm thấy ý nghĩa cuộc sống qua những đóng góp cho cộng đồng và xã hội.
Văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng bản sắc riêng biệt cho mỗi doanh nghiệp, giúp phân biệt giữa các tổ chức khác nhau Nhờ vào bản sắc này, doanh nghiệp không chỉ được xã hội chấp nhận mà còn gia tăng sức mạnh và tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững.
Văn hóa doanh nghiệp không chỉ định hình hình ảnh của một tổ chức mà còn tạo nên sự khác biệt so với các doanh nghiệp khác Thông qua văn hóa doanh nghiệp, chúng ta có thể đánh giá sức mạnh và sự bền vững của hoạt động kinh doanh, cũng như dự đoán tương lai phát triển của doanh nghiệp đó.
Khi đến công ty, thái độ trân trọng từ nhân viên bảo vệ đến lao công, cùng sự chỉ dẫn tận tình của nhân viên văn phòng, tạo cảm giác hài lòng và khuyến khích khách quay lại Một cửa hàng đông khách không chỉ nhờ vào thái độ phục vụ mà còn ở sự độc đáo trong dịch vụ và chế độ chăm sóc khách hàng Để thu hút khách hàng và hợp đồng kinh tế, doanh nghiệp cần xây dựng văn hóa doanh nghiệp tốt, tạo lòng tin với các đối tác kinh doanh.
Một doanh nghiệp xây dựng văn hóa doanh nghiệp tốt sẽ thu hút nhân tài và chất xám, vì mọi người lao động đều mong muốn một môi trường làm việc tích cực Ở đó, họ sẽ gắn bó, chia sẻ với nhau và nhận được sự quan tâm từ cấp trên, hiểu được những mong muốn cá nhân Điều này tạo điều kiện cho mỗi lao động học tập, phát triển kỹ năng và khả năng sáng tạo của mình.
Vai trò của văn hoá doanh nghiệp
2.5.1 VHDN là ngu ồ n l ự c t ạ o ra l ợ i th ế c ạ nh tranh
Lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp được xác định qua chất lượng sản phẩm, chi phí, sự linh hoạt trước thị trường và thời gian giao hàng Để đạt được những lợi thế này, doanh nghiệp cần có nguồn lực như nhân lực, tài chính, công nghệ, máy móc và nguyên vật liệu, cùng với phương pháp làm việc hiệu quả (phương pháp 5 M: man, money, material, machine, method) Trong đó, nguồn lực tài chính, máy móc và nguyên vật liệu đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra lợi thế so sánh với đối thủ cạnh tranh trong mắt khách hàng.
Nguồn nhân lực là yếu tố quyết định trong quá trình chuyển đổi các nguồn lực thành sản phẩm đầu ra, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra lợi thế cạnh tranh như chất lượng sản phẩm và thời gian giao hàng.
Hiệu quả của doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào văn hóa doanh nghiệp (VHDN), ảnh hưởng trực tiếp đến mục tiêu, chiến lược và chính sách VHDN tạo ra định hướng chiến lược cho doanh nghiệp và thuận lợi cho việc thực hiện thành công các chiến lược đã chọn Môi trường văn hóa quyết định đến tinh thần, thái độ và động cơ lao động của nhân viên, cũng như việc sử dụng hiệu quả đội ngũ lao động và các yếu tố khác Đặc biệt, trong các doanh nghiệp liên doanh, vai trò của văn hóa càng trở nên quan trọng do sự kết hợp giữa các nền văn hóa khác nhau.
2.5.2 V ă n hoá doanh nghi ệ p là m ộ t ngu ồ n l ự c c ủ a doanh nghi ệ p:
Mục tiêu của văn hoá doanh nghiệp là xây dựng phong cách quản trị hiệu quả, tạo ra sự hợp tác thân thiện giữa các thành viên, và hình thành một cộng đồng làm việc dựa trên tinh thần tin cậy và tiến thủ Điều này không chỉ giúp xây dựng nề nếp văn hoá lành mạnh mà còn đảm bảo sự phát triển của từng cá nhân trong doanh nghiệp Văn hoá doanh nghiệp mạnh mẽ sẽ định hướng rõ ràng tới thị trường, giảm thiểu sự cần thiết về chỉ thị hay quy định cụ thể Các công ty xuất sắc thường sở hữu hệ thống giá trị và bản sắc riêng biệt, không dễ bị bắt chước.
Intel cam kết tạo ra cơ hội cho sự phát triển nhanh chóng, trong khi công ty Trung Cương quản lý với tinh thần chữ ái Hãng Samsung tập trung phục vụ Tổ quốc thông qua hoạt động buôn bán.
2.5.3 Thu hút nhân tài , t ă ng c ườ ng s ự g ắ n bó ng ườ i lao độ ng:
2.5.4 V ă n hoá doanh nghi ệ p t ạ o nên b ả n s ắ c c ủ a doanh nghi ệ p
Văn hoá doanh nghiệp là tài sản tinh thần quý giá, giúp phân biệt doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác, tạo nên bản sắc độc đáo của nó Văn hoá doanh nghiệp không chỉ bảo tồn những phong thái, sắc thái và tập tục qua nhiều thế hệ thành viên, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bền vững Có thể coi văn hoá doanh nghiệp như “bộ gen” của doanh nghiệp, quyết định sự tồn tại và phát triển của nó trong môi trường cạnh tranh.
Những doanh nghiệp thành công thường chú trọng xây dựng môi trường văn hoá riêng biệt, tạo nên bản sắc văn hoá độc đáo giúp nhận diện thương hiệu Bản sắc này không chỉ định hình lối hoạt động và kinh doanh mà còn tạo ra bầu không khí, tình cảm, sự giao lưu và mối quan hệ trong doanh nghiệp Nó khuyến khích ý thức trách nhiệm và tinh thần hợp tác trong công việc Ví dụ, trong ngành điện dân dụng, các xí nghiệp thường được đặt tên theo phong cách riêng, thể hiện sự độc đáo trong văn hoá doanh nghiệp.
Hitachi : Võ sĩ hoang dã (Nobushi), Matsushita: Thương nhân (Shonin), Mitsubisi: Quý nhân (Donosama), Toshiba : Võ sĩ đạo (Samurai)
2.5.5 V ă n hoá ả nh h ướ ng t ớ i ho ạ ch đị nh chi ế n l ượ c:
Văn hóa tổ chức ảnh hưởng trực tiếp đến việc hoạch định chiến lược phát triển thông qua việc lựa chọn thông tin phù hợp, áp dụng kinh nghiệm và mô hình thích hợp Nó cũng thiết lập tiêu chuẩn dựa trên giá trị tổ chức, cung cấp nguyên tắc cho các hoạt động Hoạch định chiến lược giúp các thành viên nhận thức rõ vai trò của họ, đồng thời cung cấp cơ sở quan trọng để hiểu môi trường và vị trí của doanh nghiệp trong đó.
Văn hoá tổ chức ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả thực hiện chiến lược của tổ chức Một văn hoá mạnh mẽ, với sự thống nhất và tuân thủ cao đối với giá trị và niềm tin, là yếu tố quan trọng để đạt được thành công trong chiến lược Văn hoá tổ chức cũng tạo ra cam kết cao từ các thành viên, góp phần quyết định nâng cao hiệu quả hoạt động và năng suất lao động.
Văn hoá tổ chức, chính vì vậy sẽ góp phần quan trọng tạo nên một “công thức thành công” cho các DN trên con đường hội nhập
2.5.6 T ạ o ra nh ậ n d ạ ng riêng cho t ổ ch ứ c đ ó, để nh ậ n bi ế t s ự khác nhau gi ữ a t ổ ch ứ c này và t ổ ch ứ c khác
2.5.7 Truy ề n t ả i ý th ứ c, giá tr ị c ủ a t ổ ch ứ c t ớ i các thành viên trong t ổ ch ứ c đ ó
2.5.8 V ă n hoá t ạ o nên m ộ t cam k ế t chung vì m ụ c tiêu và giá tr ị c ủ a t ổ ch ứ c, nó l ớ n h ơ n l ợ i ích c ủ a t ừ ng cá nhân trong tổ chức đó
2.5.9 V ă n hoá t ạ o nên s ự ổ n đị nh c ủ a t ổ ch ứ c: Chính vì v ậ y có th ể nói r ằ ng v ă n hoá nh ư m ộ t ch ấ t keo k ế t dính các thành viên trong t ổ ch ứ c, để giúp vi ệ c qu ả n lý t ổ ch ứ c b ằ ng cách đư a ra nh ữ ng chu ẩ n m ự c để h ướ ng các thành viên nên nói gì và làm gì
2.5.10 V ă n hoá t ạ o ra nh ư m ộ t c ơ ch ế kh ẳ ng đị nh m ụ c tiêu c ủ a t ổ ch ứ c, h ướ ng d ẫ n và u ố n n ắ n nh ữ ng hành vi và ứ ng x ử c ủ a các thành viên trong t ổ ch ứ c Nh ư m ộ t nhà nghiên c ứ u v ề v ă n hoá t ổ ch ứ c có nói r ằ ng “v ă n hoá xác đị nh lu ậ t ch ơ i”
2.5.11 Nguyên nhân d ẫ n đế n s ự suy y ế u c ủ a doanh nghi ệ p, rào c ả n cho s ự phát tri ể n:
Văn hóa tổ chức có thể cản trở những nỗ lực thay đổi nhằm nâng cao hiệu quả làm việc trong một môi trường năng động Khi môi trường biến đổi nhanh chóng, văn hóa tổ chức có thể không còn phù hợp, vì sự ổn định trong hành vi chỉ phát huy tác dụng trong các tổ chức có môi trường ổn định Do đó, văn hóa tổ chức có khả năng trở thành rào cản đối với sự thay đổi cần thiết.
Việc tuyển dụng thành viên mới với nguồn gốc đa dạng về kinh nghiệm, xuất xứ, dân tộc và trình độ học vấn có thể cản trở tính đa dạng trong tổ chức, vì điều này làm giảm giá trị văn hóa mà các thành viên hiện tại đang nỗ lực duy trì Văn hóa tổ chức có thể trở thành rào cản đối với những cá nhân có kinh nghiệm khác nhau, khiến họ khó có thể đóng góp hiệu quả cho tổ chức.
Sự đoàn kết và hiệp lực trong hợp tác giữa các doanh nghiệp có thể bị cản trở nếu không chú trọng đến yếu tố văn hóa tổ chức Trước đây, sự hòa hợp về các yếu tố cơ bản trong kinh doanh được coi là nền tảng cho một liên doanh thành công Tuy nhiên, hiện nay, yếu tố văn hóa tổ chức ngày càng trở nên quan trọng; nhiều liên doanh đã thất bại do sự đối kháng giữa văn hóa của hai tổ chức thành viên.
Cơ sở xây dựng VHDN
2.6.1 Các h ạ t nhân c ủ a VHDN Đây là cơ sở để hình thành Văn hóa doanh nghiệp Các hạt nhân văn hóa là kết quả của sự tác động qua lại giữa các thành viên trong doanh nghiệp với nhau Khi doanh nghiệp bắt đầu hoạt động, nền văn hóa doanh nghiệp xuất hiện, phát triển và tự bảo vệ
Văn hóa doanh nghiệp có những đặc thù riêng, dẫn đến sự hình thành các hạt nhân văn hóa độc đáo Văn hóa của các tập đoàn đa quốc gia khác biệt so với văn hóa của doanh nghiệp liên doanh hay doanh nghiệp gia đình Hạt nhân văn hóa doanh nghiệp bao gồm triết lý, niềm tin, chuẩn mực làm việc và hệ giá trị.
2.6.2 Phát tri ể n v ă n hóa giao l ư u c ủ a các DN
Trong môi trường kinh doanh phức tạp và đa văn hóa, các doanh nghiệp thường liên doanh và liên kết để tồn tại Họ không thể giữ văn hóa doanh nghiệp như những lãnh địa khép kín, mà cần mở cửa và phát triển giao lưu văn hóa Việc phát triển văn hóa giao lưu giúp doanh nghiệp học hỏi và lựa chọn những yếu tố tích cực từ văn hóa của nhau, từ đó nâng cao nền văn hóa của chính mình.
2.6.3 Xây d ự ng các tiêu chu ẩ n v ề VHDN Để hình thành một nền văn hóa mạnh và có bản sắc riêng, hầu hết các doanh nghiệp thường xây dựng cho mình những tiêu chuẩn về văn hóa và buộc mọi người khi vào làm việc cho doanh nghiệp phải tuân theo Tuy nhiên, các tiêu chuẩn này có thể thay đổi khi không còn phù hợp hoặc hiệu quả thấp Trong trường hợp như vậy, việc sáng tạo ra những tiêu chuẩn mới là cần thiết
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh quốc tế ngày càng khốc liệt, văn hóa doanh nghiệp trở thành một tài sản vô hình quan trọng Nó không chỉ đóng vai trò then chốt trong kho tài sản của doanh nghiệp mà còn là một công cụ cạnh tranh sắc bén Doanh nghiệp thiếu nền văn hóa mạnh sẽ gặp khó khăn trong việc cạnh tranh trên thị trường Ngược lại, việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp vững mạnh giúp nâng cao uy tín và vị thế của doanh nghiệp trong mắt khách hàng và đối tác.
Các tập đoàn đa quốc gia với nhiều chi nhánh trên toàn cầu thường phải đối mặt với môi trường kinh doanh đa dạng về sắc tộc, quốc tịch và văn hóa Để tăng cường sự liên kết và sức mạnh giữa các chi nhánh, việc xây dựng một nền văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ là điều cần thiết Mỗi tập đoàn đều sở hữu bản sắc văn hóa riêng, được xem là yếu tố sống còn và vũ khí cạnh tranh quan trọng Các công ty đa quốc gia không chỉ có chiến lược kinh doanh rõ ràng mà còn nổi bật với nhãn hiệu hàng hóa danh tiếng và uy tín cao về chất lượng sản phẩm và dịch vụ trên thị trường quốc tế.
Kết quả này phản ánh quá trình phát triển của văn hóa tập đoàn Để đạt được thành công vượt trội, các tập đoàn cần đầu tư thời gian và nguồn lực tài chính đáng kể.
2.6.5 V ă n hóa doanh nghi ệ p gia đ ình
Doanh nghiệp gia đình là một loại hình độc đáo, trong đó gia đình đóng vai trò trung tâm Văn hóa của các doanh nghiệp này bị ảnh hưởng bởi truyền thống gia đình, sự kế thừa giữa các thế hệ và lòng trung thành với các triết lý kinh doanh, kinh nghiệm và bí quyết mà gia đình đã tích lũy qua thời gian.
Trong nhiều gia đình, người chủ thường sở hữu kiến thức và kỹ năng về một nghề nghiệp cụ thể, từ đó họ xây dựng doanh nghiệp gia đình dựa trên nghề nghiệp đó.
Văn hóa doanh nghiệp gia đình chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ phong cách lãnh đạo của người chủ Kỷ luật được coi trọng trong các doanh nghiệp này, do họ vừa là chủ sở hữu vừa là người quản lý tài sản của gia đình.
Văn hoá doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập quy tắc ứng xử mà không chỉ nhằm mục đích chỉ đạo Phương pháp này không chỉ giúp doanh nghiệp thực hiện chiến lược "lấy con người làm trung tâm", mà còn nâng cao khả năng phát triển sản phẩm và sự đoàn kết trong tập thể Điều này góp phần tăng cường sự gắn bó của nhân viên với doanh nghiệp, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Mô hình văn hóa doanh nghiệp lí tưởng
Các Doanh nghiệp luôn đặt ra câu hỏi thê nào là một Mô hình văn hóa doanh nghiệp lý tưởng ???
Khi khởi nghiệp, các lãnh đạo thường tham khảo các mô hình doanh nghiệp đã có Tuy nhiên, mỗi doanh nghiệp cần xây dựng cơ cấu tổ chức riêng biệt, phù hợp với lĩnh vực hoạt động và đặc điểm văn hóa của mình.
Để xây dựng một cơ cấu doanh nghiệp hiệu quả, các chủ doanh nghiệp cần nắm vững các mô hình và hiểu rõ đặc điểm văn hóa của cả dân tộc và doanh nghiệp Mô hình văn hóa doanh nghiệp sẽ trang bị cho các doanh nhân kiến thức cụ thể về các loại hình doanh nghiệp, từ đó giúp họ áp dụng một cách hợp lý và hiệu quả.
Doanh nghiệp là một kết cấu chủ quan, nơi đặc điểm văn hóa của từng nhân viên tạo ra môi trường làm việc ý nghĩa Cấu trúc doanh nghiệp không phải là điều xa lạ, mà là hệ thống thiết kế nhằm đạt được mục tiêu kinh tế Nó có thể so sánh với cấu trúc quân đội, gia đình, hoặc một con tàu lênh đênh hướng tới các mục tiêu chiến lược.
Văn hóa doanh nghiệp không chỉ chịu ảnh hưởng từ công nghệ và thị trường mà còn từ văn hóa của lãnh đạo và nhân viên Các công ty đa quốc gia có chi nhánh tại Châu Á, Âu, Mỹ và Trung Đông thường có sự khác biệt rõ rệt về môi trường làm việc, quy trình kinh doanh và văn hóa dân tộc tại từng khu vực.
Nhưng điểm khác nhau cơ bản nhất là về cấu trúc logic của doanh nghiệp
3 yếu tố ảnh hưởng văn hóa doanh nghiệp
1 Mối quan hệ giữa nhân viên và tổ chức
2 Hệ thống phân cấp và quyền lực xác định cấp trên, cấp dưới
3 Quan điểm chung của nhân viên về số phận, mục đích, mục tiêu và vị trí của họ trong doanh nghiệp
Khi đánh giá một doanh nghiệp, cần xem xét từ nhiều khía cạnh khác nhau, trong đó mô hình văn hóa doanh nghiệp được phân biệt qua việc tạo ra sự công bằng và trật tự, đồng thời hướng tới cá nhân và nhiệm vụ cụ thể Điều này giúp xác định bốn mô hình văn hóa doanh nghiệp đang có sự thay đổi đáng kể trong tư duy, học hỏi, khuyến khích, khen thưởng và giải quyết mâu thuẫn.
Mô hình văn hóa doanh nghiệp gia đình là một cấu trúc nhân văn, nơi mối quan hệ giữa các thành viên gần gũi nhưng vẫn có sự phân cấp rõ ràng Trong mô hình này, "người cha" tượng trưng cho người lãnh đạo, người có kinh nghiệm và quyền lực lớn, đặc biệt trong việc hướng dẫn và chăm sóc "con cái" (các nhân viên) khi họ còn mới mẻ Điều này dẫn đến việc hình thành một văn hóa tập trung vào quyền lực, trong đó lãnh đạo đóng vai trò như người cha, biết cách định hướng và làm điều tốt cho nhân viên Mô hình này hướng tới việc tạo ra một môi trường làm việc ấm áp và thân thiện, tương tự như trong gia đình, và là đặc trưng của nhiều doanh nghiệp Nhật Bản.
Gia đình không chỉ là nơi ấm áp và thân thương, mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc Trong mô hình văn hóa doanh nghiệp gia đình, các thành viên có mối quan hệ gần gũi nhưng vẫn tồn tại sự phân chia thứ bậc, tương tự như trong một gia đình thực sự.
Lãnh đạo trong doanh nghiệp thường được ví như "người cha", với kinh nghiệm và quyền lực lớn đối với nhân viên - "người con" Điều này dẫn đến sự hình thành một môi trường làm việc hướng quyền lực, nơi người lãnh đạo biết cách chỉ dẫn và quyết định điều gì là tốt nhất cho nhân viên Quyền lực này mang tính thân thiện, ôn hòa, không tạo ra sự đe dọa hay áp lực cho nhân viên.
Mô hình văn hóa doanh nghiệp gia đình thúc đẩy sự hài lòng trong các mối quan hệ gia đình, từ đó tạo ra động lực làm việc mạnh mẽ, nâng cao năng suất lao động và khả năng giải quyết mâu thuẫn hiệu quả.
Việc làm hài lòng cấp trên không chỉ là một phần thưởng, mà còn thể hiện sự lãnh đạo hiệu quả Lãnh đạo cần làm gương, thể hiện tiếng nói mạnh mẽ, xây dựng hình mẫu riêng và có vị thế để khuyến khích cấp dưới cùng chung chí hướng.
Người lãnh đạo khéo léo là chất xúc tác tạo ra năng lượng tích cực và thu hút cảm xúc, niềm đam mê của cấp dưới Họ giống như những nhà lãnh đạo phong trào, thúc đẩy cải cách và phản kháng, đồng thời khai sáng cho các thành viên và toàn xã hội.
Quyền lực trong mô hình văn hóa gia đình được thể hiện qua sự hòa hợp giữa các thành viên, với sự trừng phạt lớn nhất là mất đi tình yêu thương từ mọi người Áp lực mà các thành viên phải đối mặt chủ yếu liên quan đến tính đạo đức xã hội, không phải vấn đề tài chính hay pháp lý Quyền lực trong gia đình không thể bị tranh giành, vì nó phụ thuộc vào vị trí và tuổi tác, trong đó người lớn tuổi hơn thường nắm giữ quyền lực nhiều hơn Họ cần được hướng dẫn một cách toàn diện và trung thành để xứng đáng với địa vị của mình.
Văn hóa doanh nghiệp theo mô hình gia đình thường tạo ra một môi trường khép kín, nơi mà thông tin và các truyền thống gia đình phong phú góp phần làm tăng cường sự gắn kết giữa các thành viên Tuy nhiên, sự khép kín này cũng khiến cho những người bên ngoài gặp khó khăn trong việc gia nhập và trở thành một phần của tổ chức.
Nhiều tập đoàn theo mô hình văn hóa gia đình như ở Ai Cập, Italia, Singapore,
Bắc Triều Tiên, Tây Ban Nha và đặc biệt là Nhật Bản đều có những cách tiếp cận riêng về đạo đức trong kinh doanh Tại Nhật Bản, doanh nghiệp được xây dựng như một gia đình truyền thống, trong đó tình cảm thương yêu giữa các thành viên là rất quan trọng Người trẻ tuổi được nâng niu và chiều chuộng, trong khi người lớn tuổi nhận được sự kính trọng Đạo đức kinh doanh này không chỉ tạo ra mối quan hệ tốt đẹp mà còn mang lại giá trị lớn hơn bất kỳ hợp đồng nào.
Quan hệ gia đình trong doanh nghiệp Nhật Bản rất bền chặt và tận tụy, với các công ty nỗ lực cung cấp sản phẩm giá rẻ cho nhân viên, hỗ trợ tìm chỗ ở, giúp con cái họ đến trường, và thậm chí lãnh đạo còn thăm hỏi khi bố mẹ nhân viên ốm Các ông chủ Nhật Bản tin rằng, khi công ty chăm sóc tốt cho gia đình nhân viên, gia đình sẽ có động lực cống hiến nhiều hơn cho công ty.
Tại sao phải thay đổi văn hoá doanh nghiệp Việt Nam
Các công ty nên xem xét việc thay đổi văn hóa khi đối mặt với các thách thức quan trọng Theo khảo sát của các nhà nghiên cứu từ hơn 300 công ty ở châu Á, sự cần thiết thay đổi văn hóa công ty thường xảy ra khi họ gặp phải một hoặc nhiều vấn đề như sự cạnh tranh gia tăng, thay đổi trong nhu cầu của khách hàng, hoặc khủng hoảng nội bộ Việc nhận diện đúng thời điểm và lý do để thay đổi văn hóa sẽ giúp công ty thích ứng và phát triển bền vững hơn trong môi trường kinh doanh hiện đại.
Khi hai hoặc nhiều công ty với nền tảng khác nhau tiến hành sát nhập, thường xuất hiện mâu thuẫn giữa các nhóm nhân viên, dẫn đến sự bất hòa triền miên trong hoạt động của họ.
Khi một công ty có nhiều năm kinh nghiệm hoạt động, cách thức làm việc của nó có thể trở nên cố định, gây cản trở cho việc thích ứng với những thay đổi và cạnh tranh trên thị trường.
Khi một công ty chuyển sang hoạt động trong một lĩnh vực hoàn toàn mới, phương thức hoạt động cũ có thể trở thành mối đe dọa đối với sự tồn tại của công ty.
Khi một công ty có đội ngũ nhân viên quen với điều kiện làm việc thuận lợi trong thời kỳ kinh tế phát triển, nhưng lại không thể thích ứng với những thách thức do suy giảm kinh tế, điều này có thể dẫn đến sự kém hiệu quả trong hoạt động và giảm khả năng cạnh tranh.
Khi doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ khủng hoảng và những biến đổi lớn từ môi trường xung quanh, việc tạo ra những thay đổi mang tính bước ngoặt và khuyến khích tư duy đổi mới là vô cùng cần thiết.
Hiện nay, tình hình di dân nội địa đang diễn ra mạnh mẽ, đặc biệt là sự chuyển đổi của người lao động từ khu vực nông nghiệp sang công nghiệp Sự ra đời của nhiều doanh nghiệp mới đã tạo điều kiện cho việc hội nhập văn hóa từ các vùng quê vào môi trường đô thị Đồng thời, dòng người đi công tác, du học và làm ăn ở nước ngoài cũng gia tăng, mang theo những nét văn hóa từ các xã hội công nghiệp phương Tây Thời kỳ này đang thử thách và sàng lọc văn hóa dân tộc và văn hóa doanh nghiệp truyền thống Do đó, cần có sự định hướng và sáng tạo từ cá nhân và tổ chức để cải cách những giá trị cũ và tinh tuyển những yếu tố mới cho văn hóa dân tộc và văn hóa doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay.
Các công ty cần sớm đánh giá sự cần thiết thay đổi văn hóa để đảm bảo quá trình này có hiệu quả Sự chần chừ trong việc thực hiện sẽ làm tăng độ khó khăn và kéo dài thời gian đạt được kết quả Hậu quả của việc trì hoãn có thể rất nghiêm trọng.
Việc chậm trễ trong thay đổi văn hóa công ty dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực, bao gồm tinh thần làm việc thấp của nhân viên, tỷ lệ nghỉ việc cao, gia tăng phàn nàn từ khách hàng, và bỏ lỡ nhiều cơ hội kinh doanh Điều này cũng gây ra năng suất làm việc thấp, sự chậm chạp trong việc thích ứng với thay đổi mới, và ảnh hưởng xấu đến hiệu quả công việc do văn hóa ứng xử không lành mạnh tại nơi làm việc.
Các công ty cần thay đổi văn hóa công ty để ngăn chặn tình trạng không mong muốn trở nên không thể kiểm soát Tuy nhiên, quá trình này không nên diễn ra quá nhanh hoặc quá khiêm tốn, vì điều đó có thể đe dọa sự tồn tại của công ty Việc thay đổi văn hóa công ty là một con đường quan trọng mà các doanh nghiệp cần xem xét.
Phải đặt biệt coi trọng yếu tố con người
Bồi dưỡng tinh thần trách nhiệm của người lao động để kích thích lòng say mê, tính chủ động, sáng tạo của họ
Giáo dục ý thức cho người lao động xem doanh nghiệp như “tổ ấm” của chính mình là điều cần thiết để hình thành nhận thức chung trong tập thể Điều này không chỉ tạo ra sự gắn kết mà còn thúc đẩy nội lực phát triển cho doanh nghiệp.
Một cơ chế quản trị hợp lý sẽ tôn trọng và đảm bảo quyền lợi cho những cá nhân đóng góp vào sự phát triển của doanh nghiệp, giúp họ nhận được những lợi ích vật chất xứng đáng với công sức đã bỏ ra Đồng thời, việc áp dụng chế độ thưởng và phạt hợp lý cũng góp phần tạo động lực cho nhân viên.
Xây dựng quan niệm hướng tới thị trường
Doanh nghiệp cần nhanh chóng phát triển quan niệm về thị trường năng động và thực tiễn để đạt được sự tự chủ và phù hợp với nền kinh tế thị trường.
Doanh nghiệp phải hướng tới việc tăng cường sức cạnh tranh, giành thị phần cho doanh nghiệp của mình
Cần phải coi nhu cầu thị trường là điểm sản sinh và điểm xuất phát của văn hóa doanh nghiệp
Xây dựng quan niệm khách hàng là trên hết
Doanh nghiệp cần tập trung vào khách hàng, coi khách hàng là trung tâm của mọi hoạt động Việc nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng là ưu tiên hàng đầu, từ đó mới có thể nghĩ đến việc gia tăng doanh lợi.
Phải đề cao tính tập thể, truyền thống đoàn kết dân tộc trong kinh doanh
Tham gia vào các hiệp hội doanh nghiệp là rất quan trọng, vì đây là những tổ chức xã hội – nghề nghiệp giúp khai thác nguồn lực và thu hút tài trợ bên ngoài Các hiệp hội này hỗ trợ phát triển các hoạt động trợ giúp trực tiếp, hiệu quả, nhằm khắc phục những yếu kém của doanh nghiệp Hội viên có thể thương thảo để giải quyết các vấn đề cụ thể mà từng doanh nghiệp không thể tự giải quyết, từ đó bảo đảm lợi ích cho từng ngành nghề, duy trì văn hóa doanh nghiệp và khắc phục khiếm khuyết của thị trường.
Hướng tới vấn đề an sinh xã hội
Các doanh nghiệp cần hướng tới mục tiêu phát triển bền vững vì lợi ích con người và cho các đời sau.
Xây dựng tinh thần trách nhiệm xã hội
Một doanh nghiệp cần xem sản phẩm của mình không chỉ là yếu tố quan trọng trong sự phát triển của nhân loại, mà còn phải coi việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp là một phần thiết yếu của văn hóa nhân loại.
Doanh nghiệp không chỉ đóng góp tài chính mà còn cần đáp ứng nhu cầu văn hóa đa dạng của xã hội hiện đại Họ nên tích cực ủng hộ và tài trợ cho các lĩnh vực giáo dục, văn hóa và xã hội, đồng thời thúc đẩy sự phát triển và tiến bộ của khoa học kỹ thuật.
Thông qua các hoạt động nhân đạo và văn hóa, hình ảnh doanh nghiệp sẽ được cải thiện và uy tín tăng lên đáng kể Đây là hướng phát triển tích cực, giúp doanh nghiệp đóng góp nhiều hơn vào công cuộc đổi mới, nhằm thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh” mà Đảng đã đề ra và nhận được sự ủng hộ của toàn dân.
Bản thân Doanh nghiệp
Để xây dựng văn hóa doanh nghiệp hiệu quả, cần xác định những đặc điểm chung của văn hóa doanh nghiệp Việt Nam và đồng thời phát triển những nét riêng biệt, không thể nhầm lẫn của chính doanh nghiệp mình.
Xây dựng và bảo vệ thương hiệu doanh nghiệp là yếu tố quan trọng để tạo dựng niềm tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp.
Dựa trên kinh nghiệm từ văn hoá doanh nghiệp nước ngoài và những ưu điểm của các doanh nghiệp Việt Nam, chúng ta có thể phát triển một văn hoá doanh nghiệp phù hợp với người Việt, đồng thời giữ vững khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Việc xây dựng văn hóa trong doanh nghiệp yếu kém được chia thành hai giai đoạn Giai đoạn đầu tiên tập trung vào việc cải thiện văn hóa cho những doanh nghiệp chưa có nguyên tắc chung và chuẩn mực riêng Để đạt được điều này, cần chú trọng áp dụng những biện pháp phù hợp nhằm tăng cường sự nhận thức và cam kết từ nhân viên, đồng thời thiết lập các giá trị cốt lõi rõ ràng.
+ Xây dựng hệ thống nguyên tắc chung , xác định mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp , chọn lựa thứ tự ưu tiên cho các nguyên tắc đó
+ Nâng cao kiến thức văn hoá cho các nhà quản lý
Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển và cạnh tranh toàn cầu gia tăng, một người quản lý giỏi không chỉ cần đạt được thành công hiện tại mà còn phải có tầm nhìn chiến lược cho tương lai Họ cần trở thành những người tiên phong trong tri thức, vì sự sống còn của doanh nghiệp phụ thuộc vào khả năng lãnh đạo của họ Để đạt được điều này, các doanh nghiệp cần thiết lập các chính sách đào tạo hiệu quả, đảm bảo cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho đội ngũ quản lý.
Để thành công trong việc hợp tác liên doanh, các doanh nghiệp cần trang bị kiến thức văn hóa về những thị trường quan trọng Các nhà quản lý phải nắm vững những kiến thức cơ bản để thích ứng với bản sắc văn hóa của các quốc gia và văn hóa doanh nghiệp cụ thể.
Các nhà quản lí và cá nhân cần chú ý đến sự khác biệt về văn hoá doanh nghiệp trước khi tiến hành đàm phán hoặc hợp tác Ví dụ, khi làm việc với đối tác người Mỹ hoặc Nhật Bản, họ rất coi trọng thời gian, tiếp theo là chức vị và quyền hạn của người tham gia đàm phán Trong khi đó, môi trường làm việc của các công ty Tây Âu lại có những đặc điểm khác biệt so với doanh nghiệp ở nơi khác.
Việt nam Tại những công ty này có chung một đặc điểm là các thủ tục nghi lễ ít rườm rà
Khi trình bày, người ta thường thích đi thẳng vào vấn đề và đánh giá chủ yếu dựa trên kết quả làm việc Họ thường ưu tiên câu trả lời "có" hoặc "không" thay vì nghe giải thích vòng vo Do đó, các lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ những quy tắc này để đảm bảo thành công trong các cuộc đàm phán.
+ Nâng cao khả năng thích nghi văn hoá và tiếp thu những ưu điểm tích cực từ văn hoá nước ngoài
Sự khác biệt văn hoá tồn tại trong mọi nền văn hoá, nơi mà các cá nhân được đào tạo và ứng xử theo tiêu chuẩn chung Người quản lý cần có khả năng quan sát và kiến thức sâu rộng để tiếp nhận văn hoá nước ngoài hiệu quả Để làm điều này, mỗi cá nhân nên tìm hiểu qua nhiều kênh, như khoá học văn hoá, đối tác kinh doanh, hoặc ấn phẩm thông tin Lãnh đạo đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển văn hoá doanh nghiệp; do đó, kiến thức văn hoá của họ sẽ hỗ trợ trong việc học hỏi những yếu tố tích cực từ văn hoá khác, từ đó điều chỉnh để xây dựng một văn hoá phù hợp với quy mô và hoàn cảnh của doanh nghiệp.
Chuẩn mực đạo đức đối với người lãnh đạo là rất quan trọng, vì hành vi của họ ảnh hưởng trực tiếp đến văn hóa doanh nghiệp Một giám đốc nôn nóng hoặc thờ ơ có thể làm giảm sự tôn trọng từ cấp dưới, trong khi những hành động không đúng mực như gây ra vụ việc không phù hợp với nhân viên nữ sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín Hơn nữa, sự ngạo mạn và không lắng nghe ý kiến đóng góp của người khác sẽ dẫn đến sự mất kết nối trong đội ngũ Để xây dựng một văn hóa doanh nghiệp tốt, lãnh đạo cần phải là tấm gương sáng, phục vụ lợi ích của doanh nghiệp với sự cân nhắc và đam mê, trở thành “biểu tượng sống” cho mọi người.
Các doanh nghiệp cần xây dựng sổ tay nhân viên để xác định rõ các nguyên tắc và chuẩn mực hoạt động Sổ tay nên bao gồm thông tin về lịch sử, truyền thống và những tấm gương tiêu biểu của doanh nghiệp Đồng thời, giai đoạn đổi mới văn hóa doanh nghiệp cũng cần được chú trọng để nâng cao hiệu quả làm việc và sự gắn kết của nhân viên.
Các doanh nghiệp có văn hóa mạnh cần tránh sự chủ quan với những gì đã đạt được Thay vào đó, việc đầu tư vào văn hóa doanh nghiệp cần được lên kế hoạch và thực hiện song song với sự phát triển toàn diện của doanh nghiệp.
Việc thay đổi văn hoá cần có những biện pháp sau:
Để phát triển bền vững, doanh nghiệp cần nắm vững nội dung văn hóa hiện tại, xác định vị trí của mình trong bối cảnh văn hóa, từ đó xác định những yếu tố cần phát huy và những yếu tố cần loại bỏ.
Để tránh sốc do thay đổi đột ngột, cần áp dụng thay đổi văn hóa tại một số bộ phận chính trước, sau đó mở rộng ra các bộ phận khác.
Lãnh đạo cần phải là những người tiên phong, hành động làm gương cho các thành viên trong doanh nghiệp Để đạt được điều này, việc đào tạo những người quản lý cần chú trọng đến các yêu cầu thiết yếu.
Nhà nước tạo môi trường tốt cho phát triển văn hóa doanh nghiệp Việt Nam bằng cách: 57 PHẦN IV: VÍ DỤ XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Khơi dậy tinh thần kinh doanh trong nhân dân và khuyến khích mọi thành phần kinh tế tích cực tìm kiếm cơ hội làm giàu cho bản thân và đất nước Tôn vinh những doanh nhân năng động, sáng tạo và đạt hiệu quả cao trong kinh doanh, góp phần làm rạng rỡ thương hiệu Việt Nam trên thị trường toàn cầu.
Tiếp tục hoàn thiện hệ thống thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo lập đồng bộ các yếu tố của thị trường và hình thành thể chế kinh tế phù hợp với đặc điểm của Việt Nam Đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng dân chủ, trong sạch, vững mạnh và hiện đại hóa bằng cách xoá bỏ cơ chế "xin-cho", loại bỏ thủ tục hành chính rườm rà, giảm chi phí đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa Đồng thời, sắp xếp lại bộ máy hành chính để tinh gọn, khắc phục tình trạng chồng chéo và quan liêu, nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong quản lý điều hành.
VÍ DỤ XÂY DỰNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Xây dựng thương hiệu và văn hóa doanh nghiệp Agribank là một quá trình quan trọng nhằm nâng cao giá trị thương hiệu và tạo dựng niềm tin với khách hàng Mục đích của việc này là phát triển một hình ảnh mạnh mẽ, chuyên nghiệp cho Agribank, đồng thời thực hiện các yêu cầu cần thiết để xây dựng văn hóa doanh nghiệp bền vững Việc phát triển thương hiệu không chỉ giúp Agribank khẳng định vị thế trên thị trường tài chính Việt Nam mà còn góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế.
1.1.Xây dựng, phát triển Thương hiệu AGRIBANK
- Bảo vệ và bảo hộ bản quyền sở hữu thương hiệu AGRIBANK trong nước và quốc tế
AGRIBANK đang tích cực quảng bá hình ảnh, củng cố uy tín và nâng cao vị thế của mình trên thị trường Ngân hàng cũng chú trọng đến việc chiếm lĩnh thị phần và mở rộng thị trường cả trong nước lẫn khu vực và quốc tế.
Xây dựng niềm tin vững chắc về chất lượng sản phẩm và dịch vụ là yếu tố then chốt cho cả Ngân hàng và khách hàng, từ đó nâng cao sức cạnh tranh cho các sản phẩm và dịch vụ của AGRIBANK.
Việc xây dựng và phát triển thương hiệu AGRIBANK tuân thủ đầy đủ pháp luật Việt Nam, các quy định quốc tế và định hướng của Ngân hàng Nhà nước Thương hiệu được xây dựng với tính thống nhất toàn hệ thống và được kiểm tra, giám sát thường xuyên AGRIBANK cũng thực hiện sơ kết, tổng kết đánh giá và bình xét thi đua khen thưởng để nâng cao hiệu quả hoạt động.
- Xây dựng VHDN trở thành nguồn sức mạnh nội lực trong kinh doanh;
- Xây dựng VHDN trở thành giải pháp quản trị điều hành, góp phần củng cố uy tín, nâng cao vị thế của AGRIBANK trong nước và quốc tế;
- Xây dựng VHDN trở thành phẩm chất, đạo đức, nếp sinh hoạt và làm việc của
CNVC đã triển khai triệt để các giá trị cốt lõi “Trung thực, kỷ cương, sáng tạo, chất lượng, hiệu quả” nhằm xây dựng truyền thống vững mạnh cho AGRIBANK Điều này không chỉ củng cố niềm tin của khách hàng mà còn giúp ngân hàng chiếm lĩnh thị phần, mở rộng thị trường và nâng cao sức cạnh tranh trong cung cấp dịch vụ sản phẩm cả ở thị trường trong nước và quốc tế.
Việc xây dựng VHDN của AGRIBANK đảm bảo các yêu cầu sau:
Theo đúng pháp luật Việt Nam và các công ước quốc tế, việc kế thừa và phát huy truyền thống văn hóa Việt Nam cần đảm bảo bản sắc dân tộc, đồng thời hội nhập với các nền văn hóa dân tộc tiên tiến trong khu vực và quốc tế Điều này phù hợp với chủ trương, định hướng chỉ đạo của Nhà nước và Ngân hàng.
Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của tính thống nhất, khoa học, kế thừa, thực tiễn và phát triển trong các chương trình của AGRIBANK Các phương án triển khai văn hóa doanh nghiệp (VHDN) cần xác định rõ mục đích, yêu cầu, kế hoạch và giải pháp thực hiện, đảm bảo tính thiết thực, chất lượng, tiết kiệm và hiệu quả.
- Thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết đánh giá, bình xét thi đua khen thưởng về việc xây dựng VHDN
+ Thực hiện VHDN AGRIBANK với nội dung mà Ban lãnh đạo AGRIBANK tổng kết trong 10 chữ “ Trung thực, kỷ cương, sáng tạo, chất lượng, hiệu quả”
1.1: Trung thực: Được hiểu “Đúng với ý nghĩ của mình, với những gì đã có, đã xẩy ra hoặc Ngay thẳng, thật thà (một con người trung thực, tính tình trung thực)
1.2: Kỷ cương: Được hiểu “Những phép tắc chi phối cuộc sống xã hội, tổ chức, gia đình…để gìn giữ những quan hệ giữa người và người trong khuôn khổ một lối sống sinh hoạt được coi là phù hợp với đạo đức; Thời buổi nào, kỷ cương ấy hoặc phép tắc, lệ tục tạo nên trật tự xã hội: giữ vững kỷ cương phép nước “
1.3: Sáng tạo: Được hiểu “ Làm ra cái chưa bao giờ có hoặc Tìm tòi làm cho tốt hơn mà không bị gò bó: có đầu óc sáng tạo.” Về mặt lý luận “ Sáng tạo mới “ được hiểu là một nhân tố bên trong, phát triển kinh tế cũng là loại biến động về hoạt động kinh tế từ sáng tạo bên trong…
1.4: Chất lượng: Được hiểu: Giá trị về mặt lợi ích ( đối với số lượng )
Chất lượng sản phẩm, từ góc độ kinh tế, được xác định qua các thuộc tính có thể đo lường và so sánh, phù hợp với điều kiện kỹ thuật hiện tại, nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội và cá nhân trong bối cảnh sản xuất và tiêu dùng nhất định Nó phản ánh trình độ khoa học, kỹ thuật và công nghệ, đóng vai trò là tiêu chuẩn kinh tế và kỹ thuật quan trọng để nâng cao hiệu quả sản xuất, đồng thời có ý nghĩa kinh tế lớn trong việc mở rộng quy mô sản xuất và thị trường tiêu thụ, đặc biệt là trên thị trường quốc tế.
Chất lượng được hiểu theo hai nghĩa: hẹp và rộng Nghĩa hẹp chỉ chất lượng sản phẩm, tức là khả năng đáp ứng công dụng và nhu cầu sử dụng cụ thể, đồng thời thỏa mãn các đặc tính chất lượng mà xã hội yêu cầu Nghĩa rộng hơn bao gồm cả chất lượng công việc, phản ánh sự bền vững và độ tin cậy của các đặc tính đó theo thời gian.
Chất lượng công tác là yếu tố quyết định đến sự thành công trong sản xuất, kỹ thuật và tổ chức, giúp sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng cao Nó bao gồm chất lượng quyết sách kinh doanh và thực hiện tại hiện trường, thường được đo bằng hiệu suất, hiệu quả công tác, chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh tế Sản phẩm chất lượng cao phụ thuộc vào chất lượng công tác, và hai yếu tố này vừa khác nhau vừa có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.
1.5: Hiệu quả được hiểu: “ Cái đạt được ở một việc, một hoạt động “