ận Lu CHỦ ĐỀ : PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHÁI vă SINH VIỆT NAM VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG CÔNG CỤ n PHÁI SINH th HỌ VÀ TÊN : Nguyễn Thị Thu Thủy sĩ Học phần : Đề án LTTCTT _2 ạc MSV: 11154348 h n Ki tế ận Lu TÓM TẮT BÀI VIẾT vă Nội dung viết nghiên cứu thị trường chứng khoán phái sinh Việt n Nam Thị trường chứng khoán phái sinh đưa vào vận hành , áp dụng th Việt Nam ; trước tiên cần hiểu rõ chứng khoán phái sinh ạc ? chứng khoán phái sinh hợp đồng hay loại tài có giá trị sĩ phụ thuộc vào tài sản sở Từ , hiểu thị trường chứng khốn n Ki phái sinh thị trường có đặc điểm , đặc điểm thể rõ tính chất mục địch đời c thị trường Liệu h có phải đặc điểm margin thể rõ khác biệt thị trường phái sinh tế sở hay không Công tác chuẩn bị phủ việc vận hành thị trường chứng khoán phái sinh ? Chứng khoán phái sinh có vai trị quan trọng , phải vai trò phòng ngừa rủi ro quan trọng tính tất yếu việc đời chứng khoán phái sinh Việt Nam Việc đưa chứng khốn phái sinh vào hoạt động đạt kết tháng vừa qua thông qua số số lượng giao dịch giá trị giao dịch Và để hiểu rõ cụ thể cách vận hành thị trường thử thực nghiệm giao dịch thị trường để từ rút tính ưu hay nhược so với thị trường sở Và cuối đánh giá tiềm phát triển đưa giải pháp để nâng cao hiệu sử dụng cơng cụ phái sinh Thị trường chứng khốn phái sinh Việt Nam ận Lu Contents vă CHỦ ĐỀ : PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH VIÊT NAM n PHẦN : CƠ SỞ LÝ LUẬN ạc th Khái niệm a Thị trường Chứng khốn phái sinh ? sĩ b Đặc điểm Thị trường Chứng khoán phái sinh n Ki c Vai trị Thị trường Chứng khốn phái sinh d Cách vận hành , hoạt động Thị trường chứng khoán phái sinh h Thực nghiệm tế PHẦN 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÔNG CỤ PHÁI SINH PHẦN 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIÊU QUẢ SỬ DỤNG CÔNG CỤ PHÁI SINH ận Lu DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Tổ chức tài Từ viết tắt vă Từ ngữ giải thích n Ngân hàng thương mại TCTC th Thị trường chứng khoán NHTM Hợp đồng tương lai Sở giao dịch chứng khoán UBCKNN HĐTL TPCP TTGN tế Thị trường giao CKPS h Trái phiếu phủ TT n Ki Ủy ban chứng khoán nhà nước sĩ Chứng khoán phái sinh ạc Thị trường TTCK SGDCK Trung tâm lưu ký chứng khoán VSD Khối lượng giao dịch KLGD Giá trị giao dịch GTGD Nhà đầu tư NĐT ận Lu vă Khái niệm PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN a.Thị trường chứng khốn phái sinh ? n Trước hiểu Thị trường chứng khốn phái sinh ? Cần hiểu chứng khoán ạc th phái sinh ? “ Một hợp đồng tài gọi chứng khoán phái sinh , tài sĩ sản tài có giá trị phụ thuộc, giá trị hợp đồng tài thời n Ki điểm đáo hạn T xác định hoàn toàn giá trị thị trường ( thị giá ) công cụ tiền mặt ( hay tài sản )” (Trích sách Theory of Financial tế Từ hiểu tóm tắt : h Decision Making _Ingersoll) Thị trường chứng khoán phái sinh thị trường dành cho công cụ tài phái sinh- cơng cụ mang tính hợp đồng, giá trị chứng khoán phái sinh phụ thuộc vào giá tài sản sở Vậy tài sản sở loại tài sản ? Chúng tài sản phi tài hàng hóa , vàng , dầu mỏ , kim loại hay nơng sản , tài sản tài : cổ phiếu , trái phiếu , kiện chứn khoán phái sinh khác Chúng ta xem công cụ phái sinh là các hợp đồng, giống tất hợp đồng, chúng thoả thuận hai bên: người mua người bán, bên thực nghĩa vụ cho bên Các hợp đồng có giá tâm lý chung người mua cố gắng mua với giá rẻ và người bán cố gắng bán với giá cao nhất. Chung quy lại , định nghĩa :Thị trường chứng khốn phái sinh thị trường phát hành mua bán lại chứng từ tài chính, quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, hợp đồng quyền chọn b.Đặc điểm thị trường Chứng khoán phái sinh Việt Nam Cơng cụ tài có giá trị xác định biến động biến động sở Như , giá trị Chứng khoán phái sinh phụ thuộc vào biến động ận Lu biến sở Ví dụ : hợp đồng tương lai số VN30 , giá trị hợp đồng vă xác định số VN30 TT Chứng khoán phái sinh sinh nhằm mục đích phân bổ , chuyển dịch n rủi ro kinh tế , kinh tế giới có nhiều biến động thị th trường dầu mỏ , xăng dầu qua đáp ứng nhu cầu phịng ngừa rủi ro ạc số đội tượng đáp ứng nhu cầu chấp nhận rủi ro số đôi tượng khác để sĩ kiếm lời n Ki Về chất , sản phẩm Chứng khoán phái sinh thỏa thuận thời điểm nghĩa vụ quyền hạn bên thực lai h Rổ hàng hóa tham gia vào thị trường Chứng khoán phái sinh hợp tế đồng tương, quyền chọn , kì hạn , hoán đổi Tuy nhiên Việt Nam , đề án định hướng phát triển thị trường Chứng khốn phái sinh phủ từ đơn giản đến phức tạp nên lựa chọn loại hợp đồng tương lai quyền chọn Trong sản phẩm hợp đồng tương lai dễ dàng tiếp cận nhà đầu tư quan quản lý Hai sản phẩm hợp đồng tương lựa chọn số cổ phiếu TPCP Chỉ số cổ phiếu hay TPCP có mức độ ổn định tốt Theo thơng lệ quốc tế hợp đồng tương số TPCP nước giới lựa chọn bắt đầu trình phát triển Cũng mục tiêu phủ đề thị trường bước từ đơn giản đến phức tạp , để nhà đầu tư có thời gian tiếp cận dần độ phức tạp thị trường Chứng khoán phái sinh, rõ ràng thị trường Chứng khốn phái sinh thị trường tài bậc cao , thật phức tạp để hiểu nắm bắt quy luật thị trường Chúng ta coi TT CKPS công cụ đầu tư sản phẩm đầu tư bình thường.Khi tham gia thị trường nhà đầu tư mở tài khoản , kí quỹ Cách thức đặt lệnh gần giống với thị trường sở khác biệt chỗ tỷ lệ margin lên đến 80-20, 70-30 TT CKPS tùy thuộc vào tỷ lệ mà cơng ty chứng khốn u cầu nhà đầu tư kí quỹ , thị trường sở tỷ lệ margin tối đa 50-50 ận Lu Margin TT sở để mua cổ phiếu , margin TT CKPS để vă mua chênh lệch giá thời điểm mua thời điểm kết thúc hợp đồng Mỗi cá nhân tham gia bên giao dịch CKPS phải chịu trách nhiệm đảm n bảo nghĩa vụ toán, tránh thiệt hại , việc đảm bảo số dư ký quỹ suốt th trình nắm giữ vị giao dịch CKPS bắt buộc Không giống với khái ạc niệm ký quỹ TT sở , ký quỹ HĐTL số tài sản đảm bảo n Ki trỡ tài CTCK cho NĐT sĩ khoản vay TT sở - hoạt động ký quỹ phần hộ Có loại ký quỹ ký quỹ ban đầu trì h Tuy nhiên theo quy định VSD lại có loại ký quỹ : tính ký quỹ song hành tế +) Ký quỹ ban đầu áp dụng cho vị riêng lẻ, không ghép cặp để +)Ký quỹ song hành áp dụng cặp vị có hệ số tương quan đảm bảo giá trị tối thiểu theo quy định VSD +) Ký quỹ biến đổi khoản lỗ /lãi hàng ngày phát sinh từ hoạt động định giá lại theo giá TT tất vị ròng tài khoản NĐT +) Ký quỹ toán đáo hạn : áp dụng vị ròng thực hiên toán chuyển giao vật chất thời điểm đáo hạn tài khoản tự động bù trừ tài khoản tổng Yêu cầu tài giao dịch TT CKPS 10-15 % giá trị giao dịch Chu kì tốn ứng T+ ghi nhận vị ( với T ngày ký hợp hợp đồng ) , việc ghi nhận lãi lỗ ứng với T+1 Được bán không sở hữu chứng khoán điều kiện bán TT CKPS ưu điểm TT Khối lượng niêm yết khơng giới hạn , thời gian sở hữu chứng khoán đến ngày đáo hạn hợp đồng Để thúc đẩy cho TT CKPS phát triển , Bộ tài đưa chủ trương , ưu đãi khơng áp dụng phí giao dịch , phí tốn bù trừ thuế giao dịch CKPS ận Lu Điểm khác biệt lớn TT CKPS so với TT sở nhà đầu tư muốn vă giao dịch phải mở tài khoản kí quỹ thành viên bù trừ để thực kí quỹ cho VSD trước thực giao dịch Tài sản kí quỹ nộp lên VSD thông qua n thành viên bù trừ - nơi mở tài khoản tiền ( tối thiểu th 80% giá trị tài sản ký quỹ ) chứng khoán ( danh mục ạc phép làm tài sản đảm bảo) sĩ Thành viên bù trừ phải nộp ký quỹ cho VSD Cụ thể thành viên bù đầu n Ki trừ trực tiếp 10 tỷ , thành viên bù trừ chung 15 tỷ, quy mô ban h Trong hoạt động giao dịch CKPS , giao dịch thực nhà đầu tư, tế thực nhà đầu tư thông qua thành viên bù trừ có nghĩa giao dịch đó, thành viên bù trừ phải chịu trách nhiệm đến trước VSD rủi ro giao dịch nhà đầu tư nhà đầu tư Ở , hết thành viên bù trừ phải lớp phòng vệ rủi ro Khác với TT sở rủi ro nhà đầu tư khả tốn Cịn TT CKPS trách nhiêm thuộc thành viên bù trừ nhà đầu tư khả tốn Nhà đầu tư bán tài sản chưa sở hữu đóng mở tài sản ngày, tức vào thời điểm T0 với chế market to market đến cuối ngày biết lỗ lãi bao nhiêu, hạch toán tài khoản.Nếu nhà đầu tư lỗ ngày hơm sau nhà đầu tư phải đóng tiền kí quỹ để đảm bảo trì vị an tồn cho nhà đầu tư Vấn đề nhà đầu tư cần lường trước rủi ro tỷ lệ ký quỹ cao, lỗ Vì nhà đầu tư cần hiểu rõ quản trị rủi ro sản phẩm trước tham gia vào thị trường =)) Đối với nhà đầu tư nói chung vừa hội vừa rủi ro Với cách điều hành thận trọng bảo đảm hiệu mức cao nhất, trình bày ban đầu CKPS thật người dân Việt Nam biết đến thời gian gần Do vậy, sản phẩm giao dịch thị trường ận Lu CKPS theo lộ trình từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với phát triển vă TT chứng khoán nhu cầu thị trường tài chính  Để giao dịch CKPS , việc phân tích thơng tin , phân tích doanh nghiệp n báo cáo tài khơng cần thiết mà quan trọng phân tích số , ạc th phân tích TT TT CKPS Việt Nam có loại thành viên giao dịch : sĩ Thành viên thông thường CTCK thành viên đặc biệt NHTM n Ki đầu tư, giao dịch CKPS có tài sản sở TPCP TT CKPS nằm TT CKCS khơng cạnh tranh , việc đưa TT h CKPS vào vận hành hoạt động tăng hấp dẫn Mục tiêu , cốt lõi tế TTCK huy động nhiều nhà đầu tư quan tâm tới thị trường nhiều tốt coi TTCK nơi giữ tài sản sinh lời c Vai trò , chức thị trường CKPS c.1 Thiết lập chế định giá Thị trường hợp đồng kì hạn giao thông tin quan trọng giá.Thị trường HĐTL nhiều trường hợp coi phương tiện để xác định giá giao Một loại tài sản có nhiều giá giao tiềm Gía HĐTL kì hạn hàm chứa thơng tin việc người ta kì vọng mức giá giao tương lai tài sản sở Thực tế việc xác định thơng tin giá giao từ TTGN khó từ TT tương lai Ngoài , giao dich từ TT tương lai thường sôi động nên thơng tin thường đáng tin cậy =)) Theo đó, TT HĐTL hay kì hạn coi cung cấp chế xác lập giá c.2 Là công cụ , phương tiện để quản lý rủi ro Do CKPS liên quan đến giá tài sản sở TTGN , nên sử dụng CKPS để giảm thiểu tăng rủi ro lên Mỗi nhà đầu tư có mức độ chấp nhận rủi ro khác Có người sẵn sàng chấp nhận mức rủi ro cao , nhiên tất họ - nhà đầu tư muốn nắm giữ khoản đầu tư có mức độ rủi ro chấp nhận ận Lu được.TT CKPS giúp phân bổ rủi ro cho nhà đầu tư nên có lẽ khơng có vă phải chịu rủi ro khơng mong muốn.Kết là, nhiều nhà đầu tư sẵn sàng bỏ nhiều vốn đầu tư dẫn đến nhiều công ty huy động vốn nhiều n giữ chi phí mức thấp th =)) Khi tham gia TT CKPS có chức phịng ngừa rủi ro giúp cho nhà đầu tư ạc yên tâm đầu tư , đổ nhiều nguồn lực ,thu hút nhiều người tham gia n Ki c.3 Tăng tính hiệu đầu tư sĩ hơn, để họ khơng phải chần chừ , phải tính tốn nhiều + Chi phí giao dịch TT CKPS thường thấp so với giao tế tâm nhiều hơn, ưa thích đầu tư h + Tính khoản thường cao TTGN sở , NĐT quan + Về việc bán khống , nhiều nhà đầu tư bán khống TT CKPS thay TT CK sở TT CKPS có chức phịng ngừa rủi ro hiệu quả, có tính ưu so với TT sở + Kinh doanh đầu thị trường , nhà đầu tư nhanh nhạy tận dụng chênh lệch giá để đầu + Khi tham gia TT CKPS giúp nhiều định chế có mức tín nhiệm tốt Ví dụ ngân hàng cấp tín dụng cho tổ chức , định chế tài chính, ngân hàng thấy tổ chức, định chế có biện pháp phịng vệ rủi ro, dẫn đến định chế có đánh giá tốt ngân hàng , tổ chức , định chế có khoản vay tốt + Giup cho đội tượng đầu tư chuyên nghiệp công ty quản lý quỹ đa dạng hóa danh mục đầu tư c.4 Tăng tính hiệu thị trường Gía trị CKPS biến động xung quanh , ảnh hưởng lớn đến TT CK sở Hai thị trường có mối quan hệ hữu với TT CKPS đời giúp cho TT CK sở hoạt động hiệu , có khoản thời gian TT sở giá cổ phiếu không khớp , TT phái sinh đóng vai trị thị trường kì ận Lu vong thị trường phản ánh nhu cầu sẵn sàng nhà đầu tư kì vọng vă vào thị trường , làm cho nhà đầu tư nhìn vào thị trường chuẩn xác d Cách vận hành TT CKPS Việt Nam n Năm 2015, UBCKNN , SGDCK Hà Nội VSD phủ giao nhiệm th vụ chuẩn bị mắt TT CKPS vào năm 2017 Kể từ đó, UBCKNN gấp rút ạc hoàn thành quy định , hành lang pháp lý việc tổ chức vận hành TT sĩ CKPS xây dựng nguyên tắc cho phát triển thị trường hành n Ki cụ thể hóa thơng qua Nghị định 42/2015/NĐ-CP Chính phủ ban h SGDCK Hà Nội chịu trách nhiệm tổ chức vận hành TT CKPS Cụ thể , tế Về thiết kế sản phẩm : SGDCK PS thiết kế , niêm yết sản phầm PS , việc chọn tài sản sở khơng tốt mà cịn phải nhận quan tâm lớn thị trường , đồng thời cần phải đa dạng hóa loại sản phẩm.Vì , sản phẩm PS lựa chon ban đầu HĐTL với tài sản sở TPCP số cổ phiếu Về việc tổ chức giao dịch qua Hệ thống giao dịch phái sinh Cụ thể Sở giao dịch CKPS có trách nhiệm vận hành hệ thống giao dịch CKPS tương tự TTCK sở chức khớp lệnh : Lệnh giới hạn, lệnh thị trường… quy định biên độ dao động giá, giới hạn khối lượng lệnh Bên cạnh đó, chế giao dịch CKPS sản phẩm CKPS niêm yết giao dịch theo tháng đáo hạn với mã hợp đồng riêng Ngoài ra, hợp đồng PS có thơng số phức tạp giá toán hàng ngày, giá toán cuối cùng, số lượng vị mở, phí quyền chọn VSD thực chức cụ thể +)  Bù trừ, tốn cho giao dịch CKPS: VSD đóng vai trò đối tác bù trừ trung tâm ; Là trung gian mua bán cho khách hàng Đồng thời, đảm bảo việc toán giao dịch trường hợp bên khách hàng giao dịch ban đầu khơng thực nghĩa vụ tốn ận Lu +)  Quản trị rủi ro cho thành viên bù trừ: Để quản lý rủi ro tốn, VSD vă triển khai việc tính tốn giá trị vị liên tục Trong trường hợp có tài khoản vượt ngưỡng quy định, VSD gửi thông tin đề nghị Sở để ngừng nhận n lệnh giao dịch tài khoản th +) Quản lý tài sản chấp ký quỹ của  NĐT: Trong trường hợp thành viên ạc bù trừ khách hàng thành viên bù trừ khả toán, VSD sĩ sử dụng nguồn hỗ trợ để bù đắp theo trình tự sau: n Ki - Phần ký quỹ thành viên bù trừ, khách hàng khả tốn; - Khoản đóng góp thành viên bù trừ khả toán Quỹ bù h trừ VSD; lệ VSD quy định sau UBCKNN chấp thuận; tế - Khoản đóng góp thành viên bù trừ khác Quỹ bù trừ VSD theo tỷ - Quỹ dự phòng rủi ro toán VSD; - Các nguồn vốn hợp pháp VSD Vòng đời HĐTL ? Một HĐTL tạo giao dịch ngày với giá tham chiếu giá lý thuyết theo quy định Sau HĐTL liên tục giao dịch từ thứ 2-thứ Giao dịch khớp lệnh thỏa thuận với phiên ATO , phiên liên tục phiên ATC ; biên độ HĐTL 7% HĐTL giao dịch ngày đáo hạn, ngày thứ thứ tháng đáo hạn NĐT tiến hành mở đóng vị suốt thời gian HĐTL giao dịch Vậy mở vị thế ? Là việc NĐT tham gia bên hợp đồng , mở vị mua bán Sau tiến hành mở vị NĐT đóng vị lại Mở vị diễn trước đóng vị việc chấm dứt vị hợp đồng Tại Việt Nam giao dịch CKPS thực SGDCK Hà Nội lệnh sau khớp sở giao dịch bù trừ toán chứng khốn VSD Theo đó, chế vận hành giao dịch của  NĐT thực sau: ận Lu (1)  NĐT mở tài khoản giao dịch tài khoản bù trừ thành viên giao dịch vă CTCK; (2) Trước giao dịch, NĐT nộp ký quỹ ban đầu cho thành viên giao dịch với n mức ký quỹ tài sản ký quỹ theo quy định yêu cầu thành viên.  NĐT th ký quỹ tiền chứng khoán ạc - Chứng khoán ký quỹ: Các loại chứng khoán phép ký quỹ VSD quy sĩ định chi tiết Quy chế bù trừ toán giao dịch CKPS; Đồng thời, danh n Ki sách mã chứng khoán công bố trang web VSD - Tiền ký quỹ: NĐT phép nộp ký quỹ tiền chứng khốn, nhiên tế hợp lệ) khơng nhỏ mức tối thiểu theo quy định h phải đảm bảo tỷ lệ ký quỹ tiền (tiền ký quỹ/tổng giá trị tài sản ký quỹ (3)  NĐT tiến hành đặt lệnh giao dịch Số lượng ký quỹ ban đầu phải tương ứng với lệnh đặt, đồng thời, phải đảm bảo lệnh khớp tổng số vị nắm giữ của  NĐT không vượt giới hạn vị Lệnh bao gồm thông tin: Mua hay bán loại hợp đồng nào? Tháng đáo hạn hợp đồng đó? Giá muốn mua/bán NĐT ? Số lượng HĐTL muốn giao dịch? (4) Hệ thống giao dịch xác nhận lệnh khớp, gửi kết giao dịch lại cho thành viên giao dịch cho VSD Thành viên giao dịch thông báo kết khớp lệnh cho  NĐT; (5) Dựa vào kết giao dịch, VSD tính tốn giá tốn hàng ngày hợp đồng VSD, dựa giá tốn, tính tốn lãi lỗ vị ngày giao dịch đó; (6) VSD tiến hành yêu cầu ký quỹ tài khoản có số dư ký quỹ mức quy định (7) Khi nhận yêu cầu ký quỹ, NĐT thực nộp đầy đủ số ký quỹ bị thiếu hụt Nếu tài khoản ký quỹ có số dư, NĐT rút phần dư khơng q mức cho phép Thực nghiệm Cách mua / bán hợp đồng , giả sử HĐTL ận Lu Trước để thực mua/ bán loại hợp đồng CKPS nhà đầu tư vă cần phải mở tài khoản CK tài khoản CK phải đăng kí CKPS Khi , khách hàng xem bảng giá HĐTL website n http: //banggia2.ssi.com.vn/Future.aspx th http: //banggia.mbs.com.vn/v2 ạc Để mua hợp đồng , khách hàng cần bỏ tiền ? sĩ Gỉa sử , HĐTL VN30F1803 790 điểm , điểm tương ứng với n Ki 100.000 VNĐ, HĐTL trị giá 79.000.000 VNĐ Khách hàng cần cần ký quỹ khoảng 15% để mua hợp đồng , tương h ứng với 11.850.000 VNĐ Khách hàng bỏ hết 79.000.000 , tế thực chất số tiền bỏ để mua hợp đồng ? , để mua hợp đồng khách hàng cần phải ký quỹ thêm tỷ lệ 15% Trong ví dụ , để mua hợp đồng , khách hàng bỏ 16.000.000 VNĐ Vậy 16.000.000 đâu ? Tại SSI giữ 5% tương ứng với 800.000VNĐ , phần lại 15.200.000 đưa vào VSD để mua CKPS mua HĐTL Khi khách hàng có 15.200.000 , sức mua khách hàng 80% khách hàng phải ký quỹ thêm 20% , tương ứng với 3.040.000 VNĐ, sức mua lại khách hàng 12.160.000 VNĐ Vậy để mua hợp đồng , khách hàng cần phải có 11.850.000 VNĐ , khách hàng bỏ vào 16.000.000 VNĐ sức mua khach hàng 12.160.000 vừa đủ để mua hợp đồng dư chút Vậy số tiền tối thiểu khoảng 16.000.000 VNĐ để mua hợp đồng Khi tương ứng địn bẩy khoảng gấp lần , bỏ 16.000.000 VNĐ để mua hợp đồng có giá 79.000.000 ận Lu PHẦN 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÔNG CỤ PHÁI SINH vă 1.Thực tiễn Tính từ ngày CKPS thức vào hoạt động 10/8,tổng khối lượng hợp n đồng giao dịch tháng 85.641 hợp đồng, tương ứng giá trị giao th dịch (theo quy mơ danh nghĩa ) đạt 6.450 tỷ đồng Tính bình quân, khối lượng ạc giao dịch đạt 4.078 hợp đồng/phiên, giá trị giao dịch bình qn theo quy mơ sĩ danh nghĩa đạt 307,1 tỷ đồng/phiên Tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch n Ki ngày 8/9, khối lượng hợp đồng lưu hành (OI) 2.709 hợp đồng Với tỷ lệ ký quỹ 10%, ước tính số tiền "thực" mà nhà đầu tư bỏ để giao h dịch CKPS tháng 645 tỷ đồng Hà Nội) tế ( Theo thống kê Sở GDCK Thanh khoản của TT phái sinh  cũng gia tăng nhanh chóng Ngày 10/8 thị trường giao dịch 36,5 tỷ đồng giá trị kỳ hạn hợp đồng Ngày 17/8, giá trị giao dịch vọt lên, tăng gần lần tương ứng số 178,8 tỷ đồng giá trị giao dịch Tính đến 10h30 phiên sáng ngày 18/8, giá trị giao dịch TT phái sinh đạt 97 tỷ đồng Đặc biệt kỳ hạn ngắn Hợp đồng tháng 9, đáo hạn ngày 21/9/2017 giao dịch 1.070 hợp đồng Tổng số lượng hợp đồng giao dịch cho kỳ hạn 1.300 hợp đồng Cũng theo thống kê Sở GDCK Hà Nội, tháng 2/2018 KLGD bình quân GTGD bình quân TT CKPS tăng kỷ lục 51,37% 51,04% so với tháng trước Cụ thể, KLGD bình quân đạt 28.122 đồng/phiên, GTGD bình quân đạt 2.977,96 tỷ/phiên, với mức tăng kỷ lục 51,37% 51,04% so với tháng trước TT CKPS chứng tỏ vai trò kinh tế, kênh đầu tư phịng vệ rủi ro hiệu quả, có tác dụng ổn định tâm lý nhà đầu tư đặc biệt thị trường sở biến động đột ngột Trong hai ngày 6/2, VNIndex thị trường sở giảm tổng cộng 93 điểm, giao dịch TT CKPS lại diễn sôi động với khối lượng giao dịch ận Lu lập kỷ lục ngày 6/2, đạt 39.311 hợp đồng tương ứng 3.913,82 tỷ đồng vă GTGD Sau tháng vận hành, HĐTL dần bám sát số sở hơn, tình trạng tăng n nóng giảm đáng kể chênh lệch với số sở thu hẹp so với năm th 2017 đỉnh điểm chênh lệch nới rộng lên 52,8 điểm gây nhiều ạc rủi ro cho nhà đầu tư sĩ Thực tế chứng minh vai trò TT phái sinh TT sở có diễn biến xấu n Ki Việc biến động mạnh TT sở giai đoạn khiến cho biên độ giá lớn giao dịch HĐTL, thế, tạo hội tìm kiếm lợi nhuận h phiên cho nhà đầu tư tế Nhờ khoản thị trường tăng tốt, KLGD bình quân phiên đạt mức 23 nghìn hợp đồng (2.500 tỷ đồng) so với 16 nghìn hợp đồng (1.400 tỷ đồng) tháng 11-12/2017 Quy mô giao dịch tích cực so sánh với TT sở với giá trị giao dịch bình quân phiên 8.800 tỷ đồng quý I/2018 =)) Đây báo tích cực cho thấy TT phái sinh có bước phát triển lượng chất Tuy nhiên, thị trường Việt Nam, giao dịch phiên chiếm tỷ trọng lất át, với khối lượng giao dịch ngày cao gấp 2-3 lần khối lượng mở cuối phiên Vai trò TT phái sinh thiên đầu theo xu hướng giá phòng vệ rủi ro Ưu , nhược điểm giao dịch CKPS so với giao dịch TTCK sở Ưu điểm +) Nhà đầu tư mua bán thị trường giảm +) TT CKPS tiếp cận đối tương : NĐT kinh doanh chênh lệch giá để kiếm lãi, nhà đầu cơ, NĐT phòng ngừa rủi ro Điểm khác biệt TT CKPS so với TT sở phịng ngừa rủi ro +) Lượng hàng hóa thị trường nhiều nên nhà đầu tư không sợ khan nguồn hàng TT CKPS lấy số cổ phiếu , TPCP , loại hợp đồng nhiều loại hàng hóa , , dù Việt Nam giới hạn loại sản phẩm phái sinh mặt hàng hóa TT CKPS nhiều đa dạng ận Lu +) Mua bán thực ngày , sau T+1 thực toán lãi lỗ vă +) Nhà đầu tư bán khống mà khơng cần tài khoản có tiền +) Tính khoản TT CKPS cao so với sở , TT CKPS n có loại hợp đồng., tính cao phần nguyên nhân th niêm yết giao dịch tập trung SGDCK ạc +) Cơ chế toán hàng ngày Nhà đầu tư giao dịch nắm giữ vị sĩ hợp đồng CKPS phải thực tốn tồn lãi lỗ phát sinh n Ki từ vị ngày: Nếu tài khoản CKPS nhà đầu tư lỗ ròng: nhà đầu tư phải tốn đầy đủ tồn số lỗ phát sinh chậm đến 9h sáng ngày h hôm sau, ngược lại tài khoản CKPS nhà đầu tư lãi ròng: nhà đầu tư tế nhận đầy đủ số lãi phát sinh sau 11h sáng ngày hôm sau +) VSD giúp triệt tiêu rủi ro bị tốn từ phía nhà đầu tư A chuyển giao cho VSD rồiVSD chuyển giao cho nhà đầu tư B Trong TT sở A trực tiệp chuyển cho B “payment” Nhược điểm +) Khi đặt lệnh mua bán khó quản lý nhìn nhận thị trường +) Địn bẩy thị trường lớn dẫn đến rủi ro cao +) Thị trường thay đổi đột ngột ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư +) Cần có nhiều thời gian để theo dõi biểu đồ +) Yêu cầu ký quỹ bổ sung Khi NĐT lỗ cần phải ký quỹ bổ sung để tiếp tục giao dịch nắm giữ hợp đồng để giữ vị NĐT , nên yêu cầu phải ký quỹ bổ sung NĐT cần phải chuẩn bị tình hình tài +) Mức độ rủi ro cao so với CKCS ,CKCS lỗ ngắn hạn , nhà đầu tư mua cổ phiếu tốt dài hạn có lãi ; cịn với CKPS lỗ nhà đầu tư lỗ ln Vì , nhà đầu tư cần nên kiên nhẫn chờ đợi hội , hội xuất TT CKPS thường cao Nhà đầu tư ận Lu nên kiên trì phương pháp đầu tư có , tránh diễn biến tâm lý ngắn vă hạn Đánh giá khả phát triển TT CKPS n TT CKPS Việt Nam có hội lớn ạc th 3.1 Đối với CTCK +) TT CKPS tác động lên lợi nhuận CTCK , cụ thể doanh thu môi n Ki giá trị giao dịch sĩ giới chứng khốn gốc tăng lên TTCK tăng khoản tăng +) Các CTCK tham gia giao dịch mơi giới CKPS cho khách h hàng tế 3.2Với tiềm phát triển TT CKPS Việt Nam tương đối lớn, đặc biệt Việt Nam nước sau việc phát triển TTPS +)Tài sản sở để phát triển TTPS tương đối phong phú: cổ phiếu, trái phiếu, số, hàng hóa, kim loại , nơng sản Hiện tại, TT CKPS Việt Nam phát triển dựa loại tài sản sở số VN30 Index, sau trái phiếu +) loại hình cơng cụ phái sinh để Việt Nam triển khai tương đối nhiều: hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi, loại chứng khốn nợ hóa (ABS), bên cạnh loại hình hợp đồng tương lai +) Tiềm phát triển TTCK nói chung Việt Nam lớn nên TT phái sinh ngoại lệ Thị trường trái phiếu tương đối sơ khai, thị trường cổ phiếu nhiều tiềm doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa, vốn hóa thị trường cổ phiếu mức 65% GDP, CKPS có số địn bẩy tài lớn nên mức sinh lời lớn Nhu cầu phát triển tất yếu hội nhập kinh tế giới TT CKPS đưa vào Việt Nam , nên thấy tiền lớn thị trường Nhu cầu quản lý rủi ro biến động hàng hóa Việt Nam ngày tăng Việc cầu thị trường tăng lên nên cung định theo tăng lên TT CKPS vai trò cốt lõi CKPS phòng ngừa rủi ro ận Lu Cơ hội đến từ nhà đầu tư tổ chức nước TT CKPS rộng vă mở Bên cạnh hội , tiềm TT CKPS TT cịn thách n thức khó khăn: th Đưa sản phẩm phái sinh phù hợp Sản phẩm cần phù hợp với nhiều ạc yếu tố cơng nghệ có phù hợp khơng ? tính chất pháp lý sĩ ? Nhân tố tình hình kinh tế đất nước Ban đầu ,TT n Ki CKPS Việt Nam đưa sản phẩm phái sinh HĐTL số TPCP nói phù hợp hẳn , không dừng lại loại sản phẩm phái h sinh mà Chính phủ cần phải tiếp tục lộ trình phát triển thị trường , tế nên điều chắn có thêm nhiều sản phẩm phái sinh Vì cần phải có phân tích , nhận định phù hợp để đưa sản phẩm phù hợp với thị trường Khung pháp lý vận hành thị trường, sở hạ tầng cần hồn thiện để góp phần phát triển TT CKPS TTPS phức tạp, độ rủi ro cao, có yêu cầu cao mặt kiến thức nhà đầu tư Thị trường non trẻ , thiếu nhà đầu tư kinh nghiệm Điều dễ hiểu TT CKPS Việt Nam đưa vào vận dụng , nên nhiều thách thức NĐT Thị trường hàng hóa sở chưa thật phát triển Sản lượng nông nghiệp dồi sản xuất nơng nghiệp cịn mang tính tự phát, giá phụ thuộc nhiều vào giá thị trường giới Vấn đề khoản thách thức lớn Bởi quy mơ TTCK Việt Nam cịn nhỏ , nhà đầu tư khiêm tốn trình đầu tư Địn bẩy tài lớn thách thức cho TT CKPS , đòn bẩy cao rủi ro gặp phải khơng nhỏ Khơng phải CTCK tham gia vào thị trường đầy tiềm ẩn chứa nhiều rủi ro Hiện ,chỉ có khoảng 20 CTCK ận Lu đáp ứng điều kiện vốn , cụ thể : tự doanh CKPS vốn điều lệ vă 600 tỷ , dịch vụ mô giới 800 tỷ vốn điều lệ Như vậy, TT CKPS sân chơi CTCK lớn n ạc th sĩ h n Ki tế ận Lu PHẦN 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG CÔNG CỤ vă PHÁI SINH Để phát triển nghiệp vụ phái sinh đáp ứng tốt nhu cầu thị trường n tương lai, cần phải thực số giải pháp sau: ạc th Về phía Nhà nước: Thứ nhất, điều quan trọng phải làm trước mắt là những vấn đề liên sĩ quan đến nhà nước đặc biệt hành lang pháp lý,vì để đưa n Ki dự thảo luật phải đến hàng năm trời (chưa kể đến thời gian lấy ý kiến tham khảo chỉnh sửa) như khơng có hành lang pháp lý rõ ràng tế Việt Nam nói chung ngân hàng nói riêng h khơng thể tạo sở tiền đề có phát triển thị trường công cụ phái sinh Thứ hai, Nhà nước cần hồn thiện chế độ kế tốn, quy định cụ thể giao dịch phái sinh.  Nhà nước cần có hướng dẫn cụ thể quy định cách tính tốn thu nhập, chi phí, cách tính giá hạch tốn, cách định giá, … phù hợp với thơng lệ quốc tế nhằm giúp ngân hàng thương mại thực tốt việc theo dõi quản lý nghiệp vụ phái sinh trình áp dụng Thứ ba, Nhà nước cần phát triển sâu thị trường thị trường tài tiền tệ Nhà nước cần tăng quy mô thị trường chứng khốn, khuyến khích doanh nghiệp niêm yết phát hành chứng khoán huy động vốn, đồng thời phát hành nhiều loại trái phiếu phủ với nhiều kỳ hạn đa dạng Việc thị trường tài tiền tệ phát triển tạo điều kiện phát triển thị trường có tổ chức thị trường giao dịch tương lai…Từ đó, ngân hàng phát triển nghiệp vụ phái sinh, đa dạng hóa sản phẩm, hồn thiện biệp pháp  phịng ngừa rủi ro nói chung rủi ro lãi suất nói riêng Về phía ngân hàng: Thứ nhất, tại NHTM, nghiệp vụ phái sinh ít, chủ yếu mua bán kỳ hạn, quyền chọn ngoại tệ, hoán đổi lãi suất với quy mô mức độ thực thấp Do đó, NHTM cần phải phát triển nghiệp vụ phái sinh đa ận Lu dạng phong phú nhằm thu hút doanh nghiệp từ tiện ích vă mang lại từ dịch vụ Thứ hai, các NHTM cần đại hóa đồng cơng nghệ ngân hàng Các nghiệp n vụ phái sinh nghiệp vụ ngân hàng đại, nên đòi hỏi ngân hàng th phải trang bị hệ thống công nghệ thơng tin đại, đồng thu ạc thập, xử lý, phân tích thơng tin nhanh chóng, xác,  hiệu quả, từ có n Ki sĩ thể hạn chế rủi ro cho ngân hàng tư vấn cho khách hàng Thứ ba, để doanh nghiệp hiểu lợi ích công cụ phái sinh sử h dụng rộng rãi nghiệp vụ công cụ để hạn chế rủi ro hoạt tế động kinh doanh biến động thị trường, ngân hàng cần đẩy mạnh quảng cáo, giới thiệu, tư vấn nghiệp vụ phái sinh cho doanh nghiệp Thứ tư, các ngân hàng phải nhanh chóng đào tạo đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp lĩnh vực Chìa khóa thành cơng yếu tố người, ngân hàng cần phải có đội ngũ nhân viên am hiểu kiến thức tài chính, pháp lý, đặc biệt kỹ thuật định giá giao dịch cơng cụ tài phái sinh Cơng tác đào tạo tái đào tạo phải tiến hành thường xuyên, liên tục; nước nước ngồi; lý thuyết lẫn thực hành Có vậy, giúp đội ngũ nhân viên hiểu triển khai nghiệp vụ cách linh hoạt, tránh gây rủi ro cho ngân hàng  Thứ năm, các ngân hàng cần phải tăng cường kiểm soát nội Các ngân hàng cần đảm bảo an toàn hoạt động, ngân hàng cần đánh giá rủi ro cấu trúc, quản lý hệ thống kế toán nhằm đảm bảo định đưa sở có đầy đủ thơng tin rủi ro Về phía nhà đầu tư tổ chức nhà đầu tư cá nhân Một là, các tổ chức kinh doanh chứng khốn phái sinh buộc phải có phận quản lý rủi ro tín dụng độc lập, có thiết lập hạn mức tín dụng Bộ phận chịu ận Lu trách nhiệm phân tích rủi ro tín dụng đối tác tiềm theo dõi giới vă hạn hạn mức tín dụng Thơng thường, cơng việc giám sát rủi ro tín dụng bao gồm: Sử dụng hệ thống tự n động để nhanh chóng xác định giới hạn bị vượt đối tác; Kiểm tra th việc tuân thủ vào cuối ngày thực hành động trường ạc hợp vượt giới hạn không tuân thủ việc bổ sung vốn cần thiết; Yêu cầu sĩ thương nhân ký xác nhận trước đại lý chấp thuận quản lý số vấn đề định định; Lượng hóa rủi ro n Ki liên quan đến giao dịch, chẳng hạn số tiền ký quỹ vượt ngưỡng qui h Hai là, các thông tin cần phải công bố minh bạch, kịp thời Thông tin kế tế toán phải phản ánh theo chuẩn mực, đồng thời thành phần tham gia thị trường tiếp cận dễ dàng Gia tăng hài hòa liệu thị trường để thành phần tham gia thị trường theo dõi: Giá cả, khối lượng, lượng tín dụng sử dụng, hiệu đầu tư, giám sát rủi ro theo ngày qua giảm khả xảy rủi ro thị trường Ba là, cơng tác hoạch định sách quản lý phải có cân thích hợp việc cho phép lĩnh vực cơng nghiệp dịch vụ tài phát triển, cải tiến, đổi bảo vệ an tồn lành mạnh hệ thống tài quốc gia Để làm điều đòi hỏi hợp tác chặt chẽ quan quản lý, thành viên tham gia thị trường, chuyên gia kế tốn Bên cạnh đó, tiêu chuẩn hóa tài liệu hướng dẫn sử dụng cho đại lý kinh doanh cung cấp phái sinh để giảm rủi ro hoạt động rủi ro pháp lý sản phẩm Yêu cầu thành phần tham gia thị trường phải có hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả, có khả đáp ứng thay đổi nhanh chóng bất ngờ giá trị danh mục đầu tư biến động thị trường tài tạo Bốn là, thay đổi nhận thức NĐT thông qua việc giáo dục pháp luật NĐT muốn tham gia thị trường như: Tổ chức lớp chuyên đề bắt buộc, cấp chứng cho NĐT hoàn thành khóa học Việc phổ cập, cung cấp kiến thức cho thành phần tham gia thị trường giúp họ quản lý rủi ro ận Lu cho thơng qua việc hiểu mức độ rủi ro, đánh giá rủi ro tín dụng, vă mơ hình quản lý, lợi nhuận thiệt hại tiềm Ở nhiều nước giới, trước đưa TTCK phái sinh vào vận hành, n giai đoạn chuẩn bị, tất NĐT tham gia đào tạo, cung cấp kiến th thức Ngoài ra, nhiều quốc gia khuyến khích NĐT tham gia học ạc hỏi, nâng cao kiến thức thông qua phương tiện truyền thông đại chúng Đối sĩ với Việt Nam, giai đoạn đầu, phát sóng chương trình đào tạo, hướng (giờ phát sóng thu hút đơng đảo thính giả) n Ki dẫn cho NĐT kênh truyền hình, đặc biệt vào thời điểm vàng h Năm là, nhanh chóng ban hành quy định liên quan đến việc thiết lập tế nguyên tắc, chuẩn mực kế tốn, báo cáo tài thuyết minh, báo cáo tài có sử dụng cơng cụ phái sinh giá trị hợp lý để phản ánh kế thừa chuẩn mực kế toán quốc tế Nâng cao phát huy vai trò kiểm toán viên nội việc kiềm chế rủi ro phức tạp liên quan đến công cụ tài chính… ận Lu DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình “Kinh doanh chứng khốn ” - PGS.TS Nguyễn Thị Mùi, TS vă Nguyễn Thị Hoài Lê, Nhà xuất Tài 2010; n Giáo trình “Thị trường chứng khoán Đầu tư chứng khoán” - TS Hồng th Văn Quỳnh, Nhà xuất Tài 2009 ạc Giáo trình “Thị trường chứng khốn” - ThS Đồng Thị Vân Hồng, Nhà Giáo trình “Phân tích đầu tư chứng khoán”- PGS.TS.Nguyễn Thị Minh n Ki sĩ xuất Lao Động 2009 Huệ, PGS.TS.Trần Đăng Khâm, Nhà xuất Đại học Kinh tế quốc dân 2016 Tạp chí kinh tế,11/08/2017, Những đặc điểm sản phẩm phái h tế sinh - VN30,truy cập 12/10/2018, chứng Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội,11/08/2018, Dấu ấn năm thị trường khoán phái sinh Việt Nam, truy cập 10/10/2018, Minh Sơn,10/08/2018, Phép thử năm thị trường chứng khoán phái sinh, truy cập 11/10/2018, https://vnexpress.net/kinh-doanh/phep-thu-motnam-cua-thi-truong-chung-khoan-phai-sinh-3790442.html Người đồng hành,11/04/2018, Thị trường chứng khoán phái sinh dần phát triển lượng chất, truy cập 11/10/2018, 10 Công ty chứng khoán hsc, 25/05/2018, Tổng quan thị trường chứng khoán phái sinh, truy cập 12/10/2018,< https://online.hsc.com.vn/tin-tuc/de-dautu-chung-khoan-hieu-qua/tong-quan-thi-truong-chung-khoan-phai-sinh-vietnam.html>