ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Giáo dục trực tuyến là hình thức học tập hiện đại, cho phép người dạy và người học tương tác thông qua công nghệ thông tin Mặc dù còn mới mẻ tại Việt Nam, nhưng trên thế giới, học trực tuyến đã tồn tại từ lâu, với khóa học đầu tiên được triển khai cách đây nhiều năm.
Từ năm 1986, giáo dục trực tuyến đã phát triển mạnh mẽ và lan rộng trên toàn cầu, cho thấy những ưu điểm vượt trội so với giáo dục truyền thống, đặc biệt trong bối cảnh đặc biệt như hai năm qua.
Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, gần 27% quốc gia vẫn duy trì việc đóng cửa trường học để giảm thiểu tác động của dịch bệnh Điều này đã thúc đẩy việc học trực tuyến trở thành giải pháp chính để đảm bảo chương trình giảng dạy không bị gián đoạn Tại Việt Nam, các trường đại học đã chuyển sang đào tạo trực tuyến, nhưng trong giai đoạn đầu, học sinh gặp khó khăn do chưa quen với hình thức học này Theo khảo sát của Mạng giáo dục Châu Á Thái Bình Dương, 68% học sinh không hài lòng với việc học trực tuyến trong ba tháng đầu tiên Tình trạng này đã khiến nhiều cơ sở giáo dục tập trung nguồn lực để cải thiện chất lượng đào tạo trực tuyến, nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Theo xu hướng hiện nay, các trường đại học đang nỗ lực nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật và tối đa hóa hệ thống Moodle Đồng thời, họ cũng chú trọng vào việc đào tạo nâng cao phương pháp giảng dạy và cải thiện tài liệu thư viện điện tử Sự cập nhật liên tục này không chỉ tác động tích cực đến ý thức học tập mà còn tạo điều kiện cho sinh viên chủ động tìm kiếm tri thức trong quá trình học.
Để nâng cao lòng nhiệt tình khám phá tri thức khoa học, các trường học tại Việt Nam đang áp dụng những cách tiếp cận linh hoạt và sáng tạo trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo trực tuyến Họ huy động sự tham gia của các cơ sở quản lý giáo dục, xây dựng công cụ hỗ trợ và kho học liệu trực tuyến, đồng thời tăng cường sự tương tác giữa giáo viên và học sinh Ngoài ra, việc phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình cũng được thực hiện tốt, nhằm chăm sóc và giáo dục trẻ em tại nhà, phòng chống dịch bệnh, và tạo ra sự lan tỏa mạnh mẽ về tư tưởng và hành động trong cộng đồng.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng học trực tuyến, nhưng vẫn thiếu nghiên cứu cụ thể về sinh viên Trường Đại học Nội vụ Do đó, đề tài “nâng cao chất lượng học trực tuyến của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội” được lựa chọn làm hướng nghiên cứu chính.
Tổng quan tình hình nghiên cứu
Để ứng phó với dịch bệnh và đảm bảo việc học tập không bị gián đoạn, Đảng, Nhà nước và các cấp, ngành đã tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận sách vở qua hình thức trực tuyến Nhiều công trình nghiên cứu, luận văn và bài báo đã được thực hiện, tập trung vào việc học trực tuyến và đề xuất các phương pháp nâng cao hiệu quả học tập.
1 TS.Nguyễn Đặng An Long(chủ biên): “Làm thế nào để dạy học trực tuyến mang lại hiệu quả nhất?”,Trang tin Điện tử Thành phố Hồ Chí Minh,06/10/2021
Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn tổng quan về mô hình học trực tuyến và quá trình triển khai dạy học Bên cạnh đó, bài viết cũng đề xuất các phương pháp dạy học còn hạn chế, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải đi sâu vào thực trạng học tập của học sinh.
2 Nguyễn Thị Kim Thoa,Những vấn đề đặt ra về đổi mới phương pháp dạy học trong giáo dục trực tuyến hiện nay,trường Đại học Nội vụ Hà Nội Đề tài nghiên cứu đề cập đến cách đổi mới phương pháp dạy học trực tuyến và những vấn đề đặt ra
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, sinh viên gặp nhiều khó khăn khi học trực tuyến Bùi Quang Dũng, Nguyễn Thị Hoài Phương và Trương Thị Xuân Nhi từ Khoa Xã hội học & Công tác xã hội, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế đã nghiên cứu về những thách thức này Các vấn đề bao gồm thiếu thiết bị công nghệ, khó khăn trong việc tương tác với giảng viên và bạn bè, cũng như áp lực tâm lý do môi trường học tập không thuận lợi.
4 Bộ Giáo dục và Đào tạo,Thông tư số 09/2021/TT-BGDĐT,Hà Nội,ngày
30 tháng 03 năm 2021,Quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên
Thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về các vấn đề chung liên quan đến học trực tuyến, bao gồm phạm vi điều chỉnh, mục đích và nguyên tắc của hình thức học này Bên cạnh đó, thông tư cũng hướng dẫn cách tổ chức dạy học, xây dựng hạ tầng dạy học và xác định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức liên quan.
5 ThS.Trần Thị Thanh Hường, “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả học trực tuyến”,Gv khoa Kinh tế-Quản trị kinh doanh trường Đại học Nghệ an,14/11/2021
Bài viết đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm cải thiện trải nghiệm học trực tuyến, nhưng chưa phân tích sâu về những giải pháp hiệu quả nhất cho học sinh trong bối cảnh hiện tại.
Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu này dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn về học trực tuyến của sinh viên tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng học trực tuyến cho sinh viên.
+ Làm rõ cơ sở lý luận về việc nâng cao hiệu quả việc học trực tuyến
+Tình hình học trực tuyến của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội h
+Quan điểm và giải pháp để nâng cao hiệu quả học trực tuyến cho sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Nâng cao chất lượng việc học trực tuyến cho sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội
-Phạm vi không gian: trường Đại học Nội vụ Hà Nội
-Phạm vi thời gian:trong vòng 2 năm 2020-2021 và 2021-2022
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập, phân tích tài liệu:
Thu thập tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu là bước quan trọng, giúp phân tích và tổng hợp thông tin để xây dựng cơ sở lý luận vững chắc cho vấn đề nghiên cứu.
- Phương pháp điều tra xã hội học, phỏng vấn sâu
Giả thuyết nghiên cứu
Học trực tuyến mang lại nhiều lợi ích, giúp chương trình giáo dục tiến triển nhanh chóng Tuy nhiên, phương pháp này cũng tồn tại một số hạn chế Để khắc phục những vấn đề này và tối ưu hóa những lợi ích của việc học trực tuyến, cần đề xuất những giải pháp hữu ích.
Đóng góp mới của đề tài
- Cung cấp cơ sở lý luận của việc học trực tuyến của sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội
Tình hình học trực tuyến hiện nay đang trở thành một xu hướng phổ biến đối với sinh viên, đặc biệt là tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội Để nâng cao hiệu quả học tập trực tuyến, cần áp dụng một số giải pháp như cải thiện hạ tầng công nghệ, tổ chức các buổi học tương tác và khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động nhóm Bên cạnh đó, việc cung cấp tài liệu học tập đầy đủ và hỗ trợ tâm lý cho sinh viên cũng là những yếu tố quan trọng giúp nâng cao chất lượng học trực tuyến.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, đề tài có 3 chương: h
Chương 1: Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng học trực tuyến cho sinh viên
Chương 2: Thực trạng chất lượng học trực tuyến của sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội
Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng học trực tuyến cho mỗi sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội h
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC TRỰC TUYẾN CHO SINH VIÊN
Khái niệm nâng cao chất lượng học trực tuyến và ý nghĩa
1.2 Nâng cao chất lượng học trực tuyến và ý nghĩa
Chất lượng học trực tuyến phụ thuộc vào khả năng tiếp nhận kiến thức và sự hiểu biết của học sinh, cũng như sự chuyên môn của giáo viên Sự tự giác học tập và kỷ luật của học sinh đóng vai trò quan trọng trong quá trình học Đặc biệt, tương tác giữa giáo viên và học sinh là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả của việc học trực tuyến.
1.2.1.Khái niệm nâng cao chất lượng học trực tuyến
Nâng cao chất lượng học trực tuyến là quá trình trang bị và biến đổi kiến thức chuyên môn, kỹ năng tin học, điện tử, học liệu, cùng với hành vi và thái độ của giáo viên và học sinh Quá trình này không chỉ giúp nâng cao năng lực cá nhân mà còn góp phần phát triển nguồn nhân lực trong ngành giáo dục, đáp ứng nhu cầu tiến bộ xã hội thông qua hình thức học trực tuyến.
1.2.2 Những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng học trực tuyến
Nền giáo dục toàn cầu đã chuyển từ hình thức học tập trực tiếp truyền thống sang hình thức trực tuyến để ứng phó với tình trạng đóng cửa trường học kéo dài do dịch bệnh.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc học trực tuyến và sự gần gũi trong tiếp xúc Những yếu tố này bao gồm năng lực sử dụng máy tính, tác động từ mối quan hệ xã hội như gia đình, bạn bè và đồng nghiệp, cũng như ảnh hưởng từ các báo cáo phân tích của truyền thông đại chúng và ý kiến chuyên gia Bên cạnh đó, sự trao đổi và hợp tác giữa giảng viên và sinh viên cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập trực tuyến.
Năng lực sử dụng máy tính cùng với sự trao đổi và hợp tác giữa giảng viên và sinh viên có ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức của sinh viên về tính thân thiện của hệ thống học trực tuyến Hình thức học này chủ yếu diễn ra trên máy tính, do đó, việc nâng cao kỹ năng công nghệ thông tin là rất quan trọng để cải thiện trải nghiệm học tập.
Sự tự tin trong khả năng sử dụng máy tính sẽ giúp các em nhanh chóng thích nghi với hình thức học tập mới và cải thiện kỹ năng tin học của bản thân.
Sự trao đổi và hợp tác giữa giảng viên và sinh viên đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập Khi tương tác diễn ra mạch lạc, sinh viên có thể giải quyết những khó khăn trong học tập, gần gũi hơn với giáo viên và giao tiếp hiệu quả hơn Điều này cũng giúp các em thiết kế phương pháp học tập phù hợp với nhu cầu của mình.
Mối quan hệ xã hội như gia đình, bạn bè và đồng nghiệp có tác động lớn đến trẻ em học trực tuyến tại nhà Cha mẹ thường không chú ý đến việc xây dựng lịch sinh hoạt hàng ngày ngoài giờ học, dẫn đến việc trẻ không chia sẻ được lo âu hay cảm xúc tiêu cực về việc học Nếu có quan tâm, sự can thiệp của cha mẹ lại khiến trẻ cảm thấy khó chịu và thiếu không gian riêng tư Bên cạnh đó, trẻ em cũng ít có cơ hội giao lưu, trò chuyện với bạn bè, làm giảm sự gần gũi trong quá trình học tập Do đó, giáo viên cần điều chỉnh chương trình giảng dạy, áp dụng các phương pháp như tranh luận, làm việc nhóm và thiết kế bài giảng sáng tạo để tạo ra không khí học tập tích cực hơn.
- Tác động từ bên ngoài gồm báo chí,truyền thông đại chúng,ý kiến của chuyên gia
1.2.3 Tiêu chí đánh giá chất lượng học trực tuyến
Học trực tuyến, theo Theo Curtain (2002) được trích dẫn trong Sinhh & Thurman, là việc sử dụng internet để tăng cường sự tương tác giữa giáo viên và học sinh Giảng dạy trực tuyến bao gồm cả hình thức tương tác không đồng bộ như công cụ đánh giá và tài liệu khóa học trên web, cũng như tương tác đồng bộ qua email, nhóm tin tức và các công cụ hội thảo như nhóm trò chuyện Nó bao hàm cả dạy học trong lớp và các phương thức giáo dục từ xa, với các thuật ngữ đồng nghĩa như "giáo dục dựa trên web" và "học trực tuyến".
Hứng thú là thái độ đặc biệt của cá nhân đối với một đối tượng nào đó, có ý nghĩa trong cuộc sống và mang lại khoái cảm trong quá trình hoạt động (Nguyễn Quang Uẩn, 2011) Để kích thích hứng thú, cần tạo điều kiện khơi gợi sự say mê của cá nhân với đối tượng, sự vật hay sự việc (Nguyễn Quang Uẩn, 2011) Hứng thú học tập, theo Nguyễn Hoài Nam và Cao Thị Quyên (2014), là thái độ đặc biệt của người học đối với nội dung học tập, gắn liền với quá trình học tập, tạo ra khoái cảm và thúc đẩy người học chủ động chiếm lĩnh tri thức.
Sự hứng thú trong học tập là yếu tố quan trọng giúp người học chủ động và sáng tạo Nó tạo động lực cho họ xác định động cơ học tập đúng đắn và có mục tiêu rõ ràng Để nâng cao hứng thú học tập, cần chú ý đến nhiều yếu tố như phương pháp giảng dạy, thiết bị học tập, môi trường học tập và tài liệu hỗ trợ Vai trò của giảng viên cũng rất quan trọng, họ cần khơi gợi sự tò mò và khám phá để sinh viên phát huy tối đa năng lực và giải quyết tốt các vấn đề Đảm bảo chất lượng chương trình và nội dung đào tạo cũng là điều cần thiết để tạo ra một môi trường học tập hiệu quả.
Nội dung giảng dạy cần tuân thủ chuẩn đầu ra và nội dung học phần, theo Tiến sĩ Nghiêm Xuân Huy từ Viện Đảm bảo chất lượng giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội Cần xác định rõ chuẩn đầu ra để lựa chọn phương thức kiểm tra và tổ chức dạy học nhằm phát triển kỹ năng Nhà trường cần xây dựng kế hoạch đào tạo trực tuyến và xác lập nguyên tắc cho nội dung đào tạo Các khoa và giáo viên cần xác định nội dung giảng dạy cũng như quyết định các phương án và đề cương học tập phù hợp.
21 Đảm bảo chất lượng hoạt động dạy và học
Các hoạt động dạy và học phải phù hợp với đào tạo trực tuyến đạt chuẩn đầu ra và thúc đẩy kĩ năng học tập của học sinh
Giáo viên và giảng viên cần thiết kế kế hoạch giảng dạy và lịch học tập hợp lý, đồng thời tổ chức các hoạt động học tập hiệu quả Họ cũng nên sử dụng phần mềm hỗ trợ giảng dạy để kết nối với học sinh, khuyến khích và tư vấn, giúp giải đáp thắc mắc cho học sinh Đảm bảo chất lượng trong hoạt động kiểm tra và đánh giá là điều cần thiết để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Trong quá trình kiểm tra và đánh giá, cần tuân thủ chặt chẽ các quy định của học phần và yêu cầu chuẩn đầu ra, cũng như các quy định về kết quả học tập Việc thực hiện kiểm tra và đánh giá nên áp dụng nhiều phương pháp đa dạng, đảm bảo tính chính xác, khách quan, công bằng và kịp thời.
Giáo viên cần cung cấp hướng dẫn và quy định rõ ràng về hoạt động kiểm tra và đánh giá trong giảng dạy trực tuyến Việc sử dụng phương thức đánh giá quá trình là rất quan trọng, đồng thời cần áp dụng các công cụ xây dựng bài kiểm tra trắc nghiệm trực tuyến đáng tin cậy và có độ bảo mật cao để đảm bảo chất lượng bài thi và kiểm tra.
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG HỌC TRỰC TUYẾN CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ
Tình hình chất lượng học trực tuyến của sinh viên
2.2.1 Khảo sát chất lượng học trực tuyến của sinh viên Nhà trường
Theo kết quả điều tra, điện thoại di động được xem là thiết bị học tập trực tuyến phổ biến nhất, chiếm 71% nhờ vào tính tiện lợi của nó Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng điện thoại di động hỗ trợ việc học trực tuyến một cách hiệu quả Elizabeth & Casey (2013) nhấn mạnh rằng “điện thoại thông minh làm cho việc học tập thuận tiện hơn, cho phép sinh viên học bất cứ lúc nào và bất cứ nơi nào” Lusekelo & Juma (2015) cũng cho rằng điện thoại thông minh kết hợp tính năng của cả máy tính và điện thoại, mang lại nhiều tiện ích cho người dùng.
Điện thoại di động đã trở thành công cụ phổ biến trong học tập trực tuyến, với 71% sinh viên ưu tiên sử dụng, trong khi laptop chỉ chiếm 28% và máy tính để bàn 1% Mặc dù điện thoại mang lại tính tiện lợi, nhưng hiệu quả học tập vẫn cần được xem xét kỹ lưỡng so với laptop và máy tính Địa điểm học tập là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng học của sinh viên trong quá trình dạy học trực tuyến.
Bảng 1 Thiết bị sử dụng học tập trực tuyến của sinh viên
Thiết bị Số lượng Tỷ lệ Điện thoại 87 71%
Nguồn :kết quả điều tra tháng 2/2022
Bảng 2 địa điểm học tập trực tuyến
4% nhà trường kí túc xá ,nhà trọ học nhờ nhà bạn h
Kết quả khảo sát cho thấy 72% sinh viên học tập trực tuyến tại nhà, trong khi 4% phải học nhờ bạn do thiếu thiết bị và kết nối Từ năm 2020 đến nay, sinh viên Đại học Nội Vụ Hà Nội đã dần thích nghi với hình thức học trực tuyến, nhưng vẫn gặp khó khăn và rào cản do yếu tố cá nhân và môi trường bên ngoài.
2.2.2 Đánh giá chất lượng học trực tuyến của sinh viên Nhà trường
Tác giả đã tiến hành phỏng vấn sinh viên và giảng viên, thu thập thông tin từ 328 sinh viên năm 1, 2, 3, 4 của Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội nhằm tìm hiểu về nhận thức, thái độ và biểu hiện hành vi học tập Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS để phân tích hiện trạng và mối tương quan giữa các đối tượng Kết quả thu được sẽ được trình bày cụ thể sau đây.
Về nhận thức học tập trực tuyến
Theo khảo sát về nhận thức học tập trực tuyến trong giai đoạn dịch bệnh, 89% sinh viên cho rằng việc học trực tuyến là cần thiết, trong khi chỉ 11% cho rằng nó không cần thiết Điều này cho thấy, mặc dù bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, hầu hết sinh viên vẫn mong muốn duy trì tiến độ học tập để tốt nghiệp sau 3,5 - 4 năm.
Biểu hiện thái độ trong học tập trực tuyến
Thái độ học tập có vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục, với thái độ tích cực dẫn đến hành vi tốt và sự hứng thú trong học tập Nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra những kết quả đáng chú ý về thái độ học tập, được thể hiện trong Bảng 1.
Bảng 1 Thái độ của sinh viên khi tham gia học tập trực tuyến
Thái độ khi tham gia lớp học Số lượng Tỷ lệ (%)
Tập chung cao độ 118 36% Ý kiến khác 43 13%
Nguồn: Tác giả thực hiện
Theo số liệu trong Bảng 1, sinh viên thể hiện nhiều thái độ khác nhau trong quá trình học tập Các thái độ tích cực như sự chủ động, sôi nổi và tập trung cao độ được lựa chọn với tỷ lệ trên 55% Ngược lại, các thái độ tiêu cực như sự nhàm chán và căng thẳng chiếm từ 25 đến 29% Nếu sinh viên duy trì thái độ học tập tiêu cực, điều này sẽ làm giảm hứng thú và hiệu quả tiếp thu bài học.
Khi khảo sát sự hứng thú của sinh viên đối với học trực tuyến, kết quả cho thấy chỉ 5,8% không hứng thú, 43,9% ít hứng thú, 45,7% hứng thú và 4,6% rất hứng thú Tỷ lệ sinh viên ít hứng thú chiếm một con số đáng kể, điều này có thể ảnh hưởng đến nhận thức và thái độ của họ trong quá trình tham gia lớp học.
Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sinh viên hứng thú với việc học trực tuyến chỉ đạt khoảng 50,3%, trong khi đó, 49,7% sinh viên ít hứng thú hoặc không hứng thú Điều này cho thấy một lượng lớn sinh viên không có sự quan tâm đến hình thức học tập này.
Nguyên nhân giảm sự hứng thú trong học tập trực tuyến
Khi tiến hành tìm hiểu các nguyên nhân giảm sự hứng thú trong quá trình học tập trực tuyến, kết quả thu về được thể hiện tại Bảng 2 h
Bảng 2 Nguyên nhân khiến sinh viên không hứng thú học tập
Nguyên nhân khiến sinh viên không hứng thú trong học tập
Phương pháp giảng dạy nhàm chán
Vai trò của giảng viên 37 11,6%
Kiểm tra đường truyền 41 12,8% Ý kiến khác 85 25,6%
Nguồn: Tác giả thực hiện
Tỷ lệ cao nhất về yếu tố ảnh hưởng đến việc học trực tuyến thuộc về thiết bị đường truyền, chiếm 71,6%, cho thấy tầm quan trọng của thiết bị và kết nối Một sinh viên năm 3 cho biết, mặc dù giảng viên dạy rất hay, nhưng đường truyền không ổn định làm giảm hứng thú học tập Tuy nhiên, sinh viên nhận thức rằng việc nhiều người cùng truy cập vào hệ thống học trực tuyến là nguyên nhân chính Họ có thể xem lại bài giảng qua phần ghi âm hoặc tải bài giảng từ trang học trực tuyến của trường Ngoài ra, nội dung giảng dạy chiếm 33,8%, phương pháp giảng dạy 29% và vai trò của giảng viên 11,6%, cho thấy giảng viên đóng vai trò quan trọng trong quá trình học Một sinh viên năm 4 cũng nhấn mạnh rằng, trong quá trình học chuyên ngành, các lý thuyết nền tảng không còn phù hợp với nhu cầu của sinh viên.
Để nâng cao hiệu quả giờ học, cần đưa ra những ví dụ thực tế từ doanh nghiệp và khuyến khích sự tương tác giữa giảng viên và sinh viên Việc mời những người có kinh nghiệm nhưng thiếu kỹ năng sư phạm không mang lại hiệu quả cao trong việc truyền đạt kiến thức Hơn nữa, khối lượng bài tập quá nhiều khiến sinh viên cảm thấy căng thẳng; do đó, giảng viên nên áp dụng trò chơi và các công cụ tương tác để ôn tập kiến thức, đồng thời khuyến khích sinh viên bằng cách cộng điểm Việc thường xuyên giao bài tập và yêu cầu nộp đúng hạn sẽ giúp tránh sự nhàm chán trong học tập.
Để đáp ứng yêu cầu giảng dạy hiệu quả, mỗi giảng viên cần trang bị kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết nhằm thiết kế bài giảng phù hợp Đồng thời, việc thay đổi phương pháp truyền đạt cũng rất quan trọng để thu hút và tạo hứng thú cho sinh viên.
2.2.3 Kết quả và một số vấn đề đặt ra về chất lượng học trực tuyến của sinh viên Nhà trường
Học tập là một quá trình trải nghiệm quan trọng, nơi giảng viên truyền đạt kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm cho sinh viên, tạo nền tảng cho sự phát triển trong tương lai Sự hứng thú trong hoạt động học tập là yếu tố quyết định để đạt được mục tiêu học tập Nghiên cứu cho thấy, việc thiếu hứng thú trong học tập trực tuyến ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả học tập của sinh viên, với 68,5% sinh viên cho rằng điều này ảnh hưởng đến thành tích học tập của họ Ngoài ra, 66,7% sinh viên cho biết việc không gây hứng thú dẫn đến việc học đối phó, và 58,6% cảm thấy không đủ kiến thức để tiếp tục học Sự truyền đạt nhàm chán từ giảng viên không chỉ làm giảm hứng thú mà còn có thể dẫn đến kết quả học tập yếu kém, ảnh hưởng đến cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.
Theo khảo sát, 38,8% sinh viên cho biết họ sẽ nghỉ học nếu không có hứng thú với việc học Một sinh viên năm nhất chia sẻ: “Nguy cơ bỏ học rất cao nếu mình không thực sự đam mê, dù đây là ngành học mà mình rất yêu thích.”
Theo dữ liệu thu thập, việc tạo hứng thú cho người học trong môi trường trực tuyến là rất quan trọng Mặc dù các trường đã nỗ lực cải thiện chất lượng đào tạo trực tuyến, vẫn còn nhiều vấn đề cần khắc phục Do đó, việc nâng cao chất lượng chương trình, phát triển đội ngũ giảng viên và tổ chức công tác đào tạo là cần thiết để tăng cường sự hứng thú cho người học.
Một số vấn đề đặt ra với việc dạy học trực tuyến
ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC TRỰC TUYẾN CỦA SINH VIÊN
Quan điểm nâng cao chất lượng học trực tuyến
Do tác động của dịch Covid-19, nhiều tỉnh thành tại Việt Nam đã chuyển sang hình thức giảng dạy trực tuyến qua truyền hình nhằm tuân thủ quy định giãn cách xã hội Nhiều cơ sở giáo dục phải đóng cửa hoặc chuyển đổi sang dạy học trực tuyến mà không có sự chuẩn bị đầy đủ, dẫn đến thiếu hụt về năng lực của giáo viên, cán bộ quản lý, cũng như cơ sở vật chất và hạ tầng kỹ thuật Điều này ảnh hưởng đến chương trình, phương pháp giảng dạy và tổ chức hoạt động học tập, gây gián đoạn sự phát triển của trẻ em, học sinh và sinh viên trên toàn quốc.
Dưới sự lãnh đạo của Chính phủ và Thủ tướng, ngành Giáo dục và đào tạo tại Việt Nam đã có nhiều đổi mới, đặc biệt trong việc ứng dụng công nghệ thông tin và cải thiện cơ sở vật chất Việc tổ chức dạy học trực tuyến đã góp phần phát triển năng lực công nghệ thông tin cho học sinh, mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục và đảm bảo an toàn trong bối cảnh dịch COVID-19 Phương châm “tạm dừng đến trường, không dừng học” được thực hiện hiệu quả, đáp ứng mục tiêu chương trình năm học Đối với giáo dục đại học, nhiều cơ sở đã chuyển sang hình thức giảng dạy trực tuyến hoặc kết hợp trực tuyến với trực tiếp, đồng thời tăng cường quản lý chất lượng lớp học trực tuyến.
35 đảm bảo trung thực, công bằng và khách quan,công tác giám sát, kiểm tra, kiểm định chất lượng giáo dục thực hiện nghiêm túc,xác đáng
Nhà nước đã xác định một số nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng học trực tuyến cho sinh viên, bao gồm việc tăng cường tuyên truyền và thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước trong việc đổi mới giáo dục và đào tạo Đồng thời, cần áp dụng các giải pháp hiệu quả chống dịch Covid-19, tổ chức dạy học linh hoạt theo diễn biến dịch bệnh, đảm bảo an toàn về thể chất và tinh thần cho người học, cũng như đảm bảo trường học an toàn và khả năng đáp ứng của cơ sở giáo dục theo điều kiện thực tế của sinh viên.
Vào thứ Hai, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội tiếp tục chỉ đạo và hướng dẫn xây dựng kế hoạch năm học, triển khai các phương pháp dạy học tích cực phù hợp với từng địa phương Đồng thời, các văn bản hướng dẫn dạy học trực tuyến và đào tạo từ xa sẽ được hoàn thiện, cùng với việc phát triển nguồn học liệu điện tử phong phú, dễ sử dụng Ngoài ra, sẽ bổ sung bài giảng và xây dựng kho học liệu điện tử, cũng như tạo ra video bài giảng chất lượng.
Xây dựng kế hoạch giáo án dạy học trực tuyến cần đảm bảo các yêu cầu về phương pháp và kỹ thuật dạy học, thiết bị và học liệu, cũng như phương án kiểm tra và đánh giá trong quá trình giảng dạy Cần tăng cường kết hợp giữa phương pháp dạy học trực tuyến và trực tiếp, đồng thời xây dựng các bài dạy phù hợp với kế hoạch giáo dục của nhà trường.
Xây dựng hệ thống đề thi và ngân hàng câu hỏi chất lượng, đồng thời chuẩn bị tốt các điều kiện để thực hiện kiểm tra, đánh giá trực tuyến theo quy định Đảm bảo tính chính xác, hiệu quả, công bằng, khách quan và trung thực trong đánh giá năng lực của học sinh, sinh viên, phù hợp với tình hình dịch bệnh Hướng dẫn học sinh, sinh viên tiếp cận hình thức học mới, tăng cường sự liên kết, tương tác và trao đổi trong quá trình học tập, đồng thời cập nhật kỹ năng để thích nghi với công nghệ mới.
Tổ chức xây dựng kế hoạch giáo án dạy học trực tuyến cần đảm bảo các yêu cầu về phương pháp và kỹ thuật dạy học, sử dụng thiết bị và học liệu phù hợp, đồng thời thiết lập phương án kiểm tra và đánh giá hiệu quả trong quá trình giảng dạy.
Xây dựng hệ thống đề thi và ngân hàng câu hỏi chất lượng, chuẩn bị đầy đủ điều kiện cho việc kiểm tra và đánh giá trực tuyến theo quy định Đảm bảo tính chính xác, hiệu quả, công bằng và trung thực trong quá trình đánh giá năng lực của học sinh, sinh viên, đồng thời phù hợp với tình hình dịch bệnh hiện tại.
Để nâng cao năng lực cho cán bộ và giáo viên trong chuyển đổi số, cần tập trung vào việc ứng dụng công nghệ giáo dục, phát triển kỹ năng và phương pháp dạy học hiện đại Giáo viên nên giao nhiệm vụ cho học sinh, sinh viên tự nghiên cứu sách giáo khoa và tài liệu tham khảo, từ đó vận dụng kiến thức để trả lời các câu hỏi, tổ chức thuyết trình, thảo luận, luyện tập và thực hành.
Vào thứ Tư, các cơ sở giáo dục đã tiến hành điều chỉnh và thay đổi phương thức dạy học, đồng thời phát triển kho học liệu điện tử và các video hỗ trợ cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em Họ cũng cung cấp các công cụ hỗ trợ và kho tài liệu học liệu trực tuyến để nâng cao chất lượng giảng dạy.
Vào thứ năm, các phần mềm và công cụ dạy học trực tuyến sẽ được ban hành sớm, nhằm phát triển các giải pháp và nền tảng học tập trực tuyến Điều này hỗ trợ việc tiếp cận hạ tầng số và dịch vụ internet tốc độ cao, an toàn, dễ sử dụng Đồng thời, các doanh nghiệp viễn thông cũng được chỉ đạo xem xét việc miễn giảm giá cước truy cập internet cho học sinh, sinh viên và giáo viên.
Vào thứ sáu, các cấp chính quyền địa phương cần ưu tiên nguồn lực để đảm bảo điều kiện cho việc dạy học trực tuyến, hỗ trợ giáo viên và học sinh về kinh phí cũng như phương tiện học tập Cần huy động các nguồn lực từ tổ chức, doanh nghiệp nhằm trang bị thiết bị tối thiểu phục vụ cho việc dạy và học trực tuyến.
Một số giải pháp nâng cao hiệu quả học trực tuyến
3.2 Một số giải pháp nâng cao chất lượng học trực tuyến
Bắt đầu từ năm học 2021, ngành sư phạm tại Việt Nam đã chuyển sang hình thức dạy và học trực tuyến do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 Mặc dù học trực tuyến không phải là điều mới mẻ trên thế giới, nhưng đây là lần đầu tiên Việt Nam áp dụng hình thức này, dẫn đến nhiều khó khăn và thách thức Trong bối cảnh dịch bệnh, dạy và học trực tuyến mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng tồn tại nhiều hạn chế như: điều kiện mạng không ổn định, ý thức học tập chưa cao, hiệu quả học tập chưa đạt yêu cầu, và thiếu sự hấp dẫn trong phương pháp giảng dạy Để nâng cao chất lượng dạy và học, cần triển khai các giải pháp nhằm khắc phục những vấn đề này.
Để đảm bảo hiệu quả dạy học trực tuyến, các trường cần đầu tư vào công nghệ, trang thiết bị và cơ sở hạ tầng mạng nhằm cung cấp hệ thống mạng ổn định cho người học, tránh lỗi và nghẽn mạng khi truy cập Moodle Bên cạnh đó, cần có chính sách đãi ngộ hợp lý cho giảng viên thiết kế khóa học trên hệ thống Moodle, vì họ phải dành nhiều thời gian và công sức để hoàn thiện bài giảng.
Nhà trường cần giám sát thường xuyên việc sử dụng công nghệ thông tin, bảo trì và nâng cấp hệ thống liên tục, đồng thời phát triển đội ngũ cán bộ quản trị và giáo viên để nâng cao chất lượng giáo dục.
Xây dựng một Hội thi hùng biện ấn tượng và hấp dẫn nhằm động viên giảng viên, khuyến khích phát huy các phương pháp giảng dạy hiệu quả Các cuộc thi như Bài giảng hay, Bài giảng sống động, Thi giả và Dạy tốt sẽ là những cơ hội tuyệt vời để giảng viên noi gương và cổ vũ lẫn nhau trong công tác giảng dạy.
Để nâng cao kỹ năng giảng dạy trực tuyến, việc mời các chuyên gia giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm là rất quan trọng Điều này giúp giáo viên được đào tạo chuyên sâu về cách sử dụng hiệu quả các nền tảng trực tuyến, từ đó đảm bảo thành thạo các công cụ cần thiết cho việc giảng dạy.
Tổ chức các lớp học với sĩ số từ 50-70 sinh viên là cần thiết để giảng viên có thể tương tác và giao tiếp hiệu quả Số lượng học viên ít giúp giảng viên dễ dàng quản lý lớp học và nâng cao chất lượng tương tác giữa giảng viên và sinh viên.
Xây dựng đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật thường trực nhằm hỗ trợ giảng viên và sinh viên giải quyết mọi vấn đề kỹ thuật trong quá trình học Đội ngũ này sẽ thực hiện kiểm tra và giám sát hoạt động giảng dạy trực tuyến, giúp phát hiện sự cố kịp thời để can thiệp hiệu quả.
Giảng viên cần thành thạo công nghệ thông tin để thiết kế bài giảng và tương tác hiệu quả với học sinh Trong dạy học trực tuyến, sự giao tiếp chủ yếu diễn ra qua bàn phím, do đó giảng viên cần có tính kiên trì và khả năng đọc hiểu cảm xúc của người học Sự sáng tạo trong diễn đạt và khả năng truyền đạt thông tin là rất quan trọng, đồng thời cần khơi dậy cảm xúc và tăng cường khả năng tương tác trong quá trình giảng dạy.
Cần thay đổi phương pháp đánh giá để phù hợp với thực tiễn, bao gồm việc cho sinh viên thực hiện tiểu luận hoặc bài viết tự luận có tham khảo tài liệu, cũng như tạo cơ hội cho sinh viên thuyết trình về các đề tài.
Thái độ tích cực của giảng viên trong giảng dạy trực tuyến là yếu tố then chốt, giúp hỗ trợ và khuyến khích sinh viên Việc rèn luyện tinh thần trách nhiệm và nhiệt tình trong quá trình giảng dạy sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên hoàn thành tốt nhất việc học của mình.
Đối với gia đình và phụ huynh, việc đồng hành cùng con trong quá trình học trực tuyến là rất quan trọng Cần loại bỏ các phiền nhiễu như ti vi, thú nuôi và tiếng ồn để tạo môi trường học tập hiệu quả Cha mẹ nên khuyến khích thói quen tự học và khen ngợi con khi hoàn thành nhiệm vụ học tập Đồng thời, cần chăm sóc con cái đúng cách và tạo bầu không khí thoải mái, giúp trẻ sử dụng thành thạo công nghệ thông tin cũng như tham gia vào các hoạt động tại nhà.
Đối với sinh viên, việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng cho học trực tuyến là rất quan trọng, bao gồm sách vở, dụng cụ và thiết bị học tập Họ cần phát triển kỹ năng sử dụng máy tính và tài liệu số, đồng thời tìm hiểu kỹ về hệ thống phần mềm để tham gia học hiệu quả, lấy tài liệu và khắc phục sự cố Nếu có thắc mắc, sinh viên nên chủ động hỏi giảng viên hoặc trao đổi với bạn bè để được giải đáp kịp thời.
Trong quá trình học trực tuyến, học sinh và sinh viên cần cải thiện khả năng chú ý để theo kịp tốc độ chia sẻ màn hình Việc đọc nhanh và nắm bắt thông tin quan trọng là rất cần thiết Ngoài ra, việc ghi chép thường xuyên sẽ giúp củng cố kiến thức hiệu quả hơn.
Mỗi học sinh, sinh viên cần phát huy tinh thần tự giác trong việc học, tự nghiên cứu tài liệu và tích cực tham gia tương tác với giáo viên cũng như thảo luận nhóm Việc hỗ trợ lẫn nhau giữa các sinh viên, học theo nhóm, cùng làm bài tập và giải quyết vấn đề chung sẽ giúp bổ sung kiến thức hiệu quả hơn.
3.2.2.Giải pháp cụ thể Đầu tiên,việc dạy học được nói đến đầu tiên.Các lớp học cần trang bị những phương tiện học tập như:máy tính,điện thoại,phần mềm dạy học cùng các công cụ hỗ trợ như:webcam,tai nghe,…Việc sử dụng thành thạo những trang thiết bị giúp giáo viên tương tác tốt với học sinh,hiệu quả học tập sẽ cao hơn