Bi thi cúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 Låìi nọi âáưu Ngy nay, x häüi cng phạt triãøn ngỉåìi â cọ nhỉỵng bỉåïc tiãún måïi khoa hc k thût Cäng nghióỷp phaùt trióứn: caùc cọng trỗnh, nhaỡ maùy moỹc lón, thỗ vỏỳn õóử ọ nhióứm trổồỡng ngaỡy caỡng trồớ nãn tráưm trng.Trong âọ khê x âäüng cå âäút gỏy laỡ vọ cuỡng lồùn Vỗ thóỳ vióỷc thay thãú nhiãn liãûu måïi vaì cäng nghãû måïi âãø gim ä nhiãøm mäi trỉåìng v náng cao nàng sút âäüng cå âang âỉåüc cạc nh khoa hc quan tám nghiãn cỉïu Âäüng cå âäút sỉí dủng cạc loải nhiãn liãûu truưn thäúng cng våïi cạc phỉång tiãûn giao thäng váûn ti l ngưn gáy ä nhiãùm ch úu v nghiãm trng cho mäi trỉåìng khäng khê Ngy nay, våïi sỉû tiãún bäü ca khoa hc k thût cạc quaù trỗnh laỡm vióỷc cuớa õọỹng cồ õọỳt õaợ âỉåüc âiãûn tỉí hoạ, tin hc hoạ tảo nhỉỵng thnh cäng âạng kãø vãư ci thiãûn cäng sút âäüng cå, náng cao hiãûu suáút, tiãút kiãûm nhiãn liãûu, giaím ä nhiãùm mäi trỉåìng Nhỉng våïi sỉû gia tàng vãư sọỳ lổồỹng phổồng tióỷn giao thọng nhổ hióỷn thỗ cạc gii phạp trãn khäng âạp ỉïng âỉåüc cạc tiãu chøn khàõt khe ca lût mäi trỉåìng LPG l loải khê âäút cọ nhiãưu tỉû nhiãn v khàõc phủc âỉåüc nhỉỵng khọ khàn ca lût mäi trỉåìng Våïi âãư ti:” Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG cho xe HiJet Jumbo 1.6” â giụp em hiãøu âỉåüc vai tr ca LPG âäúi våïi cạc phỉång tiãûn giao thäng váûn ti D â ráút cäú gàõng nhỉng våïi thåìi gian hản chãú chàõc chàõn khäng thãø trạnh sai sọt, em ráút mong âỉåüc sỉû chè dảy ca qu Tháưy cä SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang Baìi thi cuäúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 Em xin chán thnh cm ån tháưy Âäù Phuù Baù õaợ tỏỷn tỗnh hổồùng dỏựn, caùc thỏửy bäü män v cạc sinh viãn â giụp em hon thnh âäư ạn ny  nàơng ngy 22 thạng nàm 2005 Sinh viãn thæûc hiãûn Nguyãùn Táún Træûc Chổồng1 TầNH HầNH NHIM MI TRặèNG DO PHặNG TIN GIAO THÄNG VÁÛN TI GÁY RA V HỈÅÏNG KHÀÕC PHỦC 1.1 TầNH HầNH NHIM MI TRặèNG DO PHặNG TIN GIAO THÄNG VÁÛN TAÍI GÁY RA 1.1.1 GIÅÏI THIÃÛU CHUNG Trong nhổợng thỏỷp nión gỏửn õỏy tỗnh hỗnh ọ nhióựm mäi trỉåìng âang l váún âãư hãút sỉïc nghiãm trng âäúi våïi mäùi quäúc gia trãn thãú giåïi Khi nãön cäng nghiãûp phạt triãøn lm cho âåìi säúng ngỉåìi õổồỹc caới thióỷn, mổùc sọỳng nỏng cao thỗ lổồỹng caùc cháút âäüc hải thi mäi trỉåìng ngy cng låïn Trong âọ khê thi âäüng cå âäút ln l úu täú âỉåüc cạc nh khoa hc quan tám nháút Näưng âäü ca cạc cháút gáy ä nhiãùm mäi trỉåìng khäng khê cọ màût khê x âäüng cå : NO x, CO, HC, bäư họng cọ xu hỉåïng gia tàng mảnh m cng våïi sỉû gia tàng ca cạc loải phỉång tiãûn giao thäng váûn ti Cạc säú liãûu cho bng dỉåïi âáy cho tháúy sỉû gia tàng mäüt cạch âạng ngải näưng âäü ca mäüt säú cháút ä nhiãùm báưu khê quøn Bng 1.1 Sỉû gia tàng ca cạc cháút ä nhiãùm khê quøn SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang Bi thi cúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 Cháút ä nhiãùm CO2 N2O CO SO2 Thåìi kyì tiãön cäng nghiãûp (ppm) 270 0,28 0,05 0,001 Hiãûn (ppm) 340 0,3 0,13 0,002 Täúc âäü tàng (%/nàm) 0,4 0,25 Bng 1.2 T lãû phạt thi cạc cháút ä nhiãùm åí Nháût (tênh theo %) Ngưn phạt ä nhiãùm CO HC NOx Ätä 93,0 57,3 39 Saín xuỏỳt õióỷn nng 0,1 0,1 21,5 Quaù trỗnh chaùy 0,0 26,4 31,3 cọng nghióỷp Caùc quaù trỗnh chaùy khaùc Cäng nghiãûp dáưu m Cạc hoảt âäüng khạc Täøng cäüng 6,3 0,7 0,8 0,6 100 14,8 0,7 100 5,1 2,6 100 Bng 1.3 T lãû phạt thi cạc cháút ä nhiãùm åí Mé (tênh theo %) Ngưn phạt ä nhiãùm CO HC NOx Ätä 64,7 45,7 36,6 Cạc phỉång tiãûn giao 9,0 7,2 10,5 thọng khaùc Quaù trỗnh chaùy 9,1 16,8 42,8 cäng nghiãûp Cäng nghiãûp dáưu m 5,2 5,3 1,7 Cạc hoảt âäüng khạc 12,5 25,0 8,4 Täøng cäüng 100 100 100 Qua cạc säú liãûu tỉì cạc bng trãn ta cọ thãø dãù dng nháûn tháúy ràịng tu theo chênh nàng lỉåüng ca mäùi nỉåïc m sỉû phán bäú t lãû phạt sinh ä nhiãùm ca cạc ngưn khạc nhỉng ngưn phạt sinh ä nhiãùm åí ä tä chiãúm tyí lãû cao nháút SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang Bi thi cúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 1.1.2 KHÊ X ÂÄÜNG CÅ V L THUÚT HÇNH THNH CẠC CHÁÚT Ä NHIÃÙM TRONG KHÊ XAÍ ÂÄÜNG CÅ 1.1.2.1 Cå chóỳ hỗnh thaỡnh CO CO laỡ chỏỳt khờ khọng maỡu, khọng muỡi, sinh quaù trỗnh chaùy khọng hoaỡn ton ca häùn håüp giu hay phán gii sn phỏứm cuớa quaù trỗnh chaùy Nọửng õọỹ CO phuỷ thuọỹc mảnh vo thnh pháưn häùn håüp () ÅÍ âiãưu kiãûn häùn håüp giu, lỉåüng äxi cọ màût häùn håüp khäng â âãø äxi hoạ hon ton cacbon ca nhiãn liãûu thnh khê CO Màût khạc åí âiãưu kiãûn nhiãût âäü cao, phn ỉïng phán gii sn pháøm chạy cng lm tàng näưng âäü CO c häùn håüp ngho Khi âäüng cå lm viãûc åí chãú âäü non ti, âiãưu kiãûn chạy ca häùn håüp khäng thûn låüi, tảo cạc vng chạy khäng hon ton củc bäü, nãn näưng âäü CO khê x cao cho d hãû säú dỉ lỉåüng khäng khê  âỉåüc bäü tảo häùn håüp âiãưu chènh dao âäüng chung quanh giaù trở chaùy hoaỡn toaỡn lyù thuyóỳt Chờnh vỗ thóỳ, ọtọ hoaỷt õọỹng thaỡnh phọỳ thỗ sổỷ phaït sinh CO âaïng quan tám nháút, âäüng cå thỉåìng xun lm viãûc åí chãú âäü ti tháúp 1.1.2.2 Cồ chóỳ hỗnh thaỡnh NOx - Cồ chóỳ hỗnh thaỡnh monoxyde nitồ (NO): Sổỷ hỗnh thaỡnh NO ọxy hoaù nitå khäng khê cọ thãø âỉåüc mä t bàịng cå chãú Zeldovich Trong âiãưu kiãûn hãû säú dỉ lỉåüng khäng khê xáúp xè nhỉỵng phn ỉïng chênh tảo thnh v phán hu NO l : O + N2   N + O2   SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang NO + N NO + O (1.1) (1.2) Bi thi cúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 N + OH   NO + H (1.3) Phn ỉïng (1.3) xy häùn håüp ráút giu NO tảo thnh mng lỉía v sn pháøm chạy phêa sau mng lỉía Trong õọỹng cồ, quaù trỗnh chaùy dióựn õióửu kiãûn ạp sút cao, vng phn ỉïng ráút mng ( khong 0,1mm) v thåìi gian chạy ráút ngàõn, thãm vo õoù aùp suỏỳt xylanh tng quaù trỗnh chaùy, âiãưu ny lm cho bäü pháûn khê chạy trỉåïc cao hån nhiãût âäü âảt âỉåüc sau khu vổỷc maỡng lổớa nón õaỷi bọỹ phỏỷn NO hỗnh thnh khu vỉûc sau mng lỉía - Cå chãú hỗnh thaỡnh dioxyde nitồ (NO2): Dioxyde nitồ NO2 õổồỹc hỗnh thnh tỉì monoxyde nitå NO v cạc cháút trung gian ca sn váût chạy theo phn ỉïng :   NO + HO2 NO2 + OH (1.4) Trong âiãöu kiãûn nhiãût âäü cao, NO cọ thãø bë phán gii theo phn ỉïng : NO2 + O   NO + O2 (1.5) Trong trỉåìng håüp NO2 sinh ngn lỉía bë lm mạt båíi mäi cháút cọ nhióỷt õọỹ thỏỳp thỗ phaớn ổùng (1.5) bở khọỳng chóỳ, nghéa l NO2 tiãúp tủc täưn tải sn váût chaùy NO2 cuợng hỗnh thaỡnh trón õổồỡng xaớ tọỳc âäü thi tháúp v cọ sỉû hiãûn diãûn ca äxy - Cồ chóỳ hỗnh thaỡnh protoxyde nitồ (N2O): Protoxyde nitồ N2O chuớ yóỳu hỗnh thaỡnh tổỡ caùc chỏỳt trung gian NH v NCO chụng tạc dủng våïi NO NH + NO   NCO + NO SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang   N 2O + H N2O + CO (1.6) (1.7) Bi thi cúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 N2O chuớ yóỳu õổồỹc hỗnh thaỡnh ồớ vuỡng ọxy hoaù coù näưng âäü ngun tỉí H cao, m hrä l cháút tảo sỉû phán hu mảnh protoxyde nitå theo phn æïng : N2O + H   N2O + H NH + NO   (1.8) N2 + OH (1.9) Chờnh vỗ vỏỷy N2O chố chióỳm tyớ lóỷ rỏỳt thỏỳp khê xaí cuía âäüng cå âäút 1.1.2.3 Cå chóỳ hỗnh thaỡnh HC Hydrocarbure chổa chaùy HC quaù trỗnh chaùy khọng hoaỡn toaỡn hoỷc mọỹt bọỹ phỏỷn häùn håüp nàịm ngoi khu vỉûc lan trn mng lỉía Âiãưu ny xy sỉû khäng âäưng nháút ca häùn håüp hồûc sỉû dáûp tàõt mng lỉía åí khu vỉûc gáưn thnh hay cạc khäng gian chãút, nghéa l åí khu vỉûc cọ nhiãût âäü tháúp Cå chãú täi mng lỉía cng våïi cạc khäng gian chãút l ngun nhán chênh phạt sinh HC khê x âäüng cå Täi mng lỉía hay sỉû dáûp tàõt mng lỉía diãùn tiãúp xục våïi thnh bưng chaùy Quaù trỗnh tọi maỡng lổớa coù thóứ xaớy cạc âiãưu kiãûn khạc : mng lỉía bë laỡm laỷnh quaù trỗnh tióỳp xuùc vồùi thaỡnh quaù trỗnh dởch chuyóứn hoỷc maỡng lổớa bở dỏỷp từt nhỉỵng khäng gian nh liãn thäng våïi bưng chạy Khi mng lỉía bë täi, s gii phọng mäüt låïp mng häùn håüp chỉa chạy hay chạy khäng hon ton trãn cạc bãư màût tiãúp xục hay åí cạc khäng gian chãút 1.1.3 TẠC HẢI CA KHÊ X ÂÄÜNG CÅ 1.1.3.1 Âäúi våïi sỉïc kho ngỉåìi SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang Bi thi cúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 Taïc hải ca CO : CO ngàn cn sỉû dëch chuøn häưng cáưu mạu lm cho cạc bäü pháûn ca cå thãø bë thiãúu äxy Nản nhán bë tỉí vong 70% säú häöng cáöu bë khäúng chãú ( näưng âäü CO khäng khê låïn hån 1000ppm) ÅÍ näưng âäü tháúp hån, CO cng cọ thãø gáy nguy hiãøm láu di âäúi våïi ngỉåìi : 20% häưng cáưu bë khäúng chãú nản nhán bë nhỉïc âáưu, chọng màût, bưn nän v tè säú ny lãn âãún 50%, no bäü ngỉåìi bàõt âáưu bë nh hỉåíng mảnh Tạc hải ca NOx : NOx l h cạc oxyde nitå NO khäng nguy hiãøm máúy, nhỉng l cå såí âãø tảo NO NO2 l mäüt cháút khê cọ mu håi häưng, cọ mi, khỉïu giạc cọ thãø phạt hiãûn näưng âäü ca khäng khê âảt khong 0,12ppm NO2 l cháút khọ ho tan nãn cọ thãø theo âỉåìng hä háúp âi sáu vo phäøi gáy viãm v lm hu hoải cạc tãú bo ca cå quan hä háúp Nản nhán bë máút ng, ho, khọ thåí Tạc hải ca HC : HC gáy tạc hải âãún sỉïc kho ngỉåìi ch úu l cạc hydrocarbure thåm Tỉì láu ngỉåìi ta â xạc âënh âỉåüc vai tr ca benzen càn bãûnh ung thỉ mạu näưng âäü ca låïn hån 40ppm hồûc gáy räúi loản hãû tháưn kinh näưng âäü låïn hån 1g/m 3, âäi l ngun nhán gáy cạc bãûnh vãư gan Tạc hải ca SO2 : Oxyde lỉu hunh l mäüt cháút hạo nổồùc, vỗ vỏỷy noù rỏỳt dóứ hoaỡ tan vaỡo nổồùc mi, bë äxy hoạ thnh H2SO4 v múi amonium räưi âi theo âỉåìng hä háúp âi sáu vo phäøi Màût khạc, SO2 lm gim kh nàng âãư khạng ca cå thãø v lm tàng cỉåìng âäü tạc hải ca cạc cháút ä nhiãùm khạc âäúi våïi nản nhán Tạc hải ca bäư họng : Bäư họng täưn tải dỉåïi daỷng caùc haỷt rừn coù õổồỡng kờnh trung bỗnh khoaớng 0,3m nãn SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang Baìi thi cúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 ráút dãù xám nháûp sáu vaìo phäøi Sỉû nguy hiãøm ca bäưì họng, ngoi viãûc gáy tråí ngải cho cå quan hä háúp báút k mäüt håüp cháút cå hc no khạc cọ màût khäng khê, cn l ngun nhán gáy bãûnh ung thỉ cạc hydrocarbure thåm mảch vng háúp thủ trãn bóử mỷt cuớa chuùng quaù trỗnh hỗnh thaỡnh Taùc haỷi cuớa chỗ (Pb) : Chỗ coù mỷt khờ xaớ Theùtraùetyl chỗ Pb (C2H5)4 õổồỹc pha vaỡo xng âãø tàng chäúng kêch näø ca nhiãn liãûu Sỉû pha träün cháút phủ gia ny vo xàng hiãûn váùn cn âãư ti bn ci ca giåïi khoa hc Chỗ khờ xaớ õọỹng cồ tọửn taỷi dổồùi daỷng nhỉỵng hảt cọ âỉåìng kênh cỉûc bẹ nãn ráút dãù xám nháûp vo cå thãø qua da hồûc âỉåìng hä háúp Khi â vo âỉåüc cå thãø, khong tỉì 30% õóỳn 40% lổồỹng chỗ naỡy õi vaỡo maùu Sổỷ hióỷn dióỷn cuớa chỗ gỏy xaùo trọỹn ion ồớ naợo, gỏy trồớ ngaỷi cho sổỷ tọứng hồỹp enzyme õóứ hỗnh thnh häưng cáưu, v âàûc biãût hån nỉỵa cọ tạc âäüng lãn hãû tháưn kinh lm tr em cháûm phạt trióứn trờ tuóỷ Chỗ bừt õỏửu gỏy nguy hióứm õọỳi våïi ngỉåìi näưng âäü ca mạu khäng vỉåüt quạ 200 âãún 250 g/lêt 1.1.3.2 Âäúi våïi mäi trỉåìng - Thay âäøi nhiãût âäü khê quøn: Sỉû hiãûn diãûn ca cạc cháút ä nhiãùm, âàûc biãût l nhỉỵng cháút gáy hiãûu ỉïng nh kênh, khäng khê aớnh hổồớng õóỳn quaù trỗnh cỏn bũng nhióỷt cuớa bỏửu khê quøn,lm cho nhiãût âäü báưu khê quøn tàng lãn.Trong säú nhỉỵng cháút gáy hiãûu ỉïng nh kênh, ngỉåìi ta quan tỏm õóỳn khờ carbonic CO2, vỗ noù laỡ thaỡnh pháưn chênh sn pháøm chạy ca nhiãn liãûu cọ chỉïa thnh pháưn carbon SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang Bi thi cúi khoạ Kho sạt hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 Våïi täúc âäü gia tàng näưng âäü khê carbonic báưu khê quøn hiãûn ngỉåìi ta dỉû âoạn vo giỉỵa thãú k 22, näưng âäü khê carbonic cọ thãø tàng lãn gáúp âäi Khi âọ theo dỉû ca cạc nh khoa hc, s xy sỉû thay âäøi quan trng âäúi våïi sỉû cán bàịng nhiãût trãn qu âáút : Nhiãût âäü báưu khê quøn s tàng lãn tỉì âãún oC Mäüt pháưn bàng åí vng Bàõc cỉûc v Nam cỉûc s tan lm tàng chiãưu cao mỉûc nỉåïc biãøn Lm thay âäøi chãú âäü mỉa giọ v sa mảc hoạ thãm bãư màût trại âáút - nh hỉåíng âãún sinh thại: Sỉû gia tàng ca NOx, âàûc biãût l protoxyde nitå N 2O cọ nguy cå lm gia tàng sỉû hy hoải låïp ozone åí thỉåüng táưng khê quøn, låïp khê cáưn thiãút âãø lc tia cỉûc têm phạt xả tỉì màût tråìi Tia cỉûc têm gáy ung thỉ da vaì gáy âäüt biãún sinh hoüc, âàûc biãût laì âäüt biãún sinh cạc vi trng cọ kh nàng lm láy lan cạc bãûnh lả dáùn âãún hu hoải sỉû säúng ca mi sinh váût trãn trại âáút giäúng âiãưu kiãûn hiãûn trãn Sao Ha Màût khạc cạc cháút khê cọ acide nhỉ: SO 2, NO2, bë oxy hoạ thnh acide sulfuric, acide nitric ho tan nỉåïc, tuút, sỉång m lm hu hoải thm thỉûc váût trãn trại âáút (mỉa acide) v gáy n moỡn caùc cọng trỗnh kim loaỷi Nhổ vỏỷy, chuùng ta â tháúy r sỉû nguy hải ca cạc cháút gáy ä nhiãùm mäi trỉåìng cạc phỉång tiãûn giao thäng váûn ti gáy ta, âàûc biãût l cạc phỉång tiãûn sỉí dủng cạc lải nhiãn liãûu truưn thäúng xàng , dáưu diesel Màûc d våïi sỉû phạt triãøn ca khoa hc k thût, hiãûn cạc phỉång tiãûn â âỉåüc trang bë nhỉỵng thiãút bë ỉïng dủng SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang Bi thi cúi khoạ Kho saït hãû thäúng nhiãn liãûu LPG trãn xe HiJet Jumbo1.6 k thût cäng nghãû âiãûn tỉí, tin hc Âiãưu âọ â gọp pháưn náng cao nàng kinh tãú v k thût cho cạc phỉång tiãûn, gim ä nhiãùm mäi trỉåìng Nhỉng våïi täúc âäü gia tàng ca cạc loải phỉång tiãûn hiãûn nay, âãø gim ä nhiãùm mäi trổồỡng thỗ ngoaỡi caùc giaới phaùp kyợ thuỏỷt cọng nghóỷ chụng ta cáưn nghiãn cỉïu v sỉí dủng cạc ngưn nàng læåüng måïi, nhiãn liãûu måïi khäng gáy ä nhiãùm mäi trỉåìng hay gáy ä nhiãùm mäi trỉåìng ráút êt âãø thay thãú cho cạc loải nhiãn liãûu truưn thäúng SVTH :Nguyễn Tấn Trực Trang 10