Lời Mở dầu Đất nước ta bước vào giai đoạn cơng nghiệp hốHiện đại hố Tồn đảng, tồn dân ta gia sức xây dựng sở vật chất, kỹ thuật, bước nâng cao đời sống nhân dân Trong thời đại ngày nay, mở cửa hội nhập kinh tế yêu cầu tất yếu quốc gia trình phát triển kinh tế Khi tham gia hội nhập, mở cửa tận dụng hỗ trợ vốn, kỹ thuật, cơng nghệ từ bên ngồi, thúc đẩy q trình xuất nhập khẩu, nâng cao vị Việt Nam giới Tuy nhiên, hội nhập, mở cửa có nghĩa phải chấp nhận cạnh tranh theo đòi hỏi kinh tế thị trường tức phải tiến hành tự hoá thương mại, giảm bớt can thiệp nhà nước để kinh tế điều tiết quy luật kinh tế thị trường Hiện giới ngày xuất nhiều tổ chức liên kết kinh tế với thoả thuận thương mại khu vực như: EU Tây Âu, NAFTA Bắc Mỹ đời thách thức không nhỏ đà tăng trưởng ASEAN Việt Nam trở thành thành viên thức ASEAN từ năm 1995 bắt đầu thực chương trình hội nhập AFTA từ năm 1996 Với trình độ phát triển mức thấp hơn, lại trình chuyển đổi, kinh tế Việt Nam khơng thể tránh khỏi thách thức lớn trình thực cam kết với AFTA.Đặc biệt lĩnh vực xuất nước ta cần phải tận dụng tối đa lợi mà trình hội nhập vào AFTA mà quan trọng trình thực việc giảm thuế quan xuất CEPT hạn chế đến mức thấp bất lợi CEPT mang lại Vì vậy, việc nghiên cứu q trình tự hố thương mại nước thành viên ASEAN theo chương trình xây dựng khu vực mậu dịch tự ASEAN để rút học kinh nghiệm, đề biện pháp phù hợp để Việt Nam hội nhập AFTA thành công tăng cường trình xuất nước ASEAN vấn đề cấp thiết Do đó, em chọn đề tài đề án mơn học kinh tế Thương Mại "Thúc đẩy xuất hàng hoá Việt Nam điều kiện thực lộ trình AFTA-CEPT" Mặc dù cố gắng thời gian có hạn với lực hiều biết cịn hạn chế nên đề án khơng tránh khỏi thiếu xót Kính mong thầy, giáo bạn quan tâm đóng góp ý kiến để đề án hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn giúp đỡ tận tình thầy cô giáo khoa Thương Mại bạn bè lớp Đặc biệt hướng dẫn trực tiếp , tận tình, tỷ mỉ giao TS Phan Tố Uyên giúp đỡ bạn bè nhóm để em hồn thành đề án thời hạn Hà Nội ngày tháng năm 2004 Sinh Viên Chương I Những vấn đề khu vực mậu dịch tự ASEAN (AFTA) Tính tất yếu khách quan hội nhập kinh tế quốc tế nói chung AFTA nói riêng 1.1 Cơ sở hội nhập kinh tế Ngày nay, quốc gia hành tinh trình phát triển bước tạo lập nên mối quan hệ song phương đa phương nhằm bước tham gia vào liên kết kinh tế quốc tế với mức độ khác nhau, nhằm đưa lại lợi ích thiết thực cho bên Chính liên kết kinh tế quốc tế biểu rõ nét hai xu hướng khu vực hố tồn cầu hố diễn sơi động đặc biệt quan trọng năm gần  Khu vực hố kinh tế hình thức chủ yếu Q trình quốc tế hố đời sống kinh tế giới diễn cấp độ khác với xu hướng tồn cầu hố đơi với xu hướng khu vực hố Tồn cầu hố kinh tế hình thành thị trường giới thống nhất, hệ thống tài tín dụng tồn cầu, việc phát triển mở rộng phân công lao động quốc tế theo chiều sâu, mở rộng giao lưu kinh tế khoa học – công nghệ nước quy mơ tồn cầu, việc giải vấn đề kinh tế – xã hội có tính chất tồn cầu vấn đề dân số, tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường sinh thái… Trong đó, khu vực hố kinh tế diễn không gian địa lý định nhiều hình thức khu vực mậu dịch tự do, đồng minh( liên minh ) thuế quan, đồng minh tiền tệ, thị trường chung, đồng minh kinh tế …nhằm mục đích hợp tác hỗ trợ lẫn phát triển, bước xoá bỏ cản trở việc di chuyển tư bản, lực lượng lao động, hàng hố dịch vụ… tiến tới tự hố hồn tồn di chuyển nói nước thành viên khu vực quốc gia có kinh tế thị trường phát triển ( hay gọi quốc gia cơng nghiệp phát triển ) xu hướng tham gia vào hội nhập vào kinh tế nước khu vực bảo hộ mậu dịch ngày gia tăng Việc tham gia mạnh mẽ rộng rãi vào khối liên kết kinh tế khu vực, bước tiến tới thể hoá cao thông qua văn bản, hiệp định kỹ kết đưa lạicho quốc gia liên minh ổn định, hợp tác phát triển, thành viên hưởng ưu đãi kinh tế, trị… Tình hình khứ, tương lai đặt cho quốc gia phát triển giới nói chung quốc gia Đơng nam nói riêng hội thách thức Cho đến hình thành hàng chục khối liên kết kinh tế quốc tế nước phát triển châu Mỹ Latinh, châu Phi, châu Sự liên kết quốc gia phát triển, ngồi mục đích hợp tác hỗ trợ phát triển cịn nhằm mục tiêu chống lại sách bảo hộ mậu dịch nước công nghiệp phát triển Việc hình thành khu vực liên kết hội nhập quốc gia vào kinh tế nước khu vực với mức độ khác tuỳ thuộc vào khu vực liên kết hình thức liên kết Cụ thể liên kết sau : + Khu vực mậu dịch tự hay khu buôn bán tự + Liên minh thuế quan + Thị trường chung + Liên minh tiền tệ + Liên minh kinh tế 1.2 Tác động hội nhập kinh tế quốc tê Việt Nam Hội nhập kinh tế quốc tế xu tất yếu khách quan giới ngày Đối với nước phát triển (trong có Việt Nam) hội nhập kinh tế quốc tế đường tốt để rút ngắn khoảng cách tụt hậu so với nước khác có điều kiện phát huy lợi so sánh phân cơng lao động hợp tác quốc tế Như vấn đề đặt Việt Nam khơng cịn “hội nhập” hay “khơng hội nhập” mà phải hội nhập để tận dụng tốt hội, giảm thách thức trình phát triển điều kiện giới có nhiều biến động khó dự đốn trước Trước đây, tính chất xã hội hố q trình sản xuất chủ yếu lan toả phạm vi biên giới quốc gia, gắn trình sản xuất , kinh doanh riêng rẽ lại với nhau, hình thành tập đồn kinh tế quốc gia làm xuất phổ biến loại hình công ty cổ phần kinh tế quốc gia Qua quan hệ sở hữu tư liệu sản xuất có thay đổi đáng kể, hình thành nên sở hữu hỗn hợp Từ đó, việc đáp ứng yêu cầu quy mô lớn cho sản xuất kinh doanh ngày thuận lợi tình hình địi hỏi tham gia ngày lớn phủ quốc giacó kinh tế phát triển Bởi lẽ, nước nước mạnh vốn, cơng nghệ, trình độ quản lý… Ngày nay, mặt phát triển cao lực lượng sản xuất làm cho tính chất xã hội hố vượt khỏi phạm vi biên giới quốc gia, lan toả sang nước khu vực giới Mặt khác tự thương mại trở thành xu hướng tất yếu xem nhân tố quan trọng thúc đẩy buôn bán giao lưu quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nâng cao đời sống quốc gia Vì hầu hết quốc gia giới điều chỉnh sách theo hướng mở cửa , giảm tiến tới dỡ bỏ rào cản thương mại, tạo điều kiện cho việc lưu chuyển nguồn lực hàng hoá tiêu dùng quốc gia Có thể nói hội nhập kinh tế nước khu vực đưa lại lợi ích kinh tế khác cho người sản xuất người tiêu dùng nước thành viên Đặc biệt Việt Nam mở cửa hội nhập với nước khu vực toàn giới xu tất yếu Chính hội nhập đem lại cho Việt Nam nhiều lợi ích đáng kể Cụ thể: Một là, tạo lập quan hệ mậu dịch nước thành viên, mở rộng khả xuất, nhập hàng hoá Việt Nam với nước, khu vực khác giới Cũng điều kiện mà tiềm kinh tế Việt Nam khai thác cách có hiệu Chính việc tạo lập mậu dịch tự hội nhập khu vực làm tăng thêm phúc lợi thông qua thay ngành, trước hết cơng nghiệp Việt Nam có chi phí cao ngành có chi phí thấp quốc gia nhận ưu đãi Cũng điều kiện này, lợi ích người tiêu dùng tăng lên nhờ hàng hoá nước thành viên đưa vào Việt Nam nhận ưu đãi Do đó, hàng hố hạ xuống làm cho người dân nước chủ nhà mua khối lượng hàng hố lớn với chi phí thấp Hai là, hội nhập khu vực cịn góp phần chuyển hướng mậu dịch, chuyển hướng diễn phổ biến hình thành liên minh thuế quan điều kiện nước thành viên liên minh trở nên thuận lợi hơn, hấp dẫn trước trường hợp nước liên minh tiến hành nhập hàng hố quốc gia ngồi liên minh với giá thấp hơn, thay việc nhập sản phẩm loại nước liên minh mà giá lại cao hơn( hưởng sánh ưu đãi thuế quan…) ưu đãi nước thành viên liên minh đưa tới chuyển hướng mậu dịch nói ( tức thay người cung cấp sản phẩm loại có chi phí thấp khơng hưởng sách ưu đãi người cung cấp sản phẩm với chi phí cao ( hiệu ) hưởng ưu đãi khối Ba là, hội nhập vào khu vực, thực tự hoá Thương Mại tạo điều kiện cho Việt Nam có điều kiện thuận lợi việc tiếp thu vốn, cơng nghệ, trình độ quản lý…từ quốc gia khác liên minh Về lâu dài tự hố Thương Mại góp phần tăng suất lao động, tăng trưởng kinh tế, tự hoá Thương Mại giúp tăng trưởng kinh tế hai cách: tăng xuất tăng suất cận biên yếu tố sản xuất vốn lao động Bên cạnh lợi ích kinh tế chủ yếu đây, cần phải thấy việc hội nhập vào kinh tế nước khu vực với hình thức liên kết đa dạng từ thấp đến cao đặt cho nước ta thử thách cần phải ứng xử cho phù hợp với trình tự hố Thương Mại Những thử thách : - Phải nhanh chóng điều chỉnh lại cân đối kinh tế sở xoá bỏ hạn chế Thương Mại thuế quan, hàng rào phi thuế quan, phải kể đến điều chỉnh cấu ngành, cấu vùng, cấu giá tỷ giá hối đoái - Vấn đề việc làm giải thất nghiệp - Cải cách hệ thống tài khoá, đặc biệt trường hợp thuế quan mậu dịch có tỷ trọng đáng kể nguồn thu ngân sách làm nảy sinh kho khăn qua trình cân đối ngân sách phủ - Cần phải thiết lập khuôn khổ pháp lý chung ( luật chơi chung) nước thành viên Trước hết, cần phải giải số vấn đề có liên quan tới quy định thuế quan, hải quan, chuẩn mực lao động, môi trường sinh thái, chất lượng sản phẩm… - Vấn đề giải công bằng, bình đẳng xã hội nước nội khu vực Như vậy, việc hội nhập vào kinh tế nước khu vực, hình thành dạng liên kết kinh tế quốc tế đưa lại cho Việt Nam thuận lợi khó khăn, lợi ích kinh tế khác Vì vậy, cần tính tốn cân nhắc, lựa chọn để đưa định thích hợp trình hội nhập nhằm đạt hiệu kinh tế cao Quá trình hình thành phát triển Khu vực mậu dịch tự ASEAN (AFTA ) 2.1 Quá trình hình thành phát triển Ngày 28/7/1995 Việt Nam trở thành thành viên thức thứ hiệp hội nước Đông nam ASEAN Sự kiện trọng đại đánh dấu thành công to lớn sách đối ngoại Đảng cộng sản Việt Nam, đánh đấu bước phát triển trình hội nhập Việt Nam vào cộng đồng quốc tế liên kết kinh tế quốc tế Với thành viên với số dân 430 triệu người, diện tích 3,5 triệu km2, thu nhập bình qn đầu người 1680 USD ASEAN cửu ngõ Đông Nam á, nơi hội tụ giao lưu kinh tế quốc tế trở thành khu vực phát triển động châu toàn giới Kể từ ngày 1/1/1993 nước ASEAN thoả thuận xây dựng khối mậu dịch tự ASEAN- AFTA thị trường chung rộng lớn long Đơng nam Đặc biệt chương trình ưu đãi thuế quan hữu hiệu chung( CEPT ), thực giảm thuế quan hàng rào phi thuế quan khoảng thời gian lúc đầu dự định 15 năm sau rút xuống 109 năm 1/1/1993 có ý nghĩa quan trọng tác động sâu sắc đến kinh tế quốc gia Mục tiêu chương trình đến năm 2003 giảm thuế quan hàng hoá sản xuất nội khối xuống tới mức 0-5% Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ vừa qua đề yêu cầu