LUẬN VĂN Phát huy vai trị thơng tin chớnh trị - xã hội hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ báo cáo viên cấp sở tỉnh Cà Mau Mở đầu Tính cấp thiết đề tài Lịch sử tồn phát triển nhân loại khẳng định vai trò quan trọng thông tin Ngày nay, thông tin nhu cầu sống người, để tồn phát triển, người phải thường xuyên tiếp nhận xử lý thơng tin nhanh chóng, kịp thời, xác, đề phương án hành động phù hợp Trong bối cảnh tồn cầu hố, phương tiện thông tin đại đáp ứng phần lớn nhu cầu thông tin cho cán nhân dân Tuy nhiên, thơng tin trị - xã hội đến với cán bộ, đảng viên nhân dân - sở chưa thường xuyên, không đầy đủ, thiếu hệ thống ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội địa phương Đảng ta nhận thức sớm ban hành Chỉ thị số 14-CT/TW “Về việc tổ chức đội ngũ Báo cáo viên tuyên truyền viên Đảng” từ năm 1977; năm 1997, Trung ương Đảng tiếp Thông báo số 71-TB/TW “Về việc tăng cường lãnh đạo đổi công tác tuyên truyền miệng”; ngày 15/10/2007, Đảng ta tiếp tục ban hành Chỉ thị số 17-CT/TW “Về tiếp tục đổi nâng cao chất lượng, hiệu cơng tác tun truyền miệng tình hình mới” nhằm sớm đưa đường lối, chủ trương, nghị Đảng, pháp luật Nhả nước vào sống Thực tiễn 30 năm qua chứng minh rằng: Báo cáo viên (BCV) lực lượng nòng cốt, chủ yếu trực tiếp tun truyền, phổ biến thơng tin trị - xã hội đến nhân dân mà không phương tiện thơng tin thay Bởi tuyên truyền miệng vừa khoa học vừa nghệ thuật chuyển tải nhiều thông tin, từ thơng tin thống có tính chất hệ thống, phân tích tỉ mỉ kinh tế-xã hội đến thông tin khoa học, kỹ thuật, v.v , đồng thời chuyển tải thông điệp mang yếu tố tâm lý tình cảm người nói đến người nghe mà phương tiện khác chuyển tải hết Trong thời kỳ cơng nghiệp hố, đại hoá nước ta nay, Đảng ta xác định: Phát triển kinh tế trọng tâm, xây dựng Đảng then chốt, văn hoá tảng tinh thần xã hội Để ba trụ cột phát triển bền vững thơng tin trị - xã hội phải cung cấp kịp thời, đầy đủ, xác cho đội ngũ BCV thông qua hoạt động tuyên truyền miệng báo cáo viên thông tin đến sở, thâm nhập vào sở tạo nên thống ý chí hành động nội tồn xã hội Đó yêu cầu quan trọng, có ý nghĩa định chiến lược “Đi tắt, đón đầu” Đảng Nhà nước ta nhằm sớm đưa Việt Nam thoát khỏi nước nghèo, phát triển phấn đấu đến năm 2020 nước ta trở thành nước công nghiệp, bước đại Do nguyên nhân khách quan chủ quan khác nhau, việc cung cấp thông tin trị - xã hội cho đội ngũ BCV hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ nước ta nói chung, Cà Mau nói riêng nhìn chung chưa ngang tầm với nhiệm vụ trị Vấn đề đặt làm để phát huy vai trị thơng tin trị - xã hội hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV trước yêu cầu hội nhập quốc tế vấn đề xúc Với nhận thức đó, tác giả chọn đề tài: “Phát huy vai trị thơng tin chớnh trị - xã hội hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ báo cáo viên cấp sở tỉnh Cà Mau nay” để viết luận văn thạc sĩ triết học Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Thông tin tượng khách quan có ảnh hưởng đến lĩnh vực đời sống xã hội Mỗi ngành, địa phương người có cách tiếp cận, nghiên cứu, khai thác, xử lý thơng tin phục vụ mục đích đề Nghiên cứu vấn đề này, tác giả luận văn có điều kiện tiếp cận với số cơng trình nghiên cứu sau: - Cơng trình nghiên cứu khoa học tác giả Lê Thị Duy Hoa, Thông tin vấn đề tiếp nhận xử lý thông tin tư người Việt Nam, Luận án tiến sĩ Triết học, Hà Nội, 2001 Tác giả tập trung phân tích làm rõ chất thơng tin góc độ triết học, vấn đề tiếp nhận xử lý thông tin tư người Việt - Công trình nghiên cứu tác giả Phan Thị Thanh Hải, Thông tin với hoạt động giảng dạy lý luận Mác - Lênin trường đại học, Luận văn thạc sĩ Triết học, Hà Nội, 2003 Tác giả phân tích rõ chất thơng tin, phân loại thơng tin phát huy vai trị thơng tin hoạt động giảng dạy lý luận Mác - Lênin - Cơng trình nghiên cứu tác giả Nguyễn Thị Huệ, Thông tin với hoạt động lãnh đạo, quản lý cán chủ chốt cấp sở, Luận văn thạc sĩ Triết học, Hà Nội 2007 Tác giả phân tích sâu vai trị thơng tin hoạt động lãnh đạo, quản lý cán chủ chốt cấp sở đề giải pháp phát huy vai trị của thơng tin hoạt động lãnh đạo, quản lý - Cơng trình nghiên cứu tác giả Huỳnh Minh Khởi, Nâng cao trình độ lý luận trị cho đội ngũ báo cáo viên Đảng cấp huyện đồng sông Cửu Long, Luận văn thạc sĩ Triết học, Hà Nội, 2006 Tác giả tập trung nghiên cứu lý luận trị vai trị hoạt động người báo cáo viên Và số báo khoa học đăng tạp chí Các cơng trình nghiên cứu viết tác giả đề cập đến vấn đề thơng tin vai trị thơng tin nhiều góc độ khác Cụ thể tác giả tiếp cận nhiều khái niệm thông tin, tác động thông tin hoạt động giảng dạy lý luận trị Mác- Lênin, với hoạt động lãnh đạo, quản lý cán chủ chốt song vấn đề vai trị thơng tin trị - xã hội hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV cấp sở mà mảng đề tài trống chưa nghiên cứu Vì vậy, việc nghiên cứu vấn đề có ý nghĩa lý luận thực tiễn cấp bách Mục đích nhiệm vụ luận văn Trên sở làm rõ chất, vai trò thơng tin trị - xã hội hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV cấp sở Cà Mau, đề xuất số giải pháp nhằm phát huy có hiệu vai trị thơng tin trị - xã hội hoạt động tuyên truyền đội ngũ BCV sở Cà Mau Để đạt mục đích trên, luận văn tập trung giải nhiệm vụ sau: - Tìm hiểu khái niệm đặc điểm thơng tin trị - xã hội, vai trị hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV cấp sở - Phân tích thực trạng mơi trường thơng tin trị - xã hội vấn đề phát huy vai trị hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV sở Cà Mau - Trình bày số giải pháp nhằm phát huy có hiệu vai trị thơng tin trị - xã hội hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV viên cấp sở Cà Mau trước yêu cầu Phạm vi nghiên cứu luận văn Dựa vào lý luận phản ánh thơng tin trị - xã hội xem xét với tư cách thuộc tính khách quan vật chất, đa dạng phản ánh, thể rõ hơn, sinh động theo tiến trình phát triển thông tin giới khách quan tác động đến hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV cấp sở Do vậy, phạm vi nghiên cứu luận văn giới hạn tìm hiểu trực trạng mơi trường thơng tin trị - xã hội vai trị hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV cấp sở Cà Mau năm năm trở lại Cơ sở lý luận phương pháp nghiên cứu luận văn - Cơ sở lý luận: + Luận văn thực sở vận dụng nguyên lý chủ nghĩa vật biện chứng chủ nghĩa vật lịch sử, đặc biệt lý luận nhận thức vật biện chứng + Luận văn vận dụng quan điểm, đường lối Đảng ta công tác tuyên truyền miệng đội ngũ BCV - Phương pháp nghiên cứu: + Sử dụng phương pháp chủ nghĩa vật biện chứng chủ nghĩa vật lịch sử + Kết hợp phương pháp khác: Phân tích tổng hợp, phương pháp điều tra xã hội học Đóng góp mặt khoa học luận văn Luận văn góp phần hệ thống hố khái niệm thơng tin trị - xã hội rõ vai trị hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV cấp sở Luận văn rõ thực trạng phát huy vai trị thơng tin trị - xã hội hoạt động tuyên truyền miệng đội ngũ BCV cấp sở Cà Mau, đề xuất số giải pháp phát huy vai trị thơng tin trị - xã hội cơng tác tuyên truyền miệng đội ngũ BCV cấp sở Cà Mau trước yêu cầu ý nghĩa luận văn - Luận văn góp phần cấp uỷ Ban Tuyên giáo cấp tham khảo vận dụng viện xây dựng môi trường thơng tin trị - xã hội cung cấp thơng tin trị - xã hội cho đội ngũ BCV Đồng thời xây dựng chiến lược đào tạo cán Tuyên giáo, BCV tình hình - Dùng làm tài liệu tham khảo bồi dưỡng nghiệp vụ công tác tuyên truyền miệng cho đội ngũ BCV Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo phụ lục, luận văn kết cấu thành chương, tiết Chương THƠNG TIN CHÍNH TRỊ-XÃ HỘI VÀ VAI TRỊ CỦA NĨ TRONG HOẠT ĐỘNG TUN TRUYỀN MIỆNG CỦA ĐỘI NGŨ BÁO CÁO VIÊN CẤP CƠ SỞ 1.1 Thông tin trị - xã hội - chất đặc trưng 1.1.1 Bản chất thơng tin trị - xã hội Thông tin tượng khách quan, đóng vai trị quan trọng đời sống giới sinh vật nói chung, người nói riêng Khơng có thơng tin, vật lồi người không tồn phát triển Thông tin trở thành nhu cầu sống cịn mn lồi, kể loài người Để tồn phát triển, người luôn phải tiếp nhận xử lý thơng tin Dựa sở xem xét trình độ phản ánh, cấu trúc thơng tin, người ta phân thông tin thành ba loại: Thông tin giới vô sinh, thông tin giới hữu thông tin xã hội người Thông tin giới vơ sinh q trình thơng tin thụ động, sơ đẳng, chưa đầy đủ, “tự điều chỉnh” tồn cho thích hợp với môi trường xung quanh vật tượng bị tác động Thông tin giới hữu sinh loại thơng tin có tính điều khiển, có chọn lọc tác động từ mơi trường xung quanh, có ảnh hưởng trực tiếp tới mơi trường sống chúng Thông tin xã hội người dạng thông tin cao nhất, phức tạp nhất, có tính mục đích, có tham gia phản ánh có ý thức người Thơng tin xã hội giúp người khơng thích nghi với mơi trường sống mà cịn tác động, sáng tạo theo mục đích, nhu cầu người Q trình thích nghi cải tạo môi trường đồng thời q trình người tự hồn thiện góc độ trị, thơng tin phản ánh quan hệ trị đây, chủ thể thơng tin xem xét chủ thể trị trực tiếp Mỗi giai cấp, dân tộc, tổ chức trị -xã hội khác phản ánh tượng xã hội khác theo nhu cầu, mục đích, lợi ích truyền thống riêng Thơng tin trị - xã hội phận quan trọng đặc biệt thơng tin xã hội “Thơng tin trị - xã hội thông tin đời sống xã hội mang dấu ấn quan điểm trị tư tưởng, quan điểm đường lối chủ thể xã hội định” [32, tr.62] “Thơng tin trị - xã hội thông tin phản ánh mặt trị thơng tin xã hội [32, tr.8] Như vậy, thơng tin trị - xã hội phản ánh mặt trị tồn đời sống xã hội người Khi xem xét mặt trị tượng xã hội, thơng tin trị - xã hội không tách rời mà dựa vào thơng tin khác, khai thác mặt trị thơng tin Hay nói cách khác thơng tin trị - xã hội thơng tin hoạt động trị-xã hội người, mang ý nghĩa trị-xã hội định Như vậy, thơng tin trị - xã hội thơng tin quan hệ trị - xã hội phong phú hình thái kinh tế - xã hội khác nhau, mối quan hệ có tính quy luật đặc thù lĩnh vực đời sống xã hội Tiếp nhận thơng tin đó, chủ thể xã hội có để định hướng hoạt động xã hội hành vi cụ thể sinh hoạt hàng ngày thích hợp với truyền thống dân tộc, đặc điểm đất nước thời đại Đồng thời thơng tin trị - xã hội giúp người tự điều chỉnh tiến độ, biện pháp mục tiêu hoạt động phù hợp với nhận thức quy luật khách quan xã hội hay biến đổi thực tế quốc gia - dân tộc điều kiện hồn cảnh lịch sử cụ thể Thơng tin trị - xã hội phục vụ trực tiếp cho hoạt động trị, cơng tác trị, tư tưởng; công cụ phương tiện thiếu hoạt động trị-xã hội Trên sở thơng tin trị - xã hội, chủ thể quản lý đề chủ trương, sách, mục tiêu, biện pháp lĩnh vực hoạt động trị- xã hội hợp lý Thơng tin trị - xã hội liên quan trực tiếp gián tiếp đến vấn đề quyền lực Nó góp phần bảo vệ, củng cố, phát triển nhằm thay đổi chế độ xã hội Chính mà quan thơng tin dù mang hình thức phục vụ cho lý tưởng, tơn mục đích có nội dung trị Thơng tin trị - xã hội không đơn thông tin truyền bá vào tư tưởng xã hội mà thơng tin có vai trị làm thay đổi quan điểm, lập trường tư tưởng đối tượng chịu tác động thơng tin Trong giai đoạn phát triển xã hội, thơng tin trị - xã hội ln ln có vai trị ngày có vai trị quan trọng đấu tranh trị, tư tưởng lý luận Thơng tin trị - xã hội xem vũ khí tinh thần đảng phái trị nhà hoạt động trị mục tiêu trị định Thơng tin trị - xã hội có khả thâm nhập vào lực lượng quần chúng trở thành sức mạnh quần chúng, giác ngộ quần chúng, nâng cao nhận thức, tri thức khoa học làm tăng thêm niềm tin lý tưởng mà chủ thể thông tin trị - xã hội đề Thơng qua đó, chủ thể thơng tin thực mục đích mình: truyền bá cương lĩnh, đường lối, chủ trương, sách đảng cầm quyền vào nhân dân nhằm tập hợp, giáo dục tổ chức quần chúng nhân dân thực mục đích đề Một thơng tin trị - xã hội đảng cầm quyền thâm nhập vào quần chúng nhân dân tạo sức mạnh vật chất to lớn Thông tin trị - xã hội phản ánh tồn diện quan hệ xã hội quốc gia quan hệ quốc gia theo quan điểm trị giai cấp định Thơng tin trị - xã hội có bình diện phản ánh rộng rãi, bao trùm toàn quan hệ quốc gia quốc gia Thơng tin trị - xã hội biểu nhiều phương diện đời sống xã hội với hình thức hoạt động phong phú - Thơng tin trị - xã hội phản ánh hoạt động phong phú, đa dạng giai cấp, tầng lớp khác mục tiêu phát triển người, giai cấp, dân tộc - Thông tin trị - xã hội phản ánh hoạt động đảng phái trị, tổ chức, đồn thể trị - xã hội, cá nhân có vai trị xã hội mục tiêu giành giữ quyền theo xu phát triển quốc gia, dân tộc - Thơng tin trị - xã hội phản ánh hoạt động đối nội, đối ngoại quốc gia nhằm bảo vệ hồ bình, ổn định, tiến nước phạm vi toàn giới - Thơng tin trị - xã hội phản ánh quan hệ nước, tổ chức khu vực, quốc tế tác động lẫn nước,v.v Trong xã hội có giai cấp, thơng tin trị - xã hội mang nội dung tư tưởng, quan điểm giai cấp thống trị phản ánh lợi ích mục đích giai cấp thống trị xã hội Tuy vậy, thông tin trị - xã hội mang tính khách quan Tính khách quan thơng tin trị - xã hội thể chỗ, bắt nguồn từ sống, phản ánh sống, gắn với sống xã hội lồi người Nói khác đi, sở, nguồn gốc, nội dung thơng tin trị-xã hội khách quan, cịn hình thức thể chủ quan Đồng thời, thơng tin trị - xã hội cịn mang tính khái qt hố, trừu tượng hố, tính thời sự, tính định hướng, tính dự báo, tính khoa học chế độ xã hội cụ thể có quan hệ xã hội vận động, phát triển theo khuynh hướng khác nhau, theo đó, thơng tin trị - xã hội phong phú, đa dạng Trên sở định hướng trị chung, địi hỏi thơng tin trị - xã hội phải khái quát hoá, trừu tượng hoá bao quát đầy đủ nhiều thông tin lĩnh vực khác gắn với hoàn cảnh lịch sử cụ thể Thơng tin trị - xã hội giúp chủ thể chủ động xử lý đề chủ trương sách phù hợp với địi hỏi thực tiễn đời sống xã hội mục địch chủ thể Để thơng tin trị - xã hội có ích phục vụ đắc lực cho đảng cầm quyền hoạch định đường lối, chủ trương, sách sát thực tế địi hỏi thơng tin trị - xã hội phải đáp ứng tiêu chuẩn sau: - Thơng tin trị - xã hội phải Địi hỏi thơng tin phải khách quan xác kiện chủ thể - Thơng tin trị - xã hội phải đầy đủ, tức thông tin phải phản ánh tất khía cạnh cần thiết hoàn chỉnh, trung thực việc, tượng 10