VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HOÀNG THỊ PHƯƠNG THẢO QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHỨNG THỰC TỪ THỰC TIỄN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HOÀNG THỊ PHƯƠNG THẢO QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHỨNG THỰC TỪ THỰC TIỄN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Ngành: Luật Hiến pháp Luật Hành Mã số: 8.38.01.02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS NGÔ HỒNG THỦY HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu độc lập tơi Các số liệu, kết nghiên cứu, điều tra nêu luận án trung thực Kết luận khoa học luận án chưa công bố công trình khác Hà Nội, tháng năm 2019 Tác giả luận án Hoàng Thị Phương Thảo MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHỨNG THỰC 1.1 Những vấn đề chung chứng thực 1.2 Quản lý nhà nước chứng thực 15 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHỨNG THỰC TẠI ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .25 2.1 Khái quát quận Hoàn Kiếm 25 2.2 Thực trạng hoạt động QLNN chứng thực địa bàn quận Hoàn Kiếm 28 2.3 Đánh giá chung công tác QLNN chứng thực địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội 50 Chương 3: MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHỨNG TẠI ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM , THÀNH PHỐ HÀ NỘI 60 3.1 Định hướng QLNN chứng thực địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội 60 3.2 Các giải pháp nhằm tăng cường QLNN chứng thực địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội 66 KẾT LUẬN 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 80 DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 2.1 Số lượng văn quản lý ban hành công tác chứng thực Bảng 2.2 Hoạt động quận từ năm 2016 đến năm 2018 28 40 Bảng 2.3 Kết thực chứng thực UBND 18 Phường tháng đầu năm 2019 43 Bảng 2.4 Số liệu tra, kiểm tra, xử lý vi phạm chứng thực 48 Biểu đồ 2.2 Biểu đồ kết chứng nhận loại hợp đồng, văn qua năm 2016-2018 41 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong thời kỳ hội nhập phát triển kinh tế nay, sau Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại giới (WTO) Với mục tiêu năm 2020 nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng đại Cùng với phát triển xã hội nhu cầu giao dịch ngày tăng Để thuận tiện cho hoạt động quản lý hành nhà nước đồng thời đáp ứng nhu cầu giao dịch, trao đổi công dân Nhà nước cấp cho công dân nhiều loại giấy tờ: chứng minh thư, lái xe, đại học, chứng chỉ, giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản quyền sử dụng đất…Các loại giấy tờ nguyên tắc cấp lần với Trong đời sống xã hội nhằm đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp cơng dân, quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội góp phần đáp ứng nhu cầu người dân sử dụng nhiều loại giấy tờ vào mục đích, loại giấy tờ vào nhiều mục đích Nhà nước tiến hành hoạt động chứng thực sao với nhằm đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp bên tham gia giao dịch có sử dụng sao, đảm bảo quản lý nhà nước hiệu Theo quy định pháp luật chứng thực việc quan nhà nước có thẩm quyền (phòng tư pháp cấp huyện, UBND cấp xã, quan đại diện ngoại giao, quan lãnh nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nước ngồi) vào để xác nhận loại văn giấy tờ với Ngày 18/5/2007, Chính Phủ ban hành Nghị Định 79/2007/NĐ-CP cấp từ sổ gốc, chứng thực từ chính, chứng thực chữ ký NĐ 04/2012/NĐ-CP ngày 20/01/2012 Chính Phủ sửa đổi, bổ sung điều NĐ 79/2007/NĐ-CP Ngày 16/02/2015 Chính Phủ ban hành Nghị Định 23/2015/NĐ – CP Về cấp từ sổ gốc, chứng thực từ chính, chứng thực chữ ký chứng thực hợp đồng, giao dịch Đây văn pháp luật tạo điểm hoạt động chứng thực Sự phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền chứng thực cấp huyện, cấp xã, văn phịng cơng chứng Tất văn bản, tài liệu có dấu nước ngồi xác nhận thuộc thẩm quyền UBND cấp huyện, phòng cơng chứng, văn phịng cơng chứng; UBND cấp xã chứng thực văn có dấu đóng xác nhận quan có thẩm quyền Việt Nam, văn chứng song ngữ Với hoạt động chứng thực chữ ký công dân không bắt buộc phải làm nơi có hộ thường trú mà làm quan hành nhà nước cấp huyện, cấp xã cần mang theo giấy tờ tùy thân :chứng minh thư hộ chiếu hạn sử dụng giấy tờ cần xác nhận chữ ký Điều tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động chứng thực công dân Tuy nhiên, thực tế hoạt động chứng thực phát sinh nhiều vấn đề cần phải giải Hoạt động quản lý nhà nước chứng thực nhiều bất cập, hạn chế từ yếu tố thể chế chứng thực đến cơng tác tổ chức thực chứng thực Vì vậy, chọn đề tài “ Quản lý nhà nước chứng thực từ thực tiễn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn đáp ứng yêu cầu đặt lý luận thực tiễn Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Liên quan đến trình nghiên cứu luận văn có số cơng trình khoa học cơng bố, kể đến số cơng trình sau: - “ Giới thiệu vài nét xây dựng hồn thành cơng chứng nhà nước thành phố Hà Nội”, đăng tạp chí Thơng tin khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp năm 1995 [2] Luận văn Thạc sỹ Quản lý hành cơng: “ Quản lý nhà nước chứng thực – Qua nghiên cứu thực tiễn địa bàn thành phố Hà Nội” tác giả Ngô Sỹ Chung [12] Luận văn phân tích hoạt động chứng thực nội dung quản lý nhà nước chứng thực theo tinh thần Nghị Định 79/2007/NĐ – CP nêu lên thực trạng thách thức quản lý nhà nước hoạt động quyền nghành tư pháp thành phố Hà Nội Về phạm vi, luận văn khảo sát thực tiễn cấp huyện cấp xã địa bàn thành phố Hà Nội Luận văn Thạc sỹ Quản lý hành cơng: “Quản lý nhà nước hoạt động chứng thực huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội” tác giả Nguyễn Duy Giang [16] Luận văn phân tích hoạt động chứng thực nội dung quản lý nhà nước chứng thực theo tinh thần NĐ 79/2007/NĐ – CP, nêu lên thực trạng thách thức quản lý nhà nước hoạt động quyền huyện Hoài Đức ngành tư pháp thành phố Hà Nội Luận văn thạc sỹ quản lý hành công “Quản lý nhà nước chứng thực địa bàn thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội” tác giả Phan Thanh Hương [19] Luận văn phân tích hoạt động chứng thực nội dung quản lý nhà nước chứng thực theo tinh thần NĐ 79/2007 NĐ- CP - Quản lý nhà nước công chứng, chứng thực nước ta vấn đề đặt ra, Đặng Văn Trường [ 28] – Quản lý nhà nước – Học viện Hành Quốc gia số 1/2010 Quyết định 07/QĐ-TTR ngày 01/4/2013 Chánh Thanh tra Bộ Tư pháp việc sửa đổi, bổ sung kế hoạch tra ban hành kèm theo Quyết định tra số 05/QĐ-TTR ngày 22/3/2013 Chánh Thanh tra Bộ Tư pháp tra chuyên ngành công tác hộ tịch nước chứng thực thành phố Hà Nội từ ngày 02/4/2013 đến ngày 30/5/2013 [5] - Thành ủy Hà Nội, Chương trình 08-CTr-TU ngày 18/10/2011 Thành ủy Hà Nội “ Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao trách nhiệm chất lượng phục vụ đội ngũ cán công chức, viên chức giai đoạn 2011-2015” [26] Mục đích nhiệm vụ luận văn Mục đích luận văn là: Làm rõ sở lý luận, sâu vào phân tích đánh giá thực trạng quản lý nhà nước chứng thực địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội Chỉ ưu điểm, nhược điểm sở đưa giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quản lý nhà nước chứng thực 4 Đối tượng phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Quản lý nhà nước chứng thực thực tiễn địa bàn quận Hoàn Kiếm Thành phố Hà Nội 4.2 Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề quản lý nhà nước chứng thực tiễn địa bàn quận Hoàn Kiếm - Thành phố Hà Nội 5 Phương pháp luận phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp luận vật biện chứng vật lịch sử chủ nghĩa Mac - Lê Nin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Quan điểm Đảng cộng sản Việt Nam pháp luật Nhà nước, chương trình cải cách hành đặc biệt cải cách thể chế hành nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 5.2 Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp phân tích, diễn dịch, quy nạp, phương pháp hệ thống, phương pháp so sánh… 6.Ý nghĩa lý luận thực tiễn Luận văn góp phần đưa nhìn tổng thể, có hệ thống hoạt động chứng thực địa bàn quận Hoàn Kiếm - Thành phố Hà Nội theo quy định pháp luật hành Luận văn đưa nhìn tổng thể quản lý chứng thực gắn liền với việc triển khai chế “ Một cửa”, góc độ quản lý cung ứng dịch vụ công cho người dân Làm sở để nâng cao hiệu hoạt động chứng thực, quản lý nhà nước chứng thực nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách hành giai đoạn tới Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung luận văn kết cấu thành chương Chương CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHỨNG THỰC 1.1 Những vấn đề chung chứng thực 1.1.1 Khái niệm “ chứng thực” Để hiểu khái niệm pháp luật chứng thực, trước hết, cần làm rõ khái niệm “chứng thực” “Chứng thực” thuật ngữ phức tạp, cần tìm hiểu góc độ ngơn ngữ học góc độ khoa học pháp lý quản lý Do vậy, cần phải so sánh, tìm hiểu quan niệm khác chứng thực nước khái niệm tương ứng khoa học pháp lý nước Về khía cạnh ngơn ngữ, theo Từ điển Tiếng Việt Viện Ngơn ngữ, Nxb Đà Nẵng năm 1997 có số định nghĩa có liên quan đến chứng thực, sao: “Sao, chép lại tạo khác theo gốc (thường nói giấy tờ hành chính) Sao nguyên văn tài liệu Sao y Bản sao” Cịn xác nhận giải thích: “Xác nhận thừa nhận thật chữ kí, xác nhận lời khai” Về chứng thực định nghĩa “Nhận cho để làm thật Chứng thực lời khai Xác nhận Thực tiễn chứng thực điều đó” Như vậy, nghĩa từ “chứng thực” xét góc độ ngơn ngữ cịn tồn nhiều cách hiểu khác Về khía cạnh pháp lý, khái niệm “chứng thực” hồn tồn khơng dễ định nghĩa, để hiểu rõ khái niệm này, cần hiểu định nghĩa khác khoa học pháp lý nước ta qua thời kỳ, cách định nghĩa khác khoa học pháp lý nước - Quan niệm khoa học pháp lý nước ngồi: Từ góc độ luật học, qua tham khảo số tài liệu pháp lý nước ngồi thấy, khoa học pháp lý số nước có khái niệm tương đương với khái niệm “chứng thực” tiếng Việt Tại Thụy Sĩ có quy định hoạt động cơng chứng chứng thực Theo quy định Luật công chứng chứng thực ngày 30.08.2011 bang Aargau, Thụy Sĩ điều chỉnh việc công chứng chứng thực phạm vi bang Aargau Tại Điều khoản Luật công chứng Thụy Sĩ: “Việc chứng thực áp dụng chữ ký, chụp, trích lục, chép dịch” Mặc dù Luật Thụy Sĩ chưa tách riêng thành Luật công chứng, Luật chứng thực có quy định điều chỉnh chứng thực