VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HOÀNG THU HẰNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG KIỂM SÁT VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM TỪ THỰC TIỄN TỈNH CAO BẰNG Ngành: Luật hiến pháp Luật hành Mã số: 8.38.01.02 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS TRẦN THỊ LÂM THI Hà Nội -2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu khoa học riêng với hướng dẫn khoa học TS.Trần Thị Lâm Thi Các số liệu nêu luận văn trung thực, đảm bảo khách quan, khoa học có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng Tác giả luận văn Hoàng Thu Hằng MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƯƠNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG KIỂM SÁT VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN 1.1.Khái niệm, đặc điểm, vai trò áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm viện kiểm sát nhân dân 1.2.Nội dung áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm Viện kiểm sát nhân dân 22 1.3.Điều kiện bảo đảm áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm Viện kiểm sát nhân dân 28 CHƯƠNG ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG KIỂM SÁT VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH CAO BẰNG 34 2.1.Đặc điểm địa bàn tỉnh Cao Bằng có liên quan đến áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm .34 2.2.Thực trạng áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm địa bàn tỉnh Cao Bằng 39 2.3.Nhận xét, đánh giá 48 CHƯƠNG QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM ÁP DỤNG PHÁP LUẬT TRONG KIỂM SÁT VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH CAO BẰNG 57 3.1.Quan điểm áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận giải tố giác, tin báo tội phạm Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng 57 3.2.Giải pháp nâng cao hiệu áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng .61 KẾT LUẬN 71 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .73 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN BLHS : Bộ luật hình BLTTHS : Bộ luật tố tụng hình CQĐT : Cơ quan điều tra NXB : Nhà xuất ĐTV : Điều tra viên KSV : Kiểm sát viên VKSND : Viện kiểm sát nhân dân THQCT : Thực hành quyền công tố TNHS : Trách nhiệm hình ADPL : áp dụng pháp luật MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Theo Hiến pháp năm 2013 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 quy định: Viện KSND quan thuộc hệ thống tổ chức máy Nhà nước nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với chức Hiến định, "Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp".VKSND quan có chức kiểm sát hoạt động tư pháp, chức thực từ giai đoạn tiếp nhận tố giác, tin báo tội phạm giai đoạn điều tra truy tố, xét xử kết thúc giai đoạn thi hành án Tố giác, tin báo tội phạm pháp luật quy định sở để xác định có dấu hiệu tội phạm hay không, thông tin cần thiết, quan trọng tội phạm hành vi nguy hiểm xâm hại đến quan hệ xã hội pháp luật hình bảo vệ Cơng tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải tin báo, tố giác tội phạm quan tâm Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC) coi nhiệm vụ quan trọng công tác thực hành quyền cơng tố, kiểm sát điều tra án hình Việc trọng đẩy mạnh nâng cao hiệu công tác ADPL, tăng cường hiệu hoạt động áp dụng pháp luật tố tụng hình việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm có vai trò quan trọng nghành Kiểm sát nhân dân Áp dụng pháp luật tố tụng hình có vai trị đặc biệt quan trọng cơng bảo vệ pháp chế Xã hội chủ nghĩa Áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm đắn giúp cho Viện kiểm sát thực tốt chức kiểm sát việc tuân theo pháp luật tố tụng hình sự, sở để Viện kiểm sát kiểm sát hoạt động quan tiến hành tố tụng việc áp dụng quy định Bộ luật hình (BLHS) Bộ luật tố tụng hình (BLTTHS) cách có pháp luật Thực đường lối đổi Đảng, đời sống văn hóa, kinh tế xã hội đất nước, năm qua Kinh tế - xã hội tỉnh Cao Bằng có nhiều khởi sắc, tỉnh Cao Bằng đạt nhiều thành tựu quan trọng Tồn ngành kiểm sát nói chung, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng nói riêng nỗ lực phấn đấu hồn thành tốt chức nhiệm vụ đóng góp quan trọng vào đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ vững an ninh trị, trật tự an tồn xã hội, bảo vệ lợi ích nhà nước, quyền lợi ích tổ chức, cơng dân, bảo vệ pháp chế xã hội Chủ nghĩa Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng kiểm sát chặt chẽ việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm Cơ quan điều tra quan liên quan Việc ADPL đắn kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm góp phần ổn định xã hội cải thiện mối quan hệ đời sống hàng ngày cộng đồng dân cư, giữ gìn kỷ cương pháp luật, trật tự an tồn xã hội, đồng thời góp phần tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa toàn tỉnh Cao Bằng Tuy nhiên trước diễn biến phức tạp tình hình kinh tế xã hội với tội phạm địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng số vụ với tính chất hậu nghiêm trọng Cao Bằng tỉnh nghèo, trình độ dân trí trình độ hiểu biết pháp luật thấp so với nước; Qua công tác tổng kết đánh giá thực tiễn Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng cho thấy, ADPL kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm địa bàn tỉnh bộc lộ số yếu kém, hạn chế so với yêu cầu cải cách tư pháp như: Một số đơn vị VKSND cấp huyện chưa thực tốt công tác kiểm sát việc thụ lý, giải nguồn tin tội phạm Cơ quan điều tra thực hiện; số cán bộ, Kiểm sát viên (KSV) chưa nghiêm túc thực đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn giao thực hành quyền công tố, KSĐT vụ án hình sự; thiếu kinh nghiệm cơng tác, lực chun mơn cịn hạn chế nên q trình kiểm sát khơng nắm đầy đủ tin báo, tố giác tội phạm, số vụ việc chưa đề yêu cầu điều tra kịp thời để hỗ trợ Điều tra viên; gây ảnh hưởng đến tiến độ hiệu điều tra vụ án dẫn đến nhiều tin báo, tố giác bị hạn, chưa giải kịp thời Quá trình thực chức năng, nhiệm vụ cịn tình trạng nể nang, tránh né nên chưa kịp thời phát vi phạm, thiếu sót Điều tra viên để kiến nghị khắc phục… Trước địi hỏi, u cầu cơng đấu tranh phòng chống tội phạm Tỉnh Cao Bằng, việc nâng cao chất lượng hoạt động ADPL kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm nội dung quan trọng cần có giải pháp nâng cao hiệu để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ tình hình VKSND tỉnh Cao Bằng có nhiều cố gắng nỗ lực công tác lãnh đạo, đạo, tổ chức thực chiến lược cải cách tư pháp theo Nghị Quyết số 08 ngày 02/01/2002 Bộ trị "Một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp thời gian tới", Nghị số 48 - NQ/TW ngày 25/4/2005 Bộ trị "Chiến lược xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020"; Nghị 49 - NQ/TW ngày 02/6/2005 Bộ trị "Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020" từ đó, cơng tác cải cách tư pháp tỉnh đạt nhiều kết quan trọng Xuất phát từ bất cập nhận thức, nghiên cứu lý luận, quy định pháp luật, thực tiễn áp dụng pháp luật công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm việc tiếp tục nghiên cứu quy định pháp luật tố tụng hình hành địi hỏi phải có quan tâm, đầu tư nghiên cứu vấn đề Việc nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề góp phần nâng cao hiệu cơng tác tư pháp nói chung, cơng tác kiểm sát nói riêng, hồn thành nhiệm vụ Đảng, Nhà nước nhân dân giao phó Là cán ngành Kiểm sát, thân mong muốn thông qua đề tài nghiên cứu góp phần vào việc hồn thiện nâng cao chất lượng ADPL kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm Vì lẽ tơi chọn đề tài nghiên cứu:“Áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm Viện kiểm sát nhân dân từ thực tiễn tỉnh Cao Bằng” làm luận văn tốt nghiệp Cao học luật Mong kết nghiên cứu góp phần nâng cao chất lượng kiểm sát việc giải tố giác, tin báo tội phạm ngành Kiểm sát nói chung, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng nói riêng nhằm đáp ứng yêu cầu công cải cách tư pháp xây dựng nhà nước pháp quyền Nhân dân, nhân dân nhân dân Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Các nhà khoa học pháp lý người làm luật quan tâm, nghiên cứu đề cập phạm vi khác vấn đề kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm thể cơng trình sau: - Luận văn thạc sỹ Luật học năm 2004: Áp dụng pháp luật việc giải vụ án dân Tòa án nhân dân cấp tỉnh Việt Nam nay, tác giả Chu Đức Thắng; - Luận văn thạc sỹ Luật học năm 2006: Áp dụng pháp luật việc giải án hôn nhân gia đình Tịa án nhân dân tỉnh Thái Ngun, tác giả Hoàng Văn Hạnh; - Luận án Tiến sĩ năm 2017: Áp dụng pháp luật xét xử sơ thẩm vụ án hình Tịa án Quân Việt Nam nay, tác giả Dương Văn Thăng; - Luận án Tiến sĩ năm 2015: Vai trò củaÁ p dụng pháp luật xét xử vụ án hình bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền, qua thực tiễn Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng, tác giả Trần Thị Thu Hà, Đại học Quốc gia Hà Nội - Luận văn thạc sỹ Luật học 2016: Kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm từ thực tiễn tỉnh Lạng Sơn, tác giả Nguyễn Thu Hồng, Học viện khoa học xã hội - Luận văn thạc sỹ Luật học 2015: Kiểm sát việc giải tin báo, tố giác tội phạm Luật tố tụng hình Việt Nam, tác giả Dương Tiến Mạnh, Đại học Quốc gia Hà Nội - Luận văn thạc sỹ Luật học 2018: Kiểm sát việc giải tố giác, tin báo tội phạm kiến nghị khởi tố theo pháp luật tố tụng hình Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Bình Định, tác giả Nguyễn Thị Hồng Loan, Học viện khoa học xã hội Các cơng trình dạng báo khoa học như: Nhiệm vụ, quyền hạn Viện kiểm sát công tác kiểm sát việc giải tin báo, tố giác tội phạm kiến nghị khởi tố theo yêu cầu cải cách tư pháp tác giả Thạc sĩ Nguyễn Duy Giảng, Tạp chí kiểm sát số 18-20/2008; Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu công tác kiểm sát việc giải tố giác, tin báo tội phạm kiến nghị khởi tố tác giả Lưu Trọng Nguyên, Tạp chí kiểm sát, số 12/2009; Quy định pháp luật kiểm sát việc giải tố giác, tin báo tội phạm kiến nghị khởi tố Thực trạng số đề xuất kiến nghị tác giả Vũ Việt Hùng, Tạp chí kiểm sát, số 12/2009; chuyên đề thực trạng giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu công tác THQCT, KS việc giải tố giác, tin báo tội phạm Phịng 1, VKSND tỉnh Bình Định; Bình luận quy định tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố theo quy định Bộ luật tố tụng hình năm 2015 Thạc sỹ, luật Nguyễn Thị Yến – Công ty Luật TNHH Everest; Ngoài ra, liên quan đến đề tài cịn nhiều luận văn thạc sỹ, khóa luận tốt nghiệp trình độ cử nhân bảo vệ, nhiên chưa có cơng trình nghiên cứu sâu rộng, đầy đủ toàn diện áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm từ thực tiễn tỉnh Cao Bằng để từ đưa giải pháp tăng cường bảo đảm thực tốt quy định pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác tin báo tội phạm nói chung địa bàn tỉnh Cao Bằng nói riêng Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục đích - Mục đích nghiên cứu luận văn đề xuất số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm VKSND tỉnh Cao Bằng 3.2 Nhiệm vụ Luận văn có nhiệm vụ cụ thể sau: - Phân tích làm rõ vấn đề lý luận áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm VKSND - Phân tích làm rõ đặc điểm địa bàn tỉnh Cao Bằng có liên quan đến hoạt động áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm VKSND tỉnh Cao Bằng - Đánh giá thực trạng hạn chế, bất cập nguyên nhân hạn chế, bất cập áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm VKSND tỉnh Cao Bằng - Đề xuất quan điểm giải pháp nâng cao hiệu hoạt động áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm VKSND nói chung tỉnh Cao Bằng nói riêng Đối tượng phạm vi nghiên cứu luận văn 4.1 Đối tượng nghiên cứu Là vấn đề lý luận áp dụng pháp luật kiểm sát việc tiếp nhận, giải tố giác, tin báo tội phạm VKSND thực tiễn áp dụng địa bàn tỉnh Cao Bằng 4.2 Phạm vi nghiên cứu Luận văn giới hạn nghiên cứu đối tượng hoạt động kiểm sát tiếp