BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG VÕ KHẮC NGỌC HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG h LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng - Năm 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG VÕ KHẮC NGỌC HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG h Chuyên ngành : Tài Ngân hàng Mã số : 60.34.20 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: TS LÊ CÔNG TỒN Đà Nẵng - Năm 2013 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa công bố cơng trình khác Tác giả luận văn Võ Khắc Ngọc h MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài Mục tiêu nghiên cứu đề tài Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài Phương pháp nghiên cứu đề tài Kết cấu luận văn Tổng quan tài liệu nghiên cứu CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA NHTM h 1.1.1 Hoạt động cho vay trung dài hạn NHTM 1.1.2 Rủi ro tín dụng cho vay trung dài hạn NHTM 11 1.2 HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA NHTM 17 1.2.1 Nội dung hạn chế rủi ro tín dụng cho vay trung dài hạn 17 1.2.2 Các tiêu đánh giá kết hạn chế rủi ro tín dụng cho vay trung dài hạn 28 1.2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động hạn chế rủi ro tín dụng cho vay trung dài hạn NHTM 31 KẾT LUẬN CHƯƠNG 35 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN – HÀ NỘI CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG 36 2.1 KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA SHB CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG 36 2.1.1 Tổng quan SHB Đà Nẵng 36 2.1.2 Tình hình hoạt động kinh doanh SHB Đà Nẵng từ 2010 - 2012 38 2.2 THỰC TRẠNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI SHB CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG TRONG NHỮNG NĂM 2010 - 2012 45 2.2.1 Tình hình cho vay trung dài hạn SHB Đà Nẵng năm 2010 – 2012 45 2.2.2 Các biện pháp chi nhánh thực để hạn chế rủi ro tín dụng cho vay trung dài hạn 48 2.2.3 Kết hạn chế rủi ro tín dụng cho vay trung dài hạn 60 2.3 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI h SHB ĐÀ NẴNG 64 2.3.1 Những thành đạt 64 2.3.2 Những mặt hạn chế nguyên nhân 65 KẾT LUẬN CHƯƠNG 71 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI SHB CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG 72 3.1 ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI SHB ĐÀ NẴNG TRONG THỜI GIAN TỚI 72 3.1.1 Định hướng chung SHB Đà Nẵng 72 3.1.2 Định hướng hạn chế rủi ro tín dụng cho vay T&DH SHB Đà Nẵng thời gian tới 73 3.2 GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY TRUNG VÀ DÀI HẠN TẠI SHB CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG GIAI ĐOẠN 2013 -2015 74 3.2.1 Về tổ chức quản lý rủi ro tín dụng 74 3.2.2 Hoàn thiện danh mục cho vay theo hướng hạn chế rủi ro tín dụng 76 3.2.3 Nâng cao chất lượng thẩm định lựa chọn khoản vay 77 3.2.4 Nâng cao lực thẩm định tài sản đảm bảo 78 3.2.5 Hồn thiện cơng tác xếp hạng tín dụng nội 79 3.2.6 Chú trọng cơng tác bảo hiểm tín dụng 80 3.2.7 Tăng cường công tác kiểm tra sau cho vay 81 3.2.8 Xử lý dứt điểm khoản nợ xấu, nợ khó đòi 83 3.2.9 Nâng cao chất lượng thơng tin tín dụng 84 3.2.10 Thực nghiêm túc quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phịng rủi ro 86 h 3.2.11 Chú trọng công tác tuyển dụng đào tạo cán tín dụng 87 3.3 KIẾN NGHỊ 88 3.3.1 Đối với phủ 88 3.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước 89 3.3.3 Đối với ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội 91 KẾT LUẬN 93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao) DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Tên đầy đủ Cán nhân viên CBTD Cán tín dụng CIC Trung tâm thơng tin tín dụng DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp nhà nước HĐKD Hoạt động kinh doanh HTTD Hỗ trợ tín dụng KH Khách hàng KHCN Khách hàng cá nhân KHDN Khách hàng doanh nghiệp NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại PGD Phòng giao dịch SHB Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội SHB Đà Nẵng Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội chi nhánh Đà Nẵng TGĐ Tổng giám đốc TMCP Thương mại cổ phần TMDV Thương mại dịch vụ TSĐB Tài sản đảm bảo T&DH Trung dài hạn h CBNV DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng bảng 2.1 Trang Tình hình huy động vốn từ năm 2010 - 2012 SHB Đà Nẵng 39 2.2 Dư nợ cho vay từ năm 2010 – 2012 SHB Đà Nẵng 41 2.3 Kết hoạt động kinh doanh từ năm 2010 – 2012 SHB Đà Nẵng 2.4 43 Tình hình dư nợ cho vay T&DH từ năm 2010 - 2012 SHB Đà Nẵng 46 2.5 Xếp hạng khách hàng từ điểm chấm 55 2.6 Biện pháp xử lý rủi ro khách hàng cá nhân hộ 56 gia đình h 2.7 Phân nhóm nợ kết kết xếp hạng tín dụng KHDN 2.8 Tình hình cấu dư nợ T&DH từ năm 2010 – 2012 SHB Đà Nẵng 2.9 61 Tình hình nợ xấu T&DH phát sinh từ năm 2010 – 2012 SHB Đà Nẵng 2.11 60 Mức giảm tỷ lệ nợ xấu cho vay T&DH từ năm 2010 – 2012 SHB Đà Nẵng 2.10 57 62 Mức giảm tỷ lệ TLDP rủi ro cho vay T&DH từ năm 2010 – 2012 SHB Đà Nẵng 63 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu Tên biểu đồ biểu đồ 2.1 Kết hoạt động kinh doanh từ 2010 – 2012 SHB Đà Nẵng 2.2 Trang 43 Tình hình dư nợ cho vay T&DH từ năm 2010 – 2012 SHB Đà Nẵng 46 h MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Hệ thống NHTM Việt Nam chiếm vị trí chiến lược việc đáp ứng nhu cầu vốn kinh tế Trong môi trường kinh doanh khốc liệt nay, ngân hàng nước khơng cạnh tranh với mà cịn cạnh tranh với ngân hàng nước ngồi, địi hỏi NHTM Việt Nam cần phải có bước chuyển để tồn phát triển bền vững Việc trọng triển khai lĩnh vực mang lại nguồn lợi nhuận nhiều cho ngân hàng vấn đề nhà lãnh đạo quan tâm Hiện nguồn lợi mang lại nhiều cho ngân hàng chủ yếu từ hoạt động tín dụng, việc phát triển quản lý tốt hoạt hoạt động mang lại lợi ích trực tiếp cho ngân hàng mà cịn lại lợi ích cho tồn kinh tế Trong hoạt động NHTM Việt Nam, hoạt động tín dụng ln h tiềm ẩn nhiều rủi ro, cho vay T&DH chiếm tỷ lệ rủi ro cao danh mục cho vay ngân hàng Hoạt động tín dụng T&DH chủ yếu thực dự án đầu tư mang tính dài hạn xây dựng sở hạ tầng, mua máy móc thiết bị, đầu tư mở rộng sản xuất… Bất kỳ nhân tố hay tác động ảnh hưởng đến tính khả thi tính sinh lời dự án gây thiệt hại cho KH NH cho vay Nếu quản lý khơng tốt làm giảm tính cạnh tranh NH, gây tổn thất cho KH gửi tiền ảnh hưởng đến toàn kinh tế Trên thực tế, hoạt động cho vay T&DH NHTM nói chung Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội chi nhánh Đà Nẵng nói riêng cịn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt dư nợ cho vay T&DH thường chiếm tỷ lệ chưa cao, tỷ lệ nợ xấu tỷ lệ nợ hạn lại có xu hướng tăng lên Điều nói lên vốn đầu tư chưa đáp ứng đòi hỏi thiết ngày tăng kinh tế, hậu nợ hạn, nợ xấu ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động kinh doanh ngân hàng 80 cơng tác thực phê duyệt xếp hạng tín dụng, cán thực đánh giá xếp hạng phải độc lập khách quan, tuân thủ quy trình xếp hạng Ngồi chi nhánh cần phải có phận độc lập chuyên thực việc phân tích, đánh giá tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, thu thập thông tin khách hàng vay vốn T&DH để đánh giá định kỳ Từ kết hệ thống xếp hạng, SHB Đà Nẵng cần có sách phù hợp khách hàng, khách hàng có dấu hiệu tốt nên đưa ưu đãi lãi suất, phí giao dịch Ngược lại khách hàng có dấu hiệu tụt hạng, phát sinh rủi ro, có dấu hiệu chậm trả ngân hàng phải có biện pháp xử lý kịp thời nhằm hạn chế rủi ro xảy khoản vay 3.2.6 Chú trọng cơng tác bảo hiểm tín dụng Qua q trình thẩm định cho vay T&DH, để xét duyệt khoản vay lĩnh vực ngành nghề có mức độ rủi ro cao, mức độ bảo đảm tài sản thấp, chi nhánh cần có biện pháp yêu cầu khách hàng mua bảo hiểm tín h dụng suốt thời gian vay vốn Đây nguồn thu chắn khách hàng vay gặp rủi ro, chi nhánh thu hồi nợ thông qua nguồn bồi thường công ty bảo hiểm Đối với khoản cho vay tín chấp tiêu dùng, thấu chi, phát hành thẻ tín dụng khơng có tài sản đảm bảo chi nhánh cần bắt buộc mua bảo hiểm tín dụng trước xét duyệt cấp tín dụng Các tài sản đảm bảo hộ chung cư, xe ô tô, hàng hố dễ hư hỏng khó bảo quản, chi nhánh đưa điều kiện buộc phải mua bảo hiểm toàn giá trị tài sản chuyển quyền thụ hưởng cho SHB Đà Nẵng suốt thời hạn cho vay Trong hoạt động cho vay T&DH chi nhánh, việc mua bảo hiểm tín dụng theo quy định ngân hàng có ưu điểm hạn chế thiệt hại trường hợp rủi ro xảy ra, nhiên việc bắt buộc khách hàng mua bảo hiểm vấn đề khó khăn, tham gia bảo hiểm khách hàng phải bỏ thêm phần chi phí phát sinh suốt thời gian vay, phát sinh thêm 81 thủ tục liên quan Vì vậy, chi nhánh quy định việc mua bảo hiểm phải vào mức độ rủi ro khoản vay, tín tốn chi phí mua bảo hiểm phát sinh cho khách hàng cách thấp nhiên đảm bảo an tồn trường hợp cấp tín dụng 3.2.7 Tăng cường công tác kiểm tra sau cho vay Cũng đặc điểm cho vay T&DH thời hạn dài, nhánh cần phải thường xuyên kiểm tra giám sát hoạt động kinh doanh khách hàng để đảm bảo vốn vay sử dụng mục đích, phát kịp thời để xử lý có dấu hiệu rủi ro xảy SHB Đà Nẵng cần quán triệt cán bộ, phòng ban đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật, quy trình cho vay, đảm bảo tín dụng Bên cạnh chi nhánh cần xử lý triệt để trường hợp vi phạm hoạt động tín dụng, tiêu cực gây thất thoát vốn Việc kiểm tra, giám sát vốn vay T&DH để ngăn ngừa giảm thiểu rủi ro vấn đề quan trọng Thời gian tới SHB Đà Nẵng nên tăng cường h kiểm tra giám sát vốn vay sau: - Giai đoạn trước cho vay: Giai đoạn gồm bước: tiếp xúc khách hàng, thẩm định thực tế sở SXKD, thẩm định TSĐB, tiến độ thực xây dựng cơng trình, lắp đặt máy móc thiết bị vận hành chạy thử Chi nhánh cần tăng cường kiểm tra mức độ xác thực phương án so với giấy tờ, tiến độ thực dự án, trình nhận vốn, sử dụng vốn khách hàng, đảm bảo dự án xây dựng tốt để vào hoạt động Khách hàng cần cung cấp chứng từ liên quan đến phương án vay vốn, chứng tư sử dụng vốn tự có, giấy tờ chứng minh mục đích sử dụng vốn để CBTD có trình duyệt cho vay - Giai đoạn sau cho vay: Ở giai đoạn này, CBTD phận liên quan cần kiểm tra mục đích sử dụng vốn theo quy định, khách hàng phải cung cấp đầy đủ chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn theo số tiền nhận nợ Kiểm tra phản ánh đầy đủ tiến độ thực dự án vào biên 82 kiểm tra như: sản xuất có kế hoạch hay khơng, việc nhập nguyên liệu có số lượng, chất lượng khơng, tình trạng máy móc trang thiết bị sử dụng việc kiểm tra sau cho vay thực thơng qua bước sau: + CBTD cần ý theo dõi khoản vay T&DH đôn đốc khách hàng trả nợ thời gian theo điều khoản thỏa thuận HĐTD Cụ thể chi nhánh phải thông báo đến khách hàng chậm ngày trước đến hạn trả nợ gốc, lãi vay để khách hàng thu xếp nguồn trả nợ thời gian quy định + CBTD thường xuyên theo dõi diễn biến dư nợ khách hàng, phân loại nhóm nợ để đề xuất cảnh báo xử lý nợ Bên cạnh cán hỗ trợ tín dụng cần thu thập xử lý thơng tin từ trung tâm thơng tin tín dụng NHNN dư nợ tình trạng nợ, TSĐB chấp TCTD khác để đưa đề xuất phù hợp Đây vấn đề quan trọng để phát sớm dấu h hiệu rủi ro mà trước SHB Đà Nẵng chưa thực + Kiểm tra sử dụng vốn khoản cho vay T&DH công việc định kỳ đột xuất nhằm gia tăng tính khách quan, trường hợp phát khách hàng có dấu hiệu bất bình thường cần báo cáo với ban lãnh đạo để xử lý Việc kiểm tra sử dụng vốn khoản cho vay T&DH phải trả lời câu hỏi: thực tế khách hàng sử dụng vốn vay vào mục đích gì, khách hàng có vi phạm nội dung hợp đồng tín dụng, hợp đồng bảo đảm tiền vay hay khơng, tính trung thực tài liệu, chứng từ liên quan việc toán cung cấp cho ngân hàng… + Với khoản cho vay T&DH chi nhánh, định kỳ tháng lần CBTD kiểm tra nắm bắt tình hình tài chính, tình hình sản xuất kinh doanh quan hệ tín dụng khách hàng, đồng thời kết hợp với việc phân tích đánh giá, chấm điểm xếp hạng tín dụng Đây sở để CBTD cảnh báo rủi ro xảy ra, giúp ban lãnh đạo có sách, định xử 83 lý khách hàng Cần quán triệt khách hàng phải bổ sung báo cáo tài chính, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, hoạt động kinh doanh theo thời gian ngân hàng yêu cầu Việc kiểm tra, giám sát đòi hỏi CBTD khơng có kỹ thơng thường mà cịn phải có am hiểu định lĩnh vực cho vay đặc biệt, phải có “trực giác nhạy bén” phát bất thường hoạt động khách hàng Bên cạnh đó, SHB Đà Nẵng nên lựa chọn cán có lực chun mơn để xử lý vat T&DH có mức độ phức tạp Bởi việc xử lý khoản vay thường tiềm ẩn nhiều rủi ro, khoản vay hạn có nguy tiềm ẩn rủi ro lớn Trong công tác quản lý khoản vay T&DH, SHB Đà Nẵng cần phải thường xuyên đánh giá mức tín nhiệm khách hàng Nếu phát khách hàng thông tin sai thật, vi phạm hợp đồng tín dụng, hợp đồng bảo đảm tiền h vay, khơng có thiện chí trả nợ, có nguy phá sản lừa đảo chi nhánh phải thực xử lý theo quy định NHNN SHB 3.2.8 Xử lý dứt điểm khoản nợ xấu, nợ khó địi Để xử lý dứt điểm khoản nợ xấu nợ khó đòi cho vay T&DH, chi nhánh cần lập kế hoạch thu nợ cụ thể khách hàng, sau đưa phương án khác để thực kế hoạch Định kỳ, SHB Đà Nẵng cần thường xuyên phân tích phân loại khoản nợ nợ xấu để đưa sách phù hợp, khách hàng tháo gỡ khó khăn Các khách hàng cịn có khả trả nợ, khó khăn tạm thời chi nhánh thực việc cấu khoản nợ đến hạn, tài trợ thêm vốn, giảm lãi suất, phí dịch vụ để khách hàng khơi phục kinh doanh Đối với khoản nợ T&DH xác định khách hàng khả hồn trả, chi nhánh nên đàm phán khách hàng tự nguyện bán tài sản chấp để trả nợ vay Việc khách hàng tự nguyện bán tài sản chấp có lợi 84 cho khách hàng ngân hàng chi phí xử lý thấp, thời gian thu hồi nợ nhanh chóng Những khách hàng khơng có thiện chí hợp tác trả nợ phối hợp với ngân hàng việc xử lý nợ, chi nhánh cần nhanh chóng chuyển hồ sơ đến tịa án để khởi kiện thu hồi nợ vay dứt điểm, tránh trường hợp kéo dài thời gian làm tăng khoản lãi phạt hạn cho khách hàng, bên cạnh chi nhánh phải trích lập dự phịng rủi ro thời gian chưa xử lý tài sản để thu hồi nợ Các tài sản sau khách hàng đồng ý xử lý, án kê biên để bán tài sản chi nhánh cần có biện pháp xúc tiến tài sản để thu nợ qua hình thức như: rao bán mạng nội ngân hàng, ký gửi bán sàn giao dịch bất động sản, rao bán rộng rãi phương tiện thông tin đại chúng, qua trung tâm dịch vụ bán đấu giá, Ngoài chi nhánh cần xây dựng chế thưởng phạt cá nhân, phịng bán tích cực xử lý nợ xấu, có nhiều biện pháp giúp ngân hàng h thu hồi nợ Bên cạnh khoản nợ xấu chủ quan CBTD gây ra, cần tiến hành kiểm tra quy trách nhiệm cụ thể, xử lý nghiêm túc theo quy định ngân hàng 3.2.9 Nâng cao chất lượng thông tin tín dụng Hiện SHB Đà Nẵng nguồn thông tin để phục công tác cho vay T&DH cịn hạn chế, cụ thể thơng tin ngành hàng, lĩnh vực sản xuất chưa cập nhật Ngoài thông tin tham khảo để thẩm định khách hàng chủ yếu dựa vào thông tin CIC, nhiên nguồn thông tin chưa cập nhật kịp thời, độ tin cậy thấp Để hạn chế rủi ro tín dụng cho vay T&DH, thời gian đến chi nhánh cần phải chủ động việc tìm hiểu nắm bắt nguồn thông tin phục vụ công tác thẩm định, cụ thể sau: - Thẩm định kỹ khách hàng vay vốn: qua tiếp xúc khách hàng vay, CBTD khai thác thông tin liên quan đến việc vay vốn mục đích vay vốn, khả trả nợ để từ đánh giá khách hàng có trung thực hay 85 khơng, khả khách hàng có đáp ứng điều kiện vay vốn hay khơng Ngồi CBTD yêu cầu khách hàng bổ sung thơng tin cịn thiếu, chứng từ chứng minh mục đích vay vốn khách hàng - Đánh giá sở hoạt động kinh doanh người vay: việc thẩm định sở hoạt động kinh doanh khách hàng, CBTD cần xem xét thông tin tổ chức máy quản lý, cấu hoạt động, hệ thống dây chuyền sản xuất, phương pháp sản xuất kinh doanh, kho dự trữ Qua việc thực tế, CBTD có điều kiện kiểm tra lại thơng tin thu thập từ chứng từ khách hàng cung cấp, thu thập thêm thông tin từ nguồn khác để đánh giá khách hàng xác - Lấy nguồn thơng tin từ đối tác khách hàng: thường khách hàng có quan hệ với nhiều bạn hàng, đối tác khách hàng xin vay khách hàng có quan hệ với ngân hàng Tuy nguồn thơng tin cịn hạn chế, nhiên giúp chi nhánh có thêm nguồn h thơng tin tham khảo, để nhìn tổng thể để định cho vay hạn chế rủi ro tốt - Nguồn thông tin từ báo cáo tài chính: khách hàng có nhu cầu vay vốn T&DH, phải cung cấp số lượng báo cáo định tuỳ theo yêu cầu ngân hàng Như thông tin từ cáo tài chứng đánh giá xác thực kết hoạt động, tình hình tài lực khách hàng Do chinh nhánh cần thường xuyên xem xét báo cáo này, quan trọng xác định tính trung thực báo cáo để có định đắn SHB Đà Nẵng cần yêu cầu khách hàng cung cấp báo cáo có xác nhận quan thuế qua kiểm toán nhằm tăng mức độ tin cậy xác thực - Nguồn thông tin khác: thơng tin từ phía đối thủ cạnh tranh khách hàng, từ quan chức năng, tạp chí, sách báo Những thông tin cần thiết công tác thẩm định khách hàng vay vốn 86 Trên nguồn thông tin mà chi nhánh thu thập ngồi kênh thơng từ trung tâm thơng tin tín dụng NHNN Từ nguồn thông tin thu nhận được, chi nhánh cần tổng hợp phân tích để đưa đánh giá xác khách hàng, nhằm đảm bảo đắn định cho vay 3.2.10 Thực nghiêm túc quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phịng rủi ro Từ thực trạng công tác phân loại nợ trích lập dự phịng rủi ro cho vay T&DH SHB Đà Nẵng Do thời gian đến, chi nhánh cần thực nghiêm túc theo quy định cụ thể sau: - Thực lập quỹ dự phòng rủi ro chi nhánh phải thực nghiêm túc theo quy định NHNN, tiền trích lập đưa vào chi phí, đối tượng làm sở trích lập quỹ dự phịng tất tài sản có khả rủi ro khơng dư nợ tín dụng hay nợ hạn Đối tượng h bù đắp rủi ro từ khoản dự phòng loại rủi ro phát sinh từ hoạt động chi nhánh, có rủi ro tín dụng - Định kỳ chi nhánh trích lập sử dụng để kịp thời giải rủi ro điều chỉnh hoạt động theo hướng cần thiết Phương pháp trích: hàng quý, thời hạn 15 ngày làm việc đầu tháng thứ quý, vào số dư thời điểm ngày cuối tháng thứ quý thực phân loại trích lập dự phịng rủi ro So sánh số phải trích với số dự phịng có: số phải trích lớn hơn, phải trích theo phần thiếu; Nếu số phải trích nhỏ khơng phải trích tiếp - Quỹ dự phịng bù đắp rủi ro phải xuất phát từ hoạt động kinh doanh chi nhánh, mức trích nguồn trích phải vào nguyên nhân mức độ gây rủi ro cho ngân hàng - Chỉ sử dụng quỹ dự phòng bù đắp cho rủi ro tín dụng gây ngun nhân khách quan, cịn thiệt hại tín dụng nguyên nhân 87 chủ quan từ phía chi nhánh phải bù đắp vốn tự có 3.2.11 Chú trọng công tác tuyển dụng đào tạo cán tín dụng Trong hoạt động tín dụng SHB Đà Nẵng, rủi ro tín dụng cho vay T&DH phụ thuộc nhiều vào trình độ ý thức cán tín dụng CBTD người trực tiếp tham gia vào trình cho vay từ khâu khâu cuối cùng, đóng vai trị vơ quan trọng đến khoản cho vay hình ảnh ngân hàng Để việc mở rộng hoạt động cho vay T&DH liền với giảm thiểu rủi ro, chi nhánh cần xây dựng chế tuyển dụng, bố trí, sử dụng nhân cách hợp lý nhằm phát huy tối đa lực, sở trường cán bộ, cụ thể: - Về việc tuyển dụng: việc xác định nhu cầu tuyển dụng nên xuất phát từ sở, định hướng chiến lược phát triển chi nhánh Ngoài ra, mục tiêu tăng trưởng dư nợ cho vay T&DH, mức độ phức tạp khoản vay cao nhánh cần đưa tiêu chí cụ thể tương h ướng với vị trí tuyển dụng, cần tập trung lựa chọn nhân có kiến thức kinh nghiệm, tư cách đạo đức tốt - Về bố trí xếp nguồn nhân lực: chi nhánh, cán vững chuyên môn nhiệp vụ cần bố trí vào vị trí phù hợp, luân chuyển cán không đáp ứng nhu cầu công việc Điều giúp chi nhánh nâng cáo trình phát triển tín dụng, tránh sai sót nghiệp vụ Cần bố trí phân cơng cơng việc cho cán hợp lý tránh tình trạng tải giúp cho cán có thời gian để nghiên cứu, tìm hiểu nắm bắt rõ quy trình quy chế giúp cho việc thẩm định khoản vay chặt chẽ, việc kiểm tra giám sát khoản vay hiệu - Về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ: SHB có trung tâm đào tạo hội sở, nhiên SHB Đà Nẵng cần đề xuất để đào tạo bồi dưỡng thêm nghiệp vụ cho CBTD, phận kiểm tra kiểm sốt tín dụng Thường xun hội thảo để truyền đạt chủ trương sách SHB, 88 định hướng cho vay T&DH thời gian đến Giới thiệu kinh nghiệm xử lý nợ có vấn đề cán điển hình, đưa tình cảnh báo tình trạng lừa đảo cơng tác tín dụng Đối với cán tân tuyển, cán cần đào tạo chuyên sâu nghiệp vụ kỹ chăm sóc khách hàng, thẩm định dự án, phân tích tài chính, quản lý rủi ro, kỹ xây dựng biện pháp ngăn chặn rủi ro - Về chế độ đãi ngộ thưởng phạt cán bộ: cá nhân có thành tích xuất sắc, khơng vi phạm sai sót nghiệp vụ chi nhánh nên khen thưởng tương ứng với kết mà họ mang lại Đối với cán sai phạm, làm ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng cần xử lý kỷ luật điều chuyển sang vị trí khác Chi nhánh cần xây dựng sách đãi ngộ hợp lý nhằm thu hút cấp quản lý có lực giữ chân cán để trì đủ nhân đảm trách hoạt động SHB Đà Nẵng Do hoạt động cho vay T&DH liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhiều h ngành nghề, rủi ro song hành Giải pháp đưa giúp chi nhánh nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bên cạnh thân cán cơng tác vị trí tín dụng khơng ngừng tự đào tạo nâng cao trình độ chun mơn, thường xun tìm hiểu ngành nghề lĩnh vực khác để phòng ngừa rủi ro đến mức thấp nhất, góp phần nâng cao hiệu hoạt động ngân hàng 3.3 KIẾN NGHỊ 3.3.1 Đối với phủ Chính phủ quan nhà nước, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật cơng tác hoạch định sách, ban hành quy định cách thích hợp mục tiêu đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, ổn định tiền tệ phát triển bền vững hệ thống ngân hàng Tránh tình trạng thắt chặt nới lỏng mức, thay đổi định hướng đột ngột gây ảnh hưởng đến hoạt động chủ thể kinh tế NHTM Ngồi ra, 89 phủ cần có giải pháp hỗ trợ phát triển nghiệp vụ mua bán nợ, tạo điều kiện giúp công ty mua bán nợ hoạt động hiệu quả, xử lý khoản nợ xấu tồn đọng ngân hàng Nhà nước phải không ngừng tạo môi trường kinh tế, môi trường pháp lý lành mạnh để khuyến khích sản SXKD, tạo tiền đề để thành phần kinh tế yên tâm hoạt động, tạo tiềm thu hút đầu tư từ nước ngồi Bên cạnh đó, cần tăng cường biện pháp quản lý Doanh nghiệp nhà nước, tăng cường trách nhiệm việc cấp giấy phép thành lập pháp nhân Các quan nhà nước cần ban hành văn để xử lý nghiêm hành vi vi phạm lĩnh vực tài ngân hàng, đảm bảo môi trường hoạt động cạnh tranh lành mạnh ngân hàng Các quan ban ngành nhà nước liên quan đến thủ tục đảm bảo tiền vay công chứng, đăng ký chấp, đăng ký giao dịch bảo đảm, cần rút ngắn thời gian thực hiện, giảm bớt thủ tục rườm nhằm đảm bảo hoạt h động khách hàng ngân hàng cách thơng suốt Cần hồn thiện nâng cao chất lượng hệ thống thông tin theo chuẩn mực thông lệ quốc tế, công tác kiểm tra, kiểm toán đơn vị cần đảm bảo khách quan xác Nếu thực tốt điều góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển ổn định, tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp ngân hàng ổn định phát triển 3.3.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước a Nâng cao chất lượng quản lý điều hành Nâng cao vai trò định hướng quản lý tư vấn cho NHTM thông qua việc thường xun tổng hợp, phân tích thơng tin thị trường, đưa nhận định dự báo khách quan, mang tính khoa học, đặc biệt liên quan đến hoạt động tín dụng để ngân hàng có sở tham khảo, định hướng việc hoạch định sách tín dụng cho vừa đảm bảo phát triển hợp lý, vừa phòng ngừa rủi ro 90 Thời gian đến, NHNN cần có quy định cụ thể, đưa biện pháp quản lý, tra, kiểm tra cách công khai minh bạch, nhằm đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh hoạt động ngân hàng Các ngân hàng hoạt động phải tuân thủ theo chế tín dụng thống NHNN Xử lý triệt để tình trạng cố ý làm trái quy định, cảnh báo ngân hàng không hạ thấp tiêu chuẩn tín dụng tránh gây rủi ro tiềm ẩn hoạt động b Tăng cường công tác tra, kiểm soát NHNN cần tăng cường việc kiểm sốt NHTM thơng qua hình thức giám sát từ xa tra chỗ NHNN cần nhận xét, đánh giá hoạt động kiểm toán nội NHTM lĩnh vực có rủi ro cao Cần ban hành văn yêu cầu tối thiểu bắt buộc NHTM thực hoạt động kiểm tra, kiểm toán nội để kịp thời phát ngăn chặn vi phạm tiêu cực hoạt động tín dụng nhằm đưa hoạt động tín dụng ngân hàng cách lành mạnh quy định h Hoạt động tra, kiểm soát cần xây dựng chi tiết, khoa học, thông tin thu thập cần phân tích kỹ lưỡng, nội dung tra nên cải tiến cho chương trình tra đảm bảo kiểm soát NHTM, thể vai trị cảnh báo, ngăn chặn phịng ngừa rủi ro khơng gây ảnh hưởng đến hoạt động NHTM Cần xây dựng phương án bổ sung hoán đổi cán tra chi nhánh NHNN để đảm bảo tính khách quan tạo môi trường hoạt động đa dạng cho cán tra, kiểm tra nâng cao nghiệp vụ Bên cạnh đó, cần xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán tra đáp ứng tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ tra giám sát ngân hàng c Hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao chất lượng trung tâm thơng tin tín dụng Hệ thống văn pháp quy hoạt động ngân hàng cịn chưa hồn chỉnh, thiếu đồng chồng chéo, gây khó khăn cho NHTM 91 NHNN cần phối hợp với ngành có liên quan chỉnh sửa, bổ sung văn cần thiết để NHTM hoạt động an toàn Cần đưa chế xử lý cách triệt để ngân hàng thực không quy định NHNN, định hướng chung phủ góp phần tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi ngân hàng Trung tâm tín dụng NHNN cần phát huy vai trò việc cung cấp thơng tin cách đầy đủ, kịp thời, xác Việc hồn thiện hoạt động Trung tâm thơng tin tín dụng cần thiết, cần đảm bảo số vấn đề như: mở rộng thơng tin tình hình vay vốn khách hàng tổ chức tín dụng, phải có phân tích thơng tin tổng hợp khách hàng Bên cạnh đó, cần trọng đổi đại hóa trang thiết bị, thiết lập hệ thống cung cấp thơng tin kịp thời, xác tránh tình trạng NHTM phải chờ đợi kết từ trung tâm thơng tin tín dụng 3.3.3 Đối với ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội h Việc phân giao tiêu phát triển hoạt động tín dụng phải phù hợp với thực trạng hoạt động SHB Đà Nẵng, đặc biệt việc phát triển dư nợ tín dụng T&DH tránh giao tiêu cao gây khó khăn việc phát triển khách hàng, việc kiểm soát rủi ro vượt khả chi nhánh Hội sở SHB cần đầu tư trọng điểm tiến hành đầu tư cơng nghệ cách tồn bộ, lựa chọn giải pháp kỹ thuật ứng dụng phù hợp với xu phát triển công nghệ giới Ban hành văn quy định quản lý giới hạn tín dụng nhóm khách hàng, xây dựng mơ hình đánh giá cảnh báo sớm rủi ro để áp dụng cho chi nhánh Xây dựng quy chế, văn phù hợp với tình hình thực tế, làm khung pháp lý cho cán có sở thực hiện, giúp cơng tác kiểm tra kiểm sốt thuận lợi SHB cần sớm hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội phù hợp với điều kiện khách hàng vay T&DH cụ thể, tiêu xếp hạng cần chỉnh sửa để áp dụng cụ thể đối tượng khách hàng, 92 ngành nghề lĩnh vực hoạt động Công tác phê duyệt kết xếp hạng khách hàng vay T&DH, cần quy định rõ giới hạn theo phạm vi hạn mức duyệt phòng ban cấp lãnh đạo Tiếp tục xây dựng hoàn thiện chế sách kiểm tốn nội quy chế, quy trình, kế hoạch kiểm tốn nội cụ thể theo sát với chuẩn mực Cần tăng cường công tác kiểm toán nội chi nhánh, kiểm tra thực tế khách hàng để đưa kiến nghị khắc phục kịp thời SHB cần phải xây dựng hồn thiện sách cán chun sâu theo vị trí cơng tác đảm nhiệm Định kỳ kiểm tra nghiệp vụ cán liên quan đến hoạt động tín dụng, việc nắm bắt quy định, văn mới, sản phẩm… Phân loại đánh giá lực cán để thuyên chuyển vị trí phù hợp đào tạo nâng cao lực nghiệp vụ đáp ứng nhu cầu công việc h 93 KẾT LUẬN Hạn chế rủi ro tín dụng cho vay T&DH vấn đề mới, nhiên vấn đề NHNN NHTM quan tâm Trên địa bàn thành phố, SHB Đà Nẵng ngân hàng đầu việc phát triển tín dụng Thời gian tới, để cạnh tranh hoạt động an tồn, địi hỏi SHB Đà Nẵng cần phải thực sách tín dụng chặt chẽ, nâng cao cơng tác thẩm định tồn diện khách hàng, tuân thủ quy trình quy chế cho vay Bên cạnh cần bước thực đồng giải pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng cho vay T&DH, góp phần nâng cao hiệu kinh doanh chi nhánh Trên sở vận dụng lý luận cho vay T&DH, kết hợp với thực trạng hạn chế rủi ro tín dụng SHB Đà Nẵng, luận văn nêu vấn đề sau: - Hệ thống hoá vấn đề tín dụng T&DH, rủi ro tín dụng h cách thức để hạn chế rủi ro tín dụng cho vay T&DH NHTM - Thông qua việc phân tích thực trạng rủi ro tín dụng cho vay T&DH SHB Đà Nẵng năm 2010 - 2012, từ rút thành mà chi nhánh đạt vấn đề tồn cần tiếp tục giải - Trên sở lý luận, thực trạng cho vay T&DH năm qua SHB Đà Nẵng để đề xuất số giải pháp kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro tín dụng cho vay T&DH SHB Đà Nẵng năm đến Do đề tài phức tạp trình độ thân cịn hạn chế, có nhiều cố gắng, luận văn chắn không tránh khỏi thiếu sót Rất mong nhận ý kiến đóng góp thầy cơ, anh chị để luận văn hồn thiện Cuối cùng, tin tưởng hệ thống NH Việt Nam nói chung SHB Đà Nẵng nói riêng thực tốt công tác hạn chế rủi ro tín dụng cho vay T&DH, góp phần đảm bảo an toàn cho hoạt động hệ thống NH DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] PGS.TS Phan Thị Cúc - NCS Th.S Đoàn Văn Huy (2007), Giáo trình lý thuyết tài tiền tệ, NXB Thống kê [2] PGS.TS Phan Thị Cúc (2008), Nghiệp vụ ngân hàng thương mại, XNB thống kê [3] TS.Nguyễn Minh Kiều (2007), Nghiệp vụ Ngân hàng đại, NXB Thống kê, TP Hồ Chí Minh [4] Nguyễn Minh Kiều (2011), Nghiệp vụ ngân hàng thương mại, NXB Lao động xã hội [5] Luật tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16 tháng năm 2010 [6] Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội chi nhánh Đà Nẵng, báo cáo hoạt động kinh doanh, báo cáo hoạt động tín dụng năm 2010 – 2012 [7] Ngân hàng nhà nước Việt Nam, Quyết định 493/2005/QĐ-NHNN; Quyết định 18/2007/QĐ-NHNN; 457/2005/QĐ-NHNN; h 24/2012/NĐ-CP ngày 03/04/2012; Thông tư 13/2010/TT-NHNN [8] Peter S Rose (2001), Quản trị Ngân hàng thương mại, NXB Tài [9] Quyết định số 270/QĐ-TGĐ ngày 20/12/2006 Tổng Giám đốc, quy trình cho vay ngân hàng SHB 418/QĐ-TGĐ ngày 17/04/2012, định xếp hạng tín dụng nội [10] Nguyễn Trọng Tài (2008), “Phòng ngừa xử lý rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại - kinh nghiệm vấn đề đặt Việt Nam”, Tạp chí nghiên cứu kinh tế [11] PGS.TS Lê Văn Tề (2009) Tín dụng ngân hàng, NXB Giao thơng vận tải [12] Nguyễn Văn Tiến (2002), Đánh giá phòng ngừa rủi ro, NXB Thống kê [13] PGS.TS Nguyễn Văn Tiến (2005), Quản trị rủi ro kinh doanh ngân hàng, NXB Thống kê [14] GS.TS Lê Văn Tư (2005), Quản trị ngân hàng thương mại, NXB Tài Hà Nội