t to ng B hi ep TR GIÁO D C VÀ ÀO T O NG I H C KINH T TP.HCM w **************** n lo ad y th ju TR N TH XUÂN MAI yi pl n ua al NG QUAN GI A QU N TR CÔNG TY QUA n fu H U V I HI U QU HO T NG C A CÁC ll oi m T L S va M IT VI T NAM at nh CÔNG TY NIÊM Y T z z k jm ht vb om l.c gm LU N V N TH C S KINH T an Lu n va ey t re TP.H Chí Minh - N m 2011 t to ng B hi ep TR GIÁO D C VÀ ÀO T O NG I H C KINH T TP.HCM **************** w n lo ad ju y th TR N TH XUÂN MAI yi pl NG QUAN GI A QU N TR CÔNG TY QUA H U V I HI U QU HO T NG C A CÁC n va T L S ua al M IT VI T NAM n CÔNG TY NIÊM Y T ll fu oi m z Mã s : 60.31.12 at nh Chuyên ngành: Kinh t tài - Ngân hàng z k jm ht vb LU N V N TH C S KINH T IH l.c gm NG NG D N KHOA H C: PGS.TS NGUY N TH NG C TRANG om an Lu n va ey t re TP.H Chí Minh - N m 2011 t to L I CAM OAN ng hi ep Tôi xin cam oan Lu n v n Th c s Kinh t v i tài “M i t gi a qu n tr công ty qua t l s h u v i hi u qu ho t w n niêm y t ng quan ng c a cơng ty Vi t Nam” cơng trình nghiên c u c a riêng tôi, d is h ng d n lo ad c a PGS.TS Nguy n Th Ng c Trang Các s li u lu n v n có ngu n g c rõ c x lý khách quan, trung th c ju y th ràng, tin c y yi pl ua al Thành ph H Chí Minh, tháng 08 n m 2011 n H c viên th c hi n n va ll fu oi m nh at Tr n Th Xuân Mai z z k jm ht vb om l.c gm an Lu n va ey t re t to M CL C ng M C L C hi U ep PH N M VI T T T DANH M C CÁC T w DANH M C B NG BI U n TH lo DANH M C HÌNH V VÀ ad y th CH NG 1: T NG QUAN V QU N TR CÔNG TY VÀ HI U QU HO T NG C A CÔNG TY C PH N ju 1.1 Hi u qu ho t ng c a công ty c ph n: 1.1.1 Khái ni m hi u qu ho t ng: 1.1.2 Các ch tiêu o l ng hi u qu ho t ng: 1.2 Qu n tr công ty: 10 1.2.1 Khái ni m qu n tr công ty: 10 1.2.2 Phân bi t khái ni m Qu n tr công ty: 13 Ngu n: C m nang qu n tr công ty 14 1.2.3 Vai trị l i ích c a vi c qu n tr công ty hi u qu : 14 1.2.4 Các nguyên t c qu n tr công ty c a OECD: 15 1.3 Các nghiên c u tr c v nh h ng c a qu n tr công ty n ho t ng c a công ty c ph n: 17 1.3.1 Qu n tr công ty qua ch s hi u qu ho t ng: 17 1.3.2 Qu n tr công ty qua c u trúc s h u hi u qu ho t ng: 19 1.3.3 Vai trò c a h i ng qu n tr hi u qu ho t ng: 22 1.3.4 V n b o v nhà u t hi u qu ho t ng: 24 yi pl n ua al n va ll fu oi m at nh z z jm ht vb CH NG 2: CÁC THÔNG L VÀ TH C TR NG QU N TR CÔNG TY CÁC CÔNG TY NIÊM Y T T I VI T NAM 26 k 2.1 Quy ch qu n tr công ty áp d ng cho công ty niêm y t S giao d ch ch ng khoán:26 2.2 Th c tr ng qu n tr công ty công ty niêm y t t i Vi t Nam: 28 2.2.1 Nh ng c tr ng c a Qu n tr công ty công ty niêm y t t i Vi t Nam: 28 2.2.2 Khuôn kh pháp lý Qu n tr công ty: 30 2.3 Th c tr ng th c thi Quy ch qu n tr công ty t i công ty niêm y t Vi t Nam: 34 l.c gm NG 3: XÂY D NG MƠ HÌNH VÀ LÝ GI I K T QU NGHIÊN C U 39 om CH an Lu 3.1 Phát tri n gi thi t nghiên c u: 39 3.1.1 M i t ng quan gi a c u trúc s h u v i hi u qu ho t ng c a công ty c ph n: 39 3.1.2 M i t ng quan gi a c tính c a H QT ban giám c i v i hi u qu ho t ng c a công ty c ph n 42 3.1.3 M i t ng quan gi a s h u t p trung hi u qu ho t ng c a công ty c ph n 46 3.2 L a ch n mơ hình nghiên c u: 47 3.2.1 Ph ng pháp nghiên c u: 47 3.2.2 Xây d ng mơ hình nghiên c u: 48 3.3 Ngu n d li u ph ng pháp thu th p: 51 n va ey t re t to ng hi ep 3.4 Ph ng pháp x lý s li u lý gi i k t qu nghiên c u: 53 3.4.1 Ph ng pháp x lý s li u: 53 3.4.2 Lý gi i k t qu nghiên c u: 55 3.5 K t qu nghiên c u lý gi i: 55 3.5.1 M t s th ng kê s b v m u t ng quát h s t ng quan gi a bi n: 55 3.5.2 T ng h p k t qu t mơ hình h i quy: 57 3.5.3 Ch p nh n ho c bác b gi thi t: 62 3.5.4 Lý gi i k t qu nghiên c u: 65 w n CH NG 4: M T S G I Ý NÂNG CAO HI U QU QU N TR CƠNG TY NIÊM Y T QUA Ĩ GIA T NG HI U QU HO T NG 68 lo ad ju y th 4.1 Nh ng ng thái c n th c hi n t phía doanh nghi p niêm y t Vi t Nam: 68 4.2 M t s g i ý sách t phía ph : 70 yi K T LU N 75 pl TÀI LI U THAM KH O 77 n ua al PH L C 80 n va ll fu oi m at nh z z k jm ht vb om l.c gm an Lu n va ey t re PH N M t to ng Lý ch n U tài: hi Qu n tr công ty (Corporate Governance) ã ep c bi t n nh m t thu t ng quen i c a Lu t doanh thu c ngày tr nên thông d ng t i Vi t Nam Cùng v i s w nghi p vào n m 1999, vai trò c a khu v c t nhân s phát tri n kinh t t o công n u lo n vi c làm b t c ad y m nh, doanh nghi p t nhân phát tri n nhanh n ng l c c nh tranh th c y th tr c nâng cao Trong su t m t th p niên sau ó, s n xu t n ng qu c t c c i thi n Bên c nh s phát tri n ó, c ng xu t hi n m t s v bê b i ju Vi t Nam M t ví d yi t p ồn, cơng ty i n hình tr pl l c a cơng ty c ph n Bông B ch Tuy t (BBT) lãnh al n nh làm rõ ã làm sai l ch k t qu kinh doanh n m 2006 va kho n lo i tr Nh ng kho n lo i tr o m i c a BBT quy t c l p báo cáo n m 2007 ua ki m toán l i báo cáo tài n m 2006, tr ng h p bi n lãi thành u t b thi t h i BBT i n hình c a n n m 2007 n giá c phi u BBT s t gi m, nhà fu ll tình tr ng nh p nhèm h ch toán lãi l che d u thơng tin Ti p theo ó mâu ơng chi n l nh án phát hành c phi u cho c ông khác vi c không thông qua ph c nhi u c oi ông nhà n m thu n gi a c c nh m huy ng ng v n lúc công ty ang at ông nhà n c nh ng c vb ang hi n hi n: mâu thu n gi a c z Vi t Nam hình nh kinh i n qu n tr cơng ty z r i vào tình tr ng ki t qu tài V y, m t v n c qu c t v i n l c c a ã góp ph n k M c dù m t s t ch c n jm ht t nhân ông ng kinh doanh, l.c gm nâng cao nh n th c ph bi n khái ni m Qu n tr công ty c ng nh ng v n có r t cơng ty c a Vi t Nam th c s hi u rõ chi u sâu tính ph c t p Vi t Nam T ch c tài qu c t (IFC) Ch o 85 doanh an Lu nghi p l n om n i hàm c a khái ni m Theo m t cu c i u tra dành cho lãnh ng trình Phát tri n D i c h i ã hi u khái ni m nguyên t c c b n c a qu n tr công ty Nhi u giám c c ph ng v n v n l n l n ey marketing, qu n lý nhân s ,v.v ) t re gi a qu n tr công ty v i qu n lý tác nghi p (bao g m i u hành s n xu t, qu n lý n va án Mê Kơng (MPDF) th c hi n, ch có 23% s ng Trong th c t , nh ng b t to hi n m t cách h i h t c c i cách Qu n tr công ty th ng ch c th c c s d ng nh m t chiêu qu ng bá ch không ph i ng hi c s d ng nh m t công c áp d ng c c u quy trình n i b nh m ông, nâng cao kh n ng ti p c n ngu n v n ep giúp công ty t o d ng ni m tin c a c ng b i cu c kh ng ho ng tài Nh ng gi m thi u nguy c b tác áp d ng w y n thành công c c u quy trình này, cơng ty c n ph i tn th m t cách lo ju y th nhi m ad liên t c nh ng nguyên t c v s cơng b ng, tính minh b ch, tính gi i trình tính trách yi Qu n tr công ty m t y u t then ch t ng lòng tin c a nhà pl tri n kinh t c ng nh t ng c y m nh hi u qu th tr ng, phát u t Qu n tr công ty c ng thi t l p al nh ph ua c c u qua ó giúp xây d ng m c tiêu c a công ty, xác ng ti n t c n m c tiêu ó, giám sát hi u qu th c hi n m c tiêu S t n t i c a h th ng qu n tr va n công ty hi u qu ph m vi m t công ty c n n kinh t nói chung góp ph n ng n n t ng cho s v n hành c a kinh t th tr ll tin t fu t o m c oi c khuy n khích s d ng ngu n l c hi u qu h n, at nh th c ng c s phát tri n z V i vai trò ngày quan tr ng c a qu n tr công ty i v i n n kinh t th ng quan gi a qu n tr ng c a công ty niêm y t Vi t jm ht công ty qua t l s h u v i hi u qu ho t tài “M i t vb Vi t Nam hi n nay, z ng ngày phát tri n ó, chi m phí v n th p h n công ty tr ng Nh k Nam” m t yêu c u c p thi t nh m ch rõ vai trò c a qu n tr công ty ho t om ng kinh doanh v qu n l.c tr công ty nh m th c hi n qu n tr công ty ngày hi u qu gm c a công ty c ph n, góp ph n gia t ng nh n th c c a c ng ng ng ph m vi nghiên c u: it ng nghiên c u c a lu n v n qu n tr công ty, c th t l s h u ng c a công ty c ph n n va hi u qu ho t an Lu it c niêm y t sàn N i (HNX) t n m 2005-2010 ey giao d ch ch ng khốn thành ph H Chí Minh (HOSE) sàn giao d ch ch ng khoán Hà t re Ph m vi nghiên c u c a lu n v n công ty c ph n M c tiêu nghiên c u: t to M c tiêu nghiên c u c a lu n v n nghiên c u nh h ng tr công ty n hi u qu ho t ng c a công ty niêm y t ng c a nhân t qu n Vi t Nam, có th phân chia hi ep thành m c tiêu c th sau: ng quan gi a c u trúc s h u v i hi u qu ho t ng c a w - Nghiên c u m i t công ty c ph n n lo c tính c a H QT ban giám ad - Nghiên c u m i t ng quan gi a hi u qu ho t ng c a công ty c ph n y th ng quan gi a s h u t p trung hi u qu ho t ju - Nghiên c u m i t công ty c ph n c iv i ng c a yi ng pháp nghiên c u: pl Ph al c th c hi n theo ph ng pháp nghiên c u ng quan gi a tìm m i t n va li u ch y mơ hình h i quy n ua Lu n v n it ng, thu th p s ng nghiên c u tài nghiên c u: fu Ý ngh a th c ti n tính m i c a nh l ll tài nghiên c u th c nghi m m i quan h gi a qu n tr công ty, c th t l s m ng c a công ty c ph n nh m cho th y m t góc nhìn toàn c nh oi h u v i hi u qu ho t i v i c ng ng kinh doanh z gia t ng nh n th c v qu n tr cơng ty ó th hi n rõ vai trị c a qu n tr cơng ty, at Vi t Nam, t nh v th c tr ng qu n tr công ty ng th i xu t z c p n g n ây v n cịn có nghiên c u khoa h c quan tâm Tính ng c a cơng ty Bên c nh ó, tác gi c ng thu th p m u g m công c hai S giao d ch ch ng khốn Thành ph H Chí Minh S Giao d ch ng thông qua c giai o n tr c, sau ey t re n hi u qu ho t ng n c a qu n tr công ty nghiên c u rõ nét h n nh h va ch ng khoán Hà N i m t kho ng th i gian dài kh ng ho ng an Lu ty niêm y t ã nghiên c u m i quan h gi a tính s h u t p trung om m i lu n v n tác gi v i hi u qu ho t Vi t Nam, l.c c tài m t khái ni m m i m gm m i ng nghiên c u c a k it c p qu c gia jm pháp lý ch t ch cho qu n tr công ty ht vb m t s g i ý nâng cao qu n tr công ty doanh nghi p c ng nh xây d ng hành lang DANH M C CÁC T VI T T T t to ng OECD: T ch c H p tác Phát tri n Kinh t hi ng qu n tr ep H QT: H i UBCKNN: U ban ch ng khoán Nhà n c w n SGDCK: S giao d ch ch ng khoán lo ad H C : ih i ng c ông y th ut n ju FIE: Doanh nghi p có v n yi ng trình Phát tri n D án Mê Kông pl MPDF: Ch c ngồi al n ua IFC: T ch c Tài Qu c t n va HOSE : sàn giao d ch ch ng khốn thành ph H Chí Minh ll fu HNX: sàn giao d ch ch ng khoán Hà N i oi m PVN: T p oàn D u khí Vi t Nam nh DPM: T ng cơng ty Phân bón Hóa ch t D u khí at ng An z TAC: CTCP D u T z jm ht u t gián ti p vb FPI: Ngu n v n BKS: Ban ki m soát k c SSC: Chu n m c K toán Vi t Nam (VAS) ông n ng v i giá tr s sách va M/B: t s gi a giá tr th tr an Lu C :C u t tài Vi t Nam (VAFI) om IFRS: Hi p h i nhà l.c gm TG : T ng giám ey t re DANH M C B NG BI U t to ng B ng 2.1: Các b lu t quy nh nh h ng n Qu n tr công ty hi ep B ng 3.1 M t s th ng kê v m u t ng quát B ng 3.2 H s t ng quan gi a bi n w n lo B ng 3.3 T ng h p h s h i quy m u t ng quát phân t th ng kê v i bi n ad ph thu c ROA y th yi ph thu c ROE ju B ng 3.4 T ng h p h s h i quy m u t ng quát phân t th ng kê v i bi n pl c hi u qu ho t ua al B ng 3.5 H s h i quy gi a t l s h u Nhà n c hi u qu ho t n B ng 3.6 H s h i quy gi a t l s h u n ng va n B ng 3.7 H s h i quy gi a t l s h u H i ng ng qu n tr hi u qu ho t ng ll fu ng oi m B ng 3.8 H s h i quy gi a bi n kiêm nhi m hi u qu ho t c hi u qu ho t at nh B ng 3.9 H s h i quy gi a t l s h u c a Ban giám ng z B ng 3.10 H s h i quy gi a c u trúc s h u t p trung hi u qu ho t ng z TH k jm ht vb DANH M C HÌNH V VÀ ánh giá chung ey t re Vi t Nam m c l i nhu n n Hình 2.3 Thơng l qu n tr cơng ty ng va Hình 2.2 Thơng l qu n tr công ty hi u qu th tr an Lu Hình 2.1 K t qu om Hình 1.2 minh h a s khác bi t gi a Qu n tr công ty qu n lý công ty l.c gm Hình 1.1: H th ng qu n tr cơng ty to t n g p hi e 104 w TH NG KÊ Prob C ROA_1 FOR GOV BOD BOM DM CON01 D_E MC SE IND1 IND2 LA PY1 PY2 0.030579 0.511802 0.053351 0.033943 -0.036750 0.192540 -0.001904 0.001046 -0.012647 1.83E-09 -0.001940 0.001727 0.001302 0.000248 0.001980 0.002931 0.013713 0.042491 0.028465 0.022704 0.028905 0.057899 0.005449 0.009426 0.002910 6.50E-10 0.007043 0.009778 0.010057 0.001762 0.007475 0.008317 2.230033 12.04483 1.874277 1.495012 -1.271435 3.325418 -0.349329 0.110997 -4.346506 2.816360 -0.275493 0.176582 0.129470 0.140458 0.264856 0.352377 0.0264 0.0000 0.0617 0.1358 0.2044 0.0010 0.7270 0.9117 0.0000 0.0051 0.7831 0.8599 0.8971 0.8884 0.7913 0.7248 R-squared Adjusted R-squared S.E of regression Sum squared resid Log likelihood Durbin-Watson stat 0.572834 0.554886 0.048431 0.837355 608.2154 2.440377 t t-Statistic h y j Std Error t-Statistic Prob C FOR GOV BOD BOM DM CON01 D_E MC SE LA PY1 PY2 0.054628 0.212269 0.145783 0.000420 0.213759 -0.003760 -0.028575 -0.019731 3.26E-09 0.012039 -0.007735 0.006417 0.013075 0.012597 0.042503 0.030376 0.043215 0.067730 0.007907 0.012743 0.003222 1.20E-09 0.008982 0.002250 0.009969 0.010585 4.336570 4.994172 4.799298 0.009715 3.156063 -0.475453 -2.242344 -6.123681 2.708738 1.340352 -3.437339 0.643705 1.235211 0.0000 0.0000 0.0000 0.9923 0.0018 0.6348 0.0257 0.0000 0.0071 0.1811 0.0007 0.5203 0.2177 R-squared Adjusted R-squared S.E of regression Sum squared resid Log likelihood Durbin-Watson stat 0.361511 0.336224 0.065420 1.296760 419.9634 0.990469 an u Std Error v an f m v Lu an 0.087118 0.072591 -3.175418 -3.007200 31.91609 0.000000 Coefficient ul l h oi n a t z z b h t k jm gm c o m l Mean dependent var S.D dependent var Akaike info criterion Schwarz criterion F-statistic Prob(F-statistic) Variable l a l p Coefficient uy i Variable Dependent Variable: ROA Method: Least Squares Sample: 373 IF IND1=1 Included observations: 316 ad lo Dependent Variable: ROA Method: Least Squares Sample: 373 Included observations: 373 after adjustments n PH L C K T QU MƠ HÌNH H I QUY M U T NG TH VÀ PHÂN T Mean dependent var S.D dependent var Akaike info criterion Schwarz criterion F-statistic Prob(F-statistic) 0.086517 0.080297 -2.575718 -2.421210 14.29649 0.000000 v an r y et e