Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng MụC LụC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIU LờI Mở ĐầU chơng 1: tín dụng ngân hàng hộ sản xuất kinh tế thị trờng 1.1 Hộ sản xuất kinh tÕ thÞ trêng .3 1.1.1 Khái niệm hộ sản xuất: 1.1.2 Vai trß cđa hộ sản xuất kinh tế thị trờng 1.1.3 Chủ trơng Đảng Nhà nớc phát triển kinh tế hộ sản xuất 1.2 Tín dụng Ngân hàng s¶n xuÊt .7 1.2.1 Khái niệm tín dụng Ngân hàng .7 1.2.2 Vai trß cđa tÝn dụng Ngân hàng hộ sản xuất 1.2.3 Yếu tố ảnh hởng đến quan hệ Ngân hàng hộ sản xuất .11 1.3 Chất lợng tín dụng Ngân hàng hộ sản xuất: .12 1.3.1 Khái niệm chất lợng tín dụng ngân hàng: 12 1.3.2 Chỉ tiêu đánh giá chất lợng tín dụng Ngân hàng hộ sản xuất: 13 1.3.2.1 Chỉ tiêu định tính 13 1.3.2.2 Chỉ tiêu định lợng: 15 1.3.2.3 Một số tiêu khác: 17 Doanh sè cho vay HSX .17 1.3.3 Sự cần thiết nâng cao chất lợng tín dụng hộ sản xuất 18 1.3.4 Các yếu tố ảnh hởng đến chất lợng tín dụng Ngân hàng ®èi víi s¶n xt 19 1.3.4.1 Ỹu tè m«i trêng : 19 1.3.4.2 YÕu tè thuéc khách hàng 20 1.3.4.3 Yếu tố thuộc Ngân hàng: 20 Chơng 2: Thực trạng chất lợng tín dụng HSX NHN0&PTNT ti ền hải giai đoạn (2009- 2011) 22 2.1 Khái quát tình hình kinh tế xà hội thực trạng kinh tế hộ sản xuất tác động đến hoạt động kinh doanh NHNo&PTNT huyện Tiền Hải - Thái Bình .22 ThS Nguyễn Thị Đông 08A45072 SVTH: Bùi Thị Vui - Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng 2.2 Khái quát tình hình hoạt động ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn Tiền Hải .24 2.2.1 Quá trình hình thành, phát triển chức ngân hàng nông nghiệp huyện Tiền Hải - Thái Bình 24 2.2.2 Kết hoạt động kinh doanh Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn hun TiỊn H¶i 25 2.2.2.1 Hoạt động nguồn vốn 25 2.2.2.1 Ho¹t ®éng cho vay 28 2.2.2.3 ChÊt lỵng tÝn dơng cđa NHNo&PTNT huyện Tiền Hải 32 2.3 Thực trạng chất lợng tín dụng hộ sản xuất NHNo&PTNT huyện Tiền H¶i 32 2.3.1 C¸c tiêu phản ánh chất lợng tín dụng NHNo&PTNT Tiền Hải 32 2.3.2 Đánh giá chất lợng tín dụng NHNo&PTNT huyện Tiền Hải 41 2.3.2.1 Những kết đạt đợc 41 2.3.2.2 Những tồn nguyên nhân tồn chất lợng tín dụng công tác cho vay s¶n xt cđa NHNo&PTNT hun TiỊn H¶i 43 Chơng 3: Một số Giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao chất lợng tín dụng hộ sản xuất NHNo&PTNT huyện tiền hải năm tới 48 3.1 Định hớng hoạt động tín dụng hộ sản xuất 48 3.1.1 Định hớng chung Đảng Nhà nớc hộ sản xuất 48 3.1.2 Định hớng chung NHNo&PTNT Việt Nam 48 3.1.3 Định hớng hoạt động tín dụng HSX NHNo& PTNT hun TiỊn H¶i 49 3.2.1 Mét số giải pháp chung 49 3.2.2 Giải pháp mở rộng cho vay hộ sản xuất đảm bảo chất lợng 57 3.2.3 Giải pháp bổ trợ .63 3.3 Mét sè kiÕn nghÞ 67 3.3.1 Đối với Ngân hàng Nhà níc ViƯt Nam 67 3.3.2 Đối với uỷ ban nhân dân huyện Tiền Hải 68 3.3.3 Đối với Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn Việt Nam 69 3.3.4 Đối với NHNo&PTNT huyện Tiền Hải 69 KÕt luËn 71 DANH MụC TàI LIệU THAM KHảo 73 ThS Nguyn Th ụng 08A45072 SVTH: Bùi Thị Vui - Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng DANH MụC CáC Từ VIếT TắT NH : Ngân hàng NHNN : Ngân hàng nhà nước NHTM : Ngân hàng Thương mại HSX : Hộ sản xuất PGD : Phòng giao dịch NQH : Nợ hạn NHN0&PTNT : Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn NHN0 :Ngân hàng nông nghiệp TW : Trung ương CBTD : Cán tín dụng TCTD : Tổ chức tín dụng TCKT : Tổ chức kinh tế DN : Doanh nghiệp CBNV : Cán nhân viên KH : Khách hàng ThS Nguyễn Thị Đông 08A45072 SVTH: Bùi Thị Vui - Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng DANH MụC BảNG BIểU B¶ng 2.1: Kết huy động vốn năm 2009 - 2011 26 Bảng 2.2: D nợ phân theo loại cho vay NHNo&PTNT huyện Tiền Hải 29 Bảng 2.3: D nợ phân theo thành phần kinh tÕ cđa NHNo&PTNT TiỊn H¶i 30 B¶ng 2.4: Tỉ lệ nợ xấu NHNo&PTNT huyện Tiền Hải 32 Bảng 2.5: Cơ cấu tín dụng ®èi víi HSX 33 Bảng 2.6: Cơ cấu doanh số cho vay ®èi víi s¶n xt 34 Bảng 2.7: Cơ cấu doanh số thu nợ hộ s¶n xuÊt .35 B¶ng 2.8: Cơ cấu d nợ cho vay HSX 36 B¶ng 2.9 : D nợ bình quân hộ sản xuất 37 Bảng 2.10: Nợ hạn cho vay hộ sản xuất 38 Bảng 2.11: Nợ hạn ph©n theo thêi gian 39 Bảng 2.12: Vòng quay vốn tín dụng giai ®o¹n 2009- 2011 41 BiĨu Cơ cấu nguồn vốn NHNo&PTNT Tiền Hải 27 BiĨu : C¬ cÊu d nợ phân theo loại cho vay 29 BiĨu : C¬ cÊu cho vay theo thành phần kinh tế 31 BiĨu : C¬ cÊu tÝn dơng ®èi víi HSX .33 BiĨu : C¬ cÊu doanh sè thu nỵ HSX 35 Biểu : Cơ cấu d nợ phân theo ngµnh kinh tÕ 36 BiĨu : Nợ hạn hộ sản xuất phân theo thêi gian 40 ThS Nguyễn Thị Đông 08A45072 SVTH: Bùi Thị Vui - Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng LờI Mở ĐầU Trong công đổi nước ta - quốc gia gần 70% dân số nông dân sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp Để thực mục tiêu Cơng nghiệp hố- Hiện đại hoá đất nước, Hội nghị Trung ương VI khẳng định: “ Sự phát triển nông nghiệp kinh tế nông thơn theo hướng cơng nghiệp hố, đại hố đất nước có vai trị vơ quan trọng trước mắt lâu dài, làm sở để ổn định phát triển kinh tế xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hoá, đại hoá đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa’’ Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn Việt Nam - nơi mà suốt 20 năm qua luụn sát cánh, “chia xẻ bựi” cựng bà phát triển nơng nghiệp, nghiệp xanh đất nước Với nhiều giải pháp đổi hoạt động, NHNo&PTNT đạt kết khả quan việc mở rộng nâng cao chất lượng tín dụng nói chung chất lượng hộ sản xuất nói riêng: dư nợ cho vay tăng qua nhiều năm, tỷ lệ nợ hạn giảm, đối tượng đầu tư mở rộng theo QĐ72 HĐQT NHNNo&PTNT Việt Nam, đồng thời đẩy mạnh đầu tư vào thành phần kinh tế phù hợp với mục tiêu phát triển tỉnh huyện thị xã góp phần đáng kể thỳc đõỷ chuyển dịch cấu kinh tế nghiệp cơng nghiệp hố, nơng nghiệp nơng thôn xoỏ đúi giảm nghèo, xây dựng lên Việt Nam hưng thịnh, phồn vinh Mặc dù vậy, thật khơng khách quan cho khơng có tồn cần khắc phục, khơng có rủi ro hay khơng có khó khăn đặc biệt hoạt động tín dụng nói chung tín dụng hộ sản xuất nói riêng: tín dụng hộ sản xuất chưa thực tương xứng với tiềm Ngân hàng nhu cầu cuả hộ sản xuất Chất lượng tín dụng khơng mối quan tâm nhà quản lý Ngân hàng, mà mối quan tâm tồn xã hội tín hiệu tổng hợp vừa phản ánh trình độ hồn thiện pháp luật theo chế thị trường quản lý kinh tế nói chung & hoạt động quản lý Ngân hàng nói riêng vừa phản ánh lớn mạnh & mặt bất cập quản lý điều hành Ngân hàng ThS Nguyễn Thị Đông SVTH: Bùi Thị Vui - 08A45072 Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng Chính thế, làm để nâng cao chất lượng tín dụng ln ln vấn đề núng búng, thu hút quan tâm không nhà quản lý Ngân hàng mà nhà quản lý kinh tế khác Tuy phạm vi nghiên cứu khác tất hướng tới mục tiêu chung làm để cải thiện nâng cao chất lượng tín dụng Ngân hàng thương mại quốc doanh, đặc biệt Ngân hàng nông nghiệp & phát triển nông thôn Xuất phát từ nhận thức tầm quan trọng việc nâng cao chất lượng tín dụng kinh doanh Ngân hàng, em lựa chọn đề tài : “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng hộ sản xuất Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn huyện Tiền Hải - Thái Bình”làm đề tài cho khóa luận tốt nghiệp mình/ -Kết cấu luận văn: Chương 1: Tín dụng Ngân hàng hộ sản xuất kinh tế thị trường Chương 2: Thực trạng chất lượng tín dụng hộ sản xuất Ngân hàng nông nghiệp phát triển nông thôn huyện Tiền Hải (2009-2011) Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng hộ sản xuất Ngân hàng nơng nghiệp phát triển nông thôn huyện Tiền Hải - Thái Bình Nội dung đề tài vấn đề phức tạp lý luận thực tiễn Ngồi ra, việc tìm hiểu cịn hạn chế thực tiễn, thời gian nghiên cứu ngắn ,phạm vi nghiên cứu cịn hạn hẹp khơng tránh khỏi sai sót, khiếm khuyết Với mong muốn hồn thiện đề tài đáp ứng đòi hỏi lý thuyết thực tiễn, em mong nhận giúp đỡ thầy cô, Ban giám đốc NHNo&PTNT huyện Tiền Hải để đề tài hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn ! ThS Nguyễn Thị Đông SVTH: Bùi Thị Vui - 08A45072 Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng chương tín dụng ngân hàng hộ sản xuất kinh tế thị trường 1.1 Hé sản xuất kinh tế thị trường Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X với đường lối đổi mới, nông nghiệp xác định “Mặt trận hàng đầu” tiếp tục đổi quản lý kinh tế nhằm giải phóng lực lượng sản xuất nông thôn chuyển nông nghiệp tự túc, tự cấp sang sản xuất hàng hoá theo chế thị trường có điều tiết Nhà nước Chính năm gần đây, nhà kinh tế bắt đầu quan tâm thực đến phát triển nông thôn, nơng nghiệp mơ hình kinh tế hộ sản xuất Sự quan tâm nghiên cứu hộ sản xuất nhà khoa học đánh dấu thời kỳ thay đổi thái độ sản xuất hệ thống lý thuyết thống hệ thống sách kinh tế - xã hội thời 1.1.1 Khái niệm hộ sản xuất: Nói đến tồn hộ sản xuất kinh tế, trước hết cần thấy hộ sản xuất khơng có nước ta mà cũn cú tất nước có sản xuất nông nghiệp giới Hộ sản xuất tồn qua nhiều phương thức tiếp tục phát triển Chúng ta xem xét số quan niệm khác hộ sản xuất Trong số từ điển chuyên ngành kinh tế nh từ điển ngôn ngữ hộ tất người sống mái nhà Nhóm người bao gồm người chung huyết tộc người làm công Liên hợp quốc cho : “Hộ người sống chung mái nhà, ăn chung có chung ngân quỹ” Trên góc độ ngân hàng, “Hộ sản xuất” thuật ngữ dùng hoạt động cung ứng vốn tín dụng cho gia đình để làm kinh tế chung hộ Hiện nay, văn pháp luật Việt Nam, hộ xem chủ thể quan hệ dân pháp luật quy định định nghĩa đơn vị mà cá thành viên có hộ chung, tài sản chung hoạt động kinh tế chung Một số thuật ngữ khác dùng để thay thuật ngữ “Hộ sản xuất” “Hộ”, “Hộ gia đỡnh” Ngày hộ sản xuất trở thành nhân tố quan trọng ThS Nguyễn Thị Đông SVTH: Bùi Thị Vui - 08A45072 Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng nghiệp CNH - HĐH đất nước tồn tất yếu trình xây dựng kinh tế đa thành phần theo định hướng XHCN Để phù hợp với xu phát triển chung, phù hợp với chủ trương Đảng Nhà nước, NHNo&PTNT Việt Nam ban hành phụ lục số kèm theo định số 499 A ngày 2/9/1993, theo đú thỡ khái niệm hộ sản xuất hiểu sau: “Hộ sản xuất đơn vị kinh tế tự chủ, trực tiếp hoạt động sản xuất kinh doanh, chủ thể quan hệ sản xuất kinh doanh tự chịu trách nhiệm kết hoạt động sản xuất Thành phần chủ yếu hộ sản xuất bao gồm: Hộ nông dân, hộ tư nhân, cá thể, hộ gia đình xã viên, hộ nơng, lâm trường viờn” Như vậy, hộ sản xuất lực lượng sản xuất to lớn nông thôn Hộ sản xuất nhiều ngành nghề phần lớn hoạt động lĩnh vực nông nghiệp phát triển nông thôn Các hộ tiến hành sản xuất kinh doanh đa dạng kết hợp trồng trọt với chăn nuôi kinh doanh ngành nghề phụ Đặc điểm sản xuất kinh doanh nhiều ngành nghề trờn góp phần nâng cao hiệu hoạt động hộ sản xuất nước ta thời gian qua 1.1.2 Vai trò hộ sản xuất kinh tế thị trường Từ NQ 10- Bộ trị ban hành, hộ nông dân thừa nhận đơn vị kinh tế nơng thơn, nhờ người nơng dân gắn bó với ruộng đất hơn, chủ động đầu tư vốn để thâm canh, tăng vụ, khai phá thêm hàng ngàn hộcta đất mới, vừa đổi cấu sản xuất Việc trao quyền tự chủ cho hộ nông dân khơi dậy nhều làng nghề truyền thống, mạnh dạn vận dụng tiến khoa học kỹ thuật sản xuất có hiệu kinh tế lớn Điều khẳng định tồn khách quan hộ sản xuất với vai trò cầu nối trung gian hai kinh tế đơn vị tích tụ vốn, góp phần nâng cao hiệu sử dụng nguồn lao động, giải việc làm nông thôn * Hộ sản xuất cầu nối trung gian để chuyển kinh tế tự nhiên sang kinh tế hàng hoá: Lịch sử phát triển sản xuất hàng hoá trải qua giai đoạn kinh tế tự nhiên sang kinh tế hàng hố nhỏ quy mơ hộ gia đình, giai đoạn chuyển biến từ kinh tế hàng hố nhỏ lên kinh tế hàng hố quy mơ lớn, kinh tế hoạt động mua bán trao đổi trung gian tiền tệ ThS Nguyễn Thị Đông SVTH: Bùi Thị Vui - 08A45072 Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng Bước chuyển từ kinh tế tự nhiên sang kinh tế hàng hoá nhỏ quy mơ hộ gia đình giai đoạn lịch sử mà chưa trải qua khó phát triển sản xuất hàng hố quy mơ lớn giải khỏi tình trạng kinh tế phát triển * Hộ sản xuất góp phần nâng cao hiệu sử dụng lao động: Lao động yếu tố lực lượng sản xuất, lao động nguồn gốc giá trị thặng dư, lao động góp phần làm tăng cải vật chất cho quốc gia Việt Nam có 80% dân số nông thôn, việc khai thác sử dụng nguồn nhân lực mức thấp trình độ thấp Hiện nay, nước ta có khoảng 12 triệu lao động chưa sử dụng quỹ thời gian người lao động nông thôn chưa sử dụng hết Các yếu tố sản xuất mang lại hiệu thấp sử dụng hợp lý nguồn lao động, giải việc làm nông thôn, cần phát triển kinh tế hộ sản xuất Trên thực tế cho thấy năm vừa qua hàng triệu sở sản xuất tạo hộ sản xuất khu vực nông nghiệp nơng thơn * Hộ sản xuất có khả thích ứng với chế thị trường thúc đẩy sản xuất hàng hoá Ngày nay, hộ sản xuất hoạt động theo chế thị trường có tự cạnh tranh sản xuất hàng hoá, đơn vị kinh tế độc lập, tự chủ, hộ sản xuất phải định mục tiêu sản xuất kinh doanh sản xuất gì? Sản xuất nh để trực tiếp quan hệ với thị trường Để đạt điều này, hộ sản xuất phải không ngừng nâng cao chất lượng, mẫu mã phẩm cho phù hợp với nhu cầu số biện pháp để kích thích cầu, từ mở rộng sản xuất đồng thời đạt hiệu kinh tế cao Với quy mô nhỏ, máy quản lý gọn nhẹ, động, hộ sản xuất dễ dàng đáp ứng thay đổi nhu cầu thị trường, đồng thời khơng gây tốn kếm mặt chi phí Thêm vào lại Đảng Nhà nước cú cỏc sách khuyến khích tạo điều kiện để hộ sản xuất phát triển Nh với khả nhạy bến trước nhu cầu thị trường, hộ sản xuất góp phần đáp ứng đầy đủ nhu cầu ngày cao thị trường tạo động lực thúc đẩy sản xuất phát triển cao ThS Nguyễn Thị Đông SVTH: Bùi Thị Vui - 08A45072 Luận văn tốt nghiệp Khoa tài - ngân hàng 1.1.3 Chủ trương Đảng Nhà nước phát triển kinh tế hộ sản xuất Đối với Việt Nam nông nghiệp nơng thơn có vị trí đặc biệt quan trọng Nông thôn nơi làm việc sinh sống gần 80% dân số, đa số cũn nghốo, cú thu nhập gần 35% GDP nước; thị trường rộng lớn, tiêu thụ hàng hoá, sản phẩm ngành nghề xã hội; nơi cung cấp nguyên liệu lao động cho công nghiệp nghành nghề khác phát triển Nơng nghiệp nơng thơn cịn nơi chủ yếu định phát triển bền vững tính cân mơi trường sinh thái đảm bảo ổn định, đa dạng hoá tự nhiên Chúng ta tiến lên chủ nghĩa xã hội dựa sản xuất nơng Sớm nhận thức rõ vai trị nơng nghiệp trình xây dựng đất nước, Đảng Nhà nước ta bước có chủ trương sách nông nghiệp, tạo điều kiện cho kinh tế hộ phát triển làm lòng cốt để phát triển kinh tế nơng thơn Tháng 1/1981 ban bí thư trung ương Đảng ban hành thị 100 khốn nơng nghiệp, thực chất giải phóng (Tự hố) sức lao động hộ nơng dân khỏi buộc chế tập trung Tháng 4/1998- Bộ trị ban hành Nghị 10 nhằm cụ thể hoá bước quan điểm đổi Đại hội VI lĩnh vực quản lý nông nghiệp, tạo điều kiện cho việc hình thành thúc đẩy kinh tế hộ sản xuất phát triển Từ hộ nơng dân thừa nhận đơn vị kinh tế tự chủ sản xuất kinh doanh đơn vị kinh tế nông thôn Sau nghị 10 Bộ trớnh trị, đến NQ 66 HĐBT hội đồng trưởng ngày 02/ 03/ 1992, luật doanh nghiệp tư nhân NĐ 29 ngày 29 /03/1998, luật Công ty hộ sản xuất thừa nhận đơn vị kinh tế bình đẳng thành phần kinh tế khác Điều khẳng định điều 21 Hiến pháp nước CHXH Việt Nam năm 1992: “Kinh tế gia đình khuyến khích phát triển” Đại hội lần thứ VII Đảng với chủ trương phát triển kinh tế hàng hoá nhiều nhiều thành phần theo chế thị trường định hướng XHCN có quản lý vĩ mô Nhà nước Chủ trương đắn Đại hội VII tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế nói chung đặc biệt kinh tế hộ gia đình nói riêng ThS Nguyễn Thị Đơng SVTH: Bùi Thị Vui - 08A45072