Bộ GIáO DụC Và ĐàO TạO Ngân hàngNhà nớc việt nam HọC VIệN NGÂN HàNG Khóa LUậN TốT NGHIệP Hoạt động xử lí nợ tồn đọng Công ty mua bán nợ Việt Nam Thực trạng giải pháp Sinh viên: Trần Minh Hiếu Lớp: TCDND-K11 Giáo viên hớng dẫn: TS Lê Thị Xuân Hà Nội 2012 MC LC Tran g CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG XỬ LÍ NỢ TỒN ĐỌNG TẠI CƠNG TY MUA BÁN NỢ: 1.1: Tổng quan công ty mua bán nợ 1.1.1: Hoạt động mua bán nợ 1.1.2: Tổng quan công ty mua bán nợ 1.1.2.1: Khái niệm 1.1.2.2: Đặc trưng 1.1.2.3: Vai trò 1.1.2.4: Chức 1.1.2.5: Phân loại 1.2 Hoạt động xử lí nợ tồn đọng 12 1.2.1 Tổng quan nợ tồn đọng 12 1.2.1.1 Khái niệm 12 1.2.1.2 Phân loại 14 1.2.2 Sự cần thiết phải xử lí nợ tồn đọng 18 1.2.3 Hoạt động xử lí nợ tồn đọng 29 1.2.3.1 Phương pháp xử lí nợ tồn đọng 29 1.2.3.2 Tiêu chí đánh giá hiệu xử lí nợ tồn đọng 20 1.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động xử lí nợ tồn đọng 21 1.3.1 Nhân tố chủ quan 21 1.3.2 Nhân tố khách quan 23 CHƯƠNG 2: HOẠT ĐỘNG XỬ LÍ NỢ TỒN ĐỌNG TẠI DATC HIỆN NAY 30 2.1: Khái quát DATC 30 2.1.1 Sù đời 30 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ, hoạt động chủ yếu 32 2.1.3 Cơ cấu máy, tổ chức 33 2.2 Thực trạng nợ tồn đọng Việt Nam 36 2.3 Hiệu xử lí nợ tồn đọng DATC 47 2.3.1 Cơ sở pháp lí lực tài 47 2.3.2 Phương pháp xử lí 48 2.3.3 KÕt xử lí nợ tồn đọng DATC thời gian qua 65 2.4: Đánh giá hiệu xử lí nợ tồn đọng DATC 71 2.4.1 Những kết đạt 71 2.4.2 Những hạn chế nguyên nhân 73 CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG XỬ LÍ NỢ TỒN ĐỌNG CỦA DATC THỜI GIAN TỚI 81 3.1: Định hướng hoàn thiện, tối đa hóa hiệu hoạt động DATC thời gian tới 81 3.1.1 Sự cần thiết yêu cầu đặt với hoạt động xử lí nợ tồn đọng DATC thời gian tới 81 3.1.2.: Cơ hội, thách thức chủ thể kinh tế Việt Nam điều kiện hội nhập kinh tế 83 3.1.3 Xu hướng mua bán, sáp nhập Doanh nghiệp thời gian tới 86 3.1.4: Định hướng phát triển hoạt động DATC thới gian tới 88 3.2 Giải pháp nâng cao hiệu hoạt động xử lí nợ tồn đọng DATC 91 3.2.1 Nhóm giải pháp trực tiếp 3.2.1.1 Nâng cao sở pháp lí 91 91 3.2.1.2 Nâng cao lực tài đa dạng hóa cấu nguồn vốn 3.2.1.3 Các giải pháp mang tính chun mơn, nghiệp vụ 3.2.2 Nhóm giải pháp điều kiện 92 94 97 3.2.2.1 Kiến nghị với Chính phủ, 97 3.2.2.2 Kiến nghị với Bộ Tài 99 3.2.2.3 Kiến nghị với quan quản lí Nhà nước 100 3.2.2.4 Kiến nghị với chủ nợ khách nợ 101 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, thông tin số liệu đưa vào phân tích đánh giá khóa luận văn hồn tồn trung thực Nếu có vấn đề tính xác số liệu thông tin luận văn, xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước hội đồng bảo v DANH MC CC BNG BIU Trang Bảng 2.1 Nợ phải thu, phải trả TCT Nhà nớc 39 Bẳng 2.2 40 Vốn vay nợ TCT nhà nớc DNNN đà chuyển đổi Bảng 2.3 Nợ hạn NHTMNN năm 2010 2011 Bảng 2.4 Nợ hạn Ngân hàng phát triển Ngân hàng Chính sách xà hội Bảng 2.5 Nợ tồn đọng đến 31/12/2011 doanh nghiệp chuyển đổi sở hữu NHTM tính theo định 493 NHNN Bảng 2.6 Nợ hạn NHTMNN 2007-2011 Bảng 2.7 Nợ xấu nội bảng theo báo cáo NHTMNN, VDB VBSP Bảng 2.8 Nợ xấu 31/12/2011 NHTMNN, VDB VBSP Bảng 2.9 Nợ xấu 31/12/2011 NHTMNN, VDB VBSP tính theo chuẩn quốc tế Bảng 2.10 Giá trị nợ tồn đọng đà mua DATC Bảng 2.11 Kết xử lý nợ DATC Bảng 2.12 Một số DN đà đợc DATC tái cấu chuyển đổi sở hữu Bảng 2.13 Lợi nhuận Nộp Ngân sách nhà níc cđa DATC 42 43 44 44 50 51 53 66 67 69 70 LỜI MỞ ĐẦU I Tính cấp thiết đề tài: Trong chương trình tái cấu trúc DN, chuyển đổi sở hữu DN, cấu hệ thống tài chính, việc xử lí nợ lành mạnh hóa tài DN vấn đề quan trọng ưu tiên hàng đầu, lÝ sau: - Nợ tài sản tồn đọng lớn tiềm Èn nguy đổ vỡ hệ thống tài chính, từ dẫn tới khủng hoảng tài tiền tệ - Nợ tồn đọng tăng gánh nặng chi phí cho kinh tế quốc dân, giảm khả huy động vốn DN cho vay hệ thống Ngân hàng, làm giảm lòng tin dân chúng uy tín hệ thống tài bị hạ thấp mắt bạn bè quốc tế Trong mối quan hệ kinh doanh thương trường, tìm kiếm lợi nhuận dựa quan hệ hợp tác bình đẳng song phương để có lợi ln ưu tiên hàng đầu DN Tuy nhiên, hoạt động Công ty mua bán nợ - Bộ Tài khơng đơn kinh doanh lợi nhuận, mà quan trọng hơn, cịn thể định hướng kinh tế trị Đảng Nhà nước, với nhiệm vụ trợ giúp DN xử lí nợ tồn đọng, đẩy nhanh trình xếp, chuyển đổi sở hữu DNNN, phát triển kinh tế quốc dân Theo đánh giá chung, năm gần đây, DATC có nhiều tiến rõ rệt hoạt động, góp phần thúc đẩy việc xếp, chuyển đổi chủ sở hữu DNNN, gia tăng tốc độ cổ phần hóa DN Tuy nhiên, thực tế khơng Ýt mặt thiếu sót như: hiệu hoạt động kinh doanh chưa đáp ứng đòi hỏi khắt khe kinh tế, rủi ro tiềm Èn khơng nhỏ, hành lang pháp lý cịn nhiều kẽ hở, thiếu sót, nhiều vướng mắc, bất cập,…Vì thế, đẩy mạnh hiệu xử lí nợ đọng cuả DATC yêu cầu cần thiết Xuất phát từ trên, sau nghiên cứu tồn diện, tìm hiểu cặn kẽ tình hình hoạt động DATC, nhận thấy mặt tiến bộ, mặt cịn hạn chế, tìm ngun nhân số giải pháp kiến nghị, tác giả luận văn chọn đề tài: “Hoạt động xử lí nợ tồn đọng Công ty mua bán nợ Việt Nam (DATC - Bộ Tài chính) - Thực trạng giải pháp” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp II Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu vấn đề lí luận nợ tồn đọng hiểu biết khái qt mơ hình công ty mua bán nợ - Xem xét phân tích tình hình xử lí nợ tài sản tồn đọng thực tế Công ty mua bán nợ Việt Nam - Kiến nghị vài giải pháp nâng cao hiệu hoạt động xử lí nợ tồn đọng Công ty mua bán nợ Việt Nam III Đối tượng - phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: tập trung nghiên cứu thực tế công tác xử lí nợ tồn đọng DATC - Phạm vi nghiên cứu: giới hạn việc nghiên cứu xử lí nợ tồn đọng tập trung chủ yếu Ngân hàng Thương mại Nhà nước IV Phương pháp nghiên cứu: Vận dụng phương pháp vật biện chứng, vật lịch sử phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp đánh giá để biện luận cho vấn đề V Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài: - Tổng hợp, hệ thống lại lí luận xử lí nợ tồn đọng, nhân tố ảnh hưởng đánh giá hiệu DN (chủ yếu khối Ngân hàng thương mại) Việt Nam - Đánh giá thành tựu đạt được,những hạn chế tồn nguyên nhân cơng tác xử lí nợ tồn đọng DATC - Đưa kiến nghị, giải pháp đẩy mạnh cơng tác xử lí nợ tồn đọng để tiếp tục phát triển hoạt động DATC nói riêng, DN nói chung CHƯƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HOẠT ĐỘNG XỬ LÍ NỢ TỒN ĐỌNG TẠI CÔNG TY MUA BÁN NỢ 1.1 Tổng quan công ty mua bán nợ 1.1.1 Tổng quan hoạt động mua bán nợ Mua bán nợ hoạt động kinh tế nhằm trao đổi chuyển giao phần tài sản, đặc biệt “khoản nợ phải thu” từ đối tượng sang đối tượng khác Nói cách khác, việc chuyển nhượng lại “quyền thu hồi nợ” từ “khoản nợ phải thu” bên bán nợ, thực chất chủ nợ, khách nợ sang cho bên mua nợ để biến bên mua nợ thành chủ nợ bên khách nợ Một hoạt động mua bán nợ ln có tham gia bên: chủ nợ, khách nợ tổ chức mua bán nợ, vai trị cơng ty mua bán nợ quan trọng thiếu Nợ xấu sau mua từ chủ nợ, công ty trách nhiệm hữu hạn tập trung quản lý, thu hồi lÝ Tùy vào chức đảm nhận khác mà cơng ty tổ chức nhiều hình thức khác 1.1.2 Tổng quan cơng ty mua bán nợ: 1.1.2.1 Khái niệm công ty mua bán nợ Nợ tồn đọng vấn đề mà quốc gia phải đối mặt Mặc dù bối cảnh kinh tế - xã hội nước khác nhau, song tựu chung lại, nước sử