BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN LÊ THỊ THU TRANG QUAN NIỆM CỦA PHỤ NỮ VỀ TRẦM CẢM SAU SINH (NGHIÊN CỨU ĐỊA BÀN HÀ NỘI) Ngành : Xã hội học Phát triển Mã số : 8310301 LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS BÙI THU HƯƠNG HÀ NỘI - 2019 Luận văn chỉnh sửa theo khuyến nghị Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ Hà Nội, ngày tháng năm 2019 CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG PGS,TS Nguyễn Thị Tố Quyên LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng tơi Luận văn hồn thành hướng dẫn TS Bùi Thu Hương Các số liệu, bảng biểu, trích dẫn luận văn bảo đảm xác, trung thực dựa thực tế nghiên cứu, báo cáo quan hữu quan Tác giả luận văn LÊ THỊ THU TRANG LỜI CẢM ƠN Sau q trình học tập Học viện Báo chí Tuyên truyền, để hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành Xã Hội Học, cố gắng nỗ lực thân, xin gửi lời cảm ơn chân thành sâu sắc tới : - Cô giáo, TS Bùi Thu Hương, giảng viên khoa Xã Hội Học Phát Triển - Học viện Báo chí Tuyên truyền, người trực tiếp hướng dẫn ln quan tâm giúp đỡ, nhiệt tình bảo cho tơi suốt q trình lên ý tưởng nghiên cứu lúc hoàn thành xong luận văn tốt nghiệp - Thầy giáo, TS Lưu Hồng Minh, trưởng khoa Xã Hội Học Phát Triển - Học viện Báo chí Tuyên truyền GS, PGS, TS ngồi Học viện dày cơng rèn luyện bảo cho tơi suốt q trình học tập - Gia đình ln tạo điều kiện thuận lợi suốt q trình học tập lúc hồn thành luận văn tốt nghiệp đặc biệt động viên mặt vật chất tinh thần từ phía ông bà ngoại tôi; bạn bè, đồng nghiệp nhiệt tình giúp đỡ tơi gặp khó khăn khúc mắc Trong trình làm việc, thời gian trình độ chun mơn cịn hạn chế, đề tài nghiên cứu khơng thể tránh khỏi thiếu sót, tơi mong nhận đóng góp ý kiến thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp! Tôi xin chân thành cảm ơn ! Hà Nội, tháng năm 2019 Học viên LÊ THỊ THU TRANG MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TRẦM CẢM SAU SINH 17 1.1 Các khái niệm công cụ 17 1.2 Các lý thuyết phân tích 22 1.3 Cơ sở thực tiễn trầm cảm sau sinh 33 1.4 Mô tả khách thể 34 Chương 2: TRẢI NGHIỆM LÀM MẸ CỦA PHỤ NỮ CÓ CON NHỎ 37 2.1 Cảm xúc phụ nữ giai đoạn sinh chăm nhỏ 37 2.2 Vai trò người chồng việc chăm sóc vợ sau sinh nhỏ 41 2.3 Trải nghiệm trầm cảm sau sinh 45 2.4 Cách vượt qua trở ngại tâm lý trình làm mẹ 53 2.4 Nhân diện phụ nữ trầm cảm sau sinh 58 Chương 3: NHẬN THỨC CỦA PHỤ NỮ SAU SINH VỀ TRẦM CẢM 61 3.1 Nhận thức trầm cảm sau sinh 61 3.2 Thái độ phụ nữ sinh trầm cảm sau sinh 64 Chương 4: NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN TRẦM CẢM SAU SINH 70 4.1 Sự thay đổi sống người mẹ sau sinh 70 4.2 Kỳ vọng việc làm mẹ 74 4.3 Yếu tố giới 76 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 79 PHỤ LỤC 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO 89 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trầm cảm sau sinh vấn đề sức khoẻ phổ biến liên quan đến thời kỳ thai sản Theo báo cáo Tổ chức Y tế giới (2008) [53], có khoảng 13% phụ nữ có biểu rối loạn tâm lý sau sinh, chủ yếu rối loạn dẫn đến trầm cảm sau sinh Ở nước phát triển, có Việt Nam, tỷ lệ chí cịn cao hơn, lên đến 19,8% phụ nữ sau sinh có xác định trầm cảm Các nghiên cứu Mỹ cho thấy có tới 12 đến 20% phụ nữ gặp phải triệu chứng trầm cảm, lo âu rối loạn tâm lý khác thai kỳ sau sinh Tại Việt Nam chưa có số liệu thống kê thức tỷ lệ phụ nữ sau sinh gặp trầm cảm sau sinh Tuy nhiên có vài nghiên cứu đơn vị cung cấp số tư liệu hữu ích Theo báo cáo nghiên cứu bệnh viện Từ Dũ (2002) [5], 12,5% tổng số 321 phụ nữ sau sinh tham gia nghiên cứu có khả bị trầm cảm (có điểm đánh giá EDPS1 13), 5,3% phụ nữ tham gia xác định giai đoạn trầm cảm Trong số 17 phụ nữ sau sinh xác định giai đoạn trầm cảm, 88,2% trường hợp trầm cảm mức độ vừa nặng, 41,2% trường hợp trầm cảm có ý nghĩ hay hành vi tự tử Năm 2015, nghiên cứu 600 phụ nữ sau sinh thành phố Đà Nẵng cho thấy tỷ lệ trầm cảm sau sinh 19,3% [1] Theo Tổng cục Thống kê (2011), đặt phép tính ước lượng cho tổng thể 1,5 triệu phụ nữ mang thai hàng năm Việt Nam [4], hàng năm có khoảng 289.500 phụ nữ mắc trầm cảm sau sinh, 41,2% trường hợp trầm cảm có ý nghĩ hay hành vi tự tử tương đương với 119.274 trường hợp, tức khoảng 80/1.000 ca đẻ Phép tính đương nhiên khơng khẳng định đáng tin cậy, khơng phải số liệu nghiên cứu tổng quát cho nước, nhiên báo thấy mức độ phổ biến tình trạng trầm cảm sau sinh Việt Nam Thang đánh giá trầm cảm sau sinh Edinburge, tổng điểm 13 xác định có trầm cảm C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4 22.Tai lieu Luan 66.55.77.99 van Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22 Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an Trầm cảm khiến cho người mẹ phải chịu đựng rối loạn tâm lý giảm mức độ đáp ứng chăm sóc giao tiếp với trẻ Về thể chất, hậu liên quan đến tình trạng rối loạn tiêu hóa suy dinh dưỡng trẻ có mẹ mắc trầm cảm sau sinh nghĩ đến Một số nghiên cứu đưa hệ giảm tỷ lệ trẻ bú sữa mẹ, tăng trưởng không đều, bỏ lịch tiêm chủng mở rộng Ngoài ra, ảnh hưởng tình trạng rối loạn tâm lý mẹ cịn tác động đến giai đoạn phát triển sau trẻ, cho dù giai đoạn đầu [53] Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng đến mối quan hệ mẹ bé, đồng thời ảnh hưởng đến phát triển trẻ Giải thích bất thường mối quan hệ mẹ mắc trầm cảm sau sinh với trẻ, Stewart (2003) cho biết mẹ trầm cảm gặp khó khăn tương tác giao tiếp với bé, chí cịn nảy sinh cảm giác chán ghét, thờ với Cịn bé sơ sinh có mẹ trầm cảm có tính cách “khó chịu”, cáu bẳn, dễ khóc, khó thích nghi, thiếu ngủ, khó gần, khó hình thành nếp ăn… Xét lâu dài, mẹ mắc trầm cảm sau sinh không can thiệp tiền đề cho việc lặp lặp lại tình trạng rối loạn tâm lý suốt đời Còn với trẻ, mẹ mắc trầm cảm sau sinh kéo dài dẫn đến vấn đề tiêu cực liên quan đến cảm xúc, ứng xử, nhận thức giao tiếp trẻ giai đoạn trưởng thành [48] Trầm cảm sau sinh, trầm cảm thai kỳ, diễn biến tự nhiên phụ nữ trải nghiệm việc sinh nuôi dưỡng Tuy nhiên, trình bày, khơng có can thiệp kịp thời, trầm cảm sau sinh có tác động tiêu cực vượt phạm vi cá nhân, ảnh hưởng đến xã hội Đó tăng tỷ lệ phụ nữ trẻ em tử vong năm đầu sau sinh, giảm chất lượng lao động, gây nên cân đời sống xã hội tượng tự tử, làm giảm chất lượng phát triển hệ lao động kế cận (trẻ em) Trên giới có biện pháp điều trị can thiệp y tế, sử dụng thuốc chống trầm cảm, diện chẩn, liệu pháp tâm lý… để cải thiện tình Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhd 77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77t@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn.Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhddtt@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4 22.Tai lieu Luan 66.55.77.99 van Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22 Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an trạng tâm lý cho phụ nữ sau sinh Tuy nhiên, Việt Nam, vấn đề chưa coi trọng để có chiến lược ứng phó kịp thời từ phía ngành y tế cộng đồng (phụ nữ sau sinh, gia đình…) Hơn nữa, can thiệp y tế thường đến dấu hiệu bệnh trầm trọng, thân phụ nữ gia đình khơng xác định tình trạng tâm lý để khám chữa bệnh Ngoài hiệu thuốc chống trầm cảm chưa thấy rõ, tác dụng phụ đến sức khỏe mẹ bé thời gian trị liệu chưa nhận diện thống Chính vậy, nghiên cứu “Quan niệm phụ nữ trầm cảm sau sinh” (nghiên cứu địa bàn Hà Nội) muốn trả lời ba câu hỏi Thứ nhất, trầm cảm sau sinh phụ nữ có trải nghiệm sinh sản ni nhỏ hiểu nào? Thứ hai, cách hiểu trầm cảm sau sinh ảnh hưởng thể quan niệm trải nghiệm trầm cảm phụ nữ sau sinh? Có nghĩa là, trầm cảm sau sinh nhắc đến nhiều vấn đề xã hội (diễn ngơn, thơng tin, báo chí…) phụ nữ sau sinh hiểu cảm nhận nào? Và với nhận thức vậy, họ có trải nghiệm sau sinh nào, có chiến lược ứng phó sao? Thứ ba, nguyên nhân xã hội tiềm ẩn dẫn đến trầm cảm sau sinh? Tổng quan nghiên cứu 2.1 Nghiên cứu trầm cảm sau sinh giới Với báo cáo thống kê WHO hay nghiên cứu Việt Nam, trầm cảm sau sinh có độ phổ biến, đo tỷ lệ, khơng dừng lại đơn lẻ cấp độ cá nhân Thêm vào đó, hậu trầm cảm sau sinh kiện xã hội khác nhận biết cộng đồng (tự tử, sát hại con…) Và nhìn bối cảnh dẫn đến trầm cảm sau sinh yếu tố thuộc cấu trúc (structure) tác động đẩy cá nhân (individual) vào tình có nguy mắc trầm cảm sau sinh Nếu coi yếu tố cá nhân tình trạng thể chất, tiền sử bệnh lý… khía cạnh thuộc cấu trúc, Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhd 77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77t@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn.Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhddtt@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4 22.Tai lieu Luan 66.55.77.99 van Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22 Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an nằm ngồi phần kiểm sốt cá nhân Các nguyên nhân xã hội tác động đến tình trạng rối loạn tâm lý sau sinh nhiều nghiên cứu chứng minh, phần thảo luận Và rõ ràng dẫn đến phân hóa tình trạng hay kết trầm cảm sau sinh nhóm có điều kiện xã hội khác Từ phân tích này, luận văn xác định vấn đề trầm cảm sau sinh kiện xã hội, đối tượng nghiên cứu xã hội học Đây cách tiếp cận “Bối cảnh xã hội sức khỏe bệnh tâm thần” thời gian gần Theo WHO, mơi trường xã hội, xã hội tạo định chất, tính chất sức khỏe, kết liên quan đến tình trạng sức khỏe nhóm khác Những tác nhân xã hội ảnh hưởng đến sức khỏe, theo WHO, bao gồm:  Những điều kiện xã hội tạo nên (điều kiện nơi người sinh lớn lên, công việc, giới tính, tuổi)  Mơi trường kinh tế, xã hội, trị  Sự phân chia quyền lực nguồn lực từ cấp địa phương đến toàn cầu  Các trải nghiệm xã hội dẫn đến nguy mắc bệnh Như vậy, khơng phải may mắn mà người ngẫu nhiên bị bệnh, mà họ bị đặt vào hoàn cảnh định Do vậy, thay đổi tác nhân xã hội tiềm để cải thiện sức khỏe [10] Trong nghiên cứu “Tổng quan nghiên cứu trầm cảm sau sinh”, Stewart (2003) tổng hợp thấy rằng, trầm cảm sau sinh biến chứng phổ biến việc sinh nở (ảnh hưởng đến 10-15% phụ nữ) Do đó, vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tiêu cực đến phụ nữ gia đình họ Tất phụ nữ dễ bị trầm cảm sau sinh Những yếu tố ảnh hưởng mạnh gây trầm cảm sau sinh bao gồm: trầm cảm thai kỳ, lo âu thai kỳ, có trải qua biến cố đời sống, xã hội Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhd 77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77t@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn.Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhddtt@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4 22.Tai lieu Luan 66.55.77.99 van Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22 Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an thời gian sinh nở (ví dụ khủng hoảng quan hệ vợ chồng, thất nghiệp), thiếu trợ giúp từ người thân, xã hội Các yếu tố có mức độ ảnh hưởng trung bình đến trầm cảm sau sinh áp lực chăm sóc cái, thiếu chăm sóc thân, rối loạn tâm lý em bé sinh có tính khí thất thường, hay quấy khóc Có yếu tố có tác động nhỏ đến trầm cảm sau sinh, bao gồm trải nghiệm khó khăn giai đoạn sinh nở, nhận thức kém, có quan hệ xấu với chồng, địa vị xã hội Những yếu tố khác gần không ảnh hưởng đến phát sinh trầm cảm sau sinh, yếu tố dân tộc, tuổi sinh nở, trình độ học vấn hay giới tính bé [47] Nghiên cứu có tính đến yếu tố xã hội tác động đến trầm cảm sau sinh phụ nữ Những yếu tố xã hội xác nhận khơng có ảnh hưởng đáng kể đến tình trạng trầm cảm sau sinh phụ nữ Tuy nhiên, có nhiều phát nghiên cứu cho thấy tác động xã hội trầm cảm sau sinh thể qua hình mẫu lý tưởng “việc làm mẹ.” Stoppard McMullen (2003) Mauthner (2002) cho nguyên nhân xã hội làm tăng tỷ lệ trầm cảm phụ nữ sau sinh [50] Họ cho trầm cảm sau sinh hình thành văn hóa hay kỳ vọng “người mẹ tốt” [32], khiến cho người phụ nữ bắt buộc phải cảm thấy làm mẹ toàn hạnh phúc hãnh diện, đồng thời ngăn người phụ nữ thể cảm xúc tiêu cực việc làm mẹ Các thảo luận xung quanh việc làm mẹ cho thấy kỳ vọng “niềm hạnh phúc sinh nở”, niềm tin em bé đời niềm hạnh phúc lớn đời phụ nữ Do mẹ, trùng điệp thơng tin khoe khoang việc chăm sóc con, cảm thấy hổ thẹn bất lực việc chăm sóc con, chí thấy có tội có cảm giác “khơng hạnh phúc” làm mẹ [26] Kết luận việc làm mẹ nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh, ngược lại với niềm tin làm mẹ điều đáng tự hào đời người phụ nữ Song, ẩn sau hình tượng người mẹ tốt nhiều kỳ vọng khuôn mẫu hành xử giới, chia sẻ Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhd 77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77t@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn.Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhddtt@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4 22.Tai lieu Luan 66.55.77.99 van Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22 Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an 80 Gần toàn vấn nghiên cứu ghi nhận cảm xúc trầm cảm, phổ biến khóc lóc, mệt mỏi, chán nản, buồn, nghĩ đến chết Trong số phụ nữ tham gia nghiên cứu, có hai người mẹ tự nhận mắc trầm cảm sau sinh, đặc biệt họ thường xuyên khóc nghĩ đến chết đổ lỗi cho tình trạng đau khổ Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh nhắc đến qua vấn, bao gồm yếu tố xã hội chủ yếu thiếu kỹ người mẹ, vai trò mờ nhạt người cha việc chăm sóc cái, khn mẫu giới quy định người mẹ phải gánh vác toàn trách nhiệm đứa hình ảnh hoàn hảo việc làm mẹ gây ảo tưởng việc làm mẹ chăm sóc người mẹ Khuyến nghị Một số chương trình tích hợp sức khỏe bà mẹ trẻ em sức khỏe tâm thần thành công việc giảm tỷ lệ mắc bệnh tâm thần bà mẹ nước phương Tây Cán y tế Úc tổ chức khóa học cho người lần làm mẹ, bao gồm thông tin sức khỏe trẻ sơ sinh, điều chỉnh mối quan hệ gia đình giải pháp sức khỏe tâm thần có ích nhằm giảm rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh Ngồi ra, Nam Phi, phịng khám thai có y tá đào tạo sức khỏe tâm thần, ln có tên bác sỹ tâm lý phịng khám thai Có nghĩa phụ nữ mang thai bị suy nhược cảm xúc tư vấn giới thiệu đến chuyên gia hỗ trợ cho họ Các sản phụ theo dõi sau sinh với mục đích giải trầm cảm mẹ để đảm bảo sức khỏe sau sinh cho người mẹ đứa trẻ Sàng lọc trước sinh rối loạn tâm thần cách hiệu để xác định phụ nữ có nguy cần theo dõi sau sinh và thực lớp học tiền sản Các tổ chức dân tổ chức phi phủ Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam triển khai mơ hình hỗ trợ tăng nhận thức phịng Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhd 77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77t@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn.Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhddtt@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4 22.Tai lieu Luan 66.55.77.99 van Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22 Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an 81 ngừa trầm cảm sau sinh cho bà mẹ mang thai Những chiến dịch truyền thông đơn giản poster leaflet đặt phòng khám thai, nêu rõ triệu chứng cách thức phòng tránh trầm cảm sau sinh có tác dụng thai phụ đọc thông tin chờ đến lượt khám, thông tin tiềm thức cần thiết giúp họ ứng phó với trầm cảm sau sinh đến Một số chiến lược để giải vấn đề chăm sóc sức khỏe tâm thần bà mẹ lồng ghép chương trình chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em có hiệu Việt Nam Tích hợp sàng lọc sức khỏe tâm thần vào chăm sóc tiền sản sau sinh định kỳ khuyến khích trường hợp trầm cảm sau sinh phát điều trị sớm Kết hợp dịch vụ sức khỏe tâm thần vào chăm sóc sức khỏe sau sinh trẻ em xem phù hợp so với dịch vụ dành riêng cho mẹ Việt Nam có sẵn chương trình chăm sóc bà mẹ trẻ em có hiệu suất cao (hiệu tốn kém) sở y tế cấp phường xã Đây hệ thống sở tốt để triển khai lồng ghép chăm sóc sức khỏe tâm thần cho bà mẹ trước sau sinh Yêu cầu tất cán y tế cấp xã, phường phải đào tạo quy sức khỏe tâm thần bất khả thi Tuy nhiên khóa học đào tạo y khoa liên tục tổ chức hàng năm (mỗi đợt 1-2 ngày) khóa học trực tuyến sức khỏe tâm thần phụ nữ mang thai sau sinh hoàn toàn tổ chức Với kiến thức trầm cảm sau sinh, cán y tế cấp sở sàng lọc nhận biết dấu hiệu trầm cảm sau sinh người mẹ, sau liên hệ chuyển tuyến để có dịch vụ hỗ trợ chuyên sâu cho người mẹ Tuy nhiên, nghiên cứu ra, yếu tố giới khuôn mẫu liên quan đến vai trò giới xem nguyên nhân bật dẫn đến tình trạng trầm cảm người mẹ Để giảm trầm cảm sau sinh phụ nữ có nhỏ, trước hết bắt đầu chiến dịch nâng cao bình đẳng giới gia đình Các chi hội phụ nữ nên phát triển mạng lưới tư vấn Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhd 77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77t@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn.Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhddtt@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4 22.Tai lieu Luan 66.55.77.99 van Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22 Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an 82 sức khỏe, sức khỏe sinh sản giáo dục giới tính hướng dẫn phụ nữ biết cách chăm sóc sức khỏe thân gia đình, tránh xung đột mâu thuẫn vợ chồng, làm để người phụ nữ thể vai trò quan trọng thân mình, có tiếng nói quyền định cao gia đình Cần đẩy mạnh công tác thông tin, giáo dục truyền thông nhằm thay đổi nhận thức người dân vai trị giới bình đẳng giới Chỉ có quan niệm vai trị giới bình đẳng giới, người dân có hành vi chủ động, tích cực nhằm nâng cao bình đẳng giới gia đình Do yếu tố ảnh hưởng đến bình đẳng giới vợ chồng chủ yếu nằm quan điểm thiên lệch giá trị công việc nên nam giới cần giáo dục, tuyên truyền, vận động bình đẳng giới tham gia tích cực vào q trình xây dựng mơ hình gia đình bình đẳng, dân chủ Gia đình tạo điều kiện cho phụ nữ hồn thành tốt vai trị giúp đỡ, chia sẻ cơng việc hoạt động KHHGĐ tạo điều kiện để người phụ nữ có có điều kiện học hành, nâng cao trình độ Người phụ nữ phải tự lực tự cường để phấn đấu vươn lên rèn luyện theo tiêu chí: có sức khỏe, trí thức, kĩ nghề nghiệp, động, sáng tạo, có lối sống văn hóa, có lịng nhân đạo để tự khẳng định mình, nâng cao vị cho thân Hoạt động phụ nữ cấp sở tiếng nói tiên phong cho bình đẳng nâng cao vị cần đưa vào giai đoạn đầu hình thành sách để chương trình thiết kế phù hợp với nhu cầu phụ nữ Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhd 77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77t@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn.Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhddtt@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4 22.Tai lieu Luan 66.55.77.99 van Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22 Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an.Tai lieu Luan van Luan an Do an 83 PHỤ LỤC Phụ lục Các yếu tố liên quan đến trầm cảm sau sinh Nguyên nhân % mắc trầm % mắc P cảm sau sinh trầm cảm phụ nữ có sau sinh ngun khơng có nhân/tiền sử ngun bệnh nhân/tiền sử bệnh Tiền sử có triệu chứng tâm thần 30,4 3,4