Chun đề tớt nghiệp Chun ngành: Tín dụng LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài: DNNVV có vai trò quan trọng phát triển kinh tế tất nước, chúng góp phần khai thác nguồn tiềm kinh tế, giải việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Do vai trị vị trí quan trọng DNNVV, nên nước ý phát triển loại hình doanh nghiệp này, tạo động lực thúc đẩy kinh tế phát triển Ở nước ta, Đảng Nhà nước từ lâu ý phát triển DNNVV đề nhiều cách thức biện pháp thực để thúc đẩy loại hình doanh nghiệp phát triển thực tế cho thấy, DNNVV nước ta nói chung nói riêng DNNVV Hưng Yên năm qua có phát triển mạnh, tác động tích cực chiến lược tăng trưởng kinh tế đất nước Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc phát triển DNNVV nhiều tồn tại, bất cập, kỹ thuật lạc hậu, hiệu thấp Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tượng mà nguyên nhân chủ yếu thiếu vốn đầu tư Một nguồn vốn quan trọng tài trợ cho DNNVV nước ta vốn tín dụng ngân hàng Tuy nhiên, xét thực chất tín dụng NHTM DNNVV nước ta nhiều hạn chế, chất lượng chưa cao Xuất phát từ thực tiễn trên, em mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng tín dụng đới với doanh nghiệp nhỏ vừa tại chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển Nông thôn chi nhánh huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên” làm đề tài Chuyên Đề tốt nghiệp Mục đích nghiên cứu -Nghiên cứu lý luận DNNVV tín dụng ngân hàng DNNVV Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chuyên đề tớt nghiệp Chun ngành: Tín dụng -Phân tích chất lượng tín dụng NHTM DNNVV Hưng Yên -Đề xuất số giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng tín dụng ngân hàng DNNVV NHNo&PTNT chi nhánh huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên Đối tượng, phạm vi nghiên cứu -Đối tượng nghiên cứu đề tài vấn đề liên quan đến chất lượng tín dụng nâng cao chất lượng tín dụng DNNVV -Phạm vi nghiên cứu: Chủ yếu nghiên cứu chi nhánh NHNo&PTNT huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên giai đoạn từ 2008 đến 2010 Phương pháp nghiên cứu Khoá luận vận dụng phương pháp nghiên cứu Duy vật biện chứng, vật lịch sử, thống kê, so sánh, logic để giải nhiệm vụ đặt Kết cấu Khoá luận Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục bảng biểu tài liệu tham khảo, Khoá luận kết cấu theo chương gồm 56 trang:  Chương 1: Những vấn đề chung tín dụng ngân hàng DNNVV  Chương 2: Thực trạng tín dụng ngân hàng DNNVV chi nhánh NHNo&PTNT huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên  Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng DNNVV chi nhánh NHNo&PTNT huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chuyên đề tốt nghiệp Chuyên ngành: Tín dụng CHƯƠNG NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 1.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRONG NỀN KINH TẾ 1.1.1 Khái niệm Các nước khác có qui định khác tiêu thức phân biệt DNNVV, chẳng hạn Canada phân theo tiêu thức số lao động doanh thu, Trung Quốc lựa chọn theo số lượng lao động lực sản xuất, Indonesia theo tiêu thức tổng tài sản doanh thu, Mặc dù có khác biệt định nước qui định tiêu thức phân loại DNNVV, song hiểu DNNVV sau: DNNVV sở sản xuất - kinh doanh có tư cách pháp nhân, kinh doanh mục tiêu lợi nhuận, có qui mơ doanh nghiệp giới hạn định tính theo tiêu thức vốn, lao động, doanh thu, lực sản xuất, tổng tài sản, giá trị gia tăng thu thời kỳ theo qui định quốc gia Tại Việt Nam, Nghị định 90/2001/NĐ-CP ngày 23/11/2001 Chính phủ trợ giúp phát triển DNNVV nêu định nghĩa DNNVV: “DNNVV sở sản xuất kinh doanh độc lập, đăng ký kinh doanh theo pháp luật hành, có số vốn đăng ký khơng q 10 tỷ đồng số lao động trung bình hàng năm khơng q 300 người” Trên sở đó, mỡi địa phương khác nhau, mỡi ngành nghề cụ thể xác định DNNVV theo hai tiêu chí hay hai tiêu chí vốn lao động Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chuyên đề tốt nghiệp Chuyên ngành: Tín dụng 1.1.2 Đặc điểm DNNVV kinh tế thị trường Đặc điểm DNNVV vấn đề NHTM quan tâm đối tượng khách hàng ngày có vai trị quan trọng hoạt động tín dụng ngân hàng Việc tìm hiểu đặc điểm loại hình doanh nghiệp giúp cho quan hệ tín dụng NHTM doanh nghiệp ngày đạt hiệu cao Thứ nhất, cũng đặc điểm bật DNNVV quy mơ vốn ban đầu thấp Vốn ban đầu để thành lập loại hình doanh nghiệp thường thành viên đóng góp, có quy mơ khơng lớn Hiện tiềm lực tài khu vực nhỏ bé Số vốn chủ sở hữu bình quân đạt khoảng 2,7 tỷ đồng Thứ hai, hoạt động sản xuất DNNVV thường mang tính phân tán, quy mơ nhỏ lẻ, manh mún, thường sử dụng đất đai, nhà gia đình khu dân cư làm mặt sản xuất - kinh doanh Thứ ba, hình thái cấu tổ chức, DNNVV thường thích ứng với cấu đơn giản, máy tổ chức, quản lý gọn nhẹ, hiệu quả, số lượng nhân viên nhân viên đảm nhận nhiều vị trí, cơng việc lúc Thứ tư, DNNVV tạo lập mối quan hệ mật thiết với thị trường người tiêu thụ Do quy mô sản xuất kinh doanh nhỏ hẹp, phạm vi, đối tượng khách hàng DNNVV tương đối hạn chế nên dễ nắm bắt nhu cầu, mong muốn khách hàng 1.1.3.Vai trị các DNNVV Vai trị DNNVV khơng thể giá trị kinh tế mà doanh nghiệp đóng góp mà cịn thể việc tạo cơng ăn việc làm, xố đói giảm nghèo giảm bớt khoảng cách vùng nước Cụ thể là: Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chun đề tớt nghiệp Chun ngành: Tín dụng Thứ nhất, DNNVV tạo công ăn việc làm thu nhập cho người lao động Việc làm vấn đề cấp bách nước ta Theo dự báo, từ năm 2012, dân số tăng chậm nguồn lao động tăng nhanh nên tạo sức ép lớn cho vấn đề giải việc làm Trên thực tế, tồn DNNN thời gian qua mỡi năm thu hút khoảng 1,6 triệu lao động DNNVV tạo khoảng 50-80% việc làm khu vực công nghiệp - dịch vụ Sự phát triển DNNVV giúp tác động tới cấu lao động, tạo chuyển dịch cấu lao động theo hướng tích cực Thứ hai, DNNVV góp phần khai thác tận dụng nguồn lực xã hội Hiện nay, nhiều tiềm phận dân cư mà chưa khai thác hết tiềm trí tuệ, tay nghề, vốn, bí sản xuất… Khu vực DNNVV thu hút lượng vốn lớn dân cư tính chất nhỏ lẻ, dễ phân tán, sâu vào ngõ ngách, làng Do yêu cầu số lượng vốn ban đầu khơng nhiều nên tận dụng số vốn thân, vay gia đình, bạn bè, kể vay tổ chức tín dụng Do dễ khởi địi hỏi vốn đầu tư nên DNNVV có vai trị quan trọng việc thu hút nguồn vốn nhỏ lẻ, nhàn rỗi dân để đầu tư, tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh Thứ ba, DNNVV góp phần hỡ trợ hoạt động doanh nghiệp lớn Một kết quan trọng thúc đẩy phát triển DNNVV tạo mối liên kết DNNVV với DN lớn, Tổng công ty Nhà nước, Tập đoàn kinh tế xuyên quốc gia nước hoạt động nước ta Tuy mối quan hệ xác lập bước đầu khâu như: cung ứng nguyên vật liệu, hợp đồng phụ, tạo mạng lưới vệ tinh phân phối Mối quan hệ có tác động tích cực qua lại, rõ ràng có lợi cho hai bên đặc biệt làm lợi cho đất nước, góp phần phát triển kinh tế Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chuyên đề tốt nghiệp Chun ngành: Tín dụng Tóm lại, DNNVV có vai trị vô quan trọng phát triển đất nước mặt kinh tế – xã hội Do đó, trì ổn định phát triển DNNVV điều kiện cần thiết cho trình phát triển mỡi quốc gia Xuất phát từ đặc điểm chung DNNVV, loại hình doanh nghiệp có số ưu hạn chế định, ảnh hưởng lớn đến khả tồn phát triển môi trường cạnh tranh gay gắt Cụ thể là: Ưu -Do quy mơ nhỏ nên mơ hình tổ chức DNNVV gọn nhẹ, số lượng lao động không nhiều, nhiều khâu trung gian nên hoạt động động, dễ thích nghi với thay đổi thị trường, dễ dàng chuyển đổi -Có thể hoạt động vùng dân cư sống rải rác, len lỏi vào khu vực thị trường “ngách” mà DN lớn thường bỏ qua, lĩnh vực hoạt động đa dạng, phong phú Điều cũng giúp DNNVV dễ dàng thay đổi ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh thị trường có biến động với chi phí rút lui khỏi thị trường thấp, dễ chuyển địa điểm kinh doanh DN lớn -Mối quan hệ mật thiết với thị trường người tiêu thụ giúp cho DNNVV có phản ứng nhanh nhạy, kịp thời với biến động thị trường Hơn nữa, sở vật chất kỹ thuật khơng lớn, DNNVV dễ dàng, linh hoạt việc chuyển đổi sản xuất sang lĩnh vực khác, thu hẹp quy mô mà không gây hậu nặng nề cho xã hội Hạn chế -Hầu hết DNNVV sử dụng trang thiết bị, công nghệ lạc hậu nên sản phẩm hàng hoá - dịch vụ sản xuất thường có hàm lượng chất xám ít, khả Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chuyên đề tốt nghiệp Chun ngành: Tín dụng cạnh tranh khơng cao, khơng thích ứng với địi hỏi thị trường, thị trường giới Hơn nữa, cũng sử dụng công nghệ lạc hậu nên doanh nghiệp nâng cao suất lao động, hạ giá thành sản phẩm thường gây ô nhiễm môi trường -Do sản xuất nhỏ lẻ, phân tán nên DNNVV thường khơng có chiến lược kinh doanh dài hạn mà làm ăn chạy theo phong trào nên DNNVV thường khơng dự đốn thay đổi thị trường, khó đương đầu với biến động bất ngờ thị trường nên không thực mạnh bị thị trường đào thải -Các nhà quản lý DN chưa đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ, thiếu hiểu biết đầy đủ quản trị doanh nghiệp đại điều kiện hội nhập kinh tế nên trình độ quản lý chưa cao -Chất lượng nguồn lao động DNNVV đánh giá thấp so với nhu cầu Đa số lao động Việt Nam khơng có trình độ chun mơn kỹ thuật (đến năm 2012 phấn đấu có 25% lao động qua đào tạo, có 15,5% đào tạo nghề, nước tỷ lệ 50%) -Khả tiếp cận thông tin thị trường hoạt động phân tán, không tạo dựng mối quan hệ với doanh nghiệp xung quanh Tóm lại, cần phải nghiên cứu kỹ ưu hạn chế DNNVV, từ đưa chiến lược, biện pháp phù hợp để tận dụng ưu thế, khắc phục hạn chế để nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng ngân hàng loại hình doanh nghiệp 1.1.4 Nguồn vốn tài trợ phát triển DNNVV kinh tế: 1.1.4.1 Nguồn vốn từ ngân sách nhà nước Tài trợ vốn cho doanh nghiệp vừa nhỏ thực cho hai loại Tài trợ vốn đầu tư ban đầu để hình thành doanh nghiệp tài trợ vốn vay kinh doanh thiếu vốn; có nhu cầu đầu tư mở rộng qui mô kinh doanh Trong trường hợp đầu, Nhà nước thơng qua định chế tài phi lợi Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chuyên đề tốt nghiệp Chuyên ngành: Tín dụng nhận để cấp vốn đầu tư cho muốn thành lập doanh nghiệp chưa có đủ vốn Nhà nước hỡ trợ vốn khơng lãi suất từ 20% đến 50% tổng mức vốn đầu tư thành lập doanh nghiệp Các doanh nghiệp sau bắt tay vào kinh doanh có sản phẩm tiêu thụ hoàn trả vốn cho Nhà nước từ số lãi thu thời gian đến năm lâu Để thực sánh này, Nhà nước cho phép mỡi địa phương lập quỹ đầu tư (từ ngân sách địa phương), sau quỹ có nghĩa vụ tiếp nhận khoản đầu tư từ bên để bổ xung nguồn vốn hỗ trợ chủ nhân muốn thành lập doanh nghiệp Nhà nước cấp bù lãi suất bảo đảm kinh phí hoạt động cho tổ chức Trong trường hợp tài trợ vốn thứ hai, thông qua quỹ hỗ trợ đầu tư quốc gia, ngân hàng thương mại cấp vốn hoạt động với lãi suất thấp cho doanh nghiệp Nhà nước thực bù lãi suất Nguồn vốn để thực chương trình vừa vốn định chế tài huy động, đồng thời Nhà nước xem xét chuyển số khoản viện trợ khơng hồn lại có mục tiêu, vốn vay ưu đãi từ tổ chức tài quốc tế để bổ sung cho ngân hàng, cho quỹ hỗ trợ đầu tư quốc gia 1.1.4.2.Nguồn vốn huy động từ dân cư Nguồn vốn huy động từ dân cư nguồn vốn có đóng góp đáng kể việc phát triển doanh nghiệp vừa nhỏ Số tiền huy động từ dân cư đầu tư trở lại kinh tế thông qua dự án Nhà nước cho vay kinh doanh DN tư nhân Với nhiều ngân hàng, DNVVN đối tượng khách hàng chủ lực 1.1.4.3 Nguồn vớn tín dụng ngân hàng Trong năm gần đây, xu hướng mở rộng đầu tư tín dụng loại hình DNNVV tổ chức tín dụng khơng ngừng tăng lên, tập trung ngân hàng cổ phần đô thị, ngân hàng thương mại nhà nước Chỉ riêng Ngân hàng Nông nghiệp & phát triển nông thôn Việt Nam với địa bàn trải rộng thu hút số lượng khách hàng vay vốn lớn với số dư nợ khoảng từ 39.000 đến 40.000 tỷ đồng chiếm khoảng 20% tổng dư nợ.Vốn tín Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chun đề tớt nghiệp Chun ngành: Tín dụng dụng ngân hàng tham gia đầu tư khép kín cho chu kỳ sản xuất hoàn chỉnh từ khâu cung cấp nguyên nhiên vật liệu, đến khâu thành phẩm, từ sản xuất hàng hoá đến kinh doanh thương mại dịch vụ, cho vay dù vốn hay nhiều 1.1.4.4.Nguồn vớn tài trợ từ nước ngồi Ngồi nguồn vốn trên, DN cịn nhận nguồn vốn trực tiếp từ quỹ đầu tư ngồi nước Hiện có nhiều nhà đầu tư nước tập trung nguồn vốn cho thị trường Việt Nam, mũi nhọn doanh nghiệp vừa nhỏ Đây cũng đồng thời nguồ tài trợ vốn đầy tiềm mà DNNVV Việt Nam có xu hướng tập trung khai thác 1.2 TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 1.2.1 Khái quát tín dụng ngân hàng Về chất, tín dụng ngân hàng quan hệ vay mượn dựa ngun tắc có hồn trả gốc lẫn lãi khoảng thời gian định, theo thoả thuận bên ngân hàng đóng vai trị người cho vay bên tổ chức kinh tế - xã hội cá nhân đóng vai trị người vay Trong quan hệ này, quyền sở hữa vốn thuộc người chủ thực người cho vay, cịn người vay có quyền sử dụng vốn thời gian vay Tuy nhiên, cần lưu ý điểm khác biệt tín dụng ngân hàng có nguồn gốc từ khoản tiền gửi dân cư, ngân hàng đóng vai trị tổ chức trung gian chuyển vốn từ người cho vay, thực chất người gửi tiền tới người vay vốn Từ đặc điểm này, hoạt động tín dụng ngân hàng bắt buộc phải tuân theo ba nguyên tắc sau đây: - Khách hàng phải cam kết hoàn trả gốc lẫn lãi khoảng thời gian xác định Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H Chuyên đề tốt nghiệp Chuyên ngành: Tín dụng - Khách hàng phải cam kết sử dụng vốn tín dụng theo mục đích thoả thuận với ngân hàng - Khách hàng phải có phương án kinh doanh khả thi Là phận tín dụng ngân hàng, hoạt động cho vay DNNVV cũng phải tuân theo nguyên tắc để đảm bảo tính an tồn sinh lời hoạt động ngân hàng, tạo điều kiện cho ngân hàng ngày phát triển 1.2.2 Tín dụng ngân hàng đới với sự phát triển các DNNVV Cùng với phát triển sản xuất lưu thơng hàng hố, tín dụng ngân hàng ngày thể vai trị quan trọng hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nói chung DNNVV nói riêng, thể số phương diện sau: Thứ nhất, tín dụng ngân hàng góp phần giải nhu cầu vốn cho hoạt động DNNVV DNNVV có đặc điểm bật quy mơ vốn chủ sở hữu nhỏ nên thường rơi vào tình trạng thiếu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh Do vay vốn từ ngân hàng giải pháp có vai trị vơ quan trọng Thứ hai, tín dụng ngân hàng với vai trò quan trọng việc nâng cao lực cạnh tranh DNNVV Thực tế cho thấy DNNVV cạnh tranh với doanh nghiệp lớn khơng có trợ giúp vốn từ phía ngân hàng Nguồn vốn trung, dài hạn ngân hàng chìa khố mở đường cho DNNVV tiếp cận tiến khoa học công nghệ để phát huy hết khả linh hoạt việc đáp ứng nhu cầu khách hàng, góp phần nâng cao lực cạnh tranh thị trường Thứ ba, tín dụng ngân hàng tạo điều kiện cho DNNVV hồn thiện sổ sách kế tốn theo quy định Nguyễn Thị Xuân Lớp:LTCĐ K4H