1 Chuyên đề tốt nghiệp Lời nói đầu Nền kinh tế nước ta có nhiều thay đổi to lớn, nghiệp cơng nghiệp hóa đại hóa đất nước tiến hành với thành công rực rỡ Mục tiêu mà Đảng Nhà nước ta đặt năm 2010 phải hồn thành nhiệm vụ cơng nghiệp hóa – đại hóa đất nước, đưa nước ta từ nước nơng nghiệp lạc hậu trở thành nước công nghiệp tiên tiến Để thực mục tiêu to lớn nguồn vốn yếu tố quan trọng, tiền tăng trưởng phát triển kinh tế Nguồn vốn sử dụng để đáp ứng nhu cầu kinh tế việc mở rộng quy mô sản xuất, đổi mối dây truyền sản xuất, nâng cao chất lượng hàng hóa, dịch vụ, tăng cường tính cạnh tranh sản phẩm nước Bên cạnh nguồn vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, nguồn vốn viện trợ nước ngồi, trog điều kiện thị trường tài Việt nam giai đoạn phát triển huy động vốn qua ngân hàng thương mại phổ biến, hiệu có tầm quan trọng bậc Cùng với phát triển chung kinh tế, nhu cầu vốn ngày gia tăng đòi hòi phải đáp ứng nhanh chóng, kịp thời Do thời gian tới để phát huy vai trị đáp ứng cho phát triển kinh tế cho thân hệ thống ngân hàng, việc huy động vốn cho hoạt động kinh doanh nhiệm vụ hàng đầu ngân hàng thương mại Vấn đề tìm kiếm giải pháp để tăng cường công tác huy động vốn ngân hàng thiết thực cấp bách Nhận thức tầm quan trọng đó, sở lý luận học trường, kinh nghiệm thực tiễn trình thực tập, tìm hiểu tình Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25 Chuyên đề tốt nghiệp hình thực tế ngân hàng TMCP Công Thương – Chi nhánh Đống Đa, em mạnh dạn chọn đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu công tác huy động vốn Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Công Thương – Chi nhánh Đống Đa” làm chuyên đề thực tập tốt nghiệp cho Chuyên đề trình bày theo chương với nội dung sau: Chương I: Những vấn đề lý luận hiệu huy động vốn ngân hàng thương mại kinh tế thị trường Chương II: Thực trạng hiệu huy động vốn Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Công Thương – Chi nhánh Đống Đa Chương III: Giải pháp nâng cao hiệu huy động vốn ngân hàng TMCP Công Thương – Chi nhánh Đống Đa Em xin cảm ơn cán ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Công Thương – Chi nhánh Đống Đa việc giúp em làm quen với hoạt động Chi nhánh việc thu thập, tổng hợp số liệu cho Chuyên đề Mặc dù cố gắng chuyên đề tơi chắn cịn nhiều thiếu sót Em mong thầy giáo nhiệt tình bảo, sửa chữa giúp chuyên đề em hoàn thiện Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25 Chuyên đề tốt nghiệp CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 KHÁI QUÁT VỀ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NHTM Khái niệm huy động vốn Huy động vốn nghiệp vụ tiếp nhận nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi tổ chức cá nhân nhiều hình thức khác để hình thành nên nguồn vốn hoạt động NHTM 1.1.1 Vai trò huy động vốn ngân hàng thương mại a Vai trò huy động vốn đứng góc độ ngân hàng thương mại: Huy động vốn hoạt động chủ yếu ngân hàng thương mại Huy động vốn tốt tiền đề thúc đẩy ngân hàng thương mại phát triển sản phẩm, dịch vụ khác Hoạt động giúp ngân hàng gia tăng thu nhập, cải tiến cấu thu nhập ngân hàng thương mại Vì 90% thu nhập ngân hàng thương mại từ hoạt động tín dụng, rủi ro cao ngân hàng thương mại b Vai trị huy động vốn đứng góc độ khách hàng: Nghiệp vụ HĐV ngân hàng giúp khách hàng tiết kiệm Khách hàng lựa chọn hình thức tiền gửi phù hợp Khách hàng tăng nhu nhập qua việc trả lãi Ngân hàng Họ cịn tiện ích tốn, an tồn tài sản, an tồn tốn, tốc độ tốn nhanh Ngồi họ cịn bảo hiểm số tiền gửi Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25 Chuyên đề tốt nghiệp c Vai trò huy động vốn kinh tế: Với nghiệp vụ huy động vốn điều tiết lượng tiền tệ lưu thông kinh tế, giúp ổn định thị trường tiền tệ, kiểm soát lạm phát Huy động vốn giúp tăng vốn để phát triển kinh tế, giúp phát triển thị trường tài chính, ví dụ kỳ phiếu, trái phiếu trở thành hàng hóa thị trường chứng khốn Một số hình thức huy động vốn NHTM 1.1.3.1 Huy động vốn tiền gửi tổ chức, cá nhân TCTD khác  Huy động vốn dân cư  Huy động tiền gửi tiết kiệm Các tầng lớp dân cư có khoản thu nhập tạm thời nhàn rỗi chưa sử dụng, gửi vào ngân hàng nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn sinh lợi Để huy động nhiều nguồn TGTK ngân hàng cần đa dạng hóa hình thức huy động, đưa lãi suất cạnh tranh hấp dẫn mở rộng mạng lưới huy động Hiện ngân hàng đa dạng hình thức huy động TGTK như: + Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn: Đây khoản tiền gửi khơng có kỳ hạn xác định, người gửi rút vốn vào thời điểm Lãi suất ngân hàng áp dụng cho TGTKKKH thường thấp TGTKCKH Do tính ổn định thấp nên ngân hàng sử dụng nguồn tiền gửi tỷ lệ định, tùy thuộc vào dự định ngân hàng tính ổn định lượng tiền huy động + Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn: Đây loại tiền gửi mà người gửi tiền ngân hàng có thoải thuận số lượng, kỳ hạn, lãi suất cụ thể Khách hàng sử dụng loại hình rút gốc lãi tới hạn Tuy nhiên để tạo tính hấp dẫn, đồng Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25 Chuyên đề tốt nghiệp thời đảm bảo quyền lợi khách hàng tang tính cạnh tranh,các ngân hàng cho phép khách hàng rút trước hạn hưởng lãi theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn Do tính chất xác định kỳ hạn nên TGTKCKH nguồn vốn có tính ổn định cao, ngân hàng chủ động cho vay với kỳ hạn tương ứng chuyển hoán kỳ hạn kỳ hạn phần Chi phí trả lãi với nguồn tiền gửi cao so với TGTKKKH tiền gửi cá nhân nhiên chi phí trì quản lý tài khoản nói chung thấp  Huy động tiền gửi cá nhân: Đây khoản tiền gửi mà người gửi tiền với mục đích an tồn sử dụng dịch vụ toán thuận tiện toán séc, ủy nhiệm thu, ủy nhiệm chi… Khoản tiền gửi khơng trả lãi hoạc hưởng lãi suất thấp, đổi lại ngân hàng khơng thu phí để thực giao dịch toán cho khách hàng  Huy động vốn từ tổ chức kinh tế  Tiền gửi không kỳ hạn: Đây khoản tiền khách hàng ký gửi vào ngân hàng với thời gian ngắn, họ rút lúc thông qua cơng cụ tốn ngân hàng Trong điều kiện nên kinh tế phát triển, tiền tệ ổn định, yếu tố thu hút loại tiền gửi lãi suất mà khả đáp ứng u cầu tốn cách nhanh chóng, xác thuận tiện cho khách hàng TGKKH thương xuyên biến động ngân hàng sử dụng phần nguồn vốn vào hoạt động khinh doanh có khơng khớp xuất nhập tài khoản tiền gửi toán doanh nghiệp hay tài khoản  Tiền gửi có kỳ hạn: Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25 Chuyên đề tốt nghiệp Đây khoản tiền gửi ký gửi vào ngân hàng theo kỳ hạn định Mục đích khoản tiền gửi sinh lời nên nhạy cảm với lãi suất Lãi suất xác định dựa vào kỳ hạn, tình hình cung cầu vốn thời điểm huy động Thông thường việc rút vốn trước hạn gửi danh nghĩa kỳ hạn thực tế không trùng khớp nên tạo nguồn vốn tương đối ổn định đẻ ngân hàng cho vay Các ngân hàng áp dụng nhiều kỳ hạn với mức lãi suất khác để đa dạng hóa loại tiền gửi thu hút khách hàng  Huy động vốn từ tổ chức xã hội Ngân hàng cần thâm nhập sâu vào lĩnh vực này, tổ chức sở, tiền đề chất xúc tác để giúp ngân hàng thu hút nguồn vốn từ tầng lớp dân cư Việc chi trả lương cho hội viên tổ chức qua tài khoản cá nhân mở ngân hàng chưa cần thiết nguồn vốn ngân hàng cần khai thác, bên cạnh địi hỏi phải cung cấp cho khách hàng dịch vụ tiện ích, thuận lợi 1.1.3.2 Phát hành giấy tờ có giá(GTCG) GTCG phát hành đợt tùy theo mục đích cụ thể ngân hàng, đồng thời phải có chấp thuận NHTW Hội đồng chứng khoán quốc gia.Các GTCG ngân hàng phát hành có nhiều loại, như:  Kỳ phiếu ngân hàng Kỳ phiếu ngân hàng công cụ nợ ngắn hạn, NH phát hành để huy động vốn cách linh hoạt đáp ứng nhu cầu vốn cho kế hoạch kinh doanh xác định ngân hàng Kỳ phiếu ngân hàng phát hành thường xuyên với nhiều kỳ hạn phù hợp với nhu cầu khách hàng trả lãi theo hai phương thức: trả lãi sau trả lãi trước Lãi suất trả cho kỳ phiếu ngân hàng cao so với TGTK thời hạn biến động theo thời gian Đồng thời kỳ Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25 Chuyên đề tốt nghiệp phiếu ngân hàng hấp dẫn đặc tính chuyển nhượng dễ dàng nên thu hút khối lượng tương đối lớn  Trái phiếu ngân hàng Là loại phiếu nhận nợ trung dài hạn ngân hàng phát hành, ngân hàng ca kết trả số tiền xác định vào thời điểm cụ thể tương lai với mức lãi suất quy định cho kỳ hạn cho trước Trái phiếu phát hành với quy mơ lớn tồn hệ thống ngân hàng Đặc trưng trái phiếu có xác định mệnh giá, ngày đáo hạn, lãi suất công bố phát hành lãi suất cao so với kỳ phiếu ngân hàng khoản tiển gửi khác  Chứng tiền gửi (CDs) CDs công cụ vay nợ ngân hàng phát hành nhằm huy động vốn thị trường với chất tương tự khoản tiền gửi có kỳ hạn Theo người sở hữu CDs hưởng loại lãi suất định kỳ tính tốn sở 360 ngày hoàn trả mệnh giá đáo hạn Thời hạn CDs thường 1-3 tháng, tháng 5-7 năm, nói chung ngắn hạn Lãi suất CDs tổ chức phát hành ấn định dựa lãi suất cạnh tranh thị trường tiền tệ, tình hình tài chủ thể phát hành thời hạn CDs Khả chuyển nhượng tạo nên tính hấp dẫn nhiều cho CDs so với hình thức tiền gửi có kỳ hạn khác Như vây việc huy động vốn thông qua việc phát hành GTCG hình thức thuận tiện, chủ động, tùy thuộc vào kế hoạch dự tính ngân hàng Tuy nhiên thực tế nguồn vốn huy động từ nhận tiền gửi chiếm tỷ trọng cao so với nguồn vốn từ phát hành GTCG Đó chi phí phát hành GTCG cao nhiều so với chi phí cho khoản tiền gửi kỳ hạn 1.1.3.3 Huy động vốn thơng qua hình thức vay NHTW TCTD khác Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25 Chuyên đề tốt nghiệp Nguồn vốn vay thường chiếm phận nhỏ kết cấu tổng nguồn vốn NHTM nguồn vốn cần thiết đáp ứng nhu cầu vốn thiếu hụt vốn tạm thời nhằm đảm bảo cho hoạt động kinh doanh ngân hàng cách bình thường Vốn vay gồm:  Vay NHTW NHTW cấp tín dụng cho NHTM chủ yếu hình thức: + Tái cấp vồn mà chủ yếu hình thức tái chiết khấu GTCG + Cho vay chấp hay ứng trước  Vay từ TCTD khác Trong trình hoạt động nhu cầu phát sinh mà NHTM thiếu hụt dư thừa tạm thời tiền dự trữ NHTM Hành vi vay lẫn ngân hàng nhắm điều hòa nhu cầu vốn khả dụng ngắn hạn đảm bảo nguồn vốn lưu chuyển liên tục hệ thống ngân hàng Chi phí cho loại vốn cao, ngân hàng sử dụng có nhu cầu cần thiết đảm bảo an tồn cho hoạt động Ngồi ngân hàng huy động từ nguồn vốn khác từ công ty mẹ, phát hành hợp đồng mua lại, vay nước ngoài… Vốn vay mang lại cho ngân hàng chủ động cao khả đáp ứng nhanh chóng thuận tiện Tuy nhiên nguồn vốn có hạn chế lớn: kỳ hạn vay ngắn, lãi suất phải trả cao thường biến động Do ngân hàng phải cân nhắc kỹ định sử dụng nguồn vốn Việc áp dụng sách lãi suất linh hoạt kèm theo điều kiện phi lãi suất thích hợp cơng cụ nợ vay ngân hàng chủ động đạt nguồn vốn phù hợp với nhu cầu Tóm lại, nhiêm vụ quan trọng hàng đầu NHTM phải tạo lập phát triển nguồn vốn vững mạnh Bởi trước định sử dụng nguồn vốn sử dụng NH cần phải cần thiết kỹ Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25 Chuyên đề tốt nghiệp yếu tố sau: chi phí, thời hạn, rủi ro lãi suất khả sẵn sang đáp ứng nguồn dựa sở kế hoạch mục đích 1.2 HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NHTM 1.2.1 Khái niệm hiệu huy động vốn Hiệu huy động vốn NHTM phạm trù phản ánh trình độ, khả thực cơng tác huy động vốn có kết cao với chi phí nhỏ nhất, rủi ro thấp đáp ứng nhu cầu sử dụng vốn cho hoạt động đầu tư, cho vay ngân hàng cách hiệu Như hoạt động huy động vốn ngân hàng đánh giá có hiệu khi: - Quy mơ, cấu nguồn huy động đủ lớn để tài trợ cho danh mục tài sản không ngừng tăng trưởng ổn định - Nguồn vốn có chi phí hợp lý - Huy động vốn phù hợp với sử dụng vốn mặt kỳ hạn - Quản lý tốt loại rủi ro liên quan đến hoạt động huy động vốn 1.2.2 Một số tiêu đánh giá hiệu huy động vốn NHTM 1.2.2.1 Nhóm tiêu phản ánh gia tăng ổn định VHĐ Chỉ tiêu 1: Khối lượng huy động vốn Công tác huy động vốn đạt hiệu đáp ứng nhu cầu sử dụng vốn, đạt quy mô định theo kế hoạch huy động ngân hàng Chỉ tiêu 2: Tốc độ tăng trưởng tổng nguồn vốn huy động Công thức: Tốc độ tăng NVHĐ = (Tổng NVHĐ kỳ – Tổng NVHĐ kỳ trước) * 100 Đinh Thị Thu Huyền Tổng NVHĐ kỳ trước NHA – CĐ25 10 Chuyên đề tốt nghiệp Đinh Thị Thu Huyền NHA – CĐ25