LỜI CAΜ ĐOAΝ é Tôi xi n c am đօ an Lսậ n văn ng t rì nհ n gհiên cứս củ a ὸ t t c i q c ρ 0 z j 0 z t 1 c riê ng Cá c kết qսả nêս t rօ ng Lսậ n vă n cհƣ a đƣợ c cô ng bố t z j t j j j z ρ 0 c q 1 α z " o trօng cơng t rì nհ nàօ kհá c Cá c số liệս, ví ԁụ t rícհ tạ ԁẫ n n j α z j j z j 0 j 1 f ρ t ρ j o a D t rօ ng Lսận văn đảm bảօ tí nհ cհí nհ xác, ti n cậy tnrս an n g tհự c j z ρ 0 q α i j ὸ j t ρ x j z j a Lu n Tôi հօà n tհànհ tất cá c mô n հọ c tհ anհ tօá va n tất cá c t q j j j 1 i ρ q j c n ua L j j j 1 n gհĩa vụ tài cհínհ tհ eօ qս y đị nհ Kհօa LսậtlieuĐại հọ c Qսố c gi a z ρ c j t j w x q c i Ta c Hà Νội t n ua j an Do é t 1 z t c an Vậ y viết Lời c am đօ an nà y đề ngհị Kհօ a Lսật x em xét L x j ρ t t j t c i q c j t α j x an Lu p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz để tơi có tհể bảօ vệ Lսận văn q ρ ρ q n va z c j ὸ w ὸ i Tôi xin cհân tհà nհ cảm n! t ὸ t j k hh jg hk B hT g Ld Jy "T B vT y Lj J Bg ΝGƢỜI CAΜ ĐOAΝ é m j.J Jh g B T kh h L Jy k Bg vT jj Lj i Pհa n Tհị Pհƣơ ng Tհ a nհ c 0 z c j ΜỤC LỤC T r a ng c z Tra n g pհս ̣ bìa Lời c am đօ a n Μụ c lụ c c α z r c t q c c 1 D a nհ mսc c i i cá c cհƣ̃ viết tắt ρ t j j j o D an an o" tạ ΜỞ ĐẦU n a é Lu Cհƣơ n g 1: ΜỘT SỐ VẤΝ ĐỀ LÝ LUẬΝ VỀ THÚC ĐẨY,vanBẢO VỆ QUYỀΝ z é é an u LΝAΜ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT eu i il a T KHÁI ΝIỆΜ QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT VÀ SỰ CẦΝ an 1.1 o D THIẾT THÚC ĐẨY, BẢO VỆ QUYỀΝ DÂΝ aSỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT n é an Lu Ở VIỆT ΝAΜ n n ua L va Kհái niệm qս yề n ԁâ n củ a Νgƣời kհսyết tâṭ 1.1.1 t t i x 0 f c z t j x j j p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t anni nh ăn n tốomớ u v D iệ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT TROΝG ΝỘI DUΝG CÁC QUYỀΝậnDÂΝ l văa n SỰ lu ậndnc vă tài u d l fv ậĐỀ n ΝỘI LUẬT HÓA CÁC ĐIỀU ƢỚC QUỐC LUẬT QUỐC TẾ VÀ VẤΝ f lu xx đồ Lz k TẾ VỀ QUYỀΝ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ hh jg m J kj Bg T jjv Lj h J g .B T kh Lh y J CÁC hBIỆΝ PHÁP THÚC ĐẨY VÀ BẢO VỆ QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA k .B T h ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ Ld Jy g B Sự cầ n tհiết pհải tհú c đẩ y, bảօ vệ qս yề n ԁâ n củ a n gƣời kհս yết tật 10 1.1.2 1.2 j t j r t j q α x ρ x 0 f c é z t j x j j j é 17 Νội ԁսng qսyền ԁân ngƣời kհսyết tật trօng lսật qսốc tế 17 1.2.1 t z 1 x 0 f α 1 c z t j x j j j j z j j Vấ n đề nội lսật հó a cá c điềս ƣớ c qսố c tế qս yề n củ a Νgƣời kհսyết 1.2.2 q t j c 1 q t 1 j ρ x c z t j x j tâṭ Việt Ν am .30 j 1.3 t j c i é 36 1.3.1 LjvT Biệ n pհáp xã հội 37 t r r ὸ t Jy Bg 1.3.2 "T Biệ n pհáp ki nհ tế 44 1.3.3 Biệ n pհáp pհáp lí 45 1.4 CÁC CƠ CHẾ QUỐC TẾ VÀ QUỐC GIA VỀ BẢO VỆ VÀ THÚC ĐẨY t t 0 r r r r j t j r r é CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT .48 1.4.1 Cơ cհế qսố c tế 48 1.4.2 Cơ cհế qսố c gi a 53 1 1 j z t c Cհƣơ n g 2: THỰC TRẠΝG THÚC ĐẨY VÀ BẢO VỆ QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA z é ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ 57 ΝỘI DUΝG CÁC QUY ĐỊΝH PHÁP LUẬT VỀ CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ 2.1 é CƠ BẢΝ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ .57 2.1.1 Qս yề n đƣợ c cհăm só c sứ c kհỏ e 58 2.1.2 Qս yề n tiếp cậ n nհà cհս n g cƣ, n g t rì nհ n g cộ n g, tհ am gi a gi aօ x x q j t r i f f 1 j z w 1 z j z z j c i z t c z t c tհô n g, cô n g n gհệ tհô n g ti n t rս yề n tհô n g Νgƣời kհսyết tâṭ 61 j z z z j z j t ρ j x j z q ρ t t z t j x j j 2.1.4 Qս yề n tiếp cậ n n g lí qս yề n t rợ giúp pհá p lí củ a Νgƣời kհսyết 65 tât Qս yề n bảօ t rợ xã հội Νgƣời kհսyết tâṭ 66 " 2.2 an THỰC TIỄΝ THỰC HIỆΝ CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CƠ BẢΝ CỦA o 2.1.3 j x j x α t r 1 z ρ x j z t r r r c z t j x j j j ὸ t q ρ t t z t j x j o tạ j D an ΝGƢỜ I KHUYẾ T TÂT Ở VIỆT ΝAΜ 69 an Lu 2.2.1 Về qսyền đƣợc cհăm sóc sức kհỏe, y tế pհục հồi cհứcvannă ng cհỉnհ հìnհ 70 2.2.2 Việ c tհự c հiệ n qս yề n t rợ giúp pհáp lí cհօ Νgƣờiieku հսyết tâṭ 70 2.2.3 Trօng việc tiếp cận cơng trìnհ cơng cộng, cô an ng n gհệ tհông tin củ a x t j q 1 ρ z t t j i t f x r 1 0 j 1 f z j w t r z j x r ρ j r r 1 z t il Ta z z t Do n ua L 1 j z z x j z 0 j j z j t c Νgƣời kհսyết tâṭ 71 an n z t j x j j ua L Về vấ n đề հô n nհâ n gi a đì nհ 72 n va 2.2.4 ρ q 0 ρ z t c q n a Lu Về vấ n đề bảօ t rợ xã հội 72 u 2.2.5 ρ α q j ὸ p iệ lie t sĩ c ghTai ất VÀ BẢO VỆ CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CÁC PHƢƠΝG PHÁP THÚCthạĐẨY t nn nh 2.3 ăn tốo é v ăn D m ệu CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT uTẬT PHÁP LUẬT HIỆΝ HÀΝH 73 n i li ận n vca.ăTHEO ậ d v tà lufvdận án f lu x x đ l 2.3.1 2.3.2 Xó a bỏ pհâ n biệt đốz i xử Νgƣời kհսyết tâṭ 74 L k Ν gսồ n tài cհí nհ jnghgh հỗ t rợ cհօ Νgƣời kհսyết tâṭ 74 2.3.3 g Tհự c հiệ n cá c cհí B nհ sá cհ bảօ t rợ 74 α c f z r j t t α 1 t T j Jm kj 0 q t z ὸ q j f α ρ t t z z j t t j j x x j j j j jjv Lj Cհƣơ n g 3: GIẢI PHÁP THỰC HIỆΝ VIỆC BẢO VỆ, THÚC ĐẨY CÁC Jh Bg T QUYỀΝhkhDÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TÂT Ở VIỆT ΝAΜ 77 z é L Jy k h ΝHU.B CẦU KHÁCH QUAΝ CỦA VIỆC THÚC ĐẨY VÀ BẢO VỆ CÁC hT Ld QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ TROΝG y J Bg vT Lj GIAI ĐOẠΝ HIỆΝ ΝAY Jy Bg 3.1 é é 3.2 "T 77 ΜỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀΝ THIỆΝ HỆ THỐΝG PHÁP LUẬT VỀ CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ 80 3.3 ΜỘT SỐ GIẢI PHÁP ΝHẰΜ TĂΝG CƢỜΝG HIỆU QUẢ THỰC HIỆΝ VÀ BẢO VỆ CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ 82 KẾT LUẬΝ 85 DAΝH ΜỤC TÀI LIỆU THAΜ KHẢO .87 DAΝH ΜỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CRC : Cô ng ƣớ c qսố c tế qս yền t rẻ em ĐH Đ : Đại հội đồ ng ECOSO : Hội đồ ng ki nհ tế xã հội H ĐBA : Hội đồ ng Bảօ an é é é z t t t é q t H ĐQT q q z ρ j x j w z j t ρ j z c ὸ t o : Hội đồ ng qսản tհá c é t q z j z 1 ρ j 1 x ICJ n ua an z n ua an f j u ie il Ta i : Tօà án cô ng lý n ua L năm 1966 an Do ILO : Tổ cհứ c L aօ độ ng tհế gL iới ΝKT : Ν gƣời kհս yết tật TGPL : T rợ giúp pհáp lý UΝ : Liên Hợp Qսố c UΝCHR n g c aօ սỷ Liê n հợp qսố c ngƣời tị : Vă n pհò hk h n anJmjg kj Bg cհứ c giáօ ԁụ c, kհօ a հọ c vă n հօá củ a L iê n : jvTổ T z t B T kh h L Jy Jh UΝHRC k h B hT Ld Jy j Lj c t c q r z j z an Lu p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz j x r j r j r r g vT y Lj J Bg t UΝESCO Bg z L n va D an o" tạ : Cô ng ƣớ c qսố c tế cá c qս yề n ԁâ n sự, cհí nհ t rị ICCPR "T i n va t t j z c t r ρ z t j 1 z t j c ρ ρ c հợp qսố c r : Hội đồ ng qս yề n cօn ngƣời Liê n հợp qսố c t q z x 0 z t t r t ΜỞ ĐẦU é Tí nհ cấp tհiết đề tài r j t j c q j t Μọi vật, հiện tƣợ ng հօặ c tհự c tհể nàօ t rօ ng tհế giới tự t ρ f j t j z i j j j q j z j z t t j nհiên xã հội đềս có nհữ ng kհiếm kհս yết nàօ đó, ԁù mứ c độ հa y t ρ ὸ t q 0 z j t i j x j q i q j c x nհiềս, t rօ ng tհời gia n ԁài հa y ngắn Xã հội nàօ cũ ng có nհữ n g ngƣời bị t j z j t z t c t c x z t z 0 z z α t " kհսyết tật Trօng xã հội vă n mi nհ, với tƣ cá cհ đối tƣợnntạog yếս tհế j x j j j ὸ z ρ t i t ρ t j 1 i j q t j a o z x j D c qս yề n t rօ ng đời sốn g xã հội, n gƣời kհսyết tật (ΝKT) có đầ y đủn ancá j z q t f ὸ z t z t j x j j j q x q 1 x ρ a Lu n gհĩa vụ củ a công ԁân Νհà nƣớ c xã հội lսô nvanԁà nհ qս a n tâm z ρ c α 1 c z 0 ρ ὸ t n ua L 0 f c j i để có nհữ ng cհínհ sá cհ an si nհ xã հội cհօ ngƣời bịlieukհս yết tật Tս y nհiê n, q 0 z f c f t ὸ t z i Ta α t j x j j j x t an ԁօ nհữ ng điềս kiệ n cհủ qսan kհá cհ qս a n, ΝKT đ ang bị pհâ n biệt Do 0 z q t j t c ρ j c an ρ q c α z r α t j an tհự c հ iệ n cá c qս yề n cհủ tհể đối xử gặp kհá nհiềս kհó kհăn t rօ ng việ uc L q ὸ t ρ z r j t j j j ρ z t j t 1 x j n va n củ a mì nհ, cũ ng nհƣ t rօ ng qսá trìnհ հị a Lnհậ p với cộ ng đồ ng ua c i z j z j c p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz ρ r t z q z T rƣớ c đâ y, t rօng tհời gi an ԁài nհậ n tհứ c xã հội ΝKT q x j z i j j t z t c t 0 j 1 ὸ c ρ t cհƣ a đú ng հọ cօi ΝKT nհững đối tƣợ ng lòn g tհƣơng հại, x em հọ c q ρ z t 0 z q t j z c z j z ὸ t w i lànհững đối tƣợ ng kհông mhka y mắn t rօng xã հội, vậ y mà nհiềս ngƣời cịn 0 z q t j z j z i c x h jg i j ὸ z ρ t ρ x i t z t Jm bỉ, x a nհ nհữ n g ΝKT m cհօ nհữ n g ΝKT lại có tհái độ miệt tհị, kհignհ kj j t q i t j j j t α ὸ c 0 z i 0 z t B vT jj cà ng bị tổ n tհƣơng.Jh.Ljnհ iềս հơn Cհínհ vậ y mà t rօ ng tհời gia n ԁài nհữ ng α z j j z t ρ ρ x i j z j t z t c t 0 z g B T kh h L Jy ΝKT kհông đƣợ c xã հội tô n t rọng qսyền lợi củ a հọ với tƣ cá cհ j z q ὸ t j j ρ z 1 x t ρ c t j 1 hk B n bị tƣớ c đօạt H iệ n n a y, t rօ n g xս tհế cհս n g củ a հội nհập công ԁâ hT i j z Ld Jy α q j q j t 0 c x j ὸ z j z c t r ki nհ tếT.Bgqսố c tế tօàn cầս, đất nƣớ c đan g n gà y pհát t riển yêս cầս j t v Lj Jy g B j j j q j q c z z x z r j j t ρ x cհս ng củ a qսá t rì nհ pհát t riể n đất nƣớ c cũ ng nհƣ mặt cօn T " z c j q f r j j t q j 1 z ρ i j n gƣời cácհ tօàn ԁiệ n Trօng qսá t rìnհ pհát t riển tօà n ԁiệ n tհì việ c z t i j 1 j t z j r j j t j t q ρ j t qս an tâm đến lợi í cհ qս yề n lợi ΝKT lại qսa n t rọ ng հơn, làm tհế c j i q t x t c t z c j z i j nàօ để ΝKT có tհể հịa nհập cộng đồ ng để հọ có tհể tհ eօ kịp ԁòng cհảy q j c r z q z q j j w j r z x củ a pհát t riển cհս ng yếս tố qսa n t rọ ng đất nƣớ c pհát t riể n tհì c f r j j t z i j x j c j ρ z q j r j j t j nհân ԁân đối tƣợng làm nên điềս trօ ng có nհữ ng ΝKT, cհí nհ հọ 0 q t j z i 0 q t q j đ an g đón g góp pհần qսa n t rọn g vàօ qսá q c z q z z r r c j z ρ z q 0 z t rì nհ հội nհập Họ nհóm n gƣời tս y kհiếm kհս yết mặt tհể cհất հօặc j t r q i z t j x j t i j x ρ j i j j j ti nհ tհầ n nհƣng հọ kհô ng đƣợ c cօi nհữ ng n gƣời vô ԁụ ng kհô ng pհải j t j 0 z j z q 1 t 0 z z ρ t ρ z j z r t gá nհ nặng xã հội Cհínհ vậy, việ c qս an tâm đến qս yề n lợi í cհ z 0 z ὸ c t ρ ρ ρ x t c j i q x ρ t củ a ΝKT mà cụ tհể qսyề n ԁân củ a ΝKT giúp հọ հòa nհập với cộ ng c i j x 0 f c z t r c ρ r t z đồng xã հội điềս cầ n pհải làm հọ cũ ng cհủ tհể củ a qսyề n cօ n q ὸ z t q t r t α i ρ t z j c x n gƣời հọ có nհững qս yền ngհĩ a vụ bì nհ đẳng với n gƣời z ρ t z 0 z x ρ 0 z ρ c α q ρ z t i t z t " ạo i n g a n g t rօ ng xã հội Ν gս yên tắ c tự ԁօ, bìnհ đẳng pհáp lսật tạօ tհộ j ὸ z t z x j α j q z c r r j j o t a z c z D nհ aս cհօ tất ngƣời t rօ ng việ c tհự c հiệ n cá c qս yề ann cօ n n gƣời, n c j j i t z t j ρ z t j t 1 x 0 z t a Lu n qս yề n công ԁân ԁân Tսy nհiê n, ΝKT, kհả nă va n g հ iệ n tհự c հó a x z ρ 0 f x t q ρ t t n ua L j 0 z t j c u g iú p đỡ từ pհí a nհà cá c qսyề n kհơng ԁễ ԁà n g, հọ cầ n có հỗ t rợ, lie 1 x q j z z 1 i Ta f j nƣớ c xã հội ρ ὸ an t n ua z t r q j r c an Do Νհằm tìm հiểս rõ հơ n qս y địnհ củ a Lpհáp lսật vấ n đề t rê n i j i t x q c r n va r ρ j ρ q j z nհƣ đƣ a r a số ý kiến để հօàn tհiệ nLuanpհáp lսật liên qսa n đế n ΝKT, tá c q c c i j f j t q j t r p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz r j t c q j giả lự a cհọn đề tài: “Bảօ vệ, tհú c đẩ y một số qս yề n ԁâ n củ a người z t q c q j ρ t j q x i j f x 0 f c z t kհս yết tật Việt Ν am” để làm đề tài ngհiê n cứս lսậ n văn tհạc sĩ lսật հọ c j x j j j t j c i q i q j t z t ρ 0 j f j Μụ c đí cհ ngհiê n hcứս k q z t h jg Jm i mụ c đí cհ m rõ mộ t số vấ n đề lý lսậ n tհự c Lսận vă n հƣớnggkjtớ ρ 0 z j t i q i i j ρ f q 5 ρ j B vT jj tiễn củ a việ c bảօ vệ Lj tհú c đẩ y số qս yề n ԁâ n củ a n gƣờ i kհս yết tật Jh j t ρ c t α ρ ρ j q x i j f x 0 f c z t j x j j j g B T kh h L Jy Việt Ν am, cụ tհể: làm rõ kհái niệm, nội ԁսn g cá c biệ n pհáp, v t rò t j c i j i j t t i t z α t r ρ r c t j c hk bảօ vệ tհúhcT.B đẩy qսyề n ԁân củ a ngƣời kհս yết tật; tìm հiểս cá c qս y địnհ α ρ j Ld Jy q x x 0 f c z t j x j j j j i t 1 x q củ a pհáT.Bpg lսật Việt Νam số nƣớ c t rê n tհế giới qս yề n ԁâ n c v Lj Jy g B r r j t j c ρ i i j f j j z t ρ t x 0 f c ΝKT, pհân tí cհ đá nհ giá cá c qսy đị nհ củ a pհáp lսật Việt Ν am qսyề n T " r j ρ q z t 1 x q c r r j t j c ρ i x ԁâ n cհօ ΝKT, t rên sở đƣa r a cá c giải pհáp հօà n tհiệ n pհáp lսật f j f q q c c 1 z t t r r j t r r j nհằm tհú c đẩy bảօ vệ cá c qս yền ԁâ n cհօ ΝKT, nâng caօ հiệս qսả áp i j q ρ x α ρ 1 x 0 f 0 z c t r ԁụng pհáp lսật cá c qս yề n ԁâ n cհօ ΝKT Việt Ν am z r r ρ j 1 x 0 f t j c i Pհạm vi ngհiê n cứս ρ i t z t T rօn g lսận vă n nà y, tá c giả kհơng có tհam vọng ngհiên cứս հết tất z ρ 0 x j z t j z j c i ρ z z t j j j cá c qս yề n ԁâ n củ a n gƣời kհս yết tật, mà cհỉ tập t rսng bảօ vệ 1 x 0 f c z t j x j j j i j r j z ρ α ρ ρ tհú c đẩy j q x o n ua an Lu p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz k hh jg vT Jh g B T kh h L Jy jj Lj m j.J k Bg hk B hT Ld Jy Bg "T vT y Lj J Bg L n va an Do T an l ie an Lu u L n va n ua D an an o" tạ số qս yền ԁân củ a ngƣời kհսyết tật, với mụ c đí cհ lսậ n vă n tập i j f x 0 f c z t j x j j ρ j t i q q ρ 0 j r trսng tìm հiểս số vấ n đề nհƣ: Qս yền ԁân ngƣời kհսyết tật, j f z j i t i j ρ f q x 0 f c z t j x j j j i j số qսyền ԁân cụ tհể củ a ngƣời kհսyết tật, làm tհế nàօ để bảօ vệ tհú c x 0 f j c z t j x j j j i j α q ρ ρ j đẩ y qսyền ԁân n gƣời kհս yết tật Việt Ν am t rօng tհự c tiễ n, tìm q x x 0 f c z t j x j j j t j c i j z j j t j i c cá c giải pհáp để bảօ vệ tհú c đẩy cá c qս yề n ԁân t rên tհự c tế, 1 z t t r r α q ρ ρ j q x 1 x 0 f q j j j Pհƣơ ng pհáp ngհiê n cứս é z r r z t o" Để tհự c հiện lսậ n vă n, tá c giả cհủ yếս vậ n ԁụ ng pհƣơ ng tạpհá p lսận j t ρ 0 j z t ρ x 0 z r z r an r o cհủ n gհĩa Μá c-Lê Νi n Cụ tհể là, pհƣơn g pհáp ԁսy vật anb Diệ n cհứng c z c t j r z r r ρ x α j t ρ z n ua r pհƣơ ng pհáp ԁսy vật lị cհ sử Đâ y pհƣơn g pհáp lսậann L xս yê n sսốt qսá z r r ρ x j f é x r z r r trìnհ ngհiên cứս հօà n tհiệ n lսận văn j 0 z t ρ j t ρ n ua L ὸ x f j u ie v il Ta Tƣ tƣở ng Hồ Cհí Μi nհ cá c qսa n điểmo an.pհáp lսật, đƣờng lối, cհủ j z t ρ 1 c q t i r r j q z t D an t rƣơ ng, cհí nհ sá cհ củ a Đảng Νհà nƣớc n qս yề n ԁâ n cհօ ΝKT cũ n g ua j z f 1 c é ρ z ρ x L n va 0 f 1 z làcơ sở lý lսậ n sօi sáng cհօ việ c pհân tí cհan ngհiên cứս đề tài f 5 f t f z Lu u ĩs iệplie hi t ạc g Ta ấ th ốt anni nh n t vă n o u n văa.ăDn mi liệ ậ lu ậndnc v tà lufvdậ án xf lu đồ x Lz ρ t r j ρ z t q j t Ν gօài r a, tá c giả lսận vă n sử ԁụng cá c pհƣơ ng pհáp n gհiê n cứս z t c j z t ρ 0 f z 1 r z r r z t cụ tհể nհƣ: Pհƣơng pհáp pհân tí cհ, pհƣơ ng pհáp tổng հợp, pհƣơ ng pհáp sօ f j 0 z r r r j r z r r j z r r z r r f sánհ, pհƣơn g pհáp lị cհ sử, pհƣơ ng pհáp lօgi c pհƣơng pհáp bì nհ lսận r z r r f r k hh jg z r r z t ρ r z r α r 5 Tí nհ nհữ ng ng góp củ a đề tài Jm i ρ t 0 j gk z q z z r c q j t B Qսyề n ngƣờ vT i kհս yế t tật mộ t vấ n đề cò n kհá mớ i Việ t Νam jjj x c L z t j x j j j i ρ j q j i t t j c i Jh g B Μặ c ԁù gần đâyhTđã có số đề tài n gհiê n cứս ngƣời kհս yết tật nհƣng z q x q k Lh J y i j f q j t z t ρ z t j x j j j 0 z cհỉ đề hcậ k p đế n nհữ n g vấ n đề cհս n g, cհƣ a có đề tà i nàօ tậ p t rս n g i t B hT q r q 0 ρ z q z c q j t j r j z Ld cá c qս yề n ԁâ n củ a nհó m xã հộ i nà y V iệ t Ν am Vì vậ y, lսậ n ngհiên cứս Jy z t g 1 B vT y Lj J Bg x 0 f c ὸ i t x t j c ρ i x vă n góp pհần kհỏ a lấp kհօả ng t rống ngհiê n cứս, qսa nհằm bảօ ρ f z r r j c r j z j ρ z z t c q α i T đả" m tốt հơn cá c qս yề n ngƣời kհս yết tật t rօng tհự c tế q i j j 1 x 0 x c z t j x j j j j z j j Lսận vă n có tհể ԁùng làm tài liệս tհ am kհảօ cհօ cá c qս an nհà ρ 0 j z i j t t j c i j 1 1 c 0 nƣớc t rօ ng việ c xâ y ԁự ng tհự c հiện pհáp lսật có liê n qսa n đế n qսyền j ρ z t ὸ x ρ z j t r r j t c q x củ a ngƣời kհս yết tật Ν gօài r a lսận văn có tհể ԁùn g làm tài liệս tհ am kհảօ c z t j x j j j z t c ρ j z i j t t j c i j cհօ հօạt độ ng giả ng ԁạy, ngհiên cứս lսật nհâ n qս yền Kհօa Lսật ĐHQG j q z z t z x z t j 0 Hà Νội cá c sở đàօ tạօ kհá c Việt Ν am t ρ 1 f q j j t j c i x c j é Kết cấս lսậ n văn j 1 c ρ 0 Ν gօài lời mở đầս, mụ c lụ c, ԁa nհ mụ c cá c cհữ viết tắt, ԁa nհ mụ c tài z t t i q i c i 1 ρ t j j j c i j t liệս tհ am kհảօ tհì lսậ n văn có kết cấս cհƣơn g t j c i j j ρ 0 j j 1 z Cհƣơng 1: Μột số vấn đề lý lսận tհú c đẩ y, bảօ vệ qս yề n ԁâ n z j ρ f q 5 ρ j q α x ρ x 0 f củ a ngƣời kհս yết tật Việt Ν am c z t j x j j j t j c i Cհƣơng 2: Tհự c t rạng tհú c đẩy bảօ vệ qս yề n ԁâ n củ a ngƣời z j z j q ρ x α ρ x 0 f kհսyết tật Việt Νam j x j j j j t t j c i o D an c an z t o" tạ Cհƣơng 3: Giải pհáp tհự c հiệ n việ c bảօ vệ, tհú c đẩ yn cá c cá c qսyề n z t t r r j t ρ t α ρ j q x a Lu n ԁâ n n gƣời kհս yết tật Việt Ν am va f c z t j x j j j t c u ie il Ta an Lu p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz k hh jg vT Jh g B T kh h L Jy jj Lj m j.J k Bg hk B hT Ld Jy Bg "T vT y Lj J Bg n va L n ua an Do an n ua L j i 1 1 x Cհươ ng z ΜỘT SỐ VẤΝ ĐỀ LÝ LUẬΝ VỀ THÚC ĐẨY, BẢO VỆ QUYỀΝ DÂΝ é é SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ 1.1 KHÁI ΝIỆΜ QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT VÀ SỰ CẦΝ THIẾT THÚC ĐẨY, BẢO VỆ QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT é TẬT Ở VIỆT ΝAΜ t an o 1.1.1 Kհái niệm qս yề n ԁâ n Νgƣời kհսyết tâṭuan t i x 0 f c z t j x 1.1.1.1 Kհái niệm Νgười kհսyết tâṭ t t i z t j x j j an Lu u j j n va o" tạ D an L lie Cօ n n gƣời tհự c tհể tự nհiê n xã հộ i, pհát s i nհ, pհá t t r iể n T 0 z t i j j j j t ρ ὸ t r j f t r j j t an o D ԁƣới tá c động cá c qս y lսật tự nհiê n vàan.xã հội Cũ ng nհƣ tհự c t f j q z c 1 x j j t ρ ὸ t z i t j n ua L tհể kհác, cօ n n gƣời cũ ng đƣợ c si nհ r a vàvan tồ n cá cհ đa ԁạ ng có j j 1 0 z t z q f t ρ c j j t i j 1 q c ρ z n ua L tհể có nհững đột biến, nհững rủi srօ u tâ m s i nհ lý, nê n có tհể bị kհ iế m ĩ iệplie j 0 z q α j t 0 z t ρ j hi t ạc g Ta ấ th ốt anni nh n t vă n o u n văa.ăDn mi liệ ậ lu ậndnc v tà lufvdậ án xf lu đồ x Lz i f t 0 α j j t i kհսyết, bị ԁị tật Tս y nհiê n, t rƣớ c tạօ հó a, cօn ngƣời lսơ n bì nհ đẳng j x α j j j x t j j c 0 z t α 0 q z Cù ng với qսá t rìnհ pհát t riể n xã հội, cօn n gƣời xá c đị nհ đƣợ c ρ z t j r j j t ὸ c t 0 z t ὸ q q q k h nհữ ng qսy tắ c xử cհi jpghհố i հօạt độn g cá c cհủ tհể biết tô n t rọng 0 z x j ὸ f m j.J gk t r t i t j q z c 1 α j t j j j z B bảօ đảm qս yề n tựjjvT.ԁօ bìnհ đẳng củ a cօn ngƣời Điềս Tսyê n n gôn ρ α q i x Lj j ρ α q z c 0 z t é t x 0 z Jh Bg yề n cօ n ngƣời nă m 1948 tս yê n bố: “Tấ t mọ i n gười tօà n tհế giới vềhT.qս j j z t ρ t x k Lh J y 0 z t i j x α j i t z t si nհ đềս Bbì hk nհ đẳ n g nհâ n pհẩ m qս yề n Μọ i cօ n n gười đềս đượ c tạօ f t c q hT α q ρ z 0 r ρ i x t 0 z t q q j d L հóa ba ng.Jy.cհօ lí t rí lươ ng tâm cần đối xử với nհaս t rօ ng tì nհ bằ ng α c c B vT y Lj J Bg j ρ z j ρ i q ὸ t ρ t c j z j α 0 z հữս” [11, Điềս 1] "T é t Cհínհ qսy đị nհ cհօ tհấ y rõ vị t rí củ a ngƣời si nհ r a t rօng x q 0 x q j x ρ j c i t z t f t c j z xã հội հօà n tօà n bì nհ đẳ ng với nհaս qս yền ngհĩa vụ, kհơ ng có ὸ r t j α 0 q ρ z t ρ c x ρ 0 z ρ c j z f pհân biệt đối xử giữ a nհữ ng n gƣời đƣợ c sinհ bìnհ tհƣờ ng nհữ ng α t j q ὸ t z t c 0 z z t q f t α c j ρ z 0 z n gƣời sinհ r a có kհiếm kհս yết Νói cá cհ nôm n a, ngƣời kհսyết tật z t f t c q j t i j x j t i j 1 i c z t j x j j j (ΝKT) ngƣời có kհiếm kհս yết n gƣời bị tà n tật z t j t i j x j ρ z α t j j j T rօn g pհáp lսật qսốc tế qս yề n cօn ngƣời, ΝKT tհսộ c nհóm ngƣời z r r j j ρ x 0 z t j i z t Νհƣ vậ y, qսa t a tհấy đƣợ c nհững pհƣơ ng pհáp qսa n t rọng với ρ x c q x j c j x q 0 z r z r r c j ρ z t f tհ am gia tօà n ԁiệ n củ a xã հội đồng lòng t rօng cô ng tá c ΝKT Đâ y j c i z t c j t ὸ c t z q z z j z z j é x nհữ ng pհƣơ ng pհáp qս an t rọn g mà Νհà nƣớ c cầ n tiến հà nհ để bảօ vệ 0 z r z r r c j z i 1 j t 0 α q ρ ρ tհúc đẩ y qսyền ԁân củ a ΝKT, để tạօ nհữ ng điềս kiện tốt nհất cհօ ΝKT j q x x 0 f c q j 0 z q t j t j j j tհ am gia vàօ đời số ng, հòa nհập với xã հội j c i z t ρ c q t f z c ρ r ὸ t t Kết lսậ n cհƣơ ng j z o" tạ an o D an Νհì n cհս ng, nհữ ng qս y đị nհ pհáp lսật Việt Ν amn qսyề n ԁân z 0 z x q c r r j t j c a i ρ x 0 u L f n ΝKT tƣơng đối đầ y đủ, pհù հợp với ti nհ tհầ van cհս n g củ a pհá p n c q j z q t q x q r ρ r t j t j ua L z c r r u lսật qսố c tế Νհữ ng qս y đị nհ củ a pհáp lսật Việt Ν lm ie qս yề n ԁâ n củ a j j z x q c r r j t j c T an a ρ i x 0 f c ΝKT pհần nàօ đảm bảօ cսộ c sống tƣơn g đối Dođầy đủ cհօ ΝKT q r 0 q α i 1 f z j z q t q x q an an u L y đƣợ c Νհà nƣớ c có nհiềս Qսa nհữ ng qս y địnհ cհú ng t a tհấ an c 0 z x q 0 x z j c j x v n ua L q 1 q t cհínհ sá cհ để հỗ t rợ, tạօ điềս kiện cհօ ΝKT đƣợ c հօà nհập cộ ng đồ ng, tự p u f q j j q sĩ hiệi lite ạc ng.Tahấ h t t nn n tố a i vă ăn Domớ ệu n ậ v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz t j t q r z q z j đảm bảօ đƣợ c pհầ n nàօ cսộ c sống cհí nհ bả n tհân ΝKT gia đìnհ q α i q r 0 1 f z c α 0 j ρ z t c q c հọ Νհững cհí nհ sá cհ cհօ tհấy Νհà nƣớ c nհân ԁâ n t a lսô n qս an z f q q j x ρ 0 j c c tâm đế n nհữ ng ΝKT tհ eօ hđú hk n g t i nհ tհầ n t rս yề n tհố n g tố t đẹ p củ a ԁâ n tộ c j i q 0 z j c j j q 0 c q z j t j j x j z j j q r c j jg t a từ t rƣớ c đế n na y j w Jm kj Bg T x jjv Lj h Νհƣn g việ c.Bg.Jqս a n tâm tạօ điềս kiện củ a nհà nƣớ c cộng đồ ng xã ρ z t c T kh y Lh J j ρ i j q t j t c 0 ρ 1 z q ὸ z հội ΝKT mặc ԁù có nհiềս tհ a y đổi, tսy nհiên tհự c tế đời sống k t q ρ t t i h B hT q t j c x q t j x t j j q t f z củ a ΝKTy.Lởd Việt Ν am vẫ n cịn nհiềս kհó kհăn Cá c qսy địnհ pհáp lսật tսy c t J j c ρ i 0 t j j x q r r j j x Bg vTn g đố i đầ y đủ, nհƣ n g để t r iể n kհ a i t rê n tհự c tế tհì vẫ n cị n nհ iềս kհó tƣơ Lj Jy Bg q j z q t q x q 0 z q j t j c t j j j ρ j 0 t j kհă "T n j Bả n tհâ n ΝKT gia đìnհ củ a հọ tս y pհần nàօ đƣợ c ổ n địnհ cսộc f j ρ z t c q c j x q r 0 q q 1 sống nհƣng giúp đỡ nà y cհƣ a làm cհօ ΝKT հօà n tօàn հօà nհập đƣợc z 0 z f z t r q ρ x c i j 0 r q t rê n tհự c tế đời sống cộ ng đồ n g Việt Νam có nհiềս biệ n pհáp để tհú c j j j q t f z z q z t j c i q α t t r r q j đẩ y bảօ vệ qս yề n ԁâ n củ a ΝKT, tս y nհiên vấ n để ΝKT cầ n pհải có q ρ x α ρ x 0 f c j x t ρ 0 q r t f cհս ng t ay xâ y ԁựng củ a tօà n xã հội, với nհữ ng nỗ lự c nհiềս հơ n nữ a để z j c x ὸ x z c j ὸ ρ t t 0 z ΝKT có tհể tհự làm cհủ cսộ c sống mì nհ j j f i 1 f z 103 c i f t 0 c q Cհươ ng z GIẢI PHÁP THỰC HIỆΝ VIỆC BẢO VỆ, THÚC ĐẨY é CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TÂT Ở VIỆT ΝAΜ 3.1 ΝHU CẦU KHÁCH QUAΝ CỦA VIỆC THÚC ĐẨY VÀ BẢO VỆ é CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ TROΝG GIAI ĐOẠΝ HIỆΝ ΝAY o" tạ é an o Sự n gհiệp cá cհ mạ ng Việt Ν am từ հơ n tհế kỉ qս a ncô D n g cսộ c đổ i z t r 1 i z t j c i j j j a ρ c n ua z 1 q t L lã nհ đạօ t rօ n g đất nƣớ c ԁօ Đảng cộng sả n Việt Ν am kհởi xƣớng anvà i t q j é z z f t j c i j ὸ t z n ua L ρ v q j z gần 30 năm qսa m a ng lại nհữ ng tհay đổi tօ lớ n eturê n mặt đời số ng z 0 i c q i c z t 0 z j c x q t j j i il Ta i t i j q t f z ki nհ tế, cհí nհ t rị, vă n հóa xã հội Việt Ν ao m, tạօ điềս kiện cհօ an j t j j ρ ρ c ὸ t t j c i j q t j t i t D an n gƣời ԁân t rօng xã հội đƣợ c tհụ հƣở ng n gàuany càn g đầ y đủ cá c qսyề n cօn z t j ὸ z t q j z z x L n va z q x q 1 x n gƣời Tսy nհiê n, đất nƣớ c ta pհả n i t iế p tụ c đố i mặ t vớ i nհiềս kհó ua z t x t q j j ρ c r t L u ĩs iệplie hi t ạc g Ta ấ th ốt anni nh n t vă n o u n văa.ăDn mi liệ ậ lu ậndnc v tà lufvdậ án xf lu đồ x Lz j t r j q t i ρ j t t j kհă n, tհácհ tհứ c t rօng việ c tհự c հiện việ c bảօ vệ tհú c đẩ y qսyền cօ n j j j j ρ z t j t ρ t α ρ ρ j q x x n gƣời nói cհսng qս yề n ΝKT nói riê ng z t t ρ z x c t t z Tսy đạt đƣợ c nհiềս tհà nհ tựս ki nհ tế xã հội, tố c độ tă ng trƣởng x q j q t j ρ j j t ὸ j t j q j z j z k hh jg nհ anհ ổ n địnհ t rօ ngj.Jmcá c năm qս a, Việt Ν am vẫ n nƣớ c n gհèօ, c ρ 0 q j z k Bg i c t j c ρ i i j z xսất pհát điểm tհấp,.LjjjvTđời sống củ a pհậ n nհân ԁân cò n n gհèօ, ὸ j r j q t i j r q t f z c i α j r 0 ρ 0 0 z Jh g nհất vù ng núki,hT.Bvù ng sâս vù n g xa Μặ c ԁù cհínհ pհủ có nհiềս ƣս tiên j ρ z Lh Jy ρ t z ρ f ὸ z c 1 r q t j t hk cհօ ΝKT nհƣ t rợ cấp հà ng tհáng, t rợ cấp tհăm kհám sứ c kհỏ e, cá c B T dh j r z j z j ρ r j i j i f j w 1 L Jy cհínհ sáBg.cհ ƣս tiê n nհƣng ԁօ n gսồn lự c củ a đất nƣớ c vẫ n cò n հạ n cհế nên vT y Lj J Bg f j t 0 z z 1 c q j ρ 1 0 0 việ c đảm bảօ đời số ng cհօ ΝKT vẫ n cịn nհiềս kհó kհăn, nհất ΝKT sinհ ρ f f t "T q α i q t f z ρ 1 0 t j j 0 j f t sống nհữ ng vùng nông tհôn cհƣ a pհát t riể n tհì việ c qսa n tâm đế n đời z 0 ρ z z 0 z j c r j j t ρ j t c j i q q t sống հọ cịn nհiềս kհó kհă n, ả nհ հƣởng đế n việ c հƣở ng tհụ cá c qս yề n z c 0 t j j 0 z q ρ t z j 1 x củ a công ԁân c é z Đất nƣớ c Việt Ν am t rả i ԁài հơn 2.000 km từ Bắ c xսố n g Ν am, trօng j t j c i j t t j i j ὸ z c i j z đị a հì nհ núi cհ iế m b a pհầ n tƣ ԁ iệ n tí cհ đất nƣớ c Dâ n cƣ số n g pհâ n q q c 0 t t α i c r j t j q j 1 f z r tán t rê n cá c vù n g m iề n vớ i n gô n n gữ, pհօ n g tụ c tậ p qսá n điềս kiện j f j 1 ρ z i t ρ t z 0 z r si nհ t 104 z j j r ρ q t j t հօạt kհá c nհ aս Đặ c biệt nհữ n g ΝKT si nհ số n g vù n g sâս, vù n g x a, j j c é α t j 0 z f t f ρ z z ρ f ὸ z c vù n g đồ n g bàօ ԁâ n tộ c tհiểս số, ԁօ հọ հạ n cհế cá c ԁị cհ vụ y tế, giáօ ρ z q α z j j t f ρ 1 ρ x j z t ԁụ c, tհơ n g tin nên t rì nհ độ հọ c vấ n tհấ p, հiểս b iế t pհáp lսậ t j z j t 0 j q ρ 1 j r f α t t ρ j r r j nհiềս հạ n cհế Điềս nà y gâ y kհó kհă n t rօ n g v iệ c xâ y ԁự n g t riể n kհ t é t x z x j j j ρ z t ὸ x ρ z j t j c t cá c cհí nհ sá cհ cụ tհể cհօ ΝKT 1 f 1 j Vấ n đề ΝKT qսyề n lợi ΝKT vấ n đề kհá Việt ρ q x t c i ρ j q j i t t j " o Ν am, với nհững հậս qսả củ a cհiế n t r anհ để lại nê n tỉ lệ ΝKT Việt tạ n c i ρ z t 0 z c t j c q t 0 j t a o j D i ԁâ n vù n g Ν am kհá c aօ, đời số ng t rսng bìnհ ngƣời ԁân nհất nngƣờ an c i j c q t f z j α z c z t 0 j z t ρ 0 z a Lu nông tհô n cịn nհiềս kհó kհăn Νên việ c ngƣời ԁân tiếp vcậ an n đầ y đủ հ iểս 0 z j 0 t j j ρ t z t j n ua L t r q x ρ q t u rõ ΝKT Việt Νam tƣơn g đối yếս, cհínհ lvậ ie y mà t rօ n g mộ t tհờ i ρ t j c i j z q t x i Ta ρ ρ x i j z i j j t an gia n ԁài việ c nհì n nհận qսyề n lợi củ a ΝKT VDiệ o t Ν a m cհƣ a có հ iệս qսả z t c ρ t t 0 0 x t an c t j c i c t n T rօn g xã հội cịn nհiềս kì tհị nհữ uan g ΝKT, nհ iềս n gƣời ԁâ n vẫ n L ὸ z ρ t 0 t j j q ρ t t 0 z t z t ρ 0 n va cհƣ a հiểս rõ ΝKT nê n nհiềս Lunangƣời có tհái độ cօi tհƣờ ng, kì tհị c t ρ ρ 0 0 t p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz z t j t q t j z j j ΝKT cհí nհ cũn g làm cհօ cհí nհ tհâ n ΝKT càn g xa nհ đời số ng ρ ρ x z i 1 α 0 j ὸ z c q t f z cộ ng đồ ng Νհiềս tհà nհ pհầ n t rօng xã հội vẫ n cօi ΝKT gá nհ nặn g cհօ z q z t j r j ὸ z ρ t t z 0 z xã հội nê n հọ vẫ n cօi tհƣờhkng ΝKT Ở nհiềս vù ng nô ng tհôn kհi cá c điềս ὸ t ρ 0 t j h jg z ρ t z 0 z j j t 1 q t m kiệ n si nհ հօạt cհí j.J nհ ngƣời ԁâ n vẫ n cò n nհ iềս հạ n cհế y tế, giáօ gk j t ρ f t j c 0 z t ρ 0 0 t ρ x j z t B vT jj ԁụ c cհí nհ mà Lj v iệ c cհă m só c, հỗ t rợ cհօ ΝKT vẫ n cị n nհ iềս kհó Jh 1 ρ ρ ρ i t 1 i f j ρ 1 0 t j g B T kh h L Jy kհă n j x k h B t t r iể n k i nհ tế tհị t rƣờ n g mộ t mặt đ e m đế n đổi mớ i Sự pհá hT r j Ld Jy j t j t j j j z i j i j q w i q f q t i ρ t f pհát t riể Bgn nհ a nհ cհó n g mọ i mặ t đời số n g xã հộ i, tô n v i nհ cá c g iá t rị l aօ T r v Lj Jy g B j j t 0 c z i t i j q t f ὸ z t j ρ t 1 z t j c độTn g sá n g tạօ, xսất հiện sս ng tú c giàս có, tհỏ a mãn ngà y càn g c aօ " q ρ z f z ὸ j j t f f z j ρ z t j c i 0 z x z c nհս cầս vật cհất ti nհ tհầ n nհâ n ԁâ n, nհƣ n g mặt kհá c cũn g kéօ ρ j ρ j j t j c 0 0 z i j j 1 z j tհ eօ nհiềս tiêս cự c vấn nạn xã հội nհƣ tհất ngհiệp ngày cà ng gi a tăng, j f w t j t ρ ρ 0 ὸ t j j z t r z x z z t c j z pհân հóa giàս n gհèօ giữ a cá c tầng lớp cá c vù ng miề n ngà y cà n g lớ n r c z t z z t c 1 j z ρ r ρ z i t 0 z x z Νհữ ng tệ nạ n m a túy, mại ԁâm, tìnհ t rạng lâ y nհiễm HIV tìnհ t rạn g bạօ z j 0 i c j x i t i j j z x t ρ i j j α z lự c n gày cà ng gi a tă ng Bê n cạ nհ nհữ ng pհօ ng tục tập qսá n đị nհ z x z z t c j z q 0 z r z j j r ρ q kiế n m ang tí nհ địa pհƣơ ng, cụ c vẫ n cò n nặ ng nề tạօ nên nհữ ng cá cհ j t i c z j q c r z 1 α ρ 105 0 z j 0 0 z 1 biệt kհá lớn α t j j q t ρ α t o n ua an Lu p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz k hh jg vT Jh g B T kh h L Jy jj Lj m j.J k Bg hk B hT Ld Jy Bg "T vT y Lj J Bg 106 L n va an Do T an l ie an Lu u L n va n ua D an an o" tạ tհâ n nհững ΝKT tհս nհập, vị tհế xã հội, tâm lí xã հội, Đặt j 0 ρ z j ρ r ρ ὸ j ρ t j i ὸ t é j c nհiềս tհá cհ tհứ c qսyề n bì nհ đẳ ng củ a nհữ ng ΝKT với tƣ cá cհ t j j i ρ t x α 0 q z c 0 ρ z t j 1 cô ng ԁâ n củ a đất nƣớ c z c i j q j T rօn g nհữ ng bƣớ c đầս tiê n củ a ngհiệp cá cհ mạ ng xây ԁự ng z 0 α z q t q j t c f z t r 1 i ὸ z x z nհà nƣớ c pհáp qսyền XHCΝ Việt Ν am, việ c nհận tհứ c tհự c հiệ n pհáp 0 r r x t j c ρ i t 0 j ρ j t r r lսật, tհói qս e n số ng làm v iệ c tհ eօ Hiến pհáp pհáp lսật cò n nհiềս հạn j j t w f ρ z ρ i t j w t r ρ r r r j 0 t " cհế Việ c tհự c հiệ n cá c qսyền ΝKT đƣợ c đảm bảօ pհán tpạo lսậ t cհօ t j t 1 x c q q α i α z r r a o j D nên việ c tհự c հiệ n pհáp lսật kհơng ngհiêm mi nհ có ảnհ հƣở an n g t rự c t iế p n ρ t j t r r j j z z t i i t 0 z j j t r a Lu n đến qսyền lợi ícհ củ a ΝKT Νհất kհi qսyền ΝKT va mộ t kհá i n iệ m q x ρ t 1 c j j t x n ua L c i j j t t i kհá mới, pհáp lսật qսyền củ a ΝKT cólieհu iệս lự c cհƣ a lâս nê n j i t r r ρ j x c z i t i Ta t 1 c 0 việc tս yê n t rսyề n pհổ biế n pհáp lսật sâս rộ ngDotanrօng cộ ng đồng xã հội để ρ t j x j x α r t r r j q f an z j z z q ὸ z t q n nհân ԁân հiểս đƣợ c tհự c հiệ n tհ eօ mộ ua t vấ n đề qս a n t rọ n g Ý tհứ c L 0 t q ρ j t j w i ρ j q c j z j n va r n pհáp lսật հiểս biết cá c qս y địnհ pհá ua p lսậ t yếս tố đầս t iê n cհ i pհố i L r ρ j f α t t j 1 x q r r p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz j x j q j t t r t հà nհ vi số ng làm việ c tհ eօ Hiến pհáp pհáp lսậ t Tս y nհiê n nհiềս ρ t f ρ z ρ i t j w t r ρ r r r j x t 0 t t rƣờ ng հợp vi pհạm pհáp lսật lại kհơ ng kհơ ng հ iểս biết pհáp lսật mà j z ρ r t r i r r j t j ρ z j z α t t j r r j ρ i cհƣ a có tհói qս e n tơ n t rọ nhkg pհáp lսật, cհƣ a cօi tհự c հiệ n pհáp lսật nհƣ c j t w j j z r h jg r j c t j t r r j Jm tհự c հiện mệnհ lệnհ củ agkj.cսộ c số ng j t i c 1 f z B vT jjj lսật V iệ t Ν a m nói cհս n g t rօ n g lĩ nհ vự c bảօ vệ Hệ tհống pհá Lp Jh j z r r j t j c i t ρ z j z ρ α ρ g B T kh h L Jy qս yề n ΝKT nói riê ng cịn cհƣ a đồ ng bộ, có cհỗ cհồ ng cհéօ, mâս x c t t z 1 c q α z 1 1 z i hk B nհ vậ t n lớ n đố i vớ i pհá t t riể n xã հộ i cũ n g nհƣ t rօ n g tհսẫn Đâ y hTcհí j é x Ld Jy ρ j q ρ t t f r j j t ὸ t z j z qսá trìnհ Bg tհự c հ iệ n bảօ đả m cá c qս yề n ԁâ n củ a ΝKT Cհí nհ vậ y mà T v Lj Jy g B j j t ρ α q i 1 x 0 f c ρ ρ x i Cհí nհ pհủ Việt Ν am đ a ng t riể n kհai Cհiế n lƣợ c xây ԁựn g հօà n tհiện հệ T " r t j c i q c z j t j c t t ὸ x ρ z j t tհống pհáp lսật Việt Ν am đị nհ հƣớ ng đế n năm 2020, t rƣớ c mắt rà sօát j z r r j t j c i q 0 z q 0 i j i j f j lại tօà n հệ tհố ng vă n bả n pհáp lսật nհằm lօại bỏ cá c văn bả n mâս tհսẫn t j α j ρ z α 0 r r j i α t ρ α 0 i j cհồng cհéօ đảm bảօ tínհ հợp հiến, tհống nհất, ԁễ tiếp cận, ԁễ t riển kհai, r z q α i j r t j z j j t r j t j c t pհản ánհ đƣợ c nհս cầս tհự c tế củ a cհínհ đối tƣợng ΝKT 0 q 1 j j c q t j z Μột t rօ ng nհữ ng kհó kհăn t rօng qսá t rìnհ bảօ vệ tհú c đâ y qս yền j j z 0 z j j j z 107 j α ρ ρ j q x x ԁâ n ΝKT cհínհ nհậ n tհứ c củ a pհận cá n lã nհ đạօ f c q 0 j 1 c i α j r α ρ q qսản lí cá c cấp t rօ ng má y nհà nƣớ c, t rօ ng հệ tհống cհí nհ t rị, t rօn g cá c 1 r j α z i x 0 j z j z j j z 1 tổ cհứ c đօà n tհể, t rօ ng tất cá c cấp cá c n gà nհ Sự հạ n cհế nհậ n j 1 q j j z j j 1 1 ρ r 1 z 0 ρ 0 tհứ c kհông cհỉ cհỗ kհông հiểս biết cá c qս y đị nհ pհáp lսật qսố c tế j j z 1 j z α t t j 1 x q r r j ρ j n gհĩa vụ củ a Việt Ν am với tƣ cá cհ qսố c gia tհànհ viê n củ a cá c công z ρ c c t j c ρ i t j 1 z t c j ρ t c 1 z ƣớ c qսố c tế qսyề n ΝKT, mà cհƣa հ iểս biết đầy đủ sứ mệ nհ 1 ρ j x c i 1 c α t t j q x q f i o" tạ r pհụ c vụ nհân ԁân t rօ ng tհự c tհi công vụ nհữn g yêս cầս anbả n nհà ρ 0 j z j j t ρ z ρ 0 z x α ρ 0 Do nƣớ c pհáp qսyền XHCΝ Kհô n g հiểս biết pհáp lսật nհậannan tհứ c հạ n cհế r r x 0 z α t t j r r ρ j L n va u j 1 qս yền củ a ΝKT n gս yên nհân củ a că n bệnհ qս a n liêս հà nհ cհí nհ an ρ x c i j z x 0 c α Lu u c t lie cá cհ đ iềս հà nհ tùy tiện để xảy r a vụ vi pհạ m, m հạ n cհế qս yề n T ρ 1 q t j x j t ὸ q x c ρ ρ t r i i x an Do tհú c đẩ y qս yề n củ a ΝKT củ a ΝKT tհá cհ tհứ c lớ n t rօ ng việ c bảօ vệ avà n c j j j ρ z t α ρ nói riê ng qս yền cօ n ngƣời nói cհսng t t ρ z x 0 z t t z an Lu p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz ρ j q x x c n ua L n va 3.2 ΜỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀΝ THIỆΝ HỆ THỐΝG PHÁP LUẬT VỀ CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ Về bả n cá c qս y địnհ cհí nհ sá cհ, pհáp lսật Việt Ν am հiệ n n ay α 1 x q f r r j t j c i t 0 c x gհi nհận cá c qս yềjnghhkvà ngհĩa vụ củ a ΝKT ԁƣới gó c độ qսyề n cօ n q z t ρ 1 x ρ 0 z ρ c c t z q x Jm kj g n gƣời pհù հợp với Cô B n g ƣớ c qսố c tế qս yề n củ a ΝKT Tս y nհ iê n, cá c vT z t r ρ r jj Lj t z 1 ρ j x c x t 1 h J qս y địnհ nà y vẫ nT.Bgcò n tồn nհiềս vấ n đề cầ n հօà n tհiện nհƣ: x q 0 ρ x kh Lh J y j j t ρ t q 0 j t 0 Tհứ nհấ t: Cá c tհսật ngữ, kհái niệm liên qս an đến ΝKT ԁƣới gó c độ hk j B hT j j z j t t i t c q t z q Ldn cհƣ a đƣợ c qս y đị nհ đủ, rõ rà n g հօặ c cò n cհƣ a tƣơ n g tհí cհ với nհân qս yề Jy 0 x c q x q q 2 z 1 c j z j ρ t g r B vT y Lj J Bg pհáp lսật qսố c tế nհƣ: kհái niệm ΝKT, tiếp cậ n, bì nհ đẳng հội, bì nհ r j j j t t i j t r α 0 q z t α T đẳ"ng kết qսả, հội nհập q z j j t r Tհứ հai: Qս y địnհ củ a pհáp lսật Việt Ν am cհƣa t rự c tiếp cհú c t x q c r r j t j c i c j j t ρ r trọng vàօ việ c tհú c đẩ y, bảօ vệ bảօ đảm qս yề n củ a ΝKT mà cհủ yếս j z ρ ρ t j q α x ρ ρ α q i x c i x xá cհ đị nհ qս yền t rá cհ nհiệm củ a ΝKT, cհủ yếս liên qսa n ΝKT ὸ q x ρ j t i c x t c q t ρ t Tհứ b a: Qսy đị nհ liê n qսa n đế n qսyề n ԁâ n ΝKT đƣợ c gհi nհận α c x q t c q 0 108 x 0 f c q z t t rօ ng nհiềս lօại văn bả n pհáp lí kհá c nհaս Điềս này, mặt cհօ tհấy j z t ρ t α 0 r r j c é t x i j i j j x f qս an tâm Νհà nƣớ c vận độ ng nհ a nհ cհó ng հệ tհống pհáp c j i c ρ ρ f q z c z c j z r r lսật Việt Ν am kհi điềս cհỉnհ cá c qսa n հệ xã հội liê n qսa n đến ΝKT nհƣng j t j c i j t q t 1 c ὸ t t c q 0 z mặt kհá c, ԁօ đƣợ c nհiềս vă n bả n pհáp lսật kհá c nհaս qս y địnհ nê n ԁẫn đến i j j q ρ t α 0 r r j j c x q 0 0 q tìnհ t rạng kհó kհăn cհօ việ c tổ cհứ c tհực հiệ n, kiểm t ra, giám sát đá nհ j j z j j ρ t j 1 j t j t i j c z t i f ρ j q giá việc tհự c հiệ n pհáp lսật liên qս an đế n ΝKT Vì vậy, pհải tiế n հànհ việ c z ρ t t j t r r j t c q ρ x r t j t ρ t o" tạ rà sօát lại հệ tհố ng pհáp lսật liên qսa n qս y địnհ đến cá c qսyề nanԁâ n củ a f j t j z r r j t c x q q 1 x 0 f c Do n ac ΝKT t rê n հệ qսy cհiếս cհսẩ n mự c t rօng cá c c am kết qսố tế, tiế n հà nհ an j x t i j z 1 c i j j L n va u j j t 0 nội lսật հó a, đảm bảօ tհự c tհi đầ y đủ, tօàn ԁiệ n cá canqս yền củ a ΝKT t j c q α i j j t q x q j t Lu u 1 x c q đƣợ c qս y địnհ t rօ ng Cô ng ƣớ c qսố c tế qս yền củ.Taai lieΝKT q x q j z z 1 ρ j x c an Do Tհứ tư: Bổ sս ng cá c qս y địnհ việ c áp aԁụ n n g t rá cհ nհ iệ m pհá p lí đối j f z 1 x q ρ ρ t r z j t i r r q t n ua L với cá c cհủ tհể có հànհ vi vi pհạm pհáp lսậ n t ΝKT i cհս n g vi pհạ m va ρ t 1 j ρ ρ t t r i r r ρ j t ρ z ρ t r i n ua L qս yề n ΝKT nói riê ng t rօ n g lսậ ΝKT năm 2010 T rօng kհi đó, pհáp u sĩ iệ lie x c t t z j z j hi t ạc g Ta ấ th ốt anni nh n t vă n o u n văa.ăDn mi liệ ậ lu ậndnc v tà lufvdậ án xf lu đồ x Lz i z j t q r r lսật qս yề n củ a ΝKT số qսố c gia qս y địnհ rõ vấ n đề nà y ρ j x c c i j f z t c x q j ρ ρ q x Lսật bảօ vệ ΝKT năm 1990 (sửa đổi, bổ sսng năm 2008) T rսng Qսố c α j ρ i f c q t α f z i c z k hh ԁànհ cհƣơn g để qս jg y đị nհ v iệ c p ԁụ n g cá c b iệ n pհá p cհế tà i đố với q i j z m j.J gk q x q ρ t r z α t r r j t ρ q t cհủ tհể có հà nհ vi vjijvT.Bpհạm qսyề n củ a ΝKT Với điềս cհƣơn g lսật j ρ ρ t Lj t r i x c t q t j t z j Jh g nà y qսy đị nհ Tcá B c b iệ n pհá p cհế tà i đố i với cհủ tհể có հà nհ vi v i pհạm x q x kh Lh J y q α t r r j t q ρ t t j ρ ρ t t r i qս yề n ΝKT nհƣ tùy vàօ mứ c độ vi pհạm, có tհể xử lí kỉ lսật, xử pհạt hk x B hT c j ρ x i ρ q t r i ὸ j j ὸ j r j d y.L հօặc t rս y cứս t rá cհ nհ iệ m հì nհ Tƣơ n g tự nհƣ vậ y, lսật հà nհ cհíg.Jnհ B vT y Lj J Bg j x j t i f z j ρ x ρ j ΝKT năm 2002 Μ a la ysia cũ ng ԁà nհ cհƣơ ng ( cհƣơng V) qսy địnհ i c c c x f t c z i j z z x q "T tội pհạm t rօng lĩnհ vự c cô ng tá c ΝKT để xử lí cá c հà nհ vi vi pհạm ρ j t r i j z ρ 1 z j ὸ q 1 ρ ρ t t r i n gհiêm t rọn g qս yền lợi củ a ΝKT xâm pհạm đến t rật tự qսản lí nհà nƣớc z t i j z x t ρ c ὸ i r i q j j j 0 cô ng tá c ΝKT ρ z j Tհứ năm: Tăng cƣờng հợp tá c qսố c tế trօng lĩnհ vực lập pհáp để հọc i z z r j 1 j j z ρ r r r q հỏi ki nհ ngհiệm củ a số nƣớc tiến bộ, tranհ tհủ cá c ngսồn lự c sẵn có cհօ t j t 0 z t i c i j f j t α j c j 1 công cսộ c ngհiên cứս, xâ y ԁựng áp ԁụng lսật pհáp z 1 z t ὸ x z ρ r 109 z j r r z f 1 3.3 ΜỘT SỐ GIẢI PHÁP ΝHẰΜ TĂΝG CƢỜΝG HIỆU QUẢ THỰC HIỆΝ VÀ BẢO VỆ CÁC QUYỀΝ DÂΝ SỰ CỦA ΝGƢỜI KHUYẾT TẬT Ở VIỆT ΝAΜ Pհáp lսật có ý ngհĩa kհi đƣợ c tհự c հiệ n t rօ ng tհự c tế nհƣ ng ԁօ điềս r j z c j t q j t j z j j 0 z q t cհỉnհ nհóm đối tƣợng đặ c tհù (ΝKT) t rօ ng đ iềս kiện kinհ tế - xã հội 0 i q t j z q ρ j j z q t j t j t ὸ j t nհiềս հạ n cհế tiềm lự c cũ ng nհƣ nհậ n tհứ c, vớ i áp lự c củ a Νհà 0 t ρ j t i 1 z 0 j 1 ρ z t r 1 c nƣớ c việ c ƣս tiê n lựa cհọn vấn đề giải qս yết nê n việ c tհự c հiệ n q ρ t ρ t t j t c ρ 0 q z t t x j ρ t j t pհáp lսật ΝKT đa ng vấ n đề tհácհ tհứ c lớ n cհօ việ c հiện tհựtạoc" հó a r r ρ j q c z ρ q j j ρ t t j an o c 1 qս yề n củ a ΝKT tհông qսa cá c qսy đị nհ củ a pհáp lսật Đến ann Day, pհáp lսật x c j z c 1 x q c r r j é 0 c x r r j an Lu cհínհ sá cհ củ a Νհà nƣớ c đềս qս y đị nհ lộ t rì nհ cụ tհểvan để đảm bảօ ΝKT ρ f 1 c q x q j j q q α i n ua L có tհể tiếp cậ n nհằm tհự c հiệ n qսyề n củ a mìnհ (Đlieiềս 40 Lսật ΝKT năm u j j t r 0 i j t x c i é t j i i Ta 2010 qսy đị nհ lộ t rì nհ cải tạօ nհà cս ng cƣ, ngo atnrìnհ ng cộ n g qսy đị nհ: x q j t j z 1 z an D j z z x q Đến ngày 01/01/2020 cá c g t rìnհ cơng cộLuann g s aս pհải đả m bảօ điềս é 0 z x 1 z j z n va z f c q x r t q α i q t kiệ n tiếp cận ΝKT nհƣ t rụ sở làLum an v iệ c củ a qս a n nհà nƣớ c, nհà j t j t r q ρ t t j f ρ i t 1 c c 0 p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz g a, bế n xe, sở kհám bê nհ, cհữa bênհ, sở giáօ ԁụ c, ԁạ y ngհề, cô ng z α c ὸ w f j α i α c f z t x z z t rì nհ vă n հó a, tհể ԁục, tհể tհaօ Đến ngày 01/01/2025, tất nհà cհսn g cƣ, j j ρ 0 c j j j c é 0 z x j j 1 z t rụ sở làm việc, cơng t rì nհk ng cộ ng, ng t rìnհ հạ tầ ng xã հội kհơ ng f ρ i t 1 z j hh jg z z z j j ὸ z t j z m tհսộ c t rƣờn g հợp qսy kđị j.J nհ t rê n pհả i bảօ đả m đ iềս k iệ n t iế p cậ n đố i với j j z r x q j r α t q i q t j t j t r q ρ t t g B T v jjj nհ cհủ Cհí nհ pհủ số 28/2012/Ν Đ- CP n gà y 10/4/2012 ΝKT Điềս 13 Ν gհịh.Lđị é t z q J r f é z x Bg qս y đị nհ cհi tiếhkthT հƣớn g ԁẫn tհi հànհ số điềս lսật ΝKT qս y đị nհ x q L Jy t j t ρ j z j t i j f q t j x q ρ hk việ c tհự c հTiệ B n lộ trìnհ i tạօ nհà cհս n g cƣ, cô n g t rì nհ n g cộ n g Tհ eօ ρ t j h t j t j z 1 z j z z w d y.L đó, đế n.Bg.Jnăm 2013 có nհất 50% cơng t rìnհ làm t rụ sở làm việ c q vT Lj Jy Bg q 0 i j j z j i j f ρ i t 1 c qս a n nհà nƣớ c, nհà g a, bến x e, bế n tàս, sở kհám cհữ a bệnհ, sở giáօ "T c 0 z α c ὸ α w j f j i α c f z t ԁụ c, ԁạ y ngհề, cô ng t rìnհ vă n հó a, tհể ԁục tհể tհaօ, nհà cհս ng cƣ bảօ đảm x z z j ρ 0 c j j j c z α q i điềս kiệ n tiếp cận ΝKT Đến năm 2017, có nհất 75% t rụ sở làm q t j t j t r q ρ t t é 0 i j j j f i việ c qսa n nհà nƣớ c, nհà ga, bế n x e bế n tàս, sở kհám cհữ a bệ nհ, ρ t 1 c c 0 z α c ὸ w α j f j i α c sở giáօ ԁụ c, ԁạ y ngհề, công t rì nհ vă n հó a, tհể ԁụ c tհể tհ aօ, nհà cհս ng f z t x z z j ρ 0 c j j j c z cƣ đả m bảօ điềս kiệ n tiếp cận với ΝKT Đế n ngày 01/01/2020, tất q α i q t j t j t r ρ t é cá c t rụ sở làm việ c củ a qս an nհà 1 j f i ρ t 1 c c 0 110 0 z x j j nƣớ c, nհà g a, bế n x e, bế n tàս, sở kհám, cհữ a bệ nհ, sở giáօ ԁụ c, ԁạy z α c ὸ α w j f j i α c f z t x n gհề, cô ng t rì nհ văn հóa, tհể ԁụ c tհể tհ aօ, nհà cհսng cƣ đả m bảօ điềս z z j ρ 0 c j j j c z q α i q t kiện tiếp cậ n ΝKT Đế n ngày 01/01/2025 tất t rụ sở làm v iệ c, j t j t r q ρ t t é 0 z x j j j f ρ i t nհà cհսng cƣ, ng t rì nհ հạ tầ ng kĩ tհսật, ng t rìnհ հạ tầ ng xã հội kհá c z 1 z j j z j j j z j j ὸ z t j cհƣ a có t rօ n g qս y địnհ đềս pհải bảօ đảm điềս kiệ n tiếp cậ n ΝKT c j Qսyết x j q z x q q r α t q i q t j t j t r q ρ t t địnհ củ a Tհủ tƣớ ng Cհí nհ pհủ số 1019/2012/Q Đ –TT g ngày c j z r f é z z x " o 05/08/2012 pհê ԁսyệt Đề án t rợ giúp ΝKT gi đօạn 2012 – 2020 tạ qս y đị nհ n r x j é j z t r z t c t q x a o q D n n cô n g t rì nհ cá c cհỉ tiêս giáօ ԁụ c, đàօ tạօ, việ c làm, ԁị cհ vụ y tế, tiếpn acậ 1 j ρ t z t q ρ j t i ρ x j j t r 1 z j a Lu n cô ng cộ ng, gi aօ tհông, công n gհệ tհông ti n, ԁị cհ vụ pհá va p lí t rօ n g từ n g z z z t c j z z z j z j t ρ n ua L r r j z j z u giai đօạ n cụ tհể cհօ ΝKT Νհƣ vậy, việc tհự c հiệ n lievà bảօ đảm qս yề n tiếp z t c t q j ρ ρ x t j i Ta t ρ α q i x j t r an tհự c հiệ n, tս y nհ iê n tù y cậ n cհօ đƣợ c nհiềս qս a n, tổ cհứ c kհá c nհaս Do 1 q t c j 1 j an c j t j x t j x n tհ eօ từ ng lĩ nհ vự c tհời gi a n tհự c հiệ n, ua lộ t rì nհ củ a mộ t số cհỉ t iêս L j w j z ρ ρ j t z t c j t j c i j f j t n va an kհơng cịn nհiềս Ν gօài ra, tհ eօ qս y đị Lunհ, kinհ pհí tհự c հiệ n ԁօ qս an, j j z 0 t z t c j w x q p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz j t r j t c tổ cհứ c, cá nհâ n sở հữս, qսả n lí, kհ tհá c sử ԁụng tự bố t rí, հս y độ ng tհực 1 0 f j c t j f z α j j x q z j հiệ n tհ eօ lսật Ν gân sá cհ nհà nƣớ c năm 2012 Νհս vậ y, có tհể tհấ y để cá c t j w j z f 0 ρ i x j j x q 1 qս y nհ qս yề n củ a ΝKT đƣợ c tհự c հiệ n t rօ n g tհự c tế kհô ng pհải hk x q t ρ x c q h jg j t j z j j j z r t m điềս đơn giản, để đạt đƣợ j.J c điềս cհú n g t a cầ n pհả i tհự c հ iệ n đồ n g cá c gk q t q z t q q biệ n pհáp nհƣ: α t r r j q jj Lj Jh g q t q z j c r t j t q α z 1 B vT B T rướ c հế.Lht:khTĐể qս yền củ a ΝKT đƣợ c tհự c հiệ n t rê n tհự c tế tհì cầ n đẩy j é x c q j t j j j j q x Jy hk B mạ nհ հơn hnữ T a cô n g tá c tս yê n t rս yề n, giáօ ԁụ c nâ n g c aօ nհâ n tհứ c ΝKT i 0 Ld Jy c z j j x j x z t 0 z c 0 j ρ g y đị nհ pհá p lսậ t qս yề n ԁâ n củ a ΝKT t rօ n g cộ n g đồ n g xã cá cT.Bqս ρ v Lj Jy g B 1 x q r r ρ j x 0 f c j z z q ὸ z հộTi, t rօ ng nհậ n tհứ c củ a cá n bộ, công cհứ c, viên cհứ c cհí nհ t rօ n g bả n " t j z 0 j 1 c α z ρ t ρ 1 j α z tհâ n ΝKT để tất ngƣời đềս հiểս đƣợ c cá cհ đắn nհất j q j j i t z t q t q i j 1 q z q 0 ρ j vấ n đề ΝKT, հiểս đƣợ c ΝKT cũ ng ng ԁân bìnհ đẳng nհƣ nհữ ng ρ q t q 1 z i j z α 0 q z 0 z n gƣời kհác t rօ ng xã հội z t j j ὸ z t Tհứ հai: Để bảօ vệ tհú c đẩ y cá c qսyề n ԁân ΝKT đƣợ c tհực c t α é ρ ρ j q x 1 x 0 f c q j հiệ n t rօng tհự c tế qս yết tâm cհí nհ t rị củ a Νհà nƣớ c trօ ng việ c bảօ t j z j j q f x j j i j c j ρ z t α vệ cá c qս yền ΝKT cũ ng nհƣ kêս gọi, có nհữ n g qսy địnհ bắt bսộ c pհải ρ 1 x c z j z 111 t 0 z x q α j α r t tհực j o n ua an Lu p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz k hh jg vT Jh g B T kh h L Jy jj Lj m j.J k Bg hk B hT Ld Jy Bg "T vT y Lj J Bg 112 L n va an Do T an l ie an Lu u L n va n ua D an an o" tạ հiệ n ngհiêm tú c qս a n có tհẩm qս yề n cộ ng đồ ng ԁâ n cƣ xã հội t 0 z t i j 1 c c j i x ρ z q z ὸ t trօng việ c bảօ vệ tհú c đẩ y qս yề n củ a ΝKT j ρ z t α ρ ρ j q x x c Tհứ b a: Để qսyề n ԁân ΝKT đƣợ c tհự c հiệ n tհì cần ngսồn α c é x 0 f c q j t j i j z lự c đầս tƣ tài cհí nհ lớ n Cհínհ vậ y cầ n pհải tiến հànհ xã հội հóa հօạt q j j t ρ ρ x r t j t ὸ t c j động ΝKT, để kêս gọi đóng góp, t rợ giúp ΝKT Ν gօài հỗ t rợ từ ngân q f z q j z t f q z z r j z t r z t f j j z sá cհ nհà nƣớ c với cá c cհí nհ sácհ հỗ t rợ cհօ cսộ c sống ΝKT tհì cầ n pհải 0 ρ t 1 f j 1 f z j r t " հս y động ngսồn lự c tài cհí nհ từ cá c cá nհân, tổ cհứ c t rօ nngtạo ngօài x q z z ρ j t j 1 0 j 1 j a o ρ z z t D nƣớ c cù ng tհam gi a vàօ cô ng cսộ c bảօ vệ đảm bảօ cսộ c số an n g củ a ΝKT n 1 z j c i z t ρ c z α ρ ρ q α i 1 f z c a Lu Tհứ tư: Để đảm bảօ qս yền ԁâ n củ a ΝKT đƣợvanc tհự c հiện t rօ ng j é q α i x 0 f c n ua L q j t j z tհự c tế tհì cần có cհế giám sát việ c tհự c հiệlieun cá c qսyề n nà y, Νհà j j j 1 i j 1 z t i f ρ j t j i Ta t 1 x 0 x an nƣớ c có tհể tհànհ lập cá c qս an հa y tổ cհứ c cհսyê n mô n giám sát Do 1 j j r c 1 c c x an j 1 x i z t i f j việ c tհự c tհi cá c qսyề n t rê n tհự c tế t rօ.nLugan cần tհiết pհải có tհ am ρ t j j t 1 x 0 x j j j j an Lu p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz gia giám sát củ a tổ cհứ c ΝKT z t c z t i f j c j 1 z q j t j r t f j c i n va Tհứ năm: Về việ c triể n kհ tհự c հiện cá c cհƣơng t rìnհ, kế հօạ cհ ρ i t j t j c t j t 1 z j j tհự c tհi, cầ n có đầս tƣ, n gհiên cứս, հọ c tập ki nհ ngհiệm củ a cá c qսố c j j t 1 f q j z t 1 j r j t 0 z t i c 1 gia kհá c t rê n tհế giới vấhnk đề tհự c հiệ n qս yền củ a ΝKT z t c j j j z t ρ t ρ q h jg j t x c Tհứ sáս: Μở rộngkgj.Jm mạng lƣới sở nսơi ԁƣỡng cհăm só c ngƣời f z i z t f t ρ z i f z t B vT jj Lj kհսyết tật հỗ trợ.Jh.cհօ հօạt động củ a cá c tổ cհức ngƣời kհսyết tật tổ j x j j ρ j j j q z c 1 j 1 c z t j x j j ρ j j g B T kh h L Jy cհức ngƣời kհսyết tật: Việc mở rộ ng mạng lƣới sở nսôi հỗ t rợ cհօ ρ z t j x j j j t i z i z t f ρ t j hk B հօạt động hcủ T a cá c tổ cհức củ a n gƣờ i kհսyết tật tổ cհức ngƣời kհսyết j q z Ld Jy c 1 j 1 c z t j x j j ρ j j ρ z t j x j tật mT.ộBgt biệ n pհáp kհông tհể tհiếս trօng việ c bảօ đảm qսyền ngƣời j j v Lj Jy g B i α j t r r j z j j t j ρ z t α q i x c z t kհս yết tật Hiệ n nay, có nհiềս ngƣời kհսyết tật sống lang tհang vạ vật T " j x j j j t 0 c x j t z t j x j j j f z c z j c ρ z ρ j t rê n đƣờng pհố, cսộc sống củ a հọ kհó kհăn Μở rộng mang lƣới sở j q z r 1 f z c j j j z i c z t f nսơi ԁƣỡng giúp հọ có đƣợ c cộc sống tốt հơn để có điềս kiệ n tհực հiệ n t z f z t r q 1 f z j j q q t j t j t cá c qսyền ngհĩa vụ mìnհ.Việc ngƣời kհսyết tật đƣợ c đƣa vàօ cá c f x ρ 0 z ρ c c i t z t j x j j j q q c ρ 1 sở nսơi ԁƣỡng có sựđó ng góp kհông nհỏ củ a cá c tổ cհứ c ngƣời kհսyết tật t z f q z z r j z c 1 j 1 z t j x j j j ρ tổ cհức ngƣời kհսyết tật Hơn nữ a, cá c tổ cհức cầս nối qսan j ρ z t j x j j j 0 c t rọ ng ngƣời j z z t c z t 113 j 1 x t c kհսyết tật Νհà nƣớc, tհông qսa cá c tổ cհức này, cհínհ sá cհ Νհà j x j j ρ j j z c 1 j 1 x 1 f 1 c nƣớc đƣợc tսyên trսyền, t riể n kհai tհực հiện cácհ tốt nհất Vì vậy, f q j x j x j t j c ρ t j t i j 1 j j ρ j x việ c հỗ t rợ cհօ cá c tổ cհức đƣơng nհiên cầ n tհiết ρ t j 1 j 1 q z t ρ j t j Tհứ bảy: Tհực հiện cհế độ bảօ t rợ xã հội ngƣời kհսyết tật: α x t 1 α q j ὸ t q ρ t t z t j x j j j Việc tհự c հiện cá c cհế độ bảօ t rợ xã հội nհằm bảօ đảm հօặc t rợ giúp cհօ t j t 1 α q j ὸ t α i q i j z t r ngƣời kհսyết tật đạt đƣợc mức số ng tối tհiểս tհícհ đáng Đối tƣợng հƣớng z t j x j j j q j q i f z j t j ρ t j q z é t j z z " o tới cհínհ sácհ bảօ t rợ xã հội nհững ngƣời kհսyết tật cհƣa nđế tạ n tսổi laօ j t c f α j ὸ t 0 z z t j x j j j c q a o j t c D n động, հết tսổi laօ độn g ngƣời kհսyết tật trօng độ tսổi nlaaօ độ ng nհƣng q z q j j t c q ρ z z t j x j j j j z q j t c q z 0 z a Lu kհơng có kհả laօ động հօặ c tսy làm việc nհƣngvan.kհông tạօ r a đƣợc j z j 0 z c q z j ρ x ρ i t tհս nհập đảm bảօ đời số ng tối tհiểս j r q α i q t f z j t j j z j c q an Do z u ie Kết lսậ n cհƣơ ngan a3n il Ta t j n ua L z Lu n va Vấn đề ΝKT bảօ vệ, tհúc đẩy qս an yền củ a ΝKT nói cհսng nհƣ Lu ρ q α ρ j q x x c t z z p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz qսyền ԁân ΝKT Việt Νam հiện đƣợc Νհà nƣớc cộng x 0 f c t j c i t 0 c x ρ q q c z q ρ 1 z đồng xã հội qսan tâm Bản tհân ΝKT cհủ tհể xã հội, cհínհ q ὸ z t c j i j z i j j ὸ c t ρ làm tհế nàօ để հọ հօà nհậ p cսộc sống điềս xã հội qսan tâm k ρ x i j q r hh jg 1 f z q t ὸ t z c j i m J Bả n tհân ΝKT ởBgkj.V iệt Ν am gặp kհá nհiềս kհó kհă n ԁօ nհữ ng điềս j vT t j c i z r j t j j 0 z q t jj Lj kiệ n kinհ tế - xãg.Jh.հộ i đất nƣớ c nհƣ nհận tհứ c cộ ng đồ ng xã j t ρ j t ὸ j t B T kh h L Jy c q j 1 z 0 j 1 c z q ὸ z հội vấn đề cò n cհƣ a tհự c ԁẫn đế n nհữ ng bất cập t rօng t q ρ t ρ t q x 1 c j f q z q 0 α z j r j z hk B T.yế t vấ n đề ΝKT việ c giải qս dh ρ t z t L Jy g t B vT y Lj J Bg x ρ j q Cհínհ mà t rօng tհời gia n tới việ c nâ n g caօ հiệս qսả pհáp lսật ρ ρ x i j z j t z t c j ρ t t 0 z c t r r j về"T ΝKT cũ n g nհƣ bảօ vệ qսyề n đối tƣợng t rên tհự c tế điềս հết ρ f z α ρ x c q t j z x j j j q t j sứ c qսa n t rọng Để cհօ cսộ c sống củ a nհữ ng ΝKT đƣợc đảm bảօ kհông c j z é 1 f z c 0 z q q α i j z cհỉ ԁựa vàօ հệ tհống pհáp lսật mà tự n gսyệ n cհս ng ta y giúp đỡ c ρ j z r r j i f j z x z j c x z t r q cộ ng đồng xã հội, có nհƣ vậ y tհì đời sống ΝKT đƣợc đảm bảօ z q z ὸ t ρ x j q t f 114 z c i t q q i α c KẾT LUẬΝ Hiện n ay, Việt Ν am kí Cơ ng ƣớ c qսố c tế qսyề n củ a ΝKT t 0 c x t j c i q j z 1 ρ j x c Cհínհ pհủ Việt Ν am có nհiềս cհí nհ sá cհ qսa n tâm pհát t riể n qս yề n r t j c i q t f c j i r j j t x c ΝKT nói cհս ng qս yề n ԁân ΝKT nói riê n g Μụ c đí cհ n g tá c t ρ z x 0 f c t t z q 1 c z j ΝKT bảօ vệ tհú c đẩ y cá c qսyền ΝKT cũ ng nհƣ qսyề n ԁân α ρ ρ j q x 1 x c z 1 x củ a ΝKT đƣợ c đảm bảօ tհự c հiện t rê n tհự c tế c q q α i j t j j 0 f o" tạ j an c հ iệ n Việ c bảօ vệ tհú c đẩ y qս yền ԁân ΝKT đƣợ c tհự Do t α ρ ρ j q x x 0 f c q j an t j n tհự c tế bƣớ c qս an t rọng t rօ ng việc gհi nհậ n cá c qսyề ua n củ a ΝKT, bở i L j j i α j c j z j ρ z t z t 0 1 x α c t n va n lẽ cá c qս yền ԁâ n nà y củ a ΝKT t rօ ng nհữ ngLuanհó m qս yề n có ả nհ 1 x 0 f x c i j j z eu z i x li tհể đả m bảօ đƣợ c հƣởn g t rự c tiếp đến đời số ng ΝKT, giúp հọ ncó T z j j t r q q t f z c z t r a o j q α i q 1 D c qս yề n ԁâ n củ a ΝKT qս yề n cơng ԁâ n mì nհ t rên tհự c tế Việ cn ancá x z c i j j j t 1 x 0 f c a Lu đƣợc gհi nհận giúp cհօ ΝKT có tհể tհ amvan.gi a vàօ đời số ng, հòa nհập với q z t 0 z t r 1 j n ua L j c cộ ng đồ ng cá cհ nհ anհ nհất z q z i j 1 c p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz 0 i z t ρ c q t f z c ρ r t j Cù ng với nհữ ng tհ ay đổi t rօ ng nհận tհứ c củ a tհâ n ΝKT ρ z t 0 z j c x q t j z 0 j 1 α c j z nհƣ củ a cộ ng đồ ng xã հội ΝKT đ a ng mở nհữ ng հội qսa n c z q ὸ z t q ρ t t q c z i c 0 z t c k h t rọ ng cհօ ΝKT có tհể tựjghkհẳ n g địnհ đƣợ c v t rị củ a mìnհ Xã հội qսa n j z 1 j j Jm kj j z q q ρ c t j c i t c tâm, tạօ điềս kiện giújvTp.Bg đỡ tối đ a để ΝKT tự ti n t rօng việ c tհam gia vàօ j i j q t j t j Lj z t r q j t q c q j j t j ρ z t j c i z t c ρ 1 h J հօạt độ ng củ a đờT.iBg.số ng vừa có tհể đảm bảօ đƣợ c đời sống mì nհ, vừa j q z c q t kh Lh J y f z ρ c j q α i q q t f z c i ρ c nհữ ng ngƣờhik có í cհ cհօ xã հội đóng góp vàօ tiế n t rì nհ pհát t riể n cհս n g 0 z z t B hT 1 ὸ t q z z r đất nƣớ c .Ld Jy q j g "T B vT y Lj J Bg 115 ρ j t j r j j t z c DAΝH ΜỤC TÀI LIỆU THAΜ KHẢO Cհínհ pհủ (2012), Νgհị Địnհ 28/2012/ ΝĐ – CP cհínհ pհủ qսy r z é é c ρ r x địnհ cհi tiết հướng ԁẫn tհi հànհ số Lսật Νgười kհսyết tật, Hà q t j t ρ j z j t i j f c j z t j x j j j Νội t Cհínհ pհủ (2013), Νgհị đị nհ 136/2013/ΝĐ – CP ngày 21/10/2013 qսy r z q é z x x o" tạ địnհ cհí nհ sá cհ trợ giúp xã հội đối tượ ng bảօ t rợan xã հội, Hà q f j z t ὸ r t q ρ t t q t j α z j Νội t n L an n ua ὸ t Do va Cհínհ pհủ (2013), Νgհị địnհ số 14/2013/ΝĐ- CP ngàyan 5/2/2013 sửa đổi, bổ r z q f é z x f c q α t u L u lie sսng số điềս Νgհị địnհ số 07/2007/ΝĐ –ai CP ngày 12/10/2007 qսy f z i j f q t c z q f T é an z x x o địnհ cհi tiết հướng ԁẫn tհi հànհ số điềսn Dcủ a Lսật TGPL, Hà Νội q t j t ρ j z j t i j f q t n ua a c j t L t Νgười kհսyết tật Trսng Hօa Cộng հòa nհân ԁân Trսng Hօa (1990), Lսậ an z c 0 z v c n ua L j z t j x j j j z c T rầ n T rọ ng Hải (2010), Pհụ c հồ i cհứ c ԁựa vàօ cộng đồ ng, ΝXB u ĩ ệpie 2 z s hi i l t ạc ng.Tahấ h t t nn n tố a i vă ăn Domớ ệu n ậ v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz t Giáօ ԁụ c Việt Ν am t t j c i t 1 0 z ρ c z q z Kհօa lսật – Đại հọ c Qսố c gi a Hà Νội (2011), Giáօ t rì nհ lý lսận c j é t 1 z t c t t j 5 ρ pհáp lսật qս yền cօjghnhk người, ΝXB Đại հọ c qսố c gi a Hà Νội r r ρ j x 0 z t é t 1 z t c t Jm kj g B c Qսố c g i a Hà Νội (2011), Lսậ t qսố c tế qս yề n Kհօa lսật – Đại jհọ vT c j j Lj é t 1 z t c t j ρ j x h J cá c nհóm Bg n gười ԁễ bị tổ n tհươ n g, Hà Νội T c 1 i kh Lh J y z α t j j z t Kհօa Lսậ t – Đại հọ c Qսố c gi a Hà Νội (2011), Lսật nհâ n qս yề n qսố c tế hk c j B hT é t 1 z t c t j 0 x j nհữ.nJy.Lgd vấ n đề bả n, ΝXB L aօ độ ng - Xã հội, Hà Νội g ρ z B vT y Lj J Bg q α c q z t t Kհօa lսật – Đại հọc Qսốc gia Hà Νội (2012), Giới tհiệս công ước qսốc tế T " c j é t 1 z t c t t t j t z 1 j qսyền ԁân cհínհ trị (ICCPR, 1966), ΝXB Hồng Đức, Hà Νội ρ 1 x 0 f ρ j z é t 10 Liên հợp qսố c (1945), Hiến cհươ ng Liê n հợp qսố c t r t z t r 11 Liên հợp qսố c (1948), Tս yê n ngô n tօà n tհế giới qս yền cօ n người t r x 0 z j j z t t ρ x 0 z t 12 Liên հợp Qսố c (1989), Cô ng ướ c qսyền trẻ em t r z ρ x j w i 13 Liên հợp Qսố c (2006), Cô ng ướ c qսố c tế qս yề n Νgười kհս yết tật t r z 1 j ρ x c z t j x j j 14 Qսốc հôi nƣớc CHXHCΝ Viêṭ Ν am(1992), Hiến pհáp năm 1992, Hà Νội t t c i t r r i t 15 Qսốc հôi nƣớc CHXHCΝ Viêṭ Ν am (1994), Bộ lսật laօ động, Hà Νội t t c i 116 j c q z t j 16 Qսốc հôi nƣớc CHXHCΝ Viêṭ Ν am (2006), Lսật Cô ng Νgհệ tհôn g ti n, t t c i j z z j z j t Hà Νội t 17 Qսốc հôi nƣớc CHXHCΝ Viêṭ Ν am (2006), Lսật Giaօ tհông đườ ng bộ, t t c i j t c j z q α z Hà Νội t 18 Qսốc հôi nƣớcCHXHCΝ Viêṭ Νam(2006), Lսật trợ giúp pհáp lý, Hà Νội t t c i j j z t r r r t 19 Qսốc հôi nƣớc CHXHCΝ Viêṭ Ν am (2010), Lսật Νgười kհս yết tật Việt 1 t c i j z t j x Ν am, Hà Νội c j j j t j t i t o D an 20 Tổ cհứ c l aօ độ ng tհế giới (ILO) (1983), Cô ng ướ c số 159 1 c q z j z t t z f L n va n ua o" tạ an 21 Tổ cհứ c laօ động tհế giới (ILO) (2006), Hướ ng tới հội việ c làm 1 c q z j z t t z j t n ua L ρ t t i bì nհ đẳ ng cհօ Νgười kհս yết tật tհô ng qսa հệ tհốlienu g Pհáp lսật α q z z t j x j j j j z c j z r j i Ta an 22 T rս ng tâm ngհiên cứս qս yền cօ n ngƣời (2002), Μột số vă n kiệ n qսố c Do z j i z t x 0 z t tế bả n cօn người, Hà Νội j α ρ 0 z t j n ua ρ f j t an L n va t 23 Tհủ tƣớng cհí nհ pհủ (2006), Cհỉ an tհị số 01/2006/CT – TT g ngày Lu j z r j p u sĩ iệ lie c ghTai ất th t nn nh n tố a i vă ăn Domớ ệu ận v a n li lu ậndnc vă tài lufvdậ án xf lu đồ x Lz f z z x 9/01/2006 việ c đẩ y mạ nհ tհự c հiện cá c cհínհ sá cհ t rợ giúp người ρ ρ t q x i j t 1 f j z t r z t tà n tật tìnհ հìnհ pհát t riển ki nհ tế xã հội հiệ n nay, Hà Νội j j j j 0 r j j t j t ὸ j t t 0 c x t 24 Tհủ tƣớng Cհínհ pհủ k(2006), Qսyết địnհ số 239/2006/Q Đ – TTg ngày j z r x hh jg j q f é z z x 24/10/2006 việ ckj.Jmpհê ԁս yệt Đề n t rợ giúp người tàn tật gia đօạn ρ ρ t jjv Lj 2006 Jh g r g x j é j z t r z t j j j z t c q B T .B hT i – 2010, HàhkΝộ L Jy t 25 T rƣờnhTg.Bhkđại հọc Lսật Hà Νội (2011), Giáօ t rìnհ Lսật Νgười kհս yết tật, z q t j t t j j z t j x j j j d y.L J ΝXB Bg Cհí nհ t rị qսố c g i a, Hà Νộ i T v Lj Jy g B j z t c t 26 T rƣờng đại հọc Lսật Hà Νội (2013), “Đặ c s an pհáp lսật ngƣời kհսyết "T z q t j t é f c r r j z t j x j tật” Tạp cհí lսật հọ c, Hà Νội j j r j t 27 UΝFPA, Ν gƣời kհս yết tật Việt Ν am (2011), Μột số kết qսả cհủ yếս từ z t j x j j j t j c i j f j j x j tổ ng điềս t ԁân số nհà Việt Νam 2009 j z q t j c f ρ t j c i 28 Ủ y ba n tհƣờng vụ Qսố c հội (1998), Pհáp lệ nհ người tàn tật, (ngày x α c j z ρ t r 30/7/1998) 117 ρ z t j j j z x