Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng Đề tài: Giải pháp phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng hoạt động kinh doanh EXIMBANK Sinh viên: Trần Thị Ánh Lớp: NHD-K10 Khoa Ngân Hàng GVHD: Th.s Đào Thị Thanh Tú Hà Nội, tháng 04 năm 2011 SVTH: Trần Thị Ánh Lớp NHD-K10 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan : Luận văn “Giải pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng hoạt động kinh doanh EXIMBANK” cơng trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu luận văn sử dụng trung thực Kết nghiên cứu trình bày luận văn chưa cơng bố cơng trình khác Tôi xin chân thành cám ơn Thầy Cô trường Học Viện Ngân Hàng truyền đạt cho kiến thức suốt năm học trường Tôi xin chân thành cám ơn Chi nhánh Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam tạo điều kiện cho Tôi khảo sát thời gian làm Luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn Ths Đào Thị Thanh Tú tận tình hướng dẫn tơi hoàn thành tốt luận văn Hà Nội, ngày tháng năm Tác giả luận văn Trần Thị Ánh SVTH: Trần Thị Ánh Lớp NHD-K10 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt NHTM RRTD NQH TSĐB Eximbank GTCG EIB CTG 10 11 12 SHB ACB HBB NHNN Nội dung Ngân hàng thương mại Rủi ro tín dụng Nợ hạn Tài sản đảm bảo Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam Giấy tờ có giá Eximbank Cơng thương Group: ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội Ngân hàng Á Châu Ngân hàng TMCP Nhà Hà Nội Ngân hàng Nhà Nước Danh mục bảng, đồ thị, sơ đồ STT SVTH: Trần Thị Ánh Nội dung trang Lớp NHD-K10 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng Biểu đồ 1: cấu tổ chức Eximbank Biểu đồ 2: Tình tình tổng dư nợ qua năm Biểu đồ 3: cấu khoản nợ theo kì hạn Biểu đồ 4: Tình hình dự phòng từ năm 2008 - 2010 Biểu đồ 5: tình hình trích lập dự phịng chung năm 2010 Bảng 1: sơ lược kết kinh doanh Eximbank Bảng 2: tình hình huy động vốn theo loại tiền gửi Bảng 3: tình hình huy động vốn theo phân loại khách hàng Bảng 4: tổng dư nợ cho vay tốc độ tăng trưởng tín dụng từ 10 2007 – 2010 Bảng 5: tình hình cho vay phân loại theo loại hình cho vay 11 Bảng 6: Tình hình cho vay phân loại theo kì hạn cho vay Bảng 7: Tình hình cho vay phân loại theo loại tiền tệ 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Bảng 8: Hệ số rủi ro tín dụng Eximbank từ 2008 - 2010 Bảng 9: So sánh hệ số RRTD ngân hàng Bảng 10: Tỷ lệ nợ xấu năm tài 2009, 2010 Bảng 11: Tình hình nợ hạn Bảng 12: Tình hình nợ hạn phân loại theo khách hàng thời hạn Bảng 13: Tình hình nợ hạn theo khả thu hồi Bảng 14: Tình hình trích lập dự phịng cụ thể Bảng 15: Tình hình trích lập dự phịng chung Bảng 16: Tình hình rủi ro vốn SVTH: Trần Thị Ánh Lớp NHD-K10 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU - CHƯƠNG I: LÍ THUYẾT VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG - 1.1 TÍN DỤNG NGÂN HÀNG - 1.1.1 KHÁI NIỆM VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG - 1.1.2 PHÂN LOẠI TÍN DỤNG NGÂN HÀNG .- 1.1.2.2 PHÂN LOẠI THEO THỜI HẠN CHO VAY .- 1.1.2.3 PHÂN LOẠI THEO MỨC ĐỘ TÍN NHIỆM ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG - 1.1.2.4 PHÂN LOẠI THEO PHƯƠNG THỨC HOÀN TRẢ: - 1.1.2.5 PHÂN LOẠI THEO XUẤT XỨ TÍN DỤNG .- 1.1.3 VAI TRỊ CỦA TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG - 1.2 LÝ THUYẾT VỀ RỦI RO TÍN DỤNG - 1.2.1 KHÁI NIỆM .- 1.2.2 ĐẶC ĐIỂM CỦA RỦI RO TÍN DỤNG - 1.2.3 NGUYÊN NHÂN GÂY RA RỦI RO TÍN DỤNG - 1.2.3.1 NGUYÊN NHÂN CHỦ QUAN - 1.2.3.2 NGUYÊN NHÂN KHÁCH QUAN - 12 1.2.4 SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC QUẢN LÍ RỦI RO TÍN DỤNG .- 13 1.2.4.1.ĐỐI VỚI BẢN THÂN NGÂN HÀNG - 13 1.2.4.2 ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ - 13 1.3 NỘI DUNG QUẢN LÍ RỦI RO TÍN DỤNG - 13 1.3.1 CÁC CHỈ TIÊU ĐO LƯỜNG RỦI RO TÍN DỤNG .- 13 1.3.1.1 NGUYÊN TẮC PHÂN LOẠI NỢ - 13 1.3.1.2 CÁC CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ RRTD CỦA NGÂN HÀNG - 15 - Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng 1.4.CÁC DẤU HIỆU CẢNH BÁO RRTD -171.4.1.NHÓM CÁC DẤU HIỆU LIÊN QUAN ĐẾN MỐI QUAN HỆ VỚI NGÂN HÀNG…………………………………………………………… .-171.4.1.1 TRONG Q TRÌNH HẠCH TỐN CỦA KHÁCH HÀNG .-171.4.1.2 TRONG HOẠT ĐỘNG VAY VỐN CỦA KHÁCH HÀNG -181.4.1.3.PHƯƠNG THỨC TÀI CHÍNH -181.4.2 NHÓM DẤU HIỆU LIÊN QUAN ĐẾN PHƯƠNG THỨC QUẢN LÍ CỦA KHÁCH HÀNG -181.4.3 NHÓM DẤU HIỆU LIÊN QUAN TỚI CÁC ƯU TIÊN TRONG KINH DOANH -191.4.4 NHÓM DẤU HIỆU THUỘC VẤN ĐỀ KĨ THUẬT VÀ THƯƠNG MẠI -191.4.5 NHÓM DẤU HIỆU VỀ XỬ LÍ THƠNG TIN TÀI CHÍNH, KẾ TỐN -20KẾT LUẬN CHƯƠNG I - 21 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI EXIMBANK .- 22 2.1 TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM - 22 2.1.1 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN - 22 2.1.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC .- 23 2.1.3 KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA EXIMBANK: - 27 2.1.3.1 SƠ LƯỢC KẾT QUẢ KINH DOANH CỦA EXIMBANK: - 27 2.1.3.1 HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN - 28 2.1.3.2 HOẠT ĐỘNG CHO VAY - 30 2.2 THỰC TRẠNG RRTD TẠI EXIMBANK .- 37 2.2.1 NHẬN DẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI EXIMBANK .- 37 2.2.1.1 ĐÁNH GIÁ HỆ SỐ RỦI RO TÍN DỤNG: - 37 - SVTH: Trần Thị Ánh Lớp NHD-K10 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng 2.2.1.2 SƠ LƯỢC VỀ KHẢ NĂNG AN TOÀN VỐN VÀ TÌNH HÌNH NỢ XẤU CỦA EXIMBANK - 39 2.2.2 TÌNH HÌNH CHUNG VỀ NỢ QUÁ HẠN - 40 2.2.2.1 TÌNH HÌNH NỢ QUÁ HẠN .- 40 2.2.2.2 PHÂN TÍCH NỢ QUÁ HẠN THEO KHÁCH HÀNG VÀ THỜI HẠN - 41 2.2.2.3 TỶ LỆ NỢ QUÁ HẠN THEO KHẢ NĂNG THU HỒI .- 43 2.2.3 TÌNH HÌNH TRÍCH LẬP VÀ SỬ DỤNG DỰ PHỊNG RỦI RO TÍN DỤNG .- 45 2.2.4 TÌNH HÌNH RỦI RO MẤT VỐN VÀ KHẢ NĂNG BÙ ĐẮP RỦI RO - 48 2.3 ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ RRTD TẠI EXIMBANK: - 50 2.3.1 NHỮNG THÀNH TỰU ĐẠT ĐƯỢC TRONG CƠNG TÁC QUẢN LÍ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI EXIMBANK: - 50 2.3.2 MỨC ĐỘ RRTD TẠI EXIMBANK: .- 51 2.3.3 ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÍ RRTD TẠI EXIMBANK: - 52 2.3.4 NGUYÊN NHÂN GÂY RA RRTD TẠI EXIMBANK: - 53 2.3.4.1 NGUYÊN NHÂN KHÁCH QUAN: - 53 2.3.4.2 NGUYÊN NHÂN CHỦ QUAN: - 55 KẾT LUẬN CHƯƠNG II: .- 59 CHƯƠNG III: CÁC GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RRTD- 60 3.1 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN TẠI EXIMBANK: - 60 3.1.1 ĐỊNH HƯỚNG CHUNG .- 60 3.1.2 ĐỊNH HƯỚNG CHO HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG - 61 3.2 CÁC GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RRTD - 62 3.2.1 VẠCH RA CHÍNH SÁCH TÍN DỤNG CỤ THỂ, RÕ RÀNG - 62 3.2.2 XỬ LÝ NỢ TỒN ĐỌNG .- 63 - SVTH: Trần Thị Ánh Lớp NHD-K10 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng 3.2.3 ĐA DẠNG HOÁ CÁC DANH MỤC TÍN DỤNG .- 65 3.2.4 CHÚ TRỌNG PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC - 65 3.2.5 THẨM ĐỊNH TỐT TRƯỚC KHI CHO VAY .- 66 3.2.6 KIỂM TRA TÍN DỤNG CHẶT CHẼ HƠN - 67 3.2.7 THIẾT LẬP HỆ THỐNG KIỂM SỐT VÀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG .- 67 3.2.8 HIỆN ĐẠI HỐ CƠNG NGHỊ NGÂN HÀNG GÓP PHẦN HẠN CHẾ RỦI RO .- 68 3.2.9 NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA NỘI BỘ 69 3.2.10 PHÂN TÁN RỦI RO: - 69 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ .- 69 3.3.1 KIẾN NGHỊ VỚI CHÍNH PHỦ VÀ BỘ NGÀNH CĨ LIÊN QUAN - 69 3.3.2 KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG .- 70 3.3.3 KIẾN NGHỊ VỚI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM: .- 70 3.3.4 KIẾN NGHỊ VỚI EXIMBANK: - 72 KẾT LUẬN - 74 - SVTH: Trần Thị Ánh Lớp NHD-K10 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng LỜI NÓI ĐẦU Nền kinh tế nước ta kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa Sau nhiều năm theo định hướng Đảng theo đạo Nhà nước, kinh tế nước ta ngày hội nhập sâu rộng vào kinh tế giới đạt nhiều thành tựu đáng kể Tốc độ tăng GDP bình quân hàng năm thời kỳ 2001 - 2010 đạt 7,2%; GDP bình quân đầu người năm 2010 ước khoảng 1.200 USD Với mức này, Việt Nam chuyển vị trí từ nhóm nước nghèo sang nhóm nước có mức thu nhập trung bình thấp Trong q trình phát triển hội nhập kinh tế, ta khơng thể phủ nhận đóng góp ngành ngân hàng Ngân hàng đóng vai trị quan trọng việc đẩy lùi kiềm chế lạm phát, bước trì ổn định giá trị đồng tiền tỉ giá, góp phần cải thiện kinh tế vĩ mơ, mơi trường đầu tư sản xuất kinh doanh; góp phần thúc đẩy hoạt động đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh hoạt động xuất nhập khẩu; tín dụng ngân hàng đóng góp tích cực cho việc trì tăng trưởng kinh tế ; ngành ngân hàng hỗ trợ có hiệu việc tạo việc làm thu hút lao động, góp phần cải thiện thu nhập giảm nghèo bền vững Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Việt Nam (Eximbank) ngân hàng chuyên sâu cho vay tài trợ xuất nhập Đây ngân hàng TMCP Việt Nam, ngân hàng tương đối lớn phát triển Trong trình theo đuổi mục tiêu lợi nhuận, Eximbank NHTM khác phải đối mặt với nhiều loại rủi ro, như: rủi ro khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro tỷ giá… Nhưng hoạt động chủ yếu NHTM hoạt động tín dụng, rủi ro từ nghiệp vụ tín dụng gây thiệt hại lớn, có SVTH: Trần Thị Ánh Lớp NHD-K10 Khóa luận tốt nghiệp Học viện Ngân Hàng thể xảy lúc nào, làm sai lệch đảo lộn kết hoạt động kinh doanh ngân hàng, đưa ngân hàng đến chỗ phá sản Sự phá sản ngân hàng cú sốc mạnh không gây ảnh hưởng đến hệ thống ngân hàng, mà cịn ảnh hưởng tới tồn đời sống kinh tế, trị, xã hội Chính địi hỏi Eximbank phải quan tâm hiểu rõ rủi ro, đặc biệt rủi ro tín dụng Việc đánh giá thực trạng rủi ro tín dụng để tìm biện pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro yêu cầu cấp thiết, đảm bảo an toàn hiệu hoạt động kinh doanh ngân hàng Nhận thức vấn đề trên, em chọn đề tài: “Giải pháp phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng hoạt động kinh doanh EXIMBANK” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp Kết cấu nội dung đề tài bao gồm: Chương I: Lý thuyết tín dụng ngân hàng rủi ro tín dụng; Chương II: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng Eximbank; Chương III: Các biện pháp hạn chế phịng ngừa rủi ro tín dụng Eximbank SVTH: Trần Thị Ánh Lớp NHD-K10