Lời mở đầu Nớc ta xây dựng kinh tế thị trờng có định hớng xà hội chủ nghĩa Nhà nớc trao quyền tự chủ sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp Các đơn vị kinh tế ph¶i tù lo tỉ chøc s¶n xt kinh doanh, tù tìm kiếm đối tác làm ăn, tìm đầu cho sản phẩm, hàng hoá; chủ động công tác đầu vào cho sản xuất kinh doanh nh khâu tiêu thụ Các doanh nghiệp lấy thu bù chi làm ăn có lÃi Với sách Đảng, Nhà nớc đà phát huy tính chủ động, sáng tạo nội lực thân doanh nghiệp Nền kinh tế nớc ta không ngừng tăng trởng phát triển gần hai thập kỷ đổi vừa qua Các doanh nghiệp thơng mại đóng phần quan trọng trình Hoạt động kinh doanh thơng mại vốn hoạt động kinh tế đặc thù, đóng vai trò lu thông hàng hoá, đa sản phẩm đến tay ngời tiêu dùng Phạm vi hoạt động kinh doanh thơng mại rộng, bao gồm buôn bán nội địa buôn bán quốc tế Trong trình hội nhập quốc tế nay, rào cản kinh tế ngày giảm bớt kích thích hoạt động thơng mại quốc tế tạo động lực phát triển hoạt động kinh tế nớc Thị trờng nớc nớc sôi động, theo hoạt động kinh doanh thơng mại nớc ta ngày phát triển mở rộng đa dạng Tuy nhiên, với cạnh tranh gay gắt thị trờng, doanh nghiệp thơng mại đứng vững Có doanh nghiệp thành công, nhng không doanh nghiệp thơng mại sau thời gian hoạt động thua lỗ nhiều dẫn đến phá sản Một vấn đề quan trọng chiến lợc sản xuất kinh doanh doanh nghiệp khâu tiêu thụ Để giải tốt khâu tiêu thụ, doanh nghiệp thu hồi đợc vốn phục vụ trình tái sản xuất kinh doanh, xác định đợc kết tiêu thụ thu đợc lợi nhuận Các doanh nghiệp nói chung doanh nghiệp thơng mại nói riêng áp dụng nhiều biện pháp khác để tiêu thụ đợc nhiều hàng hoá, đồng thời quản lý tốt tiêu Một biện pháp quan trọng hữu hiệu phải kể đến thực tốt công tác kế toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thơ Thùc tÕ cho thÊy, doanh nghiƯp nµo lµm tèt khâu quản lý tốt trình tiêu thụ, thu hồi vốn nhanh, bù đắp đợc chi phí bỏ thu đợc lợi nhuận, tạo đà cho tăng trởng phát triển Ngợc lại, doanh nghiệp cha làm tốt khâu khó quản lý trình tiêu thụ hàng hoá kinh doanh, không thúc đẩy đợc tiêu thụ, vòng quay vốn bị chậm trễ, chi phí bỏ thu lại với hiệu thấp lÃi chí thua lỗ Qua thêi gian thùc tËp ë C«ng ty kinh doanh thép vật t Hà Nội, đợc tìm hiểu thực tế công tác kế toán công ty nhận thức đợc tầm quan trọng hạch toán tiêu thụ xác định kết tiêu thụ em đà chọn đề tài: Hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ Công ty kinh doanh thÐp vµ vËt t Hµ Néi ” Đợc giúp đỡ tận tình cô giáo hớng dẫn Trần Thị Phợng thầy, cô khoa kế toán đà giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp Em xin đợc chân thành cám ơn Bố cục đề tài gồm phần nh sau: Phần i : Những lý luận tổ chức hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ doanh nghiệp thơng mại Phần ii : Thực trạng hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ Công ty kinh doanh thép vật t Hà Nội Phần iii: Phơng hớng hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ Công ty kinh doanh thép vật t Hà Nội phần i lý luận tổ chức hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ doanh nghiệp thơng mại i đặc điểm hoạt động kinh doanh thơng mại kế toán kinh doanh thơng mại Đặc điểm chủ yếu hoạt động kinh doanh thơng mại Thơng mại khâu trung gian nối liền sản xuất tiêu dùng Thơng mại lĩnh vực trao đổi hàng hoá thông qua mua bán hàng hoá tiền thị trờng Hoạt động thơng mại việc thực hay nhiều hành vi thơng mại cá nhân, tập thể, doanh nghiệp làm phát sinh quyền nghĩa vụ bên với bao gồm việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ thơng mại hoạt động xúc tiến thơng mại nhằm mục đích lợi nhuận nhằm thực sách kinh tÕ - x· héi Nh vËy, kinh doanh th¬ng mại lĩnh vực hoạt động chuyên nghiệp lu thông hàng hoá nên có vị trí trung gian cần thiết sản xuất tiêu dùng, tiền đề sản xuất, hậu cần sản xuất khâu thiếu đợc trình sản xuất tái sản xuất xà hội Hoạt động kinh doanh thơng mại có số đặc điểm chủ yếu sau: - Đặc điểm hoạt động: Hoạt động kinh tế kinh doanh thơng mại lu chuyển hàng hoá - tổng hợp hoạt động thuộc trình mua bán, trao đổi dự trữ hàng hoá Quá trình lu chuyển hàng hoá thực chức kinh doanh thơng mại - lu thông hàng hoá từ nguồn hàng đến lĩnh vực tiêu dùng - Đối tợng kinh doanh thơng mại: loại hàng hoá phân theo tõng ngµnh hµng nh: + Hµng vËt t, thiÕt bị + Hàng công nghệ phẩm tiêu dùng + Hàng lơng thực, thực phẩm chế biến - Đặc điểm phơng thức lu chuyển hàng hoá: Lu chuyển hàng hoá kinh doanh thơng mại theo phơng thức bán buôn bán lẻ: + Bán buôn phơng thức bán hàng với số lợng lớn cho mạng lới bán lẻ, cho sản xuất, cho xuất để tiếp tục trình lu chuyển hàng hoá + Bán lẻ hình thức bán hàng trực tiếp cho ngời tiêu dùng tổ chức kinh tế đơn vị kinh tế tËp thĨ mua vỊ mang tÝnh chÊt tiªu dïng néi Khâu bán lẻ khâu cuối vận động hàng hoá - Đặc điểm vận động hàng hoá: Sự vận động hàng hoá kinh doanh thơng mại không giống tuú thuéc vµo nguån hµng vµ ngµnh hµng ( hµng lu chuyển nớc, hàng xuất nhập khẩu, hàng công nghệ phẩm, hàng công nghệ cao, hàng nông - lâm sản - thực phẩm ) Chi phí thu mua thời gian lu chuyển hàng hoá khác loại hàng, nguồn hàng Trong thơng mại nói chung hoạt động nội thơng nói riêng, cần xuất phát từ đặc điểm quan hệ thơng mại vị kinh doanh với bạn hàng để tìm đợc phơng thức giao dịch mua, bán thích hợp nhằm đem lại lợi ích lớn Trong chế tập trung quan liêu bao cấp, hoạt động kinh doanh thơng mại bị kìm hÃm Nhng từ đẩy mạnh việc phát triển chế thị trờng, kinh doanh thơng mại có điều kiện thuận lợi thực chức ngày có vai trò quan trọng kinh tế Kinh doanh thơng mại phát triển với mức độ cao đa dạng Nguyên tắc tổ chức hạch toán kế toán doanh nghiệp thơng mại Hạch toán kế toán doanh nghiệp kinh doanh thơng mại việc tổ chức hệ thống thông tin ( đà kiểm tra ) tình hình tài sản nguồn hình thành tài sản, tình hình quản lý sử dụng loại vật t, tiền vốn; tình hình kết kinh doanh doanh nghiệp Tổ chức hạch toán kế toán doanh nghiệp thơng mại việc tạo mối liên hệ qua lại theo trật tự xác định yếu tố chứng từ, đối ứng tài khoản, tính giá tổng hợp - cân đối kế toán phần hành kế toán cụ thể nhằm thu thập thông tin cần thiết phục vụ cho quản trị điều hành doanh nghiệp Khi tổ chức hạch toán kế toán cần quán triệt nguyên tắc sau: - Nguyên tắc phù hợp: Việc tổ chức hạch toán kế toán doanh nghiệp kinh doanh thơng mại phải phù hợp với quy mô hoạt động khối lợng nghiệp vụ phát sinh đơn vị nh thích ứng với điều kiện cụ thể đơn vị cán bộ, phơng tiện, kỹ thuật tính toán - Nguyên tắc tiết kiệm hiệu quả: Tổ chức hạch toán kế toán doanh nghiệp kinh doanh thơng mại phải cho vừa gọn, nhẹ, tiết kiệm chi phí, vừa bảo đảm thu thập thông tin đầy đủ, kịp thời, xác - Nguyên tắc bất kiêm nhiệm ( phân nhiệm ): Nguyên tắc phát sinh từ yêu cầu quản lý an toàn tài sản doanh nghiệp, phân công lao động hợp lý Theo nguyên tắc này, tổ chức hạch toán kế toán đòi hỏi phải tách rời chức duyệt chi, duyệt thu với chức thực chi, thực thu cán kế toán, không để cán kế toán kiêm nhiệm hai chức Nhiệm vụ kế toán kinh doanh thơng mại Để cung cấp thông tin cho ngời quản lý định hữu, kế toán kinh doanh thơng mại nói chung kế toán lu chuyển hàng hoá nói riêng cần thực đầy đủ nhiệm vụ sau: - Ghi chép số lợng, chất lợng giá phí tiêu mua hàng theo chứng từ đà lập hệ thống sổ thích hợp - Phân bổ chi phí mua hàng cho số hàng đà bán tồn cuối kỳ - Phản ánh kịp thời khối lợng hàng bán, ghi nhận doanh thu bán hàng tiêu liên quan khác khối lợng hàng bán ( giá vốn hàng bán, doanh thu ) - Kế toán quản lý chặt chẽ tình hình biến động dự trữ hàng hoá, phát xử lý kịp thời hàng hoá ứ đọng - Lựa chọn phơng pháp xác định giá vốn hàng xuất bán để đảm bảo độ xác tiêu lÃi gộp hàng hoá - Xác định kết bán hàng thực chế độ báo cáo bán hàng - Theo dõi toán kịp thời công nợ với nhà cung cấp với khách hàng Thực đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nớc Ii vấn chung tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ doanh nghiệp thơng mại Khái niệm, nhiệm vụ tổ chức hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ 1.1 Khái niệm chung chất trình tiêu thụ hàng hoá Doanh nghiệp thơng mại doanh nghiệp có chức thực việc trao đổi hàng hoá thông qua hoạt động mua, bán hàng hoá thị trờng Hàng hoá kinh doanh thơng mại loại vật t, thiết bị máy móc, sản phẩm có hình thái vật chất hay hình thái vật chất mà doanh nghiệp mua với mục đích để bán nhằm thu lợi nhuận Quá trình tiêu thụ hàng hoá khâu có tính chất định thành bại doanh nghiệp thơng mại Tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá trình bán sản phẩm hàng hoá thị tr ờng Hàng hoá đợc xác định tiêu thụ ngời mua toán tiền hàng chấp nhận toán tiền hàng Quá trình tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá cầu nối trung gian bên sản xuất - phân phối bên tiêu dùng Đứng góc độ l u chuyển vốn tiêu thụ hàng hoá khâu cuối vòng tuần hoàn vốn doanh nghiệp Vốn doanh nghiệp đợc chuyển từ hình thái vật hàng hoá sang hình thái giá trị ( tiền tệ ), doanh nghiệp thu hồi đợc vốn bỏ ra, bù đắp đợc chi phí có nguồn tích luỹ để mở rộng kinh doanh Tiêu thụ hàng hoá kết cuối hoạt động sản xuất kinh doanh đơn vị Thông qua trình tiêu thụ, giá trị giá trị sử dụng hàng hoá đợc thực Theo quan ®iĨm cđa HiƯp héi kÕ to¸n qc tÕ ( IFAC ), tiêu thụ hàng hoá, lao vụ, dịch vụ việc chuyển quyền sở hữu sản phẩm, hàng hóa, lao vụ, dịch vụ đà thực cho khách hàng, đợc khách hàng trả tiền chấp nhận toán Qua đó, cho thấy trình tiêu thụ hàng hoá có số đặc điểm sau: - Có thoả thuận ngời mua ngời bán số lợng, chất lợng, giá bán, quy cách, hình thức toán hàng hoá - Có thay đổi quyền sở hữu quyền sử dụng từ ngời bán sang ngêi mua - Khi giao hµng cho ngêi mua, ngêi bán nhận đợc tiền đợc chấp nhận toán Khoản tiền gọi doanh thu bán hàng, đợc dùng để bù đắp chi phí đà bỏ hình thành nên kết bán hàng kỳ doanh nghiệp Tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá nghiệp vụ thực mục đích kinh doanh doanh nghiệp thơng mại, lợi nhuận mục tiêu quan trọng Vì vậy, doanh nghiệp hoạt động tiêu thụ khâu trung tâm chi phối hoạt động khác kỳ kế hoạch Kết hoạt động tiêu thụ phản ánh đắn mục tiêu chiến lợc kinh doanh doanh nghiệp, đồng thời thể trình độ tổ chức lực điều hành, thể lực doanh nghiệp thơng trờng 1.2 Nhiệm vụ hạch toán nghiệp vụ bán hàng Bán hàng khâu cuối hoạt động kinh doanh hàng hoá doanh nghiệp thơng mại Hoạt động bán hàng trực tiếp thực chức lu thông hàng hoá, phục vụ sản xuất đời sống xà hội Do có đặc thù nghiệp vụ bán hàng mà hạch toán nghiệp vụ bán hàng doanh nghiệp thơng mại có nhiệm vụ sau: - Ghi chép, phản ánh kịp thời, đầy đủ xác tình hình bán hàng doanh nghiệp kỳ giá trị số lợng hàng bán tổng số mặt hàng, địa điểm bán hàng, phơng thức bán hàng - Tính toán phản ánh xác tổng số hàng bán bao gồm doanh thu bán hàng, thuế GTGT đầu nhóm hàng, hoá đơn, khách hàng, đơn vị trực thuộc ( theo cửa hàng, quầy hàng ) - Xác định xác giá mua thực tế lợng hàng đà tiêu thụ, đồng thời phân bổ chi phí thu mua cho hàng tiêu thụ để xác định kết bán hàng - Kiểm tra, đôn đốc tình hình thu hồi quản lý tiền hàng, quản lý khách nợ; theo dõi chi tiết theo khách hàng, lô hàng, số tiền khách hàng nợ, thời hạn toán tình hình nợ - Tập hợp đầy đủ, xác, kịp thời khoản chi phí bán hàng thực tế phát sinh kết chuyển ( hay phân bổ ) chi phí bán hàng cho hàng tiêu thụ, làm để xác định kết kinh doanh - Cung cấp thông tin cần thiết tình hình bán hàng, phục vụ cho việc đạo, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp - Tham mu cho lÃnh đạo biện pháp nhằm thúc đẩy trình tiêu thụ 1.3 Nhiệm vụ hạch toán xác định kết kinh doanh Hạch toán xác định kết kinh doanh doanh nghiệp thơng mại cần thực nhiệm vụ sau: - Phản ánh xác, đầy đủ doanh thu, chi phí Từ xác định xác kết hoạt động kinh doanh - Cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin kết hoạt động kinh doanh để làm sở đề định quản lý - Ghi nhận kết hoạt động kinh doanh c¸ch chi tiÕt theo tõng nghiƯp vơ kinh doanh, theo đơn vị trực thuộc, theo ngành hàng, nhóm hàng để phục vụ cho quản lý hạch toán kinh tế nội 1.4 Sự cần thiết phải hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ chế thị trờng Mục tiêu kinh doanh doanh nghiệp đa dạng nh: lợi nhuận, doanh thu, mở rộng thị trờng tiêu thụ, tăng thị phần thị trờng Trong kinh tế thị trờng, lợi nhuận mục tiêu doanh nghiệp đặc biệt quan trọng với doanh nghiệp thơng mại Tiêu thụ hàng hoá sở để xác định kết kinh doanh doanh nghiệp cao hay thấp, lỗ hay lÃi Ngợc lại, thông qua thông tin từ xác định kết quả, báo cáo kết kinh doanh mà nhà quản lý đa chiến lợc tiêu thụ Tiêu thụ hàng hoá trình nhằm giúp doanh nghiệp thực thành công mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận Nh vậy, tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ có mối quan hệ mật thiết có tác động qua lại lẫn Hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ có vai trò đặc biệt quan trọng doanh nghiệp, ngời quan tâm kinh tế nói chung Nó thĨ hiƯn nh sau: - §èi víi doanh nghiƯp: Qua trình hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ cung cấp cho nhà quản trị thông tin tin cậy thị trờng t×nh h×nh kinh doanh thùc tÕ cđa doanh nghiƯp Tõ đó, giúp doanh nghiệp đề kế hoạch kinh doanh phù hợp, có hớng đắn cho doanh nghiệp, nhằm nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh Hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ xác, khoa học, chi tiết nhà quản trị dễ dàng nắm bắt quản lý trình tiêu thụ mặt hàng, khu vực, đơn vị phụ thuộc Tổng hợp thông tin giúp cho nhà quản trị đánh giá xác mức độ hoàn thành kế hoạch đà đặt nh nguyên nhân ảnh hởng tới việc thực kế hoạch Qua đó, doanh nghiệp đa chiến lợc kinh doanh cho kỳ - Đối với ngời quan tâm: Hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ cung cấp thông tin hiệu kinh doanh nh dự báo khả kinh doanh tơng lai doanh nghiệp cho cổ đông, nhà đầu t, khách hàng, ngời lao động doanh nghiệp Tạo điều kiện thuận lợi cho họ có định đắn quan hệ hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp Những thông tin kết kinh doanh xác, phản ánh kịp thời tạo niềm tin cho ngời quan tâm giúp họ tìm đợc đối tác kinh doanh phù hợp, mang lại lợi ích nhiều - Đối với kinh tế quốc dân: Các doanh nghiệp thơng mại đóng vai trò quan trọng kinh tế quốc dân, mạch máu kinh tế Hạch toán tiêu thụ hàng hoá xác định kết tiêu thụ doanh nghiệp thơng mại phản ánh phần tình hình phát triển thực tế kinh tế Qua thông tin doanh thu, lợi nhuận, phát triển doanh nghiệp cho ta biết tổng sản phẩm quôc dân; tăng trởng ngành, lĩnh vực; hiệu kinh doanh doanh nghiệp nh toàn xà hội nói chung Các nhà lÃnh đạo có sở đề sách đắn biện pháp hợp lý để thúc đẩy tăng trởng, phát triển lĩnh vực ngành nghề nói riêng toàn kinh tế nói chung Mặt khác, từ nguồn thông tin báo cáo kết kinh doanh doanh nghiệp phải thực nghĩa vụ ngân sách Nhà nớc ngợc lại giúp Nhà nớc quản lý tốt hoạt động doanh nghiệp Các phơng thức tiêu thụ hàng hoá: Phơng thức tiêu thụ hàng hoá cách thức đa hàng tới tay ngời tiêu dùng, nhà sản xuất, cá nhân , tập thể Các doanh nghiệp thơng mại bán hàng theo nhiều phơng thức khác nh bán buôn; bán lẻ hàng hoá; ký gửi, đại lý Trong phơng thức bán hàng lại thực dới nhiều hình thức khác ( trực tiếp, chuyển hàng; chờ chấp nhận ) Để phát triển mối quan hệ mua bán, doanh nghiệp thơng mại áp dụng linh hoạt phơng thức tiêu thụ Thông thờng có phơng thức tiêu thụ hàng hoá sau: 2.1 Bán buôn hàng hoá Bán buôn hàng hoá phơng thức bán hàng cho đơn vị thơng mại bán lẻ, doanh nghiệp sản xuất để gia công, chế biến bán Đặc điểm bán buôn hàng hoá là: + Đối tợng bán hàng hoá doanh nghiệp thơng mại + Hàng hoá vật phẩm tiêu dùng t liệu sản xuất + Khối lợng hàng hoá bán lần với khối lợng lớn + Thanh toán tiền hàng chủ yếu không dùng tiền mặt mà thông qua hệ thống ngân hàng hình thức toán khác + Hàng hoá bán buôn nằm lĩnh vực lu thông Các hình thức bán buôn hàng hoá a Phơng thức bán buôn hàng hoá qua kho: Bán buôn hàng hoá qua kho phơng thức bán buôn hàng hoá mà đó, hàng hoá phải đợc xuất từ kho bảo quản doanh nghiệp Bán buôn hàng hoá qua kho đợc thực dới hai hình thức: - Bán buôn hàng hoá qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp: Theo hình thức này, bên mua cử đại diện đến kho doanh nghiệp thơng mại để nhận hàng Doanh nghiệp xuất kho hàng hoá, giao trực tiếp cho đại diện bên mua Sau đại diện bên mua nhận đủ hàng, toán tiền hàng chấp nhận toán, hàng hoá đợc xác định tiêu thụ - Bán buôn hàng hoá qua kho theo hình thức chuyển hàng: Theo hình thức này, vào hợp đồng đà ký kết theo đơn đặt hàng, doanh nghiệp thơng mại xuất kho hàng hoá, dùng phơng tiện vận tải thuê ngoài, chuyển hàng hoá đến kho bên mua địa điểm bên mua quy định hợp đồng Hàng hoá chuyển bán thuộc quyền sở hữu doanh nghiệp Chỉ bên mua kiểm nhận hàng chấp nhận toán hàng hoá chuyển giao đợc coi tiêu thụ bên bán quyền sở hữu số hàng b Phơng thức bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng: Theo phơng thức này, doanh nghiệp thơng mại sau mua hàng, nhận hàng mua không đa nhập kho mà chuyển bán thẳng Có hai hình thức thực hiện: - Bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia toán: thực chất hình thức môi giới trung gian quan hệ mua bán, doanh nghiệp phản ánh tiền hoa hồng môi giới cho việc mua bán, không đợc ghi nhận nghiệp vụ mua hàng nh nghiệp vụ bán hàng - Bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia toán: Trờng hợp này, doanh nghiệp phải tổ chức trình tiêu thụ hàng hoá ghi chép sổ sách kế toán nghiệp vụ doanh thu, chi phí, khoản toán với nhà cung cấp khách hàng 2.2 Bán lẻ hàng hoá Bán lẻ hàng hoá phơng thức bán hàng trực tiếp cho ngời tiêu dùng tổ chức kinh tế đơn vị kinh tế tập thể mua mang tính chất tiêu dùng nội Đặc điểm phơng thức bán lẻ hàng hoá hàng hoá đà khỏi lĩnh vực lu thông vào lĩnh vực tiêu dùng, giá trị giá trị sử dụng hàng hoá đợc thực Bán lẻ hàng hoá thờng bán đơn chiếc, số lợng nhỏ, giá bán không ổn định Phơng thức bán lẻ hàng hoá thực dới hình thức sau: a Hình thức bán lẻ thu tiền tập trung: Bán lẻ thu tiền tập trung hình thức bán hàng mà tách rời nghiệp vụ thu tiền ngêi mua vµ nghiƯp vơ giao hµng cho ngêi mua Mỗi quầy hàng có nhân viên thu tiền làm nhiệm vụ thu tiền khách, viết hoá đơn tích kê cho khách hàng để khách hàng nhận hàng quầy hàng nhân viên bán hàng giao b Hình thức bán lẻ thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này, nhân viên bán hàng chịu trách nhiệm vật chất số hàng nhận bán quầy, trực tiếp thu tiền giao hàng cho khách hàng quầy, đồng thời ghi chép vào thẻ quầy hàng Thẻ quầy hàng mở cho loại mặt hàng, phản ánh số lợng giá trị Cuối ca, cuối ngày nhân viên bán hàng kiểm kê tiền bán hàng kiểm kê tồn quầy hàng để xác định lợng hàng đà bán ca, ngày lập báo cáo bán hàng c Hình thức bán hàng trả góp: Theo hình thức này, ngời mua đợc trả tiền mua hàng thành nhiều lần Ngời mua toán lần đầu thời điểm mua hàng, số tiền lại ngời mua chấp nhận trả dần kỳ phải chịu tỷ lệ lÃi suất định Thông thờng số tiền trả kỳ nhau, bao gồm phần doanh thu gốc phần lÃi trả chậm Về thực chất, ngời bán quyền sở hữu ngời mua toán hết tiền hàng Tuy nhiên, mặt hạch toán, giao hàng cho khách hàng đợc khách hàng chấp nhận toán, hàng hoá bán trả góp đợc coi tiêu thụ 2.3 Phơng thức gửi bán, ký gửi Bán hàng đại lý, ký gửi phơng thức bán hàng mà doanh nghiệp thơng mại giao hàng cho sở đại lý, ký gửi để sở trực tiếp bán hàng Bên nhận làm đại lý, ký gửi trực tiếp bán hàng, toán tiền hàng đợc hởng thù lao đại lý dới hình thức hoa hồng chênh lệch giá Số hàng chuyển giao cho sở đại lý, ký gửi thuộc quyền sở hữu doanh nghiệp thơng mại Khi sở đại lý, ký gửi toán tiền hàng hay chấp nhận toán hay gửi thông báo số hàng đà bán đợc số hàng đợc coi tiêu thụ Phơng thức giúp cho doanh nghiệp khai thác thị trờng, mở rộng thị trờng mà không cần phải đầu t thêm vốn Phơng pháp xác định giá vốn hàng hoá tiêu thụ Trớc xác định giá vốn hàng hoá tiêu thụ việc xem xét giá hàng hoá nhập kho điều cần thiết, sở xác định giá vốn 3.1 Tính giá hàng hoá nhập kho Tính giá hàng hoá mua vào việc xác định giá ghi sổ hàng hoá mua vào Tùy theo phơng thức mua hàng, nguồn hàng cách thức doanh nghiệp ¸p dơng tÝnh th GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ hay phơng pháp trực tiếp Nhng lại, giá thực tế hàng hoá mua vào đợc xác định theo công thức sau: Giá thực tế Giá mua Thuế nhập khẩu, hàng hoá = hàng + thuế tiêu thụ đặc mua hoá biệt ( có ) Chi phÝ ph¸t gi¸ + sinh qu¸ - Giảm hàng mua trình mua hàng + Giá mua hàng hoá số tiền mà doanh nghiệp phải trả cho ngời bán theo hợp đồng hoá đơn Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp khấu trừ giá mua hàng hoá giá mua thuế GTGT đầu vào Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp trực tiếp giá mua hàng hoá bao gồm thuế GTGT đầu vào Trờng hợp doanh nghiệp nhập hàng hoá giá mua hàng hoá tính theo giá CIF giá FOB Hàng hoá nhập mua theo giá FOB giá mua hàng cảng ngời bán Còn hàng hoá nhập theo giá CIF bao gồm tiền hàng, phí bảo hiểm phí vận chuyển; thờng giá cuối cảng ngời mua Thông thờng doanh nghiệp Việt Nam nhập hàng hóa theo giá CIF + Thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt hàng nhập ( có ), đợc tính: ThuÕ nhËp khÈu = Gi¸ mua x ThuÕ suÊt thuÕ nhập Thuế tiêu thụ đặc biệt = Giá mua x Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt + Chi phí mua hàng bao gồm chi phí phát sinh trình mua hàng ( vận chuyển, bốc dỡ hàng hoá, chi phí bảo hiểm, chi phí lu kho, lu bÃi, chi phí hao hụt tự nhiên khâu mua ) + Khoản giảm giá hàng mua số tiền mà ngời bán giảm trừ cho ngời mua Nh vậy, thực chất, giá thực tế hàng mua bao gồm hai phận: Giá mua hàng hoá chi phí thu mua 3.2 Tính giá vốn hàng hoá tiêu thụ Giá vốn hàng hoá tiêu thụ đợc tính theo công thức: Giá vốn hàng Giá mua hàng Chi phí thu mua phân bổ = + hoá tiêu thụ kỳ hoá tiêu thụ kỳ cho hàng tiêu thụ kỳ 3.2.1 Xác định giá mua hàng hoá tiêu thụ Về nguyên tắc, hàng hoá nhập kho theo giá xuất kho theo giá Nhng thực tế, tính nh việc tính giá hàng hoá thời điểm xuất bán khó khăn, phức tạp mà nhiều không hạch toán đợc Chính lý đó, để đơn giản hoá có khả hạch toán đợc tính giá hàng hoá xuất kho có nhiều phơng pháp khác Căn vào đặc điểm doanh nghiệp nh yêu cầu quản lý, trình độ cán kế toán mà doanh nghiệp sử dụng quán phơng pháp tính giá mua hàng hoá tiêu thụ xuất kho sau: a Phơng pháp giá đơn vị bình quân Theo phơng pháp này, giá thực tế hàng hoá xuất kho kỳ đợc tính công thức sau: Giá mua thực tế hàng xuất kho = Số lợng hàng hoá XK x Giá đơn vị bình quân Trong đó, giá đơn vị bình quân xác định theo ba cách: Giá đơn vị Trị giá mua hàng tồn kho ĐK + Trị giá mua hàng nhập kỳ BQ kỳ dự = trữ Số lợng hàng tồn kho đầu kỳ + Số lợng hàng nhập kỳ Giá đơn vị BQ cuối kỳ trớc Trị giá mua hàng tồn kho đầu kỳ ( cuối kỳ trớc ) = Giá đơn vị BQ sau lần nhập = Số lợng hàng thực tế tồn kho đầu kỳ ( cuối kỳ trớc) Trị giá mua hàng tồn kho trớc nhập + Trị giá mua hàng nhập Lợng hàng thực tế tồn trớc nhập + Lợng hàng thực tế nhập - Phơng pháp tính giá đơn vị bình quân kỳ dự trữ đơn giản, dễ làm nhng độ xác không cao Hơn nữa, công việc tính toán dồn vào cuối tháng gây ảnh hởng tới công tác toán nói chung - Phơng pháp giá đơn vị bình quân cuối kỳ trớc u điểm đơn giản phản ánh kịp thời tình hình biến động hàng hoá kỳ Tuy nhiên, bộc lộ nhợc điểm thị trờng biến động Giá kỳ tăng ( giảm ) đột biến so với kỳ trớc không ảnh hởng đến trị giá hàng xuất bán kỳ mà lại ảnh hởng đến trị giá hàng tồn kho cuối kỳ, gây tác động đến kỳ sau Đó điều không hợp lý, không phản ánh trị giá vốn hàng hoá tiêu thụ - Phơng pháp giá đơn vị bình quân sau lần nhập khắc phục đợc nhợc điểm hai phơng pháp trên, vừa xác, vừa cập nhật Nhng để thực nhiều công sức, tính toán nhiều lần b Phơng pháp giá thực tÕ nhËp tríc, xt tríc ( FIFO ) Theo ph¬ng pháp này, giả thiết số hàng hoá nhập trớc xuất trớc, xuất hết số hàng nhập trớc đến số hàng nhập sau theo giá thực tế lô hàng xuất Do vậy, giá trị hàng hoá tồn kho cuối kỳ giá thực tế hàng hoá mua vào sau kỳ Ưu điểm phơng pháp lợng hàng hoá nhập - xuất sổ sách gần với lợng hàng hoá nhập - xuất thực tế phản ánh tơng đối xác giá trị hàng hoá xuất kho tồn kho Hơn nữa, giá trị hàng hoá tồn kho đợc phản ánh gần sát với giá thị trờng giá trị hàng hoá lần mua cuối Tuy nhiên, nhợc điểm phơng pháp làm cho doanh thu không phù hợp với chi phí thích hợp trờng hợp giá ổn định có xu hớng giảm c Phơng pháp giá thực tế nhập sau - xuất trớc ( LIFO )