i MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .iv DANH MỤC BẢNG BIỂU .v PHẦN MỞ ĐẦU - CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN .- 1.1 TỔNG QUAN VỀ BỆNH VIỆN, QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN .- 1.1.1 Khái niệm bệnh viện .- - 1.1.2 Bệnh viện công lập - - 1.1.2.1 Phân theo hình thức sở hữu, bệnh viện có loại bao gồm - 1.1.2.2 Phân theo tuyến bệnh viện công lập chia thành tuyến - 1.1.3 Quản lý tài bệnh viện cơng lập - - 1.1.3.1 Khái niệm quản lý tài bệnh viện cơng lập .- 1.1.3.2 Mục tiêu quản lý tài bệnh viện cơng lập - 1.1.3.3 Nguyên tắc quản lý tài bệnh viện công lập - 11 1.1.4 Cơ chế tự chủ tài bệnh viện cơng lập - 11 - 1.2 NỘI DUNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CỦA BỆNH VIỆN CƠNG TUYẾN HUYỆN - 14 - 1.2.1 Lập kế hoạch thu chi .- 14 - 1.2.1.1 Yêu cầu lập kế hoạch thu chi tài bệnh viện công lập .14 1.2.1.2 Căn để lập kế hoạch thu- chi bệnh viện công lập - 15 1.2.1.3 Nội dung lập kế hoạch - 15 1.2.2 Tổ chức thực kế hoạch thu- chi .- 19 - 1.2.2.1 Giao dự toán thu- chi .- 20 1.2.2.2 Tổ chức máy quản lý tài - 21 1.2.2.3 Chỉ đạo thực kế hoạch - 21 1.2.3 Báo cáo toán - 24 - 1.2.4 i i Kiểm tra tài - 25 - 1.2.4.1 Khái niệm - 25 1.2.4.2 Mục tiêu kiểm tra tài .- 25 1.2.4.3 Nhiệm vụ kiểm tra tài - 25 1.2.4.4 Các hình thức kiểm tra tài - 25 1.3 NHỮNG NHÂN TỐ CƠ BẢN TÁC ĐỘNG ĐẾN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN CƠNG LẬP - 26 - 1.3.1 Mơi trường bên ngồi - 26 - 1.3.1.1 Chính sách, pháp luật Nhà nước .- 27 1.3.1.2 Trình độ phát triển kinh tế xã hội - 27 1.3.1.3 Sự phát triển nhanh chóng khoa học cơng nghệ, đặc biệc lĩnh vực y học - 28 1.3.2 Môi trường bên - 28 - 1.3.2.1 Phương hướng chiến lực phát triển bệnh viện - 28 1.3.2.2 Đội ngũ nhân lực - 29 1.3.2.3 Quy mô chất lượng khám chữa bệnh bệnh viện - 29 1.3.2.4 Văn hóa bệnh viện - 29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BVĐK HUYỆN MỸ ĐỨC - 31 2.1 TỔNG QUAN VỀ BỆNH VIỆN ĐA KHOA HUYỆN MỸ ĐỨC .- 31 - 2.1.1 Quá trình hình thành BVĐK huyện Mỹ Đức - 31 - 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ, cấu BVĐK huyện Mỹ Đức - 32 - 2.2 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN ĐA KHOA HUYỆN MỸ ĐỨC - 36 - 2.2.1 Thực trạng công tác lập kế hoạch thu chi - 36 - 2.2.1.1 Thực trạng lập kế hoạch nguồn thu bệnh viện - 36 2.2.1.2 Thực trạng lập kế hoạch khoản chi BVĐK huyện Mỹ Đức - 44 2.2.2 Thực trạng tổ chức thực kế hoạch thu-chi .- 48 - i i 2.2.2.1 Giao dự toán - 49 i 2.2.2.2 Tổ chức máy nhân phịng Tài chính-kế tốn - 49 2.2.2.3 Chỉ đạo thực kế hoạch tài - 50 2.2.3 Quyết toán .- 57 - 2.2.4 Kiểm tra tài - 60 - 2.3 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH VÀ KHẢ NĂNG TỰ CHỦ TÀI CHÍNH CỦA BVĐK HUYỆN MỸ ĐỨC - 63 - 2.3.1 Thành tựu đạt .- 63 - 2.3.2 Tồn - 64 - 2.3.3 Nguyên nhân - 66 - 2.3.3.1 Nguyên nhân khách quan - 66 2.3.3.2 Nguyên nhân chủ quan - 68 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BVĐK HUYỆN MỸ ĐỨC – HÀ NỘI - 70 3.1 ĐỊNH HƯỚNG CHUNG CỦA NGÀNH Y TẾ - 70 - 3.2 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÀ MỤC TIÊU QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BVĐK HUYỆN MỸ ĐỨC- HÀ NỘI - 71 - 3.2.1 Phương hướng .- 71 - 3.2.2 Mục tiêu quản lý tài bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức .- 72 - 3.3 GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH VÀ NÂNG CAO KHẢ NĂNG TỰ CHỦ TÀI CHÍNH CỦA BVĐK HUYỆN MỸ ĐỨC - 72 - 3.3.1 Giải pháp nâng cao công tác lập kế hoạch thu- chi .- 72 - 3.3.2 Giải pháp tổ chức thực kế hoạch thu- chi - 75 - 3.3.3 Giải pháp toán - 77 - 3.2.4 Giải pháp kiểm tra tài .- 77 - 3.2.5 Giải pháp nguồn lực huy động nguồn lực - 77 - PHẦN KẾT LUẬN - 79 PHỤ LỤC - 81 - i v TÀI LIỆU THAM KHẢO .- 85 - v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BV : Bệnh viện BVĐK : Bệnh viện đa khoa BCQT : Báo cáo toán BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế CBCNV : Cán công nhân viên CBVC : Cán viên chức CĐHA : Chuẩn đốn hình ảnh HN : Hà Nội KCB : Khám chữa bệnh MĐ : Mỹ Đức NSNN : Ngân sách nhà nước PCCV : Phân cấp chức vụ TC : Tài TCKT : Tài kế toán Tp : Thành phố TSCĐ : Tài sản cố định TW : Trung ương UBND : Ủy ban nhân dân v i DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức BVĐK huyện Mỹ Đức 34 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Cơ cấu nguồn thu BVĐK huyện Mỹ Đức giai đoạn 2006-2010 44 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Thực trạng nguồn thu từ NSNN bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức giai đoạn 2006-2010 38 Bảng 2.2: Thực trạng nguồn thu từ BHYT bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức giai đoạn 2006-2010 39 Bảng 2.3: Thực trạng viện phí giai đoạn 2006-2010 BV ĐK huyện Mỹ Đức 42 Bảng 2.4: Thực trạng nguồn thu khác giai đoạn 2006-2010 BVĐK huyện Mỹ Đức .44 Bảng 2.5: Nội dung tỷ trọng khoản chi từ nguồn NSNN 45 Bảng 2.6: Thực trạng khoản chi hành giai đoạn 2006-2010 47 Bảng 2.7: Thực trạng khoản chi nghiệp vụ chuyên môn giai đoạn 2006-2010 47 Bảng 2.8: Thực trạng khoản chi mua sắm, sửa chữa TSCĐ, bảo dưỡng sở hạ tầng giai đoạn 2006-2009 49 Bảng 2.9: Báo cáo kinh phí sử dụng chi lương lương tăng thêm từ năm 2006- 2010 52 Bảng 2.10 : Cơ cấu nguồn chi ngân sách nhà nước 68 Bảng 2.11: Mức tăng quy mô hoạt động BVĐK huyện Mỹ Đức 84 Bảng 2.12: Đội ngũ nhân lực BVĐK huyện Mỹ Đức 85 PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Trong năm qua hệ thống y tế Việt Nam đánh giá có bước phát triển mạnh mẽ Những thành tựu đạt y tế kết trình đổi phát triển đất nước, có đổi hệ thống y tế Đổi lĩnh vực y tế nước ta đổi sách chế tài lĩnh vực cung ứng dịch vụ KCB, sách thu phần viện phí (1989), Pháp lệnh Hành nghề y dược tư nhân (1993 sửa đổi năm 2003), giảm viện phí cho người có cơng với nước, người nghèo (1994), sách “xã hội hóa” giao quyền tự chủ tài cho sở y tế công lập Không thể phủ nhận, đổi sách chế tài cung ứng dịch vụ KCB cụ thể sách quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm tài chính, tự bảo đảm chi phí (hoặc phần chi phí) hoạt động đơn vị y tế công lập vấn đề phức tạp mẻ, tác động mạnh đến bệnh viện người KCB, mà ảnh hưởng nhiều mặt hệ thống y tế Bên cạnh thành tựu đạt được, trình đổi chế tài đặt nhiều vấn đề cần giải Qua tìm hiểu nghiên cứu thực trạng, thực quản lý tài theo chế tự chủ tài BVĐK huyện Mỹ Đức-Hà Nội, chúng em thấy vài bất cập Chính nhóm sinh viên đến từ lớp Kinh tế Quản Lý Cơng khóa 50 trường đại học Kinh Tế Quốc Dân với mục đích tìm kiếm giải pháp nâng cao quản lý tài bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức-Hà Nội thực nghiên cứu khoa học với đề tài: “ Nâng cao quản lý tài bệnh viện đa khoa huyện Mỹ ĐứcHà Nội theo chế tự chủ tài chính” Mục đích nghiên cứu Xuất phát từ việc nghiên cứu số vấn đề lý luận quản lý tài bệnh viện thực tiễn hoạt động quản lý tài Bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức- Hà Nội nhằm: đưa thực trạng sử dụng, quản lý nguồn tài Bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức Chỉ ưu, nhược điểm, khó khăn thuận lợi, nêu nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan việc quản lý tài Bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức- Hà Nội Qua đề xuất số giải pháp nhằm nâng cao quản lý tài bệnh viện Phạm vi nghiên cứu đề tài Về nội dung: đề cập chủ yếu quản lý tài bệnh viện cơng lập Về khơng gian: tình hình sử dụng, quản lý nguồn tài Bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức - Hà Nội Về thời gian: thu thập xử lý số liệu từ năm 2006 đến năm 2010 Phương pháp nghiên cứu Thông qua nghiên cứu tài liệu, quan sát phân tích hoạt động quản lý tài theo cách tiếp cận hệ thống, cách tiếp cận định tính định lượng cách tiếp cận lịch sử, logic để thu thập thông tin Đồng thời đề tài nghiên cứu khoa học chúng em sử dụng kỹ thuật tổng hợp gồm sơ đồ, biều đồ, đồ thị, bảng biểu để phân tích xử lý số liệu Ngồi thơng qua việc phân tích, xử lý thông tin vận dụng kiến thức thân để đưa giải pháp nhằm tăng cường quản lý tài Bệnh viện đa khoa huyện Mỹ Đức Kết cấu nghiên cứu khoa học Gồm chương: Chương 1: Những vấn đề quản lý tài bệnh viện Chương 2: Thực trạng quản lý tài BVĐK huyện Mỹ Đức Chương 3: Một số giải pháp nâng cao công tác quản lý tài nâng cao khả tự chủ tài BVĐK huyện Mỹ Đức CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1 TỔNG QUAN VỀ BỆNH VIỆN, QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN Trước đây, điều kiện kinh tế xã hội nước ta chưa phát triển, quan điểm bệnh viện hiểu theo nghĩa hẹp là: bệnh viện tổ chức cứu giúp người nghèo Và bệnh viện gọi theo nhiều tên khác như: nhà thương, nhà tế bần… 1.1.1 Khái niệm bệnh viện Ngày đà phát triển mạnh mẽ đất nước ta, bệnh viện mang dáng vóc với chức mở rộng nhiều Cụ thể khái niệm bệnh viện hiểu theo nghĩa rộng: tổ chức y tế khu vực dân cư có đầy đủ sở hạ tầng, đội ngũ nhân lực có trình độ kỹ thuật để khám, chữa bệnh, chăm sóc cung cấp dịch vụ y tế cho nhu cầu người bệnh Đảm bảo cho người dân chăm sóc tồn diện mặt y tế, đồng thời nơi đào tạo cán y tế, nghiên cứu y sinh học 1.1.2 Bệnh viện công lập 1.1.2.1 Phân theo hình thức sở hữu, bệnh viện có loại bao gồm Bệnh viện công lập Bệnh viện bán công Bệnh viện Bệnh viện tư nhân Các trung tâm tình nguyện Trong hệ thống, bệnh viện cơng lập giữ vai trò quan trọng hệ thống y tế Có thể hiểu khái niệm bệnh viện công lập sau: a) Bệnh viện công lập Là bệnh viện quan nhà nước có thẩm quyền thành lập hoạt động quản lý nhà nước Là đơn vị hành nghiệp cung cấp dịch vụ công y tế cho người dân, đồng thời thực nghiệp vụ chuyên môn y tế b) Đặc trưng bệnh viện công lập − Đây tổ chức hoạt động phi lợi nhuận, nguồn tài hoạt động chủ yếu từ ngân sách nhà nước − Mục tiêu hoạt động đem lại cho người dân dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt với chi phí hợp lý nhất, mang tính chất phúc lợi xã hội − Chức hoạt động chủ yếu khám chữa bệnh cho người dân, ngồi cịn có chức đào tạo nghiên cứu khoa học lĩnh vực y tế − Bệnh viện tổ chức khoa học, khâu khám bệnh, chẩn đốn, điều trị, chăm sóc gắn kết chặt chẽ với c) Vai trò bệnh viện công lập − Bệnh viện công giữ vai trị chủ đạo cơng tác khám chữa bệnh, đáp ứng phần lớn dịch vụ y tế cho người dân, đảm bảo sức khỏe cho người dân Góp phần đảm bảo mục tiêu phát triển quốc gia người − Bệnh viện công tổ chức đứng đầu hệ thống ngành y tế cung cấp dịch vụ y tế mang tính chất phúc lợi xã hội Đảm bảo cho người dân hưởng chế độ chăm sóc sức khỏe tốt với chi phí hợp lý, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội đất nước Đặc biệt, với phát triển kinh tế thị trường nay, phân hóa tầng lớp thu nhập ngày tăng Các tổ chức y tế ngồi cơng lập hoạt động mục đích lợi nhuận, vai trị tuyến cơng lập