Khóa luận tập trung phân tích hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không trong Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân. Qua đó, khóa luận tập trung làm rõ thành công của Ngô Thừa Ân trong nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật độc đáo này.
Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Tây du ký của Ngô Thừa Ân là một tiểu thuyết nổi bật của Trung Quốc, thu hút sự quan tâm lớn từ độc giả và giới nghiên cứu văn học ngay từ khi ra đời Nhiều công trình nghiên cứu ở Việt Nam đã tập trung vào hình tượng nhân vật trong tác phẩm, đặc biệt là Tôn Ngộ Không Bài viết này sẽ đề cập đến một số đề tài và nghiên cứu liên quan đến hình tượng Tôn Ngộ Không trong Tây du ký.
Nhận xét về hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không, Lê Huy Tiêu trong Giáo trình
Trong tác phẩm "Lịch sử văn học Trung Quốc, tập 2" do Nxb Giáo dục xuất bản năm 1997, nhân vật Tôn Ngộ Không được đổi tên thành Tôn Hành Giả, không còn là một anh hùng phản nghịch mà mang một ý nghĩa mới Tôn Hành Giả được mô tả là người chính trực, dũng cảm, mưu trí và kiên cường, đấu tranh chống lại các loại yêu tà, ma quái Khi đại náo thiên cung, tác giả nhấn mạnh lòng dũng cảm của nhân vật, trong khi trong hành trình Tây Thiên lấy kinh, sự mưu trí của y được thể hiện rõ nét hơn Tuy nhiên, hình tượng Tôn Ngộ Không trong nghiên cứu này chỉ được đề cập một cách khái quát.
Trong nghiên cứu về Tây du ký, Lương Duy Thứ đã nhấn mạnh rằng hình tượng nổi bật nhất trong tác phẩm này chính là anh hùng nổi loạn Tôn Ngộ Không Ông đã trình bày quan điểm này trong quyển sách "Để hiểu toàn bộ tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc", xuất bản năm 2000 Tôn Ngộ Không không chỉ là một nhân vật thú vị mà còn thể hiện những khía cạnh sâu sắc về tinh thần phản kháng và khát vọng tự do.
Tôn Ngộ Không, nhân vật chính trong "Đại Náo Thiên Cung" và "Tây Thiên thỉnh kinh", đại diện cho hình tượng anh hùng với tính cách phản kháng và dám đấu tranh Hình ảnh của ông không chỉ phản ánh sự kiên cường mà còn biểu trưng cho nguyện vọng sâu sắc của nhân dân lao động, những người đã phải chịu đựng áp bức và bóc lột suốt bao đời.
Trong tác phẩm "Lịch sử văn học Trung Quốc", Nguyễn Khắc Phi nhấn mạnh rằng thế giới quyền uy của giai cấp thống trị, bao gồm Thần, Phật và Đạo, tạo ra bối cảnh cho tính cách anh hùng của Tôn Ngộ Không Nhân vật này không chỉ chiến đấu vì tự do và sự tôn trọng nhân cách, mà còn thể hiện tinh thần kiên cường, sức mạnh dũng cảm và trí mưu để chống lại các thế lực hắc ám, nhằm bảo vệ ý chí tự do của mình.
Trong tác phẩm "Tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc" năm 2003, Trần Xuân Đề đã nhận định rằng Tôn Ngộ Không là hình tượng nhân vật anh hùng với bảy mươi hai phép thần thông, nhưng vẫn không thể thoát khỏi sự kiểm soát của Phật Tổ Như Lai và Kim Cô của Quan Thế Âm Bồ Tát Dù vậy, Tôn Ngộ Không không phải là nhân vật dễ dàng chấp nhận số phận, mà luôn thể hiện ý chí quật cường và tinh thần đấu tranh, ngay cả khi bị giam cầm dưới Ngũ Hành Sơn Sau khi được Đường Tam Tạng cứu thoát, Ngộ Không vẫn giữ vững bản chất kiên cường của mình.
Tịnh Bảo Bảo trong “Năm Thân nói chuyện Ngô Thừa Ân và Tề Thiên Đại Thánh”
Tôn Ngộ Không, nhân vật trung tâm trong tác phẩm Tây du ký, được mô tả là sự kết hợp hoàn hảo giữa thần linh, con người và loài vật, đặc biệt là loài khỉ Nhân vật này không chỉ đại diện cho sức mạnh và trí tuệ mà còn thể hiện sự cần thiết của lý trí trong mọi hành động, bởi không có lý trí, con người không thể đạt được thành công.
Trong Tây du ký tập 1, Nxb Văn học, 2020, tác giả đã khắc họa hình tượng Tôn Ngộ Không bằng bút pháp lãng mạn tích cực, tạo nên một nhân vật rực rỡ và nổi bật Tôn Ngộ Không, sinh ra từ hòn đá, đã sở hữu nhiều phép lạ, có khả năng bay lên trời, xuống đất, không sợ lửa hay nước, và có thể không cần ăn uống mà vẫn tràn đầy sức sống Hình tượng này thể hiện sự hòa hợp giữa nhân vật và hoàn cảnh trong một thế giới thần kỳ.
Dựa trên khảo sát nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy nhiều công trình nghiên cứu về Tây du ký (Ngô Thừa Ân) đã được thực hiện Tuy nhiên, những nghiên cứu này thường thiên về việc đánh giá giá trị nội dung nghệ thuật của tác phẩm mà chưa đi sâu vào phân tích các nhân vật.
Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu khoa học đã khai thác hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không và nghệ thuật xây dựng nhân vật của Ngô Thừa Ân trong tác phẩm Tây du ký Những công trình này không chỉ có giá trị thiết thực mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng nghiên cứu về hình tượng Tôn Ngộ Không Chúng tôi sẽ dựa trên thành tựu của các nhà nghiên cứu trước và những phát hiện riêng để tiếp tục khám phá những khía cạnh mới mẻ về hình tượng này trong Tây du ký.
Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện đề tài, chúng tôi áp dụng phương pháp phân tích và tổng hợp để tìm kiếm và tổng hợp các tài liệu liên quan, từ đó phân tích từng vấn đề nhằm rút ra những kết luận chung nhất.
Phương pháp so sánh và đối chiếu cho phép chúng tôi phân tích các đối tượng liên quan, giúp xác định sự khác biệt và điểm tương đồng giữa chúng, từ đó mang lại cái nhìn sâu sắc hơn về chủ đề nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu tiểu sử giúp nhận diện các đặc điểm tâm lý cá nhân của tác giả thông qua việc phân tích tiểu sử Điều này cung cấp thông tin quý giá cho việc phán đoán và phân tích, từ đó tìm ra giá trị nghệ thuật của tác phẩm và giải quyết các vấn đề nghiên cứu liên quan.
Đóng góp của đề tài
Khóa luận này đã nghiên cứu và phân tích các đặc điểm hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không, từ đó cung cấp một góc nhìn mới cho việc nghiên cứu về hình tượng Tôn Ngộ Không cũng như tác phẩm Tây du ký của Ngô Thừa Ân.
5.2 Bước đầu chỉ ra một số biện pháp nghệ thuật trong việc xây dựng hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không của Ngô Thừa Ân trong Tây du ký
Tác phẩm Tây du ký thể hiện rõ quá trình sáng tạo và tư duy nghệ thuật của nhà văn, cho thấy sự chuẩn bị chu đáo từ hình thức đến nội dung Qua góc nhìn cá nhân, có thể nhận thấy rằng mỗi yếu tố trong tác phẩm đều được chăm chút kỹ lưỡng, góp phần tạo nên giá trị văn học sâu sắc.
Cấu trúc của đề tài
Khoá luận này bao gồm ba chương chính, bên cạnh phần Mở đầu, Kết luận và Tài liệu tham khảo Chương 1 tập trung vào việc giới thiệu Ngô Thừa Ân và tác phẩm nổi tiếng Tây du ký của ông Chương 2 phân tích các đặc điểm hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không trong Tây du ký, làm nổi bật vai trò và ý nghĩa của nhân vật này trong tác phẩm.
Chương 3: Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không trong Tây du ký (Ngô Thừa Ân)
Giới thuyết về Ngô Thừa Ân và bộ danh tác Tây du ký (Ngô Thừa Ân)
Ngô Thừa Ân – cuộc đời, sự nghiệp văn học
Ngày sinh và năm mất của Ngô Thừa Ân vẫn chưa được xác định rõ ràng, với một số nguồn cho rằng ông sinh năm 1500 và mất năm 1580, trong khi những nguồn khác lại cho rằng ông sinh năm 1506 và mất năm 1582 Tuy nhiên, điều mà tất cả mọi người đều đồng thuận là Ngô Thừa Ân là một nhà văn vĩ đại của thời kỳ đầu nhà Minh ở Trung Quốc.
Ngô Thừa Ân, có hiệu là Xạ Dương Sơn Nhân và tự Nhữ Trung, là một tác giả nổi tiếng với quê hương mang tên Xạ Dương Tên gọi Ngô Thừa Ân được cha ông đặt với hy vọng con trai sẽ đạt được thành tích cao trong các kỳ thi, trở thành một quan chức và để lại dấu ấn trong lịch sử Tên Thừa Ân và tự Nhữ Trung phản ánh ước mơ của cha ông về sự học hành và danh vọng của con.
Gia đình Ngô Thừa Ân có nguồn gốc từ An Đông, hiện nay thuộc huyện Liên Thủy, tỉnh Giang Tô Vào cuối triều đại nhà Nguyên và đầu nhà Minh, tổ tiên ông đã di chuyển đến Hoài An Nhà văn Ngô Thừa Ân sinh ra và lớn lên tại Hà Hạ, huyện Sơn Dương, phủ Hoài.
An (nay là huyện Hoài An, thành phố Hoài An, tỉnh Giang Tô)
Ngô Thừa Ân, sinh ra trong một gia đình có nguồn gốc quan lại, đã chứng kiến sự suy tàn của gia đình từ thời cha mình, Ngô Nhuệ, khi gia đình trở thành tiểu thương Do hoàn cảnh khó khăn, ông mưu sinh bằng nghề buôn bán chỉ màu và hàng thêu, một nghề không được coi trọng trong xã hội lúc bấy giờ Trong bài Tiên phủ quân mộ chí minh, ông đã phản ánh thực trạng gia đình mình, cho thấy cha ông thường bàn luận về thời thế và tỏ ra tức giận trước những bất bình xã hội, điều này thể hiện rõ sự áp bức mà giai cấp tiểu thương phải chịu dưới sự thống trị của phong kiến.
Ngô Thừa Ân từ nhỏ đã thể hiện sự siêng năng và hiếu học, với khả năng ghi nhớ tốt những gì ông đọc Ông đam mê đọc sách, đặc biệt là truyện dã sử và chịu ảnh hưởng từ văn học dân gian Nhân vật nổi tiếng Chu Anh Đăng đã nhận ra tài năng của Ngô Thừa Ân và tán thưởng ông, thậm chí tặng một nửa số sách mà mình sưu tầm được Ngoài khả năng đọc sách, Thừa Ân còn tinh thông hội họa, viết thư pháp và chơi cờ vây, đồng thời rất yêu thích sưu tầm thư pháp của những người nổi tiếng.
Thiên Khải đã miêu tả ông là người lanh lẹ, thông minh và có kiến thức sâu rộng từ nhiều sách vở Khi sáng tác văn thơ, ông viết rất nhanh và dễ dàng tạo ra những tác phẩm thanh nhã, tươi đẹp, mang phong cách giống như Tân Thiếu.
Ngô Thừa Ân, một nhà văn tài năng, đã nổi tiếng từ khi còn trẻ nhờ khả năng sáng tác và viết kịch Ông được biết đến qua những tác phẩm văn chương xuất sắc, đặc biệt là trong bài Xạ Dương tiên sinh tồn cáo bạt, nơi Ngô Quốc Vinh ca ngợi tài năng của ông Từ nhỏ, Ngô Thừa Ân đã đam mê những câu chuyện kỳ bí về thần tiên và yêu quái, đặc biệt là các sách như Bách quái ký và Dậu dương tạp trở Trong Ngu Đỉnh ký, ông chia sẻ rằng mình thường trốn ra ngoài để sưu tầm những truyện truyền miệng và dã sử, lo sợ cha sẽ phát hiện và tiêu hủy những cuốn sách mà ông yêu thích.
Ngô Thừa Ân, lớn lên với tính cách khảng khái, đã thể hiện rõ ràng quan điểm sống của mình qua những câu nói nổi bật: “không để người đời thương hại” Tính cách mạnh mẽ này không chỉ định hình con người ông mà còn phản ánh sự kiên cường trong cuộc sống.
“trong lòng mài mãi dao trừ tà, muốn dẹp sạch đi, buồn không đủ sức” [1]
Vào năm 1529, Ngô Thừa Ân theo học tại Học viện Lũng Khê do tri phủ Hoài An thành lập Mặc dù nổi tiếng với văn hay chữ tốt và được nhiều người đánh giá cao, ông lại gặp khó khăn trong con đường thi cử Lần đầu tiên tham gia thi cử tại Nam Kinh vào năm 1531, Ngô Thừa Ân không đạt được kết quả như mong đợi.
Năm 1534, trong kỳ thi Khoa khảo và Tuế khảo, Ngô Thừa Ân đã thể hiện tài năng xuất sắc nhưng không đạt được thành tích trong kỳ thi Hương tại Nam Kinh Dù có năng khiếu, ông vẫn không thành công, và cha ông qua đời với nỗi tiếc nuối về con đường khoa bảng chưa trọn vẹn của con trai.
Ba năm sau, Ngô Thừa Ân tiếp tục tham gia các kỳ thi nhưng vẫn không có tên trong bảng vàng Ông hai lần thi Hương nhưng đều thất bại, cùng với nỗi đau mất cha khiến ông rơi vào trạng thái buồn tủi, uất hận và dẫn đến tình trạng sức khỏe suy yếu.
Sau khi cha mất, Ngô Thừa Ân phải gánh vác trách nhiệm nuôi sống gia đình trong hoàn cảnh khó khăn Ở độ tuổi ngũ tuần, ông chuyển đến Nam Kinh để viết văn và bán chữ, nhanh chóng nổi tiếng và được ghi chép trong tác phẩm Sơn Dương chí dị Mặc dù ông cố gắng tìm kiếm một công việc ổn định, nhưng do không có chỗ dựa, ông gặp nhiều khó khăn Sáu năm sau, ông đến Bắc Kinh với hy vọng được bổ nhiệm làm quan và nhận chức huyện thừa tại huyện Trường Hưng, tỉnh Triết Giang, nhưng sớm từ chức vì không chịu nổi sự luồn cúi.
Ngô Thừa Ân từng được bổ nhiệm làm kỉ thiện trong Kinh Vương phủ, phụ trách lễ nhạc và văn thơ Sau 3 năm công tác, ông quyết định từ quan và trở về quê hương Từ đó, ông sống bằng nghề viết văn, thơ và ở nhà hơn 10 năm trước khi qua đời.
Ngô Thừa Ân là một tác giả có sự sáng tạo phong phú, ông khéo léo kết hợp kho tàng truyện truyền thuyết và thần thoại dân gian yêu thích từ nhỏ vào các tác phẩm của mình Điều này được thể hiện rõ nét qua những tác phẩm như Thụy Long ca và Nhị Lang sưu sơn đồ ca.
Ngô Thừa Ân đã viết bộ tiểu thuyết Vũ Đĩnh chí dựa trên truyện thần thoại dân gian, nhưng tác phẩm này đã thất truyền, chỉ còn lại bài tựa Trong bài tựa, ông chia sẻ về niềm đam mê với những câu chuyện lạ từ khi còn nhỏ và khát khao tìm hiểu, khám phá các sách vở Mặc dù tác phẩm được gọi là sách ma quái, nhưng ông nhấn mạnh rằng không chỉ nói về ma quỷ mà còn chứa đựng những bài học giáo dục xã hội Tuy nhiên, do hoàn cảnh khó khăn và không có con nối dõi, nhiều tác phẩm của ông đã bị mất mát Ông cũng để lại một số bài thơ tiêu biểu như Hạc biển và cây Bàn đào, Dương Liễu Thanh.
Tây du ký – một trong tứ đại danh tác của tiểu thuyết Trung Quốc
Vào thế kỷ XIV và XV, tiểu thuyết trường thiên ở Trung Quốc đã ra đời từ những truyền thuyết dân gian và lịch sử Những tác phẩm tiểu thuyết trường thiên đầu tiên xuất phát từ các thoại bản “giảng sử” và đã phát triển theo thời gian Câu chuyện Tây du ký, một trong những tác phẩm nổi bật, cũng đã được lưu truyền rộng rãi trong dân gian từ lâu trước khi Ngô Thừa Ân xuất hiện.
Huyền Trang (602 - 664) là nhân vật lịch sử nổi tiếng trong triều đại Đường, người đã dành hơn 10 năm để tìm kiếm kinh Phật và ghi lại những trải nghiệm của mình trong hành trình về Tây Thiên Câu chuyện về Đường Tăng đi thỉnh kinh đã trở thành một phần của văn hóa dân gian Trung Quốc, phát triển phong phú nhờ sự sáng tạo của nhân dân lao động Qua thời gian, câu chuyện đã tách rời khỏi sự kiện lịch sử ban đầu và trở nên kỳ diệu hơn Tây du ký của Ngô Thừa Ân được lấy cảm hứng từ câu chuyện này và đã trở thành một tiểu thuyết vĩ đại, có sức ảnh hưởng rộng rãi không chỉ trong nước mà còn trên toàn thế giới.
Thời gian ra đời của Tây du ký là vào khoảng giữa những năm Gia Tĩnh (1522 -
Trong giai đoạn 1567 - 1619 dưới triều đại Minh, xã hội rơi vào hỗn loạn và thối nát do sự thống trị của giai cấp phong kiến tàn bạo Thực trạng đất nước lúc bấy giờ được mô tả là “hàng ngũ ngày thưa, thuế dịch ngày nặng, cơ giới ngày nhiều, thói quen gian trá ngày càng đua nhau.” Cuộc sống của nhân dân trở nên lầm than và đầy tuyệt vọng.
Sự bất mãn của ông với hiện thực ngày càng gia tăng, mặc dù chí lớn của ông đã giúp ông có những ước mơ tốt đẹp nhưng không thể thực hiện Từ đó, nỗi căm giận đối với thực tại tối tăm và nhiệt huyết cải cách của ông đã được thể hiện rõ nét trong tác phẩm Tây du ký.
Tây du ký, tác phẩm nổi tiếng của tác giả, được viết ra trong những năm cuối đời nhưng thực chất đã được chuẩn bị từ rất lâu Từ khi còn nhỏ, ông đã đam mê nghe những câu chuyện kỳ lạ và thường ghé thăm các ngôi chùa cổ cũng như rừng cây ở Hoài An, nơi cha ông thường kể những truyền thuyết địa phương Sở thích này càng ngày càng lớn dần, và đến tuổi 30, ông đã tích lũy được nhiều câu chuyện độc đáo và bắt đầu lên kế hoạch cho tác phẩm của mình Khi 50 tuổi, ông đã hoàn thành mười mấy hồi đầu của Tây du ký, nhưng do một số lý do, việc sáng tác bị gián đoạn trong nhiều năm Cuối cùng, khi về hưu và trở về quê hương, ông mới có cơ hội hoàn thành tiểu thuyết này.
1.2.2 Ý nghĩa tựa đề và lời đề tựa của tác phẩm
Tác phẩm nổi tiếng "Tây du ký" mang ý nghĩa sâu sắc với từ "Tây" (西, Xī) chỉ hướng Tây và "Du" (游, Yóu) thể hiện sự di chuyển đến những vùng đất xa xôi.
“Tây du ký” (giản thể: 记, bính âm: Jì) có nghĩa là ghi chép lại một chuyến du hành, cụ thể là hành trình đến Tây Thiên (Ấn Độ) Tựa đề này phản ánh nội dung chính của tác phẩm, xoay quanh cuộc hành trình thỉnh kinh của Đường Tăng cùng với bốn đồ đệ.
Mở đầu tác phẩm Tây du ký, Ngô Thừa Ân đã gửi gắm thông điệp sâu sắc tới độc giả qua lời đề tựa được viết dưới hình thức thơ ngắn gọn, chỉ vỏn vẹn 8 dòng.
“Hỗn độn chưa chia trời đất loạn
Mờ mờ mịt mịt chẳng ai hay
Hồng mông từ khi Bàn Cổ mở
Trong đục phân minh tự thuở này
Che chở mọi loài nhờ trời đất
Phát sinh muôn vật tốt lành thay
Muốn biết công to của tạo hóa Đọc truyện Tây du giải ách đây.” [2; tr 21]
Hai câu thơ đầu có ý nói về thuở hoang sơ hỗn độn, trời đất còn mờ mịt, trắng đen, thiện ác chẳng ai hay
Bốn câu thơ tiếp theo là nhắc đến câu chuyện Bàn Cổ khai thiên địa – vị thần đầu tiên trong thần thoại Trung Hoa
Hai câu thơ cuối thể hiện khát khao tìm hiểu công lao của tạo hóa và ý nghĩa cuộc sống Để đạt được điều này, việc hiểu rõ tác phẩm Tây du ký là điều cần thiết.
Mục đích chính mà tác giả muốn chúng ta khám phá trong Tây du ký là để cảm nhận nỗi khổ đau của kiếp nhân sinh và tri ân công ơn của tạo hóa đối với vạn vật Thay vì chỉ chú trọng vào các tình tiết trong câu chuyện, độc giả nên tìm hiểu sâu sắc giá trị tuyệt vời của tác phẩm này.
Tiểu thuyết Tây du ký gồm 100 hồi, kể về hành trình của nhà sư Trần Huyền Trang (Đường Tam Tạng) được Quan Âm Bồ Tát giao nhiệm vụ thỉnh chân kinh ở Thiên Trúc (Tây Thiên) Đồng hành cùng ông là bốn đồ đệ: Tôn Ngộ Không, Trư Ngộ Năng, Sa Ngộ Tịnh và Bạch Long Mã, mỗi người đều mắc tội và quyết định giúp ông để chuộc lại lỗi lầm Tác phẩm có thể chia thành bốn phần với độ dài khác nhau, phản ánh những thử thách và cuộc phiêu lưu của nhóm trong hành trình thỉnh kinh.
Tôn Ngộ Không, hay còn gọi là Mỹ Hầu Vương, là một con khỉ đá sinh ra từ hòn đá tiên ở Hoa Quả Sơn Từ nhỏ, y đã nổi bật với sự thông minh, lanh lợi và dũng cảm, được đàn khỉ tôn làm vương Sau khi rời Hoa Quả Sơn để học đạo, Tôn Ngộ Không đã học được 72 phép thần thông và phép tránh “3 tai hại” từ Bồ Đề Tổ sư Với sức mạnh này, y đã gây rối ở Long cung, chiếm được Gậy Như Ý và xóa tên mình trong sổ Sinh tử để đạt được trường sinh bất tử Tuy nhiên, những hành động này đã khiến y bị Ngọc Hoàng nổi giận và sai thiên binh bắt giữ Dù được phong chức Bật Mã Ôn để giữ chân, Tôn Ngộ Không vẫn không ngừng gây rối và đòi chức Tề Thiên Đại Thánh Sau khi phá hỏng tiệc Bàn đào của Tây Vương Mẫu, y lại bị bắt nhưng không thể bị tiêu diệt Cuối cùng, Ngọc Hoàng đã nhờ Phật Tổ Như Lai giúp đỡ, và Tôn Ngộ Không bị nhốt dưới núi Ngũ Hành trong suốt 500 năm.
Phần Hai từ hồi 8 đến hồi 12: Giải thích nguyên nhân của việc đi thỉnh kinh và giới thiệu lai lịch các đệ tử
Quan Thế Âm Bồ Tát nhận lệnh từ Phật Tổ để tìm người sang Tây Thiên thỉnh kinh Phật, nhằm truyền bá giáo lý về phương Đông Trên hành trình đến Trường An, Bồ Tát đã gặp Sa Ngộ Tịnh, một đại tướng từng coi xe loan tại điện Linh Tiêu Do vô tình làm vỡ chén Lưu Ly trong hội Bàn đào, ông bị đày làm quỷ trên sông Lưu Sa.
Bồ Tát đã thu nạp và nhận y làm đồ đệ để thỉnh kinh, nhằm đổi kiếp Trong hành trình, y gặp Trư Bát Giới, vốn là Thiên Bồng Nguyên Soái, nhưng vì chọc ghẹo Hằng Nga nên bị đày xuống trần gian với hình dạng quái dị của đầu lợn Y cũng gặp một con rồng ngọc bị treo ngược giữa trời, đó chính là con trai của Tây.
Hải Long Vương Ngao Nhuận phạm tội ngỗ nghịch và đang chờ xử trảm Bồ Tát đã xin cho và hóa phép biến rồng nhỏ thành con ngựa để giúp người thỉnh kinh Trong hành trình, Bồ Tát cũng gặp Tôn Ngộ Không, người đang bị đè dưới núi Ngũ Hành, và cho phép anh đi theo để bảo vệ người thỉnh kinh Cuối cùng, Bồ Tát tìm thấy Trần Huyền Trang, một hòa thượng chân tu, người sẽ đảm nhận sứ mệnh sang phương Tây thỉnh kinh.
Phần Ba từ hồi 13 đến hồi 98: Thuật lại cuộc gặp gỡ các đồ đệ và quá trình đi thỉnh kinh của Đường Tăng
Các giá trị chính về phương diện nội dung ý nghĩa và hình thức nghệ thuật của Tây du ký
Tây du ký là một tiểu thuyết chương hồi nổi tiếng, kết hợp giữa yếu tố thần thoại và lịch sử Tác phẩm không chỉ khám phá thế giới của thần, người và yêu ma, mà còn phản ánh sự kiện lịch sử có thật, cụ thể là hành trình của Huyền Trang trong việc tìm kiếm kinh Phật vào thời nhà Đường.
Vào năm thứ 2 niên hiệu Trinh Quán (628) dưới triều đại Đường Thái Tông, có một vị sư trẻ tên Trần Huyền Trang, dũng cảm vượt qua mọi gian nan, đã một mình khởi hành từ Trường An đến Thiên Trúc (Tây Thiên) để thỉnh kinh.
Sau 17 năm hành trình qua hơn 50 nước, Huyền Trang đã trải qua nhiều khó khăn và thử thách, với phần lớn thời gian sống sót Ông dành 2 năm học tập tại Tây Thiên và tham gia làm chủ giảng trong một cuộc biện luận lớn về Phật giáo, nhận được nhiều lời khen ngợi Vào năm Chính Nguyên thứ mười chín (645), Huyền Trang trở về Trường An với 657 bộ kinh Phật Sau khi trở về, ông chia sẻ những trải nghiệm quý giá từ chuyến hành trình về phương Tây, từ đó đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm sáng tạo về cuộc thỉnh kinh của mình.
Trong tác phẩm "Tây du ký" của Ngô Thừa Ân, câu chuyện xoay quanh hành trình thỉnh kinh của Đường Huyền Trang cùng bốn đồ đệ: Tôn Ngộ Không, Trư Ngộ Năng, Sa Ngộ Tịnh và Bạch Long Mã Trên con đường này, họ phải đối mặt với 81 kiếp nạn và nhiều thử thách gian nan Cuối cùng, năm thầy trò đã thành công trong việc đến cửa Phật, thu nhận chân kinh và đạt được công đức viên mãn.
Tây du ký không chỉ là một tiểu thuyết hư cấu giàu tưởng tượng và hài hước, mà còn chứa đựng những tầng nghĩa sâu sắc phản ánh những ưu tư và hoài bão của tác giả Ngô Thừa Ân về xã hội Trung Quốc thời bấy giờ Sinh ra trong một thời kỳ mà triều đình phong kiến đang bộc lộ sự thối nát, Ngô Thừa Ân, mặc dù tài năng nhưng không gặp may trong thi cử, đã trải qua hoàn cảnh sống khó khăn, từ đó nhận thức rõ về những cuộc tranh đấu khắc nghiệt trong xã hội Ông cảm thấy bất bình trước sự lạm dụng quyền lực và mong muốn thay đổi thực trạng xã hội, nhưng không có cơ hội thực hiện lý tưởng của mình Những tâm tư này đã được ông gửi gắm trọn vẹn trong tác phẩm của mình.
Tây du ký, tác phẩm nổi tiếng của Ngô Thừa Ân, lấy bối cảnh xã hội Trung Quốc thời Đường, phản ánh chân thực hiện thực xã hội qua hành trình thỉnh kinh của Đường Huyền Trang và các đồ đệ Cuốn tiểu thuyết không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa hiện thực sâu sắc, góp phần nhìn nhận và phê phán những vấn đề của xã hội đương thời.
Tây du ký, mặc dù bắt nguồn từ hiện thực, nhưng đã vượt lên trên để đạt đến mức độ lý tưởng hóa Các nhân vật trong tác phẩm thể hiện rõ nét các giai cấp xã hội, trong đó nổi bật nhất là hình tượng Tôn Ngộ Không, đại diện cho tầng lớp nhân dân lao động Tôn Ngộ Không không chỉ là một người anh hùng lý tưởng hóa, mà còn là biểu tượng của tinh thần phản kháng trước áp bức, với trí tuệ và sức mạnh phi thường Anh không ngại khó khăn, luôn giúp đỡ những kẻ yếu đuối và thể hiện phẩm chất cao đẹp, như lòng yêu thương đồng bào và sự công bằng Những phẩm chất này chính là lý tưởng mà nhân dân lao động hướng tới.
Tôn Ngộ Không đại náo Thiên cung biểu trưng cho cuộc khởi nghĩa của nông dân chống lại chế độ phong kiến Thái độ kiêu hãnh của Tôn Ngộ Không phản ánh tinh thần bất khuất của nhân dân lao động trong xã hội phong kiến Họ khao khát tự do, không chịu đựng áp bức và luôn sẵn sàng đối đầu với giai cấp thống trị.
Tôn Ngộ Không là hình tượng lý tưởng hóa, phản ánh nguyện vọng của nhân dân lao động Trung Quốc trong xã hội phong kiến Tây du ký vang vọng những phong trào nổi dậy của nông dân thời Minh, với tác giả ca ngợi hành vi nổi loạn của Tôn Ngộ Không trong 7 hồi đầu Qua đó, tác phẩm khẳng định rằng chỉ có phản kháng và đấu tranh mới có thể giải quyết bất công Tôn Ngộ Không nêu cao khẩu hiệu “thay nhau làm vua, sang năm đến lượt ta”, thể hiện rõ ảnh hưởng của các cuộc khởi nghĩa cuối đời nhà Minh.
Tây du ký không chỉ là một câu chuyện thần tiên về hành trình thỉnh kinh, mà còn chứa đựng những ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc về xã hội phong kiến đương thời Tác phẩm phản ánh nguyện vọng và mong muốn thay đổi hiện thực xã hội của tác giả cũng như của nhân dân trong bối cảnh lịch sử đó.
Tây du ký là một bộ tiểu thuyết vĩ đại với nội dung và tư tưởng tiến bộ, cùng hình thức nghệ thuật sáng tạo Ngô Thừa Ân đã xây dựng một thế giới ảo tưởng kỳ diệu, mặc dù mang tính chất thần kỳ nhưng lại dựa trên thực tế Tác phẩm chủ yếu miêu tả các nhân vật như Thần, Phật và yêu quái, trong một môi trường sống không phải của xã hội loài người, mà là các thế giới khác như Long cung, Âm phủ và Thiên đình Các nhân vật trong Tây du ký không phải là người trong xã hội thực tế, mà độc lập và có cá tính riêng, đặc biệt là phần lớn đều có liên quan đến động vật.
Trong tác phẩm "Tây Du Ký", nhân vật Tôn Ngộ Không là một con khỉ, trong khi Trư Bát Giới lại là một thần tiên hình lợn Những nhân vật thần, yêu mà các nhân vật gặp trên đường đi thỉnh kinh chủ yếu là động vật đã thành tinh hoặc chính là động vật Các loài động vật đa dạng như trâu, dê, ngựa, voi, hổ, báo trên mặt đất; đại bàng, chim ưng trên không; và rồng, rùa, cua, tôm dưới nước đều giữ nguyên đặc trưng và tập tính của chúng Ngô Thừa Ân đã tỉ mỉ quan sát và linh hoạt vận dụng những đặc tính này để phát triển hành động của nhân vật và diễn biến câu chuyện.
Ngô Thừa Ân đã sử dụng bút pháp chủ nghĩa lãng mạn tích cực để xây dựng hình tượng nhân vật, nổi bật nhất là Tôn Ngộ Không Qua những hình tượng này và sự kết hợp khéo léo các chi tiết kỳ bí, tác giả đã thể hiện tinh thần phản kháng của nhân dân, đồng thời phê phán xã hội và ca ngợi tinh thần vượt khó của người lao động Tác giả đã tạo ra một thế giới thần tiên ảo tưởng với bối cảnh chi tiết, khiến người đọc cảm nhận như đang chứng kiến trực tiếp Các phương pháp ẩn dụ và yếu tố thần kỳ được sử dụng hiệu quả trong các cuộc chiến đấu, từ đánh nhau đến bắt yêu và trừ quái Hầu hết các nhân vật, từ thần tiên đến ma quỷ, đều sở hữu phép thần thông biến hóa, với sự biến hình diễn ra liên tục, tạo nên sức hấp dẫn cho từng trang truyện Tây du ký.
Ngô Thừa Ân sử dụng lối viết hài hước, châm biếm để phản ánh những hiện tượng xấu xa trong xã hội thời Minh Ông khéo léo lồng ghép hiện thực xã hội vào câu chuyện, nhằm chỉ trích không chỉ các thế lực trần thế mà cả những tôn giáo được con người tôn thờ như Tiên, Đạo, Phật Đồng thời, tác giả cũng mang đến những khoảnh khắc vui vẻ, tạo ra tiếng cười để thể hiện niềm lạc quan của con người.
Tiểu kết
Cuộc đời Ngô Thừa Ân tuy gặp nhiều trắc trở nhưng không thể phủ nhận tài năng văn chương của ông Mặc dù ông sáng tác rất nhiều, phần lớn tác phẩm đã bị thất lạc, chỉ còn lại một số ít, trong đó Tây du ký nổi bật với thành công và ảnh hưởng lớn đến độc giả Ngô Thừa Ân sống dưới triều đại Minh, thời kỳ được coi là hoàng kim của tiểu thuyết Trung Quốc, đặc biệt là tiểu thuyết chương hồi đã đạt đến trình độ hoàn chỉnh trong giai đoạn này.
Tây du ký của ông được xếp vào một trong Tứ đại danh tác cùng với Thủy hử (Thi Nại
Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung và Hồng lâu mộng của Tào Tuyết Cần là hai tác phẩm tiêu biểu, khẳng định vị trí đỉnh cao trong nền văn học cổ điển Trung Quốc.
Tây du ký là một tiểu thuyết chương hồi nổi bật của văn học Trung Quốc, mang đậm tính lãng mạn và thần thoại Khác với các tác phẩm như Thủy hử hay Tam Quốc diễn nghĩa, Tây du ký không chỉ đơn thuần là tiểu thuyết “giảng sử” hay “nghĩa hiệp”, mà còn khai thác sâu sắc câu chuyện về nhà sư trẻ Huyền Trang trong hành trình sang Tây Thiên để cầu kinh Các nhân vật trong tác phẩm, như Tôn Ngộ Không, Trư Ngộ Năng, và Sa Ngộ Tịnh, đều mang tính chất thần kỳ, tạo nên một thế giới ảo tưởng gần gũi với thần thoại Cốt truyện xoay quanh quá trình thỉnh kinh của Huyền Trang và những thử thách mà ông cùng các đệ tử phải vượt qua, thể hiện sự khéo léo của tác giả trong việc lồng ghép yếu tố thần kỳ vào đời sống thực tế thông qua các phương tiện nghệ thuật phong phú.
Đặc điểm hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không trong Tây du ký (Ngô Thừa Ân)
Tôn Ngộ Không – một cá thể bất hoại, bất tử
Hình tượng nhân vật Tôn Ngộ Không, được xây dựng bởi Ngô Thừa Ân, là một trong những thành công nghệ thuật nổi bật, với những đặc điểm kỳ lạ và độc đáo Tôn Ngộ Không không chỉ là nhân vật trung tâm mà còn mang trong mình sự bất hoại và bất tử, tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho câu chuyện.
Trong hồi thứ bảy, sau khi Tôn Ngộ Không gây rối tại hội Bàn đào, Ngọc Hoàng đã ra lệnh cho thiên binh và thiên tướng bắt giữ ông để quy tội Tuy nhiên, dù Thiên đình đã bắt được Ngộ Không, mọi nỗ lực để tiêu diệt ông đều thất bại Ngộ Không bị đưa đến Trảm Yêu đài, nơi ông bị trói vào cột hàng yêu, nhưng các hình phạt như chém, bổ, đâm hay xả đều không làm tổn hại đến thân thể của ông Nam Đẩu Tinh Quân đã chỉ đạo các thần Hỏa Bộ thực hiện các biện pháp trừng phạt nhưng cũng không thành công.
“Phóng lửa đốt cũng không cháy” và “lấy roi sét đánh cũng chẳng hại đến mảy may” thể hiện sức mạnh vượt trội của Ngộ Không Ngay cả khi bị nhốt vào lò Bát, nhân vật này vẫn không bị tổn thương, cho thấy sự bất khả chiến bại của Ngộ Không trong các tình huống nguy hiểm.
Thái Thượng Lão Quân đã đun lò liên tục trong bốn mươi chín ngày nhưng vẫn không thể tiêu diệt Ngộ Không Khi Lão Quân mở nắp lò để lấy thuốc, Ngộ Không nhảy ra mà không hề bị thương, sau đó đã tấn công khắp Thiên đình và không thần nào có thể chống cự lại sức mạnh của anh.
Sự bất hoại và bất tử của Tôn Ngộ Không không phải là điều ngẫu nhiên hay tự nhiên có được, mà là kết quả của một chuỗi sự kiện liên kết chặt chẽ Đặc điểm này được hình thành từ những nỗ lực tu luyện của Tôn Ngộ Không cùng với những cơ duyên tích lũy qua thời gian.
Một là Tôn Ngộ Không tầm sư học đạo, mong học được phép trường sinh bất tử
Trong thời gian làm vua ở Hoa Quả Sơn, Tôn Ngộ Không sống trong sung sướng nhưng bỗng nhiên rơi vào tâm trạng buồn bã khi lo sợ về cái chết Một con vượn đã chỉ cho Ngộ Không biết rằng chỉ có ba đấng Phật, Tiên, Thánh mới có thể thoát khỏi luân hồi và sống mãi Từ đó, Tôn Ngộ Không khao khát trường sinh bất tử và quyết tâm xuống núi để tìm kiếm những đấng ấy nhằm học hỏi bí quyết sống lâu.
Tôn Ngộ Không đã trải qua 8 năm lang thang khắp nơi để tìm thầy học đạo, cuối cùng gặp Bồ Đề Tổ sư tại núi Linh Đài Phương Thốn và trở thành đệ tử của ông Sau bảy năm học tập, trong năm thứ tám, Ngộ Không đã rất vui mừng khi nghe Tổ sư giảng đạo, đến nỗi không kiềm chế được cảm xúc Khi Tổ sư hỏi Ngộ Không muốn học môn gì, ông đã gợi ý nhiều môn bàng trong số 360 môn bàng của đạo, nhưng Ngộ Không không hài lòng với bất kỳ môn nào vì không đạt được sự trường sinh Cuối cùng, Tổ sư đã chỉ vào Ngộ Không và thắc mắc về sự chần chừ của cậu, thúc giục cậu quyết định học tập.
Ngộ Không, sau khi bị Tổ sư gõ ba cái vào đầu, hiểu rằng đó là tín hiệu để y đến gặp thầy vào canh ba Hành động đóng cửa lại của Tổ sư mang ý nghĩa khuyến khích Ngộ Không tìm cách vào cửa sau để nhận đạo Vào giờ Tý, Ngộ Không lén lút đến quỳ trước giường của Tổ sư và bày tỏ lòng thành kính, xin được truyền thụ đạo trường sinh bất tử Tổ sư cảm thấy vui mừng khi nghe lời Ngộ Không, nhận ra y có khả năng hiểu thấu ý nghĩa sâu xa của mình Thấy có duyên với Ngộ Không, Bồ Đề Tổ sư quyết định truyền dạy diệu quyết trường sinh cho y.
Tổ sư đã truyền lại cho Tôn Ngộ Không khẩu quyết của phép Địa Sát, bao gồm bảy mươi hai bậc biến hóa, giúp Ngộ Không tránh được ba tai hại lớn: sét đánh, âm hỏa thiêu đốt tứ chi và ngũ tạng, cùng với loại gió "bị phong" có thể làm tan xương nát thịt Những bí quyết này đã góp phần quan trọng vào việc tạo nên cơ thể bất hoại của Tôn Ngộ Không.
Tôn Ngộ Không, trong cơn say, bị bắt và đưa đến cõi U Minh, nơi Diêm Vương cai quản Bực tức vì nghĩ mình đã thoát khỏi sự quản lý của Diêm Vương, Tôn Ngộ Không đã dùng Gậy Như Ý gây rối ở Âm phủ, khiến mười vị Diêm Vương phải hoảng sợ và thừa nhận đã bắt nhầm Y yêu cầu xem sổ Sinh tử để chứng minh sự sai trái của họ, khẳng định rằng không thể nhầm lẫn trong việc ra đi của mình.
Vương đã yêu cầu người mang đến năm, sáu quyển sổ và sổ biên tên mười loại chúng sinh để Ngộ Không xem Khi kiểm tra sổ loài khỉ, Ngộ Không tự kiểm duyệt và nhận thấy rằng tên mình, Tôn Ngộ Không, chỉ được ghi nhận khi đến số hồn một nghìn ba trăm năm mươi, với thông tin rằng hắn là khỉ đá trời sinh và sống đến 342 tuổi trước khi chết.
Tôn Ngộ Không, mặc dù tu luyện được phép Địa Sát với 72 phép biến hóa để tránh tai họa, vẫn chưa đạt đến trạng thái trường sinh bất tử Y chỉ miễn nhiễm với cái chết thông thường và vẫn là một sinh vật có tuổi thọ, dưới sự quản lý của Diêm Vương Khi phát hiện tên mình trong sổ Sinh tử, Ngộ Không đã quyết định xóa tên mình khỏi sổ và tuyên bố không còn thuộc quyền quản lý của họ nữa Hành động này thể hiện quyết tâm của Ngộ Không trong việc thoát khỏi số phận đã định.
Tôn Ngộ Không đồng nghĩa với việc những người ở động Diêm Vương không thể kéo hồn y xuống nữa và từ đó Ngộ Không bất tử về mặt linh hồn
Ba là việc Ngộ Không ăn trộm đào tiên, uống rượu thánh ở Đại hội Bàn đào
Sau khi gây náo loạn tại Long cung và cõi U Minh, Đông Hải Long Vương Ngao Quảng cùng Diêm Vương đã trình bày sự việc lên Ngọc Hoàng Mặc dù Ngọc Hoàng định sai thiên tướng bắt Ngộ Không, nhưng Tràng Canh Tinh Quân (Thái Bạch Kim Tinh) đã khuyên Ngọc Hoàng nên gửi một đạo chỉ dụ để chiêu an và dụ dỗ Ngộ Không lên thượng giới, trao cho Ngộ Không một chức vụ nào đó Ngọc Hoàng đã nghe theo lời khuyên và thực hiện theo.
Mục đích thực sự của việc chỉ định Tôn Ngộ Không làm quan chỉ là để quản thúc hắn, giảm bớt quậy phá và tiết kiệm công sức cho thiên binh, chứ không hề coi trọng hắn Ban đầu, Ngộ Không chỉ được giao chức quan Bật Mã Ôn, thực chất là giữ ngựa, khiến hắn nổi giận và quay về Hoa Quả Sơn Ngọc Hoàng đã cử Thác Tháp Thiên Vương và Na Tra Tam Thái Tử xuống hạ giới để thu phục Ngộ Không nhưng đều thất bại Cuối cùng, Ngọc Hoàng phải ban chỉ chiêu an và giao cho Ngộ Không nhiệm vụ trông coi vườn đào ở Thiên đình.
Trong hồi thứ năm, Ngộ Không được thổ địa dẫn đi tham quan vườn đào, nơi có ba loại đào đặc biệt Loại đào đầu tiên có quả nhỏ, phải mất 3000 năm mới chín một lần Người nào được ăn loại đào này sẽ trở thành tiên, có sức khỏe dồi dào và cơ thể nhẹ nhàng.
Tôn Ngộ Không – một tính cách ngạo nghễ, không sợ cường quyền
Trong Tây du ký của Ngô Thừa Ân, Tôn Ngộ Không là một nhân vật đặc biệt với nhiều đặc điểm tính cách kỳ lạ, nổi bật nhất là sự ngạo nghễ và không sợ cường quyền Sự hiện diện của những nhân vật như vậy trong xã hội là điều bình thường, nhưng điều thú vị là mức độ và tính chất của tính cách này Để hiểu rõ hơn về đặc điểm này, chúng ta có thể chia Tôn Ngộ Không thành hai giai đoạn: trước và sau khi đi thỉnh kinh cùng Đường Tăng.
Trước khi trở thành đồ đệ của Đường Tăng, Tôn Ngộ Không là một con khỉ đá được sinh ra từ một tảng đá tiên, tượng trưng cho sự hấp thụ tinh hoa của đất trời Khi ra đời, Ngộ Không có đôi mắt phát sáng rực rỡ, khiến Ngọc Hoàng Thượng Đế phải chú ý.
Ngộ Không, một nhân vật đặc biệt, đã dành 20 năm để tìm kiếm tri thức và trường sinh bất tử bằng cách vượt biển và học đạo Dưới sự hướng dẫn của Bồ Đề Tổ sư, Ngộ Không đã học được diệu quyết trường sinh, phép tránh “ba tai hại”, cùng 72 phép Địa sát biến hóa và phép Cân đẩu vân Nhờ vào sự kiên trì tu luyện, Ngộ Không trở nên mạnh mẽ và kiêu ngạo, không còn sợ hãi bất kỳ ai trước khi bị Phật Tổ Như Lai trừng phạt dưới núi Ngũ Hành.
Sau khi học đạo và trở về Hoa Quả Sơn, Tôn Ngộ Không đã đến Long cung để tìm kiếm một vũ khí ưng ý Tại đây, Ngộ Không đã gặp Đông Hải Long Vương Ngao Quảng và ngỏ lời xin một món vũ khí Long Vương không từ chối và đã gửi đến nhiều loại khí giới, bao gồm một thanh đao, một cái cào chín răng và cây Thiên Phương họa kích Tuy nhiên, tất cả đều không phù hợp với Ngộ Không, và anh tiếp tục yêu cầu Long Vương cho một thứ khác.
Long Vương nhận ra Ngộ Không không phải là người bình thường và nhớ đến khối sắt thần ở đáy Thiên Hà, từng được Đại Vũ sử dụng để trị thủy Khi Ngộ Không đến Long cung, khối sắt thần bỗng tỏa ra hào quang, khiến phu nhân Long Vương tin rằng họ có duyên Khi đến nơi, Ngộ Không thấy một cột sắt lớn và quyết định làm cho nó nhỏ lại Ngay lập tức, cột sắt thu nhỏ theo ý muốn của Ngộ Không, biến thành Gậy Như Ý với hai đầu bịt vàng Cầm Gậy Như Ý, Ngộ Không thể hiện sức mạnh của mình, khiến Long Vương và các thủy tộc hoảng sợ Mặc dù Long Vương từ chối, Ngộ Không vẫn kiên quyết xin thêm y phục, thậm chí đe dọa thử sức mạnh của gậy Cuối cùng, Long Vương phải gọi em trai đến hỗ trợ để Ngộ Không chịu rời đi Sau khi rời Long cung, Ngộ Không tiếp tục gây rối ở Địa phủ, nơi bị hai con quỷ bắt hồn do tuổi thọ đã hết, khiến anh tức giận.
Như Ý đã đánh bại hai con quỷ một cách dễ dàng, sau đó tự mình cởi dây trói và quay lại tấn công vào trong thành, khiến cho lũ quỷ hoảng loạn bỏ chạy Trong khi người bình thường thường sợ hãi hoặc chấp nhận cái chết, Tôn Ngộ Không lại phản ứng hoàn toàn khác Chỉ cần không hài lòng, anh sẵn sàng gây rối, bất chấp việc đang ở Âm phủ - nơi mà ai cũng phải khiếp sợ Khi đối mặt với mười vị Diêm Vương, anh không hề tỏ ra sợ hãi.
Trong Âm phủ, Tôn Ngộ Không không chỉ từ chối chào hỏi vua mà còn yêu cầu họ phải xưng tên mới được tha không đánh Anh ta chất vấn về việc tại sao lại sai người bắt mình và thậm chí còn dám đòi xem sổ Sinh tử, thể hiện tính cách ngang tàng ngày càng gia tăng của mình.
Diêm Vương là người quản lý Âm phủ, nắm giữ quyền sinh tử của con người, và sổ Sinh tử là tài liệu quan trọng không phải ai cũng có thể xem Tuy nhiên, Tôn Ngộ Không đã bất chấp quyền lực của Diêm Vương khi thấy tên mình trong sổ loài khỉ và đã xóa bỏ tên mình cùng với tên của những con khỉ ở Hoa Quả Sơn Hành động này không chỉ thách thức quyền lực của các thần cai quản Âm phủ mà còn phá vỡ quy luật vũ trụ Ngộ Không hoàn toàn không lo lắng về hậu quả, không sợ bị Thiên đình hay các vị Thần trừng phạt.
Tôn Ngộ Không, với tính cách ngạo nghễ và không sợ cường quyền, đã thể hiện rõ nét bản lĩnh của mình khi lên thiên giới Sau khi gây náo loạn ở Long cung và Âm phủ, Ngọc Hoàng định trị tội Ngộ Không nhưng nhờ Tràng Canh Tinh Quân can thiệp, Ngọc Hoàng đã giao cho Ngộ Không chức Bật Mã Ôn Khi gặp thiên binh ngăn cản trước Thiên Môn, Ngộ Không không ngần ngại chửi thẳng Thái Bạch Kim Tinh và khi gặp Ngọc Hoàng, y tự xưng "Lão Tôn đây!" khiến các vị tiên phải sợ hãi Ngọc Hoàng được yêu cầu tạ ơn, Ngộ Không chỉ đáp "vâng" một tiếng, không hành xử kính cẩn như những người khác Điều này cho thấy Ngộ Không không coi đó là sự vô phép mà tự nhận mình là một anh hùng, không cần khuất phục trước bất kỳ ai, thể hiện khí chất anh hùng hiếm có.
Tôn Ngộ Không không chỉ kiên cường trước mọi thế lực mà còn dám thách thức các vị thần và đấu tranh chống lại bất công, bất kể đối thủ có mạnh mẽ đến đâu Khi phát hiện chức Bật Mã Ôn chỉ là một trò lừa, Ngộ Không đã nổi giận và quyết định rời khỏi Thiên Môn Dù Thiên đình đã điều quân đến tấn công, nhưng Tôn Ngộ Không đã đánh bại họ một cách dễ dàng, khiến họ tan tác như hoa trôi Từ đó, Ngộ Không kiên quyết tự xưng lập cờ hiệu của riêng mình.
Tôn Ngộ Không, được biết đến với danh hiệu “Tề Thiên Đại Thánh” (Thánh lớn bằng trời), đã chính thức khởi nghĩa chống lại Thiên đình, vương quốc của các vị thần và biểu tượng cho quyền lực tối cao Việc Ngộ Không tuyên bố danh hiệu này thể hiện sự tự tin của ông trong việc khẳng định vị thế ngang hàng với Trời, từ chối sự cai trị của Thiên đình Trước sự kiên cường của Tôn Ngộ Không, Thiên đình đã phải công nhận ông là Tề Thiên Đại Thánh và mời ông lên Trời để trao chức, đánh dấu lần thứ hai Ngộ Không đặt chân đến Thiên đình.
Trong Tây du ký, Tôn Ngộ Không ban đầu chỉ mang danh “Tề Thiên Đại Thánh” và sống cuộc sống tự do tại Thiên cung, kết giao với mọi người không phân biệt chức vị Ngọc Hoàng lo ngại về tính cách của Ngộ Không nên giao cho ông nhiệm vụ trông coi vườn Bàn đào Tuy nhiên, không lâu sau, Tôn Ngộ Không lại gây náo động Thiên cung một lần nữa, sự kiện này đã khiến ông nổi danh khắp nơi và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người dân hàng trăm năm sau.
Tây Vương Mẫu tổ chức Đại hội Bàn đào, nhưng Ngộ Không đã cả gan ăn trộm Đào tiên, rượu tiên và tiên đan của Thái Thượng Lão Quân, không chỉ tự mình thưởng thức mà còn mang về cho bọn khỉ ở Hoa Quả Sơn Sau khi gây náo loạn, Ngộ Không chạy về Hoa Quả Sơn, khiến Thiên đình phải phái 10 vạn thiên binh nhưng vẫn không thể thu phục được y Cuối cùng, nhờ Bồ Tát giới thiệu Nhị Lang Chân Quân, Ngộ Không mới bị bắt, nhưng không ai có thể giết được hắn Sau 49 ngày bị nhốt trong lò Bát Quái, Ngộ Không đã nhân lúc Lão Quân mở lò để trốn thoát và gây rối tại Thiên cung, đánh bại chín diệu tinh quân và làm cho bốn Thiên Vương phải rút lui Hắn đã sử dụng phép thần thông của mình để làm rối loạn trật tự của ba giới, phơi bày sự yếu kém của những kẻ có quyền lực ở cả thiên đình, biển và đất.
Tôn Ngộ Không đã gây ra hỗn loạn tại Thiên đình, khiến ngay cả ghế ngọc của Ngọc Hoàng cũng không yên Để giải quyết tình hình, Ngọc Hoàng đã phải mời Như Lai đến giúp Tôn Ngộ Không bày tỏ ý định lật đổ Ngọc Hoàng, nói rằng: “Người ta thường nói: Làm vua phải luân chuyển, sang năm đến nhà ta Bây giờ chỉ bảo cho y ra đi, đem Thiên cung nhường lại cho ta, thì ta thôi.” Từ đó, tinh thần phản kháng và không sợ cường quyền của Tôn Ngộ Không đã đạt đến đỉnh điểm, khi không chỉ muốn là Tề Thiên mà còn muốn chiếm đoạt quyền thống trị Thiên đình.
Không dừng lại ở đó, Tôn Ngộ Không còn dám thách thức cả quyền lực của Phật
Tổ Như Lai đã đặt cược với Tôn Ngộ Không rằng nếu Ngộ Không có thể thoát khỏi lòng bàn tay của Ngài bằng phép Cân đẩu vân, Ngọc Hoàng sẽ nhường Thiên cung cho y Tôn Ngộ Không, với sự tự tin, đã đồng ý và chế nhạo Như Lai Tuy nhiên, mặc dù có khả năng di chuyển xa, Tôn Ngộ Không vẫn không thể thoát khỏi sự kiểm soát của Phật Tổ và cuối cùng bị giam dưới núi Ngũ Hành Dù không thành công trong việc lật đổ ngai vàng, tinh thần anh hùng và sự kiên cường của Tôn Ngộ Không vẫn đáng được ngưỡng mộ.
Tôn Ngộ Không – hình tượng nghệ thuật độc đáo đại diện cho cái tâm của người tu hành
Trong Tây du ký, mối quan hệ giữa Đường Tăng và các đồ đệ thực chất chỉ là một, hay còn gọi là “ngũ vị nhất thể” Tác giả đã nhiều lần ám chỉ điều này trong suốt tác phẩm, đặc biệt là ở đoạn cuối khi nhắc đến “Ngũ Thánh thành chân”, nơi có một bài thơ làm rõ thêm ý nghĩa này.
“Một lớp chân như lạc xuống trần
Hợp hòa bốn tướng lại tu thân
Năm hành bàn sắc không rồi hết
Trăm quái không danh hiệu chẳng cần” [4; tr 497]
Năm thầy trò Đường Tăng trong Tây du ký đại diện cho Ngũ vị, với Đường Tăng là yếu tố đứng đầu - Thân Tôn Ngộ Không tượng trưng cho Tâm, Trư Bát Giới đại diện cho Tình, Sa Tăng là biểu trưng cho Tính, và Bạch Long Mã thể hiện Ý Ngô Thừa Ân đã khéo léo xây dựng hình tượng Tôn Ngộ Không như một biểu tượng nghệ thuật độc đáo, đại diện cho cái tâm của người tu hành, thể hiện rõ ngay từ những trang đầu của tác phẩm.
Tôn Ngộ Không, với vai trò biểu tượng cho tâm hồn của người tu hành, mang trong mình những chi tiết ẩn dụ sâu sắc về tâm con người Mỗi khía cạnh của nhân vật này đều phản ánh những giá trị tinh thần và triết lý sống, thể hiện hành trình tìm kiếm sự giác ngộ và bản chất của con người.
Chiếc vòng Kim Cô và bài Khẩn Cô Nhi Chú thể hiện sự cần thiết phải kiềm chế tâm trí con người, vốn thường hay xáo động và dễ mất kiểm soát Trước khi tu hành, Tôn Ngộ Không có tâm hồn luôn bay nhảy, đi khắp nơi từ Long cung dưới nước đến Thiên đình, gây náo động cho cả ba giới Sự dao động giữa thiện và ác trong con người được thể hiện rõ qua những hành động của Ngộ Không, khi thì là kẻ trượng nghĩa, tốt bụng, khi thì lại ích kỷ, nóng nảy và tàn bạo Do đó, việc kiềm chế tâm trí trở nên vô cùng quan trọng.
Mắt lửa ngươi vàng của Tôn Ngộ Không biểu trưng cho quá trình rèn luyện tâm hồn, cho thấy rằng con người không phải lúc nào cũng tốt từ khi sinh ra mà cần trải qua thử thách để trở nên tốt đẹp hơn Việc tôi luyện tâm trí giúp con người sáng suốt và trí tuệ minh mẫn hơn Khi được rèn luyện trong lò luyện đan của Thái Thượng Lão Quân, Tôn Ngộ Không không chỉ sống sót mà còn đạt được Hỏa Nhãn Kim Tinh, giúp anh nhìn thấu mọi yêu ma quỷ quái và trở nên mạnh mẽ hơn.
Con số 72 trong 72 phép biến hóa của Tôn Ngộ Không không chỉ là một con số, mà còn tương ứng với 72 tướng của tâm trong Kinh Lăng Nghiêm, thể hiện rằng tâm con người có khả năng biến hóa vô hạn Điều này cho thấy tâm thái con người có thể chuyển đổi linh hoạt từ dạng này sang dạng khác, phản ánh sự phong phú và phức tạp của tâm lý.
Chi tiết thứ tư liên quan đến Gậy Như Ý và Cân đẩu vân của Tôn Ngộ Không, hai biểu tượng mang ý nghĩa sâu sắc Gậy Như Ý nặng 13.500 cân, con số này tương ứng với số nhịp thở trung bình của con người trong một ngày, thể hiện sự kết nối giữa sức mạnh và sự sống.
Hoàng Đế Bát Thập Nhất Nan Kinh : “Cả ngày lẫn đêm, con người ta thở 1 vạn 3 nghìn
“5 trăm nhịp” biểu thị khí độ con người, trong khi Cân đẩu vân có thể bay 108000 dặm, tương đương khoảng cách từ Đông Thổ đến Tây Thiên Điều này ngụ ý rằng, dù Linh Sơn có xa xôi, chỉ cần một niệm từ tâm con người cũng có thể đến được và đạt thành chánh quả.
Tôn Ngộ Không bị giam dưới núi Ngũ Hành trong 500 năm, nơi tượng trưng cho năm yếu tố Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ, được hình thành từ năm ngón tay của Phật Tổ Ngũ Hành thể hiện sự tương sinh - tương khắc của vạn vật trên Trái đất, cho thấy rằng sự cân bằng giữa sinh và khắc là cần thiết để tránh những tác hại nghiêm trọng Việc Tôn Ngộ Không bị giam giữ phản ánh tâm trạng dao động của con người, được kiềm chế để ngăn chặn hậu quả xấu Chỉ khi gặp Đường Tăng, Tôn Ngộ Không mới có thể thoát khỏi sự giam cầm này.
Trong hồi thứ 14 của tác phẩm, hình ảnh 6 tên cướp mang tên tương ứng với lục căn của con người đã xuất hiện, thể hiện sự sáng tạo độc đáo của tác giả Những tên cướp này bao gồm: Nhãn Khán Hỷ (Mắt nhìn mừng), Nhĩ Thính Nộ (Tai nghe giận), Tỵ Khứu Ái (Mũi ngửi thích), Thiệt Thường Tư (Lưỡi nếm nghĩ), Thân Bổn Ưu (Thân vốn lo), và Ý Kiến (Ý kiến) Ngay từ những ngày đầu đồng hành cùng Đường Tăng, Tôn Ngộ Không đã phải đối mặt với 6 nhân vật này, tạo nên những tình huống thú vị và ý nghĩa trong hành trình.
Dục, hay Ý thấy muốn, đại diện cho lục căn của con người, bao gồm nhãn căn, nhĩ căn, tỷ căn, thiệt căn, thân căn và ý căn, tương ứng với mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và tâm Hành động đánh bại sáu tên cướp của Tôn Ngộ Không tượng trưng cho việc tiêu diệt lục căn, nhấn mạnh rằng tâm phải được thanh tịnh để có thể bắt đầu hành trình thu thập chân kinh.
Trong hành trình của Đường Tăng, Tôn Ngộ Không gặp gỡ ba vị đồ đệ khác là Bát Giới, Sa Tăng và Bạch Long Mã Câu nói “Tâm viên ý mã” phản ánh mối liên kết giữa Tôn Ngộ Không và Bạch Long Mã, với Bạch Long Mã được coi là em út trong đoàn Tuy nhiên, tác giả đã cho Bạch Long gặp Đường Tăng và Ngộ Không trước, nhấn mạnh rằng để tiến xa, cần phải “tâm ý hợp nhất” Khi tâm trí xác định mục tiêu, ý chí sẽ có đích để hướng tới Việc Ngộ Không thu phục Bạch Long Mã biểu trưng cho sự hòa hợp giữa tâm và ý Chỉ cần có sự kiên định, không có thử thách nào là không thể vượt qua, giúp Đường Tăng tiến bước, thu phục dục vọng của Bát Giới, điều chỉnh bản tính của Sa Tăng, và tập trung vào con đường tu hành.
Hình ảnh những con yêu quái trong hành trình thỉnh kinh tượng trưng cho những khó khăn mà người tu hành phải đối mặt, đồng thời phản ánh ma tính bên trong con người Mỗi yêu quái là một ẩn dụ cho những ràng buộc tâm lý mà con người phải vượt qua Ví dụ, Hắc Hùng Tinh trong hồi thứ 16 đại diện cho sự tham lam và thói khoe khoang vật chất, chính những yếu tố này đã khiến Đường Tăng và Ngộ Không rơi vào tình huống bị mưu hại và bị cướp áo cà sa quý giá.
Bảy con nhện tinh tại động Bàn Ti, núi Bàn Ti, tượng trưng cho thất tình lục dục của con người, giống như một tấm lưới nhện có thể trói buộc con người Bách Nhãn Ma Quân, hay còn gọi là Quái nhiều mắt, là một nhân vật nổi bật tại Hoàng Hoa.
Trong hồi 73, hình ảnh con rết thành tinh với hàng nghìn con mắt biểu trưng cho những dục vọng vật chất mà con người dễ dàng nhận thấy.
Tiểu kết
Tôn Ngộ Không, nhân vật trung tâm của Tây du ký, được Ngô Thừa Ân khắc họa với hình ảnh độc đáo và mạnh mẽ, không ngần ngại thách thức quyền lực của các vị thần Dù là đồ đệ của Đường Tăng, Tôn Ngộ Không vẫn giữ vững bản lĩnh, khiến cả yêu quái và thần thánh phải kính nể Hành trình thỉnh kinh của thầy trò Đường Tăng không chỉ là việc tìm kiếm kinh điển mà còn là quá trình tu hành, từ bỏ những thói hư tật xấu Qua thời gian, Tôn Ngộ Không đã có sự chuyển biến rõ rệt từ một nhân vật nóng tính, bộc phát sang một người có trí tuệ và lòng từ bi, biết suy nghĩ trước sau và hướng đến việc thu phục ma quái thay vì tiêu diệt.
Tây du ký không chỉ là hành trình thu thập chân kinh và tiêu diệt yêu quái của thầy trò Đường Tăng, mà còn phản ánh con đường tu hành để hàng phục ma tính Qua câu chuyện thần thoại về việc sang Tây Thiên thỉnh kinh, tác giả khéo léo hướng dẫn người đọc cách vượt qua những điểm yếu nội tâm, từ đó tìm kiếm và khám phá giá trị nhân sinh sâu sắc.