Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa Lời mở đầu Cũng giống nh nớc xà hội chủ nghĩa trớc đây, nớc ta thực mô hình kế hoạch hoá tập trung, lấy việc mở rộng phát triển khu vùc kinh tÕ Nhµ níc bao trïm toµn bé nỊn kinh tế quốc dân làm mục tiêu cho công cải tạo xây dựng Chủ nghĩa xà hội Nhng thực tế cho thấy đà không đạt đợc kết nh mong muốn Sau chủ trơng đổi Đảng vào năm 1986, kinh tế nớc ta ®· cã sù ph¸t triĨn ®¸ng kĨ, ®êi sèng cđa ngời dân đà đợc nâng cao vật chất tinh thần, tốc độ tăng trởng tăng, ngày vào ổn định Tuy nhiên bên cạnh kết đà đạt đợc có khó khăn cần đợc giải quyết, vấn đề bách hàng đầu hoạt động hiệu doanh nghiệp Nhà nớc (DNNN) Trong điều kiện chế quản lý thay đổi, hiệu sản xuất kinh doanh trở thành yếu tố sống doanh nghiệp Doanh nghiệp Nhà nớc đà bộc lộ yếu kém, lâm vào tình trạng sa sút khủng hoảng Để đẩy nhanh trình phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, đa dạng hoá loại hình tổ chức kinh doanh, nh ®Ĩ ®ỉi míi hƯ thèng DNNN, ChÝnh phđ ®· đề nhiều phơng hớng giải pháp cổ phần hoá phận DNNN Đây giải pháp có tính chiến lợc quan trọng cần thiết nhằm thu hút thêm vốn đầu t cho sản xuất, giải vấn đề sở hữu việc làm doanh nghiệp Nhà nớc Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa Cho dến thời điểm này, trình cổ phần hoá đà đợc chặng đờng dài, đạt đợc số thành công định Tuy nhiên trình thực đà nảy sinh nhiều vớng mắc khó khăn cản trở, kết đạt đựoc so với kế hoạch đặt thấp Là sinh viên thực tập Tổng công ty Dệt May Việt Nam, nơi đà xúc tiến chủ trơng cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nớc, chọn đề tài Một số giải pháp góp phần thúc đẩy trình cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nớc thuộc Tổng công ty Dệt May Việt Nam làm chuyên đề thực tập tốt nghiệp Đề tài vào nghiên cứu trình thực cổ phần hoá Tổng công ty, nêu lên vấn đề vớng mắc nảy sinh, qua đa số ý kiến giải pháp góp phần tháo gỡ vớng mắc Chuyên đề thực tập gồm chơng: ChơngI: Những vấn đề lý luận chung cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nớc Chơng II: Thực trạng trình cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nớc Tổng công ty Dệt May Việt Nam Chơng III: Một số giải pháp nhằm thúc đẩy nhanh trình cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nớc Tổng công ty Dệt May Việt Nam Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa Chơng I Những vấn đề lý luận chung cổ phần hoá DOANH NGHIệP Nhà nớc I Thực chất cổ phần hoá DNNN Giới thiệu chung công ty cổ phần - loại hình công ty phổ biến phát triển kinh tế thị trờng Công ty cổ phần đời từ cuối kỷ XVI nớc có kinh tế thị trờng không phân biệt ý thức chế độ trị Có thể nói công ty cổ phần doanh nghiệp cổ đông góp vốn kinh doanh chịu trách nhiệm phạm vi phần vốn góp sở tự nguyện để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm thu lợi nhuận Công ty cổ phần đời không nằm ý muốn chủ quan lực lợng nào, mà trình kinh tế khách quan vì: Quá trình xà hội hoá t bản, tăng cờng tích tụ tập trung t ngày cao, diễn cách mạnh mẽ với Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa phát triển đại công nghiệp khí tự cạnh tranh chủ nghĩa t Từ công ty cổ phần trở thành mô hình tổ chức sản xuất phổ biến hầu hết nớc giới có vai trò to lớn trình phát triển kinh tế, góp phần hoàn thiện chế thị trờng Tại điều 51 chơng IV luật doanh nghiệp đợc Quốc hội nớc Cộng hoà xà héi chđ nghÜa ViƯt Nam kho¸ X, kú häp thø thông qua ngày 12/6/1999 Ngày 01/7/1999 Chủ tịch nớc ®· ký lƯnh sè 05/ L-CTN c«ng bè lt doanh nghiƯp vµ lt nµy cã hiƯu lùc tõ ngµy 01/01/2000, công ty cổ phần đợc định nghĩa nh sau: Công ty cổ phần doanh nghiệp đó: a Vốn điều lệ đợc chia thành nhiều phần gọi cổ phần b Cổ đông ngời nắm giữ cổ phần doanh nghiệp, chịu trách nhiệm nợ nghĩa vụ tài sản khác doanh nghiệp phạm vi số vốn đà góp vào doanh nghiệp c Cổ đông có quyền tự chuyển nhợng cổ phần cho ngời khác, trừ trờng hợp quy định khoản điều 55 khoản điều 58 luật d Cổ đông tổ chức, cá nhân, số lợng cổ đông tối thiểu không hạn chế tối đa Công ty cổ phần có quyền phát hành chứng khoán công chúng theo quy định pháp luật thị trờng chứng khoán Công ty cổ phần có t cách pháp nhân kể từ ngày đợc cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa Tóm lại công ty cổ phần trình kinh tế khách quan, đòi hỏi kinh tế thị trờng Quá trình hình thành phát triển công ty cổ phần cho thấy chế độ tín dụng ngân hàng đòn bẩy cho trình xà hội hoá sở hữu tạo điều kiện đời công ty cổ phần Công ty cổ phần đà đóng vai trò lịch sư hÕt søc to lín sù ph¸t triĨn cđa kinh tế thị trờng: + Công ty cổ phần sản phẩm xà hội hoá sở hữu phản ánh trình tích tụ tập trung t bản, công ty cổ phần đời đà góp phần đẩy nhanh trình tốc độ quy mô, làm xuất xí nghiệp mà với t riêng lẻ thiết lâp đợc + Công ty cổ phần kết vận động tách biệt hai mặt sở hữu thể mối quan hệ sở hữu quyền kinh doanh, cho phép mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh nhanh chóng mà không bị giới hạn tích luỹ t riêng biệt, tạo điều kiện đẩy nhanh trình xà hội hoá sản xuất để đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển nó, hệ thống ngân hàng, thị trờng chứng khoán Nhà nớc trở thành máy kinh tế hoạt động thực chức quản lý mà lâu nằm tay nhà t cá biệt + Công ty cổ phần có vai trò việc giảm bớt tổn thất bị phá sản, mở rộng tham gia cổ đông, đặc biệt ngời lao động Với đặc điểm cho phép khẳng định xu hớng phát triển loại hình công ty cổ phần kinh tế thị trờng nớc ta Điều sở cần thiết để xác lập việc tổ chức xây dựng luận khoa học nhằm phân Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa tÝch vµ thùc hiƯn viƯc chun mét sè DNNN thành công ty cổ phần 2.Thực chất cổ phần hoá Doanh nghiệp Nhà nớc Về vấn đề này, cã hai ý kiÕn kh¸c nhau: A+ ý kiÕn thø nhÊt cho r»ng : Thùc chÊt cđa cỉ phÇn hoá t nhân hoá + ý kiến thứ hai cho là: Quá trình xà hội hoá DNNN * Về ý kiến thứ nhất: Phải cổ phần hoá t nhân hoá Cổ phần hoá đà đợc nhiều nớc giới tiến hành, nhng hầu hết trình cổ phần hoá nớc xuất phát từ đờng lối kinh tế xà hội nớc, chủ yếu nguyên nhân sau: - Do thay đổi chế độ trị xà hội (nh nớc xà hội chủ nghĩa Đông âu trớc đây) dẫn đến thay đổi chế độ sở hữu t liệu sản xuất từ công hữu sang chế độ t hữu, thực chất việc cổ phần hoá DNNN phận chủ trơng t nhân hoá kinh tế - Do doanh nghiệp công (DNNN) sở hữu công cộng nên khó quản lý hiệu kinh tế thấp nên thực chủ trơng t nhân hoá (nh Anh, Pháp) - Để thu hút thêm vốn đầu t, tranh thủ công nghệ phơng pháp quản lý tiên tiến từ nguồn nớc, để xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển sản xuất nâng cao chất lợng, tăng sức cạnh tranh mở rộng thị trờng Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa Chính vậy, học giả nớc xem xét vấn đề cổ phần hoá DNNN đặt trình rộng lớn trình t nhân hoá Có hai cách hiểu t nhân hoá: T nhân hoá theo nghĩa rộng t nhân hoá theo nghĩa hẹp Liên hiệp quốc có đa định nghĩa t nhân hoá theo nghĩa rộng: T nhân hoá biến đổi tơng quan Nhà nớc thị trờng đời sèng kinh tÕ cđa mét níc theo híng u tiªn thị trờng Theo cách hiểu toàn s¸ch, lt lƯ, thĨ chÕ nh»m khun khÝch, më réng phát triển, khu vực kinh tế t nhân hay thành phần kinh tế quốc doanh, giảm bớt can thiệp trực tiếp Nhà nớc vào hoạt động kinh doanh sở, đơn vị kinh tế giành cho thị trờng vai trò điều tiết đáng kể coi biện pháp t nhân hoá Còn t nhân hoá theo nghĩa hẹp thờng để trình giảm bớt quyền sở hữu Nhà nớc tự kiểm soát Chính phủ xí nghiệp Việc thông qua nhiều biện pháp phơng hớng khác nhng phổ biến biện pháp cổ phần hoá nớc ta, chủ trơng cổ phần hoá số DNNN lại xuất phát từ đờng lối kinh tế đặc điểm kinh tế xà hội nớc ta giai đoạn nay: Xây dựng kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo chế thị trờng có quản lý Nhà nớc theo định hớng xà hội chủ nghĩa Chúng ta bố trí lại cấu kinh tế chuyển đổi chế quản lý cho phù hợp với đờng lối Đó chuyển híng chiÕn lỵc kinh tÕ x· héi cđa níc ta, đặc điểm lớn chi phối định mục đích, nội dung phơng thức cổ phần hoá DNNN Vì thực chất cổ phần hoá nớc ta nhằm cấu lại DNNN cho hợp lý hiệu quả, việc chuyển đổi sở hữu Nhà nớc thành Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa sở hữu cổ đông công ty cổ phần phơng tiện quan trọng để thực mục đích Với phân tích thấy khác cổ phần hoá nớc ta qua trình t nhân hoá níc trªn thÕ giíi nh sau : + Thùc chÊt t nhân hoá DNNN bán phần hay toàn t liệu sản xuất (tài sản) thuộc sở hữu toàn dân cho t nhân Còn cổ phần hoá nớc ta việc Nhà nớc bán phần hay toàn giá trị t liệu sản xuất (tài sản) số doanh nghiệp cho tổ chức t nhân (cổ đông gồm thành phần : Qc doanh + tËp thĨ; qc doanh + t nh©n; tËp thĨ + t nh©n; qc doanh + tËp thĨ + t nhân) tức chuyển từ sở hữu toàn dân sang sở hữu nhiều chủ, thuộc thành phần kinh tế khác nhau, gọi sở hữu hỗn hợp, không tuý t nhân hoá + Ngoài khác nêu thấy cổ phần hoá có đặc điểm việc bán DNNN bán mức độ cho t nhân (Tỷ trọng cổ phiếu phát ra) Nhà nớc định nên không sợ chủ trơng cổ phần hoá rốt t nhân hoá toàn kinh tế Nhà nớc làm định hớng xà hội chủ nghĩa + Hơn mục đích t nhân hoá tăng cờng khu vực kinh tế t nhân, cổ phần hoá nớc ta nhằm mục tiêu bố trí lại cấu kinh tế chuyển đổi cấu quản lý cho phù hợp với đờng lối xây dựng kinh tế mà Đảng Nhà nớc ta đà đề * Về ý kiến thứ hai : Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa Chúng ta hiểu xà hội hoá t liệu sản xuất thực chất công hữu hoá t liệu sản xuất dới hai hình thức: Sở hữu toàn dân sở hữu tập thẻ Còn cổ phần hoá DNNN việc chuyển tài sản từ chủ sở hữu sang nhiều chủ sở hữu, nhng xà hội hoá t liệu sản xuất vì: + Trong công ty cổ phần hình thành sở hữu hỗn hợp, nghĩa đồng sở hữu không xuất khái niệm tập thể sở hữu + Đối với DNNN, có Nhà nớc chủ sở hữu hình thức xà hội hoá cao Nhng thực cổ phần hoá thực chất Nhà nớc nhờng toàn phần quyền sở hữu cho nhiều chủ sở hữu bỏ vốn sở hữu Do khẳng định cổ phần hoá xà hội hoá DNNN hai phạm trù đồng Tóm lại: Cổ phần hoá DNNN ë níc ta vỊ thùc chÊt lµ chun tõ hình thức kinh doanh chủ với sở hữu Nhà nớc sang hình thức công ty cổ phần với nhiều chủ sở hữu (sở hữu cổ đông) nhằm cấu lại DNNN cho hợp lý hiệu quả, thơng mại hoá hoạt động doanh nghiệp (chứ theo mệnh lệnh hành chính, cắt bỏ can thiệp trực tiếp Nhà nớc vào hoạt động doanh nghiệp), luật pháp hoá tổ chức quản lý (theo luật công ty) sở nhằm nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh II.Sự cần thiết phải cổ phần hoá DNNN Vai trò trực trạng hoạt động DNNN DNNN tổ chức kinh tế Nhà nớc đầu t vốn thành lập tổ chức quản lý, hoạt động kinh doanh hoạt động công ích nhằm thực mục tiêu kinh tế xà hội Nhà nớc Sinh viên:Phạm Thị Thanh Huyền Luận văn tốt nghiệp QTKDCN&XDCB Khoa giao, đợc coi tổ chức kinh tế độc lập có t cách pháp nhân đợc tự chủ, song toàn vốn đầu t ban đầu Nhà nớc định phủ chủ sở hữu Khu vực kinh tế Nhà nớc đóng vai trò lực lợng chiến lợc nắm giữ khâu thiết yếu, an toàn cho ổn định xà hội sẵn có lực lợng bổ sung vào ngành chơng trình dự án mà nhu cầu xà hội đòi hỏi nhng sè vèn lín, vßng quay chËm, hƯ sè rđi ro cao, tỷ suất lợi nhuận thấp nên thành phần kinh tế khác không đủ sức không muốn đầu t Tính chủ đạo DNNN xuất phát từ vị trí chiến lợc có khả chi phối đến môi trờng kinh tế xà hội, dẫn dắt thành phần kinh tế khác không thiết phải kinh doanh có lợi nhuận cao hơn, DNNN không đóng vai trò định hớng mà phối đợc sách xà hội, tạo công tiến bộ, kiềm chế đợc khuynh hớng độc quyền tự phát kinh tế thị trờng nớc ta, khu vực kinh tế Nhà nớc đợc phát triển cách nhanh chóng, rộng khắp tất lĩnh vực với tỷ trọng tuyệt đối nỊn kinh tÕ, bÊt kĨ hiƯu qu¶ tÝch cùc mà mang lại Và sau sách đổi (năm 1986), kinh tế nớc ta chuyển sang kinh tế thị trờng, DNNN (khu vực xơng sống kinh tế) đà biểu nhiều nhợc điểm, kÐm hiƯu qu¶, thËm chÝ cã nhiỊu doanh nghiƯp cã nguy phá sản, điều biểu yếu tố sau: -Về vốn hoạt động phát triển: Các doanh nghiệp tình trạng thiếu vốn, dẫn đến phải ngừng sản xuất Trong hiệu sử dụng đồng vốn thấp, nguy thất thoát vốn gia tăng, số doanh nghiệp làm ăn thua lỗ tăng nhanh vòng vài năm trở lại Hiện nay, phần lớn DNNN Sinh viên:Phạm Thị Thanh HuyÒn