Lời nói đầu Dù doamh nghiệp hoạt động lĩnh vực huy động vốn nâng cao hiệu sử dụng vốn đầu t mục tiêu phấn đấu hàng đầu lâu dài doanh nghiệp Vốn kinh doanh nâng cao hiệu sử dụng vốn đóng vai trò quan trọng để mở rộng kinh doanh nâng cao hiệu kinh doanh, tăng doanh lợi doanh nghiệp Chuyển đổi kinh tế tõ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nỊn kinh tế thị trờng có quản lý nhà nớc trình chuyển đổi chế quản lý kinh tế trớc hết Nhà nớc cắt giảm nguồn vốn ngân sách cấp cho doanh nghiệp, mở rộng quyền tự chủ kinh doanh tài cho doanh nghiệp Với chế quản lý đà đem lại cho số doanh nghiệp lợi việc huy động sử dụng vốn, đồng thời đem lại số khó khăn cho doanh nghiệp việc huy động vốn, phát triển nguồn vốn nâng cao hiệu sử dụng vốn Và chiến lợc ổn định phát triển kinh tế, Đảng ta đà rõ " Chính sách tài quốc gia hớng vào việc tạo vốn sử dụng vốn có hiệu toàn xà hôị, tăng nhanh sản phẩm xà hội, thu nhập quốc dân" Vì vậy, nghiên cứu ®ång bé c¸c biƯn ph¸p ®Ĩ ph¸t triĨn ngn vèn nâng cao hiệu sử dụng vốn kinh doanh mang tÝnh cÊp thiÕt cđa mäi doanh nghiƯp, gãp phÇn nâng cao hiệu kinh doanh, đời sống cán công nhân viên doanh nghiệp nói riêng phát triển kinh tế đất nớc nói chung Xuất phát từ tình hình thực tế doanh nghiệp Việt Nam trình thực tập Công ty Tạp phẩm bảo hộ lao động dới hớng dẫn tận tình Tiến sĩ Phan Tố Uyên cán Công ty, đà lựa chọn đề tài: "Một số biện pháp nâng cao hiệu sử dụng vốn kinh doanh Công ty Tạp phẩm bảo hộ lao động" làm nội dung nghiên cứu Với phơng pháp nghiên cứu kết hợp lý luận thực tiễn, sở phân tích hoạt động tài Công ty, đề tài nhằm nêu rõ chất vai trò vốn kinh doanh kinh tế thị trờng, nguyên tắc nội dung công tác sử dụng vốn kinh doanh doanh nghiệp, đồng thời đa giải pháp nâng cao hiệu sử dụng vốn kinh doanh Công ty Tạp phẩm bảo hộ lao động Với hớng nghiên cứu nh vậy, đề tài đợc xây dựng thành chơng: Chơng I: Những vấn đề vốn hiệu sử dụng vốn kinh doanh Chơng II: Thực trạng sử dụng vốn hiệu sử dụng vốn kinh doanh Công ty Tạp phẩm bảo hộ lao động Chơng III: Một số biện pháp nâng cao hiệu sử dụng vốn kinh doanh Công ty Tạp phẩm bảo hộ lao động Do trình độ lý luận nh khả thực tế hạn chế nên vấn đề nghiên cứu chắn tránh khỏi thiếu sót Tôi mong nhận đợc bảo, đóng góp ý kiến thầy cô với bạn đọc để đề tài nghiên cứu đợc hoàn thiện Tôi xin chân thành cảm ơn Ts Phan Tố Uyên, cán phòng ban liên quan Công ty Tạp phẩm bảo hộ lao động đà hớng dẫn tận tình, tạo điều kiện giúp đỡ hoàn thành đề tài nghiên cứu Chơng I: Những vấn đề vốn hiệu sư dơng vèn kinh doanh I Kh¸i niƯm vỊ vốn phân loại vốn kinh doanh: Khái niƯm vỊ vèn kinh doanh Doanh nghiƯp lµ mét tỉ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, đợc đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật nhằm thực hoạt động kinh doanh với mục tiêu chung quan trọng doanh nghiệp lợi nhuận Quá trình kinh doanh doanh nghiệp phải gắn liền với hoạt động đồng vốn Chủ thể kinh doanh vốn mà phải biết vận động không ngừng phát triển đồng vốn NÕu g¹t bá ngn gèc bãc lét cđa CNTB công thức T-H-SX H -T K.Marx xem công thức kinh doanh: Chủ thể kinh doanh dïng vèn cđa m×nh díi h×nh thøc tiỊn tệ mua t liệu sản xuất để tiến hành trình sản xuất sản phẩm, hàng hoá theo nhu cầu thị trờng đem thành phẩm hàng hoá bán cho khách hàng thị trờng để thu đợc lợng tiền tề lớn số ban đầu bỏ Nh vậy, theo quan điểm K.Marx, vốn (t bản) giá trị đem lại giá trị thặng d, đầu vào trình sản xuất Định nghĩa mang tầm khái quát lớn, nhng bị hạn chế điều kiện khách quan lúc nên Marx đà quan niƯm chØ cã khu vùc s¶n xt vËt chÊt míi tạo giá trị thặng d cho kinh tế Cïng víi sù ph¸t triĨn cđa nỊn kinh tÕ, c¸c nhà khoa học đại diện cho trờng phái khác đà bổ sung yếu tố đợc coi lµ vèn Nỉi bËt nhÊt lµ Paul.A.Samuelson_ Nhµ kinh tế học theo trờng phái tân cổ điển đà kế thừa quan niệm trờng phái cổ điển yếu tố sản xuất để phân chia yếu tố đầu vào trình sản xuất thành phận đất đai, lao động vốn Theo ông, vốn hàng hoá đợc sản xuất để phục vụ cho trình sản xuất Sau đó, David Begg đà bổ sung thêm cho định nghĩa vốn cđa Samuelson, theo «ng vèn bao gåm cã vèn hiƯn vật (các hàng hoá dự trữ, để sản xuất hàng hoá khác) vốn tài (tiền, giấy tờ có giá trị doanh nghiệp) Nhìn chung, Samuelson Begg có quan điểm chung thống vốn đầu vào trình sản xuất kinh doanh Tuy nhiên, quan điểm cho thấy vốn bị đồng với tài sản doanh nghiệp Thực chất, vốn kinh doanh biểu tiền toàn tài sản doanh nghiệp huy động vào trình sản xuất kinh doanh nh»m mơc ®Ých sinh lêi Nh vËy, mn tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp cần phải có lợng vốn định Trong kinh tế thị trờng, vốn điều kiện tiên quyết, có ý nghĩa định tới khâu trình sản xuất kinh doanh.Vốn kinh doanh điều kiện để trì sản xuất, đổi thiết bị công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lợng sản phẩm, tăng việc làm thu nhập cho ngời lao động Từ đó, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tăng cờng khả cạnh tranh thị trờng, mở rộng xuất khẩu, nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh Vai trò vốn hoạt động sản xuất kinh doanh đợc khái quát theo sơ đồ sau: Vốn kinh doanh doanh nghiệp Dùng cho đầu tư trung dài hạn Dùng cho hoạt động khai thác Vốn yếu tố quan trọng trình sản xuất kinh doanh, đóng vai trò quan trọng phát triển kinh tế nói chung doanh nghiệp nói riêng, thể mặt sau: - Vốn kinh doanh doanh nghiệp thơng mại có vai trò định việc thành lập, hoạt động, phát triển loại hình doanh nghiệp theo luật định - Vốn đóng vai trò định mở rộng đầu t phát triển sản xuất kinh doanh, đổi quy trình công nghệ, ứng dụng tiến khoa học kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh, góp phần tăng suất lao động giảm giá thành chi phÝ cđa doanh nghiƯp - Vèn lµ mét ngn lùc quan trọng để phát huy tài ban lÃnh đạo doanh nghiệp, điều kiện thực chiến lợc, sách lợc kinh doanh, dầu nhớt bôi cho cỗ máy kinh tế vận ®éng - Vèn kinh doanh cđa doanh nghiƯp lµ u tố giá trị Nh vậy, doanh nghiệp đáp ứng ®Çy ®đ nhu vÇu vỊ vèn kinh doanh sÏ gióp cho doanh nghiệp chủ động tài chính, mở rộng sản xuất kinh doanh, tạo sức cạnh tranh Còn ngợc lại, vốn không đợc bảo tồn tăng lên chu kỳ kinh doanh vốn đà bị thiệt hại, tợng vốn Sự thiệt hại lớn dẫn đến doanh nghiệp khả toán, làm cho doanh nghiệp bị phá sản, tức vốn kinh doanh đà bị sử dụng cách lÃng phí, hiệu Tóm lại, vai trò vốn kinh doanh đà đợc K.Marx khẳng định: T Đồng thời, K.Marx nhấn mạnh: không hệ thống tồn không vợt qua suy giảm hiệu qủa t bản đứng vị trí hàng đầu t tơng lai Căn vào khái niệm vai trò vốn trên, ta thấy vốn có đặc trng sau: + Vốn đại diện cho lợng giá trị tài sản: Điều có nghĩa vốn biểu giá trị tài sản hữu hình vô hình nh: Nhà xởng, máy móc, thiết bị, đất đai, phát minh, sáng chế Với t cách tài sản tham gia vào trình sản xuất kinh doanh nhng không bị mà thu hồi đợc giá trị + Vốn vận động để sinh lời: Vốn đợc biểu tiền, nhng tiền dạng tiềm vốn, để trở thành vốn đồng tiền phải đợc đa vào hoạt động kinh doanh để sinh lời Trong trình vận động, vốn thay đổi hình thái biểu nhng điểm xuất phát điểm cuối vòng tuần hoàn phải giá trị- tiền Đồng vốn đến điểm xuất phát với giá trị lớn Đó nguyên tắc đầu t, sử dụng, bảo toàn phát triển vốn Nói cách khác, vốn kinh doanh trình tuần hoàn có giai đoạn trình tái sản xuất thờng xuyên chuyển từ dạng sang dạng khác Các giai đoạn đợc lặp lặp lại theo chu kỳ, mà sau chu kỳ vốn kinh doanh đợc đầu t nhiều Chính yếu tố đà tạo phát triển doanh nghiệp theo quy luật tái sản xuất mở rộng + Trong trình vận động vốn không tách rời chủ sở hữu: Mỗi đồng vốn có chủ sở hữu đinh, nghĩa đồng vốn vô chủ, đâu có đồng vốn vô chủ có chi tiêu, lÃng phí, hiêu vần có phân biệt quyền sở hữu quyền sử dụng vốn, hai quyền khác Tuỳ theo hình thức đầu t mà ngời sở hữu ngời sử dụng vốn đồng hay tách rời Song, dù trờng hợp nữa, ngời sở hữu vốn đợc u tiên đảm bảo quyền lợi phải đợc tôn trọng quyền sở hữu vốn Có thể nói nguyên tắc quan trọng việc huy động, quản lý sử dụng vốn Nó cho phép huy động đợc vốn nhàn rỗi dân c vào sản xuất kinh doanh, đồng thời quản lý sử dụng vốn có hiệu Nhận thức đợc đặc trng giúp doanh nghiệp tìm biện pháp để nâng cao hiệu sử dụng vốn + Vốn phải đợc tập trung tích tụ đến lợng định phát huy tác dụng: Muốn đầu t vào sản xuất kinh doanh, vốn phải đợc tập trung thành lợng đủ lớn để mua sắm máy móc thiết bị, nguyên vật liệu cho sản xuất chủ động phơng án sản xuất kinh doanh Muốn làm đợc điều đó, doanh nghiệp không khai thác tiềm vốn mình, mà phải tìm cách thu hút vốn từ nhiều nguồn khác nh phát cổ phiếu, góp vốn liên doanh liên kết + Vốn có giá trị mặt thời gian: Một đồng hôm có giá trị giá trị đồng tiền ngày hôm sau, giá trị đồng tiền chịu ảnh hởng nhiều yếu tố nh: đầu t, rủi ro, lạm phát, trị Trong chế kế hoạch hoá tập trung, vấn đề không đợc xem xét kỹ lỡng nhà nớc đà tạo ổn định đồng tiền cách giả tạo kinh tế Trong điều kiện kinh tế thị trờng cần phải xem xét yếu tố thời gian đồng vốn, ảnh hởng biến động giá thị trờng, lạm phát nên sức mua đồng tiền thời điểm khác + Vốn loai hàng hoá đặc biệt: Những ngời sẵn có vốn đa vốn vào thị trờng, ngời cần vốn vay Nghĩa ngời vay đợc quyền sư dơng vèn cđa ngê cho vay Ngêi ®i vay phải khoản tiền trả cho ngời vay Đây khoản chi phí sử dụng vốn mà ngời ®i vay ph¶i tr¶ cho ngêi cho vay, hay nãi cách khác giá quyền sử dụng vốn Khác với loại hàng hoá thông thờng khác, hàng hoá vốn bán không quyền sử hữu mà quyền sử dụng thời gian đinh Việc mua bán diễn thị trờng tài chính, giá mua bán tuân theo quan hệ cung- cầu vốn thị trờng + Trong kinh tế thị trờng, vốn không đợc biểu tiền tài sản hữu hình mà biểu giá trị tài sản vô hình nh: Vị trí địa lý kinh doanh, nhÃn hiệu thơng mại, quyền, phát minh sáng chế, bí công nghệ Cùng với phát triển kinh tế thị trờng khoa học kỹ thuật, công nghệ phát triển mạnh mẽ Điều làm cho tài sản vô hình ngày đa dạng phong phú, đóng góp phần không nhỏ việc tạo khả nằng sinh lời doanh nghiệp Từ đặc trng cho phép ta phân biệt tiền vốn : số quỹ tiền tệ khác doanh nghiệp vốn Vốn kinh doanh đợc sử dụng cho hoạt động sản xuất kinh doanh tức cho mục đích tích luỹ mục đích tiêu dùng nh số quỹ khác doanh nghiệp Vốn kinh doanh đợc ứng cho chu kỳ sản xuất kinh doanh phải đợc th chu kỳ kinh doanh kết thúc Và lại đợc øng cho chu kú tiÕp theo V× vËy, kinh doanh tiêu dùng nh số quỹ khác doanh nghiƯp MÊt vèn kinh doanh ®ång nghÜa víi nguy phá sản doanh nghiệp Ngoài ra, muốn có vốn phải có tiền song có tiền cha đà có vốn Tiền đợc coi vốn phải thoả mÃn điều kiện sau: Tiền phải đại diện cho lợng hàng hoá định, tức phải đợc đảm bảo lợng hàng hoá định có thực Tiền phải đợc tập trụng, tích tụ thành khoản định đủ sức đầu t cho dự án kinh doanh Nếu tiền rải rác, không gom thành khoản không làm đợc Khi đà đủ lợng, tiền phải vận động nhằm mục đích sinh lời Cách thức, hình thái vận động tiền phụ thuộc vào phơng thức kinh doanh Ngoài đặc trng trên, tiền có số đặc trng mang tính riêng biệt nh: + Là nguồn sáng tạo giá trị + Vừa chủ thể quản lý vừa đối tợng quản lý + Tiền ẩn ngời, phụ thuộc vào t tởng, tình cảm, môi trờng biểu tham gia vào trình sản xuất kinh doanh Phân loại vốn kinh doanh Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, cung cấp dịch vụ hay hoạt động ngành nghề gì, doanh nghiệp cần phải có lợng vốn định Số vốn kinh doanh đợc biểu dới dạng tài sản Trong hoạt động tài doanh nghiệp quản lý vốn kinh doanh sử dụng vốn kinh doanh có hiêu nội dung quan trọng nhất, có tính chất định đến mức độ tăng trởng hay suy thoái doanh nghiệp Do vậy, để nâng cao hiệu sử dụng vốn kinh doanh ta vần phải nắm đợc vốn có loại nào, đặc biệt vận động Có nhiều cách phân loại vốn kinh doanh, tuỳ theo mục tiêu nghiên cứu mà có nhiều tiêu thức phân loại vốn kinh doanh khác 2.1 Phân loại vốn góc độ pháp luật, vốn bao gồm : - Vốn pháp định: mức vốn tối thiểu phải có đẻ thành lập doanh nghiệp pháp luật quy định, đảm bảo lực kinh doanh ngành nghề loại hình sở hữu doanh nghiệp Dới mức vốn pháp định không đủ điều kiện để thành lập doanh nghiệp - Vốn điều lệ: vốn thành viên đóng góp đợc ghi vào điều lệ Công ty (doanh nghiệp) Tuỳ theo loại hình doanh nghiệp, theo ngành nghề , vốn điều lệ không đợc thấp vốn pháp định 2.2 Phân loại vốn theo nguồn hình thành: Theo cách phân loại này, vốn đợc chia thành loại sau: - Vốn đầu t ban đầu: số vốn phải có hình thành doanh nghiệp, tức số vốn cần thiết để đăng ký kinh doanh, vốn góp công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, doanh nghiệp t nhân vốn nhà nớc giao - Vốn liên doanh: vốn đóng góp bên cam kết kiên doanh với để hoạt động thơng mại dịch vụ - Vốn bổ sung: số vốn tăng thêm bổ sung từ lợi nhuận, nhà nớc bổ sung phân phối phân phối lại nguồn vốn đóng góp thành viên hoặc, bán trái phiếu - Vốn vay: khoản nợ phát sinh trình kinh doanh mà doanh nghiệp có nhiệm vụ phải toán cho tác nhân kinh tế khác nh ngân hàng, tổ chức kinh tế, phải trả nhà nớc, phải trả cho ngời bán Ngoài ra, có khoản vốn chiếm dụng lẫn đơn vị nguồn hàng, khách hàng bạn hàng