Đặng Thị Phợng Kế toán K38B LI M U Hch tốn chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm giữ vai trị quan trọng cơng tác kế tốn doanh nghiệp Vì hạch tốn chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm cách xác, đầy đủ, kịp thời tạo sở cho nhà quản lý định kinh doanh đắn Thơng qua tiêu chi phí giá thành sản phẩm nhà quản lý biết nguyên nhân gây biến động chi phí giá thành đâu từ tìm biện pháp khắc phục định nên đầu tư sản xuất loại sản phẩm để thu lợi nhuận cao cho doanh nghiệp Đồng thời góp phần tăng cường quản trị doanh nghiệp chế thị trường Để tiến hành sản xuất yếu tố khách quan nhà sản xuất bỏ yếu tố chi phí thù lao lao động, tư liệu lao động đối tượng lao động, từ hình thành phí sản xuất giá thành sản phẩm Trong cơng tác hạch tốn chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm lại nảy sinh đòi hỏi nhu cầu khác việc tổ chức quản lý, kiểm sốt chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm loại hình doanh nghiệp khác cần có hình thức phương pháp hạch toán riêng cho phù hợp với yêu cầu quản lý, từ thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp đạt hiệu kinh doanh cao Hiểu ý nghĩa chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm, thấy rõ cần thiết tầm quan trọng để đánh giá phân tích tình hình thực kế hoạch sản xuất kinh doanh giúp cho nhà lãnh đạo có biện pháp tổ chức quản lý, tổ chức sản xuất nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm tăng cường quản trị doanh nghiệp Công ty Thiết bị lạnh Long Biên doanh nghiệp sản xuất, có bề dày kinh nghiệm Sản phẩm công ty đa dạng phong phỳ c v quy Đặng Thị Phợng Kế to¸n K38B cách, chủng loại, mẫu mã chất lượng sản phẩm Doanh nghiệp xác định quy trinh hạch tốn chi phí sản xuất hồn chỉnh Tuy nhiên qua q trình thực tập cơng ty, tiếp xúc trực tiếp với cơng tác kế tốn Cơng ty, thấy tầm quan trọng chi phí sản xuất giá thành sản phẩm Em muốn hiểu thêm phần hành kế toán này, em lựa chọn đề tài: "Hồn thiện cơng tác hạch tốn chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm với việc tăng cường quản trị Công ty thiết bị lạnh Long Biên" - Trong đề tài em xin trình bày cơng tác kế tốn tính giá thành sản phẩm máy nén lạnh 2AD 150 sản xuất theo hợp đồng Nội dung chuyên đề gồm ba phần: - Phần I: Những lý luận chung tính sản phẩm doanh nghiệp sản xuất - Phần II: Thực trạng cơng tác kế tốn tính giá thành sản phẩm Công ty Thiết Bị Lạnh Long Biên - Phần III: Những ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện cơng tác kế tốn tính giá thành sản phẩm Công ty Thiết Bị Lạnh Long Biên Qua trình thực tập Cơng ty thiết bị lạnh Long Biên, giúp đỡ tận tình chú, anh chị phịng kế tốn giúp đỡ thầy giáo Phạm Quang, em hoàn thành luận văn tốt nghiệp Do hiểu biết cịn có hạn chế nên luận văn không tránh thể tránh khỏi nhiều thiết sót Em xin chân thành cảm ơn giúp đỡ thầy giáo cô chú, anh chị phịng kế tốn Cơng ty Thiết bị lạnh Long Biờn Đặng Thị Phợng Kế toán K38B PHN I NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN CỦA KẾ TỐN CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM I TỔNG QUAN VỀ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM Sự cần thiết nhiệm vụ kế tốn chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm: Hiện với chất lượng sản phẩm, giá thành sản phẩm coi mối quan tâm hàng đâù doanh nghiệp Phấn đấu hạ giá thành nâng cao chất lượng nhân tố định nâng cao hiệu sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nâng cao thu nhập người lao động Do hạch tóan chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm có vị trí vô quan trọng tronng hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Trước trọng chế kế hoạch hố tập trung xí nghiệp bao cấp toàn lâu dài, bao tiêu toàn đầu nên xí nghiệp khơng quan đến hiệu sản xuất kinh doanh, không ý đến chi phí sản xuất giá thành sản phẩm bị bóp méo báo cáo nguyên nhân mà đơn vị khơng phản ánh chi phí sản xuất giá thành sản phẩm chi phí sản xuất giá thành sản phẩm sở để xác định hiệu kinh tế quy trình sản xuất xí nghiệp kể từ chuyển sang chế thị trường, doanh nghiệp phải cạnh tranh gay gắt với thị trường để tồn phát triển, doanh nghiệp phải thực hạch toán kinh tế độc lập, tự bù đắp chi phí bảo đảm có lãi Vì hết cacá doanh nghiệp phải nắm bắt thơng tin cách xác chi phí giá thành để từ có định kinh doanh thích hợp tìm biện pháp làm giảm chi phí tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp Từ đó, điều cần thiết doanh nghiệp phải tổ chức hạch tốn chi phí sản xuất cách chớnh xỏc v tớnh Đặng Thị Phợng Kế to¸n K38B giá thành , yếu tố định việc tăng cường quản trị doanh nghiệp cơng nghiệp Kế tốn xác chi phí sản xuất phát sinh không việc tổ chức ghi chép, phản ánh cách đầy đủ trung thực mặt lượng hao phí mà việc tính tốn giá trị thực tế chi phí thời điểm phát sinh chi phí Kế tốn xác chi phí địi hỏi phải tổ chức việc ghi chép tính tốn phản ánh loại chi phí theo địa điểm phát sinh chi phí đối tượng chịu chi phí Giá thành tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp Muốn sử dụng tiêu giá thành sản phẩm vào quản lý cần thiết phải tổ chức tính đúng, tính đủ giá thành Tính giá thành tính tốn xác hạch tốn nội dung kinh tế chi phí hao phí để sản xuất sản phẩm Muốn phải xác định đối tượng tính giá thành, vận dụng phương pháp tính giá thành hợp lý giá thành tính sở số liệu kế tốn tập hợp chi phí sản xuất cách xác Tính đủ giá thành tính tốn đầy đủ hao phí bỏ tinh thần hạch toán kinh doanh Loại bỏ yếu tố bao cấp để tính đủ đầu vào theo chế độ quy định, tính đủ địi hỏi phải loại bỏ chi phí khơng liên quan đến giá thành sản phẩm loại chi phí mang tính chất tiêu cực, lãng phí khơng hợp lý, khoản thiệt hại quy trách nhiệm rõ ràng Chính từ ý nghĩa mà nhiệm vụ đặt cho cơng tác hạch tốn chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm là: - Xác định đối tượng hạch tốn chi phí sản xuất, lựa chọn phương pháp tập hợp hợp lý phân bổ chi phí sản xuất thích hợp với đặc điểm xí nghiệp, tổ chức thực tốt cơng tác tập hợp chi phí sản xuất - Xác định đối tượng tính giá thành, lựa chọn phương pháp tính giá thành thích hợp, thực tốt việc tính giá thành - Xây dựng quy tắc tập hợp chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm doanh nghiệp Quy định trình tự cơng việc, phân bổ chi phí cho đối tượng, sản phẩm, chi tiết Bản chất chi phí sản xuất phân loại chi phí sản xut Đặng Thị Phợng Kế toán K38B 2.1 Bn chất chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất doanh nghiệp biểu tiền toàn hao phí lao động vật hố lao động sống mà doanh nghiệp bỏ để tiến hành hoạt động sản xuất thời kỳ định Để tiến hành hoạt động sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp cần phải có đầy đủ yếu tố bản, là: lao động, tư liệu lao động đối tượng lao động Sự tham gia yếu tố sản xuất vào trình sản xuất doanh nghiệp có khác hình thành khoản chi phí tương ứng Ở doanh nghiệp cần phải phân biệt chi phí chi tiêu Phải chi phí chi tiêu doanh nghiệp giống nhau? Nhưng khơng hồn tồn giống Có trường hợp chi phí khơng tiêu có trường hợp chi tiêu khơng phí - Chi tiêu kỳ doanh nghiệp bao gồm: chi tiêu cho trình mua hàng, trình sản xuất kinh doanh, chi tiêu cho trình mua hàng làm tăng tài sản doanh nghiệp, chi tiêu trình sản xuất, kinh doanh làm cho khoản tiêu dùng cho trình sản xuất, kinh doanh tăng lên - Chi phí kỳ doanh nghiệp bao gồm tồn phần tài sản hao mịn tiêu dùng hết cho trình sản xuất kỳ số tiêu dùng cho q trình sản xuất tính nhập phân bổ vào chi phí kỳ, ngồi khoản chi phí phải trả (chi phí trích trước) khơng tiêu kỳ tính vào chi phí kỳ Về chất, chi phí sản xuất loại hình doanh nghiệp hoạt động loại hình khác có chung chất doanh nghiệp sản xuất doanh nghiệp hoạt động dịch vụ như: hoạt động du lịch, vận tải, bưu điện Đồng thời doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế khác như: doanh nghiệp Nhà nước, Công ty doanh nghiệp cổ phần, DNTN, DNLD chất chi phí sản xuất chúng khơng có khác Thực chất chi phí sản xuất doanh nghiệp dịch chuyển vốn doanh nghiệp bỏ vào trình sn xut kinh doanh Đặng Thị Phợng Kế toán K38B 2.2 Phân loại chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất doanh nghiệp bao gồm nhiều loại, có nội dung kinh tế khác nhau, mục đích cơng dụng chúng q trình sản xuất khác để phục vụ cho công tác quản lý chi phí sản xuất kế tốn tập hợp chi phí sản xuất tiến hành phân loại chi phí sản xuất theo tiêu thức khác 2.2.1 Phân loaị theo lĩnh vực hoạt động kinh doanh * Chi phí sản xuất, kinh doanh: bao gồm chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, tiêu thụ quản lý hành chính, quản trị kinh doanh * Chi phí hoạt động tài chính: gồm chi phí liên quan đến hoạt động vốn đầu tư tài * Chi phí bất thường: gồm chi phí ngồi dự kiến chủ quan hay khách quan mang lại Cách phân loại giúp cho việc phân định chi phí xác, phục vụ cho việc tính giá thành, xác định chi phí kết hoạt động kinh doanh đắn lập báo cáo tài nhanh chóng, kịp thời 2.2.2 Phân loại theo yếu tố chi phí: - Theo quy định hành Việt Nam, toàn chi phí chia làm yếu tố sau: - Yếu tố nguyên vật liệu: Bao gồm toàn giá trị nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ sử dụng vào sản xuất kinh doanh (loại trừ giá trị vật liệu dùng không hết nhập lại kho phế liệu thu hồi) - Yếu tố nhiên liệu, động lực sử dụng vào trình sản xuất kinh doanh kỳ - Yếu tố tiền lương khoản phụ cấp lương: Phản ánh tổng số tiền lương phụ cấp lương phải tr cho ton b cụng nhõn viờn chc Đặng Thị Phợng Kế toán K38B - Yu t BHXH, BHYT, KPCĐ: Phản ánh phần BHXH, BHYT, KPCĐ trích theo tỷ lệ quy định tính theo tổng tiền lương phụ cấp lương phải trả công nhân viên chức - Yếu tố khấu hao TSCĐ: Phản ánh tổng số khấu haoTSCĐ phải trích kỳ tất tài sản cố định sử dụng cho sản xuất kinh doanh kỳ - Yếu tố dịch vụ mua ngoài: Phản ánh toàn chi phí dịch vụ mua ngồi dùng vào sản xuất kinh doanh - Yếu tố chi phí khác tiền: Phản ánh tồn chi phí khác tiền chưa phản ánh vào yếu tố dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh kỳ Theo cách phân loại giúp ta biết cấu chi phí tính chất nguyên thuỷ chi phí, xác định mức vốn lao động cho doanh nghiệp 2.2.3 Phân loại theo khoản mục chi phí giá thành sản phẩm: Cách phân loại dựa vào công dụng chi phí mức phân bổ chi phí cho đối tượng Theo quy định hành, giá thành sản xuất Việt Nam gồm khoản mục chi phí: - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Phản ánh tồn chi phí ngun vật liệu chính, phụ, nhiên liệu tham gia trực tiếp vào việc sản xuất, chế tạo sản phẩm hay thực lao vụ, dịch vụ - Chi phí NCTT: Gồm tiền lương, phụ cấp lương khoản trích cho quỹ BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ tiền lương phát sinh - Chi phí SXC: Là chi phí phát sinh phạm vi phân xưởng sản xuất Ngoài tính tiêu giá thành tồn (giá thành đầy đủ) tiêu giá thành cịn bao gồm khoản mục chi phí quản lý doanh nghiệp chi phí bán hàng 2.2.4 Phân loại chi phí theo chức sản xuất kinh doanh: Dựa vào chức hoạt động q trình kinh doanh chi phí liên quan đến việc thực chức mà chi phớ SXKD c chia lm loi: Đặng Thị Phợng Kế toán K38B - Chi phớ thc hin chc sản xuất: Gồm chi phí phát sinh liên quan đến việc chế tạo sản phẩm hay thực lao vụ, dịch vụ phạm vi phân xưởng - Chi phí thực chức tiêu thụ: Gồm tất chi phí liên quan đến việc tiêu thụ sản phẩm, hàng hố, lao vụ - Chi phí thực chức quản lý: Gồm chi phí quản lý kinh doanh, hành chi phí chung phát sinh liên quan đến hoạt động doanh nghiệp Cách phân loại sở để xác định giá thành cơng xưởng, giá thành tồn bộ, xác định giá trị hàng tồn kho, phân biệt chi phí theo chức làm để kiểm sốt quản lý chi phí 2.2.5 Phân loại theo cách thức kết chuyển chi phí: Tồn chi phí SXKD chia thành chi phí sản phẩm chi phí thời kỳ Chi phí sản phẩm chi phí gắn liền với sản phẩm sản xuất mua, cịn chi phí thời kỳ chi phí làm giảm lợi tức kỳ đó, khơng phải phần giá trị sản phẩm sản xuất mua nên xem phí tổn cần khấu trừ từ lợi tức thời kỳ mà chúng phát sinh 2.2.6 Phân loại chi phí theo phương pháp phân bổ chi phí vào giá thành: Theo cách phân loại này, tồn chi phí sản xuất chia thành chi phí trực tiếp gián tiếp: - Chi phí trực tiếp: Là chi phí sản xuất trực tiếp có liên quan trực tiếp đến sản xuất loại sản phẩm, cơng việc định, vào số liệu, chứng từ kế toán quy nạp phân bổ trực tiếp cho loại sản phẩm Chi phí bao gồm: NVL, tiền lương BHXH cơng nhân sản xuất, chi phí dịch vụ mua ngồi, chi phí khác tiền - Chi phí gián tiếp: Là chi phí sản xuất có liên quan đến việc sản xuất nhiều loại sản phẩm khác nhau, đòi hỏi phải phân bổ gián tiếp cho đối tượng có liên quan theo tiêu thức phân b khỏc Đặng Thị Phợng Kế toán K38B Phân loại chi phí theo cách giúp cho việc xác định phương pháp kế toán tổng hợp phân bổ chi phí cho đối tượng cách đắn, hợp lý Ngồi cịn có tác dụng cho việc tính tốn giá thành kế hoạch hạch toán giá thành thực tế đơn vị sản phẩm 2.2.7 Phân loại chi phí theo quan hệ chi phí với khối lượng cơng việc, sản phẩm hồn thành: - Chi phí cố định: Là chi phí khơng thay đổi khối lượng sản phẩm sản xuất thay đổi Trong giới hạn, quy mô định chi phí độc lập khách quan với kế hoạch sản xuất doanh nghiệp - Chi phí biến đổi: Là chi phí thay đổi khối lượng sản phẩm sản xuất thay đổi chi phí NVL, CPNC Ngồi chi phí biến đổi cịn chi tiết hố thành chi phí biến đổi tỷ lệ (Chi phí khả biến tỷ lệ) chi phí khả biến không tỷ lệ (chi biến khả biến cấp bậc) Nhờ cách phân loại này, người ta đánh giá xác tính hợp lý chi phí sản xuất chi Mặt khác sở quan trọng để xác định sản lượng sản xuất xây dựng sách giá hợp lý linh hoạt doanh nghiệp hoạt động chế thị trường Giá thành sản phẩm loại giá thành 3.1 Khái niệm giá thành sản phẩm: Giá thành sản phẩm biểu tiền tồn khoản hao phí lao động sống lao động vật hố có liên quan đến khối lượng công tác, sản phẩm, lao vụ hồn thành Q trình sản xuất doanh nghiệp phải bỏ chi phí sản xuất, mặt khác kết sản xuất doanh nghiệp thu sản phẩm, cơng việc, lao vụ định hồn thành, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng xã hội Những sản phẩm, cơng việc, lao vụ hồn thành gọi chung thành phẩm cần tính giá thành Giá thành sản phẩm tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất, kết sử dụng loại tài sản, vật tư, lao động, tiền vốn trình sản xuất, giải pháp kinh t k thut m doanh Đặng Thị Phợng KÕ to¸n K38B nghiệp thực nhằm đạt mục đích sản xuất khối lượng sản phẩm nhiều với chi phí sản xuất tiết kiệm hạ giá thành Giá thành sản phẩm để tính tốn xác định hiệu kinh tế hoạt động sản xuất doanh nghiệp 3.2 Các loại giá thành sản phẩm a Xét theo thời điểm tính nguồn số liệu, giá thành chia làm loại: - Giá thành kế hoạch: Giá thành kế hoạch xác định trước bước vào kinh doanh sở giá thành thực tế kỳ trước định mức, dự tốn chi phí kỳ kế hoạch - Giá thành định mức: Cũng giá thành kế hoạch, giá thành định mức xác định trước bắt đầu sản xuất sản phẩm Tuy nhiên có điểm khác biệt giá thành định mức xây dựng sở định mức chi phí hành thời điểm định kỳ kế hoạch (thường ngày đầu tháng) nên giá thành định mức thay đổi phù hợp với thay đổi định mức chi phí đạt trình sản xuất sản phẩm - Giá thành thực tế: Là tiêu xác định sau kết thúc trình sản xuất sản phẩm sở chi phí phát sinh q trình sản xuất sản phẩm b Xét theo phạm vi phát sinh chi phí, giá thành chia làm loại: - Giá thành sản xuất (giá thành công xưởng) tiêu phản ánh tất chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất, chế tạo sản phẩm phạm vi phân xưởng sản xuất Bởi giá thành sản xuất cịn có tên gọi giá thành phân xưởng - Giá thành tiêu thụ (giá thành toàn bộ) tiêu phản ánh toàn khoản chi phí sản xuất giá thành sản phẩm phát sinh liên quan đến việc sản xuất, tiêu thụ sản phẩm (chi phí sản xuất, quản lý bán hàng) Do đó, giá thành tiêu thụ cịn gọi giá thành đầy đủ hay giá thành toàn tính theo cơng thức: