LỜI MỞ ĐẦU Trong thập kỷ qua, với sách đổi mới, chuyển kinh tế từ tập trung bao cấp sang chế thị trường, Việt nam có thay đổi kỳ diệu: Nền kinh tế tăng trưởng mạnh, sống người dân ngày phát triển Cơ chế thị trường, mặt tạo mơi trường thuận lợi, thơng thống cho doanh nghiệp tự kinh doanh Nhưng mặt khác, làm cho cạnh tranh doanh nghiệp thị trường ngày tăng, cạnh tranh môi trường kinh tế thị trường Bất doanh nghiệp tham gia vào hoạt động kinh doanh chế thị trường phải chịu tác động quy luật khách quan thị trường, có quy luật cạnh tranh Theo quy luật này, doanh nghiệp muốn tồn phát triển thị trường phải khơng ngừng nỗ lực áp dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao chất lượng sản phẩm giảm giá thành, giữ chữ tín Có vậy, doanh nghiệp thu hút khách hàng đồng thời chiến thắng đối thủ cạnh tranh thị trường Doanh nghiệp khả cạnh tranh yếu kém, không đáp ứng đòi hỏi thị trường đến làm ăn thua lỗ phá sản Bởi vậy, thời kỳ, doanh nghiệp phải vạch cho chiến lược, kế hoạch nhằm khắc phục hạn chế phát huy điểm mạnh mình, để mặt nâng cao khả cạnh tranh thị trường mặt khác để đạt mục tiêu cao lợi nhuận Với ý nghĩa sau thời gian thực tế tổng công ty EMICO , xin chọn đề tài “Một vài giải pháp nhằm nâng cao lực cạnh tranh tổng cơng ty phát triển phát truyền hình thong tin EMICO thị trường Việt nam “ làm chuyên đề tốt nghiệp Nội dung đề tài gồm: PHẦN I Lý luận cạnh tranh doanh nghiệp chế thị trường PHẦN II Thực trạng cạnh tranh lực cạnh tranh tổng công ty EMICO PHẦN III Các biện pháp nhằm nâng cao lực cạnh tranh tổng công ty EMICO Xin chân thành cảm ơn hướng dẫn nhiệt tình thạc sỹ Bùi Đức Tuân anh chị, cô tổng công ty EMICO giúp đỡ tơi hồn thành viết PHẦN I LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CẠNH TRANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP TRONG CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG I Kinh tế thị trường vấn đề cạnh tranh kinh doanh doanh nghiệp Kinh tế thị trường tính tất yếu cạnh tranh 1.1 Kinh tế thị trường Nền kinh tế coi hệ thống quan hệ kinh tế Khi quan hệ kinh tế chủ thể biểu qua mua - bán hàng hố, dịch vụ thị trường kinh tế kinh tế thị trường Kinh tế thị trường cách tổ chức kinh tế xã hội, quan hệ kinh tế cá nhân, doanh nghiệp biểu qua mua - bán hàng hoá, dịch vụ thị trường thái độ cư xử thành viên chủ thể kinh tế hướng vào việc tìm kiếm lợi ích theo dẫn dắt giá thị trường Kinh tế thị trường kinh tế mở, tạo điều kiện mơi trường thuận lợi khuyến khích doanh nghiệp cá nhân tự tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh Vì mà tạo cho kinh tế có khối lượng hàng hố dịch vụ dồi phong phú mà kinh tế tự nhiên, kinh tế huy chưa đạt Trong kinh tế thị trường, hoạt động mua bán theo giá thị trường cạnh tranh coi môi trường kinh tế thị trường Cạnh tranh buộc doanh nghiệp phải sản xuất bán hàng hố theo nhu cầu thị trường, có đảm bảo cho doanh nghiệp tồn phát triển môi trường cạnh tranh ngày gay gắt Kinh tế thị trường hệ thống tự điều chỉnh kinh tế, bảo đảm có suất, chất lượng hiệu cao; dư thừa phong phú hàng hoá; dịch vụ mở rộng coi hàng hố thị trường; động ln đổi mặt hàng, công nghệ thị trường Vì mà người ta thường gọi kinh tế thị trường thành tựu nhân loại 1.2 Tính tất yếu cạnh tranh Sự tự sản xuất kinh doanh với nhiều thành phần kinh tế tham gia nguồn gốc cạnh tranh Cạnh tranh quy luật kinh tế thị trường, môi trường để kinh tế thị trường phát triển, tồn cách khách quan Mục tiêu cao chủ thể kinh tế tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh lợi nhuận Cơ chế thị trường tạo điều kiện môi trường thuận lợi làm cho số lượng chủ thể kinh tế tham gia kinh doanh ngày phát triển Theo đó, số lượng hàng hoá sản xuất ngày tăng Bên cạnh đó, khoa học kỹ thuật ngày phát triển việc ứng dụng thành tựu vào sản xuất làm cho hàng hố ngày phong phú đa dạng, chất lượng ngày nâng cao Lúc này, quyền lựa chọn người tiêu dùng lớn Chỉ hàng hoá doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu khách hàng mong tiêu thụ tốt doanh nghiệp tồn phát triển thương trường Do tất yếu dẫn đến việc cạnh tranh chủ thể kinh tế với trở nên ngày gay gắt Cạnh tranh môi trường kinh tế thị trường đồng thời mục tiêu doanh nghiệp xuất phát từ chức cạnh tranh là: làm giá thị trường giảm xuống; buộc doanh nghiệp tối ưu hoá đầu vào sản xuất kinh doanh, không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm giảm giá thành, giữ chữ tín; Nếu khơng có cạnh tranh, doanh nghiệp khơng có động lực để ngày hồn thiện mình, cịn người tiêu dùng khơng có sản phẩm - dịch vụ với chất lượng tốt nhất, kinh tế lúc trì trệ phát triển Tóm lại, tồn cạnh tranh kinh tế thị trường tất yếu khách quan Nó sở, động lực để kinh tế thị trường phát triển Cạnh tranh dạng cạnh tranh thị trường 2.1.Cạnh tranh Sự tự sản xuất kinh doanh với nhiều thành phần kinh tế tham gia nguồn gốc cạnh tranh Cạnh tranh quy luật kinh tế thị trường, môi trường để kinh tế thị trường phát triển, tồn cách khách quan Mục tiêu cao chủ thể kinh tế tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh lợi nhuận Cơ chế thị trường tạo điều kiện môi trường thuận lợi làm cho số lượng chủ thể kinh tế tham gia kinh doanh ngày phát triển Theo đó, số lượng hàng hố sản xuất ngày tăng Bên cạnh đó, khoa học kỹ thuật ngày phát triển việc ứng dụng thành tựu vào sản xuất làm cho hàng hố ngày phong phú đa dạng, chất lượng ngày nâng cao Lúc này, quyền lựa chọn người tiêu dùng lớn Chỉ hàng hoá doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu khách hàng mong tiêu thụ tốt doanh nghiệp tồn phát triển thương trường Do tất yếu dẫn đến việc cạnh tranh chủ thể kinh tế với trở nên ngày gay gắt Cạnh tranh môi trường kinh tế thị trường đồng thời mục tiêu doanh nghiệp xuất phát từ chức cạnh tranh là: làm giá thị trường giảm xuống; buộc doanh nghiệp tối ưu hoá đầu vào sản xuất kinh doanh, không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm giảm giá thành, giữ chữ tín; Nếu khơng có cạnh tranh, doanh nghiệp khơng có động lực để ngày hồn thiện mình, cịn người tiêu dùng khơng có sản phẩm - dịch vụ với chất lượng tốt nhất, kinh tế lúc trì trệ phát triển Tóm lại, tồn cạnh tranh kinh tế thị trường tất yếu khách quan Nó sở, động lực để kinh tế thị trường phát triển 2.2 Các dạng cạnh tranh thị trường a Căn vào chủ thể kinh tế tham gia thị trường - Cạnh tranh người bán với người mua: Là cạnh tranh diễn theo quy luật mua rẻ bán đắt thị trường Người bán muốn bán sản phẩm với giá cao nhất, người mua lại muốn mua với giá thấp Giá cuối chấp nhận giá thống người mua người bán sau trình mặc - Cạnh tranh người mua với người mua: Là cạnh tranh xảy cung nhỏ cầu Khi đó, hàng hố thị trường khan hiếm, người mua sẵn sàng chấp nhận giá cao để mua thứ mà họ cần Do cung nhỏ cầu nên người bán tiếp tục nâng giá, kết cuối người bán thu lợi nhuận cao người mua phải mua hàng hoá với giá cao giá trị - Cạnh tranh người bán với người bán: Với doanh nghiệp cạnh tranh gay go liệt nhất, có ý nghĩa sống Tất doanh nghiệp muốn giành lợi cạnh tranh, chiếm lĩnh thị trường trước đối thủ Kết để đánh giá doanh nghiệp thắng cạnh tranh việc tăng doanh số tiêu thụ, tăng thị phần Cùng với việc tăng lợi nhuận, mở rộng sản xuất b Căn vào mức độ cạnh tranh thị trường - Cạnh tranh hoàn hảo: Là cạnh tranh thị trường có nhiều người bán nhiều người mua độc lập với nhau, sản phẩm đồng Doanh nghiệp cạnh tranh hồn hảo bán tất sản phẩm mức giá thịnh hành thị trường Nếu doanh nghiệp đặt giá cao doanh nghiệp khơng bán người tiêu dùng mua người khác Theo nghĩa doanh nghiệp cạnh tranh hồn hảo khơng có sức mạnh thị trường, tức khơng có khả kiểm sốt thị trường sản phẩm bán Sản lượng doanh nghiệp nhỏ so với cung thị trường, doanh nghiệp khơng có ảnh hưởng đáng kể đến tổng sản lượng giá thị trường Trong cạnh tranh hồn hảo khơng có cạnh tranh phi giá Do sách doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất tăng cường dịch vụ sau bán hàng Các tin tức thị trường, giá người mua người bán nắm rõ, điều kiện tham gia rút khỏi thị trường dễ dàng - Thị trường cạnh tranh độc quyền: Là cạnh tranh diễn thị trường mà có số người mua (độc quyền mua) số người bán số sản phẩm Họ kiểm sốt gần tồn hàng hố bán thị trường Nhà độc quyền hồn tồn định đoạt giá số lượng bán Tuy nhiên, điều khơng có nghĩa độc quyền có tự hồn tồn tuỳ theo đặc điểm tiêu dùng sản phẩm chế quản lý Nhà nước mà nhà độc quyền định giá cao hay thấp để thu lợi nhuận tối đa Trong thị trường độc quyền, nhà độc quyền thường sử dụng hình thức cạnh tranh phi quảng cáo, phân biệt sản phẩm để thu hút thêm khách hàng Trong thị trường độc quyền việc gia nhập thị trường khó khăn c Xét theo phạm vi kinh tế - Cạnh tranh nội ngành: Là cạnh tranh doanh nghiệp sản xuất hay tiêu thụ loại hàng hố hay dịch vụ Trong cạnh tranh này, doanh nghiệp thơn tính lẫn Những doanh nghiệp chiến thắng mở rộng phạm vi hoạt động thị trường Những doanh nghiệp thua phải thu hẹp phạm vi hoạt động kinh doanh chí bị phá sản - Cạnh tranh ngành: Là cạnh tranh doanh nghiệp ngành kinh tế khác nhằm thu lợi nhuận có tỷ suất lợi nhuận cao so với vốn đầu tư bỏ đầu tư vào ngành khác Sự cạnh tranh ngành dẫn đến doanh nghiệp kinh doanh từ ngành có tỷ suất lợi nhuận thấp chuyển sang kinh doanh ngành có tỷ suất lợi nhuận cao II Năng lực cạnh tranh doanh nghiệp Khái niệm lực cạnh tranh doanh nghiệp Trong kinh tế thị trường cạnh tranh tồn tất yếu Khi hàng hoá đem rao bán thị trường, phải đối mặt với cạnh tranh hàng hoá hãng khác sản xuất Sự cạnh tranh diễn vô khắc nghiệt định tới khả tiêu thụ sản phẩm Lúc hàng hố có chất lượng tốt, giá hợp lý, phù hợp với nhu cầu người tiêu dùng người tiêu dùng chấp nhận ta nói hàng hố có khả cạnh tranh so với sản phẩm khác Tuy nhiên thực tế có nhiều quan niệm khác khả cạnh tranh hàng hoá Fatchams cho rằng: “ khả cạnh tranh hàng hoá khả sản xuất với chi phí biến đổi trung bình thấp giá thị trường“ Ranall lại cho rằng: “ khả cạnh tranh hàng hoá khả giành trì thị phần thị trường với lợi nhuận định“ Một quan niệm khác lại cho rằng: “ khả cạnh tranh hàng hoá khả sản xuất theo yêu cầu thị trường, đồng thời trì thu nhập thực tế mình” Diễn đàn cao cấp cạnh tranh công nghiệp tổ chức hợp tác phát triển kinh tế (OECD) chọn định nghĩa: “ khả doanh nghiệp, ngành, quốc gia việc tạo việc làm thu nhập cao điều kiện cạnh tranh quốc tế” Có thể thấy quan niệm xuất phát từ góc độ khác nói vấn đề chiếm lĩnh thị trường có lợi nhuận, ta hiểu khả cạnh tranh lực nắm vững thị phần định với mức độ hiệu chấp nhận Các nhân tố ảnh hưởng đến lực cạnh tranh doanh nghiệp 2.1.Các nhân tố bên a Các yếu tố thuộc môi trường kinh tế Môi trường kinh tế bao bồm yếu tố ảnh hưởng đến sức mua cấu chi tiêu người tiêu dùng Đó yếu tố tốc độ tăng trưởng kinh tế, thu nhập bình quân người dân, tỷ lệ lạm phát, lãi suất ngân hàng Các yếu tố thuộc môi trường kinh tế tác động đến sức mua nhu cầu người tiêu dùng, mà nhu cầu người tiêu dùng lại yếu tố chi phối việc doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng hố ? dịch vụ gì? Vì mà yếu tố thuộc môi trường kinh tế tác động đến khả cạnh tranh doanh nghiệp Một quốc gia có kinh tế phát triển, thu nhập bình quân đầu người cao khả chi tiêu địi hỏi chất lượng hàng hố dịch vụ người tiêu dùng cao Khi doanh nghiệp cung cấp hàng hố dịch vụ có chất lượng cao, thoả mãn tốt địi hỏi khách hàng có lợi cạnh tranh lớn thị trường b Mơi trường trị Mơi trường trị bao gồm hệ thống luật pháp sách Nhà nước Nó phản ánh tác động can thiệp chủ thể quản lý vĩ mô tới hoạt động kinh doanh cạnh tranh doanh nghiệp Hệ thống luật pháp sách Nhà nước có tác động lớn tới hoạt động sản xuất kinh doanh cạnh tranh doanh nghiệp Đó là: Các qui định chất lượng sản phẩm, qui định bảo vệ môi trường sản xuất, qui định thuế, qui định giá, sách bảo hộ Các qui định cạnh tranh như: quảng cáo khơng nói xấu sản phẩm hay nhãn hiệu đối thủ cạnh tranh, biển quảng cáo không đè lên biển hiệu đối thủ ; Với công ty 100% vốn nước ngồi cơng ty Electrolux Việt nam luật pháp sách Nhà nước Việt nam luật đầu tư nước ngoài, luật thuế xuất nhập khẩu, sách phát triển thành phần kinh tế có ảnh hưởng lớn tới khả cạnh tranh doanh nghiệp thị trường c Các yếu tố thuộc môi trường văn hố Đó yếu tố tập quán, truyền thống, chuẩn mực hành vi, thói quen tiêu dùng người dân Văn hoá vấn đề khó nhận hiểu thấu đáo, tồn khắp nơi thường xuyên tới hoạt động kinh doanh khả cạnh tranh doanh nghiệp Đặc biệt doanh nghiệp hoạt động thị trường nước ngồi Văn hố ảnh hưởng tới sở thích, tới phong cách sống, tới quan niệm thẩm mỹ người tiêu dùng Một sản phẩm tiêu thụ tốt thị trường bán thị trường khác khả cạnh tranh lại khơng phù hợp với đặc tính văn hố thị trường Có thể lấy ví dụ: Một số hãng máy giặt châu âu thâm nhập thị trường Nhật bản, sản phẩm họ độ ồn giặt cao nên lượng tiêu thụ Nguyên nhân nhà truyền thống người Nhật sử dụng vách ngăn giấy nên không chịu độ ồn, đặc điểm lại không