LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận án cơng trình nghiên cứu tác giả Các tài liệu số liệu luận án trung thực, khách quan, khoa học có nguồn gốc rõ ràng, khơng trùng lặp với cơng trình khoa học công bố TÁC GIẢ LUẬN ÁN MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU Chương TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CĨ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1 Các cơng trình nghiên cứu tiêu biểu nước liên quan đến đề tài luận án Các cơng trình nghiên cứu tiêu biểu nước liên quan đến đề tài luận án Giá trị cơng trình khoa học tổng quan vấn đề luận án tập trung nghiên cứu Chương NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ ĐỐI NGOẠI QUỐC PHÒNG CỦA HẢI QUÂN NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG BẢO VỆ CHỦ QUYỀN BIỂN, ĐẢO Bảo vệ chủ quyền biển, đảo đối ngoại quốc phòng Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo 2 Nội dung biểu yếu tố quy định thực vai trò đối ngoại quốc phòng Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo Chương THỰC TRẠNG THỰC HIỆN VAI TRÒ ĐỐI NGOẠI QUỐC PHÒNG CỦA HẢI QUÂN NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG BẢO VỆ CHỦ QUYỀN BIỂN, ĐẢO VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA HIỆN NAY Thành tựu hạn chế thực vai trò đối ngoại quốc phòng Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo Nguyên nhân vấn đề đặt thực vai trò đối ngoại quốc phòng Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo Chương YÊU CẦU, GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ ĐỐI NGOẠI QUỐC PHÒNG CỦA HẢI QUÂN NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG BẢO VỆ CHỦ QUYỀN BIỂN, ĐẢO HIỆN NAY Yêu cầu phát huy vai trò đối ngoại quốc phòng Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo Giải pháp phát huy vai trò đối ngoại quốc phòng Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo KẾT LUẬN DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CƠNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐỀN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Trang 9 14 27 33 33 60 82 82 108 130 130 139 176 178 179 PHỤ LỤC 193 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ST Chữ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt T ADMM ASEAN Defence Ministers Hội nghị Bộ trưởng Meeting Quốc phòng nước ASEAN ADMM+ ASEAN Defence Ministers Hội nghị Bộ trưởng Meeting Plus Quốc phòng nước ASEAN mở rộng ANCM ASEAN Navy Meeting ASEAN quân ASEAN Association of South - East Hiệp hội quốc gia Asian Nations COC Đông Nam Á Code of Conduct in the Bộ Quy tắc ứng xử South China Sea CUES Conde for DOC Biển Đông Unplandnned Bộ Quy tắc cho Encounters at Sea Chiefs’ Hội nghị Tư lệnh Hải gặp bất ngờ biển Declaration on Conduct of Tuyên bố cách ứng xử Parties in the South China Sea bên Biển Đông UNCLOS United Nantions Convention Công ước Liên Hợp on Law of the See 10 WPNS Western Seminar Pacific Quốc Luật biển Navay Hội thảo Hải quân Tây Thái Bình Dương 11 BTLHQ Bộ Tư lệnh Hải quân 12 CQBĐ Chủ quyền biển, đảo 13 ĐNQP Đối ngoại quốc phòng 14 QCHQ Quân chủng Hải quân 15 QĐND Quân đội nhân dân 16 XHCN Xã hội chủ nghĩa MỞ ĐẦU Lý lựa chọn đề tài luận án Biển, đảo phận hợp thành lãnh thổ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa Bảo vệ CQBĐ nhiệm vụ chiến lược, trọng yếu, thường xuyên hệ thống trị, tồn dân tồn qn ta Nhiệm vụ bảo vệ CQBĐ yêu cầu phải phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại với nội dung, phương thức phù hợp; đó, đối ngoại nói chung, ĐNQP nói riêng có tầm quan trọng đặc biệt, vừa nhiệm vụ, vừa phương thức bảo vệ CQBĐ từ sớm, từ xa biện pháp hịa bình Đối ngoại quốc phòng Việt Nam trụ cột quan trọng đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước đối ngoại nhân dân nhằm thực thắng lợi đường lối, sách đối ngoại Đảng, Nhà nước lĩnh vực quân sự, quốc phòng; xây dựng lòng tin, thiết lập xây dựng mối quan hệ quốc phòng với tất nước sở bình đẳng, tơn trọng lẫn nhau, góp phần tạo dựng mơi trường hịa bình ổn định để phát triển đất nước, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa Đối ngoại quốc phòng Hải quân nhân dân Việt Nam phận ĐNQP Việt Nam, gồm tổng thể hoạt động Hải quân nhân dân Việt Nam tham mưu, phối hợp tổ chức thực đường lối, sách ĐNQP Đảng, Nhà nước Quân đội theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền giao, góp phần củng cố xây dựng quốc phịng toàn dân vững mạnh, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, tồn vẹn lãnh thổ, giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định biển để xây dựng phát triển đất nước, thực thắng lợi nghiệp bảo vệ CQBĐ Tổ quốc Trong năm qua, thực đường lối đối ngoại Đảng Nhà nước, Nghị số 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 Bộ Chính trị Hội nhập quốc tế, Nghị định số 22/2016NĐ-CP ngày 31/3/2016 Chính phủ quy định ĐNQP, Nghị số 806NQ/QUTW ngày 31/12/2013 Quân ủy Trung ương hội nhập quốc tế ĐNQP đến năm 2020 năm Dưới đạo Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng Bộ Tư lệnh, ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam góp phần quan trọng tuyên truyền đường lối Đảng, sách, pháp luật Nhà nước bảo vệ CQBĐ, giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định để phát triển kinh tế biển, xây dựng QCHQ cách mạng, quy, tinh nhuệ, đại, bảo vệ vững CQBĐ Tổ quốc Tuy nhiên, thực tiễn thực vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ tồn hạn chế định như: việc tuyên truyền đường lối Đảng, sách pháp luật Nhà nước biển, đảo bảo vệ CQBĐ thơng qua hoạt động ĐNQP có mặt, nội dung hạn chế; nhận thức phận cán bộ, chiến sỹ QCHQ vị trí, vai trò ĐNQP chưa thật đầy đủ; tổ chức biên chế, sở vật chất, kinh phí hoạt động, lực chun mơn, trình độ ngoại ngữ đội ngũ làm cơng tác ĐNQP QCHQ cịn nhiều bất cập, chưa thực đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ CQBĐ Hải quân nhân dân Việt Nam tình hình Hiện nay, tình hình an ninh Biển Đông đứng trước thách thức lớn, tiềm ẩn nguy xung đột Đại hội lần thứ XIII Đảng nhận định: “Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo diễn căng thẳng, phức tạp, liệt hơn” [45, tr 107] Tình hình đặt yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách phải bảo vệ vững CQBĐ Tổ quốc Yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách khách quan đòi hỏi Hải quân nhân dân Việt Nam phải xây dựng vững mạnh theo hướng cách mạng, quy, tinh nhuệ, đại, phải thực lực lượng nòng cốt, trực tiếp bảo vệ vững CQBĐ; đồng thời, đòi hỏi phải phát huy tốt vai trò ĐNQP để tạo nên sức mạnh tổng hợp, bảo vệ vững CQBĐ Tổ quốc tình Việc nghiên cứu vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ nay, góc độ tiếp cận chuyên ngành chủ nghĩa xã hội khoa học để rõ việc thực đường lối, sách ĐNQP Đảng, Nhà nước, Quân đội thực trạng thực vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ thời gian qua Từ đó, đề xuất yêu cầu, giải pháp nhằm phát huy vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ Vì vậy, đề tài luận án lựa chọn: “Vai trò đối ngoại quốc phòng Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo nay” vấn đề mang tính cấp thiết, có ý nghĩa lý luận thực tiễn Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Từ luận giải vấn đề lý luận thực tiễn vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ, đề xuất yêu cầu, giải pháp nhằm phát huy vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ Nhiệm vụ nghiên cứu Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án, rút giá trị xác định vấn đề luận án cần tập trung nghiên cứu Làm rõ nội dung biểu yếu tố quy định đến thực vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ Phân tích đánh giá thực trạng thực vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ thời gian qua, nguyên nhân vấn đề đặt từ thực trạng cần giải Đề xuất yêu cầu, giải pháp phát huy vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Nghiên cứu vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ Tổ quốc nội dung chủ yếu: trực tiếp thực công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại bảo vệ CQBĐ; góp phần xây dựng, củng cố tăng cường tiềm lực quốc phòng, trận quốc phịng tồn dân biển, tạo sức mạnh tổng hợp bảo vệ CQBĐ; tăng cường hợp tác quốc phòng với hải quân nước khu vực giới, tạo mơi trường hịa bình, ổn định biển, nâng cao vị thế, uy tín đất nước, quân đội Hải quân nhân dân Việt Nam trường quốc tế; xây dựng QCHQ cách mạng, quy, tinh nhuệ, đại đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững CQBĐ tình hình Về khơng gian: Phạm vi toàn QCHQ, tập trung vào hoạt động ĐNQP BTLHQ quan, đơn vị hải quân, đồng thời tham chiếu số liệu đánh giá Cục Đối ngoại, Bộ Quốc phòng Về thời gian: Các tư liệu, số liệu phục vụ nghiên cứu, khảo sát đề tài luận án từ năm 2013 đến (Khi có Nghị số 22NQ/TW ngày 10/4/2013 Bộ Chính trị hội nhập quốc tế Nghị số 806 NQ/QUTW ngày 31/12/2013 Quân ủy Trung ương hội nhập quốc tế đối ngoại quốc phòng đến năm 2020 năm tiếp theo) Cơ sở lý luận, thực tiễn phương pháp nghiên cứu Cơ sở lý luận Luận án nghiên cứu dựa sở quan điểm chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, sách Đảng quốc phịng, an ninh, đối ngoại bảo vệ Tổ quốc Cơ sở thực tiễn Hoạt động ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam năm qua báo cáo tổng kết Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Đảng ủy, BTLHQ, Cục Chính trị Hải qn, Phịng Đối ngoại Hải quân Bộ Tư lệnh vùng hải quân, kết hợp với kết điều tra, khảo sát tác giả quan, đơn vị Quân chủng Hải quân Phương pháp nghiên cứu Ngoài phương pháp luận vật biện chứng vật lịch sử, luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành, tập trung vào phương pháp: lơgíc lịch sử; phân tích tổng hợp; hệ thống lý thuyết, thống kê, so sánh điều tra khảo sát trực tiếp tác giả, cụ thể: Phương pháp luận vật biện chứng vật lịch sử sử dụng toàn nội dung luận án Phương pháp lơgíc lịch sử sử dụng nhiều nội dung luận án chủ yếu luận giải quan niệm, đặc điểm, nội dung biểu yếu tố quy định thực vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo Phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống cấu trúc, thống kê, so sánh sử dụng xuyên suốt từ hình thành ý tưởng đề tài hoàn thành mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu luận án Phương pháp điều tra: sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến sĩ quan hạ sĩ quan binh sĩ ngũ Đơn vị điều tra: Phòng Đối ngoại, Bộ Tham mưu Hải quân, Lữ đoàn 170 Vùng Hải quân; Lữ đoàn 162, 146, 957 Vùng Hải quân; Lữ đoàn 175 Vùng Hải quân; Lữ đoàn 175 Vùng Hải quân; Học viện Hải quân Nhà máy X52 để khảo sát điều tra nhằm đánh giá thực trạng thực vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ Những đóng góp luận án Luận giải làm sáng tỏ bổ sung vấn đề lý luận quan niệm, đặc điểm, nội dung biểu yếu tố quy định thực vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo Rút vấn đề tồn từ thực trạng thực vai trò ĐNPQ Hải quân, đề xuất giải pháp phát huy vai trò ĐNQP Hải quân nhân dân Việt Nam bảo vệ CQBĐ