3 MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU Chương TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1 Các cơng trình khoa học nước liên quan đến đề tài luận án 1.2 Các cơng trình khoa học nước liên quan đến đề tài luận án 1.3 Giá trị cơng trình khoa học tổng quan vấn đề luận án tập trung nghiên cứu Chương NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƯỞNG VÀ ĐỔI MỚI CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƯỞNG Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 2.1 Các trung đoàn binh công tác thi đua, khen thưởng trung đoàn binh Quân đội nhân dân Việt Nam 2.2 Quan niệm, vấn đề có tính ngun tắc đổi công tác thi đua, khen thưởng trung đoàn binh Quân đội nhân dân Việt Nam Chương THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƯỞNG VÀ MỘT SỐ KINH NGHIỆM TIẾN HÀNH CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƯỞNG Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 3.1 Thực trạng công tác thi đua, khen thưởng trung đoàn binh Quân đội nhân dân Việt Nam 3.2 Nguyên nhân thực trạng số kinh nghiệm tiến hành công tác thi đua, khen thưởng trung đoàn binh Quân đội nhân dân Việt Nam Chương YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƯỞNG Ở CÁC TRUNG ĐOÀN BỘ BINH TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY 4.1 Những yếu tố tác động yêu cầu đổi công tác thi đua, khen thưởng trung đoàn binh Quân đội nhân dân Việt Nam 4.2 Những giải pháp đổi công tác thi đua, khen thưởng trung đoàn binh Quân đội nhân dân Việt Nam KẾT LUẬN DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIÁ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC Trang 10 10 18 28 33 33 62 79 79 104 119 119 130 169 171 172 187 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt Điển hình tiên tiến ĐHTT Hạ sĩ quan, binh sĩ HSQ, BS Quân đội nhân dân Việt Nam QĐNDVN Quân nhân chuyên nghiệp QNCN Sẵn sàng chiến đấu SSCĐ Thi đua, khen thưởng TĐ, KT Thi đua thắng TĐQT Trung đoàn binh TĐBB Vững mạnh toàn diện VMTD 10 Xã hội chủ nghĩa XHCN MỞ ĐẦU Lý lựa chọn đề tài luận án Thi đua, khen thưởng (TĐ, KT) động lực phát triển; biện pháp quan trọng thúc đẩy cá nhân, tổ chức xã hội hăng hái, nỗ lực phấn đấu không ngừng học tập, lao động công tác Công tác TĐ, KT phận quan trọng hoạt động lãnh đạo Đảng, quản lý Nhà nước đoàn thể cách mạng nhằm tổ chức, tập hợp, vận động quần chúng, khơi dậy tinh thần yêu nước, khát vọng cống hiến, tính tích cực, tự giác, động, sáng tạo thực nhiệm vụ xây dựng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN) Trong Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN), công tác TĐ, KT nội dung công tác tư tưởng; biện pháp quan trọng lãnh đạo, huy cấp nhằm tạo động lực, thúc đẩy toàn quân thực thắng lợi nhiệm vụ giao, góp phần xây dựng, hồn thiện phẩm chất, lực người quân nhân cách mạng, xây dựng tổ chức đảng sạch, vững mạnh tiêu biểu, quan, đơn vị vững mạnh toàn diện (VMTD) Các trung đoàn binh (TĐBB) QĐNDVN lực lượng nòng cốt thực nhiệm vụ sư đoàn, quân khu, quân đoàn, nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) chiến đấu Chất lượng thực nhiệm vụ, kết huấn luyện, SSCĐ TĐBB trực tiếp ảnh hưởng đến sức mạnh chiến đấu, trình độ, khả SSCĐ sư đồn binh Hiện nay, cơng tác TĐ, KT TĐBB tiến hành thường xuyên, liên tục, gắn với mặt công tác, với nhiệm vụ nhiệm vụ khó khăn, phức tạp có tham gia đơng đảo tổ chức, lực lượng ngồi đơn vị Cơng tác TĐ, KT TĐBB có ý nghĩa, vai trị quan trọng, góp phần tập hợp, cổ vũ, động viên, khơi dậy khát vọng cống hiến cá nhân, tập thể, đem hết tài năng, trí tuệ, sức lực, hăng hái thực thắng lợi nhiệm vụ trị nhiệm vụ khác TĐBB, góp phần xây dựng tổ chức đảng sạch, vững mạnh tiêu biểu, đơn vị VMTD, tổ chức quần chúng, hội đồng quân nhân vững mạnh xuất sắc Những năm qua, nhận thức vai trò, tầm quan trọng công tác TĐ, KT, đa số chủ thể, lực lượng TĐBB nêu cao vai trò, trách nhiệm xác định chủ trương, biện pháp lãnh đạo, đạo tổ chức thực công tác TĐ, KT; nội dung, hình thức, biện pháp công tác TĐ, KT TĐBB triển khai thực chặt chẽ, bám sát với thực tiễn nhiệm vụ bước đầu mang lại hiệu quả; kết công TĐ, KT ngày nâng lên, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng thực nhiệm vụ cá nhân, tổ chức, xây dựng tổ chức đảng sạch, vững mạnh tiêu biểu, đơn vị VMTD Tuy nhiên, việc thực công tác TĐ, KT TĐBB bộc lộ số hạn chế, bất cập: số cấp ủy, cán cấp hội đồng (tổ) thi đua - khen thưởng TĐBB nhận thức có mặt cịn chưa đầy đủ, trách nhiệm lãnh đạo, đạo, tham mưu, đề xuất tổ chức thực công tác TĐ, KT có thời điểm chưa cao; số nội dung, hình thức, biện pháp cơng tác TĐ, KT triển khai thực đơn điệu, sơ cứng, có lúc chưa sát với thực tiễn nhiệm vụ đối tượng; kết công tác TĐ, KT gắn với việc hoàn thành nhiệm vụ số cá nhân, tổ chức TĐBB có thời điểm chưa thật vững Hiện nay, thành tựu to lớn nghiệp đổi đất nước yêu cầu thực thắng lợi mục tiêu Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII Đảng đặt nhiều vấn đề đổi công tác TĐ, KT phong trào thi đua yêu nước Trước phát triển mạnh mẽ Cuộc mạng công nghiệp lần thứ tư; mối đe dọa an ninh phi truyền thống tiêu cực mặt trái chế kinh tế thị trường, chống phá lực thù địch tác động đến lĩnh vực đời sống xã hội, có cơng tác TĐ, KT Bên cạnh đó, bệnh “thành tích”, che dấu khuyết điểm, thổi phồng thành tích, “đánh bóng” tên tuổi; thích đề cao, ca ngợi; “chạy thành tích”, “chạy khen thưởng”, “chạy danh hiệu” cán bộ, đảng viên tổ chức có nguy bùng phát làm ảnh hưởng đến vai trị, ý nghĩa cơng tác TĐ, KT Trong năm tới, trước yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng QĐNDVN cách mạng, quy, tinh nhuệ, bước đại, số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên đại; trước phát triển phương hướng, nhiệm vụ công tác TĐ, KT phong trào thi đua Quyết thắng (TĐQT) toàn quân nhiệm vụ TĐBB, đòi hỏi cần phải đổi mạnh mẽ công tác TĐ, KT để góp phần tập hợp, cổ vũ, động viên, khơi dậy khát vọng cống hiến sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp (QNCN) hạ sĩ quan, binh sĩ (HSQ, BS) TĐBB, không ngừng nỗ lực phấn đấu, vượt qua khó khăn, gian khổ, hồn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần xây dựng tổ chức đảng sạch, vững mạnh tiêu biểu, đơn vị VMTD Từ lý trên, tác giả lựa chọn vấn đề “Đổi công tác thi đua, khen thưởng trung đoàn binh Quân đội nhân dân Việt Nam nay” làm đề tài luận án tiến sĩ Khoa học Chính trị, chuyên ngành Xây dựng Đảng Chính quyền Nhà nước Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu, làm rõ vấn đề lý luận, thực tiễn công tác TĐ, KT đổi công tác TĐ, KT TĐBB; đề xuất giải pháp đổi công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Nhiệm vụ nghiên cứu Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án; khát quát giá trị cơng trình khoa học tổng quan xác định vấn đề luận án tập trung nghiên cứu Nghiên cứu, làm rõ vấn đề lý luận, thực tiễn công tác TĐ, KT đổi công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Đánh giá thực trạng công tác TĐ, KT; xác định nguyên nhân rút số kinh nghiệm tiến hành công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Xác định yêu cầu đề xuất giải pháp đổi công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Phạm vi nghiên cứu Luận án tập trung nghiên cứu vấn đề lý luận, thực tiễn công tác TĐ, KT đổi công tác TĐ, KT TĐBB đủ quân thuộc sư đoàn binh QĐNDVN Tập trung điều tra, khảo sát TĐBB thuộc Sư đoàn binh 3, Quân khu 1; Sư đoàn binh 395, Quân khu 3; Sư đoàn binh 2, Quân khu 5; Sư đoàn binh 5, Quân khu 7; Sư đoàn binh 330, Quân khu 9; Sư đoàn binh 312, Quân đoàn 1; Sư đoàn binh 325, Quân đoàn 2; Sư đoàn binh 9, Quân đoàn Các tư liệu, số liệu điều tra, khảo sát phục vụ nghiên cứu luận án chủ yếu từ năm 2015 đến Cơ sở lý luận, thực tiễn phương pháp nghiên cứu Cơ sở lý luận Hệ thống quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin thi đua XHCN, tư tưởng Hồ Chí Minh thi đua quốc khen thưởng; pháp luật Nhà nước TĐ, KT; đường lối, quan điểm Đảng Cộng sản Việt Nam xây dựng, chỉnh đốn Đảng; xây dựng QĐNDVN; cơng tác đảng, cơng tác trị, trực tiếp công tác tư tưởng, công tác TĐ, KT Quân đội Cơ sở thực tiễn Hiện thực công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN; kế thừa có chọn lọc kết nghiên cứu số cơng trình khoa học có liên quan; tư liệu, số liệu, báo cáo sơ kết, tổng kết CTĐ, CTCT cơng tác TĐ, KT sư đồn, quân khu, quân đoàn toàn quân; kết điều tra, khảo sát thực tế tác giả TĐBB QĐNDVN Phương pháp nghiên cứu Trên sở phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lênin, luận án sử dụng tổng hợp phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành liên ngành; trọng kết hợp phương pháp: Phân tích tổng hợp, lơgíc lịch sử, thống kê so sánh, điều tra xã hội học, tổng kết thực tiễn phương pháp chuyên gia Những đóng góp luận án Xây dựng làm rõ quan niệm, nội dung, hình thức, biện pháp đổi cơng tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Rút số kinh nghiệm tiến hành công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Đề xuất số nội dung, biện pháp cụ thể, có tính khả thi giải pháp đổi công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Ý nghĩa lý luận, thực tiễn luận án Kết nghiên cứu luận án góp phần làm sâu sắc thêm vấn đề lý luận, thực tiễn công tác TĐ, KT đổi công tác TĐ, KT TĐBB QĐNDVN Góp phần cung cấp thêm luận khoa học phục vụ cấp ủy, tổ chức đảng, cán chủ trì, quan chức TĐBB lãnh đạo, đạo đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu công tác TĐ, KT Luận án dùng làm tài liệu tham khảo nghiên cứu giảng dạy, học tập môn CTĐ, CTCT học viện, trường sĩ quan QĐNDVN Kết cấu luận án Luận án gồm: Mở đầu, chương (9 tiết), kết luận, danh mục cơng trình khoa học của tác giả cơng bố liên quan đến đề tài luận án, danh mục tài liệu tham khảo phụ lục Chương TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1 Các cơng trình khoa học nước liên quan đến đề tài luận án 10 1.1.1 Các cơng trình khoa học thi đua, khen thưởng X.I Xu-rơ-ni-tren-cô (1982), Hoạt động tư tưởng Đảng Cộng sản Liên Xơ [174] Trong sách, tác giả có nhiều viết khẳng định vai trò thi đua ĐHTT xây dựng XHCN Đồng thời, tác giả làm rõ vai trò, cần thiết tổ chức đảng lãnh đạo phong trào thi đua XHCN Tác giả rõ số kết tổ chức thi đua XHCN Liên Xô như: “phong trào thi đua XHCN nâng lên trình độ mới; nội dung trở lên sâu sắc hơn, hình thức mở rộng, hiệu thi đua nâng cao” [174, tr.60] Trên sở đó, tác giả đặt yêu cầu cấp ủy, tổ chức đảng tổ chức thi đua XHCN: “Đảng ta cần triệt để phát triển nguyên tắc dân chủ phong trào thi đua XHCN không ngừng thực nguyên tắc V.I Lênin tổ chức thi đua: công khai, so sánh kết quả, khả lắp lại kinh nghiệm thực tế” [174, tr.62] Đối với cấp ủy đảng “các vấn đề tổ chức thi đua xã hội chủ nghĩa, phổ biến sáng kiến lớn, kinh nghiệm sản xuất tiên tiến đối tượng quan tâm đặc biệt” “cần quan tâm đặc biệt đến phong trào thi đua nâng cấp chất lượng công tác” [174, tr.64] Đặng Tiểu Bình (1995), Bàn cải cách mở cửa Trung Quốc [11] Trong sách, bàn vai trò khen thưởng, tác giả khẳng định: “Phải có thưởng có phạt, thưởng phạt phân minh Chúng ta thực phương châm lấy cổ vũ tinh thần chính, cổ vũ vật chất phụ Cấp huy chương, giấy khen cổ vũ tinh thần, vinh danh mặt trị Điều cần thiết cổ vũ vật chất khơng thể thiếu được” [11, tr.29] Do đó, tác giả đặt yêu cầu phải khôi phục lại chế độ tiền thưởng, người sáng tạo, phát minh phải cấp tiền thưởng, người có cống hiến đặc biệt phải cấp tiền thưởng, người có thành quan trọng nghiên cứu khoa học khuyến khích ban thưởng cho việc phát minh, sáng tạo họ, cịn nâng bậc lương họ Và họ làm năm mà khơng có thành tích nên để họ chuyển ngành Vương Lạc Phu, Tưởng Nguyệt Thần (2000), Khoa học lãnh đạo đại [112] Theo tác giả, để tiến hành công tác trị tư tưởng có hiệu cần thực tốt phương pháp giáo dục ĐHTT Tác giả rõ quan niệm, vai trị ĐHTT, khẳng định: “Trong quần thể thường có 11 người tiên tiến, trung bình chậm tiến Những người điển hình tiên tiến cố gắng tích cực xây dựng nghiệp chúng ta” [112, tr.417] Theo tác giả, để phát huy vai trò ĐHTT hoạt động: trước hết cần vào nhiệm vụ trung tâm nhu cầu phát triển tình hình để chọn điển hình; hai là, cần thực cầu thị tuyên truyền điển hình; ba là, cần giáo dục cho quần chúng có nhận thức đắn, cố gắng học tập ĐHTT Mặt khác, giáo dục ĐHTT cần có thái độ đối xử đắn, khiêm tốn thành thật học tập quần chúng, cố gắng đạt thành tích cao tiếp tục vươn lên Để phát huy tối đa sức mạnh người nói chung nhân tài nói riêng, tác giả địi hỏi nghệ thuật lãnh đạo cần thực nghiêm chế độ thưởng - phạt: Chế độ thưởng - phạt chế độ khen thưởng vật chất danh dự người có thành tích bật xử phạt người mắc sai lầm Có ba cách khen thưởng chủ yếu: khen thưởng danh dự, khen thưởng vật chất khen thưởng đề bạt Thưởng phạt cần phải phân biệt rõ ràng, thỏa đáng kịp thời Bất kỳ thưởng hay phạt cần dựa vào tiêu chuẩn định [112, tr.358] Xắcxavắt Xuânthếpphimmason (2003), Công tác tư tưởng Đảng Nhân dân cách mạng Lào [173] Trong phần đánh giá thực trạng công tác tư tưởng Đảng Nhân dân cách mạng Lào, tác giả làm rõ số hạn chế, khuyết điểm, rõ: “một số cấp ủy, tổ chức đảng, cán chủ trì chưa quan tâm, lãnh đạo, đạo phong trào thi đua, công tác kiểm tra, giám sát chưa chặt chẽ; thực bình xét khen thưởng số đơn vị chưa nghiêm túc, chưa tạo động lực cán bộ, đảng viên” [173, tr.78] Để tăng cường công tác tư tưởng Đảng Nhân dân cách mạng Lào nay, tác đề xuất giải pháp như: tăng cường lãnh đạo toàn diện tuyệt đối, trực tiếp mặt Đảng hệ thống trị tồn xã hội; phát huy vai trị tích cực tổ chức khác hệ thống trị; xây dựng chương trình kế hoạch CTTT phù hợp với thực tiễn; xây dựng máy đội ngũ cán làm CTTT tinh gọn, hoạt động hiệu Trong đó, giải pháp “mở rộng dân chủ, phát huy tự tư tưởng công tác tư tưởng Đảng”, tác giả, nhấn mạnh “các tổ chức đảng cần mở rộng dân chủ, trọng đẩy mạnh phong trào thi đua, để huy động trí tuệ, sức lực đông đảo cán bộ, đảng viên nhiệm vụ”; đồng thời bên cạnh cần làm tốt “việc phát huy dân chủ 12 phân loại, đánh giá cán bộ, đảng viên; tiến hành biểu dương, khen thưởng kịp thời, cơng bằng, xác” [173, tr.110] Cục Cán bộ, Ban Tuyên huấn Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (2005), Công tác tuyên truyền tư tưởng thời kỳ đổi [34] Trong sách, luận giải yêu cầu kết hợp giải vấn đề tư tưởng với giải vấn đề thực tế, tác giả rõ cần phải “đẩy mạnh phong trào thi đua để giải vấn đề thực tế nảy sinh, thi đua cần phải làm nhiều việc lòng người, ấm lòng người, ổn định lòng người” [34, tr.248] Tác giả khẳng định cần phải tổ chức, “triển khai hoạt động thi đua “hai tốt” - đơn vị phục vụ tốt, nhân viên phục vụ tốt; quan tổ chức hoạt động thi đua trở thành “cơng nhân viên lịng dân” [34, tr.257] Về phương pháp “nêu gương điển hình”, theo tác giả cần tìm tập thể, cá nhân tiên tiến đáng kính trọng đại diện cho tầng lớp khác tồn xã hội, “dùng nhiều hình thức để tuyên truyền tạo sức cảm hóa, giáo dục mạnh mẽ, thấm nhuần vào tư tưởng hành vi người, quần chúng học tập, noi theo tạo nên bầu khơng khí tốt đẹp tơn vinh tiên tiến, học tập thi đua với tiên tiến toàn xã hội” [34, tr.258] Tác giả khẳng định để phát huy vai trị điển hình, “trước hết phải giỏi phát nhân rộng điển hình có sở sâu rộng quần chúng mang đậm màu sắc thời đại… Phải trọng giới thiệu tư tưởng việc làm họ, triệt để phát huy tác dụng gương mẫu, lơi điển hình… tránh thổi phồng, xa rời thực tế.” [34, tr.102] Sẳmlan Phănkhảvông (2013), Xây dựng cán chuyên trách công tác thi đua, khen thưởng cấp tỉnh nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào giai đoạn [109] Tác giả luận án làm rõ số đặc điểm công tác TĐ, KT quan chuyên trách làm công tác TĐ, KT tỉnh, thành phố Lào, khẳng định: Ở Lào chưa có Luật TĐ, KT; tỉnh, thành phố Lào có tổ chức làm cơng tác TĐ, KT như: Hội đồng TĐ, KT; ban TĐ, KT; quan chuyên trách thành lập hoạt động theo Nghị định số 253/TTCP, ngày 19/9/2011 Thủ tướng Chính phủ Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào tổ chức hoạt động Bộ Nội vụ Bên cạnh đó, tác giả tập trung làm rõ khái niệm, vai trị, nội dung, hình thức, ngun tắc thi đua khen thưởng; luận giải khái niệm, vai trò, nội dung công tác TĐ, KT tỉnh