lOMoARcPSD|17160101 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP HỒ CHÍ MINH  BÀI TẬP LỚN MƠN CH唃ऀ NGH䤃̀A X䄃̀ HỘI KHOA HỌC ĐỀ TÀI: VẤN ĐỀ DÂN TỘC TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CH唃ऀ NGH䤃̀A X䄃̀ HỘI THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ DÂN TỘC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY LỚP DQT2 - NHÓM 10 - HK 213 NGÀY NỘP: 05/08/2022 Giảng viên hướng dẫn: ThS.Đă ̣ng Kiu Di̀m Sinh viên thực Mã số sinh viên Nguyễn Mỹ Khanh 2052525 Nguyễn Thị Quế Anh 2052380 Trần Gia Linh 2053182 Phạm Quỳnh Trân 2053518 Nguyễn Quốc Minh Thư 2052736 Thành phố Hồ Chí Minh – 2022 Điểm số lOMoARcPSD|17160101 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA KHOA KHOA HỌC ỨNG DỤNG BỘ MÔN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ BÁO CÁO KẾT QUẢ LÀM VIỆC NHÓM VÀ BẢNG ĐIỂM BTL Học phần: CH唃ऀ NGH䤃̀A X䄃̀ HỘI KHOA HỌC (MSMH: SP1035) Lớp: DQT2 - Tên nhóm: 10 - HK:213 Năm học:2021-2022 Đề tài: VẤN ĐỀ DÂN TỘC TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CH唃ऀ NGH䤃̀A X䄃̀ HỘI LIÊN HỆ VỚI VẤN ĐỀ DÂN TỘC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY STT Mã số SV Nhiệm vụ phân cơng Nhóm Điểm đánh giá BTL Họ Tên 2052525 Nguyễn Mỹ Khanh 1.1, 2.1 2052380 Nguyễn Thị Quế Anh Phần mở đầu, Kết luận 75% 2053182 Trần Gia Linh 1.2 100% 2053518 Phạm Quỳnh Trân 2.3 112.5% 2052736 Nguyễn Quốc Minh Thư 2.2 100% 112.5% Họ tên nhóm trưởng: Nguyễn Mỹ Khanh, Số ĐT: 0937927217 Email: khanh.nguyen2552002@hcmut.edu.vn Nhận xét GV: GIẢNG VIÊN (Ký ghi rõ họ, tên) NHÓM TRƯỞNG (Ký ghi rõ họ, tên) ThS Đặng Kiều Diễm Nguyễn Mỹ Khanh Ký tên lOMoARcPSD|17160101 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài .2 Nhiệm vụ đề tài PHẦN NỘI DUNG Chương VẤN ĐỀ DÂN TỘC TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI 1.1 Khái niệm, đặc trưng dân tộc 1.2 Chủ nghĩa Mác-Lênin vấn đề dân tộc .6 Chương THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ DÂN TỘC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 2.1 Đặc điểm dân tộc Việt Nam 2.2 Thực trạng giải vấn đề dân tộc Việt Nam .11 2.3 Đề xuất giải pháp giải vấn đề dân tộc Việt Nam thời gian tới 24 KẾT LUẬN .30 TÀI LIỆU THAM KHẢO 31 lOMoARcPSD|17160101 PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Hiện nay, vấn đề dân tộc trở nên phức tạp với nhiều điểm nóng, chiến tranh vừa nhỏ việc thất bại tạo tiếng nói chung với dân tộc Do đó, vấn đề dân tộc có tính đặc thù quan trọng, liên quan đến quốc gia quốc tế, có tính thời cấp bách Đây vấn đề vừa chiến lược bản, lâu dài nhạy cảm cách mạng nước ta Ở Việt Nam, Nhà nước ban hành nhiều sách mang lại hiệu tích cực vấn đề dân tộc, dân tộc đại gia đình Việt Nam ln đồn kết, tơn trọng giúp tiến Các phương diện kinh tế, trị, văn hóa - xã hội, giáo dục y tế vùng dân tộc thiểu số có tiến rõ rệt Tuy nhiên, số dân tộc tồn vấn đề bất cập gây cản trở hòa nhập phát triển đồng bào, đặt cho yêu cầu cấp bách phải tìm giải pháp hữu hiệu, kịp thời để thu hẹp khoảng cách dân tộc, đời sống văn hóa nhằm gia tăng đồn kết đồng bào, giảm nguy xung đột xã hội, gây bùng nổ dân tộc, ổn định trị - xã hội Vì cần nghiên cứu sâu vấn đề liên quan tới dân tộc Từ đó, nhóm chúng em chọn đề tài “Vấn đề dân tộc thời kỳ độ lên xã hội chủ nghĩa Thực trạng giải pháp giải vấn đề dân tộc Việt Nam nay.” để phân tích rõ hạn chế nguyên nhân dẫn đến hạn chế đề biện pháp bền vững nhằm hồn thiện sách giúp giảm chênh lệch dân tộc giải vấn đề dân tộc lâu dài Việt Nam Nhiệm vụ đề tài  Làm rõ khái niệm, đặc trưng dân tộc  Làm rõ quan điểm chủ nghĩa Mác-Lênin vấn đề dân tộc  Làm rõ đặc điểm dân tộc Việt Nam  Đánh giá, phân tích khách quan thực trạng giải vấn đề dân tộc Việt Nam (ưu điểm, hạn chế) lOMoARcPSD|17160101  Đề xuất số giải pháp để góp phần khắc phục hạn chế phát huy ưu điểm lOMoARcPSD|17160101 PHẦN NỘI DUNG Chương VẤN ĐỀ DÂN TỘC TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI 1.1 Khái niệm, đặc trưng dân tộc 1.1.1 Khái niệm dân tộc Theo nghĩa rộng, dân tộc (Nation) khái niệm dùng để cộng đồng người ổn định làm thành nhân dân nước, có lãnh thổ riêng, có kinh tế thống nhất, có ngơn ngữ chung có ý thức thống mình, gắn bó với quyền lợi trị, kinh tế, truyền thống văn hóa truyền thống đấu tranh chung suốt trình lịch sử lâu dài dựng nước giữ nước Với nghĩa này, khái niệm dân tộc dùng để quốc gia, nghĩa tồn nhân dân nước Ví dụ, dân tộc Ấn Độ, dân tộc Trung Hoa, dân tộc Việt Nam, Theo nghĩa hẹp, dân tộc (Ethnie) khái niệm dùng để cộng đồng tộc người hình thành lịch sử, có mối liên hệ chặt chẽ bền vững, có chung ý thức tự giác tộc người, ngơn ngữ văn hóa Cộng đồng xuất sau lạc, tộc, kế thừa phát triển cao nhân tố tộc người cộng đồng Với nghĩa này, dân tộc phận hay thành phần quốc gia Chẳng hạn, Việt Nam quốc gia có 54 dân tộc, tức 54 cộng đồng tộc người Sự khác cộng đồng tộc người biểu chủ yếu đặc trưng văn hóa, lối sống, tâm lý, ý thức tộc người 1.1.2 Đặc trưng dân tộc Theo nghĩa rộng, dân tộc có số đặc trưng sau: Thứ nhất, có chung vùng lãnh thổ ổn định Lãnh thổ dấu hiệu xác định khơng gian sinh tồn, vị trí địa lý dân tộc, biểu thị vùng đất, vùng biển, hải đảo, vùng trời mà dân tộc sở hữu thường thể chế hóa thành luâ ̣t pháp quốc gia luâ ̣t pháp quốc tế Lãnh thổ yếu tố thiêng liêng thể chủ quyền dân tộc tương quan với quốc gia - dân Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 tộc khác Vâ ̣n mê ̣nh dân tô ̣c mô ̣t phần quan trọng gắn với viê ̣c xác lâ ̣p bảo vê ̣ lãnh thổ quốc gia dân tô ̣c H椃nh Bản đồ chủ quyền lãnh thổ Việt Nam (theo sách GDQP) Ví dụ: Lãnh thổ dân tộc Việt Nam sau nhiều kỷ hình thành bảo vệ Thứ hai, cộng đồng có chung phương thức sinh hoạt kinh tế Đây đặc trưng quan trọng dân tộc Những mối liên hệ kinh tế làm tăng tính thống nhất, ổn định, bền vững cộng đồng người sống lãnh thổ rộng lớn Những mối liên hệ kinh tế thường xuyên mạnh mẽ đặc biệt mối liên hệ thị trường làm tăng tính thống nhất, tính ổn định, bền vững cộng đồng người đông đảo sống lãnh thổ rộng lớn Thiếu cộng đồng chặt chẽ, bền vững kinh tế cộng đồng người chưa phải dân tộc Thứ ba, cộng đồng có chung ngơn ngữ làm cơng cụ giao tiếp Mỗi dân tộc có ngơn ngữ riêng, bao gồm ngơn ngữ nói ngơn ngữ viết Ngôn ngữ công cụ giao tiếp xã hội, trước hết công cụ giao tiếp cộng đồng (thị tộc, lạc, tộc, dân tộc) lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội tình cảm… Trong quốc gia có nhiều cộng đồng tộc người, với ngôn ngữ khác Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 nhau, có ngơn ngữ chung, thống Tính thống ngôn ngữ dân tộc thể trước hết thống cấu trúc ngữ pháp kho từ vựng Ngôn ngữ dân tộc thể đặc trưng chủ yếu dân tộc Thứ tư, có chung văn hóa tâm lý Tính thống đa dạng đặc trưng văn hóa dân tộc Văn hóa dân tộc hình thành trình lâu dài lịch sử, yếu tố khác, tạo sắc thái riêng đa dạng, phong phú dân tộc Mỗi dân tộc có văn hóa riêng để phân biệt dân tộc với dân tộc khác Mỗi dân tộc có tâm lý, tính cách riêng tạo nên sắc riêng dân tộc Để nhận biết tâm lý, tính cách dân tộc phải thơng qua sinh hoạt vật chất, sinh hoạt tinh thần dân tộc ấy, đặc biệt thông qua phong tục, tập quán, tín ngưỡng, đời sống văn hóa Những đặc trưng có quan hệ biện chứng tác động qua lại lẫn nhau, kết hợp với cách chặt chẽ lịch sử hình thành, phát triển cộng đồng dân tộc H椃nh Tục thờ cúng tổ tiên dân tộc Việt Nam Thứ năm, có chung nhà nước (nhà nước dân tộc) Các thành viên cộng đồng tộc người dân tộc chịu quản lý, điều khiển nhà nước độc lập Đây yếu tố phân biệt dân tộc - quốc gia dân tộc - tộc người Dân tộc - tộc người quốc gia khơng có nhà nước với thể chế trị riêng Hình thức tổ chức, tính chất nhà nước chế độ Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 trị dân tộc định Nhà nước đặc trưng cho thể chế trị dân tộc, đại diện cho dân tộc quan hệ với quốc gia dân tộc khác giới Theo nghĩa hẹp, dân tộc, tộc người có số đặc trưng sau: Cộng đồng ngôn ngữ (bao gồm ngôn ngữ nói, ngơn ngữ viết; riêng ngơn ngữ nói) Đây tiêu chí để phân biê ̣t tô ̣c người khác vấn đề ln dân tơ ̣c coi trọng giữ gìn Tuy nhiên, q trình phát triển tơ ̣c người nhiều ngun nhân khác nhau, có tơ ̣c người khơng cịn ngơn ngữ mẹ đẻ mà sử dụng ngôn ngữ khác làm công cụ giao tiếp Cộng đồng văn hóa Văn hóa bao gồm văn hóa vâ ̣t thể phi vâ ̣t thể tô ̣c người phản ánh truyền thống, lối sống, phong tục, tâ ̣p qn, tín ngưỡng, tơn giáo tơ ̣c người Lịch sử phát triển tơ ̣c người gắn liền với truyền thống văn hóa họ Ngày nay, với xu giao lưu văn hóa song song tồn xu bảo tồn phát huy sắc văn hóa tơ ̣c người Ví dụ trang phục truyền thống số dân tộc Việt Nam: H椃nh Trang phục truyền thống dân tộc Thái dân tộc Tày Ý thức tự giác tơ ̣c người Đây tiêu chí quan trọng để phân định mô ̣t tô ̣c người có vị trí định tồn phát triển tô ̣c người Đặc trưng bâ ̣t tô ̣c người tự ý thức nguồn gốc, tô ̣c danh dân tơ ̣c mình; cịn ý thức tự khẳng định tồn phát triển tơ ̣c người có tác ̣ng làm thay đổi địa bàn cư trú, lãnh thổ, hay tác đô ̣ng ảnh hưởng giao lưu kinh tế, văn hóa… Sự hình thành phát triển ý thức tự giác tô ̣c người liên quan trực tiếp đến yếu tố ý thức, tình cảm, tâm lý tô ̣c người Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 1.2 Chủ nghĩa Mác - Lênin vấn đề dân tộc 1.2.1 Hai xu hướng khách quan phát triển dân tộc Nghiên cứu vấn đề dân tộc, V.I Lê-nin phát hai xu hướng khách quan phát triển quan hệ dân tộc Xu hướng thứ nhất, xu hướng phân lập Ở quốc gia, khu vực tư chủ nghĩa gồm nhiều cộng đồng dân cư có nguồn gốc tộc người khác làm ăn, sinh sống Đến thời kì đó, trưởng thành ý thức dân tộc, thức tỉnh đầy đủ quyền sống mà cộng đồng dân cư muốn tách khỏi để thành lập dân tộc độc lập Bởi họ hiểu rằng, cộng đồng độc lập họ có quyền tự định vận mệnh mình, mà cao H椃nh Vladimir Ilyich (1) tự lựa chọn chế độ trị đường phát triển dân tộc Xu hướng thể rõ nét phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc thuộc địa phụ thuộc muốn khỏi áp bức, bóc lột nước thực dân, đế quốc Xu hướng thứ hai, xu hướng liên kết Các dân tộc quốc gia, chí dân tộc nhiều quốc gia muốn liên hiệp lại với Chính phát triển lực lượng sản xuất, khoa học công nghệ, giao lưu kinh tế văn hóa xã hội tư làm xuất nhu cầu xóa bỏ hàng rào ngăn cách dân tộc, tạo nên mối liên hệ quốc gia quốc tế rộng lớn dân tộc, thúc đẩy dân tộc xích lại gần 1.2.2 Cương lĩnh dân tộc chủ nghĩa Mác - Lênin Dựa thực tiễn tình hình dân tộc giới, mối quan hệ dân tộc giới dựa thực tiễn tình hình dân tộc nước Nga lúc giờ, Lênin nêu Cương lĩnh dân tộc bao gồm nguyên tắc để giải vấn đề dân tộc theo góc độ mối quan hệ dân tộc quốc gia đa dân tộc theo góc độ mối quan hệ dân tộc quốc tế Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 Bảng Thống kê tr椃nh độ chuyên môn kỹ thuật dân tộc thiểu số năm 2019 H椃nh 14 21 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 Một số dân tộc thiểu số có số lượng cán hệ thống trị cấp, ngành chưa tương xứng với tỷ lệ dân số dân tộc Số người dân tộc thiểu số gốc địa phương tham gia vào cấp uỷ, quyền, Mặt trận Tổ quốc, đồn thể trị - xã hội có xu hướng giảm Bảng T椃nh trạng phổ biến giáo dục đạt chất lượng thấp, phổ cập giáo dục tiểu học tỷ lệ học sinh đến trường độ tuổi thấp, đến bậc học cao, số trẻ em bỏ học nhiều Theo thống kê, tình trạng trẻ em độ tuổi, khơng học tồn tất cấp học (tiểu học 3.1%, THCS 18.4%, THPT 53%) Vẫn nhiều người mù chữ, tỷ lệ người dân tộc thiểu số từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết chữ phổ thơng đạt 80.9% Cơng tác tốn nạn mù chữ chưa vững dễ bị mù chữ trở lại 22 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 Đời sống văn hóa - xã hội đồng bào dân tộc thiểu số có tiến đáng kể nhiều mặt, song mức hưởng thụ văn hóa tinh thần người dân cịn Bảng thấp Cơng tác thơng tin tiếp nhận thơng tin cịn gặp nhiều khó khăn Kết Điều tra 53 dân tộc thiểu số năm 2019 cho thấy có khác biệt rõ ràng tỷ lệ hộ sử dụng máy vi tính khu vực thành thị khu vực nông thôn, tương ứng 33.3% so với 6.7%; điều phản ánh chênh lệch trình độ phát triển công nghệ thông tin hai khu vực Bên cạnh đó, kinh tế phát triển khơng đồng vùng miền làm tăng bất bình đẳng tiếp cận thụ hưởng dịch vụ xã hội có dịch vụ chăm sóc sức khỏe Cơng tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào dân tộc thiểu số nhiều hạn chế bất cập Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế thiếu chưa đồng bộ; chất lượng đội ngũ cán y bác sĩ sở vật chất y tế vùng dân tộc thiểu số, miền núi cịn thiếu yếu Số cán có trình độ chuyên sâu thiếu trầm trọng, cán người địa phương Cơ hội khả tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa hạn chế, Tỷ lệ trẻ em người dân tộc thiểu số suy dinh dưỡng mức cao so với phân loại tổ chức y tế giới có khác biệt lớn vùng miền Đặc biệt suy dinh dưỡng thể thấp còi, ảnh hưởng đến chiều cao, tầm vóc người dân tộc thiểu số Tuổi thọ trung bình dân tộc thiểu số thấp nhiều so với tuổi thọ trung bình nước (73.23 tuổi) Ngồi ra, theo thống kê nay, có khoảng 70.9% phụ nữ người dân tộc thiểu số mang thai khám thai lần sở y tế, đặc biệt có hai dân tộc có tỷ lệ 50% gồm: La Hủ (34.7%), Mảng (44.5%) Tỷ lệ bình quân thấp so với Mục tiêu phát triển bền vững quốc gia (VDG) đặt Thực trạng ảnh 23 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 hưởng trực tiếp đến tỷ suất tử vong trẻ tuổi việc ảnh hưởng tới chất lượng nguồn nhân lực dân tộc thiểu số Bản sắc văn hóa truyền thống số cộng đồng dân tộc thiểu số, phong tục tín ngưỡng nhà ở, sinh hoạt, nhân gia đình đứng trước thử thách gay gắt bị tác động mạnh mẽ Hiện nay, với trình hội nhập, phát triển kinh tế, xã hội giá trị văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc thiểu số dần bị mai biến đổi cách nhanh chóng biến đổi chữ viết, trang phục truyền thống, nhà Để giữ gìn sắc văn hóa tốt đẹp dân tộc địi hỏi phải có hướng dẫn cải biến cho phù hợp Ngồi ra, địa bàn nhiều tỉnh tồn số hủ tục, phong tục đồng H椃nh 16.1 bào dân tộc thiểu số khơng cịn phù hợp, cản trở phát triển kinh tế - xã hội, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, đời sống nhân dân, như: tảo hôn hôn nhân cận huyết thống; mê tín dị đoan, giết mổ nhiều gia súc, gia cầm H椃nh 15 T椃nh h椃nh hôn nhân vùng dân tộc thiểu số đám tang, lễ hội, gây lãng phí, tốn T椃nh h椃nh an ninh, trật tự vùng dân tộc thiểu số tiềm ẩn nhiều yếu tố diễn biến phức tạp Các lực thù địch, phản động nước sức lợi dụng vấn đề tôn giáo, dân tộc, làm an ninh trị trật tự, an tồn xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số nước ta số nơi Tình trạng khai thác lâm sản trái phép, phá rừng làm nương rẫy với nạn cháy rừng xảy nhiều nơi ảnh 24 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) H椃nh 16.2 lOMoARcPSD|17160101 hưởng trực tiếp đến độ che phủ rừng biến đổi khí hậu Tình trạng bn bán trái phép ma túy, tái trồng thuốc phiện, nghiện hút, nhiễm HIV, hôn nhân cận huyết thống, tai nạn, di cư tự do, lừa gạt, buôn bán phụ nữ trẻ em, lao động trái phép qua biên giới, diễn biến phức tạp Nhìn chung, phát triển kinh tế vùng dân tộc, năm qua tốc độ tăng trưởng nhanh song đóng góp khu vực vào kinh tế quốc dân thấp, chưa tương xứng với tiềm Hệ thống kết cấu hạ tầng cải thiện song chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội Tốc độ chuyển dịch cấu kinh tế chậm Sản xuất nơng nghiệp cịn chiếm tỷ trọng lớn, mang nặng tính tự phát, sản xuất nhỏ chưa phát huy tiềm năng, mạnh vùng Công giải vấn đề dân tộc thời gian qua số bất cập, hạn chế cần khắc phục Nguyên nhân dẫn đến hạn chế tồn việc giải vấn đề dân tộc Việt Nam nay: Việc giải vấn đề dân tộc thời gian qua số bất cập, hạn chế cần khắc phục, vấn đề tồn nhiều nguyên nhân: Trong xây dựng triển khai sách pháp luật dân tộc thiếu quy định quy trình xây dựng sách; chưa phân định rõ ràng, cụ thể nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm cấp ban hành chế độ sách Nhiều vấn đề dân tộc thiểu số Đảng xác định văn kiện, nghị chưa thể chưa đầy đủ văn luật, pháp lệnh, nghị Còn thiếu số sách phát triển bền vững cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số Mặt khác, nhiều nội dung sách dân tộc cịn có chồng chéo, thiếu đồng bộ, dàn trải chưa sát hợp với thực tiễn thiếu nguồn lực thực thi, làm hạn chế hiệu hệ thống sách pháp luật Cơng tác kiểm tra, tra, sơ kết, tổng kết việc thực sách dân tộc chưa thực thường xun Việc rà sốt xây dựng, chỉnh sửa, hồn thiện số đề án, sách dân tộc cịn chậm, chất lượng hạn chế Hệ thống kết cấu hạ tầng cải thiện song chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội Tốc độ chuyển dịch cấu kinh tế chậm Sản xuất nơng nghiệp cịn chiếm tỷ trọng lớn, mang nặng tính tự phát, sản xuất nhỏ chưa phát huy tiềm năng, mạnh vùng Công nghiệp địa phương, công nghiệp 25 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 chế biến chưa phát triển, thương mại dịch vụ chưa đáp ứng yêu cầu sản xuất đời sống đồng bào dân tộc thiểu số Mặc dù cơng tác xóa đói giảm nghèo mang lại kết vượt bậc so với thời gian trước tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều cịn cao; cịn nhiều nhóm dân tộc thiểu số, nhiều vùng có trình độ phát triển kinh tế - xã hội thấp so với bình quân chung cộng đồng Điều kiện kinh tế - xã hội lạc hậu dẫn đến giao thông phát triển, đường chưa trải nhựa gây khó khăn cho lại, mạng lưới điện chưa bao phủ, ngành y tế lạc hậu, chưa đáp ứng sở vật chất, giáo dục phát triển trẻ em phải nghỉ học phụ giúp gia đình khơng có đường đến trường, Hệ thống trị sở số vùng dân tộc thiểu số cịn yếu Cơng tác quản lý xã hội cịn có sơ hở, chưa sát dân, chưa nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện vọng đồng bào, vùng sâu, vùng xa, biên giới Đội ngũ cán người dân tộc thiểu số có tăng số lượng chất lượng chưa cao, cán hệ thống trị sở phần lớn có trình độ học vấn trung học sở, có 50% số cán sở chưa qua đào tạo chuyên môn nghiệp vụ quản lý Nhà nước, pháp luật kinh tế Công nghiệp địa phương, công nghiệp chế biến chưa phát triển, thương mại dịch vụ chưa đáp ứng yêu cầu sản xuất đời sống đồng bào dân tộc thiểu số Mặc dù cơng tác xóa đói giảm nghèo mang lại kết vượt bậc so với thời gian trước tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều cao; nhiều nhóm dân tộc thiểu số, nhiều vùng có trình độ phát triển kinh tế - xã hội thấp so với bình quân chung cộng đồng 2.3 Đề xuất giải pháp giải vấn đề dân tộc Việt Nam thời gian tới Bình đẳng dân tộc nguyên tắc bản, có ý nghĩa quan trọng hàng đầu sách dân tộc Thực quyền bình đẳng dân tơ ̣c bảo đảm bình đẳng quan hệ lợi ích dân tộc, bảo đảm cho việc giữ gìn phát huy sắc văn hóa dân tộc; qua đó, làm phong phú đa dạng văn hóa Việt Nam Nhà nước có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi để dân tộc thiểu số có 26 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 hội phát triển bình đẳng với dân tộc khác, giúp dân tộc có kinh tế chậm phát triển để đạt trình độ phát triển chung dân tộc khác nước Trước hết, cải tiến sách hệ thống pháp luật giải pháp chung quan trọng để giải vấn đề dân tộc Việt Nam Ngoài ra, số hướng giải cụ thể nhóm chúng em đề xuất đây: Nâng cao chất lượng, hiệu đào tạo nghề, tạo việc làm, tăng thu nhập cho lao động dân tộc thiểu số Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức ngành, cấp, tầng lớp xã hội, doanh nghiệp công tác đào tạo nghề, giải việc làm cho lao động nông thôn; tăng cường công tác tư vấn hướng nghiệp rô ̣ng rãi cô ̣ng đồng, đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần thay đổi nhận thức xã hội học nghề lập nghiệp Thứ hai, tổ chức nhiều hình thức, hoạt động tuyên truyền thích hợp để nâng cao nhận thức cho già làng, trưởng bản, người có uy tín cộng đồng dân tộc thiểu số để họ thường xuyên giáo dục em thơn, có động học nghề lập nghiệp; động viên, khuyến khích em mạnh dạn tham gia học nghề, vào làm việc doanh nghiệp để tạo thu nhập ổn định cho thân, góp phần ổn định sống gia đình Thứ ba, địa phương, sở giáo dục nghề nghiệp tăng cường làm việc với doanh nghiệp địa bàn tỉnh để nắm bắt xác thơng tin số lượng lao động tuyển dụng, yêu cầu tay nghề, độ tuổi, sức khỏe… người lao động, quyền lợi người lao động hưởng vào làm việc doanh nghiệp để nhằm ký kết, hợp tác đào tạo ngành nghề phù hợp giải việc làm cho học viên dân tộc thiểu số sau họ học nghề 27 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 H椃nh 17 Chương tr椃nh dạy nghề cho đồng bào dân tộc thiểu số H椃nh 18 Biểu dương lao động giỏi vùng dân tộc thiểu số Thứ tư, tạo điều kiện để lao động dân tộc thiểu số sau học nghề tiếp cận vay nguồn vốn ưu đãi để phát triển sản xuất, chuyển đổi nghề nghiệp phù hợp, hạn chế tình trạng người lao động sau học nghề khơng tìm việc làm Thứ năm, tổ chức tuyên truyền, biểu dương điển hình tiên tiến, biểu dương hộ gia đình giỏi sản xuất giỏi, cá nhân tiêu biểu đạt thành tích cao lao động sản xuất, chuyển đổi sinh kế bền vững nhờ ngành nghề đào tạo để tạo sức lan tỏa cộng đồng Phát huy lực, vai trò đồng bào dân tộc thiểu số công tác quản lý xã hội Cơng tác cán cần có quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán người dân tộc thiểu số từ sở đến Trung ương, nghĩa đề nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng loại cán thời kỳ theo mục tiêu, chiến lược cán chung nước Theo đó, số cán bơ ̣ dân tộc thiểu số đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng tương ứng với tỷ lệ dân số dân tộc Ngồi cần có sách thu hút, chế độ đãi ngộ xứng đáng cán công tác vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi khuyến khích cán từ nơi khác đến phục vụ lâu dài vùng 28 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 H椃nh 19 Người dân tộc thiểu số tham gia quản lý xã hội Xây dựng, nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số Đối với vùng dân tộc thiểu số miền núi, đào tạo nhân lực chất lượng cao nhân tố định phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số miền núi; có vai trị định đến học vấn, trình độ chun mơn kỹ thuật nguồn nhân lực… Củng cố, phát triển hệ thống trường dân tộc nội trú, bán trú từ xã đến Trung ương, làm nhiệm vụ giáo dục, đào tạo em người dân tộc thiểu số có đủ trình độ kiến thức để thi vào đại học Hệ thống trường phải tiếp tục củng cố, hoàn thiện sở vật chất có sách tuyển sinhn vào đại học cao đẳng giải pháp tình thế, vâ ̣y, cần thực đồng giải pháp để tiến tới bỏ hệ cử tuyển Theo đó, học sinh học lên cấp chặt chẽ, theo nhu cầu dân tộc địa bàn cụ thể Chủ trương cử tuyển phải thi, có đạt trình độ cho học tiếp, có đào tạo nhân tài Bên cạnh cần có nhiều sách cho học sinh, sinh viên vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, bao gồm sách học bổng; miễn giảm học phí; trợ cấp xã hội, hỗ trợ học tập; sách phát triển giáo dục, hướng nghiệp cho dân tộc người; sách tăng cường tiếng Việt cho trẻ em, học sinh vùng dân tộc thiểu số So với hệ cử tuyển hay cộng điểm cho dân tộc người, vừa giải pháp hỗ trợ, khuyến khích học tập hiệu đồng bào dân tộc thiểu số đồng thời đảm bảo cơng bằng, đánh giá lực thí sinh kì thi 29 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 Thực sách đội ngũ nhà giáo cán quản lý giáo dục công tác vùng có điều kiện kinh tế, xã hội khó khăn gồm có sách khoản phụ, trợ cấp chuyển vùng, trợ cấp học tập, bồi dưỡng chun mơn, nghiệp vụ; sách dạy học tiếng nói, chữ viết dân tộc thiểu số, trợ cấp lần chuyển cơng tác khỏi vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn nghỉ hưu Qua thu hút nhiều giáo viên giỏi vùng sâu vùng xa dạy học H椃nh 20 Lễ tuyên dương học sinh, sinh viên, niên dân tộc thiểu số xuất sắc, tiêu biểu năm 2020 H椃nh 21 Các học sinh vùng cao làm thí nghiệm mơn học Nâng cao đời sống văn hóa tinh thần nhân dân dân tộc Thứ nhất, nhu cầu văn hóa bản, thiết yếu đồng bào dân tộc thiểu số miền núi phải đáp ứng phương tiện thông tin đại chúng (đài, phát thanh, truyền hình ) Ưu tiên chương trình phát thanh, truyền hình tiếng dân tộc có nội dung tuyên truyền tương ứng với trình độ, đặc điểm tư người dân lĩnh vực trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh,… Thứ hai, tổ chức tốt hoạt động sinh hoạt văn hóa cộng đồng Xây dựng nếp sống văn minh việc cưới hỏi, lễ tang tổ chức lễ hội Tổ chức tốt chợ văn hóa, điểm bưu điện văn hóa, sinh hoạt văn hóa cộng đồng nhà văn hóa, nhà Rơng, xây dựng nội dung sinh hoạt phong phú, đa dạng, đáp ứng nhu cầu văn hóa truyền thống đồng bào Xây dựng làng văn hóa, gia đình văn hóa phù hợp với điều kiện thực tế khu vực Đấu tranh chống mê tín dị đoan hủ tục lạc hậu, ngăn chặn tượng phổ biến, truyền bá văn hóa xấu độc, truyền đạo trái phép, bng lỏng quản lý lĩnh vực văn hóa - xã hội vùng đồng bào dân tô ̣c thiểu số miền núi 30 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 H椃nh 22 Lễ hội Cồng Chiêng Tây Nguyên Thứ ba, đẩy mạnh phong trào xóa đói giảm nghèo, xóa mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học Tạo điều kiện để em độ tuổi học đến lớp đầy đủ Đẩy mạnh việc tuyên truyền giới thiệu thành tựu khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến điển hình tiên tiến, giúp bà tiếp cận với trình phát triển kinh tế thị trường cơng nghiệp hóa, đại hóa Củng cố an ninh, quốc phòng vùng dân tộc thiểu số miền núi Tăng cường lực lượng bảo đảm ổn định trị, trật tự, an tồn xã hội, bảo vệ an ninh biên giới, nắm vững tình hình kịp thời đấu tranh ngăn chặn hành động thâm nhập phần tử xấu, phản động, âm mưu chia rẽ dân tộc, gây trật tự an toàn xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi Giữ vững kỷ cương, pháp luật Nhà nước, nghiêm trị bọn tội phạm chống phá khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giữ vững an ninh biên giới, bước xây dựng hành lang văn hóa biên giới Xây dựng khu kinh tế - quốc phòng vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi; xây dựng trận quốc phịng tồn dân gắn với trận an ninh nhân dân; xây dựng khu vực phòng thủ mạnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi 31 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 KẾT LUẬN Dân tộc hiểu theo hai nghĩa rộng hẹp; đó, đặc trưng theo nghĩa phát sinh từ việc cộng đồng lớn có đặc trưng rặt rịi chẳng hạn lãnh thổ kinh tế Thực chất, hai cách hiểu khái niệm dân tộc gắn bó mật thiết với nhau: dân tộc quốc gia bao hàm dân tộc tộc người; dân tộc tộc người phận hình thành dân tộc quốc gia Qua khái niệm dân tộc đặc trưng dân tộc nói chung dân tộc Việt Nam nói riêng, với việc nghiên cứu hai xu hướng khách quan phát triển quan hệ dân tộc cương lĩnh dân tộc chủ nghĩa Mác - Lênin đưa sở lý luận quan trọng để Đảng ta vận dụng thực sách dân tộc đề giải pháp phù hợp giải vấn đề dân tộc Việt Nam Việt Nam quốc gia với 54 cộng đồng tộc người cư trú xen kẽ, với nhóm dân tộc khác dân tộc Kinh chiếm tỉ lệ thấp Mỗi dân tộc với trình độ phát triển khác mang màu sắc văn hóa riêng biệt đồn kết tạo thành khối cộng đồng dân tộc - quốc gia thống Chính vậy, để trì ổn định quốc gia địi hỏi phải có nhìn nhận phân tích khách quan thực trạng đề giải pháp phù hợp để giải vấn đề dân tộc Tuy Đảng Nhà nước trọng giải tốt vấn đề dân tộc đạt nhiều kết đáng khích lệ lĩnh vực đời sống xã hội, song tồn nhiều bất cập đời sống người dân vùng dân tộc thiểu số Để lý giải cho thực trạng có nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân chủ yếu sách Nhà nước chưa chặt chẽ, đồng pháp luật xây dựng sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội địa phương Vì vậy, để khắc phục vấn đề dân tộc tại, Nhà nước cần có giải pháp cụ thể nhằm tăng tham gia đồng bào dân tộc thiểu số lĩnh vực với nâng cao tay nghề, lực, hiệu giáo dục đồng thời củng cố công tác quốc phòng - an ninh Trong tương lai, giải pháp cần trì thực đồng để giải tốt vấn đề dân tộc, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, bảo 32 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 đảm ổn định trị; hướng tới phát triển bền vững vùng miền núi - dân tộc thành động lực đất nước 33 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Bộ Giáo dục Đào tạo (2021) Giáo tr椃nh Chủ nghĩa xã hội khoa học, NXB: Chính trị quốc gia, Hà Nội [2] Đảng Cộng sản Việt Nam (1965) Văn kiện Đảng Chính sách Dân tộc, NXB: Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr 8-15 [3] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, NXB: Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội [4] Học Viện Dân Tộc, (16/07/2020), Giải vấn đề dân tộc Việt Nam giai đoạn Truy cập từ https://bit.ly/3NFD2dc [5] Kinh tế Dự báo, (01/02/2022), Thực trạng giải pháp xóa mù chữ cho trẻ em dân tộc thiểu số miền núi Truy cập từ https://bit.ly/3ydeym3 [6] Sở lao động – Thương binh Xã hội tỉnh Quảng Nam, (19/01/2021), Thực trạng công tác đào tạo nghề gắn với giải việc làm cho đồng bào dtts – miền núi địa bàn tỉnh quảng nam thời gian qua, nhiệm vụ giải pháp thời gian đến Truy cập từ https://bit.ly/3yzOxie [7] Tạp chí số kiện, (22/12/2020), Thành tựu giáo dục đào tạo qua kết Tổng điều tra dân số nhà năm 2019 Truy cập từ https://bit.ly/3oTAWMQ [8] Tạp chí Cộng sản, (10/09/2015), Vấn đề dân tộc Việt Nam bối cảnh toàn cầu hóa Truy cập từ https://bit.ly/3R5POol [9] Tạp chí Cộng sản, (21/06/2022), Giáo dục dân tộc thiểu số, miền núi Việt Nam qua 35 năm đổi Truy cập từ https://bit.ly/3PBY8Ls [10] Tổng cục thống kê, (29/06/2022), Thơng cáo báo chí kết khảo sát mức sống dân cư 2021 Truy cập từ https://bit.ly/3PSCH9e [11] Tuổi trẻ, (01/11/2019), Thu nhập 14 triệu đồng/năm, 500 hộ dân tộc thiểu số tự nguyện xin thoát nghèo Truy cập từ https://bit.ly/3vuN6zC [12] Tuyên giáo, (14/10/2017), Hướng dẫn chi tiết chuyên đề “Vấn đề dân tộc sách dân tộc” Truy cập từ https://bit.ly/3AqjRkL 34 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com) lOMoARcPSD|17160101 [13] Ủy ban dân tộc, (08/05/2021), Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách thơn đặc biệt khó khăn, xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng dân tộc thiểu số miền núi giai đoạn 2016 – 2020 Truy cập từ https://bit.ly/3PKvSpS [14] Ủy ban dân tộc, (08/06/2021), Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách xã khu vực I, II, III vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi Truy cập từ https://bit.ly/3BgDPPo [15] Ủy ban dân tộc & Tổng cục thống kê, (2020), Kết Điều tra thu thập thông tin thực trạng kinh tế - xã hội 53 dân tộc thiểu số năm 2019, NXB: Thống kê [16] Vietnam+, (03/07/2022), Khắc phục khoảng trống chăm sóc sức khỏe người dân tộc thiểu số Truy cập từ https://bit.ly/3IeDRsr 35 Downloaded by Free Games Android (vuchinhhp1@gmail.com)