BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH NGƠ THỊ HỒNG MINH KHÁNG NGHỊ PHÚC THẨM THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ TP HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH KHÁNG NGHỊ PHÚC THẨM THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM Chun ngành: Luật Hình tố tụng hình Định hướng ứng dụng Mã số: 8380104 Người hướng dẫn khoa học: TS Lê Nguyên Thanh Học viên: Ngô Thị Hồng Minh Lớp: Cao học Luật, khóa 1- Phú n TP HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sỹ “Kháng nghị phúc thẩm theo luật tố tụng hình Việt Nam” cơng trình nghiên cứu khoa học thân thực hướng dẫn Tiến sỹ Lê Nguyên Thanh Những thông tin, tài liệu Luận văn thu thập cách khách quan, trung thực, số liệu minh chứng có nguồn gốc rõ ràng Những kết luận khoa học luận văn chưa công bố cơng trình khoa học khác Thành Phố Hồ Chí Minh, ngày Tác giả tháng năm 2022 Ngô Thị Hồng Minh DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BLDS Bộ luật Dân BLHS Bộ luật Hình BLTTHS Bộ luật Tố tụng hình CSĐT Cảnh sát điều tra HĐTP Hội đồng thẩm phán HĐXX Hội đồng xét xử HKTT Hộ thường trú HTND Hội thẩm nhân dân KSV Kiểm sát viên KSXX Kiểm sát xét xử NXB Nhà xuất TA Tòa án TAND Tòa án nhân dân THQCT Thực hành quyền cơng tố TNHS Trách nhiệm hình TPHCM Thành phố Hồ Chí Minh TTHS Tố tụng hình TTTT Thủ tục tố tụng VKS Viện kiểm sát VKSND Viện kiểm sát nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU CHƯƠNG CĂN CỨ VÀ THỜI HẠN KHÁNG NGHỊ PHÚC THẨM 1.1 Nhận thức khái quát quy định pháp luật tố tụng hình thời hạn kháng nghị phúc thẩm 1.1.1 Nhận thức khái quát thời hạn kháng nghị phúc thẩm .6 1.1.2 Quy định pháp luật tố tụng hình Việt Nam thời hạn kháng nghị phúc thẩm 1.2 Thực tiễn áp dụng thời hạn kháng nghị phúc thẩm .15 1.2.1 Tình hình áp dụng thời hạn kháng nghị phúc thẩm 15 1.2.2 Những hạn chế, vướng mắc áp dụng cứ, thời hạn kháng nghị phúc thẩm nguyên nhân 17 1.3 Biện pháp bảo đảm hiệu áp dụng quy định thời hạn kháng nghị phúc thẩm 27 1.3.1 Biện pháp hoàn thiện pháp luật tố tụng hình hướng dẫn áp dụng pháp luật cứ, thời hạn kháng nghị phúc thẩm 27 1.3.2 Biện pháp khác bảo đảm áp dụng quy định thời hạn kháng nghị phúc thẩm 31 Kết luận Chương 33 CHƯƠNG BỔ SUNG, THAY ĐỔI, RÚT KHÁNG NGHỊ PHÚC THẨM 34 2.1 Nhận thức quy định pháp luật tố tụng hình bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm 34 2.1.1 Nhận thức khái quát bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm 34 2.1.2 Quy định pháp luật tố tụng hình Việt Nam bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm 35 2.2 Thực tiễn bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm .41 2.1.1 Tình hình áp dụng bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm 41 2.2.2 Những hạn chế, vướng mắc bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm 43 2.3 Biện pháp bảo đảm hiệu áp dụng quy định bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm 53 2.3.1 Biện pháp hoàn thiện pháp luật hướng dẫn áp dụng pháp luật bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm 53 2.3.2 Biện pháp khác bảo đảm áp dụng quy định bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm 55 Kết luận Chương 58 KẾT LUẬN 59 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài luận văn Kháng nghị phúc thẩm quyền pháp lý xuất phát từ chức THQCT kiểm sát hoạt động tư pháp lĩnh vực hình VKSND xuất phát từ nguyên tắc tố tụng hình nước ta chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm bảo đảm Khi VKSND thực chức THQCT KSXX vụ án hình xét thấy án định TA vi phạm nghiêm trọng TTTT sai phạm nghiêm trọng áp dụng pháp luật hình sự, xâm phạm đến lợi ích Nhà nước, xã hội quyền, lợi ích hợp pháp người tham gia tố tụng VKSND phải có trách nhiệm yêu cầu đưa vụ án lên TA cấp trực tiếp xét xử lại quyền pháp lý luật định kháng nghị phúc thẩm sở pháp lý để VKSND kháng nghị phúc thẩm quy định BLTTHS, Luật Tổ chức VKSND năm 2014 hướng dẫn cụ thể để thực Quy chế nghiệp vụ Viện trưởng VKSND tối cao ban hành Điểm o khoản Điều 41 BLTTHS năm 2015 quy định:“2 Khi THQCT kiểm sát việc tuân theo pháp luật hoạt động TTHS, Viện trưởng VKS có nhiệm vụ, quyền hạn: o) Kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm án, định Tòa án theo quy định Bộ luật này…” Điều 336 BLTTHS năm 2015 quy định: “VKS cấp, VKS cấp trực tiếp có quyền kháng nghị án định sơ thẩm” Tiếp đó, từ Điều 337 đến Điều 339 BLTTHS năm 2015 quy định thời hạn, thủ tục kháng nghị phúc thẩm Luật Tổ chức VKSND năm 2014 quy định VKSND THQCT giai đoạn xét xử vụ án hình có quyền kháng nghị án, định TA trường hợp phát oan, sai, bỏ lọt tội phạm, người phạm tội (Điều 18) KSXX vụ án hình có quyền kháng nghị án, định TA có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng (Điều 19) Ngoài ra, theo Quy chế cơng tác THQCT, KSXX vụ án hình ban hành kèm theo Quyết định số 505/QĐ-VKSTC ngày 18/12/2017 Viện trưởng VKSND tối cao (viết tắt Quy chế 505/QĐ-VKSTC) quy định kháng nghị phúc thẩm hình hướng dẫn cụ thể cách thức thực quyền kháng nghị phúc thẩm Như vậy, pháp luật quy định, VKSND cấp cấp trực tiếp có thẩm quyền kháng nghị phúc thẩm án định sơ thẩm xét thấy án định TA vi phạm nghiêm trọng TTTT sai phạm nghiêm trọng áp dụng pháp luật hình Tuy nhiên, qua khảo sát thực tiễn cho thấy, số lượng kháng nghị phúc thẩm hình có xu hướng tăng chiếm tỷ lệ không lớn so với tổng số án bị hủy, sửa, điều cho thấy nhiều vi phạm án sơ thẩm chưa phát kháng nghị kịp thời Một số kháng nghị chưa đủ sở pháp lý, chưa bám sát vào để kháng nghị, chưa bảo đảm thời hạn kháng nghị nên TA không chấp nhận kháng nghị; công tác nghiên cứu để ban hành kháng nghị phúc thẩm VKS cấp cịn khó khăn; việc nắm bắt thông tin vi phạm, hồ sơ vụ án VKS cấp án, định TA cấp sơ thẩm có vi phạm để xác định ban hành kháng nghị phúc thẩm khơng thực khơng có hồ sơ để giúp cho công tác kháng nghị phúc thẩm đầy đủ, xác điểm khó việc bảo vệ kháng nghị…; việc bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị nhiều hạn chế, vướng mắc cần phải khắc phục Vì vậy, việc áp dụng kháng nghi phúc thẩm, áp dụng thời hạn; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm án định TA VKS đòi hỏi phải xác, kịp thời, chặt chẽ; khắc phục tồn tại, hạn chế nêu để TA cấp phúc thẩm chấp nhận kháng nghị thực thủ tục khác theo quy định pháp luật, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp Nhà nước, người tham gia TTHS Xuất phát từ lý trên, tác giả lựa chọn vấn đề:“Kháng nghị phúc thẩm theo Luật Tố tụng hình Việt Nam” làm đề tài luận văn thạc sĩ luật học Tình hình nghiên cứu đề tài luận văn Qua khảo cứu cho thấy, có số cơng trình nghiên cứu, đề cập kháng nghị phúc thẩm TTHS nhiều góc độ khác nhau, cụ thể: - Nhóm tài liệu lý luận TTHS: Giáo trình luật TTHS sở đào tạo như: PGS,TS Hoàng Thị Minh Sơn (2018), Giáo trình Luật TTHS Việt Nam, NXB Công an nhân dân, Hà Nội; Trường Đại học Luật TP.HCM (2019), Giáo trình Luật TTHS Việt Nam (Tái có sửa đổi, bổ sung), NXB Hồng Đức - Hội Luật gia Việt Nam, Hà Nội… Sách Bình luận khoa học BLTTHS: GS,TS Nguyễn Ngọc Anh, LS,TS Phan Trung Hoài (đồng chủ biên) (2018), Bình luận khoa học BLTTHS năm 2015, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội; TS Phạm Mạnh Hùng (Chủ biên) (2018), Bình luận khoa học BLTTHS năm 2015, NXB Lao động, Hà Nội; TS Võ Thị Kim Oanh (chủ biên) (2016), Bình luận điểm BLTTHS năm 2015, NXB Hồng Đức… Các tài liệu có đề cập đến kháng nghị phúc thẩm VKSND nội dung xét xử phúc thẩm việc đề cập chủ yếu lý luận góc độ khoa học luật TTHS sở quy định BLTTHS năm 2015 Đây tài liệu tham khảo quan trọng để tác giả tiếp tục nghiên cứu, tổng hợp lý luận kháng nghị phúc thẩm VKSND - Nhóm tài liệu nghiên cứu chuyên sâu kháng nghị phúc thẩm: Các viết có đề cập đến kháng nghị phúc thẩm VKSND như: Bài viết “Kháng nghị phúc thẩm - Những vấn đề lý luận thực tiễn” Đinh Văn Quế, Tạp chí Kiểm sát số 05 (tháng 3/2018); Bài viết“Giải pháp nâng cao chất lượng cơng tác kháng nghị án hình VKS”của Nguyễn Đức Thắng, Phạm Đức, Tạp chí Kiểm sát số 03 (tháng 02/2019)…TS GVC Lê Huỳnh Tấn Duy (2021) Sách“Thẩm quyền HĐXX phúc thẩm án hình sơ thẩm: Phân tích quy định pháp luật bình luận án, định”, NXB, ĐHQG - HCM ”, tác giả phân tích quy định kháng nghị phúc thẩm như: cứ, thời hạn, thay đổi, bổ sung, rút kháng nghị viết đề cập, phân tích lý luận thực tiễn kháng nghị phúc thẩm, giải pháp bảo đảm thực hiện…Những tài liệu tác giả tham khảo, kế thừa thời hạn kháng nghị phúc thẩm; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm trình nghiên cứu luận văn Một số luận văn thạc sỹ nghiên cứu liên quan đến kháng nghị phúc thẩm VKSND như: Luận văn thạc sĩ “Kháng nghị phúc thẩm vụ án hình theo Luật TTHS Việt Nam” tác giả Nguyễn Thị Thu Hà, Khoa Luật, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, 2016; Luận văn thạc sĩ “Kháng nghị phúc thẩm theo Luật TTHS Việt Nam” tác giả Phan Thị Thanh Trang, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh, 2020; Luận văn thạc sĩ “Căn kháng nghị phúc thẩm theo Luật TTHS Việt Nam” tác giả Bùi Thị Linh, Trường Đại học Luật TPHCM, 2020…Các luận văn nêu có luận văn tác giả Nguyễn Thị Thu Hà Phan Thị Thanh Trang nghiên cứu toàn diện lý luận thực tiễn kháng nghị phúc thẩm; luận văn tác giả Bùi Thị Linh nghiên cứu kháng nghị phúc thẩm, tài liệu tham khảo quan trọng cho tác giả trình nghiên cứu lý luận thực tiễn áp dụng cứ, thời hạn, bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm Như vậy, đề tài luận văn “Kháng nghị phúc thẩm theo Luật Tố tụng hình Việt Nam” nghiên cứu chuyên sâu, toàn diện lý luận, đặc biệt thực tiễn áp dụng cứ, hình thức kháng nghị phúc thẩm, bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm thực cần thiết, có ý nghĩa lý luận thực tiễn Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu đề tài luận văn - Mục đích nghiên cứu Làm sáng tỏ quy định pháp luật TTHS Việt Nam cứ, thời hạn kháng nghị phúc thẩm; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm thực tiễn áp dụng, hạn chế, vướng mắc nguyên nhân, từ đưa biện pháp góp phần nâng cao hiệu kháng nghị phúc thẩm - Nhiệm vụ nghiên cứu Từ mục đích nêu trên, luận văn thực nhiệm vụ nghiên cứu sau: + Phân tích lý luận quy định pháp luật TTHS Việt Nam thời hạn kháng nghị phúc thẩm; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm; + Đánh giá thực tiễn áp dụng thời hạn kháng nghị phúc thẩm; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm, hạn chế, vướng mắc nguyên nhân; + Đề xuất biện pháp bảo đảm áp dụng hiệu thời hạn kháng nghị phúc thẩm; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài luận văn - Đối tượng nghiên cứu Kháng nghị phúc thẩm theo Luật TTHS Việt Nam chất pháp lý thực tiễn thời hạn kháng nghị phúc thẩm; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm - Phạm vi nghiên cứu + Về nội dung, luận văn có phạm vi nghiên cứu kháng nghị phúc thẩm án, định sơ thẩm vụ án hình Tuy nhiên, phổ biến kháng nghị phúc thẩm án sơ thẩm vụ án hình Các vấn đề nghiên cứu cụ thể kháng nghị phúc thẩm thời hạn kháng nghị phúc thẩm; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm + Về khơng gian, luận văn trình bày nội dung đánh giá thực tiễn kháng nghị phúc thẩm phạm vi nước + Về thời gian, luận văn trình bày thực tiễn kháng nghị phúc thẩm phạm vi nước từ 2018 đến năm 2020 Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận Đề tài luận văn nghiên cứu sở Chủ nghĩa vật biện chứng vật lịch sử; tư tưởng Hồ Chí Minh quan điểm, đường lối Đảng, Nhà nước cải cách tư pháp bảo đảm quyền người ... rút kháng nghị phúc thẩm trình nghiên cứu luận văn Một số luận văn thạc sỹ nghiên cứu liên quan đến kháng nghị phúc thẩm VKSND như: Luận văn thạc sĩ ? ?Kháng nghị phúc thẩm vụ án hình theo Luật. .. kháng nghị phúc thẩm Như vậy, đề tài luận văn ? ?Kháng nghị phúc thẩm theo Luật Tố tụng hình Việt Nam” nghiên cứu chuyên sâu, toàn diện lý luận, đặc biệt thực tiễn áp dụng cứ, hình thức kháng nghị. .. kháng nghị phúc thẩm án sơ thẩm vụ án hình Các vấn đề nghiên cứu cụ thể kháng nghị phúc thẩm thời hạn kháng nghị phúc thẩm; bổ sung, thay đổi, rút kháng nghị phúc thẩm + Về khơng gian, luận văn