PA MỤC LỤC MỤC LỤC i LỜI CAM ĐOAN ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT iii DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HỘP iv MỞ ĐẦU Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI 1.1 Tổng quan nghiên cứu 1.2 Khoảng trống gợi mở cho nghiên cứu Luận án 24 Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VỀ KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI 29 2.1 Cơ sở lý luận 29 2.2 Phương pháp nghiên cứu 48 2.3 Cơ sở thực tiễn 58 Chương 3: THỰC TRẠNG KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI THÀNH PHỐ CẦN THƠ 66 3.1 Cách thức sử dụng thời gian người cao tuổi (60-75 tuổi) thành phố Cần Thơ 66 3.2 Nhận diện khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi (60-75 tuổi) thành phố Cần Thơ 69 Chương 4: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI Ở THÀNH PHỐ CẦN THƠ VÀ KIẾN NGHỊ HÀM Ý CHÍNH SÁCH 111 4.1 Nhóm yếu tố cá nhân xã hội ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi 111 4.2 Mơ hình yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi thành phố Cần Thơ 142 4.3 Kiến nghị hàm ý sách 156 KẾT LUẬN 164 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 167 DANH MỤC BÀI VIẾT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 185 PHỤ LỤC 187 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan thông tin, số liệu kết phân tích Luận án tác giả thực cách độc lập Tất thông tin, số liệu Luận án đảm bảo tính khách quan, khoa học, logic trích dẫn đảm bảo theo quy định Tơi hồn tồn chịu trách nhiệm thơng tin Luận án Tác giả PHAN THUẬN DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế CLB : Câu lạc ĐBSCL : Đồng sông Cửu Long KMSDT G NCT : Khuôn mẫu sử dụng thời gian : Người cao tuổi 60+ : 60 tuổi trở lên 65+ : 65 tuổi trở lên 70+ : 70 tuổi trở lên 80+ : 80 tuổi trở lên TPCT : Thành phố Cần Thơ DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HỘP DANH SÁCH BẢNG Bảng 1: Hoạt động phân bổ thời gian người cao tuổi từ nghiên cứu 18 Bảng 2.1: Nội dung cách đo lường khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi 31 Bảng 2: Các yếu tố chi phối đến khuôn mẫu sử dụng thời gian 33 Bảng 3: Mơ hình biến số độc lập ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi Bảng 4: Mô tả đặc điểm mẫu nghiên cứu 56 57 Bảng 5: Chỉ số già hóa dân số tỉnh/thành phố ĐBSCL, giai đoạn 2009-2019 (%) Bảng 6: Tỷ số giới tính dân số cao tuổi thành phố Cần Thơ 62 64 Bảng 1: Mơ tả thống kê thời gian trung bình cho hoạt động người cao tuổi thành phố Cần Thơ 67 Bảng 2: Thời gian trung bình người cao tuổi dành cho hoạt động chăm sóc thân (phút/ngày) 69 Bảng 3: Mối quan hệ thời gian ngủ với hài lòng sống người cao tuổi 71 Bảng 4: Thời gian chăm sóc thân người cao tuổi theo khu vực sống, tuổi sức khỏe (phút/ngày) 73 Bảng 3.5: Thời gian trung bình người cao tuổi có tham gia hoạt động làm việc nhà (phút/ngày) 78 Bảng 6: Mối quan hệ sử dụng thời gian cho hoạt động làm việc nhà với hài lòng người cao tuổi theo giới tính, tuổi, mức sống, thu xếp sống 80 Bảng 7: Thời gian làm việc nhà người cao tuổi theo giới tính, 83 Bảng 8: Tham gia hoạt động tạo thu nhập vào ngày hơm qua theo lương hưu, mức sống, sức khỏe, trình độ, khu vực người cao tuổi (%) 84 Bảng 3.9: Tỷ lệ người cao tuổi tham gia hoạt động tạo thu nhập (%) 88 Bảng 10: Thời trung bình hoạt động tạo thu nhập (phút/ngày) 90 Bảng 11: Mối quan hệ sử dụng thời gian cho hoạt động tạo thu nhập với hài lòng người cao tuổi theo giới tính, tuổi, mức sống, nguồn nhu nhập 93 Bảng 12: Thời gian tạo thu nhập người cao tuổi theo giới tính tuổi (phút/ngày) 97 Bảng 13: Thời gian tạo thu nhập người cao tuổi theo giới tính tuổi (phút/ngày) 98 Bảng 14: Tham gia hoạt động tạo thu nhập vào ngày hôm qua theo lương hưu, mức sống, sức khỏe, trình độ, khu vực người cao tuổi (%) 99 Bảng 17: Thời trung bình người cao tuổi có phân bổ vào hoạt động thư giãn (phút/ngày) 102 Bảng 16: Tham gia hoạt động thư giãn chủ động vào ngày hôm qua theo lương hưu, mức sống, sức khỏe, trình độ, khu vực người cao tuổi (%) 105 Bảng 17: Tham gia hoạt động thư giãn thụ động vào ngày hôm qua theo lương hưu, mức sống, sức khỏe, trình độ, khu vực người cao tuổi (%) 106 Bảng 20: Mối quan hệ tuyến tính khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi 108 Bảng 1: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với giới tính (phút/ngày) .1 11 Bảng 2: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với nhóm tuổi (Phút/ngày) 116 Bảng 3: Tương quan khn mẫu sử dụng thời gian với trình độ học vấn (phút/ngày) 117 Bảng 4: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với tình trạng sức khỏe người cao tuổi (Phút/ngày) 121 Bảng 5: Công việc trước 60 tuổi người cao tuổi thành phố Cần Thơ (%) 123 Bảng 6: Nguồn thu nhập người cao tuổi thành phố Cần Thơ 129 Bảng 7: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với nguồn thu nhập (lương hưu) người cao tuổi (phút/ngày) 131 Bảng 8: Tương quan khn mẫu sử dụng thời gian với tình trạng sức khỏe người cao tuổi (Phút/ngày) 136 Bảng 9: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian chăm sóc thân người cao tuổi vào ngày tuần (hôm qua) 144 Bảng 10: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian chăm sóc thân người cao tuổi vào ngày cuối tuần .1 45 Bảng 11: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian làm việc nhà người cao tuổi vào ngày tuần (hôm qua) 147 Bảng 12: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khn mẫu sử dụng thời gian làm việc nhà người cao tuổi vào ngày cuối tuần .1 49 Bảng 13: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian tạo thu nhập người cao tuổi vào ngày tuần (hơm qua) 150 Bảng 14: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian tạo thu nhập người cao tuổi vào ngày cuối tuần152 Bảng 15: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian thư giãn người cao tuổi vào ngày tuần (hôm qua) 153 Bảng 16: Mô hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian thư giãn người cao tuổi vào ngày cuối 155 DANH SÁCH CÁC BIỂU Biểu 1: Tỷ lệ dân số từ 60 tuổi trở lên số già hóa quận, huyện thuộc thành phố (%) 63 Biểu 1: Cơ cấu thời gian dành cho hoạt động người cao tuổi thành phố Cần Thơ (%) Biểu 3.2: Hoạt động chăm sóc thân người cao tuổi (%) 68 74 Biểu 1: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian chăm sóc thân với tình trạng việc làm người cao tuổi (phút/ngày) 124 Biểu 2: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với mức sống người cao tuổi (phút/ngày) 134 DANH SÁCH CÁC HỘP Hộp 1: Sử dụng thời gian cho chăm sóc thân số trường hợp 75 Hộp 2: Sử dụng thời gian cho làm việc nhà số trường hợp 85 Hộp 3: Sử dụng thời gian cho tạo thu nhập số trường hợp 100 Hộp 4: Sử dụng thời gian cho thư giãn số trường hợp 107 DANH MỤC BÀI VIẾT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI * Báo cáo kiến nghị quan Trung ương: “Một số giải pháp thích ứng với già hóa dân số đồng sông Cửu Long” Giám đốc Học viện gửi đến quan Trung ương vào ngày 12/4/2022 theo tinh thần Công văn 1977-CV/HVCTQG Mối quan hệ KMSDTG tạo thu nhập với hài lòng sống người cao tuổi thành phố Cần Thơ, Tạp chí Xã hội học, số 01/2022 Mối quan hệ KMSDTG cho hoạt động thư giãn với hài lòng sống người cao tuổi thành phố Cần Thơ, Tạp chí Khoa học xã hội Nhân văn, Đại học QG Hà Nội, Tập 7, số 3b/2021 KMSDTG cho hoạt động tạo thu nhập người cao tuổi thành phố Cần Thơ, Tạp chí KHXH Nam bộ, số 4/2022 Mối quan hệ KMSDTG với hài lòng sống người cao tuổi từ nghiên cứu nước ngoài, Tạp chí Nghiên cứu gia đình giới, số 3/2021 KMSDTG nhàn rỗi người cao tuổi lợi ích đời sống- từ nghiên cứu nước ngồi, Tạp chí Nhân lực khoa học xã hội, số 12/2021 Đời sống người cao tuổi thành phố Cần Thơ bối cảnh già hóa dân số, Tạp chí Nghiên cứu người, số 1/2022 Đời sống người cao tuổi thành phố Cần Thơ bối cảnh già hóa dân số, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 3/2022 Mối quan hệ KMSDTG nhàn rỗi với hài lòng sống người cao tuổi từ nghiên cứu nước ngồi gợi ý sách cho Việt Nam, Tạp chí nghiên cứu sách quản lý, số 1/2022 Các yếu tố ảnh hưởng đến KMSDTG cho hoạt động làm việc nhà người cao tuổi thành phố Cần Thơ, Tạp chí Khoa học, Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh, số 17(2)/2022 10 Mối quan hệ khn mẫu sử dụng thời chăm sóc thân với hài lòng sống người cao tuổi thành phố Cần Thơ, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 8/2022 11.Mối quan hệ khuôn mẫu sử dụng thời gian làm việc nhà với hài lòng sống người cao tuổi thành phố Cần Thơ, Tạp chí Khoa học phụ nữ, Quyển 20, số 4/2022 12 Thích ứng với già hóa dân số đồng sông Cửu Long theo tinh thần Văn kiện đại hội lần thứ XIII Đảng, Tạp chí Thơng tin khoa học trị, số 1/2022 13 Giải vấn đề xã hội đồng sơng Cửu Long: Thực trạng hàm ý sách, Tạp chí Cộng sản, số 936 (2-2020) 14 Già hóa dân số đồng sông Cửu Long: Vấn đề đặt hàm ý sách, Tạp chí Cộng sản, số 951 (10-2020) 15 Đời sống người cao tuổi đồng sông Cửu Long bối cảnh già hóa dân số, Tạp chí Khoa học xã hội Nam bộ, số 4/2020 16 Cơ cấu dân số đồng sơng Cửu Long: Thực trạng khuyến nghị sách, Tạp chí Lý luận trị, số 7/2020 17 Thực trạng già hóa dân số tác động đến tăng trưởng kinh tế đồng sơng Cửu Long, Tạp chí nghiên cứu sách quản lý, số 3/2020 18 Thích ứng với già hóa dân số theo tinh thần Nghị Đại hội XIII, Thích ứng với già hóa dân số theo tinh thần Nghị Đại hội XIII Đảng (thinhvuongvietnam.com), 04/02/2022 19 Cần Thơ phát huy vai trò người cao tuổi bối cảnh già hóa dân số, Cần Thơ phát huy vai trị người cao tuổi bối cảnh già hóa dân số (thinhvuongvietnam.com), 19/4/2022 20 Già hóa dân số thành phố Cần Thơ – Thực trạng hàm ý sách, Đặc san Khoa học công nghệ, Sở Khoa học Công nghệ thành phố Cần Thơ, số 1/2021 PHỤ LỤC HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC IV 🙠🙠🙠 PHIẾU KHẢO SÁT Kính thưa Ơng/Bà! Chúng tơi giảng viên Học viện Chính trị khu vực IV, thực nghiên cứu với chủ đề sử dụng thời gian người cao tuổi (NCT) Để có sở đề xuất giải pháp giúp cho NCT “sống vui, sống khỏe, sống có ích”, chúng tơi tiến hành khảo sát xoay quanh vấn đề sử dụng thời gian dành cho hoạt động ngày Ơng/Bà Chúng tơi chuẩn bị sẵn phương án trả lời, Ông/Bà đánh dấu 🙠 vào phương án mà Ông/Bà thấy phù hợp; Nếu có ý kiến khác Ơng/Bà vui lịng ghi rõ Những thơng tin Ơng/Bà cung cấp phục vụ cho mục đích nghiên cứu khoa học, thơng tin đảm bảo bí mật Sự tham gia trả lời Ơng/Bà thành cơng chúng tơi Vì thế, chúng tơi mong Ơng/Bà bỏ chút thời gian trả lời phiếu khảo sát A THÔNG TIN CÁ NHÂN 1.Nam 🙠 A1: Giới tính 2.Nữ 🙠 A2: Năm sinh (ghi theo năm dương lịch): 19……… A3: Ông/Bà sống quận/huyện (ghi rõ)? A4: Nơi Ông/Bà thuộc khu vực nào? 🙠 Thành thị 2.Nơng thơn 🙠 A5: Ơng/Bà học hết lớp (ghi rõ) (ví dụ: khơng học ghi 0, học lớp ghi 1; trình độ trung cấp ghi 13, Cao đẳng ghi 14, Đại học ghi 15, sau đại học ghi 16) A6: Tình trạng nhân Ơng/Bà là: 🙠 Đang có vợ/chồng 🙠 3.Ly hơn/Ly thân 🙠 Độc thân 4.Góa 🙠 A7: Hiện nay, Ơng/Bà sống chung với ai? 1.Sống chung với vợ/chồng 🙠 4.Sống 🙠 2.Sống chung với cái/cháu 🙠 5.Sống với người khác 🙠 3.Sống chung với người thân (bà con/họ hàng) 🙠 A8: Ông/Bà sống đâu? (chỉ đánh dấu vào 01 phương án trả lời) 1.Ở nhà 2.Ở nhà con/cháu 🙠 🙠 4.Ở trung tâm nuôi dưỡng người già 5.Nơi khác (ghi rõ) 🙠 🙠 3.Ở nhà trọ 🙠 A9: Cơng việc Ơng/Bà trước sau 60 tuổi gì? Trước 60 tuổi 1.Cán bộ, công chức, viên chức thuộc quan nhà nước 2.Làm ruộng/vườn 3.Công nhân, lao động doanh nghiệp, cơng ty ngồi nhà nước Tư Bn bán/kinhdoanh 🙠 🙠 🙠 🙠 Hiện Tham gia hoạt động nghiên cứu, giảng dạy 2.Làm ruộng/vườn 3.Tự Buôn bán/kinhdoanh 4.Nghề tự do, dịch vụ (xe ôm, bán vé số, 🙠 🙠 🙠 🙠 bảo vệ cắt tóc ….) 5.Nghề tự do, dịch vụ (xe ôm, bán vé 🙠 5.Tham gia tổ chức địa phương 🙠 (Bí số, bảo vệ cắt tóc … ) thư/Phó Bí thư khóm/ấp/thơn, tổ hịa giải, Mặt trận tổ quốc…) 6.Nội trợ/làm cơng việc nhà 🙠 6.Về hưu, khơng làm 🙠 🙠 🙠 7.Khơng làm 7.Nội trợ/làm cơng việc nhà 8.Khác (ghi rõ)………………… 🙠 8.Khơng làm 🙠 Khác (ghi rõ):………………… A10: Hiện tại, Ơng/Bà có khoản thu nhập đây? (Có thể lựa chọn nhiều phương án trả lời) 1.Lương hưu 🙠 Nhà nước hỗ trợ 🙠 2.Buôn bán Các mạnh thường quân/nhà hảo tâm 3.Tiền lương làm thuê/mướn 🙠 Khác (ghi rõ):…………………… 🙠 Con cháu chu cấp/hỗ trợ 8.Khơng có A11: Trong tháng qua, Ơng/Bà ước tính thu nhập từ khoản bao nhiêu/tháng? đồng/tháng A12: Ơng/Bà có khoản tiền tích lũy/để dành khơng? 1.Có 🙠 2.Khơng 🙠 🙠 🙠 🙠 A13: Ơng/Bà có tham gia mua bảo hiểm y tế/bảo hiểm xã hội khơng? 1.Có 🙠 2.Khơng 🙠 A14: Ông/Bà đánh giá điều kiện sống gia đình thuộc mức đây? 1.Giàu có 🙠 4.Cận nghèo 2.Khá giả 🙠 🙠 3.Trung bình 🙠 5.Nghèo/rất nghèo 🙠 A15: Trong 12 tháng qua, Ơng/Bà có mắc bệnh đây? (có thể lựa chọn nhiều phương án trả lời) 1.Tim mạch 🙠 7.Tiểu đường/đái đường 🙠 2.Viêm khớp/đau khớp 🙠 8.Tai ù, mắt mờ 🙠 Suy thận/gan 🙠 9.Thối hóa cột sống 🙠 4.Huyết áp � � 10.Các bệnh liên quan đến đường ruột (đau bao tử, khó tiêu hóa, ợ chua ) 🙠 5.Bệnh vặt (cảm cúm, ho…) � � � � 11.Bệnh ung thư 🙠 6.Trầm cảm, stress 12.Khác (ghi rõ):………………… A16: Ông/Bà đánh giá tình trạng sức khỏe 12 tháng qua? bệnh vặt ) Tốt (khơng bị bệnh 🙠 2.Khơng tốt (đau bệnh thường xuyên) 🙠 A17: Nơi sinh sống Ơng/Bà có khu vui chơi, giải trí/ khu tập thể dục cho người cao tuổi khơng? 1.Có 🙠 2.Khơng 🙠 A18: Ơng/Bà có nhu cầu giao lưu bạn bè khơng? 1.Có 🙠 2.Khơng 🙠 Cám ơn Ơng/Bà chia sẻ số thông tin cá nhân bây giờ, xin chuyển sang nhật ký hàng ngày Ông/Bà B NHẬT KÝ HÀNG NGÀY B1: Ông/Bà cho biết thời gian thức dậy ngủ ngày tuần: + Từ thứ đến thứ 6: * Đi ngủ: lúc giờ? * Thức dậy: lúc giờ? + Từ thứ 7, chủ nhật ngày lễ, tết:*Đi ngủ lúc giờ? *Thức dậy lúc giờ? B2: NGÀY HÔM QUA, Ông/Bà tham gia vào hoạt động THỜI GIAN dành cho hoạt động PHÚT/NGÀY? Hoạt động Có tham gia hay khơng C ó Th ời Khô ng lượ ng (phút) 1.Vệ sinh cá nhân (sáng, tối), ăn uống (ăn sáng, tối) Nghỉ ngơi � � � � 🙠 � � 🙠 🙠 3.Nấu ăn 4.Giặt giũ 5.Trơng cháu Chăm sóc cảnh/kiểng, thú cưng (chó, mèo…) � � � � 🙠 🙠 Đi khám bệnh 8.Đi làm kiếm tiền (bán vé số, làm thuê, giảng dạy….) 9.Tự buôn bán/kinh doanh 10.Xem ti vi/phim/nghe đài 11 Đọc sách, báo/nghiên cứu tài liệu (kể tài liệu mạng) 12.Đi tập thể dục buổi sáng/buổi chiều 13.Tán gẫu với hàng xóm/bạn bè/gặp gỡ người thân 14.Đi nhậu/ uống nước trà với bạn bè 15.Chơi cờ/đánh 16 Đi chùa/đền/nhà thờ/ Đọc kinh nhà/chùa/nhà thờ 17.Tham gia tổ chức (đoàn thể, chi bộ…), nhóm, câu lạc bộ, hoạt động văn nghệ nơi cư trú 18.Tham gia hoạt động từ thiện 19.Hoạt động tự sản xuất (chăn nuôi, làm ruộng/vườn…) � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 🙠 � � 🙠 � � � � 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 B3: TRONG NHỮNG NGÀY CUỐI TUẦN QUA (THỨ 7, CHỦ NHẬT, Ông/Bà tham gia vào hoạt động THỜI GIAN dành cho hoạt động PHÚT/NGÀY? Hoạt động Có tham gia hay khơng C ó Th ời Khô ng lượ ng (phút) 1.Vệ sinh cá nhân (sáng, tối), ăn uống (ăn sáng, tối) Nghỉ ngơi 3.Nấu ăn 4.Giặt giũ 5.Trông cháu � � � � � � � � � � 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 Chăm sóc cảnh/kiểng, thú cưng (chó, mèo…) Đi khám bệnh � � � � 🙠 🙠 8.Đi làm kiếm tiền (bán vé số, làm thuê, giảng dạy….) 9.Tự buôn bán/kinh doanh 10.Xem ti vi/phim/nghe đài 11 Đọc sách, báo/nghiên cứu tài liệu (kể tài liệu mạng) 12.Đi tập thể dục buổi sáng/buổi chiều 13.Tán gẫu với hàng xóm/bạn bè/gặp gỡ người thân 14.Đi nhậu/ uống nước trà với bạn bè 15.Chơi cờ/đánh 16 Đi chùa/đền/nhà thờ/ Đọc kinh nhà/chùa/nhà thờ 17.Tham gia tổ chức (đồn thể, chi bộ…), nhóm, câu lạc bộ, hoạt động văn nghệ nơi cư trú � � � � � � � � � � � � � � � � � � 🙠 � � 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 🙠 � 🙠 � � 🙠 19.Hoạt động tự sản xuất ( chăn ni, làm ruộng/vườn…) � C.SỰ HÀI LỊNG VỚI CUỘC SỐNG 18.Tham gia hoạt động từ thiện C1: Ơng/Bà có hài lịng với hoạt động tạo thu nhập nào? 3.Bình thường 🙠 Rất hài lòng 🙠 5.Rất chưa hài lòng 🙠 Hài lòng Chưa hài lòng 🙠 🙠 99.Khơng xác định 🙠 C2: Ơng/Bà có hài lịng với hoạt động chăm sóc thân (ăn, ngủ, nghỉ ngơi, khám chữa bệnh….) nào? 1.Rất hài lịng 🙠 2.Hài lịng 🙠 3.Bình thường 🙠 Chưa hài lòng 🙠 5.Rất chưa hài lòng 🙠 99.Khơng xác định 🙠 C3: Ơng/Bà có hài lịng với hoạt động thư giãn (xem tivi/báo, nghe đài, tập thể dục, tham gia họp hội, tình nguyện…) nào? 1.Rất hài lòng 🙠 2.Hài lòng 🙠 3.Bình thường 🙠 Chưa hài lịng 🙠 5.Rất chưa hài lịng 🙠 99.Khơng xác định 🙠 C4: Ơng/Bà có hài lịng với hoạt động làm việc nhà (nấu ăn/giặt giũ, trơng cháu, chăm sóc thú cưng…) nào? 1.Rất hài lòng 🙠 2.Hài lịng 🙠 3.Bình thường 🙠 Chưa hài lịng 🙠 5.Rất chưa hài lịng 🙠 99.Khơng xác định 🙠 C5: Ơng/Bà có đồng ý hay khơng đồng ý với nhận định: “Điều kiện sống Tôi (nhà ở, tiện nghị, tiền bạc, ăn uống …) tốt”? Hồn tồn khơng đồng ý Vừa đồng ý vừa không đồng ý Không đồng ý Đồng ý Rất đồng ý C6: Ơng/Bà có đồng ý hay không đồng ý với nhận định: “Tôi thỏa mãn với sống nay”? Hồn tồn khơng đồng ý Vừa đồng ý vừa không đồng ý Không đồng ý Đồng ý Rất đồng ý C7: Ơng/Bà có đồng ý hay không đồng ý với nhận định: “Cho đến tơi có thứ mà tơi muốn”? Hồn tồn khơng đồng ý Vừa đồng ý vừa không đồng ý Không đồng ý Đồng ý Rất đồng ý C8: Ơng/Bà có đồng ý hay không đồng ý với nhận định: “Tôi gần đạt tiêu chí/mục tiêu Tơi đặt trước đó”? Hồn tồn khơng đồng ý Vừa đồng ý vừa không đồng ý Không đồng ý Đồng ý Rất đồng ý C9: Ơng/Bà có đồng ý hay khơng đồng ý với nhận định: “Nếu có hội lựa chọn lần tơi khơng thay đổi mà tơi có trước đó”? Hồn tồn khơng đồng ý Vừa đồng ý vừa không đồng ý Không đồng ý Đồng ý Rất đồng ý Cám ơn Ông/Bà dành thời gian để chia sẻ thông tin! MỤC LỤC MỤC LỤC i LỜI CAM ĐOAN ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT iii DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HỘP iv MỞ ĐẦU Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VỀ KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI 29 Chương 3: THỰC TRẠNG KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI THÀNH PHỐ CẦN THƠ 66 Chương 4: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN CỦA NGƯỜI CAO TUỔI Ở THÀNH PHỐ CẦN THƠ VÀ KIẾN NGHỊ HÀM Ý CHÍNH SÁCH 111 KẾT LUẬN 164 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 167 DANH MỤC BÀI VIẾT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 185 PHỤ LỤC 187 Tác giả DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH SÁCH BẢNG DANH SÁCH CÁC HỘP MỞ ĐẦU Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu luận án 2.1 Mục đích nghiên cứu 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.3 Phạm vi nghiên cứu: Câu hỏi, giả thuyết khung phân tích nghiên cứu 4.1 Câu hỏi nghiên cứu 4.2 Giả thuyết nghiên cứu khung phân tích Điểm luận án Hạn chế Luận án Phương pháp luận nghiên cứu luận án Đóng góp luận án 7.1 Đóng góp lý luận 7.2 Đóng góp thực tiễn Kết cấu luận án Chương 1.1.1 Các nghiên cứu liên quan đến đời sống người cao tuổi 1.1.2 Các nghiên cứu thực trạng khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi 1.1.2.1 Nhận diện loại hình hoạt động người cao tuổi tham gia 1.1.2.2 Thời gian cho hoạt động người cao tuổi 1.1.2.3 Phương pháp đo lường xác định khuôn mẫu sử dụng thời gian Bảng 1: Hoạt động phân bổ thời gian người cao tuổi từ nghiên cứu 1.2.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi 1.2.1 Khoảng trống nghiên cứu trước 1.2.2 Những gợi mở hướng nghiên cứu luận án Tiểu kết chương Chương 2.1.1 Một số khái niệm 2.1.1.1 Khái niệm “khuôn mẫu sử dụng thời gian” (Time Use Pattern) 2.1.1.2 Nội dung, cách đo lường yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian Bảng 2.1: Nội dung cách đo lường khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi Các yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian Bảng 2: Các yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian 2.1.1.2 Khái niệm “Người cao tuổi” khái niệm liên quan Khái niệm “Người cao tuổi” Khái niệm già hóa dân số đặc trưng Khái niệm “già hóa tích cực” (Active Ageing) 2.1.1.3 Khái niệm “sự hài lòng với sống” 2.1.2 Vận dụng số lý thuyết nghiên cứu khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi 2.1.2.1 Lý thuyết sử dụng thời gian (Use time theory) 2.1.2.2 Lý thuyết lựa chọn lý (Rational choice theory) 2.1.2.3 Lý thuyết nhu cầu (Needs theory) 2.1.3 Quan điểm Đảng, sách pháp luật Nhà nước công tác chăm sóc người cao tuổi 2.1.3.1 Quan điểm Đảng cơng tác chăm sóc người cao tuổi 2.1.3.2 Chính sách Pháp luật nhà nước cơng tác chăm sóc người cao tuổi 2.2.1 Cơ sở lựa chọn phương pháp nghiên cứu 2.2.2 Các phương pháp thu thập thơng tin 2.2.2.1 Phân tích tài liệu có sẵn 2.2.2.2 Phương pháp thu nhập thông tin bảng hỏi 2.2.2.3 Phỏng vấn sâu 2.2.3 Chọn mẫu Như vậy, số lượng mẫu cần phải có 399 Kết lựa chọn số lượng mẫu cho địa phương cụ thể sau: * Tiếp cận đối tượng khảo sát 2.2.4 Xử lý phân tích thơng tin + Cách tính thời gian hoạt động + Chỉ báo, đo lường hài lịng * Phân tích mơ hình hồi quy tuyến tính: Bảng 3: Mơ hình biến số độc lập ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi 2.2.5 Đặc điểm mẫu khảo sát Bảng 4: Mô tả đặc điểm mẫu nghiên cứu 2.3.1 Khái lược tình hình kinh tế - xã hội thành phố Cần Thơ 2.3.2 Thực trạng già hóa dân số thành phố Cần Thơ Bảng 5: Chỉ số già hóa dân số tỉnh/thành phố ĐBSCL, giai đoạn 2009-2019 (%) Biểu 1: Tỷ lệ dân số từ 60 tuổi trở lên số già hóa quận, huyện thuộc thành phố (%) Bảng 6: Tỷ số giới tính dân số cao tuổi thành phố Cần Thơ (số cụ bà/100 cụ ông) Tiểu kết chương Chương Bảng 1: Mơ tả thống kê thời gian trung bình cho hoạt động người cao tuổi thành phố Cần Thơ Biểu 1: Cơ cấu thời gian dành cho hoạt động người cao tuổi thành phố Cần Thơ (%) 3.2.1 Khuôn mẫu sử dụng thời gian chăm sóc thân Bảng 2: Thời gian trung bình người cao tuổi dành cho hoạt động chăm sóc thân (phút/ngày) Bảng 3: Mối quan hệ thời gian ngủ với hài lòng sống người cao tuổi Bảng 4: Thời gian chăm sóc thân người cao tuổi theo khu vực sống, tuổi sức khỏe (phút/ngày) Biểu 3.2: Hoạt động chăm sóc thân người cao tuổi (%) Hộp 1: Sử dụng thời gian cho chăm sóc thân số trường hợp (Câu chuyện viết lại từ PVS 13, Nữ, 73 tuổi, neo đơn, sống Trung tâm người già quận Bình Thủy) (Câu chuyện ghi lại từ PVS 05, Nam, 61 tuổi, bảo vệ, Quận Cái Răng) Trường hợp Bảng 3.5: Thời gian trung bình người cao tuổi có tham gia hoạt động làm việc nhà (phút/ngày) Bảng 6: Mối quan hệ sử dụng thời gian cho hoạt động làm việc nhà với hài lịng người cao tuổi theo giới tính, tuổi, mức sống, Bảng 7: Thời gian làm việc nhà người cao tuổi theo giới tính, thành thị chung sống với (phút/ngày) Bảng 8: Tham gia hoạt động tạo thu nhập vào ngày hôm qua theo lương hưu, mức sống, sức khỏe, trình độ, khu vực người cao tuổi (%) Hộp 2: Sử dụng thời gian cho làm việc nhà số trường hợp (Câu chuyện viết lại từ PVS 13, Nữ, 73 tuổi, neo đơn, sống Trung tâm người già quận Bình Thủy) (Câu chuyện ghi lại từ PVS 05, Nam, 61 tuổi, bảo vệ, Quận Cái Răng) Trường hợp Bảng 3.9: Tỷ lệ người cao tuổi tham gia hoạt động tạo thu nhập (%) Bảng 10: Thời trung bình hoạt động tạo thu nhập (phút/ngày) Bảng 11: Mối quan hệ sử dụng thời gian cho hoạt động tạo thu nhập với hài lòng người cao tuổi theo giới tính, tuổi, mức sống, nguồn nhu nhập Bảng 12: Thời gian tạo thu nhập người cao tuổi theo giới tính tuổi (phút/ngày) Bảng 13: Thời gian tạo thu nhập người cao tuổi theo giới tính tuổi (phút/ngày) Bảng 14: Tham gia hoạt động tạo thu nhập vào ngày hôm qua theo lương hưu, mức sống, sức khỏe, trình độ, khu vực người cao tuổi (%) Hộp 3: Sử dụng thời gian cho tạo thu nhập số trường hợp 3.2.4 Khuôn mẫu sử dụng thời gian thư giãn Bảng 15: Thời trung bình người cao tuổi có phân bổ vào hoạt động thư giãn (phút/ngày) Bảng 16: Tham gia hoạt động thư giãn chủ động vào ngày hôm qua theo lương hưu, mức sống, sức khỏe, trình độ, khu vực người cao tuổi (%) Bảng 17: Tham gia hoạt động thư giãn thụ động vào ngày hơm qua theo lương hưu, mức sống, sức khỏe, trình độ, khu vực người cao tuổi (%) Hộp 4: Sử dụng thời gian cho thư giãn số trường hợp (Câu chuyện viết lại từ PVS 13, Nữ, 73 tuổi, neo đơn, sống Trung tâm người già quận Bình Thủy) (Câu chuyện ghi lại từ PVS 05, Nam, 61 tuổi, bảo vệ, Quận Cái Răng) Trường hợp Tiểu kết chương Chương VÀ KIẾN NGHỊ HÀM Ý CHÍNH SÁCH 4.1.1 Các yếu tố nhân học 4.1.1.1 Yếu tố giới tính Bảng 1: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với giới tính (phút/ngày) 4.1.1.2 Yếu tố tuổi tác Bảng 2: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với nhóm tuổi (Phút/ngày) 4.1.1.3 Yếu tố trình độ học vấn Bảng 3: Tương quan khn mẫu sử dụng thời gian với trình độ học vấn (phút/ngày) 4.1.1.4 Yếu tố sức khỏe Biểu 1: Cơ cấu bệnh tật người cao tuổi thành phố Cần Thơ (%) Bảng 4: Tương quan khn mẫu sử dụng thời gian với tình trạng sức khỏe người cao tuổi (Phút/ngày) 4.1.1.5 Yếu tố tình trạng việc làm Bảng 5: Cơng việc trước 60 tuổi người cao tuổi thành phố Cần Thơ (%) Biểu 2: Tương quan khn mẫu sử dụng thời gian chăm sóc thân với tình trạng việc làm người cao tuổi (phút/ngày) 4.1.2 Các yếu tố gia đình cộng đồng 4.1.2.1 Yếu tố xếp nơi 4.1.2.2 Yếu tố nguồn thu nhập (lương hưu) Bảng 6: Nguồn thu nhập người cao tuổi thành phố Cần Thơ Bảng 7: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với nguồn thu nhập (lương hưu) người cao tuổi (phút/ngày) 4.1.2.2 Yếu tố nhu cầu giao lưu 4.1.2.3 Yếu tố mức sống Biểu 3: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian làm việc nhà với mức sống người cao tuổi (phút/ngày) 4.1.3 Yếu tố môi trường sống 4.1.3.1 Yếu tố khu vực sống (thành thị - nông thôn) Bảng 8: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với tình trạng sức khỏe người cao tuổi (Phút/ngày) 4.1.3.2 Môi trường thân thiện 4.1.4 Các yếu tố sách 4.1.4.1 Kết thực sách người cao tuổi thành phố Cần Thơ 4.1.4.2 Chính sách hỗ trợ người cao tuổi ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi thành phố Cần Thơ 4.1.4.3 Quy định liên quan tuổi nghỉ hưu, tuổi người cao tuổi 4.2.1 Mơ hình hồi quy đa biến khn mẫu sử dụng thời gian chăm sóc thân Bảng 9: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khn mẫu sử dụng thời gian chăm sóc thân người cao tuổi vào ngày tuần (hôm qua) Bảng 10: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian chăm sóc thân người cao tuổi vào ngày cuối tuần 4.2.2 Mơ hình hồi quy đa biến yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian làm việc nhà Bảng 11: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian làm việc nhà người cao tuổi vào ngày tuần (hôm qua) Bảng 12: Mô hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian làm việc nhà người cao tuổi 4.2.3 Mơ hình hồi quy đa biến yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian tạo thu nhập Bảng 13: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khn mẫu sử dụng thời gian tạo thu nhập người cao tuổi vào ngày tuần (hôm qua) Bảng 14: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian tạo thu nhập người cao tuổi 4.2.4 Mơ hình hồi quy đa biến yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian thư giãn Bảng 15: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian thư giãn người cao tuổi vào ngày tuần (hôm qua) Bảng 16: Mơ hình hồi quy đa biến tuyến tính yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian thư giãn người cao tuổi Tiểu kết chương KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Anh DANH MỤC BÀI VIẾT CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI PHỤ LỤC ... TUỔI THÀNH PHỐ CẦN THƠ 66 3.1 Cách thức sử dụng thời gian người cao tuổi (60-75 tuổi) thành phố Cần Thơ 66 3.2 Nhận diện khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi (60-75 tuổi) thành phố Cần Thơ. .. thời gian người cao tuổi thành phố Cần Thơ Chương 4: Các yếu tố ảnh hưởng đến khuôn mẫu sử dụng thời gian người cao tuổi thành phố Cần Thơ Chương TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ KHUÔN MẪU SỬ DỤNG THỜI GIAN. .. tuổi người cao tuổi thành phố Cần Thơ (%) 123 Bảng 6: Nguồn thu nhập người cao tuổi thành phố Cần Thơ 129 Bảng 7: Tương quan khuôn mẫu sử dụng thời gian với nguồn thu nhập (lương hưu) người cao