TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN KHOA KẾ HOẠCH VÀ PHÁT TRIỂN  CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2010 – 2015 Giáo viên hướng dẫn Họ tên sinh viên Lớp Khoá Hệ : : : : : PGS.TS PHẠM VĂN VẬN NGUYỄN THỊ XUÂN KINH TẾ PHÁT TRIỂN 48A 48 CHÍNH QUY HÀ NỘI, NĂM 2010 LỜI CAM ĐOAN Em tờn : NGUYỄN THỊ XUÂN Lớp : Kinh tế phỏt triển 48A Chuyờn ngành : Kinh tế phỏt triển Khoa : Kế hoạch Phỏt triển Khúa : 48 Hệ : Chớnh quy Trong thời gian thực tập Trung tâm nghiên cứu dân số lao động việc làm, Viện Khoa học – Lao Động Xó Hội, hướng dẫn tận tỡnh PGS.TS Phạm Văn Vận giúp đỡ anh chị trung tâm, em hồn thành chuyờn đề thực tốt nghiệp mỡnh với đề tài: “ Định hướng giải pháp giải việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 – 2015” Em xin cam đoan chuyên đề công trỡnh nghiờn cứu riờng em quỏ trỡnh thực tập, khụng chộp luận văn Nếu em vi pham em xin hoàn toàn chịu trách nhiệm Em xin chân thành cám ơn! Hà Nội, ngày thỏng năm 2010 SV thực Nguyễn Thị Xuõn MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế LỜI MỞ ĐẦU Sự bùng nổ dân số năm 80 kỷ trước dẫn đến năm qua dânn số đặc biệt số người bước vào độ tuổi lao động nước phát triển tăng nhanh Việt Nam khơng nằm ngồi số Đến năm gần thỡ quy mụ dõn số nước ta tăng lên (năm 2008 dân số 86,16 triệu người; năm 2009 85,54 triệu người) Trong đó, số người khỏi tuổi lao động lại không nhiều dẫn đến gia tăng cao lực lượng lao động kinh tế Cùng đó, khủng hoảng tài giới bắt đầu Mỹ vào khoảng tháng 12 năm 2007 lan rộng toàn giới tạo nên kinh tế với nhiều bất ổn Một vấn đề giải việc làm vỡ quy mụ kinh tế cú thể bị thu hẹp lại Theo tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cho biết kinh tế giới phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp cao vài thập kỷ: tính đến tháng hai năm 2009 tỷ lệ thất nghiệp Mỹ tăng lên đến 8,1% mức cao kể từ hai năm năm trở lại lịch sử phát triển nước Cùng với thời gian này, tỷ lệ thất nghiệp Việt Nam 6,53% Sau gần hai mươi năm thực chủ trương đổi quản lý kinh tế Đảng Nhà nước, nước ta gặt hỏi nhiều thành tựu quan trọng phỏt triển kinh tế xó hội Nhưng hồn cảnh kinh tế xó hội việc chủ động xây dựng thực kế hoạch, trước đón đầu vấn đề xó hội phỏt sinh giải cú hiệu cỏc chớnh sỏch cụng tỏc xó hội cần thiết Thực tốt cỏc chớnh sỏch cụng tỏc xó hội, gúp phần giữ vững ổn định xó hội nhõn tố quan trọng thực thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế tỉnh, địa phương Muốn thực tốt nước thỡ Nhà nước ta trước hết phải phân cấp thực tốt địa phương, tỉnh, ngành sau đến tổng thể chung toàn nước Thực Nghị Quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX Nghị Quyết Đại hội Đảng tỉnh Thái Nguyên lần thứ XVI phát triển kinh tế xó hội tỉnh đến năm 2015, phấn đấu đưa Thái Nguyên thoát khỏi tỡnh trạng kộm phỏt triển, nõng cao bước rừ rệt đời sống vật chất tinh thần nhân dân, tạo tiền đề để Thái Nguyên trở thành tỉnh Công nghiệp trước năm 2020 Trong điều kiện kinh tế toàn tỉnh, việc giữ vững kế hoạch đề ra, thay đổi biện pháp thực cho phù hợp với xu kinh tế mà tỉnh nước đối mặt Giải việc làm cho người dân tỉnh vấn đề mà nhà lónh đạo quyền địa phương người dân quan tâm điều kiện kinh tế SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế Em chọn đề tài: “ Định hướng giải phỏp giải việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 – 2015” Đề tài bao gồm có ba phần: Phần I: Cơ sở lý luận thực tiễn giải việc làm cho lao động Phần II: Thực trạng việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên Phần III: Các giải pháp định hướng giải việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên Mục tiêu đề tài Tập trung vào đánh giá biến động việc làm địa bàn tỉnh, tác động phát triển kinh tế xó hội đến việc làm hay người lao động tỉnh Những tác động số lượng chất lượng người lao động đến tỡm việc làm cho người dân Các giải pháp tỉnh thực để nâng cao chất lượng lao động, tạo nhiều việc làm cho tỉnh: kết hạn chế Các giải pháp định hướng thời gian tới tỉnh thực để giảm tỷ lệ thất nghiệp, nâng cao đời sống người dân thơng qua sức lao động người lao động làm việc Đối tượng phạm vi nghiên cứu đề tài Địa bàn: Tỉnh Thái Nguyên Thời gian đánh giá thực trạng phát triển: 2005 – 2009 Định hướng phát triển cho giai đoạn 2010 – 2015 Phạm vi nghiờn cứu địa bàn tỉnh Thỏi Nguyờn Trong thời gian thực tập Trung tõm nghiên cứu dân số lao động, việc làm Viện Khoa học Lao động Xó hội – Bộ Lao Động Thương Binh Xó hội, giúp đỡ cụ chỳ, cỏc anh chị phũng đồng thời hướng dẫn tận tỡnh PGS.TS Vũ Văn Vận, em hoàn thành chuyên đề thực tập với đề tài: “ Định hướng giải pháp giải việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 – 2015.” Em xin chõn thành cám ơn thầy giáo anh chị giỳp em hồn thành viết này! Với nội dung viết cũn nhiều thiếu sút, mong góp ý thầy giỏo cỏc cụ chỳ, cỏc anh chị, bạn để em hoàn chỉnh viết tốt SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế CHƯƠNG I CƠ SỞ Lí LUẬN VÀ THỰC TIỄN GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM 1.1 TỔNG QUAN VỀ DÂN SỐ, LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM 1.1.1 Cỏc khỏi niệm 1.1.1 Dõn số Trên nhiều phương diện khác mối quan hệ dân số phát triển biểu rừ Nhưng mối quan hệ bật mối quan hệ dân số - lao động – việc làm Và đặt hoàn cảnh nước nghèo thỡ mối quan hệ lại cú ý nghĩa Đối với Việt nam nước nói điều kiện chậm phát triển, có mức gia tăng dân số nhanh, quy mô dân số đông, nguồn lao động lớn thỡ việc tỡm hiểu dõn số, lao động, việc làm cần thiết - bước đầu để hiểu rừ phát triển đất nước Sơ đồ1: Mối quan hệ dân số - lao động – việc làm Dõn số Dân số độ tuổi lao động ( 15-59 tuổi) Ds hoạt động kinh tế Ds làm việc ktqd Dân số độ tuổi lao động ( 60 tuổi) Ds khụng hoạt động kinh tế Ds thất nghiệ p tỡm việc Ds tuổi lđ (0-14 tuổi) Ds khụng cú nhu cầu làm việc Lực lượng lao động Ds làm việc gia đỡnh Ds tuổi lđ (trờn 60 tuổi) Ds người tàn tật, bệnh nặng Ds học sinh, sinh viờn Lực lượng lao động dự trữ Nguồn lao động SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế Theo cách hiểu đơn giản nhất: Dân số tập hợp người sống lónh thổ Trong đó, bao gồm tiêu quy mô dân số hay tổng số người, tiêu tốc độ tăng dân số gia tăng dân số quy mô theo thời gian Và tiêu cuối cấu dân số: cấu theo giới tính, cấu theo độ tuổi ( mối quan hệ sơ đồ chia theo cấu theo độ tuổi) Dân số sở để hỡnh thành lực lượng lao động xó hội Sự biến động dân số kết trỡnh nhõn học cú tỏc động trực tiếp gián tiêp đến quy mô, cấu phân bố theo không gian dân số độ tuổi lao động Tổng dân số quốc gia theo cấu độ tuổi chia thành dân số độ tuổi lao động dân số độ tuổi lao động Dân số độ tuổi lao động tât người độ tuổi lao động theo quy định pháp luật nước Ở nước khác tuổi lao động quy định hoàn toàn khác Ở Việt nam, vào điều Bộ Luật Lao động nước Cộng Hũa XHCN Việt Nam sửa đổi bổ sung năm 2002 quy định độ tuổi lao động nước ta từ đủ 15 tuổi đến đủ 55 tuổi nữ từ đủ 15 tuổi đến đủ 60 tuổi nam Dân số ngồi độ tuổi lao động người có tuổi nằm (trên dưới) độ tuổi lao động theo quy định pháp luật Và dân số nằm nhóm tuổi khơng phải khơng tham gia hoạt động kinh tế Có nhiều hồn cảnh, nhiều lý mà dõn số nhúm tuổi phải hoạt động kinh tế sớm muộn so với tuổi mà pháp luật quy định Ở Việt Nam, lực lượng dân số cũn chiếm tỷ lệ tương đối nhiều lực lượng lao động kinh tế quốc dân Trong nhóm tuổi dân số độ tuổi lao động chia thành dân số hoạt động kinh tế dân số không hoạt động kinh tế Dân số hoạt động kinh tế tất người (kể độ tuổi lao động) tham gia tích cực tham gia vào ngành hay lĩnh vực hoạt động kinh tế quốc dân khoảng thời gian định Và bao gồm hai phận: - Những người có việc làm (đang làm việc) - Những người khơng có việc làm (thất nghiệp), có nhu cầu làm việc tích cực tỡm việc làm khoảng thời gian xỏc định tổng điều tra dân số SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế Dân số không hoạt động kinh tế bao gồm người không tham gia lao động vỡ cú lý sau: - Tàn tật, sức lao động (khơng có khả lao động) - Học sinh, sinh viên học trường PTTH, lớp dạy nghề, trung học chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học - Những người làm việc nhà, không tách rừ lợi ớch, thự lao phạm vi hộ gia đỡnh ( thu nhập họ khơng tính vào GDP đất nước) - Những người hưởng lợi tức khoản thu nhập mà khơng phải làm việc như: đầu tư cho thuê nhà, tài sản, tiền nhuận bút 1.1.1.2 Nguồn lao động Về nguyên tắc: Nguồn lao động phận dân số tuổi lao động có khả lao động Bao gồm dân số làm việc kinh tế dân số thất nghiệp, tỡm việc Đây phận quan trọng dân số, đóng vai trũ tạo cải vật chất tinh thần cho xó hội để phỏt triển kinh tế Trên thực tế: Nằm nguồn lao động dân số độ tuổi lao động cũn cú dõn số nằm độ tuổi lao động tham hoạt động kinh tế Ở nước ta, dân số nằm ngồi độ tuổi lao động tham gia vào hoạt động kinh tế kinh tế quốc dân tương đối cũn nhiều như: trẻ em chưa đủ tuổi vị thành niên lao động hoàn cảnh gia đỡnh khú khăn mồ côi cha mẹ phải tự nuôi sống thân, người thâm niên ngành, lĩnh vực kinh tế muốn cống hiến tiếp sức lực để làm giàu đất nước Đó khái niệm dân số nguồn lao động, từ sở hiểu rừ người có việc làm (tạo thu nhập cho kinh tế quốc dân) người khơng có việc làm (khơng đóng gúp vào GDP kinh tế) thuộc vào thành phần tổng dân số nước 1.1.1.3 Việc làm • Khỏi niệm Trong mối quan hệ dân số - lao động – việc làm thỡ việc làm yếu tố cuối cựng định đến phát triển kinh tế quốc dân Mục đích hướng tới người xó hội để tồn phát triển có việc làm Vậy hiểu việc làm nào, người mối quan hệ việc làm dấu hỏi lớn ? Trong thời kỳ nguyên thủy với sản xuất giản đơn thỡ việc làm người kết hợp sức lao động với tư liệu sản xuất nhằm biến đổi đối tượng lao SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế động theo mục đích lao động mỡnh Cỏc hoạt động săn bắn, hái lượm hoạt động tạo cải, việc làm mà người hoạt động để phục vụ đời sống tộc Trong xó hội nước ta quản lý kinh tế theo chế kế hoạch hóa tập trung cú quan niệm việc làm sau: Việc làm công việc đũi hỏi người làm việc phải có chun mơn định để tạo thu nhập định Và theo cách hiểu đó, người có việc người thuộc biên chế Nhà nước người làm việc hợp tác xó Hiện nay, nước ta với kinh tế chuyển sang kinh tế hàng húa nhiều thành phần, với nhiều tư thay đổi thỡ quan niệm việc làm thay đổi cách Theo Bộ Luật Lao động năm 1994 nước Cộng hũa XHCN Việt Nam khẳng định: “Mọi hoạt động lao động tạo thu nhập không bị pháp luật ngăn cấm thừa nhận việc làm” Theo quy định pháp luật nước quy định thỡ cỏc hoạt động kinh tế xác định việc làm bao gồm hoạt động sau: - Làm công việc trả công dạng tiền vật - Những công việc tự làm để thu lợi ích cho thân tạo thu nhập cho gia đỡnh không trả công (bằng tiền vật) cho cơng việc Với kinh tế nhiều thành phần công việc tạo kinh tế nhiều thành phần phong phú, đa dạng thỡ cỏch hiểu việc làm theo quy định pháp luật giới hạn, ngăn ngừa việc làm có hại cho cộng đồng xó hội Nhưng khác với thời kỳ ngun thủy phải bó buộc hai cơng việc tộc thỡ kinh tế người lao động phép tự tỡm kiếm cho mỡnh nhiều công việc cho phép, tự kinh doanh, tự tạo việc làm, tự liên kết tự thuê mướn lao động theo quy định pháp luật mà Nhà nước quy định để tạo việc làm, tạo thu nhập đáp ứng nhu cầu thân nhu cầu xó hội • Phõn loại việc làm Cú nhiều khác để phân chia việc làm thành loại để phù hợp với cấu kinh tế Căn vào thời gian thực công việc, tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) phõn chia việc làm thành cỏc loại: - Căn vào khoảng thời gian cú việc làm thường xuyên năm thỡ SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 63 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế giá hành đạt 800 USD vào năm 2015 khoảng 77% mức bỡnh quõn nước (1.050 USD) khoảng 2.200 – 2300 USD vào năm 2020, bỡnh quõn nước (Theo số liệu dự báo Viện Chiến lược phát triển, Bộ Kế hoạch Đầu tư) 3.2.2.1 Theo khu vực địa lý tỉnh Cỏc hướng mà tỉnh hướng tới phân theo khu vực địa bàn tỉnh Đối với khu vực miền núi, phải thực hiệu sách di dân, định canh, định cư đồng bào dân tộc Giải việc làm theo hướng đẩy mạnh công nghiệp dài ngày công nghiệp hàng năm Chú trọng giao đất, giao rừng cho đồng bào miền núi Phát triển chăn nuôi theo hướng cải tạo giống trồng vật nuôi nâng cao chất lượng gia súc, gia cầm, trọng phát triển kinh tế trang trại Bên cạnh cần tập trung hướng dẫn đồng bào miền núi kỹ thuật trồng trọt chăn nuôi, tạo điều kiện cho hộ vay vốn sở tự giải việc làm Đối với khu vực đồng nông thôn, phải trọng giải việc làm theo hướng phát triển sản xt nơng nghiệp hàng hóa chất lượng cao, kết hợp với chế biến nông sản, từ thúc đẩy phát triển kinh tế nơng thơn Cần trọng xây dựng vùng chuyên canh phù hợp với tiềm điều kiện tự nhiên lợi vùng, khuyến khích mở rộng, phát triển tiểu thủ công nghiệp tập trung đào tạo nghề truyền thống Đối với khu vực thành thị, cần trọng giải việc làm theo hướng phát triển khu công nghiệp tập trung, sản xuất công nghiệp quy mô lớn phù hợp với tiềm lợi tỉnh, ngành nghề thuộc khu vực công nghiệp nhẹ tiểu thủ cơng nghiệp Bên cạnh đó, trọng phát triển khu vực dịch vụ (dịch vụ sản xuất, dịch vụ sinh hoạt, tài chính, hạ tầng sở ) 3.2.2.2 Theo nhúm ngành kinh tế tỉnh • Trong cụng nghiệp tiểu thủ cụng nghiệp: Tập trung ưu tiên đầu tư phát triển ngành mà tỉnh có ưu sau: Phát triển ngành công nghiệp luyện kim sản xuất thép, sản xuất thiếc, sản xuất kẽm Phấn đấu đến năm 2020 trở thành tỉnh dẫn đầu sản xuất thép số lượng chất lượng, đóng góp vào GDP tỉnh cao ngành công nghiệp Trong thời gian tới, ngành công nghiệp luyện kim cần ưu tiên phát triển sở: khai thác hợp lý, hiệu nguồn tài nguyờn sẵn cú, nõng cao giỏ trị chế biến tinh khoỏng sản sau khai thỏc, khuyến khích thành phần kinh tếm huy động nguồn lực xó hội, thu hỳt nhõn tài lao động chất lượng cao vào phát triển ngành luyện kim SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 64 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế Phát triển ngành khí (sản xuất động Diesel loại phụ tùng, linh kiện dùng cho xe máy ô tô, phụ tùng máy mỏ phụ tùng thiết bị khai khoáng, dụng cụ y tế ) Ngành cơng nghiệp khí cần phát triển sở: Gắn phát triển công nghiệp khí với phát triển kinh tế xó hội tỉnh núi chung với phỏt triển cỏc ngành cụng nghiệp khỏc núi riờng Phát triển khí đáp ứng nhu cầu tỉnh thiết bị máy móc phục vụ nơng nghiệp, áo dụng cơng nghệ tiên tiến đại, thực đầu tư có trọng điểm Phỏt triển cụng nghiệp khai thỏc khoỏng sản: Ngành cần ưu tiên phát triển theo hướng tập trung khai thác khống sản có giá trị kinh tế cao, trữ lượng lớn, đầu tư công nghệ tăng sản lượng, giảm giá thành, bảo vệ môi trường, đa dạng hóa quy mơ khai thác khống sản sở khơng lóng phớ tài nguyờn kiểm soát quan quản lý Nhà nước Phát triển ngành cơng nghiệp hóa chất: ngành có nhiều tiềm tỉnh vỡ ngành có nhiều việc làm mà thu hút lực lượng lao động không đũi hỏi nhiều chất lượng trỡnh độ chuyên môn, phù hợp với thực trạng lao động tỉnh Thỏi Nguyờn Phỏt triển ngành cụng nghiệp vật liệu xõy dựng: vỡ ngành thu hỳt nhiều lao động vào ngành với quy mô thị trường ngành lớn, nhu cầu việc vật liệu xây dựng tỉnh ngày tăng dựa trờn lợi nguồn nguyờn liệu cú sẵn phong phỳ Phỏt triển ngành cụng nghiệp dệt may: vỡ ngày có tốc độ phát triển cao có xu hướng nhu cầu với sản phẩm dệt may tăng nhanh lại có đũi hỏi yờu cầu chất lượng sản phẩm nên giải pháp đầu tư ngành cải tiến trang thiết bị để nâng cao suất chất lượng sản phẩm, giảm giá thành, trọng đầu tư nhà máy sợi, dệt, nhuộm, trọng đầu tư đào tạo nâng cao tay nghề công nhân, trọng phát triển thị trường Phỏt triển ngành công nghiệp chế biến nông sản: phát triển vùng nguyên liệu ổn định, đàu tư thay dần trang thiết bị, công nghệ, đa dạng hóa nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng sở chế biến tập trung, giảm dần sản phẩm sơ chế, tăng nhanh sản phẩm chủ lực (bia, rau quả, chế biến thịt hộp ) Phát triển khu công nghiệp, cụm công nghiệp tập trung: Thái Nguyên có điều kiện để hỡnh thành phỏt triển nhanh chúng cỏc khu, cụm cụng nghiệp tập trung Vỡ thứ quỹ đất tỉnh bố trí cho phát triển cơng nghiệp lớn (khoảng 5342 ha) Thứ hai hệ thống giao thơng phát triển, SV: Nguyễn Thị Xũn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 65 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế đảm bảo giao thơng thuận lợi Thái Ngun với bên ngồi Thứ ba hạ tầng sở ngày củng cố nâng cấp Cuối tỉnh có nguồn nhân lực phong phú có chất lượng Phát triển làng nghề mà tỉnh Thái Nguyên có tiềm năng, lợi nguồn nguyên liệu, vật liệu, nhân Mặc dù cấu tỷ trọng lao động GDP nông nhiệp Thái Nguyên ngày giảm Tuy nhiên nơng nghiệp đóng vai trũ quan trọng vấn đề giải việc làm nói riêng phát triển kinh tế tỉnh nói chung Khu vực nông nghiệp cần phát triển cách đa dạng, bền vững theo hướng sản xuất gắn với công nghiệp chế biến: cụng với cỏc sản phẩm chủ lực như: sản phẩm mây đan tre, nguyên liệu từ sản phẩm nơng nghiệp • Trong nụng nghiệp  Phỏt triển trồng trọt: hỡnh thành cỏc vựng sản xuất rau tập trung, chất lượng cao huyện có điều kiện huyện Phú Bỡnh, Phổ Yờn, Đại Từ, Thị xó Sụng Cụng, tổ chức thõm canh trỡnh độ cao vùng chủ động nước tưới, áp dụng đồng biện pháp kỹ thuật Khai thác tối đa lợi trồng loại rau ôn đới, phát triển mạnh gieo trồng loại công nghiệp ngắn hạn dài ngày tạo thành cỏc vựng nguyờn liệu tập trung phục vụ cho sản xuất cụng nghiệp  Phát triển chăn nuôi: ổn định phát triển loại gia súc gia cầm, ưu tiên phát triển đàn lợn, đàn bũ Tận dụng lợi đặc điểm điều kiện tự nhiên để phát triển nuụi trồng thủy sản cỏc huyện cú hồ lớn Lựa chọn ỏp dụng cỏc hỡnh thức nuụi, kỹ thuật nuụi cho phự hợp với điều kiện cụ thể vùng Thực sách trợ giá, trợ cước cho hộ nuôi trồng thủy sản vùng sâu, vùng xa, trợ giá cho sở sản xuất giống thủy sản, hỗ trợ cho nuôi trồng thủy sản gặp rủi ro  Đẩy mạnh hoạt động khuyến nông – khuyến lâm phát triển sản xuất Các hoạt động trang bị kiến thức kỹ định sản xuất kinh doanh, xây dựng kế hoạch sản xuất phù hợp với thị trường, điều kiện tự nhiên lợi cạnh tranh địa phương Cung cấp kiến thức kỹ khuyến nông, lâm, ngư nghiệp thông qua áp dụng khuyến nơng có tham gia người dân, gắn kết chặt chẽ chuyển giao tiến kỹ thuật với giới thiệu phương pháp tổ chức sản xuất, bảo quản chế biếnm hạch toán kinh tế tiêu thụ sản phẩm Hỗ trợ việc hỡnh thành cỏc tổ chức khuyến nụng tự quản, cung cấp cỏc thụng tin khoa học kỹ thuật thị SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 66 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế trường cho nông dân, người nghèo vùng sâu, vùng xa, người dân tộc thiểu số Đến hết năm 2010, có khoảng 45.000 lượt nghèo tập huấn, tham gia mô hỡnh, hội nghị khuyến nụng lõm ngư nghiệp chuyển giao cơng nghệ, kỹ thuật, có 70% số xó cú cỏn khuyến nụng sở, nhu cầu vốn khoảng 30 tỷ đồng ngân sách Trung ương hỗ trợ 25 tỷ đồng, ngân sách địa phương tỷ đồng huy động cộng đồng tỷ đồng  Phỏt triển cỏc làng nghề: Thái Nguyên đề mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 tăng thêm 59 làng nghề để tồn tỉnh có 180 làng nghề, đủ sức làm đũn bẩy chuyển dịch cấu kinh tế khu vực nông nghiệp, nông thôn Mục tiêu cụ thể xác định từ đến năm 2010 tăng thêm 22 làng nghề, đến năm 2015 tăng thêm 22 làng nghề năm 2020 tăng thêm 15 làng nghề Trong đó, mở 20 làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ 20 làng nghề trồng nấm, thu hút gần 8.300 hộ với 18.000 lao động Ngành nghề tiểu thủ công nghiệp nghề truyền thống Thái Nguyên sản xuất chế biến chè, chế biến thực phẩm, nghề đan lát phỏt triển khỏ mạnh, tạo bước khởi đầu thuận lợi cho phát triển kinh tế - xó hội địa phương Tồn tỉnh có khoảng 13.300 sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp làng nghề với gần 26.500 lao động, thu nhập từ ngành nghề đạt gần 210 tỷ đồng Tuy nhiên, có 12 làng nghề cơng nhận, cũn lại 109 làng nghề chưa công nhận vỡ quy mụ cũn quỏ nhỏ, giỏ trị sản xuất số lao động cũn mức khiờm tốn, cỏc sản phẩm làng nghề chưa có thương hiệu, chất lượng khơng cao, mức độ tiêu thụ cũn hạn chế Qua khảo sỏt điều tra số làng nghề cho thấy, năm qua, làng nghề chỳ ý đến việc áp dụng máy móc, thiết bị vào sản xuất cũn mức độ thấp, ngành vùng chưa đồng đều, vấn đề ứng dụng đổi công nghệ cũn gặp nhiều khú khăn vốn, nhân lực Các ngành nghề có số làng nghề chiếm tỷ trọng cao tổng số làng nghề Thái Nguyên mây tre đan, sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông sản, chế biến chè, đồ gỗ mỹ nghệ có mức độ giới hoá cũn nhỏ bé, chủ yếu khâu sơ chế ban đầu chẻ tre, cưa, xẻ gỗ Nhưng sản xuất làng nghề cũn nhỏ, manh mỳn – hạn chế làng nghề tỉnh Thái Nguyên • Trong thương mại, dịch vụ  Vẫn tận dụng phát triển ngành mà tỉnh có lợi trước: ưu tiên đầu tư phỏt triển mạnh ngành du lịch, tập trung khai thác thị trường nước Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh thị trường nước ngồi SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 67 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế thị trường Tây Âu, Nhật, Trung Quốc, khu vực ASEAN Đối với ngành phát triển theo đa dạng hóa loại hỡnh sản phẩm du lịch (du lịch sinh thỏi, nghỉ dưỡng cao cấp, du lịch vui chơi giải trí thể thao, du lịch văn hóa ) Thực sách nhằm thu hút đầu tư mạnh mẽ vào du lịch, tạo hệ thống sở vật chất du lịch có chất lượng cao, đồng tạo nhiều sản phẩm du lịch đặc thù có khả cạnh tranh, bảo vệ tơn tạo phát triển nguồn tài nguyên cải thiện môi trường du lịch  Phát triển thương mại: phấn đấu đưa Thái Nguyên trở thành trung tâm giao dịch thương mại, bán buôn bán lẻ, xúc tiến thương mại vận động đầu tư lớn vùng trung du miền núi phía Bắc Trong thời gian tới Thái Nguyên cần: Xây dựng – trung tâm thương mại lớn có chức vừa trung tâm giao dịch thương mại, vừa nơi cung cáp văn phũng cho cỏc cụng ty, văn phũng đại diện cho thuê, xây dựng trung tâm thông tin tư vấn hỗ trợ doanh nghiệp, hoàn thiện mạng lưới bán bn bán lẻ hàng hóa dịch vụ, thực chương trỡnh chớnh sỏch hỗ trợ cho cỏc hoạt động đầu tư, xúc tiến thị trường, lập văn phũng đại diện thương mại nước ngoài, khuyến khích phát triển dịch vụ trọn gói Đây thị trường tốt ngày mở rộng thu hút nhiều lao động vào ngành 3.2.3 Nhóm giải pháp thị trường lao động Tuyên truyền làm chuyển đổi nhận thức xó hội vấn đề việc làm phương thức giải việc làm kinh tế thị trường Với chế kế hoạch hóa tập trung trước đây, Nhà nước đứng trực tiếp giải việc làm cho người lao động Nhưng với chế thị trường thỡ Nhà nước đóng vai trũ tạo dựng mụi trường pháp luật, sách nhằm khuyến khích đầu tư tạo mở rộng việc làm, khuyến khích người lao động tự tỡm việc làm, tự tạo việc làm cho mỡnh cho người khác Tổ chức thông tin thị trường lao động: nắm bắt diễn biến cung cầu lao động nhằm điều chỉnh, di chuyển lao động từ nơi thừa sang nơi thiếu, thu hút lao động ngành nghề đũi hỏi chuyờn mụn, kỹ thuật cao mà tỉnh khụng đáp ứng từ nơi khác đến, đồng thời hỗ trợ người lao động tỉnh làm việc địa bàn khác phù hợp với nguyện vọng, kỹ họ có Tại tỉnh Thái Nguyên, công tác nên tập trung vào đơn vị có liên quan trung tâm Giới thiệu việc làm, phũng quản lý lao động Thị trường lao động xó hội húa, Nhà nước cần có biện pháp phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực Cần tăng cường vai trũ kiểm tra, giỏm sỏt điều chỉnh quan hệ cung cầu lao động thơng qua hệ thống chế SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 68 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế sách pháp luật để đảm bảo công trợ giúp cho người lao động nói chung nhóm lao động yếu nói riờng Tổ chức tốt hoạt động Giới thiệu việc làm năm tiếp theo, tổ chức nhiều Hội chợ việc làm tỉnh nhằm tạo dựng mối liên kết người lao động, người sử dụng lao động, sở đào tạo nghề sở giới thiệu việc làm Khắc phục hạn chế tổ chức năm vừa qua nờu trờn, tạo nhiều thuận lợi đem lại lợi ích cho người lao động nhà sử dụng lao động 3.2.4 Quy hoạch hệ thống Trung tõm giới thiệu việc làm Tăng cường quản lý Nhà nước hoạt động giới thiệu việc làm địa bàn tỉnh Quan sát lại chức trung tâm giới thiệu việc làm theo hướng tăng cường chức tư vấn, giới thiệu việc làm, thông tin phân tích thị trường lao động, trợ giúp người thất nghiệp, giảm dần chức dạy nghề Củng cố mạng lưới giới thiệu việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên, trọng mạng lưới trung tâm Giới thiệu việc làm vùng có tốc độ chuyển dịch cấu kinh tế cấu lao động nhanh, huyện chưa có trung tâm Giới thiệu việc làm Tăng cường khả giới thiệu việc làm, mục tiêu tới năm 2015 có 2000 – 2500 người lao động tỡm việc thông qua kênh giới thiệu việc làm trung tâm, dự báo giai đoạn 2015 – 2020 số 3000 – 3500/năm Từ năm 2006 đến năm 2010, đầu tư củng cố lực đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, chuẩn hóa giáo trỡnh, chương trỡnh chức nghề đào tạo Tập trung đào tạo số nghề ngắn hạn chủ yếu, sở từ – nghề Nâng cao lực cho Trung tâm Giới thiệu việc làm thơng tin phân tích thị trường lao động, đánh giá nhu cầu đào tạo việc làm người lao động người sử dụng lao động Đẩy mạnh việc xây dựng mối quan hệ trung tâm Giới thiệu việc làm với doanh nghiệp sở đào tạo nghề nhằm nắm bắt diễn biến cung cầu lao động địa bàn tỉnh Tiến tới việc thực nối mạng thông tin trung tâm Giới thiệu việc làm Thực điều tra, thu thập thông tin công bố định kỳ thông tin thị trường lao động Trong năm năm 2010 – 2015, chuyển dần chương trỡnh đào tạo nghề cho phận chịu trách nhiệm dạy nghề, nhằm tập trung vào chương trỡnh giới thiệu, giải việc làm Thường xuyên tổ chức lớp bồi dưỡng ngắn hạn chuyên môn nghiệp vụ, kiến thức quản lý cho cỏn trung tõm Tổ chức giới thiệu, tham quan tỡm hiểu kiến thức trao đổi kinh nghiệm trung tâm địa bàn tỉnh SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 69 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế với trung tâm địa phương khác Phối hợp chặt chẽ với quan ban ngành có liên quan để xây dựng chương trỡnh mục tiờu giới thiệu việc làm hàng năm kế hoạch cho năm tỉnh SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 70 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế  Mở trung tâm tư vấn giới thiệu việc làm Trong điều kiện kinh tế khó khăn, quy mơ kinh tế không mở rộng nên cung việc làm tạo không đủ với nhu cầu việc làm ngày tăng người dân Nhưng có doanh nghiệp có cung việc làm lại không tỡm cầu người lao động phù hợp Hệ thống Trung tâm giới thiệu việc làm địa bàn tỉnh có vai trũ nơi kết nối doanh nghiệp với người lao động Trung tâm giới thiệu việc làm tư vấn nghề việc làm cho hàng ngàn người dân năm Hệ thống dịch vụ việc làm tỉnh hoạt động có hiệu hơn, phát huy vai trũ tư vấn, giới thiệu việc làm cung ứng lao động mỡnh Trong giai đoạn 2001 – 2005, tổng số lao động độ tuổi lao động toàn tỉnh tư vấn việc làm tư vấn nghề thông qua trung tâm giới thiệu việc làm đạt 90 ngàn lượt người (bỡnh quõn trờn 18.923 lượt người/năm) Và thơng qua nhà tuyển dụng biết tỡm nguồn cung lao động đâu đáp ứng nhu cầu nhà tuyển dụng thỡ tồn tỉnh cú 4.433 người tuyển dụng Con số cũn thấp so với số lượng người tư vấn, hệ thống giới thiệu việc làm tỉnh làm việc chưa đạt hiệu  Tổ chức hội chợ việc làm cho người lao động Việc làm thực tế quan lónh đạo tỉnh Thái Nguyên mở hội chợ việc làm, sàn giao dịch việc làm để tạo điều kiện cho người có nhu cầu tỡm kiếm việc làm tiếp cận với việc làm mà cần người lao động Về mặt người tỡm việc thỡ nhiều lựa chọn phù hợp với trỡnh độ tay nghề sở thích cơng việc nào? Tạo nhiều lợi vỡ qua người tỡm kiếm việc làm biết yêu cầu doanh nghiệp tỡm kiếm để học tập, bổ sung thêm kỹ đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp Các doanh nghiệp tuyển dụng người lao động phù hợp với tiêu chí làm việc doanh nghiệp, giảm bớt mặt chi phí đào tạo thỡ công việc sản xuất kinh doanh tốt 3.2.5 Về sử dụng nguồn lực cho giải việc làm tỉnh Bên cạnh nguồn vốn to lớn quan trọng cho đầu tư phát triển kinh tế xó hội ( qua tạo thêm chỗ việc làm mới), kinh phí dành cho lĩnh vực giải việc làm bao gồm: Kinh phớ cho vay vốn giải việc làm từ nguồn vốn quỹ 120, ngõn hàng chớnh sỏch xó hội cỏc tổ chức khỏc khoảng 15 – 20 tỷ đồng Mục tiêu hàng SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 71 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế năm cho khoảng 4000 – 5000 lượt người vay vốn, kinh phí từ ngân sách chiếm khoảng 90% - 95% Thành lập quỹ hộ trợ xuất lao động để tạo điều kiện giúp đỡ doanh nghiệp người lao động Kinh phí từ nguồn quỹ dành cho xuất lao động, với mục tiêu hàng năm đưa khoảng 2000 – 2500 lao động làm việc có thời hạn nước ngồi, ưu tiên đối tượng thuộc diện sách đội xuất ngũ, em gia đỡnh chớnh sỏch, gia đỡnh nghốo, lao động khu vực nông nghiệp nơg thơn Nguồn kinh phí cần khoảng 40 – 45 tỷ đồng với mức vay bỡnh quõn đối tượng từ 20 – 30 triệu đồng, toàn nguồn kinh phí từ nguồn ngân sách Nhà nước Ước tính kinh phí hoạt động hàng năm dành cho trung tâm Giới thiệu việc làm địa bàn tỉnh để đáp ứng yêu cầu vào khoảng 1,5 – tỷ/1trung tâm Trong nguồn ngân sỏch cấp khoảng 65 -70%, cũn lại huy động từ nguồn khác Như vậy, kinh phí hàng năm cho trung tâm đầu tư trang thiết bị máy móc, nâng cấp sở vật chất trung tâm vào khoảng 15 – 20 tỷ/năm Kinh phí dành cho hoạt động chuyên môn khác 1,5 – tỷ chiếm khoảng 80 – 90% để điều tra nắm bắt thông tin lao động việc làm, tổ chức hội chợ việc làm, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ hoạt động khác có liên quan Cỏc ban lónh đạo tỉnh thực mục tiêu xuyên suốt tăng trưởng kinh tế bền vững, nhân dân có việc làm để tạo thu nhập ổn định đem lại sống ấm no, hạnh phúc Do mà có nhiều giải pháp mà UBND tỉnh thực nhằm mang lại kết mong muốn Kết hợp đồng giải pháp với để đem lại hiệu cao tỉnh thu thành tựu tốc độ tăng trưởng kinh tế cao tốc độ tăng trưởng kinh tế nước, việc làm tạo nhiều đáp ứng nhu cầu việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp xuống thấp dần Nhưng đồng thời có hạn chế mà tỉnh chưa thực tốt, chưa thực mang lại hiệu cao không nằm khỏi tất yếu hoạt động khắc phục hạn chế hoạt động khác thỡ chớnh thõn cỏc hoạt động lại tạo hạn chế khác Chính vỡ kế hoạch phỏt triển kinh tế xó hội năm năm tỉnh đề mục tiêu, nờu định hướng rừ ràng để hoạt động kinh tế xó hội diễn tốt, khắc phục khuyết tật kinh tế SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 72 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế KẾT LUẬN Với đề tài nghiên cứu thực trạng việc làm tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2005 – 2009, thấy rừ vai trũ việc giải việc làm cho người độ tuổi lao động với mong muốn làm việc tác động quan trọng đến phát triển kinh tế tỉnh Việc làm giải tỉnh thể tăng trưởng kinh tế tỉnh cao ổn định, việc làm phân công cách cụ thể thỡ trỡnh độ chuyên môn tỉnh phân công cách rừ ràng cao phổ biến Khi lao động tỉnh Thái Nguyên có trỡnh độ chun mơn kỹ thuật chưa cao, tồn tỉnh có biện pháp thiết thực để thực nhằm nâng cao tay nghề lao động, giảm tỷ lệ lao động không qua đào tạo xuống thấp Qua đó, trỡnh chuyển dịch lao động nhóm ngành kinh tế, thành phần kinh tế trỡnh chuyển dịch cấu kinh tế hợp lý với xu Góp phần nâng cao sống người dân tỉnh, đặc biệt người dân khu vực miền núi tự tạo việc làm, nâng cao mức thu nhập, giảm thời gian nhàn rỗi, cải thiện đời sống thân người lao động Khơng dừng lại tăng trưởng kinh tế góp phần giải việc làm cách triệt để vỡ quy mụ kinh tế mở rộng Qua đề tài, biết thời gian qua tỉnh thực biện phỏp để nâng cao chất lượng đào tạo người lao động, tạo việc làm đáp ứng nhu cầu người lao động Đồng thời tiếp tục phát triển biện pháp mang lại hiệu tốt định hướng tiếp thời gian tới tỉnh áp dụng biện pháp phù hợp với hoàn cảnh cụ thể, điều kiện phát triển tỉnh để phát triển tỉnh Thái Nguyên bền vững, phấn đấu theo kế hoạch đề tỉnh đến năm 2020 tỉnh trở thành tỉnh công nghiệp hàng đầu nước Trong đó, tỉnh phát triển mặt tỉnh kinh tế lẫn mặt xó hội Một lần em xin cám ơn anh chị phũng Nghiờn cứu dõn số, lao động việc làm Viện Khoa học Lao động Xó hội thuộc Bộ Lao Động Thương Binh Xó hội bảo, giỳp đỡ em tỡm tài liệu nghiờn cứu tỉnh Thỏi Nguyờn Và em xin cỏm ơn PGS.TS Vũ Văn Vận nhiệt tỡnh hướng dẫn giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề thực tập tốt nghiệp này! SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 73 Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bản Quy hoạch tổng thể ngành lao động thương binh xó hội tỉnh Thỏi Nguyờn định hướng đến năm 2020 Báo cáo thực trạng lao động việc làm tỉnh Thỏi Nguyờn Vũ Thị Ngọc Phựng Giỏo trỡnh Kinh tế phỏt triển, NXB LĐ – XH Hà Nội năm 2005 Niên giám thống kê hàng năm tỉnh Thái Nguyên Trần Xuõn Cầu, Mai Quốc Chỏnh Giỏo trỡnh Kinh tế nguồn nhõn lực, NXB ĐHKTQD Hà Nội năm 2008 Tạp chí lao động việc làm cỏc số hàng tuần Cỏc trang web kinh tế: www.http// kinh tế Việt nam www.http// cổng thông tin điện tử tỉnh Thái Nguyờn SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Lớp: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 74 Hoạch – Phỏt Triển SV: Nguyễn Thị Xuõn Kinh tế phỏt triển 48A Khoa Kế Lớp: ... giải việc làm cho lao động Phần II: Thực trạng việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên Phần III: Các giải pháp định hướng giải việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên Mục tiêu đề tài Tập trung vào đánh giá... Hoạch – Phỏt Triển Khoa Kế Em chọn đề tài: “ Định hướng giải phỏp giải việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 – 2015? ?? Đề tài bao gồm có ba phần: Phần I: Cơ sở lý luận thực tiễn giải việc. .. PGS.TS Vũ Văn Vận, em hồn thành chun đề thực tập với đề tài: “ Định hướng giải pháp giải việc làm địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 – 2015. ” Em xin chõn thành cám ơn thầy giáo anh chị giỳp em