ĐẠI HỌC UEH TRƯỜNG KINH TẾ, LUẬT VÀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC KHOA KINH TẾ BÁO CÁO CUỐI KÌ BỘ MƠN TRỰC QUAN HĨA VÀ HỆ THỐNG THƠNG TIN ĐỊA LÝ ĐỀ TÀI: Báo cáo tình hình xuất gạo Việt Nam giai đoạn từ 2019 đến nửa cuối năm 2022 Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Văn Viên Sinh viên thực hiện: Trần Thanh Trúc Lớp HP: 22C1ECO50114204 Lớp sinh viên: IVC03 MSSV: 31211026391 TP Hồ Chí Minh, ngày 13 tháng 11 năm 2022 MỤC LỤC BÁO CÁO CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU Tính cấp thiết đề tài: Mục đích báo cáo: CHƯƠNG II: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT Tổng quan gạo: 1.1 Gạo: 1.2 Cách chế biến gạo: Xuất khẩu: 2.1 Định nghĩa hoạt động xuất khẩu: 2.2 Hoạt động xuất tác động đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam: 2.3 Vai trò xuất gạo kinh tế Việt Nam: Tình hình chung giới khu vực nay: 3.1 Đại dịch COVID-19: 3.2 Chiến tranh Nga – Ukraine: 3.3 Thiên tai: CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Quy trình thực báo cáo: Phương pháp chọn liệu: Tiến hành thu thập liệu: Kết phân tích: 10 Mô tả liệu: 10 CHƯƠNG IV: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ 11 Sơ lược tình hình sản xuất gạo nước (giai đoạn 2019 - 2021): 11 Các mặt hàng nông sản xuất chủ yếu Việt Nam (giai đoạn 2019 – 2021): 15 Vị trí Việt Nam thị trường xuất gạo giới năm gần đây:18 Thị trường xuất gạo Việt Nam: 19 CHƯƠNG V: KẾT LUẬN & GIẢI PHÁP 22 Kết luận: 22 Đề xuất giải pháp: 23 2.1 Đối với nhà nước: 23 2.2 Đối với doanh nghiệp: 24 Hạn chế báo cáo: 25 Một số khuyến khích cho báo cáo tương lai: 25 TÀI LIỆU THAM KHẢO 26 CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU Tính cấp thiết đề tài: Như biết, Việt Nam nước nông nghiệp chuyên xuất loại nông sản cà phê, chè, hạt tiêu, Và mặt hàng xuất bật gạo Lúa gạo vừa nguồn lương thực quan trọng, vừa mặt hàng xuất chiến lược Việt Nam Việc xuất gạo đóng góp vai trị quan trọng phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam Những năm gần đây, ngành gạo có bước phát triển vượt bậc đạt nhiều kết Tuy nhiên, bối cảnh tồn cầu nay, khơng Việt Nam mà quốc gia giới bị ảnh hưởng nhiều mặt đại dịch COVID-19 chiến tranh Nga Ukraine Không ngoại lệ, hoạt động xuất lúa gạo số Bên cạnh đó, ngành lúa gạo Việt Nam gặp nhìu khó khăn, thách thức q trình hội nhập Vậy đối diện với thách thức đó, làm để ta tận dụng hội vượt qua thách thức, khắc phục hạn chế ngành, đẩy mạnh xuất gạo vấn đề đặt cần giải Mục đích báo cáo: Qua báo cáo này, ta kỳ vọng đạt mục đích sau: - Nắm tổng quan tình hình sản xuất gạo nước bối cảnh đại dịch bùng nổ - Khái quát TOP 10 quốc gia tiêu thụ gạo lớn giới - Khái quát tranh xuất gạo TOP 10 quốc gia xuất gạo lớn giới - Kim ngạch xuất gạo Việt Nam sang nước - Dự báo tình hình xuất gạo Việt Nam thời gian tới Đối tượng, phạm vi báo cáo: - Đối tượng: hoạt động xuất gạo Việt Nam, hoạt động sản xuất gạo Việt Nam, giá gạo nước - Phạm vi: Việt Nam quốc gia liên quan đến hoạt động xuất gạo Việt Nam CHƯƠNG II: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT Tổng quan gạo: 1.1 Gạo: Gạo sản phẩm lương thực thu từ lúa Hạt gạo thường có màu trắng, nâu đỏ thẫm, chứa nhiều dinh dưỡng Hạt gạo nhân thóc sau xay để tách bỏ vỏ trấu Hạt gạo sau xay gọi gạo lứt, gạo lức hay gạo lật, tiếp tục xát để tách cám gọi gạo xát hay gạo trắng, xát rối để giữ phần lớn lượng cám bổ dưỡng gọi gạo xát rối gạo nguyên cám Gạo lương thực phổ biển gần nửa dân số giới Gạo biết đến loại lương thực ẩm thực châu Á, khác với lương thực ẩm thực châu Âu, Mỹ lúa mỳ, bột mỳ Gạo thật cần thiết cho hoạt động sống người nguồn cung cấp lượng cho thể Con người hấp thụ chất bột số vitamin từ gạo Có khoảng tỉ người châu Á dùng gạo chế phẩm từ gạo để bổ sung 60% tới 70% nguồn lượng hàng ngày cho thể 1.2 Cách chế biến gạo: Mặc dù có nhiều cách để chế biến gạo nhiều cách thức khác đa số sản phẩm chủ yếu từ gạo cơm Để gạo nấu thành cơm, ta phải luộc chúng nước (vừa đủ) hay nước Các nồi cơm điện phổ biến châu Á, đơn giản hóa q trình Gạo nấu thành cháo cách cho nhiều nước bình thường Bằng cách gạo bão hòa nước trở thành mềm, nở Các cháo dễ tiêu hóa đặc biệt thích hợp cho người bị ốm Khi nấu loại gạo chưa xát bỏ hết cám, cách thức nấu ăn giữ chất dinh dưỡng gọi Cơm GABA hay GBR sử dụng Nó bao gồm việc ngâm gạo khoảng 20 nước ấm (38 °C hay 100 °F) trước nấu Quá trình kích thích nảy mầm, kích hoạt enzym có gạo Bằng cách này, người ta thu giữ nhiều amino acid Gạo dùng để làm bánh (bánh cuốn, bánh đa, bánh dày, bánh giò, bánh đa ), làm bún, nấu rượu, kẹo kéo (mạch nha) Xuất khẩu: 2.1 Định nghĩa hoạt động xuất khẩu: Theo lý luận thương mại quốc tế, xuất xem việc bán hàng hóa, dịch vụ ngồi vùng lãnh thổ quốc gia Cịn theo phương pháp tính tốn cán cân toán quốc tế IMF, xem việc bán hàng hóa cho nước ngồi Căn vào Điều 28, khoản Luật thương mại 2005, khái niệm xuất định nghĩa sau: “Xuất hàng hóa việc hàng hố đưa khỏi lãnh thổ Việt Nam đưa vào khu vực đặc biệt nằm lãnh thổ Việt Nam coi khu vực hải quan riêng theo quy định pháp luật.” Như vây, ta hiểu hoạt động xuất hoạt động bán hàng hoá nước ngồi, khơng phải hành vi bán hàng riêng lẻ mà hệ thống bán hàng có tổ chức bên lẫn bên nhằm mục tiêu lợi nhuận, thúc đẩy sản xuất hàng hóa phát triển, chuyển đổi cấu kinh tế, ổn định bước nâng cao mức sống nhân dân.Xuất hoạt động kinh doanh dễ đem lại hiệu đột biến Mở rộng xuất để tăng thu ngoại tệ, tạo điều kiện cho nhập thúc đẩy ngành kinh tế hướng theo xuất khẩu, khuyến khích thành phần kinh tế mở rộng xuất để giải công ăn việc làm tăng thu ngoại tệ 2.2 Hoạt động xuất tác động đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam: Những nghiên cứu tác động xuất tới tăng trưởng kinh tế sử dụng liệu chéo, kể đến nghiên cứu Emery (1968), Kravis (1970), Michalopoulos Jay (1973) xem xét mối quan hệ xuất tăng trưởng khung lý thuyết hàm sản xuất tân cổ điển 39 nước phát triển giai đoạn từ năm 1960 đến năm 1973 Kết nghiên cứu khẳng định rằng, sản lượng hàm đầu tư, việc làm xuất khẩu, đồng thời, ủng hộ quan điểm nước phát triển với ưu tiên xuất trải qua tốc độ tăng trưởng sản lượng cao Tuy nhiên, nghiên cứu sử dụng liệu chéo có số hạn chế, nên nghiên cứu mở rộng áp dụng cho số liệu chuỗi thời gian Có thể kể đến nghiên cứu Keong cộng (2001) ước lượng mối quan hệ xuất tăng trưởng kinh tế cho Malaysia, giai đoạn 1959-2000; Abual- Foul (2004) nghiên cứu trường hợp Jordan, thời kỳ 1976-1997; Các nghiên cứu đồng thuận rằng, tăng cường xuất có tác động nhân tới tăng trưởng kinh tế ngắn hạn dài hạn Tác động thể mối quan hệ trực tiếp hai biến số gián tiếp qua biến số kinh tế khác vốn, lao động, nhập khẩu, tỷ giá (điển hình nghiên cứu Keong cộng (2001) với hệ VAR biến) Tác động tích cực lập luận kết thay đổi cấu thể chế, nới lỏng hạn chế chuyển vốn lợi nhuận, khuyến khích đầu tư doanh nghiệp tư nhân nội địa, tạo nhân tố thu hút đầu tư nước (Abual - Foul, 2004), giúp quốc gia vượt qua quy mô hạn chế thị trường nội địa Theo nghiên cứu tác động xuất đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam hai tác giả Đinh Thị Hải Phong Nguyễn Thị Mai Phương đến từ Học viện Tài đăng Tạp chí Tài vào kỳ tháng 8/2021 cho thấy kết tác động chiều hai nhân tố Số liệu dùng nghiên cứu bao gồm: Tổng sản phẩm quốc nội (GDP, nghìn tỷ đồng), giá trị xuất hàng hóa (EX, tỷ USD) thu thập từ Ngân hàng Thế giới, giai đoạn từ 1996 đến 2019 Áp dụng mô hình tự hồi quy có phân phối trễ AEDL thừa kế từ nghiên cứu Persaran cộng (1996), nghiên cứu cho kết ngắn hạn dài hạn sau: + Trong ngắn hạn giai đoạn nghiên cứu, GDP năm trước tăng kích thích GDP năm sau tiếp tục tăng Đồng thời, giá trị xuất năm có đóng góp tích cực cho GDP năm Đây biểu tích cực tăng trưởng kinh tế nước phát triển, Việt Nam Giá trị xuất năm có tác động thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thể hệ số hồi quy mang dấu dương có ý nghĩa thống kê + Trong dài hạn, giá trị xuất có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế Tức có chứng tăng trưởng kinh tế dựa xuất cho tình Việt Nam giai đoạn 1996-2019 2.3 Vai trò xuất gạo kinh tế Việt Nam: Chính sách đổi năm 1986 mở đầu cho trình Việt Nam hội nhập vào kinh tế giới triển khai sách quan trọng phát triển nơng nghiệp, nhờ sản xuất lúa gạo Việt Nam tăng lên nhanh chóng Năm 1989, Việt Nam lần xuất gạo, chấm dứt thời kỳ thiếu gạo chuyển sang xuất Cho đến nay, hoạt động xuất gạo khẳng định vai trò quan trọng kinh tế Việt Nam sau: Thứ nhất: Tích lũy vốn cho nghiệp cơng nghiệp hố, đại hố đất nước: Trước địi hỏi vốn cho cơng nghiệp hố đất nước, lúa gạo nước ta giữ vị trí cao mặt hàng xuất Thứ hai: Cải thiện đời sống dân cư nông thôn, thực CNH: Hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn Phát triển sản xuất xuất gạo thực cần thiết để nâng cao thu nhập cho 70% dân số nông thôn nước ta, vùng xuất gạo Thứ ba: Phát huy lợi nước: Sản xuất xuất gạo Việt Nam có lợi đất đai, khí hậu, nước tưới tiêu, nguồn nhân lực, vị trí địa lý cảng Một chiến lược đắn phải chiến lược khai thác nhiều lợi nước Từ việc nhìn nhận thấy rõ cần thiết xuất gạo ii tính đắn định hướng xuất gạo Thứ tư: Tranh thủ hội thị trường giới: Theo thuyết lợi thương mại quốc tế, nước có lợi tham gia vào thương mại quốc tế, biết tận dụng ưu phân cơng lao động quốc tế Bên cạnh đó, xuất gạo tranh thủ hội xu thương mại hoá hội nhập Tình hình chung giới khu vực nay: 3.1 Đại dịch COVID-19: Như biết, dịch Covid-19 gây bao nỗi ám ảnh cho người toàn thể mà đến chúng chưa thể dừng lại Vào cuối tháng 12/2019, Vũ Hán – Hồ Bắc (Trung Quốc), dịch bệnh Covid-19 bắt đầu bùng phát từ địa điểm mua bán động vật hoang dã Tác nhân gây bệnh tìm thấy người bệnh xác định virus Corona – loại virus phổ biến gây bệnh động vật (khả cao từ dơi, tê tê rắn) biến đổi thành virus gây bệnh người Nhưng đặc biệt tốc độ lây truyền loại virus nhanh dần lan rộng dẫn đến tình hình kiểm sốt tồn giới Theo số liệu thống kê Our World in Data, số ca nhiễm toàn giới 635 triệu người số ca tử vong 6.61 triệu người – số khổng lồ đáng lo ngại Dù tại, tình hình Covid-19 hầu hết khắp nơi giới kiểm soát chúng chưa biến hoàn toàn tồn nguy hiểm tiềm tàng mà người phải đối mặt Tại Việt Nam, thời điểm ghi nhận có người nhiễm Covid-19 vào ngày 23/01/2020 Với mong muốn kiểm soát ngăn chặn lây lan khủng khiếp này, phủ nhiều lần đưa sách kịp thời để đảm bảo an toàn cho người dân nước Và kết cho thấy thành cơng cơng kiểm sốt tình hình dịch bệnh Covid-19 nhận nhiều đánh giá tích cực cơng nhận cộng đồng quốc tế Song, kinh tế nước nhà tránh khỏi bất cập sách ấy, đặc biệt với hoạt động xuất 3.2 Chiến tranh Nga – Ukraine: Hiện nay, kiến khiến giới phải lo ngại xung đột qn Nga – Ukraine Cuộc khủng hoảng trị Nga - Ukraine bắt nguồn từ sau kết thúc Chiến tranh lạnh đến nay, gần năm 2014 Nga sáp nhập bán đảo Crimea, số bất ổn khu vực Donbass, phía đơng Ukraine - nơi có hai nước Cộng hòa tự xưng Donetsk (DPR) Luhansk (LPR) Gần từ cuối năm 2021 đến nay, tình hình trở nên đặc biệt căng thẳng vào thời điểm tháng 12/2021, Nga gửi đến Mỹ Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đề nghị an ninh gồm điểm, nêu rõ quan ngại an ninh coi “lằn ranh đỏ”, là: 1) Ukraine khơng thể trở thành thành viên NATO; 2) NATO không tiếp tục mở rộng sang phía đơng; 3) NATO quay trở lại điểm xuất phát năm 1997, nghĩa trước mở rộng sang phía đơng, kết nạp nước Đơng Âu ba nước Cộng hòa Baltic làm thành viên mà Nga cho đe dọa nghiêm trọng đến an ninh lợi ích chiến lược Nga Sau khoảng tháng rưỡi, Mỹ NATO gửi lại phản hồi tới Nga kèm theo đề nghị không đáp ứng thỏa đáng Theo Mỹ NATO, tất quốc gia có chủ quyền Ukraine có yêu cầu an ninh, làm đơn xin gia nhập khơng NATO mà tổ chức khác phù hợp với lợi ích quốc gia Ukraine Bản phản hồi nhấn mạnh, việc Nga yêu cầu NATO quay trở lại điểm xuất phát năm 1997 không hợp lý Điều khiến Nga cho rằng, đề nghị đáng khơng Mỹ NATO coi trọng Xoay quanh việc Nga triển khai lực lượng quân lớn tới khu vực giáp biên giới với Ukraine từ cuối tháng 11/2021, ngày 22/2/2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố định công nhận độc lập hai nước DPR LPR, đồng thời điều quân đến để thực “nhiệm vụ gìn giữ hịa bình” Trước nguy an ninh ngày hữu sau Ukraine dự kiến ký kết hiệp định quân chiến lược với Anh Ba Lan, vào ngày 24/2/2022, Tổng thống Nga V Putin tiếp tục tuyên bố mở “chiến dịch quân đặc biệt” miền Đông Ukraine, nhằm đáp lại lời đề nghị hỗ trợ bảo đảm an ninh lãnh đạo hai nước DPR LPR 3.3 Thiên tai: Được biết, thiên tai điều mà không quốc gia giới mong muốn xảy lại tránh khỏi Hằng năm, giới có nhiều vụ thiên tai thương tâm gây thiệt hại người lẫn xảy Điển hình như: vụ lũ quét làm 150 người Afghanistan mạng (26/08/2020); siêu bão Amphan khiến 85 người thiệt mạng Ấn Độ Bangladesh (20/05/2020); cháy rừng Úc (2019 – 03/2020); Việt Nam xác định quốc gia hứng chịu thiên tai nhiều giới Do đặc điểm vị trí địa lý địa hình đa dạng nên Việt Nam thường xảy nhiều loại hình thiên tai khác bão, áp thấp nhiệt đới, lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn, Thiên tai trở thành phần sống nơi đây, nhiên biến đổi khí hậu tác động mạnh mẽ đến tần suất mức độ nghiêm trọng thảm họa khắp toàn cầu, bao gồm Việt Nam Trong ba thập kỷ qua, tượng thời tiết cực đoan cướp sinh mạng 500 người năm Với phần lớn dân số tập trung sinh sống vùng ven biển hẹp vùng trũng thấp đồng ven sông – khu vực dễ bị ảnh hưởng thiên tai – Việt Nam nằm danh sách năm quốc gia có khả bị ảnh hưởng nặng nề biến đổi khí hậu Những khu vực vùng trũng thấp từ lâu nơi phù hợp cho sản xuất nông nghiệp hoạt động kinh tế quan trọng khác, thiên tai xảy kinh tế bị ảnh hưởng nghiêm trọng theo CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Quy trình thực báo cáo: Quy trình thực báo cáo trực quan bao gồm: Bước 1: Xác định chủ đề báo cáo Bước 2: Mục tiêu báo cáo hướng đến Bước 3: Cơ sở lý thuyết : Dựa nghiên cứu xuất nói chung xuất gạo nói riêng tác động đến kinh tế Việt Nam, số vấn đề ảnh hưởng đến xuất gạo Bước 4: Xác định liệu cần thiết: dựa mục đích báo cáo Bước 5: Xử lí số liệu - Thu thập liệu - Làm liệu - Cài đặt liệu vào Power BI - Thực trực quan theo nhu cầu cá nhân Bước 6: Kết trực quan Bước 7: Kết luận nhận xét Phương pháp chọn liệu: - Đối tượng hướng đến: + Tình hình sản xuất gạo nước + Các mặt hàng nông sản xuất chủ yếu Việt Nam + Top 10 quốc gia xuất gạo nhiều giới + Tình hình giá gạo + Thị trường xuất gạo Việt Nam - Giai đoạn cần nghiên cứu: 2019 đến 10 tháng đầu năm 2022 - Yếu tố quan tâm: + Tình hình sản xuất gạo nước (2019-2021): sản lượng theo khu vực (nghìn tấn), diện tích trồng lúa theo khu vực (nghìn ha) + Các mặt hàng nông sản xuất chủ yếu Việt Nam (2019-2021): lượng (nghìn tấn), trị giá (triệu USD) + Top 10 quốc gia xuất gạo nhiều giới (2019-2021): lượng (nghìn tấn) + Tình hình giá gạo (2019 – 09/2022): giá gạo giới (USD/Tấn), giá gạo Việt Nam (USD/Tấn) + Thị trường xuất gạo Việt Nam (2019 – 10/2022): lượng (nghìn tấn), kim ngạch xuất (nghìn USD) Tiến hành thu thập liệu: Các thông tin liệu thu thập từ nhiều nguồn khác Cụ thể sau: - Tình hình sản xuất gạo nước (2019-2021): Tổng Cục thống kê (gso.gov.vn) Đầu tiên, cần có nhìn sơ lược quy mơ canh tác trồng lúa sản lượng mà thu toàn lãnh thổ giai đoạn 2019 – 2021 thông qua bảng đây: Như bảng thể hiện, lấy năm 2019 làm gốc ta đánh giá rằng: tình hình canh tác ruộng lúa nước có xu hướng giảm năm 2020 (giảm 436 nghìn so với năm 2019) tăng nhẹ không đáng kể năm 2021 (giảm 79.8 nghìn so với năm trước đó) Theo số nguồn thơng tin cho biết, ngun nhân dẫn đến việc giảm diện tích đất canh tác 2020 chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chuyển đổi cấu trồng, chuyển đổi mùa vụ gặp khó khăn từ ảnh hưởng thời tiết tình trạng tiếp tục xảy năm 2021 Ngồi ra, ta thấy tỉ lệ thuận (cùng giảm) diện tích canh tác sản lượng thu năm 2020 tỉ lệ nghịch (diện tích giảm sản lượng tăng) diện tích sản lượng năm 2021 Nhưng điểm sáng bật khiến phải ý tới bảng cột suất sản xuất lúa gạo Mặc dù diện tích giảm theo thời gian suất sản xuất tăng dần Dù khơng tăng đột biến lại thể bền vững tăng trưởng ngành lúa gạo nước ta Đây kết tốt mà mong muốn trì Điều cho thấy sách sử dụng đất trồng lúa áp dụng cách đắn công tác dự báo thiên tai xác giúp cho bà nơng dân khai thác hiệu quỹ đất canh tác Đồng thời cho thấy tình hình dịch Covid-19 khơng ảnh hưởng đến tình hình sản xuất gạo năm Theo số liệu thống kê từ nhiều năm qua, nước ta có 69 khu vực tồn quốc canh tác trồng lúa Khu vực Đồng sông Cửu Long nơi có diện tích trồng lúa sản lượng lớn nước ta Và điều khơng ngoại lệ giai đoạn 2019 – 2021 12 Cụ thể biểu đồ thể tổng quát phần trăm diện tích sản lượng lúa thu hoạch so với tổng diện tích tổng sản lượng lúa gạo nước giai đoạn 2019 - 2021 Ấn tượng nhìn vào biểu đồ khu vực Đồng sơng Cửu Long chiếm số phần trăm chênh lệch lớn so với 65 khu vực cịn lại diện tích lẫn sản lượng gạo thu hoạch từ năm 2019-2022 Và số trăm Đồng sông Cửu Long cho hai tiêu chí khơng thay đổi q lớn ba năm mà nghiên cứu xem xét Cụ thể sau: ba năm 2019, 2020, 2021 Đồng sông Cửu Long chiếm 27.24%, 27.23%, 26.93% diện tích trồng lúa chiếm 27.94%, 27.86%, 27.74% sản lượng lúa gạo so với nước (xem chi tiết năm Power BI) Điều dễ hiểu từ trước đến nay, Đồng sông Cửu Long nhắc đến vựa lúa số Việt Nam không ngừng phát triển ngành nông nghiệp gắn liền với tên tuổi nước nhà Được biết khu vực giữ vai trò nguồn cung lớn cho xuất gạo Việt Nam từ trước đến Đứng vị trí thứ 13 bảng xếp hạng khu vực “lớn” ngành sản xuất lúa gạo Việt Nam giai đoạn 2019 – 2021 Bắc Trung Bộ & Duyên hải miền Trung Đồng sông Hồng (xem chi tiết qua Power BI) Như vậy, thấy giai đoạn khu vực mức ổn định việc sản xuất lúa gạo Top vựa lúa lớn Việt Nam giữ nguyên so với giai đoạn trước Có thể lý giải cho điều điều kiện thiên nhiên vùng ưu đãi thích hợp cho ngành nơng nghiệp lúa nước Điển Đồng sơng Cửu Long – nơi có đất phù sa bồi đắp phù sa năm, màu mỡ, dải đất phù sa dọc sơng Tiền sơng Hậu; có mạng lưới sơng ngịi, kênh rạch chằng chịt, thuận lợi cho việc cung cấp nước để sản xuất lúa Là vựa lúa lớn Việt Nam, liệu Đồng sơng Cửu Long có phải nơi có suất sản xuất lúa gạo lớn nước ta không? Điều trả lời biểu đồ đây: Biểu đồ thể tổng suất sản xuất gạo giai đoạn từ 2019-2021 Kết biểu đồ cho thấy Phú Yên tỉnh có suất sản xuất gạo cao cao ba năm với tổng suất 20.92 (tấn/ha) bao gồm: 2019: 6.73 (tấn/ha); 2020: 7.12 (tấn/ha); 2021: 7.07 (tấn/ha) (xem chi tiết Power BI) Như vậy, dù vựa lúa lớn Việt Nam Đồng sông Cửu Long lại đứng vị trí thứ 25 với tống suất 18.23 (tấn/ha) (thấp vị trí 2.69 tấn/ha) bảng xếp hạng suất sản xuất gạo 14 toàn quốc Điều kết việc áp dụng tiến khoa học kĩ thuật vào sản xuất, tích cực việc thay đổi tập quán người trồng lúa giải pháp sử dụng lúa giống quyền bà Phú Yên Bên cạnh đó, biểu đồ cho thấy khu vực có suất sản xuất lúa thấp Bình Phước với tổng suất toàn giai đoạn 10.83 tấn/ha Lý giải thích cho kết Sở Nông nghiệp Phát triển nông thôn cho điều kiện tự nhiên, đất đai thổ nhưỡng tỉnh không phù hợp với phát triển, thâm canh lúa, dẫn đến việc giảm diện tích đất trồng lúa nên suất lúa đạt thấp Các mặt hàng nông sản xuất chủ yếu Việt Nam (giai đoạn 2019 – 2021): Trước nhận định đánh giá chi tiết tình hình xuất gạo Việt Nam, cần xem xét sơ qua tầm quan trọng xuất gạo việc xuất nông sản quốc gia Cụ thể, ta so sánh mặt hàng nông sản chủ yếu Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu, có gạo Bảng bảng thống kế trị giá xuất (triệu USD) số lượng xuất (nghìn tấn) năm mặt hàng nơng sản xuất chủ yếu Việt Nam giai đoạn từ 2019 đến 2021 Thông qua bảng trên, ta thấy tổng trị giá xuất ngành hàng ba năm đại dịch 31,066.9 triệu USD chiếm 53.08% tổng kim ngạch 15 xuất nơng sản gồm mặt hàng quốc gia giai đoạn 2019-2021 58.53 tỷ USD (số liệu thu thập từ Tổng Cục thống kê) Như vậ29.6y, mặt hàng xem có tỉ trọng cao kim ngạch xuất nơng sản Việt Nam Để đánh giá vai trò xuất gạo tốn xuất nơng sản Việt Nam, ta quan sát biểu đồ sau: BIỂU ĐỒ 3: TỔNG QUÁT VỀ Đầu tiên, chúng xét lượng xuất mặt hàng Có thể thấy năm đại dịch nhu cầu lúa gạo lớn toàn giới nên lượng gạo xuất Việt Nam có số lượng xuất áp đảo so với mặt hàng cịn lại, chiếm 71.33% Thế giá gạo xuất lại thấp nhiều so với giá hạt điều nhân lượng điều xuất chiếm 1.55% lại dẫn đầu trị giá xuất (32.79%) Trong đó, trị giá xuất gạo đứng vị trí thứ với tỉ trọng 29.66% Cây điều loại khó trồng thời gian từ trồng đến lúc thu hoạch phải từ đến năm Vì vậy, việc giá điều cao giá gạo điều hiểu Nhưng việc có chênh lệch trị dễ khiến cho bà nơng dân có xu hướng chuyển từ trồng lúa sang đầu tư trồng điều, điển hình khu vực Bình Phước *Tình hình giá gạo xuất giai đoạn từ 2019 đến 09/2022: Do có đề cập đến giá gạo xuất Việt Nam nên lướt sơ qua xu hướng giá gạo xuất Việt Nam giới: 16 Trong giai đoạn nay, nhìn chung giá gạo xuất trung bình giới Việt Nam có xu hướng biến động tương tư Bên cạnh thấy giá gạo xuất Việt Nam (đường màu đỏ) nằm phía giá gạo trung bình giới, nghĩa mức giá xuất gạo Việt Nam ln cao mức giá xuất gạo trung bình giới Trong giai đoạn 2019 - 2021, ta thấy giá gạo xuất có xu hướng tăng lên giới Việt Nam năm 2020 tiếp tục tăng nhẹ Việt Nam năm 2021 lại giảm giới Riêng năm 2022, giá gạo xuất giới Việt Nam có biến động mạnh qua tháng Giá gạo xuất cao Việt Nam vào tháng (497 USD/Tấn) thấp vào tháng (472 USD/Tấn) Như vây giá gạo xuất trung bình Việt Nam năm 2022 dự đoán nằm khoảng 480 - 490 USD/Tấn Trong đó, mức giá trung bình cao cho xuất gạo giới xác định thấp vào tháng (422 USD/Tấn) cao vào tháng (464 USD/Tấn) Khoảng biến động giá gạo xuất trung bình giới rộng (42 USD/Tấn) Vì vậy, khó để dự đốn mức giá trung bình xuất gạo giới Ở khoảng năm 2022, giá gạo xuất tăng Việt Nam cho tuyến giao thương với Trung Quốc mở lại sau đại dịch Covid-19, với việc nhiều người có nhu cầu tìm kiếm nguồn hàng thay khủng hoảng Ukraine Động thái hạn chế xuất gạo Ấn Độ ảnh hưởng hạn hán mùa vào đầu tháng dự báo tạo hiệu ứng đẩy giá gạo toàn cầu lên cao sụt giảm nguồn cung lúa gạo 17 Vị trí Việt Nam thị trường xuất gạo giới năm gần đây: Như biết, từ trước đến nay, Ấn Độ quốc gia xuất gạo nhiều giới Lượng gạo Ấn Độ xuất năm lên đến 10 triệu chiếm thị phần áp đảo khoảng 35% lượng gạo xuất toàn giới Và giai đoạn đề cập biểu đồ khơng ngoại lệ Vì vậy, thay đổi Ấn Độ việc xuất gạo ảnh hưởng đến quốc gia xuất gạo khác giới Cũng theo biểu đồ cho thấy, xuất gạo Việt Nam vị trí thứ sau Thái Lan Thế Việt Nam khơng ngừng nỗ lực để vươn lên vị trí thứ 18 kết cho thấy năm 2019 2021 lượng gạo xuất Việt Nam đánh bại Thái Lan (Năm 2019 2021 Việt Nam chiếm 14.15% 13.14% Thái Lan chiếm 13.71% 12.35% tổng lượng gạo xuất giới) đạt thứ hạng mong muốn bảng xếp hạng xuất gạo giới Gần đây, nửa cuối năm 2022, chịu ảnh hưởng hạn hán mùa vào ngày 8/9, Tổng cục Ngoại Thương Ấn Độ ban hành thông báo, định cấm xuất gạo tấm, mã HS 1006 4.000, có hiệu lực kể từ ngày 9/9/2022 Điều dẫn đến giảm sụt lượng gạo xuất từ Ấn Độ hội cho Việt Nam tăng lượng gạo xuất bù đắp vào phần thâm hụt thị trường giới Thị trường xuất gạo Việt Nam: Đến đây, phân tích chi tiết tình hình xuất gạo Việt Nam giai đoạn 2019 đến tháng 10/2022 thông qua biểu đồ sau Năm 2019: Năm 2020: Năm 2021: 10 tháng đầu năm 2022: Đây thống kê tổng lượng gạo tổng kim ngạch Việt Nam xuất gạo giai đoạn 2019 đến tháng 10/2022 Nhìn chung lượng gạo xuất kim ngạch thu quốc gia hoạt động tăng qua năm không tăng đột biến lại đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững Đây kết đáng mong đợt yếu tố, vấn đề tiêu cực giai đoạn không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động xuất xuất gạo Việt Nam Vậy lượng gạo xuất đâu kim ngạch mà thu từ thị trường tranh mà cần phải quan tâm đến 19 Như vậy, gạo Việt Nam có mặt 31 quốc gia tồn giới Biểu đồ thể vị trí quốc gia nhập gạo Việt Nam giai đoạn 2019 đến tháng 10/2022 Các thị trường tập trung chủ yếu khu vực Đông Nam Á, châu Phi số nước châu Âu Biểu đồ 7: Thị phần thị trường hoạt động xuất gạo Việt Nam giai đoạn 2019 – tháng 10/2022 20 Để đánh giá xem đâu thị trường xuất gạo quan trọng Việt Nam, ta sử dụng biểu đồ để phân tích Trong giai đoạn năm 10 tháng này, Philipine thị trường dẫn đầu kim ngạch lẫn sản lượng xuất gạo Việt Nam Trong năm 2019, sản lượng gạo Việt Nam xuất sang Phillipine chiếm 41.38% tổng sản lượng gạo xuất kim ngạch chiếm 38.59% tổng kim ngạch xuất gạo Con số tiếp tục tăng thêm 0.97% sản lượng 1.67% kim ngạch năm 2020 so với năm 2019 Đến năm 2021, đà tăng trưởng tiếp tục diễn mạnh mẽ tăng thêm 2.39% sản lượng 3.26% kim ngạch năm 2021 so với năm trước (2020) Trong 10 tháng đầu năm 2022, Phillipine lại tạo kỉ lục chiếm 51.36% sản lượng 49.37% kim ngạch xuất gạo nước ta Việc Phillipine trở thành thị trường lớn xuất gạo khơng Việt Nam mà cịn toàn giới dân số quốc gia lên đến 100 triệu người, với điều kiện thổ nhưỡng khu vực chủ yếu đảo khơng có đồng khí hậu thuận lợi nên việc cung cấp hoàn toàn nhu cầu gạo nước khó Bên cạnh đó, phần đơng người tiêu dùng Phillipine có thu nhập mức trung bình nên có nhu cầu sử dụng mặt hàng gạo có giá phải chủ yếu Từ trước Phillipine dẫn đầu thị trường xuất gạo Việt Nam, Trung Quốc quốc gia nhập gạo Việt nhiều Nhưng điều khơng cịn xác giai đoạn 2019 đến Trung Quốc bị tuột hạng trở thành vị trí thứ với sản lượng chiếm 14.64% tổng lượng xuất giai đoạn kim ngạch chiếm 15.53% tổng kim ngạch xuất giai đoạn Với quốc gia đơng dân giới có văn hóa tiêu thụ số lượng gạo lớn năm, lý đưa để giải thích cho việc giảm nhập gạo Việt giai đoạn sách hạn chế xuất nhập “Zero Covid” thị trường theo đuổi khiến việc xuất gạo đến thị trường trở nên khó khăn Ngồi ra, năm 2022, Trung Quốc đẩy mạnh nhập gạo giá rẻ từ Ấn Độ Pakistan để thay phần thức ăn chăn ni bối cảnh giá lúa mì, lúa mạch tăng cao xung đột Nga-Ukraine dẫn đến việc tăng mạnh nhập gạo từ Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan, Lào… giảm mạnh nhập từ Việt Nam Myanmar Ở thị trường châu Âu, thị trường xuất gạo Việt Nam bao gồm: Tây Ban Nha, Pháp, Hà Lan, Bỉ, Phần Lan, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ Tình hình xuất gạo Việt Nam thị trường châu Âu sau: năm 2019: kim ngạch 0.56%, sản lượng 0.48%; năm 2020: kim ngạch 0.6%, sản lượng: 0.54%; năm 2021: kim ngạch 0.75%, sản lượng 0.61%; 10 tháng đầu năm 2022: kim ngạch 0.96%, sản lượng 0.71% (xem chi tiết Power BI) Như vậy, ta thấy thị phần gạo Việt thị trường thấp có xu hướng tăng dần theo thời gian 21 Tóm lại, dù chịu nhiều áp lực tình hình dịch bệnh, chiến tranh thiên tai, song hoạt động xuất gạo Việt Nam vận hành tốt ổn định giai đoạn Trong tương lai xu hướng tiếp tục tăng trưởng tốt ổn định dựa tình hình thực tế CHƯƠNG V: KẾT LUẬN & GIẢI PHÁP Kết luận: Qua phân tích trên, ta thấy ngành lúa gạo Việt Nam đóng vai trị quan trọng Về vấn đề nước, đẩy mạnh xuất gạo giúp tăng thu nhập người nông dân đặc biệt vùng chuyên canh lúa nước, đời sống người dân phụ thuộc chủ yếu vào lúa Ngồi cịn giúp giải lượng lớn lao động dư thừa nước Khi thực tăng cường xuất kéo theo vấn đề xay xát, chế biến phát triển, vấn đề vận chuyển hàng hố …những cơng tác thu hút nhiều lao động từ khơng có trình độ kỹ thuật, quản lý đến có trình độ cao Việc tạo việc làm ổn định biện pháp hữu hiệu để tăng thu nhập, ổn định xã hội Xuất gạo hay xuất hàng hố nơng sản nói chung có tác động to lớn đến kinh tế nước ta, giúp khai thác tất lợi tương đối tuyệt đối Việt Nam trình hội nhập Trong trình sản xuất lúa gạo, Việt Nam thu đước kết to lớn từ nước nhập trở thành nước xuất thứ hai giới Trước tình hình Ấn Độ đưa sách hạn chế việc xuất gạo làm nguồn cung gạo lớn từ quốc gia giới với xung đột NgaUkraine khiến cho quốc gia chủ yếu sử dụng lúa mì làm lương thực chuyển sang tìm nguồn cung gạo để bổ sung vào phần thiếu hụt lúa mì tiềm hội cho suất gạo Việt Nam lớn Vì dự báo đưa xuất gạo số lượng giá trị tăng thời gian tới 22 Tuy nhiên xuất gạo Việt Nam chưa tương xứng với tiềm sẵn có Nhiều khó khăn khiến ngành lúa gạo chịu khơng áp lực thị trường, tăng sản lượng chất lượng sản phẩm thời gian qua Vì vậy, cần phải có giải pháp cụ thể cho vấn đề Đề xuất giải pháp: 2.1 Đối với nhà nước: Trước hết, Quy hoạch lại sản xuất lúa gạo - Nhà nước cần có biện pháp quy hoạch lại sản xuất lúa gạo nhằm nâng cao sản lượng gạo nước đảm bảo đến năm 2030, vùng sản xuất lúa gạo xuất ổn định, hiệu bền vững, đưa gạo Việt Nam trở thành thương hiệu hàng đầu giới chất lượng, an toàn thực phẩm - Trên sở Quyết định số 124/QĐ-TTg, ngày 02/2/2012 Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Qui hoạch tổng thể phát triển sản xuất ngành Nông nghiệp đến năm 2020 tầm nhìn đến 2030, Bộ Nơng nghiệp Phát triển nông thôn cần hướng dẫn địa phương rà soát quy hoạch cho phù hợp với điều kiện cụ thể, phát triển ngành hàng có lợi địa phương - Thông qua hệ thống khuyến nông để chuyển tải tiến kỹ thuật đến nông dân hướng dẫn nông dân phát triển sản xuất theo qui hoạch, sử dụng công nghệ canh tác mới, giống mới, đảm bảo nâng cao chất lượng khả cạnh tranh nơng sản hàng hóa - Thực đào tạo nâng cao trình độ cho người nông dân, việc cần trọng từ hệ nông dân trẻ Trước tiên giáo dục nhận thức cho họ, sau đào tạo kỹ thuật, nâng cao khả tiếp nhận công nghệ,… Để hướng tới xây dựng nông nghiệp đại cần phải có nơng dân có trình độ Bên cạnh đó, đào tạo cán nghiên cứu, cán khuyến nông để giúp nông dân áp dụng công nghệ kĩ thuật vào sản xuất - Phát triển thương hiệu gạo vùng, địa phương thông qua phát triển thương hiệu gạo vùng, địa phương bảo hộ Xây dựng phát triển thương hiệu gạo vùng, địa phương Ưu tiên lựa chọn giống gạo đặc sản vùng đồng sông Cửu Long để hỗ trợ xây dựng, phát triển thành thương hiệu gạo vùng, địa phương hướng tới trở thành thương hiệu quốc gia, bao gồm: giống jasmine, giống lúa thơm giống nếp đặc sản Thứ hai, có sách hỗ trợ doanh nghiệp thu mua gạo tạm trữ xuất sách trợ giá cho nơng dân - Trong chế thị trường, giá biến động theo qui luật cung cầu, đa số mặt hàng nông sản loại hàng hóa thường sản xuất theo thời vụ, tiêu thụ năm, nên có nơi, có lúc vào vụ thu hoạch tiêu thụ không kịp giá bị rớt, mùa lớn Để hạn chế 23 - - - - - tình trạng này, Nhà nước cần có sách hỗ trợ doanh nghiệp thu mua gạo tạm trữ xuất có sách trợ giá cho nông dân Thứ ba, hợp tác với quốc gia xuất gạo lớn để chiếm lĩnh thị trường Vấn đề Việt Nam khơng có đủ gạo có chất lượng cao để xuất khẩu, gạo chất lượng thấp gạo 25% nhiều lại khó xuất khẩu, nhu cầu thị trường loại gạo thấp phải cạnh tranh với gạo Ấn Độ Pakistan có giá thấp nên gạo chất lượng thấp gạo 25% Việt Nam rơi vào tình trạng ế ẩm Đã đến lúc Việt Nam quốc gia xuất gạo chủ đạo khu vực phải hợp tác thành khối, nhằm cạnh tranh giành lại lợi thị trường gạo quốc tế 2.2 Đối với doanh nghiệp: Trước hết, cần ứng dụng khoa học công nghệ vào chế biến gạo xuất Một yếu tố quan trọng gây hạn chế chất lượng gạo công nghệ sau thu hoạch Hồn thiện cơng nghệ sau thu hoạch: cần quan tâm đầu tư nâng cấp công nghệ thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch (dùng máy sấy thay cho phơi thóc ánh sáng mặt trời) Tăng cường đầu tư cho công nghiệp xay xát, chế biến gạo, áp dụng công nghệ tiên tiến tạm trữ sử dụng khí cacbon dioxit, nitơ, cơng nghệ bảo quản mát Hệ thống sở vật chất phục vụ cho việc cung cấp giống, khuyến nông, mua, bảo quản, tồn trữ, vận chuyển, bốc xếp… phải thực quản lý theo tiêu chuẩn ISO, đặc biệt vùng trọng điểm lúa gạo xuất Thứ hai, cần có giải pháp phát triển thị trường Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt nước xuất gạo năm tới, doanh nghiệp Việt Nam thiết phải có hệ thống giải pháp hữu hiệu thị trường nước Để tăng sức cạnh tranh hạt gạo Việt Nam thị trường giới cần phải có nhiều giải pháp đồng bộ, không tăng suất chất lượng sản xuất nước để giảm chi phí, mà cịn phải mở rộng ổn định thị trường theo hướng đa dạng hóa, đa phương hóa, đảm bảo chữ tín với khách hàng, tăng cường tiếp thị, đầu tư nghiên cứu dự báo thị trường… Các giải pháp cụ thể như: Nghiên cứu thị trường, Lựa chọn thị trường mục tiêu Thứ ba, cần có giải pháp xúc tiến thương mại Các doanh nghiệp trực tiếp thực hoạt động xúc tiến thương mại bao gồm: nghiên cứu thị trường; tuyên truyền, giới thiệu sản phẩm, cách thực chiến dịch quảng cáo, tham gia hội chợ, triển lãm, lập văn phịng đại diện nước ngồi,… Bên cạnh hỗ trợ Nhà nước vấn đề thị trường, doanh nghiệp phải chủ động tìm bạn hàng phương thức kinh doanh thích hợp để xâm nhập, trì mở rộng chỗ đứng thị trường gạo giới Các doanh nghiệp cần đa dạng hóa khách hàng tận dụng hợp đồng có khối lượng khơng lớn; đồng thời 24 thiết lập quan hệ với tập đoàn xuyên quốc gia tổ chức kinh tế vững mạnh có tầm hoạt động rộng, am hiểu thị trường khả vốn lớn để đảm bảo thị trường xuất ổn định Hạn chế báo cáo: Trong trình thực báo cáo, em rút số hạn chế sau: - Nguồn liệu hạn hẹp, góp nhặt liệu từ nhiều nơi - Cách phân tích nhận xét cịn hạn chế Một số khuyến khích cho báo cáo tương lai: Báo cáo cho thấy tình hình hoạt động xuất Việt Nam giai đoạn ngắn chưa bao quát tình hình phát triển thực tế hoạt động Các báo cáo sau tham khảo báo cáo nên sử dụng mẫu gồm nhiều năm để bao quát tình hình 25 TÀI LIỆU THAM KHẢO Wikipedia contributors (2022, November 9) Gạo https://vi.wikipedia.org/wiki/G%E1%BA%A1o Luật Thương mại 2005 số 36/2005/QH11 (n.d.) Copyright © 2011 by thuvienphapluat.vn https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Thuong-mai/Luat-Thuong-mai-2005-36-2005-QH112633.aspx Tác động tích cực từ xuất hàng hóa tới tăng trưởng kinh tế Việt Nam (2021, August 28) TapChiTaiChinh https://tapchitaichinh.vn/tai-chinh-kinh-doanh/tac-dong-tich-cuc-tu-xuatkhau-hang-hoa-toi-tang-truong-kinh-te-cua-viet-nam-338014.html Một số nét xuất gạo Việt Nam (2021, July 25) Tạp Chí Cơng Thương https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/mot-so-net-chinh-trong-xuat-khau-gao-cua-viet-nam82542.htm CẬP NHẬT CÁC KIẾN THỨC VÀ THÔNG TIN VỀ DỊCH COVID-19 (n.d.) https://hongngochospital.vn/tong-quan-covid-19 MỘT SỐ LÝ GIẢI VỀ CUỘC XUNG ĐỘT NGA - UKRAINE HIỆN NAY VÀ TÍNH TỐN CHIẾN LƯỢC CỦA CÁC (2022, March 18) https://tuyengiao.vn/the-gioi/mot-so-ly-giai-ve-cuocxung-dot-nga-ukraine-hien-nay-va-tinh-toan-chien-luoc-cua-cac-ben-138175 Anh, T (2020, December 30) 10 thảm hoạ thiên tai dị thường quên khắp giới năm 2020 https://laodong.vn/photo/10-tham-hoa-thien-tai-di-thuong-khong-the-quenkhap-the-gioi-trong-nam-2020-866120.ldo Đề xuất giải pháp thúc đẩy xuất mặt hàng gạo Việt Nam (2020, May 30) Tạp Chí Cơng Thương https://tapchicongthuong.vn/bai-viet/de-xuat-giai-phap-thuc-day-xuat-khau-mathang-gao-cua-viet-nam-71979.htm TRUNG QUỐC GIẢM MẠNH NHẬP KHẨU GẠO NẾP VIỆT (2022, September 27) https://vietnamnet.vn/trung-quoc-giam-manh-nhap-khau-gao-nep-viet-2064147.html Ngọc Á (2022, September 18) Gạo Việt chiếm lĩnh thị trường giới Báo Kinh Tế Đô Thị https://kinhtedothi.vn/gao-viet-se-chiem-linh-thi-truong-the-gioi.html 26