BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH CAO QUỐC THUẬN KIỂM SÁT VIỆC KÊ BIÊN, XỬ LÝ TÀI SẢN CỦA NGƯỜI PHẢI THI HÀNH ÁN LÀ NHÀ Ở LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH LUẬT DÂN SỰ VÀ TỐ TỤNG DÂN SỰ TP HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH KIỂM SÁT VIỆC KÊ BIÊN, XỬ LÝ TÀI SẢN CỦA NGƯỜI PHẢI THI HÀNH ÁN LÀ NHÀ Ở Chuyên ngành: Luật Dân Tố tụng dân Định hướng ứng dụng Mã số: 60380103 Người hướng dẫn khoa học Học viên Lớp : Ts Nguyễn Văn Tiến : Cao Quốc Thuận : Cao học Luật khóa - Bình Thuận TP HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022 LỜI CAM ĐOAN Tơi cam đoan luận văn thạc sĩ “Kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà ở” cơng trình nghiên cứu khoa học thân thực hướng dẫn tận tình Tiến sĩ Nguyễn Văn Tiến Những tài liệu, thông tin không thuộc ý tưởng tác giả trích dẫn đầy đủ Tơi xin chịu trách nhiệm tính trung thực, khách quan nội dung, kết nghiên cứu Luận văn Tác giả Cao Quốc Thuận DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT TỪ ĐƯỢC VIẾT TẮT LTHADS LTCVKS Luật Thi hành án 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2014, năm 2022 Luật Tổ chức Viện kiểm sát năm 2014 Nghị định số 33/2020/NĐ-CP ngày 17 tháng năm 2020 Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số số điều Nghị định số 62/2015/NĐ33/2020/NĐ-CP CP ngày 18 tháng năm 2015 Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn thi hành số điều Luật Thi hành án dân Quy chế công tác Kiểm sát thi hành án dân kèm theo Quyết định số 810/QĐ-VKSTCQuy chế V11 ngày 20 tháng 12 năm 2016 Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao việc ban hành quy chế công tác kiểm sát thi hành án dân sự, thi hành án hành Quyết định số 810/QĐ-VKSTC-V11 ngày Quyết định số 20 tháng 12 năm 2016 Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao việc ban hành 810/QĐ-VKSTC-V11 quy chế công tác kiểm sát thi hành án dân sự, thi hành án hành Quyết định số 94/QĐ-VKSTCngày 22 tháng năm 2021 VKSNDTC Quy định quy Quyết định số 94/QĐ- trình, kỹ trực tiếp kiểm sát Cơ quan VKSTC thi hành án dân quy trình, kỹ kiểm sát việc giải khiếu nại, tố cáo thi hành án dân sự, thi hành án hành Thơng tư liên Thơng tư liên tịch 11/2016/TTLT-BTPTANDTC-VKSNDTC ngày 11 tháng năm tịch11/2016/TTLT2016 quy định số vấn đề thủ tục thi BTP-TANDTChành án dân phối hợp liên ngành VKSNDTC thi hành án dân VKS, KSV, CHV Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Chấp hành viên MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU CHƯƠNG KIỂM SÁT VIỆC XÁC ĐỊNH TÀI SẢN CỦA NGƯỜI PHẢI THI HÀNH ÁN LÀ NHÀ Ở ĐỂ KÊ BIÊN, XỬ LÝ 1.1 Kiểm sát việc xác định tài sản người phải thi hành ánlà nhà có giấy chứng nhận quyền sở hữu để kê biên, xử lý .9 1.2 Kiểm sát việc xác định tài sản người phải thi hành án nhà không giấy chứng nhận quyền sở hữu để kê biên, xử lý 17 KẾT LUẬN CHƯƠNG 25 CHƯƠNG KIỂM SÁT THỦ TỤC KÊ BIÊN, XỬ LÝ TÀI SẢN CỦA NGƯỜI PHẢI THI HÀNH LÀ NHÀ Ở 26 2.1 Kiểm sát việc thông báo thi hành án việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà 26 2.2 Kiểm sát việc thỏa thuận, khởi kiện yêu cầu Tòa án giải tranh chấp kết đấu giá tài sản 29 2.3 Kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà phát sinh giao dịch sau thời điểm, án, định Tòa án có hiệu lực pháp luật .33 KẾT LUẬN CHƯƠNG 39 KẾT LUẬN 40 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Thi hành án dân xuất phát gắn liền với hoạt động xét xử Toà án nhân dân, giải trọng tài, hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh Thi hành án dân trình diễn biến phức tạp, nhằm đảm bảo hiệu việc thi hành định chủ thể có thẩm quyền Theo quy định pháp luật, Viện Kiểm sát nhân dân có trách nhiệm kiểm sát việc tuân theo pháp luật quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên liên quan đến việc thi hành án dân Viện Kiểm sát yêu cầu quan thi hành án dân tự kiểm tra, báo cáo, xuất trình tài liệu để làm rõ việc quan thi hành án dân Qua nhiều năm triển khai thực việc kiểm sát thi hành án dân sự, có kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà ở, dù pháp luật hành sửa đổi, bổ sung ngày tiệm cận so với thực tiễn, cịn có bất cập cần hồn thiện Cụ thể như: Thứ nhất, việc thông báo kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà ở, số trường hợp hạn chế Sau định thi hành án dân sự, thủ trưởng quan thi hành án dân phân công Chấp hành viên tổ chức thi hành Quyết định thi hành án dân phải gửi cho Viện kiểm sát cấp để thực chức kiểm sát thời hạn 03 ngày kể từ ngày định cho đương để thực Thông báo thi hành án dân thực thông qua phương thức như: thông báo trực tiếp, niêm yết công khai, thông báo phương tiện thông tin đại chúng Kiểm sát viên phải kiểm sát thời hạn gửi hình thức thơng báo thi hành án cho đương quan thi hành án dân theo quy định Luật thi hành án dân sự, Nghị định số 33/2020/NĐ-CP ngày 17 tháng năm 2020 Chính phủ sửa đổi, bổ sung số điều Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18 tháng năm 2015 Chính phủ quy định chi tiết hướng dẫn thi hành số điều Luật Thi hành án dân Trường hợp phát vi phạm thời hạn, nội dung thông báo thi hành án, Viện kiểm sát nhân dân thực quyền kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu tùy theo tính chất mức độ vi phạm để yêu cầu quan thi hành án dân chấn chỉnh, khắc phục Thứ hai, tiến hành kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà thuộc sở hữu chung với người khác phần lớn khó thi hành Mặc dù Chấp hành viên làm đầy đủ bước theo quy định khoản Điều 74 Luật thi hành án dân năm 2008 sửa đổi, bổ sung năm 2014, năm 2022 khó xác định phần sở hữu người phải thi hành án khối tài sản chung Luật thi hành án hành quy định chi tiết việc đồng sở hữu thực quyền khởi kiện để xác định tài sản khối tài sản chung thực tiễn lại vướng mắc chủ thể, thủ tục khởi kiện Đây điểm bất cập luật thi hành án dân sự, gây khó khăn cho việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà Thứ ba, việc kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà xây dựng đất có quyền sử dụng đất thuộc sở hữu người khác Trong nhiều trường hợp, người phải thi hành án có tài sản nhà nằm đất người khác, quan thi hành án dân tiến hành kê biên nhà để đảm bảo thi hành án xử lý tài sản kê biên đấu giá khơng có người mua Đây nguyên nhân làm cho việc thi hành án bị tồn đọng, kéo dài Nguyên nhân dẫn đến vướng mắc, bất cập nêu Luật Thi hành án dân năm 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2014, năm 2022 chưa hồn thiện; văn hướng dẫn quan có thẩm quyền Trung ương chưa kịp thời, thiếu đồng bộ, số quy định chưa cụ thể, chưa phù hợp với thực tiễn, làm cho việc vận dụng thiếu thống hiệu Chính vậy, việc nghiên cứu, bổ sung quy định nhằm khắc phục vướng mắc, bất cập việc kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà ở, cấp thiết nhằm bảo vệ quyền lợi đáng đương hoạt động thi hành án dân sự, đảm bảo pháp luật thực thi thực tế Đó lý do, tác giả lựa chọn đề tài: “Kiểm kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà ở” làm đề tài luận văn Thạc sĩ cao học Luật, chuyên ngành Luật Dân Tố tụng dân Tình hình nghiên cứu đề tài Pháp luật kê biên, xử lý tài sản để thi hành án nói chung, kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà nói riêng, đề tài nghiên cứu nhiều học giả, nhà nghiên cứu Tuy nhiên, tiêu biểu kể đến số cơng trình nghiên cứu giúp ích cho tác giả việc hồn thành luận văn này, kể đến như: Giáo trình: Trường Đại học Luật Hà Nội (2020), Giáo trình Luật thi hành án dân Việt Nam, Chủ biên Nguyễn Công Bình & Bùi Thị Huyền, Nhà xuất Cơng an nhân dân Đây giáo trình giảng dạy pháp luật THADS, đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu tìm hiểu pháp luật THADS Giáo trình có phân tích làm rõ quy định pháp luật THADS thời hiệu, thẩm quyền, nguyên tắc bản; nhiệm vụ, quyền hạn quan, tổ chức, cá nhân THADS, việc thực thủ tục kê biên, xử lý tài sản người phải THA Đây kiến thức bản, khái quát giúp xây dựng nên nội dung luận văn Luận văn: Đỗ Văn Minh (2016), Hoạt động Viện kiểm sát nhân dân thi hành án dân sự, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh Luận văn cơng trình nghiên cứu có trình bày khái qt lịch sử hình thành Luật THADS, nội dung, nguyên tắc hoạt động thi hành án, có cưỡng chế kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án; làm rõ sở lý luận thực trạng hoạt động Viện kiểm sát nhân dân thi hành án dân sự, làm rõ nguyên nhân, điều kiện dẫn tới thực trạng, đưa kiến nghị để hoàn thiện quy định pháp luật thi hành án nói chung quy định pháp luật liên quan đến hoạt động Viện kiểm sát nhân dân thi hành án dân sự, đồng thời kiến nghị, đề xuất để nâng cao hiệu hoạt động kiểm sát thi hành án dân Bài báo khoa học: - Lê Thanh Bình (2020), "Kỹ kiểm sát việc xác minh điều kiện thi hành án dân sự", Tạp chí Kiểm sát, số 22/2020 Bài viết làm rõ quy định, chức năng, nhiệm vụ Viện kiểm sát nhân dân, KSV việc đánh giá thông tin xác minh điều kiện để thi hành án CHV thực hiện; nêu số vấn đề cần lưu ý để nâng cao kỹ thực quyền kiểm sát - Đỗ Văn Kha (2016), “Một số vấn đề cần lưu ý kiểm sát việc xử lý tài sản thi hành án quyền sử dụng đất, nhà tài sản khác gắn liền với đất”, Tạp chí Kiểm sát, Số 14 (tháng 7/2016) Bài viết đánh giá thực tiễn kiểm sát hoạt động quan thi hành án dân việc tổ chức thi hành án, liệt kê sai phạm gây hậu nghiêm trọng thường gặp quan thi hành án CHV Tác giả đưa đề xuất, định hướng cụ thể để hồn thiện, đặc biệt cơng tác tăng cường kiểm sát hồ sơ thi hành án - Đỗ Văn Kha (2019), “Kinh nghiệm kiểm sát thi hành án dân tài sản người phải thi hành án gắn liền với đất thuê trả tiền hàng năm”, Tạp chí Kiểm sát, Số 23 (tháng 12/2019) Tác giả trình bày bất cập kiểm sát việc kê biên, xử lý nhà nằm quyền sử dụng đất thuê hàng năm, có nêu nhiều bất cập, thiếu sót việc định giá tài sản bị kê biên; đồng thời định hướng cách giải triệt để vấn đề - Nguyễn Thị Phíp (2020), “Kê biên nhà người phải thi hành án – Một số vướng mắc từ thực tiễn kiến nghị”, Tạp chí Nghề Luật số 05/2020 Bài viết nêu khó khăn, vướng mắc mà CHV gặp phải tình thực tiễn; sâu vào phân tích điều kiện để kê biên nhà tài sản người phải thi hành án thực việc kê biên nhà bị khóa Từ đó, đưa số kiến nghị để tổ chức thực việc thi hành án có hiệu quả, khắc phục khó khăn trước mắt - Vũ Trung Thành (2018), “Kỹ trực tiếp kiểm sát hoạt động thi hành án dân sự”, Tạp chí Kiểm sát, Số 09 (tháng 5/2018) Bài viết phân tích kỹ cần đáng ý để phát vi phạm tiến hành trực tiếp kiểm sát hoạt động thi hành án quan thi hành án dân - Trần Cơng Thịnh (2005), “Sự hình thành phát triển chế định cưỡng chế kê biên tài sản trình phát triển pháp luật thi hành án dân Việt Nam”, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, số 04 Bài viết nêu lý do, thay đổi chế định cưỡng chế kê biên tài sản thi hành án qua giai đoạn lịch sử Đây sở để so sánh, đối chiếu với quy định thi hành án dân hành - Nguyễn Quốc Hân, Nguyễn Thanh Mến (2019), “Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Phước nâng cao chất lượng kháng nghị phúc thẩm án dân sự, hành chính”, Tạp chí Kiểm sát, số 10, trang 2-7 Từ thực tiễn công tác kiểm sát việc giải án dân sự, nhân gia đình, hành sơ thẩm Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Phước, tác giả tổng hợp dạng vi phạm phổ biến q trình giải án Tịa án cấp sơ thẩm, đồng thời đưa số kinh nghiệm giải pháp để nâng cao chất lượng kháng nghị phúc thẩm thời gian tới Đây cơng trình mà tác giả nhận diện số khó khăn kiểm sát việc giải vụ án Tòa án nhân dân - Vũ Thị Hồng Vân (2018), “Một số vấn đề quyền yêu cầu, quyền kiến nghị Viện kiểm sát nhân dân tố tụng dân sự”, Tạp chí khoa học Kiểm sát, số 06, trang 3-9 Bài viết tập trung nghiên cứu vấn đề pháp lý, quy định pháp luật quyền yêu cầu, kiến nghị Viện kiểm sát nhân dân tố tụng dân thơng qua việc phân tích tiêu chí để nhận diện phân biệt quyền yêu cầu kiến nghị Tác giả tiếp tục triển khai cụ thể nội dung luận văn thực tiễn áp dụng Những cơng trình này, bản, trình bày khía cạnh kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà Đây tư liệu, cơng trình khoa học giúp tác giả hình thành, xây dựng, đưa phản biện để làm rõ nội dung kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chung: Luận văn làm rõ quy định pháp luật kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà ở, đánh giá vướng mắc, bất cập việc áp dụng pháp luật kiểm sát việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà đề xuất số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật vấn đề ... hành án nhà để kê biên, xử lý Chương Kiểm sát thủ tục kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà 9 CHƯƠNG KIỂM SÁT VIỆC XÁC ĐỊNH TÀI SẢN CỦA NGƯỜI PHẢI THI HÀNH ÁN LÀ NHÀ Ở ĐỂ KÊ BIÊN, XỬ... người phải thi hành án người phải thi hành án có tài sản khơng đủ để thi hành án Qua kiểm sát thi hành án dân sự, việc hiểu thi hành nơi người phải thi hành án người phải thi hành án có tài sản. .. 26 CHƯƠNG KIỂM SÁT THỦ TỤC KÊ BIÊN, XỬ LÝ TÀI SẢN CỦA NGƯỜI PHẢI THI HÀNH LÀ NHÀ Ở 2.1 Kiểm sát việc thông báo thi hành án việc kê biên, xử lý tài sản người phải thi hành án nhà Theo khoản Điều