ị Thu Cúc - Phạm Hồng Oanh ÍỜNG ĐẠI HỌC CẨN THƠ : ONG LAM NHÀ XUẤT BẢN NÔNG NGHIỆP N G U YỄN THỊ TH U cúc - P H Ạ M H O À N G OANH TR Ư Ờ N G Đ Ạ I H Ọ C C Ầ N T H O Dịch hại cam, quit, chanh, Iiùổi (Rutaceae) v lP M (Citrus pests and their management in Vietnam) NHÀ XUẤT BẢN NÔNG NGHIỆP TP Hồ Chí Minh - 2002 Bia 1: (Front cover) Từ trái sang phải: Hàng trên: Bệnh vàng gân xanh, bệnh ghẻ nhám trái Hàng giữa: Bệnh ghẻ lõm trái, bệnh lọét trái Hàng dưới: Bệnh đốm trái, bệnh thán thư, bệnh ghẻ nhám Bia 4: (Back cover) Từ trái sang phải: Hàng trên: Triệu chứng gây hại sâu vẽ bùa ( Phyllocnistis citrella) bệnh đa cám trẽn cam mật Hàng dưới: Cây quít đường MỤC LỤC Trang Lời tự a Phần I: CÁC KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ DỊCH HẠI TỔNG HỢP (IPM) TRÊN CAM, QUÍT, CHANH, BƯỞI 13 Nguyễn Thị Thu Cúc I Biện pháp phòng trị sinh học 13 1.1 Sự cân sinh thái vấn đề bộc phát dịch hại 14 1.2 Nhóm động vật ăn mồi ký sinh thường gặp cam, quít, chanh, bưởi 17 1.3 Nhện thiên đ ịc h 27 1.4 Nhóm vi sinh vật gầy bệnh 29 1.5 Biện pháp phát thiên địch 31 1.6 Biện pháp bảo tồn thiên địch vườn cam, quít, chanh, bưởi 32 1.7 Biện pháp gia tăng thiên địch 34 H Kỹ thuật canh tác 34 II Giống bệnh 34 11.2 Thiết kế mương vườn 34 11.3 Vệ sinh vườn quản lý cỏ dại 35 II Vấn đề bón phân III ,35 Biện pháp hóa học 36 III Hủy diệt thiên địch 36 111.2 Bộc kháng dịch hại kháng thuốc 36 111.3 Sự tái bộc phát dịch hại 37 111.4 Gây ô nhiễm môi trường 37 IV Các ưu điểm việc áp dụng IPM 38 V Một sô' điều kiện công việc cần thiết việc thực IPM cam, quít, chanh, bưởi .39 v l Sự hiểu biết dịch hại thiên địch dịch hại 39 V.2 Điều tra tình hình dịch hại thiên địch 39 VI Kỹ thuật sử dụng kiến vàng cam quít .39 VII Một số điều cần lưu ý việc phịng trừ dịch hại cam, qt, chanh, bưởi 43 Phần II: CƠN TRÙNG VÀ NHỆN GÂY HẠI TRÊN CAM, QT, CHANH, BƯỞI 47 Nguyễn Thị Thu Cúc I Sâu Vẽ bùa Phyllocnistis citrella S tainto n 47 II Ngài chích hút t r i 59 11.1 Ngài chích hút trái Eudocima salaminia (Cramer) 60 11.2 Ngài chích hút trái Othreis fullonia (Clerck) 62 11.3 Ngài chích trái Ophiusa coronata (Fabricfus) 63 11.4 Ngài chích hút trái Rhytia hypermnestra (Stoll), 64 III Sâu đục vỏ trái Praýs citri M illiire 69 IV Bọ xít xanh Rhynchocoris poseidon Kirkaldy 71 V Rầy chổng cánh Diaphorina citri Kuwayana 73 VL Nhện gây hại cam, quít, chanh, bưởi (Mites) 79 VI Nhện vàng Phyllocoptruta oleivora (Ashmeađ) 80 VT.2 Nhện đỏ Panonychus citri (Me Gregor) 83 VI.3 Nhện trắng Polyphagotarsonemus lotus (Bank) 85 VI.4 Eutetranychus sp 87 VII Bù lạch 87 VIII Rầy mềm 90 IX Nhóm Rệp Sấp 93 X Nhóm Sâu ăn .95 x l Bướm phượng Papilio demoỉeus Linnaeus 96 X.2 Bướm phượng Papiỉio polytes Linnaeus 96 X.3 Bướm phượng Papilio memnon Linnaeus 97 XI Sâu nhiếu đọt Adoxophyes privatana (Walker) 99 XII Nhóm trùng phổ biến „100 XII Dòi đục trái Bactrocera dorsalis 100 XII.2 Muỗi nụ bơng cam, qt Cecidomya sp 103 XII.3 Rầy phấn trắng Aleurocanthus sp 103 XII.4 Một số nhóm trùng phổ biến kh ác 104 Phẩn III: BỆNH HẠI CAM , QUÍT CHANH, BƯỞI 105 Phạm Hoàng Oanh A CAC BỆNH PHỔ BIÊN 105 I Bệnh loét (ghẻ, ghẻ lồi, nổ = Canker) 105 II Bệnh vàng gân xanh (vàngbạc =Huanglungbin) 106 III Bệnh ghẻ nhám (Scab) IV Bệnh vàng rụng (thối rễ,vàng chết n h anh) 109 V Bệnh thối gốc chảy nhựa 111 VI Bệnh đốm rong 112 VII Đốm đồng tiền 108 112 VIII Đốm mỡ 113 IX Bệnh bồ hóng 114 X Chết 115 XI Bệnh ghẻ lõm (ghẻ ruồi, đốmđen =Black (Brown) spot) 117 XII Bệnh móc h n g 118 XIII Bệnh thối nhũn trái 119 XIV Đốm Alternaría 120 XV Bệnh thán thư (Anthracnose) 120 B CÁC BỆNH ÍT PHỔ BIÊN 121 I Bệnh nấm rễ 121 II Bệnh đơ'm v ị n g 122 III Chết đọt 123 IV Bệnh nứt thân sùi bọt 124 V Bệnh nấm nhung 124 VI Bệnh mốc xanh 125 VII Bệnh Tristeza 126 VIII Bệnh mào gà (Crista - cortis) 127 IX Bệnh trái đá (Impie tratura) 128 X Bệnh vỏ có vảy (Scaly park psorosis) 128 XI Bệnh đốm gôm (Cachexia xylopose) 128 XII Bệnh gôm vỏ (Gummy b a rk ) 129 XIII Bệnh bong vỏ gô'c thân (Exocortis) 129 XIV Bệnh tuyến trùng rễ 136 TÀI LIỆU THAM KHẢO 126 DANH MỤC DỊCH HẠI VÀ THIÊN ĐỊCH TRÊN CAM, QUÍT, CHANH , BUỞI 146 LỜ I TựA o có giá trị kinh té cao nên diện tích ăn trái ngày gia tăng Việt Nam, từ 346.000 năm 1995, diện tích ăn trái gia tăng đến 500.000 vào năm 2000 Trong loại ăn trái trồng phổ biến nhóm có múi Citrus (cam, quít, chanh, bưởi) chiếm diện tích lớn Chỉ riêng khu vực miền Nam Việt Nam, năm 2000, diện tích nhóm Citrus chiếm đến 40.000 D Ngoài nhiều yếu tố thuận lợi cho phát triển có múi (cam, qt, chanh, bưởi) đất dai màu mỡ, nguồn nước nhân lực phong phú, điều kiện thời tiết khí hậu thuận lợi nhiều vùng, nơng dân có nhiều kinh nghiệm sản xuất cam, quít, chanh, bưởi Tuy nhiên trình sản xuất nhà làm vườn thường xuyên gặp nhiều khó khăn loại địch hại gây Trong năm 1996-2000, số vùng trồng nhóm có múi Citrus phổ biến ĐBSCL Cần Thơ Vĩnh Long, diện tích trồng cam quít giảm đáng kể dịch hại gây mà nguyên nhân quan trọng bệnh greening số sâu bệnh khác Tại cần Thơ, diện tích trồng Citrus từ 16,852 năm 1996 giảm xuống 12.000 năm 2000, tương tự Vĩnh Long, với diện tích 5.321 cam, qt, bưởi năm Ỉ992 đến năm 1998 4.312 Bên cạnh thiệt hại dịch hại gây ra, kết điều tra Bộ môn Bảo vệ thực vật, khoa Nông nghiệp, Trường Đại Học Cần Thơ năm 1995-1996 1997 ghi nhận nông dân ngày sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nhiều hơn, thuốc trừ sâu, vườn chuyên canh quít cam Trong chiều hướng phát triển nông nghiệp bền vững đòi hỏi ngày cao trái “sạch”, chất lượng cao thị trường nước, tinh trạng canh tác có múi dựa chủ yếu thuốc hóa học trỏ ngại lớn cho phát triển ăn trái nói chung nhóm Citrus (cam, qt, chanh, bưởi) nói riêng Việt Nam Với kết nghiên cứu năm qua Việt Nam, phối hạp với thơng tin khác ngồi nước, tài liệu xuất nhàm cung cấp số thông tin dịch hại Citrus để giúp nhà chuyên môn lảnh vực bảo vệ thực vật nhà vườn trồng có múi cam, qt, chanh, bưởi khắc phục khó khăn Chúng tơi hy vọng sách góp phần việc phát triển có múi Citrus Việt Nam theo hướng kinh tế an toàn sinh thái Khác với nhiều tài liệu in ấn trước đó, tài liệu tập hợp thơng tin hầu hết loại dịch hại phổ biến Việt Nam Trong sách này, 30 loài trùng 15 loại bệnh phổ biến trẽn nhóm cam qt (Citrus) trình bày mơ tả qua phần đặc điểm hình thái, sinh học, sinh thái, gây hại, triệu chứng biện pháp đối phó Đặc biệt quyền sách này, khái niệm 1PM Citrus loại thiên địch nguy việc lạm dụng quá.nhiều thuốc bạo vệ thực vật thuốc trừ sâu đề cập Hầu hết biện pháp phịng trị đề xuất có ý khai thác kỹ thuật gây độc hại đến mơi trường an tồn sinh thái Chúng tơi xin chân thành cảm ơn kỹ sư Nguyễn Văn Hùng, kỹ sư Lê Quốc Điền nghiên cứu nhiều năm dài để có số liệu cho sách đặc biệt xin cảm ơn kỹ sư Nguyễn Trọng Nhâm dành nhiều thời gian với chúng tơi chuẩn bị số hình ảnh sách tham gia hoàn chỉnh thảo 10 36 Holldobler, B & E.o Wilson, 1983 Queen control in colonies of weaver ant (Hymenoptera:Formicidae) Ann.Ent.Soc.Amer 76(2):235 - 238 37 Holldobler B., B and E.o Wilson, 1990 The Ants Cambridge: Havard University press 38 Hoàng Thị Mỹ, 1966 Luận khảo bệnh thường hại cối miền Nam Việt Nam Nha khảo cứu Nông nghiệp, Saigon 39 Huang H.T., Yang, 1987 The ancient cultured citrus ant, a tropical ant used to control insect pest in Southern China Bioscience, 37(9): 665 - 671 40 Huang H.T., Y.Pei, 1987 The ancient cultured citrus ant, a tropica] ant is used to control insect pests in Southern China Bioscience, 37: 665 - 671 41 Huang MD, Dheng cx, Li sx, Mai XH, Tan w c, Szetu J , 1989 Studies of th e population dynam ics and control strateg y of th e citrus leafminer Acta entomologica, S in k s, 2(1): 58 - 67 42 Huang M, Li s, 1989 The dam age and enonomic threshold o f citrus leafminer Phyllocntstis citreUa (Staiton) in citrus In : Studies on the integratedmanagement of Citrus Insect Pests Academic Book 43 Iaar M.White Marlene M Elson - H arris, 1992 F ruits flies o f economic significance : their identification and biomics CAB International 44 Integrated pest management for citrus, 1991 University of California 45 Jerrraya A and S.Kheder Boulahia 1997 Lutte contre la mineuse des agrumes, effet de l'acetamite, nouvel insecticide Phytoma La Defense des végétaux November 1997, p.46 - 50 46 Keegans s J., J Billen and E.D.Morgan, 1991 "Volatile secretions of the green tree ant Oecophylla smaragdina (Hym enoptera: Formicidae) "comparative biochemistry and physiology B Comparative Biochemistry, 100: 681 - 685 139 47 Keidanren - Kaikan, 1981 Abstract 1981 Internatioal Citrus Congress Tokyo 48 Khanna s.s and Pande Y.D 1966 Bionomics and control of Phyllocnitis citrella Allahabad farmer 40(5): 203 - 209 49 Khoo Khay Chong, Peter A.c Oai Ho Cheng Tuck, 1993 Crop pests and their management in Malaysia (Kuala Lumpur, Malaysia: Tropical Press Sdn, Bhd), pp 242 50 Lê Quốc Điền, 1996 Bước đẩu điều tra khảo sát tinh hình Cơn trùng gây hại số loại ăn trái ĐBSCL khảo sát diện kiến chúa kiến vàng vườn cam quít Cần Thơ, LVTNĐH 51 Lee R F., p s Baker and Rocha - Pena, 1994 The Citrus Tristeza Virus Food and Agriculture Organization of the United Nations 52 Lin YD, Fang JM.,Huang SF., Chen w., 1985 A study on integrated control measures for Phyllocnitis citrella Stainton Fujian • Agricultural - Science and technology 1985, No.l, 30 - 31 53 Linsk, Zeng RG, 1981 Larval stages of the citrus leafminer (Phyllocnistis citrella Stainton) - Huan - nung - yeh - da - hsueh pao - J - SouthChina - Agri - Univer, 2(2): 51 - 57 54 Lohr B., 1992 The pugnacious ant, Anoploplepis custodiens (Hymenpptera:Formicidae) and its beniflcial effect on coconut production in Tanzania Bulletin of entomological research, 82, 213 218 55 Marco Barzman, Nick Mills, Nguyễn Thị Thu Cúc, 1995 Một số kết nghiên cứu vai trò kiến vàng (Oecophylla smaragdina) vườn cam qt Đồng sơng Cửu Long (11/1992 10/1993) BVTV - Số 1/1995, trang 23 - 30 56 Mjiye T ,1988 Parasitoid complex of the citrus leafminer Phyllocnitis citrella in several citrus growing districts of Japan Proceedings of the association for plant protection of Kyushu, (No 34): 180 - 183 57 Molina A B., V N Roa, J Bay - Petersen, A T Carpio and J, E A 140 Joven (ed.), 1998 Managing Banaba and Citus Diseases Proceeding of a regional workshop on diseases management of banana and citrus through the use of disease - free planting materials held in Davao city, Philippines - 14 - 16 October 1998 58 Neale c, Smith D, Beattie GAC, Miles M, 1995 Importation, host specificity testing, rearing and release of the three parasitoids of p.citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillariidae) in Eastern Australia Journal of the Australian Entomological Society, 34: 342 348 59 Nguyễn Thị Thu Cúc, 1995 Một số kết nghiên cứu kiến vàng vườn cam quít ĐBCL Tạp chí Bảo vệ thực vật, số 1, 1995, trang 23 - 30 60 Nguyễn Thị Thu Cúc, 1994 Một số kết nghiên cứu liên hệ kiến vàng bệnh Greening cam quít Tạp chí Bảo vệ thực vật, số 6, năm 1994, trang : 16 - 19 61 Nguyễn Thi Thu Cúc, 1994 Vấn đề hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu giai đoạn đầu lúa Tạp chí Bảo vệ thực vật, số 6, năm 1994, trang: 26 - 32 62 Nguyễn Thị Thu Cúc and Van Mele Paul, 1999 Beneficial of Black ants Dolichodorus thoracicus Smith in Sapodilla production in Vietnam Symposium on Biological Control in the tropics Mardi Training Centre, Serdan, Selangor, Malaysia 18 - 19 March, 1999, p: 29 - 33 63 Nguyễn Thị Thu Cúc, 1995 Một số kết nghiên cứu vai trò kiến vàng vườn cam quít ĐBCL Tạp chí Bảo vệ thực vật số 1/1995, trăng: 23 - 31 64 Nguyễn Thị Thu Cúc, Nguyễn Văn Hùng, Lê Quốc Điền, 1998 Tình hình sử dụng thc trừ sâu ăn trái số tỉnh vùng ĐBCL Trong "The first symposium on fruit production in the Mekong Delta focussing on the integrated pest management, cần Thơ University, 25 th Frebruary, trang 65 Nguyễn Thị Thu Cúc, 1997 Điều tra nghiên cứu thành phẩn khả gây hại số đặc tính sinh học, sinh thái lồi 141 trùng diện phổ biến cam qt Sapo ĐBSCL Tuyển tập Cơng trình khoa học công nghệ, Khoa Nông nghiệp, trường ĐHCT 66 Nguyễn Thị Thu Cúc, Võ Mai, Hồ Văn Chiến P.Van Mele, 2001 kiến vàng kỹ thuật sử dụng có múi Nhà xuất nơng nghiệp, TP Hồ chí Minh, 15 trang 66 Nguyễn Thị Thu Cúc, 2000 Côn trùng nhện gây hại ăn trái vùng Đồng Bàng sơng Cửu Long biện pháp phịng trị Nhà xuất Nơng Nghiệp, TP Hồ Chí Minh, 325 trang 67 Nguyễn Thị Thu Cúc, 2001 Nghiên cứu kiến vàng có múi vùng ĐBSCL (1993 - 2000) Proceedings of the final symposium on fruit production in the Mekong Delta focussing on integrated pest management, Can Tho, Vietnam, 29 March 2001, Cần Thơ University 68 Nguyễn Thị Thu Cúc 1998 Thành phần tầm quan trọng loại côn trùng diện phổ biến cam qt, sầu riêng, nhãn xồi số tỉnh thuộc Đồng Bằng Cửu Long In Proceedings of the first symposium on fruit production in the Mekong Delta Focuusing on Integrated oest managemt Cantho, Vietnam, 25 th february 1998 Can Tho University, page: 71 - 76 69 Nguyễn Văn Huỳnh Võ Thanh Hoàng, 1995 Sâu bệnh gây hại ăn trái Nhà xuất Nông Nghiệp 70 Olkowski w and zhang A.,1998 Habitat management for biological control, examples from China In C.H Pickett and R.L Bugg (eds) Enhancing Biological Control : habitat management to promote natural enemies of Agricultural pests (Berkeley: University of California press) pp.255 - 270 71 Perley Denis, 1993 Diseases of Fruit Crops 72 Ploetz R c., G A Zentmyer, w T Nishijima, K G.Rohrbach and H D Ohr (ed.) 1994 Compendium of Tropical Fruit Diseases The American Phytopathololical Society 73 Pruthi H.S., Mani M.S., 1945 Our knowledge of the insects and Ỉ42 mite pests of the citrus in India and their control Imp Counc Agr Res Sei Monogr.l6:42p 74 Renkang Peng, K Christian and K.Gibb, 1999 The effect of level of green ant, Oecophylla smaragdina (f.), colonisation on Cashiew yield in Northern Australia In "Symposium on Biological Control in the tropics Mardi Training Center, Serdand, Selangor, Malaysia, 18 - 19 March, p:24 - 27 75 Ressig W.H and Hull I.A., 1991 Hexythiazox resistance in the field population of European red mite (Acari: Tetranychidae) on apples Journal of Economic entomology, 84, 727 - 735 76 Roistacher C N., 1991 Graft - Transmissible Diseases of Citrus Handbook for Detection and Diagnosis 77 Samuel vallée, 1996 L'année de la mineuse Afrique agriculture No 236 Avril 1996 78 Saxena R.C.,1987 Thrips of economic importance and their management Page:141 - 165 79 Simone G W., 1998 Field Diseases Management in Citrus (Citrus spp.) in internet 80 Singh SP, Rao Ns, 1978 Relative susceptibilities of different species of citrus toleaf miner, P citrella Stainton Proceedings of the International Society of Citriculture 1978 !980, 174 - 177 81 Smith JM and Hoy MA, 1995 Rearing methods for Ageniaspis citricola (Hymenoptera: Encyrtidae) and Cirrospilus quadristriatus (Hymenoptera: Eulophidae released in a classical biological control program for the citrus leaf - miner Phyllocnistis citrella (Lepidoptera: Gracillariidae) Florida Entomologist, 78 : 600 - 608 82 Stapley JH, 1980 Using the predatory ant, Oecophylla smaragdina, to control insect pests of coconuts and cocoa Information Circular, South Pacific Commission, (No 85): pp 83 Tarjan A.C and John H O’Banoon, 1984 Nematode parasite of Citrus In “Plant and insect nematodes” Edited by William R Nickle, Marcel Dekker, Inc New York and Basel, p: 395 - 433 143 84 Timmer L.w and Larry w Management Duncan, 1999 Citrus Helth 85 Tơn Thất Trình, 1995 Tìm hiểu loại ăn trái có triển vọng xuất Nhà xuất Nông Nghiệp 86 Trần Thị Bình, 1997 Thành phần sâu hại cam qt tỉnh Hà Giang EVTV - Số 5/1997, trang : 17 - 21 87 Trương thị Ngọc Chi, 1995 Khảo sát tính ưa thích sâu vẽ bùa số lồi họ cam qt vùng Đồng sơng Cửu Long BVTV - Số 1/1995, trang : - 88 Van Mele Paul Nguyễn Thị Thu Cúc, 1999 Predatory ants in Orchards in the Mekong Delta Symposium on Biological Control in the tropics Mardi Training Centre, Serdan, Selangor, Malaysia 18 - 19 March, 1999, p: 118 - 122 89 Van Mele Paul Nguyễn Thị Thu Cúc, 2000 Evolution and status of Oecophylla smaragdina (Fabricius) as a pest control agent in citrus in the Mekong Delta Vietnam International Journal of Pest management, 2000, 46 (4) 295 - 301 90 Van Mele p., Nguyen Thi Thu Cúc A Van Huis, 2002 Direct and indirect influences of the weaver ant Oecophylla smaragdina on citrus farmers’ pest perceptions and management practices in the Mekong Delta, Vietnam International Journal Of Pest Management, 2002, 48(3), 225 - 231 91 Vanderplank F.L., 1960 The bionomics and ecology of the red tree ant, Oecophylla sp and its relationship to the coconut bug Pseudotheraptus wayi Brown (Coreidae) J Anim Ecol 29:15 - 33 92 Võ Thanh Hoàng Nguyền Thị Nghiêm, 1993 Bài giảng bệnh chuyên khoa Khoa Trồng Trọt Đại Học Cần Thơ 93 Vũ Công Hậu, 1995 Fruit tree in Vietnam The “Thế giới” Publishers Hanoi 94 144 Vũ Công Hậu, 1996, Trồng ăn Việt Nam Nhà xuất Nông Nghiệp 95 Vũ Khắc Nhượng, 1993 Bước đầu đánh giá sâu bệnh hại cam quít phía Bắc chục năm qua BVTV, - 1993, trang : - 10 96 Waterhouse D.F., 1998 Biological control of insect pests: Southeast Asian prospects Canberra; Australia, 1998, vii + 548 pp.; 127 pp of ref 97 Way M.J, 1963 Mutualism between ants and honeydew - producing Homoptera Annual Review of Entomology 8, 307 - 344 98 Way, M.J K c Khoo, 1982 Ants and pest management 99 Way, M.J., 1955 Studies of the life story and ecology of the ant Oecophylla longinoda Latreille Bull Ent Res 45:93 - 112 100 Weber Goerge F., 1973 Bacterial and Fungal Diseases of Plants in tropics University of Florida press, Gainesville 101 Whiteside J.O., s M Garney and L w Timmer (ed.) 1993 Compendium of Citrus Diseases The American Phytopathological society U.S.A 102 Whittle - AM, 1992 Diseases and pests of citrus in Vietnam FAO Plant - Protection - Bulletin 1992, 40: 3, 75 - 81; 15 ref 103 Yang p.s and J.s Zheng, 1983 The yellow citrus ant in Fujian (In chínese Natural Enemies of insects, 5(1):59 - 60 104 Yang Pei, 1984 The population growth and development of the citrus ant Natural enemies of Insects, 6(4):240 - 243 105 Wu Tzekann, 1995 Integrated control of p citrella, Pananychus citri and Phyllocoptruta oleivora with periodic releases of Mediada basalts and pesticides application Chinese journal of Entomology, 15(2): 113 - 123 106 Zhang AG, O'Leary c and Quarles w , 1994 Chinese IPM for citrus leaf - miner (Phyllocnitis citrella) (update) IPM Practioner, 16: 8, 10 - 13 145 DANH MỤC DỊCH HẠI VÀ THIÊN ĐỊCH TRÊN CAM, QUÍT, CHANH, BƯỞI A Acari, 79, 80, 83, 85, 87, 143 Acariña, 27, 28 Achae j anata, 59 Acrolepia citri, 69 Adoxophyes privatana, 99 Ageniaspis citricola, 54, 55, 143 Ageniaspis sp., 54 Aleurocanthus sp., 103 Aleyrodidae, 103 Alternaría sp., 120 Amblyseius, 28, 82, 85 Amblyseius potentillea, 82 Amblyseius surirskii, 82 Amrasca biguttala, 20 Anaphothrips andreae, 87 Anomis flava, 59 Anthracnose, 120 Annua coronata, 63 Aonidiella sp., 94 Aphididae, 90, 123 Aphidius, 25 Aphilinidae, 24, 26 Aphis gossypii, 20, 126 Artena dotata, 59 Aschersonia favo - citrina, 113 Aschersonia sp., 30 Asilidae, 18, 20, PB.H.I, Aspidiotus destructor, 94 Autoba sp., 104 146 B Bacillus, 31, 70 Bacillus thuringiensis, 31, 70 Bactrocera dorsalis, 100 Bệnh bồ hóng, 114 Bệnh bong vỏ gốc thân, 129 Bệnh chết con, 115 Bệnh chết đọt con, 123 Bệnh gôm vỏ, 129 Bệnh ghẻ lõm, 117 Bệnh ghẻ nhám, 107, 108 Bệnh loét, 105 Bệnh mào gà (Crista - cortis), 127 Bệnh mốc hồng, 118 Bệnh mốc xanh, 125 Bệnh nấm nhung, 124 Bệnh đốm mỡ, 113 Bệnh đốm đồng tiền, 112 Bệnh đốm Alternaría, 120 Bệnh đơm vịng, 122 Bệnh đốm gơm, 128 Bệnh đốm rong, 112 Bệnh nứt thân sùi bọt, 124 Bệnh thán thư, 120 Bệnh thối gốc chảy nhựa, 111 Bệnh nhũn trái, 119 Bệnh trái đá (Impie tratura), 128 Bệnh Tristeza, 126 Bệnh vàng gân xanh, 106 Bệnh vàng rụng lá, 109 Bệnh vỏ có vẩy, 128 Beauveria bassiana, 30 Bemisia tabaci, 20 Bọ chân chạy, 21 Bọ ngựa, 21 Bọ rùa, 18, 19 Bọ xít xanh, 71 Bọ xít ăn mồi, 22 Bọ vằn hể, 18 Braconidae, 24, 25, 31, 32 Bù lạch, 87, 89 c Cachexia xylopose, 128 Canker, 105 Capnodỉum citri, 114 Câu cấu xanh, PB.HiI.49 Carabidae, 18, 21 Cecidomya sp., 103 Cephaleuros virescenns, 112 Cercospora citri - grisea, 114 Chàng hiu, 27, PB.H.I., 14 Charops sp., 26 Chrysomphalus ficus, 94 Chrysopa boninensis, 54 Chrysopidae, 18, 19 Cicindellidae, 18 Cirrospilus sp., 55 Citrostichus phyllocnistoides, 54, 55 Cirrospilus quadriatriatus, 54 Clitocybe tabescens, 122 Coccinellidae, 17, 18 Coccus, 93, 94 Coccus hesperiđium, 94 Colletotrichum gloeosporioides, 121 Colletotrichum spp., 68 Corticium salmonicolor, 118 CTV (Citrus Tristeza Virus), 126 Curvularia sp., 123 D Dacus dorsalis, 100 Diaphorencyrtus, 76 Diaphorina citri, 23, 73, 107 Dolichodorus thoracicus, 22, 41, 141 Dòi đục trái, 100 Drosophila, 68, 101 Đ Địa y, 113 E Elsinoe fawcettii, 108 Encarsia, 94 Encyrtidae, 24, 26, 143 Entomopthora spp., 89 Erythrothrips asiaticus, 89 Eudocima salaminia, 59, 60, 62 Eulophid, 26 Eurebus caprimulgus, 59 Eurebus sp., 59 Euriophyes oleivorus, 80 147 Eulophidae, 24, 26, 32, 143 Eurytoma sp., 54 Euseius finlandicus, 82 Eutetranychus sp., 80, 86 Exocortis, 129 F Formicidae, 18, 137, 139, 140 Franklinothrips megalops, 89 Fusarium, 30, 35, 68, 109, 116, 135 Fusarium solani, 35, 109 G Geocoris ochropterus, 89 Guignardia citricarpa, 117 Gummy bark, 129 H Heliothrips minutissimus, 87 Hemitarsonemus, 85 Hemitarsonemus latus, 85 Hemitarsonemus translucens, 85 Hirsutella, 30 Huanglungbin, 106 Hypomeces squamosus, 104 I Icerya purchasi, 93, 94 Ichneumonidae, 24, 25, 31 Isehyja manlia, 59 K Kiến hôi, 22 Kiến vàng, 22 Kratosyma sp., 54 148 L Lepidosaphe$,93 Lecanium spp., 94 Lepidosaphes beckii, 94 Liberobacter asiaticum, 107 M Maenas salaminia, 60 Mallada basalis, 54, 145 Mallada boninensis, 54 Mantidae, 18, 21 Menochilus sexmaculatus PB.H.L, Meliola citri, 115 Meloidogyne, 109, 129 Metaphycus, 94 Metarhizium, 30, 89 Micraspis sp., PB.H.I.2 Mites, 79 Mocis undata, 59 Muỗi nụ bơng, 103 N Neophysopus íragariae, 87 Ngài chích hút trái, 59, 60, 62, 64 Nguyên sinh động vật, 29 Nhện, 27, 28, 79, 80, 81, 83, 84, 85, 86 Nhện đỏ, 83, 84 Nhện thiên địch, 27, 85 Nhện trắng, 85, 86 Nhện vàng, 80 Nomureae rileyi, 30 NPV, 30 o Oecophylla smaragdina, 18, 22, 23, 32, 34, 40, 56, 58, 73, 77, 78, 98, 99, 137, 139, 140, 143, 144 Ong cự, 25 Ong ký sinh kén nhỏ, 25 Ong ký sinh trứng, 26, 27 Oospora citri, 68 Oospora sp., 68 Ophideres fullonia, 62 Ophideres salaminia, 60 Ophiusa coronata, 59, 60, 63, 67 Othreis fullonia, 59, 60, 62 Othreis salaminia, 60 p Paecilomyces sp., 89 Panonychus citri, 23, 80, 83,138 Papilio, 23, 95, 96, 97 Papilio demoleus, 95, 96 Papilio memnon, 95, 97 Papilio polytes, 95, 96 Parallelịa crameri, 59 Parallelia similima, 59 Paratetranychus citri, 83 Penicillium digitatum, 125 Pentatomidae, 22, 71 Phoma citricarpa, 117 Phyllocnitis citrella, 47, 137, 140, 145 Phyllocoptes oleivorus, 80 Phyllocoptruta oleivora, 23, 79, 80,145 Phyllosticta citricarpa, 117 Phyllostictina citricarpa, 117 Phytophthora, 109, 111, 116, 119, 138 Phytophthora nicitianae, 111 Phytophthora citropthora, 111 Phytophthora hibernalis, 111 Phytophthora sygingae, 111 Phytophthora palmivora, 116 Phytoseiidae, 28, 37, 82 Phytoseiulus plumifer, 82 Planococcus citri, 94 Platyja umminia, 59 Polyphagotarsonemus latus, 80,85 Pratylenchus coíĩea, 109 Prays citri, 69, 71 Pseudococcus, 93, 94 Pseudococcus citriculus, 94 Psychidae, 104 Psyllidae, 73 Pythium, 109 R Rầy chổng cánh, 74, 77 Rầy mềm, 90, 92 Rầy phấn trắng, 103 Rầy sư tử, 18, 19 Radopholus similis, 109 Rệp sáp, 93 Rệp sáp bơng, 77 Rệp sáp dính, 77, PB.H.II.33 Reduviidae, 18, 22 Rhizoctonia solani, 116 Rhynchocoris humeralỉs, 23 Rhynchocoris poseidon, 71 Rhynchocoris serratus, 71 Rhytia hypermnestra, 59, 60, 64, 67, 69 149 Ruồi ký sinh, 27 Ruồi thích khách, 20 s Sâu ăn lá, 95 Sâu đục vỏ trái, 69 Sâu vẽ bùa, 50, 52 Saissetia, 93, 94 Saissetia coíĩeae, 94 Scab, 107 Scelionidae, 24, 27 Scirtothrip andreae, 87 Scirtothrip fragariae, 87 Scirtothrip padmae, 87 Sclerotium, 109, 116 Sclerotium rolfsii, 116 Scolothrips indicus, 89 Semielacher petiolatus, 55 Septobasidium pseudopedicellatum, 124 Siêu vi khuẩn, 30 Steinemema, 98 Stethorus, 85, PB.H.I 20 Sympiesis striatipes, 54 Syrphidae, 18, 20, 92 T Tachinid, PB.H.I.17 Tachinidae, 24, 27, 31 Tamarixia radiata, 76 Tảo, 112 Tarsonemus translucens, 85 Teleopterus sp., 54 Tetrastichus sp., 54 Thielaviopsis, 110 Thielaviopsis basicola, 124 Chú thích: PB.H : Phụ bản, hình 150 Thrips sp., 87 Thya honesta, 59 Tortricidae, 99 Toxoptera aurantii, 90 Toxoptera citricidus, 90, 126 Toxoptera sp., PB H.II.29 Trái đá, 128 Trichogramma chilonis, 98 Trichogrammatidae, 24, 26 Trissolcus, 27, 72 Tuyến trùng, 129, 130, 134, 135 Tylenchulus semipenetrans, 129, 130, 132 Typhlodromus cotoneastri, 82 Typhlodromus oleivorus, 80 V Vàng gân xanh, 106 Verticillium lecanii, 30 Vespidae, 18 Vi khuẩn, 30, 31, 105, 107 Vi sinh vật, 29 Viroide, 129 Virus like, 127, 128 Viroide, 129 w Winthemia caledoniae, 63 X Xanthomonas campestris, 52 z Zaommomentedon brevitiolatus, 55 DỊCH HẠI TRÊN CAM, QUÍT, CHANH, BƯỞI (RUTACEAE) VÀ IPM Tác giả: N guyễn Thị T hu Cúc - Phạm H oàng Oanh Chịu trách nhiệm xuất Phụ trách thảo : PHƯƠNG L ự u Trình bày - Bìa : PHƯƠNG L ự u Sửa in : HỒNG PHỨƠNG NHÀ XUẤT BẢN NƠNG NGHIỆP D14 - Phương Mai - Đống Đa - Hà Nội Điện thoại: (04) 8523887 - 8525070 - 8521940 C H I N H Á N H N H À X U Ấ T B Ả N N Ô N G N G H IỆP 58 Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận 1, TP Hồ Chí Minh Điện thoại: (08) 8297157 - 8299521 In 2.030 Khổ sách 14,5 X 20,5 cm Xưởng In Nhà xuất Nông Nghiệp Giấy chấp nhận đề tài số: 1773/X B - QLX Cục Xuất cấp ngày 24/1212002 In xong nộp lưu chiều Qúy I V /2002 151 DỊCH HẠI TRÊN CAM, QUÍT, CHANH, BƯỞI (RUTACEAE) VÀ IPM Tác giả: N guyễn Thị Thu Cúc - Phạm H oàng Oanh Chịu trách nhiệm xuất Phụ trách thảo : PHƯƠNG L ự u Trình bày - Bìa : PHƯƠNG L ự u Sửa in : HỒNG PHỮƠNG NHÀ XUẤT BẢN NƠNG NGHIỆP D14 - Phương Mai - Đống Đa - Hà Nội Điện thoại: (04) 8523887 - 8525070 - 8521940 C H I N H Á N H N H À X U Ấ T B Ẳ N N Ô N G N G H IỆ P 58 Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận 1, TP Hồ Chí Minh Điện thoại: (08) 8297157 - 8299521 ỉn 2.030 Khổ sách 14,5 X 20,5 cm Xưởng In Nhà xuất Nông Nghiệp Giấy chấp nhận đề tài số: 1773/X B - QLX Cạc Xuất cấp ngày 24/12/2002 In xong nộp lưu chiểu Qúy IV /2002 151 r SÁCH ĐƯỢC NHÀ Nước TRỢ GIÁ 99/1772 - 01 Vb Đ — l 1L647 G iá: 6.800đ J ... bệnh hại trồng Bộ môn Bảo vệ thực vật, Khoa Nông Nghiệp ĐẠI HỌC CAN THƠ II Phần I C Á C KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ DỊCH HẠI TổNG HỢP (IPM) TRÊN CAM, QUÍT, CHANH, BƯỞI IPM chiến lược quản lý dịch hại. .. điều kiện công việc cần thiết việc thực IPM cam, quít, chanh, bưởi .39 v l Sự hiểu biết dịch hại thiên địch dịch hại 39 V.2 Điều tra tình hình dịch hại thiên địch 39 VI Kỹ thuật sử dụng kiến... THỨC HIỆN IPM TRÊN CAM, QT, CHANH, BỮỞI Tiệc Việc thực IPM địi hỏi kiến thức sô' công sau : - Có hiểu biết dịch hại thiên địch dịch hại - Xác định ngưỡng hành động: nhằm đối phó trước dịch hại bộc